ADVIES Buitengebied regio Leiestreek

Transcriptie

1 ADVIES Buitengebied regio Leiestreek De Vlaamse Jeugdraad adviseert het eindvoorstel over de gewenste ruimtelijke structuur van de buitengebiedregio Leiestreek in het kader van de afbakening van gebieden voor landbouw, natuur en bos. We bekeken de eindvoorstellen vanuit het oogpunt van kinderen, jongeren en hun organisaties en doen voorstellen om het eindvoorstel jeugdvriendelijker te maken. 1

2 VLAAMSE JEUGDRAAD 2 juli 2008 ADVIES 08/18 Buitengebied regio Leiestreek De Vlaamse Jeugdraad in vergadering op 2 juli 2008 onder voorzitterschap van Stefaan Marien en waarbij aanwezig waren: Yasmin Bhatti, Lien Boutsen, Lieven Casteels, Toon Fonteyne, Bruno Houthoofd, Stijn Jacobs, Barbara Poppe, Tess Van Deynse, Jasper Ysebaert Brengt unaniem het volgende advies uit: 1. Inleiding Het buitengebied, met zijn open en groene ruimte is onmisbaar voor kinderen en jongeren. Zij hebben behoefte aan toegankelijke ruimte om te spelen, af te spreken met vrienden, activiteiten te organiseren, rond te hangen, Uit diverse onderzoeken blijkt dat buiten spelen een positief effect heeft op de psychische, fysieke en sociale ontwikkeling van kinderen en jongeren. Kinderen en jongeren geven ook zelf aan dat ze buiten zijn als een meerwaarde ervaren: veel ruimte, bewegingsvrijheid, veel kansen op ontmoeting, ruimtelijke spelaanleidingen, manipuleerbare ruimte, uitdagingen, Met dit advies willen we wijzen op de manier waarop kinderen en jongeren van de ruimte gebruik maken. Zij laten zich namelijk niet opsluiten in één gebied, maar doen eerder aan een soort medegebruik. Jongeren kan je niet vastpinnen in één welomlijnde bestemmingszone. Het is belangrijk hen de vrijheid en de mogelijkheden te geven om zich op die manier verder te kunnen ontplooien. Waar mogelijk wordt in dit advies verwezen naar de paginanummers van de verkenningsnota. Voor onze algemene visie en aanbevelingen verwijzen we graag naar het door ons al eerder doorgestuurde antwoord op de vragenlijst voor de opmaak van de verkenningsnota en het advies over de verkenningsnota. 2

3 2. Hoe kwam dit advies tot stand? De Vlaamse Jeugdraad is sinds kort de officiële adviesgever voor de buitengebieden. De opmaak van dit advies was echter geen zaak van de Vlaamse Jeugdraad alleen. Het Steunpunt Jeugd werd onze partner in crime, ook de jeugdwerkpartners van het platform Groene Ruimte bleven betrokken en gaven hun input. In het kader van een overleg met diverse jeugdactoren 1 inzake ruimtelijke ordening werd het idee gelanceerd om een handleiding op te maken waarmee lokale jeugdactoren aan de slag kunnen om ook dit thema op te nemen. De handleiding werd verspreid naar de jeugdconsulenten via de nieuwsbrief van VVJ en naar de leden van de lokale jeugdraden via een mailing van OLJP. De reacties hierop bleven beperkt, we bekijken op het overleg verder hoe we werk blijven maken van de betrokkenheid van het lokale niveau in de opmaak van onze adviezen. 3. Het advies Vrijwaren van samenhangende landbouwgebieden en ruimtelijk ondersteunen van beroepslandbouw (P9/68) Tussen de stedelijke gebieden van Roeselare en Kortrijk loopt een buitengebiedverbinding op Vlaams niveau. Hier heeft het vrijwaren van samenhangende landbouwgebieden ook een rol om het aan elkaar groeien van de bebouwde gebieden te voorkomen. In het stedelijk netwerk Kortrijk-Roeselare-Waregem-Menen is het vrijwaren van de landbouw eveneens belangrijk voor het behoud van open ruimte kamers in een sterk versnipperde, bebouwde omgeving. Het ruimtelijk beleid is er op gericht nieuwe, niet-open ruimte functies die de landbouw belemmeren, te weren in het agrarische gebied. Wij vragen om zachte vormen van recreatief medegebruik (fietsen, wandelen en jeugdrecreatie, bv. spelen ) expliciet aan te halen als een functie die verenigbaar is met de agrarische hoofdfunctie. Een onderscheid in functie van de bebouwingsmogelijkheden laat toe de ruimtelijke spreiding van gebouwen te beheersen. Het aanduiden van bouwvrije gebieden draagt bij tot het behoud van het aaneengesloten karakter van cultuurgronden voor grondgebonden landbouw. Dit is vooral belangrijk in het (zand)lemig interfluvium met een sterke akkerbouw en een landschappelijk waardevolle omgeving. Bouwvrije agrarische zones kunnen ook wenselijk zijn voor het vrijwaren van de structurerende reliëfelementen van de Rug van Westrozebeke, op het Plateau van Tielt en uitlopers, en in het interfluvium. Bij de afbakening van bouwvrije zones wordt rekening gehouden met uitbreiding van bestaande exploitaties. We willen hierbij de aandacht vestigen op de problematiek van zonevreemde (sport- en) jeugdinfrastructuur. We hopen dat bij de afbakening van bouwvrije zones jeugdlogies, bivak- en kampplaatsen en jeugdverblijfcentra op een positieve manier benaderd worden. Vaak zijn hieraan ook recreatieve gronden gekoppeld, waar de inplanting van kleine constructies wenselijk is, zonder dat hiervoor de plaatselijke goede ruimtelijke ordening geschaad wordt. Behoud en versterking van natuurcomplexen binnen een netwerk (P10/68) De verspreid liggende historische bosjes op de Rug van Westrozebeke, op het Plateau van Tielt en in het interfluvium, de kasteelparken, oude spoorwegbeddingen, de kanalen Roeselare-Leie, Leie-Schelde en het afleidingskanaal zijn opvallende landschapselementen die de natuurlijke structuur versterken als habitats. Ze zijn van belang als stapsteen of als corridor tussen grotere complexen. Behoud en versterking van deze elementen en van hun ecologische verbindingsfunctie is wenselijk. Recreatief medegebruik van een aantal van deze verbindende structuren als trage wegen voor functioneel verkeer of in het kader van toeristisch-recreatieve netwerken moet mogelijk zijn. We zijn blij dat trage wegen hier expliciet aangehaald worden. De opname hiervan in toekomstige gewestelijke RUP s kan een grote meerwaarde betekenen voor de mogelijkheden op het vlak van jeugdrecreatief medegebruik. We pleiten er dan ook voor dat dit goed opgevolgd wordt bij de uitwerking van de actiegebieden in de uitvoeringsplannen. Behoud en versterking van bos- en parkstructuur (P11/68) Bij de stedelijke gebieden (Gent, Kortrijk, Roeselare, Deinze, Oudenaarde Tielt, Waregem,...) wordt de mogelijkheid en de wenselijkheid onderzocht om stadsbossen en/of speelbossen te realiseren. De bossen 1 Steunpunt Jeugd, Ondersteuningsstructuur Lokale Jeugd Participatie (OLJP), Vlaamse Vereniging Jeugddiensten en consulenten (VVJ), Vlaamse Vereniging voor Provincies (VVP), Kind en Samenleving en Vlaamse Jeugdraad 3

4 zouden moeten aansluiten bij bewoonde kernen en moeten voldoende groot zijn om hun multifunctionele opdracht te kunnen dragen. We juichen de mogelijke afbakening van speelbossen en stadsbossen in elk geval toe. We pleiten er wel voor om dit onderzoek uit te breiden naar speelzones, omdat we ervan overtuigd zijn dat ook in landbouw- en natuurgebieden mogelijkheden moeten zijn voor kinderen en jongeren om te spelen. Daarnaast willen we voor de verdere uitwerking van de actiegebieden in de uitvoeringsplannen de nadruk leggen op een integrale benadering van speelmogelijkheden voor de jeugd. Niet louter speeleilandjes of speelreservaten, maar een constante aandacht voor speelvriendelijkheid. Zeker bij de realisatie van stadsbossen en stadsrandbossen of ander openbaar groen. Toeristisch-recreatieve ontsluiting van de open ruimte (P12/68) Het ruimtelijk beleid draagt bij tot de ontwikkeling van toeristisch-recreatieve netwerken door ruimte te creëren voor laagdynamische toeristisch-recreatieve herbestemmingen van bouwkundig erfgoed op maat van het landelijk gebied. De inrichting van het agrarisch gebied kan bijdragen tot het ontsluiten van de erfgoedbakens en kansen bieden voor verbreding of heroriëntering van de landbouwactiviteiten naar toerisme en recreatie. Dit is vooral belangrijk in het interfluvium en langs de Schelde, langs de Leie, op de Rug van Westrozebeke en in de noordelijke zones van het Plateau van Tielt. Hoogdynamische toeristisch-recreatieve activiteiten worden maximaal ingepast in of aansluitend bij de kernen en stedelijke gebieden en zijn niet gewenst in de open ruimte. Gezien de recente aanvulling in verband met het jeugdlogies in het besluit van de Vlaamse Regering van 28 november 2003 tot bepaling van de toelaatbare functiewijzigingen voor gebouwen, gelegen buiten de geëigende bestemmingszone, pleiten wij ervoor om een klein jeugdlogies aan te duiden als een laagdynamische voorziening. Bij laagdynamische toeristisch-recreatieve voorzieningen en herbestemmingen van bouwkundig erfgoed op maat van het landelijk gebied horen volgens ons ook voorzieningen voor jeugdrecreatie en -educatie en jeugdinfrastructuur. Samenhangende boscomplexen behouden en versterken als structuurbepalende natuur- en landschapselementen (P34/68) De bosstructuur wordt versterkt door bijkomende ruimte voor buffering van de bestaande bossen, door bosuitbreiding en door het realiseren van bosverbindingen via kleine landschapselementen of stapsteenbosjes. Bosuitbreiding houdt rekening met andere natuurwaarden en versterkt de landschappelijke kwaliteiten. We pleiten ervoor om bij bosuitbreiding ook de versterking van het (laagdynamische) recreatieve aanbod te voorzien. Op die manier kunnen er mogelijkheden gecreëerd worden voor nieuwe speelbossen en kan er ook een grotere differentiatie bekomen worden. 4. Tot slot Tot slot willen we nog enkele bemerkingen meegeven die betrekking hebben op het verdere verloop van dit planningsproces, namelijk de verdere uitwerking van de actiegebieden via gewestelijke RUP s. Zoals eerder aangehaald is de jeugd een bijzondere gebruiker van de open ruimte, die als actor in het planningsproces echter een zwakke positie heeft. Daarom willen we ervoor pleiten om kinderen en jongeren als belangengroep een bijzonder plaats te geven. Wij reiken dan ook graag de hand uit naar ruimtelijke ordening. Er zijn heel wat manieren waarop binnen een RUP ruimte kan gemaakt worden voor kinderen en jongeren. De meest efficiënte manier om dit te doen is zonder twijfel het jeugdvriendelijk maken van de voorschriften. De recent goedgekeurde typevoorschriften voor gewestelijke RUP s zijn hiervan een mooi voorbeeld. Voor heel wat bestemmingsgebieden wordt er in die voorschriften expliciet aan jeugd gedacht (in het bijzonder voor 'wonen', 'bosgebied', 'gemengd open ruimtegebied', 'recreatie', 'gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen). Voor de andere gebiedscategorieën bieden de bepalingen rond 'recreatief medegebruik' een impliciete mogelijkheid om meer kleinschalige voorzieningen voor jeugd vergunbaar te maken. We hopen dat bij het uitschrijven van de voorschriften voor de op te maken RUP s gebruikt gemaakt wordt van die typevoorschriften, zodat er in de plannen voldoende aandacht besteed wordt aan ruimte voor kinderen en jongeren. Daarnaast zijn er nog heel wat lokale knelpunten die door opname in een gewestelijke RUP een goede planologische oplossing kunnen krijgen. We denken daarbij onder meer aan mogelijkheden 4

5 voor het oprichten van kamphuizen, zonevreemde (sport- en) jeugdinfrastructuur, bevestiging en bescherming van trage wegen, We pleiten ervoor om ook aan deze zaken de nodige aandacht te besteden, we zijn ervan overtuigd dat dit kan door in een vroeg stadium van een planningsproces deze reflex te maken. Ruimte voor kinderen en jongeren en de verdere ontwikkeling van het buitengebied (landbouw, natuur en bos) kunnen volgens ons samengaan. Zo kunnen bufferzones tussen de verschillende bestemmingsgebieden tal van spelmogelijkheden bieden en mogelijk laten. 5