VIS-traject Groen Bouwen: groene gevels voor duurzame gebouwen en steden 2 e gebruikersgroep vergadering

Transcriptie

1 WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF Inrichting erkend bij toepassing van de besluitwet van 30 januari 1947 VIS-traject Groen Bouwen: groene gevels voor duurzame gebouwen en steden 2 e gebruikersgroep vergadering Verslag van de 2 e gebruikersgroep vergadering van 8 maart 2016 om 13h30 in de kantoren van PCS te Schaessestraat 18, 9070 Destelbergen Aanwezigen: zie lijst in bijlage 1 De PowerPoint (zie bijlage 2) werd getoond en overlopen. In deze PowerPoint worden de voorstelling van de voorzitter van de gebruikersgroep, de output van de brainstormsessie, de case studies van het congres in Wenen, de demowand op de Floraliën, de voorstelling van de website, de stand van zake van werkpakket 1 en varia opgenomen. Volgende opmerkingen en afspraken werden gemaakt tijdens de presentatie: Voorstelling voorzitter gebruikersgroep Voorzitter: Karel Clement. Landschapsarchitect. Ondervoorzitter: Joeri Van Hulle. Tuinaannemer. Output brainstormsessies Tafel 1 Luchtkwaliteit / zuivering / thermische / hygrothermisch Dit was een meer algemene brainstorming, niet specifiek over het thema. Het is belangrijk om eerst de algemene opvattingen te begrijpen om daarna in detail te kunnen gaan. Er is een gebrek aan kennis, data, eisen en lastenboekbeschrijvingen. Informatie doorgeven aan de sector is belangrijk. Momenteel heerst er een verkeerd beeld dat aangepast moet worden. Hierbij is het ook belangrijk om juiste verwachtingen te creëren. Verder zou een onderhoudscontract standaard voorzien moeten worden. Tafel 2 Textiel en kunststof als dragende structuur en / of substraat Het zou interessant zijn om een textiel te ontwikkelen met een capillariteit tot 4 m hoog. Verder moet er nagedacht worden over esthetisch textiel: indien de planten uitvallen, moet het geheel mooi blijven. Is het mogelijk om een recycleerbaar substraat (kunststof i.p.v. RVS?) te ontwikkelen dat een signaal kan geven bij uitvallen? Er is een prijsberekening nodig voor de systemen. (Dit wordt opgenomen in LCC (WP2) via het WTCB) Wat met gewicht, schimmels, voedende eigenschappen? 1

2 Tafel 3 Grondgebonden groen: plantkeuze, klimhulp en onderhoud Er heersen momenteel nog veel vooroordelen over groene wanden: schade aan de muur, insecten die binnenshuis komen, Er is te weinig kennis (soortkeuze, klimhulp, onderhoud, ondergrondse voorzieningen (i.f.v. tegeltuintjes) ) Het is zeer belangrijk om te informeren en te demonstreren. Niet alleen naar de groenvoorziener, maar ook naar het grote publiek. Verder is het nodig om het beleid aan te spreken: niet noodzakelijk hulp door middel van subsidies (hoewel dit ook altijd welkom is), maar eerder hulp bij voorzieningen (cfr. Dendermonde: zij bereiden het tegeltuintje voor, zodat de eigenaar enkel de plant moet planten). Goede referentiesprojecten zijn nodig om aan te tonen wat men kan bereiken met groene wanden. Casestudies binnen project als voorbeelden promoten. Tafel 4 Living Wall Systems Het belangrijkste aspect voor deze systemen is dat de prijs omlaag moet. Verder is er onderhoud nodig: belangrijk is om de mensen hiervan bewust te maken en om het onderhoud zo eenvoudig mogelijk te maken. Ook hier werd vermeld dat het belangrijk is om de politiek in te schakelen. Verder werd er ook hier opgemerkt dat er weinig kennis is: niet alleen algemeen maar ook meer technische kennis is nodig om van deze systemen een succes te maken. De water bufferende capaciteit is niet echt relevant (t.o.v. groene daken). Er zou een garantie protocol uitgewerkt moeten worden. Prijs en onderhoud: welke onderdelen zijn veeleisend? (Opgenomen in LCC (WP2) via WTCB): beiden best te vereenvoudigen Wat is de levensduur van dergelijke systemen? Vergelijken met andere prijzen in de bouw. De massa moet verhoogd worden. Op deze manier zal de prijs ook dalen. Afwerken met een LWS i.p.v. met een gevelbekleding? Hierbij moeten de prijzen vergeleken worden met andere afwerkingsmaterialen. Essentieel is een goede plantenkeuze. Best kan er hiervoor een lijst opgesteld worden. Is het mogelijk om voeding toe te voegen via sturing? Tafel 5 Water en binnenluchtkwaliteit Automatisatie van de watergift: deze technologie bestaat al. Regenwater: bruikbaar hergebruik mogelijk? Hiervoor kan er input gegeven worden via lopende projecten. Is het gebruik van regenwater van het dak als voeding mogelijk? Luchtzuiverende planten: nood aan kennis rond dat type planten. Informatie is te vinden op de website Case studies congres Wenen (foto s: zie PPT) Het verslag van de excursie naar groene wanden (22 november 2015). De technische kant m.b.t. groene wanden kwam niet aan bod (tenzij in de presentatie van PCS). DIE 48 ER De planten wortelen in bakken (aluminium en RVS): cascadesysteem Het systeem bestaat uit goten waarin men daksubstraat plaatst. Onderhoud: 12 / m² / jaar Plaatsing: 300 / m² (800 m²) Waterverbuik: 3000 liter / dag (met stadswater )! Dit lijkt enorm veel. De vraag wordt gesteld hoe dit komt. => Het systeem werkt continu doorlopend. Dit aantal wordt enkel bereikt op heel warme dagen. 2

3 Oriëntatie van de wanden: de grootste oppervlakte is zuidwest georiënteerd! Gezien oppervlakte => 4 L / m². Uiteindelijk blijkt dit eigenlijk niet zoveel. Per verdieping wordt er een brandwerende strook voorzien => hierdoor wordt de ventilatie onderbroken 50% daling van de verwarmingskosten (Opmerking: het gebouw is niet geïsoleerd). Er is een volledig monitoring aanwezig. Er wordt nagekeken of deze data te verkrijgen zijn. HOTEL STADTHALLE Hetzelfde systeem als die 48er. Bovenaan vindt men voornamelijk lavendel terug (omdat het substraat hier droger is). Geranium kan men voornamelijk onderaan zien. Verder worden er ook klimplanten toegepast. Het gaat over een groen hotel: ze proberen aan de zero emissie normen te voldoen. Op het binnenplein worden er enkel klimplanten toegepast. In de inkomhal wordt hetzelfde systeem (als die 48er) in het interieur toegepast. Hierbij wordt het belang van de verlichting benadrukt: de planten zagen er nep uit door de toepassing van de verkeerde verlichting! GROENE SCHOOL Hier wordt een totaalconcept met groene wanden en zonnepanelen nagestreefd. De kinderen bevinden zich naast de groene wanden in de klaslokalen. Is het interessant om valorisatie via de scholen te voorzien? Groene wanden worden hier gebruikt als een educatief project. 1. systeem van Florawall (interieur) Dit systeem werkt op basis van hydrocultuur en met voorbegroeide panelen. Extra verlichting (200 lux / m²) is noodzakelijk. 2. Grünwand met goten (interieur en exterieur) Deze werd geïnstalleerd in november Opmerking: let op met het type substaat bij binnentoepassing! Volgens de wetgeving in België mag er geen organisch substraat toegepast worden voor binnenwanden. Dit komt door het gevaar van schimmels / geuren. 3. Optigrün panelen (exterieur) 4. Speelplaats: toepassing van bloembakken met klimplanten. FLORAWALL HOTEL en in een bank (telkens interieur). Deze wanden worden gemonitord door middel van sensoren. Er is een voelbaar effect op het binnenklimaat. Er wordt een UV filter geïnstalleerd voor het hergebruik van het water. STEENWOL GEBASEERD LWS Deze wand is 10m hoog. Er is een irrigatielijn voorzien per 2m. Deze wand heeft last van de taxuskever en verder zijn er ook heel veel problemen met deze wand. Er is een ventilatiestrook voorzien tussen het systeem en de muur. Er is een brandplaat per verdieping die de ventilatie onderbreekt. SOFITEL Hier werd het systeem van Patrick Blanc toegepast. Het gaat over een zeer grote muur. Bij installatie waren er 63 verschillende plantensoorten. Nu (na 5 jaar) bestaat de wand vnl. uit geranium. Mos verschijnt op de lege plekken en bovenaan hebben varens een plek veroverd. 3

4 Het systeem voorzien in een constante irrigatie (= een natte doek). Hierdoor ontstaat een natte wand. Het voordeel hiervan is dat deze wand zeer koel is (water gordijn) tijdens de zomer. BUWOK passief huis Hier worden er grondgebonden klimplanten als binnengroen voorzien. Deze planten zijn geplaatst in plantencontainers met organisch substraat. Sommige planten bestrijken 5 verdiepingen. Het voordeel bij dit systeem is dat er zeer weinig onderhoud nodig is. De wetgeving in Wenen staat verder dan deze bij ons op vlak van brandveiligheid en dgl. Toch is er ook in Wenen niet echt een stimulans om deze systemen breder te verspreiden. Verder zijn er waarschijnlijk niet echt meer systemen op de markt dan bij ons. Tijdens de trip werden er maar 3 4 verschillende systemen getoond. Demowand Floraliën te GENT Deze wand wordt opgesteld in het kader van WP4: disseminatie De Floraliën vinden plaats van 22 april tot en met 1 mei. De demowand wordt opgesteld op de site van de Leopoldkazerne (thema: Groen in de stad). De wand zal de ingang van het Floraliënbos markeren. Er zullen 8 LWS van 2x2 m opgesteld worden als demo-opstelling. Verder wordt er een studiedag Groen in de Bouw georganiseerd door VCB op 29/4. De demowand zal getoond worden tijdens rondleidingen met toelichting en infofiches. Er zal ook verslaggeving zijn van deze activiteit in de vakliteratuur. Tijdens het Kick Off Event werd het voorstel gedaan om ook grondgebonden gevelgroen te promoten d.m.v. foto s op canvassen op blinde muren. De vraag werd gesteld aan de leden van de gebruikersgroep. Wegens onvoldoende interesse werd er beslist om deze piste stop te zetten. Dhr. Faignet vroeg naar wat er met de wand zou gebeuren na de Floraliën en of deze hergebruikt zou worden. Deze wand verhuist na de Floraliën naar PCS en WTCB. Op hun sites zal de wand gebruikt worden voor demonstratie maar ook voor opvolging / metingen. In het kader van WP 2 zal er optimalisatie en proefwerk plaatsvinden op de wand. Deze metingen vinden plaats vanaf mei tot het einde van het project of langer. WP3: casestudie WP4: studiedagen, demo-activiteiten, advies, Voorstelling website Momenteel is de website nog niet online. De bedoeling is om deze voor de Floraliën beschikbaar te stellen. De voordelen moeten beter uitgelicht worden. Er moet meer info op de homepage komen met links naar de desbetreffende partners. Verder worden er links naar interessante websites toegevoegd. De website moet starten met eenvoudige informatie. Wat is een groene wand? Heel directe en toegankelijke informatie die snel beschikbaar is. Op de hoofdpagina wordt een heel kort stappenplan voorzien dat een antwoord geeft op volgende vragen: welke systemen bestaan er en wat moet u hiervoor voorzien? 4

5 Er wordt een algemene overzicht van de verschillende technieken getoond. Dit zal allemaal heel eenvoudig zijn, zodat de eindgebruikers direct algemene info kunnen terugvinden. Over het project. Het Kick-off event was een openbaar event => de getoonde presentaties zijn beschikbaar voor iedereen. Gebruikersgroep: enkel voor leden Andere term gebruiken voor gebruikersgroep : eerder bedrijfspartners, leveranciers, producenten, bedrijven, In het afgeschermd gedeelte komt bijvoorbeeld de PowerPointpresentatie van vandaag. Voorbeeldprojecten Er is nood aan een eerste serie gerealiseerde projecten voor de database. Deze database bevat zowel voorbeelden van grondgebonden als van gevelgebonden systemen. De bedoeling is om beter te visualiseren wat een groene wand kan zijn. Foto s zijn hierbij belangrijk, samen met de meest relevante informatie over het project (zie projectfiche). Hierbij zal er ook aangegeven worden welke projecten publiek toegankelijk zijn. De projecten worden onderverdeeld per provincie. Verder wordt er een onderscheid gemaakt tussen interieur / exterieure wanden. Dit alles zal eenvoudig raadpleegbaar zijn via een zoekfunctie. Dhr. Faignet maakte volgende terechte opmerking: Let op voor copyright en auteursrecht! Soms is het vermelden niet voldoende. Hier zal zeker rekening mee gehouden worden. Er zullen nieuwsbrieven verstuurd worden om de website te promoten. Er werd gevraagd waarom de website niet de naam van het project draagt en of we kunnen laten doorverwijzen naar De domeinnaam is niet meer vrij sinds 2009 en kan dus ook niet aangekocht worden. To Do leden van de gebruikersgroep: Fiches doorsturen met gerealiseerd projecten om een database aan te leggen. Foto s doorsturen om de website op te waarderen (zowel van geslaagde als minder geslaagde realisaties!) Leden waarvan het logo nog ontbreekt: logo doorsturen 5

6 Stand van zaken van WP 1 Literatuurstudie Boomdiagram: dit zal dienen als basis voor WP2 en als basis van het stappenplan dat getoond zal worden op de website. Er zal een koppeling zijn met de bouwaspecten. Brandveiligheid, akoestiek, stabiliteit,. worden dan behandeld per type gevelgroen. 6

7 Octrooionderzoek Er werden meer dan 700 patenten gevonden Deze patenten blijven bestaan (in de databank) zelfs als het geen levende documenten meer zijn (bv wanneer de bijdrage niet meer betaald wordt). Er zijn 2 klassen met 700 actieve documenten. De lijst zal beschikbaar zijn op de website. Patenten bevatten vaak waardevolle ideeën. Leden die een patent hebben zullen zichtbaar zijn op de website. Projectfiches Op de website zal enkel gereduceerde relevante informatie getoond worden. Het formulier wordt binnenkort naar de leden toegestuurd. De in situ bezoeken worden gepland enkel met de partners. Hiervoor wordt aan de leden gevraagd om interessante cases door te geven. Er wordt gevraagd om ook minder geslaagde gevels door te geven, omdat hieruit de meeste informatie gehaald kan worden! Er zal een scheiding zijn tussen de database en de projectbezoeken. Niet geslaagde projecten hoeven niet in de DB opgenomen te worden! Dit zal per project besproken worden met de eigenaar. To Do leden van de gebruikersgroep: Gerealiseerd projecten doorsturen om projectbezoeken te organiseren (zowel geslaagde als minder geslaagde!). Varia Oproep voor case studies Bedoeling case studies: werf van begin (planningsfase) tot einde (1 jaar na installatie) opvolgen (met eventueel monitoring). Er worden minimum 5 case studies voorzien. 1 e case studie: ECO-Werf te Leuven. De vraag wordt gesteld hoe het bestek werd opgesteld? => Dit werd opgesteld door Interleuven studiebureau. Er is nood aan een uniforme beschrijving in het bestek. Dit wordt opgenomen als output van het project. To Do leden van de gebruikersgroep: Oproep naar projecten voor opvolging! Cofinancieringplan 3 delen: 1. Directe financiering 2. Bijdrage in natura. - Dhr. Faignet licht toe: Er moet een spoor zijn in de boekhouding op het einde van het project. De steun van VLAIO wordt berekend op basis van de werkelijke kosten. In het verleden werden er soms fictieve (opgeblazen) kosten ingediend voor diensten. Hierdoor werden de regels bijgestuurd. 3. Opbrengsten eigen aan het project 7

8 Tegenprestatie voor de bijdrage in natura: - 10 dagen demo op de Floraliën - Info op onze website (eventueel ook op de website van de Floraliën) - Tekst en uitleg tijdens 2 studiedagen/rondleidingen op de Floraliën - min. 3 jaar demo op PCS en WTCB - min. 3 jaar tekst en uitleg tijdens diverse studiedagen en demoactiviteiten - min. 3 jaar opvolging van het systeem - Beschikbaarheid van testresultaten op het systeem (via proefverslag WTCB / PCS / ) Gebruikerspoll De leden krijgen die poll per mail. De poll bestaat uit 5 meerkeuze vragen. De antwoorden worden anoniem gehouden. De poll dient als evaluatie van VLAIO indien het project dreigt te ontsporen. Het is een reflectie naar de partners toe. Het is belangrijk om deze in te vullen. Op deze manier zal een eventuele evolutie in een of andere richting van een van deze vragen kenbaar worden. Andere vragen of variapunten. Wat zal er gebeuren in de komende 6 maanden? - Literatuur- en octrooistudie afronden en in situ bezoeken organiseren met de partners. - Casestudies opstarten en opvolgen. - Demo-wanden op Floraliën installeren en daarna op de sites van WTCB en PCS. - Kleine projecten (proeven) opstarten i.v.m. plantkeuze, waterretentie, substraat. TO-DO LIJST To do Verantwoordelijke Voorzien deadline Template projectfiche invullen Alle leden van de 12/04/2016 (database en in situ bezoeken) gebruikersgroep Foto s doorsturen voor op de website Alle leden van de 12/04/2016 gebruikersgroep Aanpassen website Ine Knoops 20/04/2016 Lijst met reeds geïnstalleerde systemen Ine Knoops 22/04/2016 opstellen (a.h.v. projectfiches) Organisatie in situ bezoeken Ine Knoops 2 e helft mei 2016 WP 3: case studies doorgeven Alle leden van de gebruikersgroep Wanneer de informatie zich aanbiedt 8