4Fiche. tzitemzo... als je een minderjarige vreemdeling bent in België. Opvang van minderjarige vreemdelingen.

Transcriptie

1 4Fiche tzitemzo... als je een minderjarige vreemdeling bent in België Opvang van minderjarige vreemdelingen.

2 Of je nu illegaal (zonder recht op verblijf) in België verblijft, in een procedure caat wanneer dat nodig mocht zijn. verzorging of op de hulp van een advo- verwikkeld zit om een verblijfsrecht te Wanneer je de kosten voor een verblijfplaats en/of hulpverlening niet kan bekomen, of ondertussen reeds een machtiging tot verblijf hebt gekregen, betalen, kan je onder bepaalde voorwaarden een beroep doen op het van zodra je feitelijk in België aanwezig bent, zal je nood hebben aan onderdak, Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) om je hiermee aan een plaats om te wonen. te helpen. I. EEN MENSWAARDIG LEVEN Maar wanneer je nog geen positieve beslissing hebt gekregen als gevolg Art. 23 van de Belgische Grondwet van een verblijfsprocedure, of zeker (G.W.) stelt dat iedereen het recht wanneer je illegaal in België verblijft, heeft om een menswaardig leven te worden de rechten van art. 23 G.W. leiden. Dit houdt o.a. het recht op sociale zekerheid, bescherming van de wetten voorzien vaak uitzonderingen vaak héél minimaal ingevuld. Specifieke gezondheid en sociale, geneeskundige of zeer strenge voorwaarden om, gratis, hulp te krijgen in deze situaties. en juridische bijstand in en het recht op een behoorlijke huisvesting. Zolang je in België verblijft, heb je dus in principe recht op een behoorlijke woonst en op bepaalde financiële tussenkomsten van de overheid. Daarnaast kan je een beroep doen op allerhande hulpverlening, op bepaalde medische II. HULP VAN HET OPENBAAR maatschappelijke integratie wanneer CENTRUM VOOR MAATSCHAP- zij behoren tot een van de volgende PELIJK WELZIJN (OCMW) categorieën van personen : - Belgen Wanneer je zelf niet over voldoende - E.U. onderdanen die genieten van een centen beschikt om een behoorlijke verblijfsrecht van meer dan 3 maanden huisvesting te betalen, kan je hiervoor onder bepaalde voorwaarden hulp krijgen van het Openbaar Centrum voor in het bevolkingsregister - Vreemdelingen die ingeschreven zijn Maatschappelijk Welzijn (OCMW) : - Erkende vluchtelingen - Staatslozen Maatschappelijke integratie Vreemdelingen die ingeschreven zijn Het OCMW biedt hulp bij de in het vreemdelingenregister of in een maatschappelijke integratie van mensen wachtregister komen niet in aanmerking voor deze vorm van hulpverle- die het om een of andere reden moeilijk hebben. Dit kan onder de vorm ning. van tewerkstelling, een leefloon (dus financiële hulp) of onder de vorm van Ook minderjarigen kunnen geen een geïndividualiseerd project voor beroep doen op hulpverlening in het maatschappelijke integratie. kader van maatschappelijke integratie tenzij ze gehuwd zijn, kinderen ten laste Meerderjarige personen die in België verblijven en over onvoldoende hebben of bewijzen zwanger te zijn. bestaansmiddelen beschikken, kunnen een beroep doen op de hulpverlening van het OCMW in het kader van hun p1 p2

3 delingen waarvan de begeleiders ille- Je kan als minderjarige vreemdeling in principe dus zelf geen beroep doen op deze hulpverlening van het OCMW. Je begeleider kan dit wel indien hij onder één van bovenstaande categorieën van personen valt (en dus verblijfsrecht heeft in België). Maatschappelijke dienstverlening Onder maatschappelijke dienstverlening valt alle hulp die het OCMW biedt aan personen of gezinnen zodat deze een menswaardig bestaan kunnen leiden. Deze hulpverlening kan van materiële (dus ook financiële), sociale, geneeskundige of psychologische aard zijn. In principe heeft elke persoon die zich op Belgisch grondgebied bevindt, dus ook een minderjarige, recht op maatschappelijke dienstverlening. (In tegenstelling tot maatschappelijke integratie die voorbehouden is voor een aantal categorieën van meerderjarige personen.) Voor asielzoekers subsidieert de federale overheid specifieke opvangplaatsen gaal in België verblijven, beperkt de maatschappelijke dienstverlening zich tot die materiële hulp die noodzakelijk is voor de ontwikkeling van de minderjarige. Deze hulp wordt bovendien enkel geboden in een federaal opvangcentrum. Je kan als minderjarige vreemdeling gewoonlijk wel genieten van een aangepaste in plaats van de gewone vorm van maatschappelijke dienstverlening. maatschappelijke dienstverlening van Wanneer je begeleid bent, zal dat vaak het OCWM aanbod. Meer uitleg hierover gebeuren in een opvangcentra en via de vind je onder III en IV. tussenkomst van je begeleider. Wanneer je niet begeleid bent, krijg je Ten slotte zijn er ook nog twee hulp van je voogd bij het zoeken naar belangrijke beperkingen op de een geschikte opvangplaats. De steun die maatschappelijke dienstverlening je krijgt, wordt zoveel mogelijk speciaal aan vreemdelingen zonder verblijfsrecht aangepast aan je noden en je wordt mees- : tal opgevangen via de voorzieningen van - Voor vreemdelingen die illegaal in de Bijzondere Jeugdbijstand. (De Bijzondere België verblijven, wordt het recht Jeugdbijstand is een afdeling van de op maatschappelijke dienstverlening Vlaamse overheid die hulp wil bieden aan meestal beperkt tot enkel dringende kinderen die in een moeilijke situatie leven medische hulp. en die daarvoor begeleiding of ondersteuning - Voor begeleide minderjarige vreem- nodig hebben.) p3 p4

4 Binnenlandse Zaken beslissen om jul- III. BEGELEIDE MINDERJARIGE VREEMDELINGEN (BMV) Wanneer een minderjarige vreemdeling naar België komt met een volwassen begeleider die het ouderlijk gezag over hem uitoefent (ouders, voogd, ), is deze begeleider verantwoordelijk voor hem. Deze begeleider zal de minderjarige vertegenwoordigen in België, bijvoorbeeld wanneer procedures gevoerd worden om een verblijfsrecht te krijgen in België. En hij moet o.a. ook zorgen voor onderdak voor de minderjarige. Indien hij hiervoor financiële hulp nodig heeft, kan hij zoals gezegd eventueel een beroep doen op de tussenkomst van het OCMW (zie II.). In een aantal gevallen krijgt je begeleider geen hulp of geen keuze wat betreft je huisvesting : Je leeft illegaal (zonder recht op verblijf) in België Wanneer jij en je begeleider illegaal in België verblijven, zijn jullie in principe volledig op jezelf aangewezen om onderdak te zoeken. Jullie kunnen in dat geval niet echt rekenen op hulp van de Belgische overheid om huisvesting in België te vinden aangezien jullie geen recht hebben om op Belgisch grondgebied te verblijven. Dit is het geval wanneer je begeleider geen procedure voerde om verblijfsrecht in België te bekomen, of wanneer op deze procedure een negatieve beslissing van de overheid volgde. Ook tijdens het doorlopen van een procedure verblijven jullie hier meestal illegaal. Opvangmogelijkheden worden dan enkel voorzien voor asielzoekers en voor slachtoffers van mensenhandel. In het kader van maatschappelijke dienstverlening van het OCMW kan je als persoon zonder wettig verblijf in principe enkel rekenen op dringende medische hulp. Minderjarige vreemdelingen die samen met hun wettelijke vertegenwoordigers illegaal in België verblijven, hebben daarnaast ook recht op die materiële hulp die noodzakelijk is voor hun ontwikkeling. Dit is het geval wanneer ze behoeftig zijn doordat hun wettelijke vertegenwoordigers niet (kunnen) instaan voor hun levensonderhoud. In dat geval heb je als minderjarige recht op materiële hulp maar enkel op die hulp die aangeboden wordt door een federaal opvangcentrum. Je wettelijke vertegenwoordigers kunnen in dat geval mee onderdak krijgen binnen het centrum. BELANGRIJKE OPMERKING : Wanneer jij en je begeleider illegaal op Belgisch grondgebied verblijven, en jullie België niet vrijwillig verlaten, kunnen jullie eventueel gedwongen gerepatrieerd (= teruggebracht worden naar jullie land van herkomst) worden door de Belgische overheid. Onder bepaalde omstandigheden kan de minister van lie op te sluiten om de repatriëring mogelijk te maken. Deze opsluiting of detentie mag maximaal 2 maanden duren maar kan eventueel verlengd worden tot 5 maanden, of zelfs tot 8 maanden als de opsluiting nodig is voor de bescherming van de openbare orde of de nationale veiligheid. Je begeleider kan beroep aantekenen tegen de beslissing tot repatriëring bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Tegen de beslissing tot opsluiting kan hij beroep aantekenen bij de raadkamer van de correctionele rechtbank. Hiervoor doet hij best een beroep op een advocaat. Er loopt een asielprocedure Van zodra je begeleider een asielaanvraag indiende voor jullie, tot 5 dagen na de afwijzing van een eventueel beroep bij de Raad van State, hebben jullie, op enkele uitzonderingen na, recht op materiële hulpverlening van de Belgische overheid. p5 p6

5 A. In principe krijgen jij en je begeleider materiële hulp onder de vorm van opvang (onderdak, voedsel, kledij, medische begeleiding, toegang tot tolken, tot opleidingen, ) in een open opvangstructuur. Deze opvangplaats wordt jullie, bij het indienen van de asielaanvraag, toegewezen door de cel dispatching van DVZ. Jullie kunnen ervoor kiezen om geen gebruik te maken van dit aanbod en elders opvang te zoeken maar dan is dat zonder overheidssteun! Er bestaan 2 soorten opvangplaatsen : 1. De collectieve opvangcentra (waar verschillende mensen met dezelfde situatie samen verblijven) die beheerd worden door Fedasil, het Rode Kruis of de Socialistische Mutualiteiten. 2. De individuele opvangplaatsen (private woningen) waarop je een beroep kan doen via een lokaal opvanginitiatief (LOI) van een OCMW. Ook de opvangplaatsen voor begeleid wonen van Vluchtelingenwerk Vlaanderen of CIRE vallen onder deze tweede categorie. Normaal zullen jullie eerst enkele maanden in een collectief opvangcentrum verblijven vooraleer jullie doorverwezen worden naar een individuele opvangplaats. B. Uitzonderlijk kunnen jullie in 15 gevallen in een gesloten centrum terecht komen. Dit is o.a. het geval : - wanneer jullie asiel aanvragen aan de grens en niet over de nodige binnenkomstdocumenten beschikken, - wanneer jullie asielaanvraag onontvankelijk verklaard werd door DVZ en men denkt jullie snel te kunnen repatriëren - wanneer jullie asiel aanvragen maar weigeren om jullie identiteit of nationaliteit door te geven, of valse inlichtingen doorgeven, of weigeren de vragenlijst van DVZ in te vullen, In principe kan jullie verblijf in een gesloten centrum 2 maanden duren. Daarna kunnen jullie terecht in een toegewezen open opvangcentrum. C. Ten slotte kunnen jullie uitzonderlijk toch genieten van de maatschappelijke dienstverlening aangeboden door het OCMW. Dat kan bijvoorbeeld wanneer jullie asiel aanvragen tijdens een legaal verblijf in België of wanneer jullie asielprocedure heel erg lang aansleept. BELANGRIJKE OPMERKING : Ook wanneer jij en je begeleider asiel aanvragen, kunnen jullie op bevel van de minister van Binnenlandse Zaken onder bepaalde voorwaarden opgesloten worden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens het onderzoek naar de verantwoordelijke staat in het kader van de Dublinverordening of in afwachting van de overname van het asieldossier door een andere bevoegde staat. Deze opsluiting of detentie mag maar kan eventueel verlengd worden met nog een maand. Je begeleider kan beroep aantekenen tegen de beslissing tot opsluiting bij de raadkamer van de correctionele rechtbank. Hiervoor doet hij best een beroep op een advocaat. Je bent slachtoffer van mensenhandel Wanneer je als begeleide minderjarige vreemdeling slachtoffer bent van mensenhandel, zal je gewoonlijk samen met je begeleider in een gespecialiseerd centrum opgevangen worden. Drie gespecialiseerde centra kunnen jullie dan helpen, nl. Payoke (Antwerpen), Pagasa (Brussel) of Sürya (Luik). Je leeft legaal (met recht op verblijf) in België Van zodra jij en je begeleider een verblijfsmachtiging voor België verkrijgen, in dat geval maximaal 1 maand duren p7 p8

6 mogen jullie officieel een woonplaats kiezen in België. Je begeleider moet ervoor zorgen dat je een geschikt onderkomen vindt. Wanneer hij over onvoldoende bestaansmiddelen beschikt (om geschikte huisvesting te betalen) en hij erkend werd als vluchteling of als Staatsloze of als hij ingeschreven is in het bevolkingsregister, heeft hij recht op maatschappelijke integratie van het OCMW. IV. NIET- BEGELEIDE MINDER- JARIGE VREEMDELINGEN (NBMV). Normaal verloopt de opvang van nietbegeleide minderjarige vreemdelingen in 3 fasen : (Franstalig) en Steenokkerzeel (Nederlandstalig). Tijdens je verblijf in het centrum krijg je de kans om tot rust te komen en te beslissen welke stappen je verder wil ondernemen. De hulpverleners van het centrum zullen je gedurende je verblijf observeren en zoveel mogelijk informatie over jou en je situatie verzamelen. Daarna bekijken ze, samen met jou en je voogd, welke opvang verder best geschikt is. Je verblijf in een OOC kan maximaal 1 keer verlengd worden. Gedurende de daaropvolgende overgangsfase, die maximaal 6 maanden kan duren, zoekt je voogd naar een opvangcentrum dat aangepast is aan jouw specifieke noden: het Rode Kruis, of in een van de individuele opvangplaatsen (zie III.). Als je geen asielzoeker bent, zal je wellicht opgevangen worden binnen de Bijzondere Jeugdbijstand (BJB). Voorwaarde hiervoor is wel dat je je in een problematische opvoedingssituatie bevindt. Naast nood aan opvang moet je dus ook behoefte hebben aan meer hulp en ondersteuning, bv. omdat je slachtoffer bent van mensenhandel, om terecht te kunnen in de BJB. Er zijn enkele centra binnen de BJB met een aanbod specifiek voor minderjarige vreemdelingen, zoals bv. Juna en Minor- Ndako. Afhankelijk van de beschikbare plaatsen, kan je in zo n gespecialiseerd centrum terecht. De eerste 15 dagen word je opgevangen in een Observatie- en Oriëndiend hebt, zal je terechtkomen in een Wanneer je een asielaanvraag ingetatiecentrum (OOC) dichtbij Brussel. Het gaat om de OOC s van Fedasil asielzoekers, nl. in een van de collec- van de specifieke opvangcentra voor voor NBMV te Neder-over-Heembeek tieve opvangcentra van Fedasil of van p9 p10

7 Na 6 maanden moet je voogd, in overleg met jou en de andere diensten die je begeleiden, een duurzame oplossing gevonden hebben binnen het beschikbare aanbod. Dat kan in een van de residentiële opvangcentra van de BJB (begeleidingshuizen of gezinstehuizen). Maar je kan samen met je voogd eventueel ook proberen om een pleeggezin te zoeken om bij te wonen. Of zelfs overwegen om begeleid zelfstandig te gaan wonen. Dan woon je wel alleen maar heb je toch regelmatig contact met een hulpverlener die je helpt met alle formaliteiten die bij het alleen gaan wonen, komen kijken. In principe kom je als niet-begeleide minderjarige vreemdeling dus niet meer terecht in een gesloten centrum! Enkel wanneer je aan de grens wordt aangetroffen én er twijfel bestaat over je leeftijd, zou je als niet-begeleide minderjarige vreemdeling nog enkele dagen kunnen opgesloten worden in een gesloten centrum. Wanneer er dan binnen de 3 werkdagen (verlengbaar met nog eens 3 werkdagen) nog geen duidelijkheid zou zijn over je leeftijd, moet je overgebracht worden naar een OOC. V. NOG VRAGEN? Deze fiche maakt deel uit van een t Zitemzo -reeks van 8 aparte fiches over en voor minderjarige vreemdelingen waarin telkens meer uitleg staat over een bepaald aspect van het vreemdelingenrecht. De fiches zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans, Engels, Duits, Spaans en Russisch. De inhoud van de 8 fiches : 1. Enkele belangrijke begrippen. 2. Wie is verantwoordelijk voor jou? 3. Procedures die je kan volgen om een verblijfsrecht in België te krijgen. 4. Opvang van minderjarige vreemdelingen. 5. Recht op onderwijs van minderjarige vreemdelingen. 6. Recht op medische verzorging van minderjarige vreemdelingen. 7. Terugkeer naar je land van herkomst (of een derde veilig land). 8. Bij welke diensten kan je terecht voor informatie en/of hulp? Deze 8 fiches en ook alle andere folders uit de t Zitemzo -reeks kunnen in PDF gedownload worden van de website Voor meer informatie over wetten, regels en gerechtelijke procedures, kan je gratis en anoniem, bij de Kinderrechtswinkel (KRW) terecht. Je kan schrijven, mailen, telefoneren of langslopen in de KRW in Brugge of Gent. Daarnaast zijn er nog tal van gespecialiseerde diensten waarbij minderjarige vreemdelingen terecht kunnen voor informatie en hulp. Hun contactgegevens vind je terug in fiche 8. Je kan de Kinderrechtswinkel bereiken via : 070/ info@kinderrechtswinkel.be uitgave: augustus 2008 p11 p12