Vergaderstukken Juni 2018

Transcriptie

1 Vergaderstukken Juni 2018 Ten behoeve van de bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA te houden op maandag 18 juni 2018, aanvang uur in Spant! te Bussum

2 2

3 Inhoudsopgave I Agenda voor de bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 18 juni II Toelichting op de agenda 7 4. Verkiezingen 8 a. Verkiezing van een nieuw bestuurslid 8 b. Verkiezing van de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter 9 c. Vaststelling van het rooster van aftreden 10 d. Benoeming van de accountant en de plaatsvervangend accountant Jaaroverzicht Jaarrapport Ontwerpverordeningen 13 a. Ontwerp-Contributieverordening b. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordeningen op de praktijkopleidingen 14 c. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordeningen op de kostenvergoedingen 16 III Notulen 17 a. Notulen van de zesde bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 juni b. Actiepunten naar aanleiding van de zesde bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 juni c. Notulen van de zevende bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 december d. Actiepunten naar aanleiding van de zevende bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 december IV Vernieuwingsagenda accountantsberoep 49 V Gremia-overzicht 87 VI Ontwerpverordeningen 89 a. Ontwerp-Contributieverordening b. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de praktijkopleidingen 92 c. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de kostenvergoedingen 94 3

4 4

5 I AGENDA LEDENVERGADERING 5

6 Agenda voor de bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 18 juni Opening 2. Mededelingen en ingekomen stukken 3. Notulen a. Het vaststellen van de notulen van de bijeenkomst van de ledenvergadering d.d. 19 juni 2017 b. Het vaststellen van de notulen van de bijeenkomst van de ledenvergadering d.d. 19 december Verkiezingen a. Verkiezing van een nieuw bestuurslid b. Verkiezing van de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter c. Vaststelling van het rooster van aftreden d. Benoeming van de accountant en de plaatsvervangend accountant 5. Jaaroverzicht 2017 Het bespreken van het overzicht van de belangrijkste activiteiten van de NBA in Jaarrapport 2017 Het vaststellen van de rekening aan de hand van de onderstaande stukken en het verlenen van décharge op basis van deze stukken. a. Verslag b. Jaarrekening c. Overige gegevens 7. Vernieuwingsagenda accountantsberoep Het bespreken van en besluiten over de uit de visie voortvloeiende vernieuwingsagenda. 8. Begroting 2019 Het vaststellen de begroting voor het boekjaar Ontwerpverordeningen Het vaststellen van de in de vergaderstukken opgenomen ontwerpverordeningen. 10. Rondvraag 11. Sluiting 6

7 II TOELICHTING OP DE AGENDA 7

8 4 Verkiezingen A Verkiezing van een nieuw bestuurslid Over de omvang en samenstelling van het bestuur zijn afspraken gemaakt ten tijde van de fusie van NIVRA en NOvAA. Die afspraken zijn vervolgens vastgelegd in de verordening op het bestuur. Kern van die afspraken is dat de samenstelling van het bestuur een afspiegeling is van het ledenbestand. Dit betekent onder andere dat er (uitgaande van een bestuur van 13 personen) gestreefd wordt naar 8 openbaar accountants in het bestuur (4 AA s en 4 RA s). Van deze openbaar accountants zijn er 3 afkomstig van een groot kantoor, 2 van een middelgroot kantoor en 3 van een klein accountantskantoor. Gegeven deze afspraken streeft het bestuur ernaar om, bij het aftreden van een bestuurslid, deze te vervangen door een persoon die afkomstig is uit dezelfde doelgroep. Op 18 juni 2018 ontstaan twee vacatures in het bestuur. Dit vanwege het feit dat Pieter Jongstra (thans voorzitter) en Viviana Kooistra dan hun functie neerleggen. Beiden dragen de RA-titel en worden beschouwd als representant van een groot kantoor. Het bestuur heeft zich reeds in een vroeg stadium gebogen over de vraag op welke wijze na 18 juni het voorzitterschap van de NBA moet worden ingevuld. Omdat er binnen het bestuur wel geschikte kandidaten voor deze functie aanwezig waren, maar zij niet voor deze functie beschikbaar waren, is besloten om buiten het bestuur te gaan zoeken naar een geschikte kandidaat. Die heeft het bestuur gevonden in de persoon van de heer M.J. van der Vegte. Aan de ledenvergadering is om die reden in december 2017 voorgesteld om het aantal bestuurszetels tijdelijk (voor de periode van een half jaar) uit te breiden met één zetel (van 13 naar 14), en de heer Van der Vegte te benoemen als bestuurslid. Na een inwerkperiode van een half jaar wordt hij dan in juni 2018 voorgedragen als kandidaat voor het voorzitterschap van de NBA. De ledenvergadering heeft op 19 december 2017 ingestemd met de uitbreiding van het aantal bestuurszetels en de benoeming van de heer Van der Vegte als bestuurslid. Omdat het aantal bestuurszetels op 18 juni 2018 weer met één wordt verminderd, betekent dit in feite dat het bestuur nog maar voor een zetel een kandidaat dient voor te dragen. Het bestuur stelt voor om de volgende persoon te benoemen tot lid van het bestuur. Mevrouw drs. E.W.M.H. (Esther) van der Vleuten RA (1971) is partner bij PWC. Zij is daar assurance-leader ten behoeve van klanten in de Energy Utilities & Resources groep. Esther van der Vleuten werkt sinds 1997 bij PwC, met een onderbreking in 2002 toen zij als Internal Audit Manager bij Unilever gewerkt heeft. Daarnaast participeerde zij onder andere in de kascommissie van tennisvereniging LTC Plaswijck, de kascommissie van de oudervereniging van basisschool St. Michaelschool te Rotterdam, de ouderraad van crèche Kindergarden te Rotterdam en was zij penningmeester van het Oranje Comité Breedveldsingel te Rotterdam. Esther van der Vleuten is ruim 20 jaar in de accountantsprofessie werkzaam, waardoor ze de enorme ontwikkeling van (en later de stevige kritiek op) het beroep heeft meegemaakt. De maatschappij eist van de accountant dat deze zijn 8

9 rol van poortwachter vervult. In de ogen van de gewone burger, gevoed door media en politiek, heeft de accountant bij de invulling van die rol aan vertrouwen ingeboet. Transparantie, frequente(re), begrijpelijke en duidelijke communicatie, maar ook het kwetsbaar op durven te stellen als beroepsgroep zal volgens Esther van der Vleuten bijdragen aan het vertrouwen dat de maatschappij in de accountant mag en wil stellen. Communicatie kan tevens bijdragen aan de verhoging van de gunfactor voor de accountant en aan meer begrip voor wat deze doet. De beroepsorganisatie kan hier een verbindende rol spelen. Zij wil hier graag een bijdrage aan leveren door zitting te nemen in het bestuur. B Verkiezing van de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter Volgens artikel 15 van de Wab worden, door de ledenvergadering en uit de bestuursleden, jaarlijks de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter benoemd. Het bestuur draagt ter benoeming aan u voor de heer M.J. van der Vegte RA voor de functie van voorzitter en mevrouw D.M. Clement AA RA voor de functie van plaatsvervangend voorzitter. De heer M.J. (Marco) van der Vegte RA (1967) is partner bij Deloitte Accountants BV. Hij is bij Deloitte (toen nog Nederlandse Accountants Maatschap genaamd) begonnen in 1986 op het kantoor te Amersfoort en later Amsterdam, onderbroken door een periode van vier jaar op Curaçao en in New York. Tot 2005 heeft Marco van der Vegte voornamelijk controle- en advieswerk uitgevoerd. Vanaf 2006 vervulde hij leidinggevende functies binnen Deloitte, te beginnen met het leidinggeven aan de groep accountants die de Corporate en Internationale praktijk bedient. Vanaf 2012 tot 2017 heeft hij deel uitgemaakt van de Raad van Bestuur en later het Executive Committee van Deloitte. Daarin was hij verantwoordelijk voor de audit en non-assurance praktijk. Sinds 2012 is Marco van der Vegte lid van OPAK. Vanaf begin 2017 participeert hij als lid van de Stuurgroep Publiek Belang in diverse rondetafelgesprekken en discussies. Daarnaast was hij bestuurslid van de Foundation for Auditing Research tot maart Marco van der Vegte voelt het als een logische stap de opgedane ervaring bij het veranderproces binnen een grote accountantsorganisatie verder te benutten ten behoeve van het beroep. De afgelopen jaren waren intensief en uitdagend vanwege de roulatie van OOB s, kritische toezichthouders en een kwaliteitslat die we flink omhoog hebben gelegd. Maar ik kijk er met veel plezier en trots op terug want samen met het managementteam hebben we onze visie op een kwaliteitsgerichte cultuur daadwerkelijk kunnen realiseren. Zijn werkgebied heeft zich gekenmerkt door een diversiteit aan marktsegmenten, niet alleen internationale auditcliënten, maar ook de administratieve dienstverlening aan het midden en kleinbedrijf. Dan moet je goed kunnen schakelen tussen een diversiteit aan belangen. Juist om die reden heeft Marco van der Vegte verbindend leiderschap hoog in het vaandel staan. Verbinden werkt alleen als je mensen vrijheid biedt en vertrouwen geeft. Tegelijkertijd vereist dat duidelijke doelen waar je met zijn allen aan werkt. Ik zie dat ook terug in de huidige visie die de NBA met vele leden ontwikkelt op het beroep en de beroepsorganisatie. Een stevige gemeenschappelijke ambitie die tegelijkertijd ruimte laat aan de diverse ledengroepen om deze te realiseren. Daarbij staat de integriteit van de sector en de trots op het beroep centraal. Mevrouw D.M. (Diana) Clement AA RA (1965) is als partner verbonden aan Borrie, een op het mkb gerichte accountantsorganisatie met vestigingen in Amsterdam en Rotterdam. Zij is tevens lid van het dagelijks bestuur van Borrie. In de periode van 2007 tot en met 2011 maakte Diana Clement deel uit van het NOvAAbestuur. In 2011 vervulde ze daarbij de functie van voorzitter. In de zomer van 2014 maakte ze deel uit van de Werkgroep toekomst accountantsberoep. Thans is Diana Clement plaatsvervangend voorzitter van de Koninklijke NBA, voorzitter van het ledengroepbestuur Openbaar Accountants en lid van de Financiële Commissie. 9

10 Haar ambitie als plaatsvervangend voorzitter van de NBA licht Diana Clement als volgt toe: Ik heb een passie voor het beroep van accountant. Het is een mooi beroep, waar ik mij ook in bestuurlijke zin actief voor wil inzetten. Daarbij wil ik vooral het gezicht zijn van de mkb-accountants, hun belangen behartigen en de contacten met de voor deze groep accountants belangrijke stakeholders onderhouden. Een van mijn speerpunten daarbij is om bij te dragen aan het herstel van het vertrouwen in het accountantsberoep als geheel en in die van de mkb-accountant in het bijzonder. Met name door de implementatie te bevorderen van de aanbevelingen uit het rapport In het publiek belang, waarvan ik een van de opstellers ben. In dat kader denk ik ook graag mee over de toekomstige rol van de NBA, de visie op het beroep en uiteindelijk de governance die daar het best bij past. C Vaststelling van het rooster van aftreden Voor bestuursleden die door de ledenvergadering zijn benoemd, geldt een zittingstermijn van vier jaar (artikel 12, vierde lid, Wab), na afloop waarvan zij niet terstond herbenoembaar zijn. Deze bestuursleden treden af volgens een door de ledenvergadering vast te stellen rooster (artikel 12, derde lid, Wab). Het rooster wordt zodanig ingericht dat, voor zover mogelijk, telkens hetzelfde aantal bestuursleden aftreedt. Een bestuurslid dat is benoemd ter vervulling van een tussentijds opengevallen plaats, treedt af op het tijdstip waarop degene in wiens plaats hij is benoemd had moeten aftreden. Het desbetreffende bestuurslid is dan (eenmalig) terstond herbenoembaar (artikel 12, vierde en vijfde lid Wab). De drie bestuursleden die niet door de ledenvergadering zijn benoemd, maar die als afgevaardigde namens het ledengroepbestuur in het bestuur zitting hebben, vallen buiten het door de ledenvergadering vast te stellen rooster van aftreden. Voor hen geldt het door de ledengroep vastgestelde rooster van aftreden. Het bestuur stelt u voor onderstaand rooster van aftreden vast te stellen: 2019 mevrouw T. Mulder AA RB, R.J. Smit AA; 2020 M.F. Buijs RA, drs. M.A. Hogeboom RA, drs. E.F. Spiegel CMA RA RBc, drs. J.W. Stoker RA; 2021 M.J. van der Vegte RA, J. Wietsma AA, mevrouw drs. M.L. van der Zijde RA; 2022 de persoon die op 18 juni 2018 door de ledenvergadering is benoemd. Bestuursleden worden doorgaans benoemd (en treden af) in een ledenvergadering die medio het kalenderjaar wordt gehouden. Aangezien de heer Van der Vegte op 1 januari 2018 in functie is getreden, eindigt zijn zittingstermijn op 31 december D Benoeming van de accountant en de plaatsvervangend accountant Op grond van artikel 29, eerste lid, Wab benoemt de ledenvergadering voor elk boekjaar een accountant die is belast met de controle op de financiële verantwoording, alsmede een plaatsvervanger voor deze. Het bestuur stelt u voor om de heer drs. W.J.O. Castricum RA te benoemen tot accountant en mevrouw M. van Dijke RA tot plaatsvervangend accountant voor de controle die betrekking heeft op het boekjaar

11 5 Jaaroverzicht 2017 In het jaaroverzicht brengt de NBA verslag uit over haar werkzaamheden in het verstreken kalenderjaar. Dit jaaroverzicht, dat een weergave is van de belangrijkste activiteiten van de NBA, is evenals voorgaande jaren uitsluitend in digitale vorm te raadplegen via de website van de NBA. Lezers van de digitale versie van het verslag van de werkzaamheden kunnen, om het jaaroverzicht in te zien, hier klikken. Er is geen wettelijke bepaling die voorschrijft dat de ledenvergadering het jaaroverzicht vaststelt. Wel dient het bestuur een verslag over de werkzaamheden van de beroepsorganisatie in het afgelopen jaar aan de minister van Financiën te sturen (artikel 33, tweede lid, Wab). Het jaaroverzicht wordt door het bestuur gezien als dit verslag van de werkzaamheden. Indien er naar aanleiding van het jaaroverzicht vragen of opmerkingen zijn, dan kunnen die bij dit agendapunt naar voren worden gebracht. 11

12 6 Jaarrapport 2017 In de Wab is ten aanzien van het financieel verslag onder andere het volgende bepaald: Binnen zes maanden na afloop van het boekjaar doet het bestuur aan de ledenvergadering rekening en verantwoording over zijn in het boekjaar gevoerde bestuur, onder overlegging van een balans en staat van baten en lasten met toelichting en met een verklaring van een accountant daarover (artikel 29, derde lid, Wab). De ledenvergadering stelt de rekening vast en verleent décharge aan het bestuur, behoudens in geval van later gebleken valsheid in bewijsstukken of andere onregelmatigheden (artikel 29, vierde lid, Wab). Tijdens de ledenvergadering zal mevrouw D.M. Clement AA RA, lid van de Financiële Commissie, een korte toelichting geven op het jaarrapport 2017, waarna er gelegenheid is tot het stellen van vragen. De accountant belast met de controle van de jaarrekening, de heer drs. W.J.O. Castricum RA zal tijdens de vergadering een toelichting geven op zijn controlewerkzaamheden en vragen over de controle beantwoorden. Leden die specifieke vragen hebben met betrekking tot het jaarrapport 2017, wordt verzocht die vooraf (bij voorkeur schriftelijk of per en voor 1 juni 2018) kenbaar te maken aan de heer drs. F.A. van Schaik AA RA, secretaris van het bestuur van de NBA (f.vanschaik@nba.nl). Hierdoor kan mevrouw Clement zich op deze vragen prepareren en kan zij tijdens de ledenvergadering voor een zo concreet mogelijke beantwoording zorgdragen. Het jaarrapport 2017 is een afzonderlijk document. Het wordt aan de bijeenkomst van de ledenvergadering voorgelegd ter vaststelling en ter décharge van het bestuur. 12

13 9 Ontwerpverordeningen A Ontwerp-Contributieverordening 2019 Met deze ontwerpverordening stelt het bestuur van de NBA aan de ledenvergadering voor om een systeem in te voeren waarbij de contributietarieven jaarlijks automatisch worden aangepast op basis van de raming van de ontwikkeling van de geharmoniseerde consumentenprijsindex zoals die blijkt uit de publicaties van het Centraal Planbureau (CPB). Het bestuur heeft overwogen of dit een gepast moment is om met dit voorstel te komen nu namelijk uit de visie op het accountantsberoep wijzigingen voort kunnen vloeien die ook invloed hebben op de contributiestructuur. Voor de keuze om nu met dit voorstel te komen, heeft de wens van het bestuur om effectiever en efficiënter te zijn de doorslag gegeven. Verder heeft het bestuur bij zijn overwegingen betrokken dat het wil komen tot een consistent en bestendig contributiebeleid en een objectief vast te stellen verband wil leggen tussen de totale contributie-inkomsten en de begroting voor elk jaar. Voor dat laatste geldt, dat de NBA bij het opstellen van de begroting wel rekent met een indexatie voor de kosten, maar niet voor de contributiebaten. Over die baten bestaat namelijk pas zekerheid als de ledenvergadering de contributieverordening voor het desbetreffende jaar heeft vastgesteld. Met dit voorstel wil het bestuur meer zekerheid op dat terrein bereiken. Hiermee is overigens niet gezegd dat de automatische aanpassing niet kan worden herzien. Maar omdat wettelijk is vastgelegd dat de ledenvergadering de contributie bij verordening vaststelt, vereist een afwijking van de automatische aanpassing wel een (tijdelijke) wijziging van deze verordening. Wel is het zo dat als de daadwerkelijke ontwikkeling van de consumentenprijsindex zoals die blijkt uit de publicaties van het CBS, afwijkt van de geraamde ontwikkeling, dat in principe niet tot een verdere actie door het bestuur leidt. De contributietarieven die gelden in 2018, vormen bij dit voorstel het startpunt. De tarieven in de jaren na 2019 worden aangepast met toepassing van de geraamde ontwikkeling van de consumentenprijsindex voor het desbetreffende jaar met als basis het contributietarief zoals dat in het voorafgaande jaar met toepassing van de voorgestelde systematiek is vastgesteld. Bijvoorbeeld: het contributietarief voor 2020 wordt verkregen met toepassing van de raming van de ontwikkeling van de consumentenprijsindex voor 2020 met als basis het contributietarief zoals dat voor 2019 gold. De contributie voor 2018 geldt dus alleen als basis voor de bepaling van de contributietarieven voor Daarna geldt als basis de voor de vaststelling van de contributietarieven in enig jaar de contributietarieven die in het voorafgaande jaar golden. Het CPB publiceert gedurende een jaar meerdere ramingen of verkenningen. Het bestuur stelt voor om de raming van de ontwikkeling van de geharmoniseerde consumentenprijsindex (door het CPB afgekort tot hicp ) te nemen zoals die blijkt uit de laatst bekende publicatie van het CPB op 1 april van het jaar dat voorafgaat aan het jaar waarvoor de aanpassing van de contributietarieven geldt. Het bestuur verwacht dat dit in de regel de kortetermijnraming zal 13

14 zijn die het CPB per kwartaal publiceert. Uit de tabel Kerngegevens zoals die is opgenomen in de laatst bekende publicatie van het CPB (Centraal Economisch Plan 2018, publicatiedatum 22 maart 2018) blijkt een raming van de ontwikkeling van de geharmoniseerde consumentenprijsindex voor 2019 van 2,3%. Het uitgangspunt dat de verhouding tussen de contributietarieven voor openbaar accountants, intern en overheidsaccountants en accountants in business ook in de toekomst gehandhaafd blijft op 3:2:1, wordt niet losgelaten. Omdat tevens de wens bestaat om contributietarieven op hele euro s nauwkeurig af te ronden, vereist dit een bijzondere bepaling over de afronding van de tarieven in deze verordening. Zo n bijzondere bepaling is nodig omdat de ledenvergadering het orgaan van de NBA is dat exclusief bevoegd is om de contributietarieven vast te stellen. Deze bevoegdheid kan ook niet worden gedelegeerd. Het is dan ook uitgesloten dat het bestuur of een ander orgaan van de NBA in enige vorm een beslissing neemt over het contributietarief dat van toepassing is. Dat geldt voor een beslissing over de afronding van het contributietarief maar ook voor een aanpassing van het contributietarief om de vaste verhouding te behouden. De contributietarieven voor enig jaar moeten daarom als een automatisme rechtstreeks uit de verordening voortvloeien. Daarom is nu als hoofdregel in de verordening opgenomen dat als de contributietarieven na toepassing van de aanpassing op basis van de raming van de ontwikkeling van de consumentenprijsindex en na afronding naar boven op hele euro s, niet in een verhouding van 3:2:1 staan, de tarieven in contributiegroep H en M (respectievelijk openbaar accountants en intern en overheidsaccountants) worden verkregen door het contributietarief voor contributiegroep L (accountants in business) met respectievelijk 3 en 2 te vermenigvuldigen. Het vijfde lid van artikel 1 bepaalt dat het bestuur zo spoedig mogelijk na 1 april van enig jaar de contributietarieven voor het volgende jaar bekend maakt samen met de publicatie van het CPB die aan de nieuwe tarieven ten grondslag ligt. Dat is nodig omdat de leden van de NBA na vaststelling van deze verordening niet meer uit de vergaderstukken voor de bijeenkomst van de ledenvergadering of de Staatscourant kennis kunnen nemen van de contributietarieven die voor het daaropvolgende jaar gelden. De contributietarieven voor 2019 kunnen vanzelfsprekend pas bekend worden gemaakt nadat het ontwerp van deze verordening als verordening is vastgesteld door de ledenvergadering in haar bijeenkomst op 18 juni Deze verordening behoeft na vaststelling door de ledenvergadering nog de goedkeuring van de minister van Financiën. B Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de praktijkopleidingen Artikelsgewijs Artikel I, onderdeel A Met deze toevoeging wordt de definitie van de aantekening zoals die is opgenomen in artikel 36, tweede lid, onderdeel i, van de Wet op het accountantsberoep opgenomen in de begripsbepalingen. Dit betreft de aantekening die wordt geplaatst bij de inschrijving van een accountant in het accountantsregister waaruit blijkt dat hij een opleiding heeft gevolgd die voldoet aan de eindtermen voor het uitvoeren van wettelijke controles. Artikel I, onderdeel B en C Op dit moment is in de verordening bepaald dat de Raad voor de Praktijkopleidingen uit acht leden bestaat, de voorzitter daaronder begrepen. Het wordt niet langer noodzakelijk geacht dat de Raad uit exact acht leden bestaat en daarom wordt voorgesteld om te bepalen dat de Raad uit ten hoogste acht leden bestaat. Verder wordt het niet langer noodzakelijk geacht dat in de Raad Accountants-Administratieconsulenten en Registeraccountants gelijk vertegenwoordigd zijn. Veel belangrijker is het, zoals dat artikel 5, tweede lid ook blijkt, dat binnen de Raad de professionele omgevingen van de praktijkopleiding AA en de praktijkopleiding RA evenwichtig vertegenwoordigd zijn. 14

15 Artikel I, onderdeel D Met deze toevoeging wordt aan het bestuur de bevoegdheid toegekend om referaatbegeleiders en intervisiecoaches aan te wijzen. In de praktijk zal het bestuur daarvoor mandaat verlenen aan onder andere betrokken onderwijsinstellingen of overige instellingen nu deze de referaten, intervisiegesprekken, of trainingsdagen organiseren. Artikel I, onderdeel E Dit artikel bevat de verplichting van de trainee om in het portfolio geen documenten op te nemen waarin natuurlijke personen, rechtspersonen of samenwerkingsverbanden identificeerbaar zijn opgenomen. Verder bevat dit artikel de verplichting van de trainee om de informatie die hem ter kennis komt bij deelname aan plenaire bijeenkomsten geheim te houden als hij weet of behoort te weten dat deze informatie een vertrouwelijk karakter heeft. Artikel I, onderdeel F Dit artikel bevat een gewijzigde regeling voor het verlenen van een vrijstelling voor delen van het examen ter afronding van de praktijkopleiding. Dit artikel was gebaseerd op een praktijkopleiding die kan leiden tot een inschrijving in het accountantsregister met de aantekening dat een opleiding is gevolgd die voldoet aan de eindtermen voor het uitvoeren van wettelijke controles. Dit artikel behoeft aanpassing met de introductie van de nieuwe oriëntatie Accountancy-MKB, welke wel kan leiden tot een inschrijving in het accountantsregister, maar niet met de aantekening dat een opleiding is gevolgd die voldoet aan de eindtermen voor het uitvoeren van wettelijke controles. Om in aanmerking te komen voor een vrijstelling blijft wel vereist dat relevante praktische werkervaring is opgedaan binnen het kader van een praktijkopleiding die is afgerond met een door de Staat erkend examen of diploma. In het artikel is nu in het eerste lid een algemene bevoegdheid opgenomen om vrijstellingen te verlenen. In het tweede lid is tot uitdrukking gebracht dat aan vrijstellingen die worden verleend aan trainees die de opleiding volgen die kan leiden tot een inschrijving met aantekening, andere voorwaarden mogen worden verbonden dan aan vrijstelling die worden verleend aan trainees die de opleiding volgen die kan leiden tot een inschrijving zonder aantekening. In het nieuwe derde lid is tot uitdrukking gebracht dat aan een vrijstelling voor een trainee die de praktijkopleiding volgt die kan leiden tot inschrijving in het accountantsregister met aantekening (de oriëntatie Assurance), in elk geval als voorwaarde wordt gesteld dat de praktische werkervaring is opgedaan met betrekking tot de vakgebieden genoemd in artikel 8 lid 1 en 2 van Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei Voor trainees die een opleiding volgen die uiteindelijk kan leiden tot een inschrijving met de aantekening, blijft immers de oude systematiek gelden. Artikel I, onderdeel G De verordening bevatte nog geen grondslag om aan trainees de mogelijkheid te bieden om bij de overstap naar een andere oriëntatie voordat de oude oriëntatie is afgerond, de opleidingsduur van de nieuw te volgen oriëntatie te bekorten vanwege de behaalde resultaten in de oude oriëntatie. Dit geldt zowel voor een overstap van de oriëntatie Assurance naar de oriëntatie Accountancy-MKB als een overstap in omgekeerde richting. Verder wordt met dit artikel de mogelijkheid geboden om binnen de oriëntatie Accountancy over te stappen op een variant die binnen die oriëntatie wordt aangeboden. Ook ontbrak de mogelijkheid om de praktijkopleiding binnen de oriëntatie Assurance te bekorten als daarvoor al de praktijkopleiding binnen de oriëntatie Accountancy-MKB met succes was afgerond. Die grondslagen zijn nu opgenomen in het nieuw ingevoegde artikel 23a. Aan het verlenen van een vrijstelling kunnen voorwaarden worden verbonden. Een vrijstelling voor een trainee die een praktijkopleiding heeft afgerond die kan leiden tot inschrijving in het accountantsregister zonder aantekening en begint met de opleiding die kan leiden tot inschrijving in het accountantsregister met aantekening, is met dit artikel niet geregeld. Een vrijstelling voor een dergelijke situatie kan worden verleend op grond van artikel 23. Artikel I, onderdeel H Artikel 24a, dat gaat over fraude, is nu abusievelijk geplaatst in Hoofdstuk 9 (Examengelden). Die vergissing wordt hersteld door de aanduiding van Hoofdstuk 10 (overige bepalingen) voor artikel 24a te plaatsen. 15

16 Artikel I, onderdeel I Artikel 31 bevatte een bepaling van overgangsrecht, welke inmiddels overbodig is geworden. Dit artikel vervalt daarom. Artikel II Dit artikel bevat de inwerkingtredingsbepaling. C Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de kostenvergoedingen Met dit artikel wordt de vergoeding van reistijdkosten gemaximeerd. Voor reizen waarvoor meer dan 500 kilometer wordt afgelegd, bestaat slechts recht op een vergoeding van reistijdkosten voor een afstand tot en met deze afstand van 500 kilometer, de drempelafstand van 100 kilometer daaronder begrepen. 16

17 III NOTULEN 17

18 Notulen A Notulen van de zesde bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 juni Opening De heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, voorzitter van de NBA, opent de vergadering om uur en heet de leden en de gasten welkom op de zesde bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA. De voorzitter constateert dat met de oproep voor de vergadering aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan en dat de vergadering daarmee rechtsgeldig is. Vervolgens informeert de voorzitter of alle leden een stemkastje hebben ontvangen met de daarbij behorende stemkaart. Per volmacht (maximaal drie) is een stemkaart nodig. Tevens schetst hij de procedure voor de woordvoering per agendapunt. Daarna noemt hij de personen die achter de bestuurstafel hebben plaatsgenomen. Van het bestuur zijn dit de heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, mevrouw D.M. Clement AA RA en de heer G.M. van de Luitgaarden RA. Daarnaast hebben plaatsgenomen de beide directeuren: mevrouw mr. A.M. van Arkel en de heer drs. B.J.G. Wammes, alsmede de bestuurssecretaris de heer drs. F.A. van Schaik AA RA. Daarna wordt een minuut stilte in acht genomen om de collega s te gedenken die in het afgelopen jaar zijn overleden. De voorzitter bedankt de aanwezigen hiervoor. De voorzitter maakt vervolgens een grote stap terug in de tijd. Vandaag is het exact 500 jaar geleden dat de grondlegger van ons beroep, de heer Luca Pacioli, is overleden. De heer dr. F.G. Volmer RA is deze vergadering aanwezig om de leden mee te nemen in de historie van de accounting. De voorzitter nodigt hem uit naar voren te komen. De heer Volmer vertelt over de gedachtes van de heer Pacioli met betrekking tot de theorie van het boekhouden, opgetekend in het in 1494 geschreven boek Summa de arithmetica. Opvallend is dat drie belangrijke actuele aspecten van toen overeenkomen met die van de huidige tijd: (1) het ethisch-religieuze vertrouwensaspect, (2) de juiste verhoudingen en (3) de eenvoud is de kern van het ware. Ad (1) Hierbij gaat het erom dat boekingen in de naam van God (en dus eerlijk) moeten worden uitgevoerd. De heer Pacioli stelde toen al dat een eed op de jaarrekening moet kunnen worden afgelegd. De NBA heeft dit jaar de beroepseed ingevoerd en inmiddels heeft het merendeel van de accountants deze afgelegd. 18

19 Ad (2) Accountants zullen zich moeten laten leiden door de juiste verhoudingen. Net als een kunstenaar bij het maken van een schilderij, moet men zicht hebben op het perspectief bij jaarrekeningen. Destijds was dit een vernieuwend denkbeeld. De wiskundige leer van het perspectief kan direct worden vertaald naar de accountancy. De oud-geleerden gingen uit van het standpunt dat men extra inzicht krijgt als getallen worden omgezet in beelden. Beelden zeggen immers meer dan getallen, die echter wel een juridische betekenis hebben. Een jaarrekening visueel maken, vindt de heer Volmer passend in deze moderne tijd omdat getallen minder begrijpelijk zijn. De middelen (zoals foto s, scans en mri s) hiervoor bestaan, maar nog altijd wordt vastgehouden aan een jaarrekening door middel van een weergave in getallen. Ad (3) Bij het herstel van het vertrouwen in het accountantsberoep, zou volgens de wet van Pacioli helderheid voorop moeten staan. De huidige balans en de winst-en-verliesrekening zijn echter te ingewikkeld geworden, waardoor het lastig is deze als niet-accountant te begrijpen. Het model van Pacioli is simpel. Het draait om nieuw gegenereerd geld dat de onderneming binnenkomt. De heer Volmer licht toe dat, wil het accountantsberoep de vertrouwenscrisis doorbreken, er teruggegaan moet worden naar de basics. De sleutel hiervoor is het kasstroomoverzicht. Dit is een begrijpelijk overzicht dat grote toegevoegde waarde biedt aan niet-accountants. De voorzitter concludeert dat er nog lessen te leren zijn uit de geschiedenis. Als voorbeeld noemt hij het visueel maken van de jaarrekening door middel van een financieel schilderij. Wat hem het meeste aanspreekt is het motto back tot basics. Aansluitend bedankt hij de heer Volmer voor zijn toespraak. 2 Mededelingen en ingekomen stukken De heer drs. F.A. van Schaik AA RA, bestuurssecretaris, deelt mede dat er een correctie op de conceptnotulen is ontvangen (zie agendapunt 4). 3 Jaarrede van de voorzitter De voorzitter begint zijn jaarrede met de constatering dat ook het komende jaar het herwinnen van het vertrouwen centraal staat. Daarbij gaat het niet alleen om het vertrouwen van het publiek, maar ook om het zelfvertrouwen van accountants. Het terugwinnen van het vertrouwen is niet alleen van belang voor de auditsector. Het gaat erom dat, met de uitvoering van het rapport In het publiek belang, het vertrouwen in de sector als geheel wordt versterkt. De beroepsgroep leert daarbij van de incidenten, het verscherpte toezicht en de maatschappelijke zorgen. Daar wordt zij uiteindelijk sterker en beter van. Elke maatregel die bijdraagt aan het terugwinnen van het vertrouwen, zorgt ook voor een grotere aanwas van gemotiveerde jonge accountants en draagt op die manier bij aan het wervingsprobleem waar de sector mee wordt geconfronteerd. De kern van het vak is het toevoegen van vertrouwen aan financiële en niet-financiële informatie. Dat goed doen, en de wil om het excellent te doen (vanwege de maatschappelijke taak die accountants hebben) is wat beroepsgenoten verbindt. Ondanks de nodige tegenstellingen in het beroep stelt de voorzitter vast dat er een behoefte is aan verbinding en dat velen vanuit het gezamenlijke belang willen werken aan constructieve oplossingen. De voorzitter constateert dat de beroepsgroep nog niet is waar zij wil zijn en dat de 53 maatregelen niet het eindstation vormen. Maar er is het afgelopen jaar veel gedaan om het vertrouwen te herstellen en er kan een duidelijke vooruitgang worden waargenomen. De sector is veel sterker dan enkele jaren geleden. Mede dankzij maatregelen als het invoeren van een raad van commissarissen met externe leden door OOB-kantoren, aanpassing van het belonings- en promotiebeleid, de start van de uitfasering van het goodwillmodel, de oprichting van de Foundation for Auditing Research en het afleggen van de beroepseed. De voortgang van de invoering van de maatregelen is te volgen in de NBA Monitor Publiek Belang, sinds januari 2016 ook voor de circa 320 niet-oob-kantoren. 49% van de niet-oob-kantoren ligt op schema met de uitvoering van de maatregelen. Ook projecten als Lerend Vermogen (waarbij het leren van fouten en incidenten centraal staat) en de Cultuurmeter dragen bij aan het herstel van het vertrouwen. 19

20 Op 1 november 2016 publiceerde de Monitoring Commissie Accountancy (MCA) haar rapport over de invoering van de 53 verbetermaatregelen. De commissie constateert dat een aantal dieperliggende oorzaken onvoldoende wordt aangepakt door de maatregelen. Om deze taaie verbeterpunten aan te pakken en een nieuwe impuls te geven aan de verbeteringen, is begin 2017 de stuurgroep Publiek Belang opgericht. De stuurgroep richt zich onder andere op de definitie van het begrip kwaliteit, een door de kantoren gedeelde oorzakenanalyse, de evaluatie van het partner-, verdien-, verrekenen businessmodel en het faciliteren van een kwaliteitsgerichte cultuur. In de tweede helft van 2016 is, onder de naam Een beroep met toekomst, het visieproces opgestart. Hoewel dit onderwerp bij agendapunt 10 nader wordt besproken, belicht de voorzitter alvast enkele aspecten van dit proces. Het visieproces is opgestart om te werken aan het terugwinnen van het vertrouwen van de samenleving. De accountancysector wil verbeteren en vernieuwen. Om dit nog krachtiger te kunnen doen, wil het beroep vanuit een eigen agenda van toegevoegde waarde zijn en blijven voor de samenleving. De centrale vraag blijft daarbij: hoe houden wij ons mooie beroep aantrekkelijk en toekomstbestendig voor huidige en toekomstige beroepsbeoefenaren? De Arenagroep, bestaande uit zo n twintig koplopers, friskijkers en grenswerkers heeft vlak voor de Kerst van 2016 het inspiratiedocument Een beroep met toekomst gepubliceerd. Leden hebben vervolgens de kans gekregen om op allerlei manieren in te haken op de discussie over de visie. Het verslag over deze eerste fase (de verbredingsfase) wordt binnenkort afgerond. Op basis van de verkregen input zijn enkele thema s gedefinieerd die in de tweede fase (de verdiepingsfase) nader worden uitgewerkt. De heer Wammes gaat hier bij agendapunt 10 nader op in. De voorzitter licht toe dat het bestuur de voorbereidende en eerste fase heeft geïnitieerd en actief heeft meegedaan. In de tweede fase, die nu start, zal het bestuur op basis van de verzamelde input een visie formuleren op het beroep en op de beroepsorganisatie die daarbij past. Daarover kan dan in een op 19 december te houden ledenvergadering verder van gedachten worden gewisseld. Daarna start de derde fase, waarin een meerjarenplan voor de NBA wordt ontwikkeld. Dit is een strategie om de visie waar te gaan maken. Die wordt voorgelegd aan de ledenvergadering van juni Niet alles zat het afgelopen jaar mee. De voorzitter benoemt twee zaken die niet goed gingen. In de eerste plaats was dat het afblazen van de ledenvergadering in december Toen duidelijk werd dat een meerderheid van de leden die naar de ledenvergadering zouden komen, tegen de governanceplannen zouden stemmen, heeft het bestuur de ledenvergadering geannuleerd en de governancediscussie uitgesteld tot na het visieproces. Het bestuur heeft, zo meldt de voorzitter, een verkeerde inschatting gemaakt maar heeft daar ook van geleerd het draagvlak voor voorstellen nog beter en diepgaander te peilen. Het bestuur zal daar in het visieproces rekening mee houden. Als tweede voorbeeld van wat het afgelopen jaar anders is gelopen dan beoogd, noemt de voorzitter de tuchtzaak van een accountantskantoor tegen 26 accountants. Het bestuur heeft vertrouwen in de tuchtprocedure en wacht de bevindingen van de Accountantskamer af. Als de conclusie is dat er verbeteringen in de toetsingsprocedures noodzakelijk zijn, dan zal het bestuur die uiteraard doorvoeren. Mede op basis van het op 16 juni jl. gepubliceerde jaarrapport 2016 van de Raad voor Toezicht, spreekt de voorzitter zijn vertrouwen uit in het toetsingsproces dat de NBA nu heeft, inclusief de beroeps- en bezwaarprocedures. Tot slot wijst de voorzitter nog op enkele andere prioriteiten voor Het bestuur wil een meer robuuste aanpak van fraude en corruptie, die aansluit op de behoefte van het maatschappelijk verkeer. Daartoe zal de dialoog met de relevante stakeholders worden geïntensiveerd. Voorts wil het doorgaan met de verkenning van de impact van innovatie en technologische ontwikkelingen, met concrete diensten op het gebied van onder meer SBR. De voorzitter rondt af met de mededeling dat hij het afgelopen jaar met veel plezier en inzet leiding heeft gegeven aan het NBA-bestuur en dat hij zich voor een nieuwe termijn beschikbaar stelt als voorzitter. Ditzelfde geldt ook voor collega-bestuurder en plaatsvervangend voorzitter mevrouw Clement. Of dit hen ook is gegund, is uiteraard ter beslissing aan de ledenvergadering. Zijn motto voor 2017 ontleent de voorzitter aan het jaarplan 2017 van de NBA: samenwerken. In 2017 en 2018 werken het bestuur en de leden samen aan een visie voor het beroep en voor de NBA. Zij werken samen aan het verbeteren van de kwaliteit en werken samen om de huidige en toekomstige beroepsbeoefenaren een uitdagend en hernieuwd perspectief te bieden. 20

21 4 Notulen Aan de ledenvergadering zijn de conceptnotulen voorgelegd van de vijfde bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 17 mei De voorzitter meldt dat er een tekstuele correctie is ontvangen van de heer G.M. Wolswijk RA aangaande de conceptnotulen van de ledenvergadering d.d. 17 mei 2016 (pagina 38, agendapunt 10). De eerste zin van de laatste alinea met betrekking tot de Wijzigingsverordening ViO 2016 komt als volgt te luiden: De heer G.M. Wolswijk RA stelt de vraag of de bepaling uit artikel 38, eerste lid, ertoe leidt dat bij overgang van een bepalende functionaris van de gemeentelijke accountantseenheid naar de controlgroep, de gemeentelijke accountantseenheid de controle van de gemeenterekening niet meer mag uitvoeren. Er zijn vanuit de zaal geen verdere vragen of opmerkingen ten aanzien van de notulen of de actielijst. Vervolgens worden de notulen door de ledenvergadering gewijzigd vastgesteld. 5 Verkiezingen De voorzitter deelt mede dat er 125 stemgerechtigden in de zaal aanwezig zijn. Dit aantal is belangrijk vanwege het vereiste quorum bij een stemming. Een stemming is pas geldig indien een stem meer is uitgebracht dan de helft van het aantal aanwezige stemmen. Dit quorum ligt derhalve bij 63 stemmen. 5a Verkiezing van nieuwe bestuursleden In de eerste plaats deelt de voorzitter mede dat in de vergaderstukken bij agendapunt 5 staat dat vier bestuursleden afscheid zullen nemen. In deze ledenvergadering worden maar twee bestuursleden benoemd. De verklaring voor dit verschil is als volgt. Een aftredend bestuurslid (de heer drs. M.T. Eggermont RA) is als afgevaardigde benoemd door het ledengroepbestuur accountants in business. Hij wordt opgevolgd door een andere door het ledengroepbestuur gekozen afgevaardigde (de heer J.B.M. van Hoeven RA). Voor de heer P. Scholte RA, afgevaardigde van het ledengroepbestuur intern en overheidsaccountants, is op dit moment nog geen geschikte opvolger gevonden. De heer Scholte is om die reden bereid gevonden zijn rol als linking-pin met een half jaar te verlengen. Deze periode biedt het ledengroepbestuur de gelegenheid verder op zoek te gaan naar een geschikte opvolger. Voor de twee door de ledenvergadering in te vullen zetels draagt het bestuur de heer J. Wietsma AA en mevrouw drs. M.L. van der Zijde RA voor. Vervolgens stellen beide kandidaten zich voor. De heer J. Wietsma AA geeft aan een duidelijke mening te hebben, die ook blijkt uit de opinie-artikelen die hij schrijft. Zijn motivatie om bestuurslid te willen worden, is dat hij het accountantsberoep een mooi beroep vindt; een beroep waarin belangrijke veranderingen plaatsvinden. Graag draagt hij zijn steentje bij aan de implementatie daarvan. Waarbij hij oog houdt voor de pluriformiteit van het beroep. Er volgt een vraag aan de heer Wietsma. De heer drs. J.H.M.T van Wanrooij RA vraagt welke doelen de heer Wietsma op de korte termijn nastreeft. De heer Wietsma geeft aan het komende halfjaar te gebruiken om te zien wat het NBA-bestuur doet, om zo een goede invulling te kunnen geven aan zijn eigen bijdrage daarin. Verder wil hij graag een bijdrage leveren aan het uitwerken van de visie tot een document waarin iedereen zich kan vinden zodat dit document op 19 december a.s. aan de ledenvergadering kan worden voorgelegd. Mevrouw drs. M.L. van der Zijde RA geeft aan dat, nu haar kinderen op eigen benen staan, er meer tijd vrijkomt om andere leuke en belangrijke dingen te doen. Een bestuursfunctie bij de NBA past daar goed in. De belangrijke rol die de accountant in het maatschappelijk verkeer vervult, die in de loop der jaren nauwelijks veranderd is, heeft haar voor dat beroep doen kiezen. Mede vanuit haar opgedane werkervaring, waaronder bij de AFM, wil zij zich graag hiervoor inzetten. Na haar werk van beleid maken en toezicht houden, vond zij het belangrijk om (weer) met beide voeten in de praktijk te staan. Daarom is zij toen voor zichzelf begonnen. Zij beschouwt het als een eer om namens de leden de 21

22 beroepsorganisatie te mogen besturen om te zorgen dat de maatschappelijke rol van de accountant ook in de toekomst gestalte en inhoud krijgt. Mevrouw Van der Zijde ziet dit als een uitdaging. De heer drs. J.H.M.T. van Wanrooij RA vraagt aan mevrouw Van der Zijde of zij, naast haar weergegeven motivatie om bestuurslid van de NBA te willen worden, nog een of twee andere zaken wil noemen waarvoor haar bijdrage in het bestuur een toegevoegde waarde kan zijn. Mevrouw Van der Zijde geeft aan in de afgelopen jaren een brede praktijkervaring te hebben opgedaan, te beschikken over ruime bestuurlijke ervaring (vanuit de goede doelen) en vanuit de AFM weet hoe het toezichthouden werkt en hoe toezichthouders werken. Van hieruit heeft zij een breed netwerk opgebouwd. Niet alleen met accountantsorganisaties, maar ook met het ministerie en andere partijen. De heer drs. M.A. Hogeboom RA is benieuwd waarom mevrouw Van der Zijde meent dat er in de afgelopen 30 jaar niets is veranderd in het beroep. Mevrouw Van der Zijde licht toe dat zij vaak stellige uitspraken doet, maar dat er uiteraard nuances zijn aan te brengen. Zij is van mening dat de kern van het beroep (de professionele oordeelsvorming) onveranderd is gebleven. Waar zij op doelde, is dat er bijvoorbeeld nog altijd geen standaard bestaat waaraan de kwaliteit van de controles kan worden afgemeten en het partnermodel nog steeds wordt gehanteerd. Mevrouw Van der Zijde geeft aan dat er uiteraard ook zaken wel zijn veranderd zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan de overgang van een gegevensgerichte naar een systeem- en risicogerichte controle. Zij is van mening dat accountantsorganisaties moeten veranderen om het beroep toekomstbestendig te maken. De heer M.F. Buijs RA is verheugd dat mevrouw Van der Zijde haar vrijgekomen tijd, ontstaan door de verandering in haar gezinssituatie, in wil zetten voor de NBA. Hij roept alle leden op die zich in een vergelijkbare situatie bevinden, om zich kandidaat te stellen voor een bestuursfunctie. De heer mr.drs. H.K.O. Reimers AA vraagt naar de motivatie van mevrouw Van der Zijde om zich als accountant in business in te zetten in het bestuur van de NBA. Mevrouw Van der Zijde licht toe dat zij zich niet primair kandidaat heeft gesteld vanuit het perspectief van de accountants in business, daar haar dagelijkse werkzaamheden voor het merendeel gericht zijn op controles; dus de openbaar accountant. De reden van haar kandidaatstelling is meer gelegen in het feit dat in het NBA-bestuur een AIB-zetel vacant kwam en zetels ook als zodanig weer ingevuld dienen te worden. Zij benadrukt dat dat niet wegneemt dat zij wel degelijk aandacht voor en interesse in de groep accountants in business heeft. Aansluitend licht de voorzitter de stemprocedure toe en gaat hij over tot de stemming. Als eerste wordt gestemd over de kandidatuur van de heer J. Wietsma AA en vervolgens over die van mevrouw drs. M.L. van der Zijde RA. Verkiesbaar Voor Tegen J. Wietsma AA mevr. drs. M.L. van der Zijde RA De voorzitter feliciteert de kandidaten met hun benoeming. Er volgt applaus uit de zaal. 5b Verkiezing van de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter De heer G.M. van de Luitgaarden RA, plaatsvervangend voorzitter titulair, licht toe dat vanuit het zittend bestuur jaarlijks de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter worden benoemd door de ledenvergadering. De heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, voorzitter, en mevrouw D.M. Clement AA RA, plaatsvervangend voorzitter, zijn thans twee jaar in functie en zijn bereid om deze functie met een jaar te verlengen. De motivatie van beiden is opgenomen in de vergaderstukken. Hij nodigt de heer Jongstra en mevrouw Clement uit om een toelichting te geven op hun kandidatuur. Als eerste geeft hij het woord aan mevrouw Clement. 22

23 Mevrouw Clement licht toe dat zij, naast haar rol als plaatsvervangend voorzitter van de NBA, ook voorzitter is van de Ledengroep Openbaar Accountants (LOA). Daarnaast is zij werkzaam in het openbaar beroep bij een middelgroot accountantskantoor waar zij werkzaamheden verricht als mkb-accountant. Het afgelopen jaar heeft bij het bestuur van de NBA voornamelijk in het teken gestaan van de gevolgen van de governance en de visie. Mevrouw Clement heeft in dat kader veel bezoeken afgelegd en is naar een groot aantal bijeenkomsten geweest. Dit alles om in gesprek te gaan met de leden; met name de mkb-leden. Daarbij heeft zij vooral naar de leden geluisterd, om te horen tegen welke problematiek de mkb-accountant in de praktijk aanloopt en waar hij content mee is. Deze uitkomsten heeft zij besproken met het bestuur van de NBA en de LOA. Mevrouw Clement benadrukt dat de groep mkb-accounts een diverse en brede groep van accountants is. De belangen van de mkb-accountants lopen daardoor niet altijd op elk vlak parallel. Wat een oplossing voor een deel van de mkb-accountants kan zijn, kan tegelijkertijd voor een ander deel iets opwerpen. Voor het bestuur is het een uitdaging om tot een passende oplossing te komen. Verder heeft mevrouw Clement tijdens de gesprekken gemerkt dat een deel van de problematiek voortvloeit uit (een gebrek aan) communicatie. De vraag is hoe de NBA al hetgeen zij voor haar leden doet, nog beter onder de aandacht van die leden kan brengen. Mevrouw Clement constateert dat het beroep en de beroepsorganisatie in beweging zijn. Om de beroepsorganisatie verder vorm te geven, is zij graag bereid haar rol als plaatsvervangend voorzitter het komende jaar voort te zetten. Mevrouw G. van As-van de Lagemaat AA vraagt aan mevrouw Clement of zij twee punten wil noemen die uit de gesprekken en bijeenkomsten naar voren zijn gekomen waarvoor zij zich wil inzetten. Mevrouw Clement geeft als eerste punt aan de positionering van de mkb-accountant. Het tweede punt dat haar specifieke aandacht heeft, is de beroepsorganisatie en het bureau in beweging. Ten aanzien van het eerste punt vraagt de diversiteit van de mkb-accountant bijzondere aandacht. Belangrijk is om binnen de beroepsorganisatie tot een betere inrichting te komen om de positie van de mkb-accountants te verduidelijken. Over het tweede punt geeft zij aan dat het van belang is dat de in gang gezette beweging binnen de beroepsorganisatie en het bureau wordt voortgezet. Aan beide punten wil zij dan ook als bestuurslid onverminderd aandacht blijven besteden. Daarna geeft de heer Van de Luitgaarden het woord aan de heer Jongstra. De heer Jongstra geeft aan inmiddels al 35 jaar accountant te zijn. De afgelopen jaren heeft hij, als empty nester, veel dingen gedaan. Bij die dingen speelde het kijken naar de toekomst vaak een grote rol. De vraag die daarbij rijst is: wat maakt het aantrekkelijk om accountant te zijn? Niet terugkijkend, maar vooruit betekent dat voor hem dat in de kern het beroep van accountant een toegevoegde waarde heeft. In zijn jaarrede verwoordde hij dit als het toevoegen van waarde aan financiële en niet-financiële informatie. Ook in zijn rol als voorzitter van de NBA wil de heer Jongstra een toegevoegde waarde leveren. Bij de start van zijn voorzitterschap werden de 53 maatregelen aangekondigd. Met deze maatregelen is sterk gekeken naar de vraag wat accountants met elkaar op diverse gebieden kunnen veranderen en voor elkaar kunnen betekenen. Daarbij is ook gekeken naar de vraag hoe het beroep voor de toekomst aantrekkelijk gehouden kan worden. In vervolg hierop zijn het visie- en het governancetraject gestart. De heer Jongstra heeft de bijeenkomsten in het visietraject ervaren als een verrijking. Deze bijeenkomsten hebben nieuwe perspectieven geopend. Hij hoopt dat op basis hiervan kan worden bepaald waar het beroep voor staat, ongeacht in welke ledengroep een accountant zit. Het perspectief van het beroep is belangrijk voor de toekomst. Over het governancetraject geeft de heer Jongstra aan dat het bestuur een inschattingsfout heeft gemaakt. Voor het bestuur was dat een pijnlijk moment. Het heeft daar lering uit getrokken en gekeken naar de volgende stappen die genomen moeten worden. Daar is een veranderagenda uit voortgevloeid die vorige week is gepubliceerd. Er wordt naar gestreefd die veranderingen ook door te laten druppelen naar de rest van de sector. De heer Jongstra geeft aan in het afgelopen jaar veel steun te hebben mogen ervaren. Hij benadrukt altijd bereid te zijn om het gesprek aan te gaan; ook als het om een verschil van mening gaat. Hij gaat een dergelijke situatie niet uit de weg; vervult zijn rol hierin met veel plezier. Tot slot bedankt hij de leden voor hun steun. 23

24 De heer J.F.M. Stolvoort AA komt terug op het afblazen van de ledenvergadering in december Hij bevestigt dat het goed is geweest met elkaar in gesprek te blijven en constateert dat de leden toch wat verscheurd dreigen te raken. Daarna vraagt de heer Stolvoort aan de heer Jongstra wat hij wil doen om de verbinding tussen de leden van de NBA weer te versterken. De heer Jongstra erkent dat er soms ongenoegen bestaat over de governance van de NBA. Hij licht toe dat de NBA al veel dingen doet, en voornamelijk samen met de leden doet. Hij stelt dat duidelijker moet worden gecommuniceerd wat die dingen zijn en inhouden. Het visietraject ziet hij als een kans om vanuit de verschillen de verbinding op te zoeken. Hij denkt daarbij aan een mogelijk andere constructie van de governance, waar een meer federatief verband uit naar voren zou kunnen komen. Zonder vooruit te willen lopen op de zaken, meent hij dat daarvoor in het visietraject moet worden gezocht naar de gezamenlijke kernwaarde. De heer Jongstra ziet voldoende aanknopingspunten om die kernwaarde die het beroep verbindt ook goed geformuleerd te krijgen. Belangrijk daarbij is dat de verschillen goed in kaart worden gebracht, zodat daarop kan worden ingespeeld. Vervolgens wordt overgegaan tot de stemming. Als eerste wordt gestemd over de kandidatuur van de plaatsvervangend voorzitter en als tweede over de kandidatuur van de voorzitter. Verkiesbaar Voor Tegen mevr. D.M. Clement AA RA drs. P.J.A.M. Jongstra RA Beide kandidaten worden met ruime meerderheid van stemmen gekozen en worden gefeliciteerd door de plaatsvervangend voorzitter titulair. Er volgt applaus uit de zaal. 5c Vaststelling van het rooster van aftreden De voorzitter licht het rooster van aftreden toe. Normaliter worden bestuursleden benoemd met ingang van juni (ten tijde van de ledenvergadering) en treden zij dan ook medio juni af. In afwijking hierop loopt zijn zittingstermijn af op 31 december Dit heeft te maken met het feit dat hij per 1 januari 2015 in functie is getreden. Aansluitend licht hij toe dat de ledenvergadering de bestuursleden benoemt. Uitzondering hierop zijn de bestuursleden die vanuit de ledengroepen participeren in het NBA-bestuur. Zij worden benoemd door de ledengroepbesturen (LOA, LIO en LAIB) als afgevaardigde in het NBA-bestuur. Vervolgens gaat de voorzitter over tot de stemming. Op het rooster van aftreden worden 107 voorstemmen en 5 tegenstemmen uitgebracht. Aan de hand van deze stemmingsuitslag concludeert de voorzitter dat het rooster van aftreden daarmee is vastgesteld. 5d Benoeming van de accountant en de plaatsvervangend accountant Het bestuur heeft voorgesteld de heer drs. W.J.O. Castricum RA te benoemen tot accountant en mevrouw M. van Dijke RA tot plaatsvervangend accountant voor de controle van het boekjaar Beiden zijn werkzaam bij RSM Netherlands Accountants N.V. De voorzitter licht toe dat beide personen positiefkritische accountants zijn en hiermee een goed voorbeeld geven. Op een vraag van de heer drs. J.H.M.T. van Wanrooij RA antwoordt de voorzitter dat het hier om de benoeming gaat voor het boekjaar De benoeming voor het boekjaar van 2017 heeft reeds in 2016 plaatsgevonden. 24

25 Vervolgens stelt de voorzitter de leden in de gelegenheid om hun stem uit te brengen. De stemmen worden als volgt uitgebracht: Verkiesbaar Voor Tegen de heer drs. W.J.O. Castricum RA, als accountant mevr. M. van Dijke RA, als plaatsvervangend accountant Aan de hand van de geprojecteerde uitslagen stelt de voorzitter vast dat de ledenvergadering beide personen heeft benoemd voor het boekjaar Jaaroverzicht 2016 Het Jaaroverzicht 2016, dat wordt getoond op het projectiescherm, wordt ter informatie aan de leden voorgelegd. De voorzitter licht toe dat het jaaroverzicht, evenals vorig jaar, uitsluitend in digitale vorm is uitgebracht en recht doet aan de vele activiteiten die de NBA heeft verricht. Hij maakt de vergelijking met Pacioli (zie agendapunt 1), die sprak van een schilderij van activiteiten. Het jaaroverzicht 2016 behoeft niet door de ledenvergadering te worden vastgesteld. Het jaaroverzicht wordt door het bestuur gezien als het Verslag van de werkzaamheden waarmee (conform artikel 33 van de Wab) verantwoording wordt afgelegd aan de minister van Financiën. De heer dr. F.G. Volmer RA vraagt zich af of het kasstroomoverzicht, dat thans is opgesteld op basis van de indirecte methode, voor een goed inzicht niet beter volgens de directe methode had kunnen worden opgemaakt. Hierop antwoordt de voorzitter dat deze vraag wordt meegenomen in de toelichting van mevrouw Clement bij agendapunt 7. 7 Jaarrapport 2016 De voorzitter merkt op dat het Jaarrapport 2016, dat bestaat uit het jaarverslag, de jaarrekening en de overige gegevens, is uitgebracht als afzonderlijk document. Hij geeft aan dat mevrouw Clement het jaarrapport gaat toelichten en de heer drs. W.J.O. Castricum RA, als controlerend accountant, een toelichting geeft op de verrichte controlewerkzaamheden. Mevrouw Clement, lid van de Financiële Commissie, licht toe dat de commissie formeel geen voorzittersfunctie kent, maar dat zij de commissie leidt. Na het aftreden in de vorige ledenvergadering van de heren J.M.A. van Huut RA, drs. J. Hetebrij RA en al eerder mevrouw mr. E.B. Steenwijk AA, heeft zij deze rol op zich genomen samen met medebestuurslid de heer R.J. Smit AA. Vanuit het bureau zijn bij de commissie betrokken mevrouw mr. A.M. van Arkel, algemeen directeur, en de heer drs. T.C. Raaphorst RA, hoofd afdeling Financiën en ICT. De Financiële Commissie vergadert frequent over diverse financiële zaken, zoals onder andere de tussentijdse rapportages. Ook vinden er vanuit de commissie gesprekken plaats met de controlerend accountant. Daarna licht zij de volgende onderwerpen toe. Integrated reporting In 2015 is een eerste stap gezet ten aanzien van een geïntegreerd jaarrapport. In 2016 zijn verdere stappen gezet. Het streven is om uiteindelijk te komen tot een volledig geïntegreerd jaarrapport. Geïntegreerd denken raakt ook de visievorming. Als de visievorming is afgerond, worden de resultaten die daaruit voortvloeien meegenomen in de financiële verantwoording. In 2016 is een aantal thema s benoemd, die in de prioriteitsstelling zijn opgenomen en waarover in de komende periode gerapporteerd gaat worden. De bedoeling is die thema s 25

26 meetbaar te maken zodat deze gekoppeld kunnen worden aan KPI s. Het streven is in 2018 ook de visie en de strategie aan te laten sluiten op de financiële verantwoording. In 2019 kan dan een volledig geïntegreerde rapportage worden gepresenteerd. In het voorliggende jaarrapport is een stap gezet op het gebied van geïntegreerd rapporteren door kernwaarden te formuleren die passen bij de publiekrechtelijke beroepsorganisatie NBA. Deze kernwaarden zijn: relevantie, moraliteit, kwaliteit en transparantie. De jaarrekening is daarmee een bijzondere mix geworden van (a) de eerste stap naar geïntegreerd rapporteren en (b) tegelijkertijd ook toepassing van RJ-richtlijn 640, die ook relevant is voor de beroepsorganisatie. Verwacht wordt dat in 2017 een vervolgstap gezet kan worden door middel van het geïntegreerd rapporteren op basis van deze kernwaarden. Wat de thema s betreft waarmee de NBA aan de slag gaat en waarover zij verantwoording wil gaan afleggen, licht mevrouw Clement er twee uit: fraude en corruptie, en het sectorbeleid. Het thema fraude en corruptie geniet een brede maatschappelijke belangstelling. De NBA ziet het als haar taak om haar leden over dit onderwerp te informeren en hen te faciliteren bij het verder uitdiepen en integreren van een aanpak in de accountantswerkzaamheden. Het sectorbeleid is een mogelijkheid om te laten zien hoe waardevol sectorcommissies zijn en hoe effectief diversiteit in die commissies kan werken. Daardoor kunnen onderwerpen door openbaar accountants, overheidsaccountants, accountants in business en stakeholders gezamenlijk worden aangepakt. Deze aanpak heeft al bij een aantal onderwerpen geleid tot een publieke managementletter of een open brief. Als illustratie wijst mevrouw Clement op het mkb-sectorbeleid, waarvan in het jaarverslag een aantal onderwerpen wordt genoemd waarmee de NBA collega s in het beroep behulpzaam is geweest. Datzelfde geldt ook voor de financiële sector en de publieke sector. Verantwoording Met betrekking tot het jaarverslag en de jaarrekening licht mevrouw Clement een aantal ontwikkelingen nader toe. Zo is het ledenaantal, dat de afgelopen jaren nagenoeg gelijk is gebleven, in 2016 lichtjes gestegen tot Tussen de verschillende soorten titeldragers kan een verschuiving worden waargenomen. Zo is het aantal AA-leden in 2016 iets gedaald ten opzichte van 2015 terwijl het aantal RA-leden iets is toegenomen. Een andere ontwikkeling is dat de groep accountants in business, die al in de meerderheid was, blijft groeien. Geconstateerd kan worden dat studenten na het behalen van hun titel steeds vaker direct als accountant in business gaan werken, daar waar zij dat voorheen pas deden nadat zij een periode als openbaar accountant hadden gefunctioneerd. Aansluitend licht mevrouw Clement de begroting toe. Het uitgangspunt hierbij is dat de NBA primair gericht is op een break-even begroting. Gezien de omvang van de algemene reserve acht het bestuur het verantwoord om incidenteel een negatief exploitatiesaldo te presenteren. Voor 2016 was zo n negatief saldo begroot. Mevrouw Clement benadrukt dat de NBA altijd wel die activiteiten blijft doen die zij moet doen. Door een aantal onvoorziene omstandigheden sluit de NBA het jaar toch nog af met een klein positief saldo. Tegenvallers waren een lager ledenaantal dan begroot en een verschuiving van openbaar accountants naar accountants in business (met het daarbij behorende lagere contributietarief). Daar staat tegenover dat er minder kosten zijn gemaakt voor met name het project Toekomst van het accountantsberoep doordat een aantal activiteiten nog niet is gestart. Ook de kosten voor wet- en regelgeving alsmede ledenservice vielen lager uit dan begroot. De belangrijkste reden voor het behalen van een klein positief resultaat is echter gelegen in een eenmalige bijzondere bate die samenhangt met de omzetbelasting over de jaren 2011 tot en met Hiervan heeft de formele afwikkeling met de Belastingdienst in 2016 plaatsgevonden. De baten vertonen geen grote afwijkingen ten opzichte van vorig jaar. Mevrouw Clement wijst op het feit dat de NBA in 2016 procentueel iets minder inkomsten heeft gegenereerd uit de opleidingen. Er zijn weliswaar meer cursussen afgenomen, maar daarvan stonden de prijzen onder druk. Het bestuur analyseert thans of het hier gaat om heen incidentele dan wel een structurele situatie. 26

27 Ook in de lasten zitten weinig verschuivingen ten opzichte van vorig jaar. Met name de personeelskosten zijn enigszins gestegen, dit ondanks het feit dat het aantal fte s is verminderd. Deze stijging is het gevolg van het openbreken van de pensioenregeling in 2016, waarbij het risico van de werkgever thans bij de werknemers is komen te liggen. De aanpassing van de pensioenregeling en de compensatie die voor een beperkte periode aan de werknemers is verstrekt, maakt dat de lasten iets hoger zijn uitgevallen. Mevrouw Clement geeft aan dat het streven is het aantal fte s verder te verminderen, waarbij het bestuur zich ook realiseert dat er veel taken gedaan moeten worden door bureau. Aan het bureau is gevraagd te kijken naar besparingsmogelijkheden. Uitgangspunt daarbij is dat de beroepsorganisatie haar activiteiten kan blijven uitvoeren zonder dat een contributieverhoging nodig is die uitgaat boven de reguliere prijscompensatie. Tot slot concludeert mevrouw Clement, gezien het batig saldo en de toename en omvang van zowel het eigen vermogen als de liquide middelen, dat de NBA beschikt over een gezonde en solide financiële basis. 8 Herziene begroting 2017 en begroting 2018 Herziene begroting 2017 Mevrouw Clement benadrukt dat het uitgangspunt is om budgetneutraal te begroten, waarbij alle projecten kunnen worden uitgevoerd die nodig zijn voor de beroepsorganisatie. Er kunnen zich echter altijd omstandigheden voordoen waardoor van dit uitgangspunt (en de oorspronkelijke begroting) moet worden afgeweken. Vervolgens licht zij de belangrijkste oorzaken toe waardoor de begroting is herzien. Voor wat betreft de baten geeft mevrouw Clement aan dat door de aanwas van leden (gemiddeld leden per jaar) de inkomsten uit contributies toenemen, maar minder dan verwacht. Geconstateerd is dat er veel inschrijvingen zijn door trainees. Onduidelijk is welk effect dit op termijn heeft op de inkomsten uit contributies. Daarom is in de herziene begroting slechts rekening gehouden met een geringe stijging van de contributieopbrengsten. Ten aanzien van de lasten licht mevrouw Clement toe dat in de personeelskosten de compensatie voor de overdracht het pensioenrisico is verwerkt, waardoor deze kosten in de herziene begroting hoger uitvallen. Daarnaast zullen de kosten van de CEA naar verwachting circa hoger uitvallen dan aanvankelijk begroot. Dit is met name het gevolg van het invoeren van nieuwe eindtermen. Mevrouw Clement blijft het opmerkelijk vinden dat het ministerie van Financiën de begroting van de CEA vaststelt, terwijl de kosten van de CEA volledig ten laste van de NBA worden gebracht. Begroting 2018 Mevrouw Clement licht toe dat de gemeente Amsterdam, in het kader van een ontmoedigingsbeleid, de parkeertarieven in de omgeving van het bureau van de NBA aanzienlijk heeft verhoogd. De gemeente stelt dat de Zuidas prima bereikbaar is per openbaar vervoer. Ondanks het ontmoedigingsbeleid, blijkt dat een aantal commissieleden er toch voor kiest om met de auto naar de NBA te komen. De NBA verwacht hierdoor met circa aan extra kosten te worden geconfronteerd. Gezien het visieproces waarin de NBA zich bevindt, is ervoor gekozen om geen begroting op te stellen voor de jaren na Uiteraard heeft de Financiële Commissie daar wel naar gekeken, al was het alleen maar om helder in beeld te krijgen of de NBA op een structureel tekort afstevent dan wel op termijn weer op een break-even begroting kan uitkomen. De verwachting is dat het negatieve resultaat, zoals nu begroot voor 2017 en 2018, zich niet voortzet in In 2019 is het de bedoeling daadwerkelijk aan de slag te gaan met de visie. Over het negatieve resultaat geeft mevrouw Clement aan dat destijds (bij de fusie) het weerstandsvermogen is bepaald op 6 mln. Dit betekent dat het begrote negatieve resultaat over 2017 en 2018 kan worden opgevangen door de algemene reserve (van circa 8 mln.). Daarnaast zijn ook de liquide middelen van voldoende omvang om eventuele tekorten te kunnen opvangen. Vervolgens stelt de voorzitter de leden in de zaal in de gelegenheid om vragen te stellen. 27

28 Als eerste gaat mevrouw Clement in op de opmerking van de heer dr. F.G. Volmer RA inzake de directe en indirecte methode bij het kasstroomoverzicht (zie agendapunt 6). Mevrouw Clement licht toe dat in de financiële rapportage nu nog een aantal zaken dubbel staat vermeld doordat er enerzijds volgens de regels van de normale verslaglegging wordt gerapporteerd en anderzijds de omslag wordt gemaakt naar een geïntegreerde rapportage. Zij geeft aan dat alle suggesties die kunnen leiden tot een inzichtelijker rapportage van harte welkom zijn. In die zin neemt zij ook de opmerking van de heer Volmer ter harte. Daarna worden de volgende vragen gesteld. De heer J.G.M. Weerdenburg AA heeft het vermoeden dat een aantal openbaar accountants zich als accountant in business heeft laten registreren omdat zij denken dat op deze wijze hun accountantskantoor voortaan als administratiekantoor wordt aangemerkt. Hierdoor oefenen deze personen hun accountantsvak nog steeds uit, maar dan zonder het daarbij behorende toezicht. De heer Weerdenburg vraagt aan mevrouw Clement of dit vermoeden juist is. Mevrouw Clement bevestigt dat zij dergelijke signalen ook heeft opgevangen, maar dat zij kan bevestigen noch ontkennen dat het vermoeden op waarheid berust. Zij bedrukt dat een dergelijke verschuiving onwenselijk is, maar dat het in de praktijk lastig is om vast te stellen wat de feitelijke werkzaamheden van een accountant zijn. Zij zegt toe met het door de heer Weerdenburg afgegeven signaal aan de slag te gaan. De heer P. Kappenberg AA stelt drie vragen inzake het communicatiebeleid van de NBA. Mevrouw Clement antwoordt op zijn eerste vraag dat de ontwikkeling van de nieuwe website niet is doorgeschoven, maar dat de kosten (in de vorm van afschrijvingen) pas starten op het moment dat de nieuwe website wordt gelanceerd. De heer drs. T.C. Raaphorst RA, hoofd afdeling Financiën en ICT bij de NBA, vult aan dat de website-ontwikkeling onderdeel uitmaakt van de vernieuwing van de gehele ICT-infrastructuur bij de NBA. In 2017 zijn twee nieuwe websites gefaseerd gelanceerd. De inspanningen om de website voor de NBA-opleidingen te vernieuwen, daar refereert de heer Kappenberg wellicht aan, stonden oorspronkelijk voor 2016 gepland maar worden dit jaar verricht. Op de tweede vraag over het communicatiebudget licht mevrouw Clement toe dat dit budget ook sterk wordt bepaald door de ontwikkelingskosten van websites. Die kosten vallen met name in 2016 en Gezien het feit dat het visieproces nog loopt, en dus ook nog niet duidelijk is wat daar uit gaat komen, is nu geen prognose te geven van het communicatiebudget over twee jaar. Op de derde vraag, betreffende de Register Belastingadviseurs die zich willen profileren als mkb-adviseur en voornemens zijn daarvoor campagne te gaan voeren, antwoordt mevrouw Clement als volgt. Ook de Ledengroep Openbaar Accountants heeft voor dit jaar als speerpunt opgenomen om campagne te gaan voeren over de aantrekkelijkheid van het beroep. Hierbij tekent zij aan dat er, om een aantrekkelijk beroep te creëren, meerdere partijen nodig zijn. Het vraagt niet alleen de inzet van de beroepsorganisatie, maar ook van de kantoren. De voorzitter vult hierop aan dat de NBA tracht een aantal ontwikkelingen te volgen, maar het niet mogelijk is een-op-een aan te haken op de ontwikkelingen van andere partijen. Hij geeft aan dat het goed is op een ledenvergadering zaken kenbaar te maken zodat, als daar aanleiding toe is, deze kunnen worden meegenomen naar het bureau. Mevrouw J. den Dunnen-Nout RA vraagt zich af of het verschil in de hoogte van de contributietarieven wellicht verband houdt met het aantal en de omvang van de diensten (meer of minder) die daarvoor door de NBA worden geleverd. Zelf is zij voorstander van een gelijke behandeling en dus van een contributietarief dat voor iedere accountant gelijk is. Mevrouw Clement licht toe dat de contributietarieven voor een deel historisch bepaald zijn. Ten tijde van de fusie is (onder andere) over de tarieven gediscussieerd. Ook bij de visievorming zal dit onderwerp ongetwijfeld aan de orde komen. De NBA staat voor een maximale belangenbehartiging voor alle leden. Tegelijkertijd heeft de NBA, als beroepsorganisatie, de verplichting ook invulling te (blijven) geven aan een aantal wettelijke taken. Wat kan betekenen dat er verschillen zijn in de belangenbehartiging voor ledengroepen. Mevrouw Clement geeft aan dat zij van de diverse ledengroepbesturen nog geen signaal heeft ontvangen dat andere contributietarieven wenselijk zijn. De heer J.M.A. van Huut RA, voormalig lid van de Financiële Commissie, constateert dat de afgelopen jaren en ook in 2017 en 2018 de resultaten negatief zijn, waardoor het eigen vermogen afneemt. Hij vraagt zich af waarom er in 2019 hierin een ommekeer wordt verwacht. Mevrouw Clement geeft aan dat er besparingsmaatregelen zijn genomen en een aantal processen in gang is gezet. Een groot deel van de besparing is gerealiseerd door de personeelskosten terug te dringen, bijvoorbeeld door een flex-pool 28

29 in te stellen op het bureau. Voor een ander deel betreft het activiteiten die de begrotingen van 2017 en 2018 nog negatief beïnvloeden maar in 2019 wegvallen, zoals de Monitoring Commissie Accountancy. Dit alles tezamen maakt dat verwacht wordt dat de begroting over 2019 weer op break-even uit gaat komen. Zij maakt daarbij wel een voorbehoud ten aanzien van de uitkomst van de visievorming. Die uitkomst (en de financiële gevolgen daarvan) is op dit moment nog onbekend. Na het beantwoorden van de vragen van de leden geeft de voorzitter het woord aan de heer drs. W.J.O. Castricum RA. De heer Castricum stelt zich voor. Hij is partner bij RSM Netherlands Accountants N.V. en is verantwoordelijk voor de controle van de NBA-jaarrekening. Vervolgens geeft hij een korte toelichting op de opdracht die de ledenvergadering aan RSM heeft verstrekt en de wijze waarop de controle is uitgevoerd. Naast de controle van de jaarrekening heeft RSM ook het bestuursverslag beoordeeld. Enerzijds betrof dit de verenigbaarheid met de jaarrekening en anderzijds de aanwezigheid van alle verplichte elementen. Verder is ook de beoordeling ten aanzien van de Wet Normering Topinkomens (WNT) meegenomen. Deze drie elementen komen terug in de controleverklaring. Dit is het eerste jaar dat RSM de controle van de jaarrekening van de NBA uitvoert. RSM is na de ledenvergadering (in mei 2016) de controle gestart met het interviewen van de voor de controle relevante personen op het bureau. Op basis daarvan is het controleplan opgesteld, dat vervolgens is afgestemd met de directie en de Financiële Commissie. Tijdens de interimcontrole is met name gekeken naar zaken die voor de balans van belang kunnen zijn: de geïdentificeerde key controls, de tussentijdse cijfers en de ontwikkelingen. RSM wil een eventuele discussie liefst in een zo vroeg mogelijk stadium voeren. Zo kan onnodige discussie ten tijde van de balanscontrole veelal worden voorkomen. Bij de interimcontrole is (samen met directie en Financiële Commissie) ook de managementletter doorgenomen. In februari van dit jaar is de eindejaarscontrole uitgevoerd die uitmondde in de controleverklaring en het accountantsverslag. De heer Castricum licht toe dat de controle een combinatie is geweest van systeemgerichte en gegevensgerichte controles. Daarbij is gebruikgemaakt van een aantal omspannende verbandcontroles. Als materialiteit is een bedrag gehanteerd van (gebaseerd op de batenkant). Hierbij is in ogenschouw genomen dat de NBA geen organisatie is die primair op winst is gericht. Daardoor is het exploitatieresultaat uiteindelijk ook niet leidend geweest bij de bepaling van de materialiteit. Omdat dit de eerste keer is dat RSM de jaarrekening van de NBA controleert, heeft zij de beroepsorganisatie moeten leren kennen. In dat kader hebben overleggen plaatsgevonden met de voorgaande controlerend accountant. Wat de balans betreft, is gekeken naar een aantal grotere posten (bijvoorbeeld door middel van afloopcontroles of, voor wat betreft het pand in Den Haag, door middel van het taxatierapport). Verder heeft een diepgaande beoordeling van de waarderingsgrondslagen plaatsgevonden. Deze zijn enigszins geactualiseerd, maar dat heeft uiteindelijk niet geleid tot enige impact op de cijfers. Uiteindelijk is een goedkeurende controleverklaring afgegeven bij de jaarrekening. In het oordeel wordt aangegeven dat er geen bevindingen zijn te melden over het bestuursverslag of de toepassing van de WNT. De voorzitter stelt de leden in de gelegenheid vragen te stellen aan de controlerend accountant. Daar RSM dit jaar voor het eerst de controle heeft uitgevoerd, vraagt de heer C.M. Verdiesen AA of de heer Castricum nog opzienbarende zaken is tegengekomen. De heer Castricum antwoordt hierop ontkennend. Wel is gekeken naar de actualisering van de waarderingsgrondslagen. In een aantal gevallen is geconstateerd dat de bewoording van een bepaalde waarderingsgrondslag (niet de feitelijke waarderingsgrondslag) kon worden aangescherpt. De heer drs. J.H.M.T. van Wanrooij RA bedankt het bestuur dat het de controlerend accountant heeft uitgenodigd om een toelichting te komen geven. Vervolgens stelt hij twee vragen. De eerste vraag is of in de managementletter nog iets meer is opgenomen dan uitsluitend de tekst dat er geen bevindingen zijn over het bestuursverslag. Wordt er bijvoorbeeld nog aandacht besteed aan de geïntegreerde verslaggeving? Daarnaast vraagt hij of er nog bevindingen zijn ten aanzien van de WNT bij de NBA. De voorzitter beantwoordt de eerste vraag van de heer Van Wanrooij als volgt. Het geïntegreerde verslag bevindt zich in een overgangsfase, waarbij de punten risicomanagement en governance nog in ontwikkeling zijn. Om die reden wordt daar dit jaar nog geen aandacht aan besteed in de managementletter. Die managementletter is, aldus de voorzitter, kritisch en constructief opgesteld waardoor het bestuur scherp wordt gehouden. 29

30 Naar aanleiding van het antwoord van de voorzitter reageert de heer Van Wanrooij en plaatst hij toch nog een opmerking bij het geïntegreerd verslag, daar dit ook moet worden goedgekeurd door de ledenvergadering. Hij vindt dat aan het onderwerp risicomanagement in dit verslag maar bitter weinig aandacht wordt besteed. Hij is tevreden met de toelichting van de voorzitter dat het om een verslag in ontwikkeling gaat en dat hierover de komende jaren meer informatie in dit verslag zal worden opgenomen. Op de tweede vraag antwoordt de voorzitter dat er bij de NBA drie personen onder de WNT vallen, namelijk de voorzitter en de beide directieleden. Mevrouw Van Arkel licht hierop toe dat voor deze drie personen op dit moment de WNT-1 geldt en dat zij in de overgangsfase zitten naar de WNT-2. Nieuwe personen die zouden worden aangenomen, komen direct onder de WNT-2 te vallen. Op de vraag van de heer Van Wanrooij of de controle van naleving van de WNT eenvoudig is geweest, antwoordt de heer Castricum dat die controle uiteindelijk goed te doen was. Het ging daarbij deels om een toetsing aan de regelgeving en deels om een toetsing van de ingediende declaraties. Daarna vraagt de voorzitter of de leden stemming wensen over het jaarrapport Aangezien geen der leden stemming wenst, concludeert de voorzitter dat de ledenvergadering instemt met het jaarrapport 2016 en dat deze daarmee, conform artikel 29, lid 4 van de Wab, is vastgesteld. Aansluitend vraagt de voorzitter of de ledenvergadering bereid is het bestuur decharge te verlenen en of zij stemming hierover wenst. Aangezien de leden stemming wensen, gaat de voorzitter hiertoe over. Hij constateert dat 95 leden voor hebben gestemd en 3 leden tegen. Op grond hiervan concludeert de voorzitter dat de ledenvergadering, conform artikel 29 lid 4 van de Wab, over 2016 decharge heeft verleend aan het bestuur van de NBA. Aangezien geen der leden stemming wenst over de herziene begroting 2017 of de begroting 2018, concludeert de voorzitter dat beide, conform artikel 28 van de Wab, door de ledenvergadering zijn vastgesteld. De voorzitter bedankt aansluitend de leden voor het vertrouwen dat zij hebben gesteld in het bestuur. 9 Ontwerpverordeningen De voorzitter licht de vergaderorde en de stemprocedure toe voordat wordt overgegaan tot de behandeling van de ontwerpverordeningen. Vervolgens geeft hij aan dat er geen amendementen zijn ingediend. De heer C.M. Verdiesen AA stelt voor om voorafgaand aan de behandeling van de ontwerpverordening aan de ledenvergadering te vragen of iemand stemming wenst over enige ontwerpverordening. Mocht dit niet het geval zijn, dan hoeft er niet meer per ontwerpverordening te worden gestemd. De voorzitter bedankt de heer Verdiesen voor het zeer praktische voorstel, waarmee ook vergadertijd wordt uitgespaard. De voorzitter vraagt aan de leden of zij vragen hebben dan wel stemming wensen over een van de voorliggende ontwerpverordeningen. Dit blijkt niet het geval. Vervolgens concludeert de voorzitter dat alle onderstaande ontwerpverordeningen zijn aangenomen. A. Ontwerp-Contributieverordening 2018 B. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de ledengroepen C. Ontwerpverordening op de kwaliteitsbeoordelingen D. Ontwerpverordening op de kosten kwaliteitsbeoordelingen E. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de beroepsprofielen F. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de klachtbehandeling G. Ontwerpverordening tot wijziging van de Verordening op de kostenvergoedingen 10 Stand van zaken visietraject De voorzitter geeft het woord aan de heer drs. B.J.G. Wammes, die een presentatie geeft over het visietraject. 30

31 De heer Wammes licht met behulp van een PowerPointpresentatie de stand van zaken in het visietraject toe. In 2016 is het inspiratiedocument (het document van de Arenagroep) gemaakt. In het eerste halfjaar van 2017 is de verbredingsfase ingezet. In dat kader is inmiddels gesproken met diverse afdelingen, commissies, raden en themagroepen (in 27 bijeenkomsten is in totaal met ruim 1000 leden van gedachten gewisseld). In het tweede halfjaar wordt de verdiepingsfase ingezet, om vervolgens een visie te ontwikkelen waar alle partijen zich in kunnen vinden. Het streven is in de extra ledenvergadering in december 2017 het document met de leden te bediscussiëren. Vanaf januari 2018 zal vervolgens de verankering van de visie plaatsvinden door middel van het opstellen van een meerjarenplan ( ). De bedoeling is in de ledenvergadering van juni 2018 dit meerjarenplan aan de leden ter besluitvorming voor te leggen. De heer Wammes neemt vervolgens in het kort de bevindingen van het afgelopen halfjaar door. Hij geeft aan dat de inhoud van het document van de Arenagroep door heel veel leden op hoofdlijnen werd bevestigd. Zo neemt de digitalisering toe en zal een grote impact hebben op het beroep. Ook in de themabijeenkomst van hedenochtend klonk dit door. Verder wordt een verbreding van zekerheidsverschaffing verwacht. Dat ziet niet alleen op de behoefte aan de controle van de jaarrekening of van niet-financiële informatie. Ook allerlei varianten hierop zijn denkbaar. Ongeacht welke variant het betreft, de verschillen in functie tussen de auditor, de mkb-adviseur en de financieel manager nemen verder toe. Dat werd door heel veel leden geconstateerd, niet alleen in de afdelingen maar over de gehele linie. Opvallend was dat alle betrokkenen een aantrekkelijk toekomstperspectief zagen. Maar dat dit perspectief sterk verschilt per groep accountants. Tegelijkertijd valt op dat niemand voorstander is van een verkokering van het beroep. Integendeel, leden hebben samenwerken hoog in het vaandel staan. Zij willen kennis delen, waardoor het van belang is om dat goed te organiseren. Vervolgens gaat de heer Wammes in op wat de leden bindt. Dat is de opleiding en de wijze waarop de normen worden gehanteerd die uitmonden in het kwaliteitsbesef, in meest brede zin van het woord, van de accountant. De wettelijke regeling van het beroep en de beroepsorganisatie maakt ook een belangrijk onderdeel uit van de verbinding. De leden realiseren zich dat die verworvenheid het beroep onderscheidend maakt. Uiteraard werd er ook kritiek gehoord. Duidelijk was dat de kritiek ook voortkomt uit de door de samenleving gevoelde behoefte aan het accountantsberoep. Wat betekent dit alles nu voor het accountantsberoep van de toekomst? De heer Wammes constateert dat er behoefte is aan een verbreding van de competenties. Er bestaat het gevoel dat een accountant het schaap met de 5 poten moet zijn. De digitalisering krijgt een steeds sterkere invloed en kent bedreigingen en kansen. Buiten het intelligentie quotiënt (IQ) en technisch en ethisch quotiënt (TEQ), ontstaat er ook meer en meer behoefte aan digitale ervaring, visie, creativiteit en vooral het emotional quotiënt (EQ). Al met al een zeer breed pakket aan eisen, wat tot uitdrukking moet komen in zaken als opleidingen en educatie. Met betrekking tot cultuur en gedrag hebben leden aangegeven een sterke behoefte te hebben aan openheid, naar buiten gericht zijn, aan kennisdelen en samenwerking. Welke gevolgen heeft dit voor de beroepsorganisatie? De heer Wammes geeft aan dat er behoefte is aan meer belangenbehartiging, meer maatschappelijke stellingname en meer dialoog in allerlei vormen. Hij tekent hierbij aan dat een aandachtspunt is dat alle typen kantoren (van klein tot groot) en alle typen accountants willen dat hún belangen worden behartigd. Daar ligt voor de NBA, als beroepsorganisatie van alle accountants, dus nog wel een uitdaging. Waarbij leden aangeven dat zij vaker een expliciet standpunt van de beroepsorganisatie verwachten met meer aandacht en ruimte voor de verschillen. Er zijn groepen leden die het gevoel hebben ondergewaardeerd te worden. Sommige accountants van kleine kantoren geven aan dat zij weinig merken van de voordelen die de fusie met zich zou brengen. Tegelijkertijd kan geconstateerd worden dat de gemeenschappelijke basis bijzonder wordt gewaardeerd. Geen van de bevraagde ledengroepen heeft aangegeven geen lid meer te willen zijn van de NBA. Wel werd soms in twijfel getrokken of het noodzakelijk was of een ándere ledengroep nog lid moest blijven van de NBA. Dan gaat het dus eigenlijk om de vraag welke ruimte men elkaar gunt binnen de beroepsorganisatie. Flexibiliteit en adaptief vermogen van de beroepsorganisatie staan, zo licht de heer Wammes toe, hoog op het wensenlijstje van de leden. Dat kan op veel onderwerpen betrekking hebben; bijvoorbeeld op opleiding en educatie. Zijn bijvoorbeeld de competenties die we studenten nu in de opleiding meegeven, over acht jaar, wanneer zij hun studie afronden, nog steeds actueel en bruikbaar? De maatschappij én het accountantsberoep veranderen immers steeds sneller. De opleiding zou daarom ook anders, flexibeler, moeten worden georganiseerd. 31

32 De heer Wammes geeft vervolgens aan dat in het visietraject een aparte sessie gewijd is aan het onderwerp internationaal samenwerken. Was Nederland in het verleden op het gebied van de accountancy internationaal toonaangevend, die positie is thans geen vanzelfsprekendheid meer. Dit is mede gelegen in het feit dat wij onvoldoende in staat zijn om voldoende bemensing aan te leveren voor de diverse internationale organen. Ook vanuit dat oogpunt bestaat de behoefte om meer in coalities en allianties te denken. Kort samengevat, is volgens de heer Wammes de boodschap uit de verbredingsfase: blijf doen wat je doet, maar verleg de prioriteiten en organiseer het anders. In het kader van blijf doen wat je doet, is tijdens sommige bijeenkomsten aan de leden expliciet gevraagd waar de NBA mee zou moeten stoppen. Een interessant gegeven is dat het overgrote deel van de leden wil dat er niets wordt gestopt. Alle activiteiten vinden zij van belang, maar zij tekenen daarbij wel aan dat deze anders georganiseerd moeten worden en er andere prioriteiten moeten worden gesteld. De heer Wammes geeft aan dat er een document wordt uitgewerkt waarin de visieactiviteiten van het laatste halfjaar worden weergegeven en waarin de verkregen reacties worden verwerkt. Dit document wordt begin juli in het bestuur besproken, waarna het document wordt gepubliceerd. Het komende halfjaar wordt de verdiepingsfase ingezet. Aanvankelijk was het de bedoeling de verdieping plaats te laten vinden gedurende een aantal maanden. In de afgelopen junivergadering is het bestuur echter tot de conclusie gekomen dat er al veel informatie verzameld is. Hierdoor ziet het bestuur ruimte om de verdiepingsslag te versnellen. Dit betekent dat in de loop van het najaar het (concept)visiedocument gereed is en als discussiedocument aan de leden kan worden voorgelegd. Om de discussie gestructureerd te kunnen voeren, is voor de volgende aanpak gekozen. Op basis van vier thema s die uit de verzamelde reacties zijn gedestilleerd, gaan in de zomerperiode vier themagroepen aan de slag: (1) belangenbehartiging, (2) het verdien- en partnermodel, (3) de accountant 3.0 en (4) de beroepsorganisatie 3.0. Voor het tweede onderwerp geldt dat dit niet zozeer door de leden naar voren werd gebracht, maar voortvloeit uit de veranderagenda. Deze agenda is de afgelopen week gepubliceerd. Vanuit de visiegroep en de leden komt de behoefte om ook een fundamenteel onderdeel van het beroep onder de loep te nemen, namelijk de verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit komt voort uit allerlei vraagstukken die te maken hebben met onafhankelijkheid. Ook de MCA heeft eerder aangegeven dat onafhankelijkheid meer op de kaart moet worden gezet. Het bestuur heeft er om die reden voor gekozen het onderwerp onderdeel uit te laten maken van de visievorming. Ten aanzien van de accountant 3.0, het derde punt, licht de heer Wammes het volgende toe. Uit de gespreksrondes van de Arenagroep blijkt dat de profielen van de ledengroepen verder uiteen gaan lopen, evenals de diensten en de technologie die gebruikt worden. Dat betekent ook dat de benodigde competenties veranderen. De NBA gaat dit verder uitwerken. Het vierde onderwerp, de beroepsorganisatie, betreft de nieuwe governance. In plaats van een nieuw governanceplan op te stellen, wordt in de komende maanden in het visietraject ook aandacht besteed aan de vraag aan welke principes een moderne, eigentijdse en toekomstbestendige beroepsorganisatie moet voldoen. Deze uitkomsten moeten leiden tot een visiedocument omtrent de governance. Er zijn geen vragen uit de zaal naar aanleiding van de presentatie van de heer Wammes. 11 Rondvraag Allereerst maakt de voorzitter verheugd bekend dat ook vandaag de NBA-Loftrompet wordt uitgereikt aan twee leden die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de NBA. De namen van de desbetreffende personen worden geprojecteerd op het scherm en onder luid applaus vraagt de voorzitter de heer drs. P. de Kok RA en J.G.M. Weerdenburg AA naar voren te komen. De voorzitter licht kort toe op welke wijze zij zich bijzonder verdienstelijk hebben ingezet voor de beroepsorganisatie en overhandigt hen vervolgens de Loftrompet. Aansluitend gaat de voorzitter over tot de rondvraag. 32

33 De heer J.G.M. Weerdenburg AA stelt twee zaken aan de orde. Zo vraagt hij het bestuur op korte termijn het digitaal stemmen mogelijk te maken. Dit om zo veel mogelijk leden in de gelegenheid te stellen hun stem uit te brengen. Om diezelfde reden stelt hij voor om de ledenvergadering voortaan in de avonduren te laten plaatsvinden. Mevrouw A.M.H. Homminga AA bevestigt de behoefte, mede gelet op de grote reisafstand en de files waar veel leden mee te maken hebben, om de ledenvergadering later op de middag of in de vroege avonduren te organiseren. Naar aanleiding van het pleidooi van de heer Weerdenburg met betrekking tot de digitale stemming benadrukt de voorzitter dat ook het bestuur hier een groot voorstander van is. Het bestuur wilde dit destijds (bij de governancevoorstellen) ook graag invoeren. Dit is echter alleen mogelijk nadat er een wetswijziging heeft plaatsgevonden. Doordat het bestuur de governancevoorstellen heeft ingetrokken, is ook het verzoek om een wetswijziging komen te vervallen. Voor wat betreft het vergaderen in de late middag of de vroege avond vraagt de voorzitter de leden om op korte termijn een reactie richting bestuur te geven, zodat het bestuur inzicht krijgt in het draagvlak voor dit voorstel. Nadat de voorzitter de leden in de gelegenheid heeft gesteld vragen te stellen, stelt hij het volgende aan de orde. De leden hebben in deze ledenvergadering de heer Jongstra voor het komende jaar herbenoemd als voorzitter. De voorzitter geeft over zijn herbenoeming aan dat dit zijn laatste termijn zal zijn en dat hij medio 2018 zal aftreden. In dat kader moet gekeken worden naar de opvolging van zijn functie in het NBA-bestuur. Hij licht toe dat binnen het huidige bestuur reeds is gekeken naar een mogelijke opvolger. Hieruit zijn wel geschikte personen naar voren gekomen, maar die waren niet beschikbaar als voorzitter (wel als bestuurslid). Om die reden wordt de vacature naar buiten gebracht, zodat tijdig in de opvolging kan worden voorzien. Vervolgens schetst de voorzitter het proces dat hierin wordt gevolgd. Binnenkort start het bestuur de werving. Zowel mannen als vrouwen zijn van harte welkom. Een selectiecommissie, die vanuit het bestuur is benoemd, voert de sollicitatiegesprekken met diegenen die belangstelling tonen. Deze selectiecommissie heeft ook speciale aandacht voor de diversiteit in het bestuur, waaronder de man-vrouwverhouding. Het is de bedoeling in de ledenvergadering van 19 december a.s. een kandidaat aan de ledenvergadering voor te dragen. Aan de ledenvergadering zal dan worden gevraagd of zij kan instemmen met een tijdelijke uitbreiding (tot medio 2018) van het NBA-bestuur met een bestuurslid (beoogd voorzitter). In de periode tot medio 2018 kan dit bestuurslid dan worden ingewerkt voor de functie van voorzitter. Tot slot richt de voorzitter een persoonlijk woord van dank tot de drie aftredende bestuursleden, wegens het bereiken van de maximale zittingstermijn: de heren drs. M.T. Eggermont RA, drs S. Groustra AA en G.M. van de Luitgaarden RA. 12 Sluiting De voorzitter bedankt een ieder voor zijn/haar aanwezigheid en inbreng. Aansluitend nodigt hij de aanwezigen uit voor een hapje en drankje in de foyer. Tot slot sluit de voorzitter, de heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, de bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA om uur. Aldus gewijzigd/ongewijzigd vastgesteld in de bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 december 2017 drs. P.J.A.M. Jongstra RA voorzitter NBA drs. F.A. van Schaik AA RA bestuurssecretaris NBA 33

34 B Actiepunten naar aanleiding van de zesde bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 juni Het bestuur zegt toe dat het zal nagaan of openbaar accountants zich terecht hebben laten registreren als accountant in business. Het vermoeden bestaat dat sommige accountants hun (openbaar) accountantsvak dan nog steeds blijven uitoefenen, maar dan zonder het daarbij behorende toezicht. Zo nu en dan komen het bestuur situaties onder ogen waarbij het vermoeden ontstaat dat een lid zich ten onrechte profileert als accountant in business. In dergelijke situaties wint het bestuur informatie in om te bezien of dit vermoeden met feiten kan worden onderbouwd. Blijkt het vermoeden juist, dan volgt een correctie die onder andere bestaat uit een indeling in de juiste contributiegroep en in de juiste ledengroep. Ook wordt het kantoor waarbij het desbetreffende lid werkt dan aangemerkt als accountantskantoor, en wordt het opgenomen in de lijst van kantoren die in aanmerking komen voor toetsing door de Raad voor Toezicht. Na de zomer (de zomer van 2018) start het bestuur een onderzoek om na te gaan hoe frequent het voorkomt dat leden ten onrechte staan geregistreerd als accountant in business. Op basis van de uitkomsten van deze steekproef zal worden bepaald of (en zo ja welke) vervolgstappen nodig zijn. 2. Enkele leden verzoeken het bestuur om de ledenvergadering later op de middag of in de vroege avond te organiseren. Naar aanleiding van dit verzoek heeft het bestuur tijdens de ledenvergadering van 19 juni 2017 de oproep gedaan om een reactie op dit voorstel te geven, zodat het bestuur inzicht krijgt in het draagvlak voor het voorstel. Na de vergadering hebben ook de NBA Young Professionals aangegeven voorstander te zijn van een ledenvergadering die later in de middag begint (en mogelijk op een andere dag wordt gehouden dan de maandag). Gegeven deze reacties heeft het bestuur besloten om hier eenmalig aan tegemoet te komen en daarna de effecten te evalueren. Om die reden is de ledenvergadering van dinsdag 19 december 2017 om uur gehouden. 34

35 C Notulen van de zevende bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 december Opening De heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, voorzitter van de NBA, opent de vergadering om uur en heet de leden en in het bijzonder de gasten van harte welkom op de zevende bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA. De voorzitter constateert dat met de oproep voor de vergadering aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan en dat de vergadering daarmee rechtsgeldig is. Vervolgens informeert de voorzitter of alle leden een stemkastje hebben ontvangen met de daarbij behorende stemkaart. Per volmacht (maximaal drie per aanwezig lid) is een stemkaart nodig. Tevens schetst hij de procedure voor de woordvoering tijdens de vergadering. Daarna noemt de voorzitter de personen die achter de bestuurstafel hebben plaatsgenomen. Van het bestuur zijn dit de heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, mevrouw D.M. Clement AA RA en de heer drs. J.W. Stoker RA. Daarnaast hebben plaatsgenomen de beide directeuren: mevrouw mr. A.M. van Arkel en de heer drs. B.J.G. Wammes, alsmede de bestuurssecretaris de heer drs. F.A. van Schaik AA RA. De voorzitter constateert dat de opkomst voor deze vergadering groot is. Dat verheugt hem daar er belangrijke onderwerpen op de agenda staan. Het betreft de visie op het beroep, de uitbreiding van het NBA-bestuur en de benoeming van een van de twee kandidaat-bestuursleden. De voorzitter geeft de stand van zaken weer met betrekking tot de totstandkoming van een nieuwe visie op het beroep en op de beroepsorganisatie. De laatste stap van de tweede fase van het visietraject is de bespreking van het visiedocument in deze ledenvergadering. Aansluitend start fase drie, waarin gewerkt wordt aan de verankering van de visie. In de tweede fase is het voorliggende visiedocument tot stand gekomen. Het bestuur hecht aan een gedegen en gedragen ontwikkeling van de visie. In dat kader hebben besprekingen plaatsgevonden in commissie- en afdelingsvergaderingen en zijn er speciale themabijeenkomsten georganiseerd. Verder hebben er ook onlinesessies plaatsgevonden. In de derde fase gaat het om de verankering. Dit betekent dat in deze fase het voorliggende document moet worden uitgewerkt in een concreet meerjarenplan van de NBA. Het bestuur streeft ernaar het plan ter besluitvorming te agenderen voor de ledenvergadering van 18 juni Gezien het belang van het onderwerp roept de voorzitter de aanwezige leden op ook naar de juni-ledenvergadering te komen. Daarbij benadrukt hij dat het bestuur ook in de derde fase open blijft staan voor commentaar. Het wil in samenwerking met de sector blijven werken aan de verbetering van de kwaliteit van het werk van een accountant. Onder andere via de veranderagenda audit, die onlangs verder is geactualiseerd. De voorzitter gaat kort in op het feit dat de resultaten van de toetsingen verbetering behoeven. Alhoewel erin de afgelopen twee jaar vooruitgang is te zien in het niet-oob segment en de samenstelpraktijk, blijft het OOB-segment daarin achter. De resultaten van de toetsingen blijven dan ook een aandachtspunt van het bestuur. De resultaten van de verbeteringsslag door de beroepsgroep en de beroepsorganisatie worden ook kritisch gevolgd door de AFM, de Monitoringscommissie Accountancy en de politiek. Ook daarom is het van essentieel belang in samenwerking te blijven streven naar een onomstreden kwaliteit; voor het behoud van de professionele autonomie van het accountantsberoep. In de visiebijeenkomsten zijn hiervoor vijf thema s aangereikt, die door de leden zijn omarmd: (1) maatschappelijke relevantie, (2) onomstreden kwaliteit, (3) vernieuwende kracht, (4) lerend vermogen en (5) sterk merk. Belangrijk is dat het beroep toekomstbestendig is. De vraag naar diensten is groot, daarom is het van belang dat accountant een sterk merk is en blijft. De voorzitter staat vervolgens uitvoerig stil bij de veranderagenda audit. De resultaten wijzen uit dat de ingeslagen weg, samenwerking tussen de kantoren en de NBA, inderdaad leidt tot een positief effect op de kwaliteit van de beroepsuitoefening door accountants. Wat ook geldt voor de niet eenvoudige onderwerpen als structuur en cultuur. Uiteraard gebeurt dit alles in dialoog met de maatschappelijke omgeving. Het eerstvolgende product van de veranderagenda is 35

36 de visie op het business-, partner- en verdienmodel. Deze visie wordt nog voor de Kerst van dit jaar gepubliceerd om het publiek debat aan te kunnen gaan. Dat wordt gedaan om het vertrouwen in het beroep te vergroten. Dat vertrouwen is nodig omdat het een voorwaarde is voor de kern van het accountantsberoep: vertrouwen toevoegen aan financiële en niet-financiële informatie. Ook in de nieuwe visie is dit de kern van het vak. Hier ligt met nadruk dat wat beroepsgenoten verbindt. Later in deze vergadering volgt hierover meer, onder leiding van de heer drs. R.B.M. Mul MPA, hoofd afdeling Beroepsontwikkeling en Beleid bij de NBA. Alvorens de voorzitter het woord geeft aan de heer Mul, komt hij eerst met een verheugende mededeling. Namens het bestuur mag hij deze vergadering aan meerdere personen de Loftrompet uitreiken. De Loftrompet staat symbool voor de waardering van personen, ook niet-leden, die zich op een speciale wijze hebben ingezet voor het beroep of de beroepsorganisatie. Hij vraagt de heren A.F. Knol, W.L. Boone, drs. J. Kalisvaart AA, S.A. van Kempen RA en J.C. Metz naar voren te komen en reikt aan hen de Loftrompet uit. De heren F.G.M. Beuting, J. Laan en L. Schreuders zijn niet aanwezig in de zaal. Zij krijgen de Loftrompet op een ander moment uitgereikt. Allen zijn lid van PUM (voorheen: Project Uitzending Managers) en vervullen op initiatief van de NBA een speciale rol als internationaal ambassadeur voor het accountantsberoep. Zij leggen en onderhouden contacten met beroepsorganisaties in veel landen. Te denken valt daarbij aan Suriname, Macedonië, Kroatië, Kosovo, Moldavië, Albanië, Servië, Kazachstan, Filippijnen, Indonesië en Cambodja. Er volgt een hartelijk applaus uit de zaal. De heer Knol bedankt het bestuur namens de PUM-leden voor de Loftrompet. Hij maakt tevens gebruik van de gelegenheid om een oproep te doen voor nieuwe leden om het belangrijke werk van PUM te verrichten. Er is behoefte aan vijf à tien personen die op de hoogte zijn van kwaliteit op het gebied van assurance en control. Aansluitend nodigt de voorzitter mevrouw Van Arkel uit naar voren te komen om een Loftrompet in ontvangst te nemen. Hij somt vervolgens de activiteiten op waarin zij haar sporen heeft verdiend bij de NOvAA en de NBA. Het fusieproces is mede door haar inbreng succesvol tot stand gebracht. Daarnaast heeft zij zich op speciale wijze ingezet om het nieuwe onderwijsmodel te realiseren, waarbij nieuwe eindtermen zijn gedefinieerd voor de drie varianten in de accountantsopleiding. Daarmee heeft zij ingehaakt op de pluriformiteit die de NBA kenmerkt. Ook heeft zij ervoor gezorgd dat ruim accountants de eed hebben afgelegd in een tijdsbestek van een jaar. Na zich 11 jaar ingezet te hebben als algemeen directeur, gaat zij de NBA per 1 februari 2018 verlaten. De voorzitter nodigt alle aanwezigen uit naar de afscheidsreceptie te komen. Hij bedankt haar voor alles wat zij heeft bereikt met haar team en overhandigt haar de Loftrompet. Mevrouw Van Arkel is blij verrast en bedankt het bestuur voor deze geste en het vertrouwen dat de leden in haar hebben gesteld. Ze heeft haar taken met veel plezier vervuld. Altijd heeft zij er grote waarde aan gehecht door samenwerking doelen te realiseren. Zij bedankt de directeur, bestuurssecretaris, mt-leden en overige bureaumedewerkers voor de fijne samenwerking. Na 11 jaar is zij toe aan een nieuwe uitdaging en gaat zij andere stappen zetten. 2 Mededelingen en ingekomen stukken De heer drs. F.A. van Schaik AA RA, bestuurssecretaris, geeft aan dat er geen ingekomen stukken zijn. Wel attendeert hij erop dat op 4 december 2017 een bericht op de website is geplaatst dat de agenda voor deze ledenvergadering is gewijzigd. De gewijzigde agenda is daarbij gepubliceerd. Hij licht de reden van de wijzigingen toe. 3 Een beroep met toekomst De heer drs. R.B.M. Mul MPA, hoofd afdeling Beroepsontwikkeling en Beleid bij de NBA, geeft in zijn inleiding een korte weergave van wat erin het afgelopen jaar heeft plaatsgevonden met betrekking tot de ontwikkeling van een visie op het accountantsberoep. Op 22 december 2016 werd het rapport van de Arenagroep gepubliceerd. Daarin staat niet alleen welke ontwikkelingen zich voltrekken in de samenleving en het accountantsberoep, maar ook wat deze kunnen betekenen voor de toekomst van het beroep. Tevens is in het rapport opgenomen hoe de toekomst er over viereneenhalf jaar uit zou kunnen zien. 36

37 Naast de ideeën van de Arenagroep zijn er veel ideeën en meningen gekomen uit de consultatieronde, waarin is gesproken met 30 commissies en alle afdelingen en kringen. Na de inventarisatie van alle ideeën en meningen zijn deze ondergebracht in overzichten. In het tweede halfjaar is, gebaseerd op die overzichten, een vervolgdocument opgesteld ter verdere bespreking. Een van de prangende vragen die steeds weer naar voren kwam, is de vraag of de NBA een beroepsvereniging moet zijn voor álle accountants of dat er een splitsing moet worden aangebracht. In dit tweede halfjaar werd duidelijk dat de leden een beroepsvereniging voorstaan voor alle accountants, met ruimte voor verschillen. In dat vervolgdocument is geprobeerd van alle reacties één logisch geheel te maken, waarbij meer focus is aangebracht door thema s te kiezen. In een kleiner team, met leden en bestuursleden, is gewerkt aan het opstellen van de concept-bestuursvisie. Medio oktober 2017 is het conceptdocument afgerond en voor consultatie op de website geplaatst. Uit het feit dat de opkomst bij de consultatieronde opnieuw hoog was, blijkt dat er veel betrokken leden zijn. Er zijn dan ook veel reacties en opmerkingen ontvangen op de keuzes die het bestuur heeft gemaakt in de concept-bestuursvisie. In het document dat nu voorligt, staan vijf thema s, die voortvloeien uit de concept-bestuursvisie. Ook hierop zijn veel reacties ontvangen. De heer Mul licht toe waarom het thema (1) maatschappelijke relevantie op de bovenste trede staat en hoe de verdere volgorde van thema s tot stand is gekomen: (2) onomstreden kwaliteit, (3) vernieuwende kracht, (4) lerend vermogen en (5) sterk merk. Door de eerste vier genoemde thema s wordt beoogd een sterk merk (vijfde thema) te houden en het vertrouwen in het beroep weer terug te winnen. Vervolgens geeft de heer Mul aan dat na het visiedocument een stap moet worden gemaakt naar een concrete strategie met een budget, en naar concrete projecten en plannen. In het komende halfjaar wordt hiervoor een meerjarenplan opgesteld. De bedoeling is het meerjarenplan in stemming te brengen tijdens de ledenvergadering van juni Aansluitend worden drie thema s uit het visiedocument toegelicht door drie bestuursleden. Maatschappelijke relevantie De heer J.B.M. van Hoeven RA, bestuurslid van de NBA en accountant in business, licht het thema maatschappelijke relevantie toe. Hij is intensief betrokken geweest bij het meedenken over en opstellen van het voorliggende visiedocument. Het feit dat de visie uitgaat van een beroepsorganisatie voor alle accountants noemt hij sterk omdat hij het belangrijk vindt de verbinding te zoeken, in plaats van te focussen op de verschillen. Voor de maatschappelijke relevantie van het accountantsberoep is het van belang de NBA om te vormen van een beroepsorganisatie 2.0 naar een beroepsorganisatie 3.0. Dit moet het mogelijk maken dat de accountant zijn goede imago behoudt. Dat is van cruciaal belang voor het maatschappelijk verkeer. De accountant voegt immers zekerheid toe aan financiële verantwoordingen, maar ook aan andere niet financiële zaken. De heer Van Hoeven ziet de rol van de accountant als die van richtinggevend oriëntatiepunt voor de behoeftes van zijn belangrijkste stakeholder (het maatschappelijk verkeer) in een woelige maatschappelijke omgeving met technologische ontwikkelingen, toenemende regelgeving, big data en publieke nauwgezetheid. De heer Van Hoeven vindt het belangrijk bevindingen met elkaar te delen en de communicatie meer te richten op het maatschappelijk verkeer dan op de accountants, de politiek of de opdrachtgevers. Hij is ervan overtuigd dat de accountants veel meer toegevoegde waarde hebben en dat ook kunnen en moeten laten zien. Graag zet hij zich, als bestuurslid, hier voor in met als doel de gelederen te sluiten om samen de rol voor het maatschappelijk verkeer op te pakken. Vernieuwende kracht De heer J. Wietsma AA, bestuurslid NBA en werkzaam in het mkb, licht het thema vernieuwende kracht toe. Doordat hij verhinderd is persoonlijk aanwezig te zijn op de ledenvergadering, wordt er een kort filmpje getoond. Hierin vertelt de heer Wietsma over innovatie en vernieuwing. Hij benadrukt dat iedereen te maken heeft met dit thema: de leden, het bestuur, maar ook de maatschappij. De veranderingen die door vernieuwing ontstaan, raken iedereen. In dat kader is het van belang dat accountants relevant blijven en aan de slag gaan op het terrein van digitalisering, samenwerking en management. 37

38 Doordat het innoveren en vernieuwen een must is voor alle ledengroepen wordt de aanpak ten opzichte van het verleden aangepast. Er wordt niet vergaderd over dit onderwerp maar een brainstormsessie georganiseerd. Het doel van de brainstormsessie is om met elkaar de thema s voor de komende periode te kiezen. Het bestuur kan en wil dit niet alleen doen en daarom roept de heer Wietsma de leden op mee te doen door suggesties te sturen aan de NBA. Deze berichten worden verzameld en de uitkomsten besproken in de brainstormsessie in januari Tot slot bedankt de heer Wietsma de aanwezigen voor hun aandacht. Onomstreden kwaliteit De heer drs. M.A. Hogeboom RA, bestuurslid van de NBA en als openbaar accountant werkzaam bij een van de Big Four kantoren, licht het thema onomstreden kwaliteit toe. Een onomstreden kwaliteit is de basis van de professionele autonomie van de accountant. In de afgelopen 3 à 5 jaar heeft de beroepsgroep al veel bereikt. Hij noemt voorbeelden waaruit blijkt dat de beroepsgroep van accountants een krachtige partij is en aan kwaliteit wint. Het draait om de betrouwbaarheid van informatie. Dat geldt voor elke accountant, ongeacht op welk werkterrein de accountant actief is. Betrouwbaarheid en kwaliteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De heer Hogeboom benadrukt dat alleen het (ongeacht de ledengroep) samen hieraan werken, kan leiden tot een succes. Het visiedocument gaat daarom ook over kwaliteit en hoe deze te waarborgen. Voor de controlerend accountants is dat inmiddels redelijk goed omschreven, maar voor overige accountants moet dat beter. Door een aantal projecten in samenwerking met de sector als geheel te doen, kan hieraan nadere invulling worden gegeven. Over de kwaliteitsagenda van kantoren geeft hij het volgende aan. Alhoewel door alle kantoren hard wordt gewerkt, gebeurt dit redelijk vaak individualistisch. Belangrijk is juist zaken met elkaar te doen. Een stap voorwaarts is gezet door de Big Four, de SRA en de kleine kantoren. Dit heeft geleid tot de opstelling van de kwaliteitsagenda. Iets waar de accountantssector trots op mag zijn. Andere voorbeelden waarin samen wordt opgetrokken zijn de veranderagenda audit en de FAR. Op de vraag wat onder het begrip kwaliteit wordt verstaan, licht de heer Hogeboom het volgende toe. In het visiedocument is een eerste aanzet gedaan om het begrip kwaliteit te omschrijven. Dat moet nog verder worden aangescherpt en verdiept. De planning is in de komende drie jaar gezamenlijk te werken aan het definiëren van wat onder kwaliteit wordt verstaan. Tot slot geeft de heer Mul aan dat ook de komende maanden nog gereageerd kan worden op het voorliggende visiedocument (op de website, of via aan de bestuurssecretaris). Hij roept de leden op hiervan gebruik te maken. Ook zijn leden welkom om zelf een bijdrage te leveren aan de diverse thema s met als gezamenlijk doel een goede visie neer te zetten in de komende ledenvergadering d.d. 18 juni Verkiezingen De voorzitter licht toe dat ten aanzien van de verkiezingen twee elementen aan de orde zijn. Als eerste wordt de ledenvergadering gevraagd het aantal bestuurszetels tijdelijk uit te breiden (van 13 naar 14 zetels tot aan de ledenvergadering in juni 2018). Alleen als de ledenvergadering hierover een positief besluit neemt, kan de verkiezing van het nieuwe bestuurslid plaatsvinden. Op de vraag van de voorzitter of de leden stemming wensen over agendapunt 4.a, wordt bevestigend gereageerd. Gezien het belang van de stemming heeft het bestuur notaris mevrouw mr. H. van Zenderen gevraagd toezicht te houden op de stemprocedure. Zij is in de zaal aanwezig. Vervolgens deelt de voorzitter mede dat de stemming geschiedt door middel van stemkastjes met de bijbehorende stemkaart(en) en licht hij de stemprocedure toe. Aansluitend wordt een proefstemming gehouden onder het toeziend oog van de notaris. 4a Bepaling aantal bestuursleden De reden dat het bestuur het aantal bestuurszetels tijdelijk wil uitbreiden van 13 naar 14 is gelegen in feit dat de huidige voorzitter, drs. P.J.A.M. Jongstra RA, aftreedt in juni Binnen het bestuur waren geen personen beschikbaar 38

39 om deze functie te gaan vervullen. Door de uitbreiding met een extra zetel wordt de mogelijkheid gecreëerd voor de kandidaat-voorzitter om zich tot de ledenvergadering in juni 2018 voor te bereiden op zijn toekomstige functie. Vervolgens gaat de voorzitter over tot de stemming. Hij vraagt de notaris de stemming te openen, waarna hij de leden verzoekt hun stem uit te brengen. Nadat de leden hun stem en die van hun volmachten hebben uitgebracht, sluit de notaris de stemming. De stemmingsuitslag wordt geprojecteerd op het scherm. Aantal stemmen Voor Tegen 91 Blanco 18 Totaal Er zijn in totaal stemgerechtigden (aanwezige leden vermeerderd met volmachten) in de zaal. Minimaal de helft van hen, vermeerderd met een, heeft zijn stem uitgebracht. Daarmee is de stemming rechtsgeldig. De voorzitter stelt vast dat de ledenvergadering heeft ingestemd met de tijdelijke uitbreiding van het bestuur met een bestuurszetel. 4b Verkiezing van een nieuw bestuurslid De voorzitter geeft aan dat het de leden, conform de Verordening op de ledenvergadering, is toegestaan een motie in te dienen tijdens de ledenvergadering, mits die motie is ondertekend door minstens tien accountants. Van deze mogelijkheid is gebruikgemaakt. Daar de motie tijdens de vergadering is ingediend, heeft het bestuur niet na kunnen gaan of de motie voldoet aan de gestelde eisen. Daarom gaat hij er vooralsnog vanuit dat dit zo is. De voorzitter leest de ingediende motie voor: Wij verzoeken het bestuur van de NBA nader onderzoek te verrichten en de uitkomsten te presenteren in de juni 2018 vergadering, naar een bestuur bestaande uit drie onafhankelijke leden. De voorzitter licht toe dat de huidige samenstelling van bestuur van de NBA een afspiegeling vormt van de verschillende beroepsgroepen. In de fusieperiode is hiervoor gekozen vanwege het pluriforme karakter van het beroep, waarbij de motivatie was dat voor de veranderingen kennis van en inzicht in het beroep nodig is. Hiervoor is destijds een verordening opgesteld en vastgesteld door de ledenvergadering. Ook het bestuur ziet dat er, na verloop van jaren, nu een sterkere roep is naar een onafhankelijke voorzitter. Reeds vorig jaar is hierover gesproken in de discussie rondom de vernieuwing van de governance. De voorzitter geeft aan dat met de beide kandidaten die zich nu beschikbaar hebben gesteld als bestuurslid en beoogd voorzitter, hierover reeds is gesproken. Zij zijn beiden bereid nader te onderzoeken wat de mogelijkheden hiertoe zijn. De voorzitter geeft aan dat het NBA-bestuur inmiddels heeft besloten het verzoek te honoreren en het punt onafhankelijke voorzitter op de eerstvolgende bestuursagenda te plaatsen. Mevrouw J.M. van Zanen-Nieberg RA wijst erop dat de voorzitter het in zijn betoog heeft over een onafhankelijke voorzitter, maar dat de motie uitgaat van drie onafhankelijke bestuursleden. De voorzitter zegt toe het voorstel uit de motie mee te nemen in het onderzoek dat het bestuur gaat verrichten. De heer prof.dr. A.J. Brouwer RA geeft aan dat vorig jaar de ledenvergadering over de governance is geannuleerd omdat de leden eerst de discussie over de visie wilden afronden alvorens de governance te bepalen. Hij is er dan ook geen voorstander van om thans in te gaan zoomen op een element uit de governance, en al nader onderzoek te gaan doen naar een onafhankelijk bestuur. De voorzitter bevestigt dat het bestuur begin december 2016 heeft besloten eerst de visie op te stellen en daarna de governance uit te werken. Toch wil hij ook graag gehoor geven aan de roep vanuit de leden, waarvan de motie een 39

40 signaal is, onderzoek te gaan doen naar een onafhankelijk voorzitter en een onafhankelijk bestuur. Dat hoeft nog niet te betekenen dat de governance vóór de visie wordt uitgewerkt. De heer A.M. Dekkers RA merkt op dat, gezien de huidige complexe tijden waarin een visie op het beroep wordt ontwikkeld, het wenselijk is dat de voorzitter langer aanblijft dan twee jaar. De voorzitter licht toe dat de wettelijke zittingstermijn van een bestuurslid vier jaar is. Uitgaande van een voorbereidingsperiode van minimaal een half jaar betekent dit in de praktijk dat een bestuurslid maximaal drieënhalf jaar de rol van voorzitter kan vervullen. Binnen de huidige wettelijke kaders is dit het maximaal mogelijke. Bij het bespreken van de nieuwe governance zal de lengte van de voorzittersperiode worden meegenomen. Voordrachten De voorzitter licht toe dat er drie mogelijkheden zijn om kandidaten voor te dragen voor een bestuursfunctie: (1) door het NBA-bestuur, (2) door een ledengroepbestuur en (3) door een groep van ten minste 50 leden. Voor de kandidaten die door het bestuur worden voorgedragen geldt een vaste procedure, met als uitgangspunt een profiel dat in de ledenvergaderingen van in 2009 is goedgekeurd en door het bestuur is geactualiseerd. Voorts is het bestuur, voor wat betreft de verdeling van de bestuurszetels, gehouden aan de Verordening op het bestuur. Die regelt onder andere het aantal openbaar accountants, accountants in business en intern en overheidsaccountants in het bestuur. Verder wordt rekening gehouden met een vertegenwoordiging in het bestuur van kleine, middelgrote en grote kantoren en AA s en RA s. Vervolgens licht de voorzitter de door het bestuur toegepaste wervingsprocedure toe. Er zijn twee kandidaten voorgedragen voor de vacature van bestuurslid (als tijdelijke uitbreiding). Een groep van meer dan 50 leden heeft de heer drs. M. Moling AA RA voorgedragen. Het bestuur van de NBA heeft de heer M.J. van der Vegte RA voorgedragen. Door de ledengroepbesturen zijn geen voordrachten gedaan. Beide kandidaten hebben gebruikgemaakt van de aangeboden ondersteuning en de faciliteiten vanuit de NBA om zich aan de leden te presenteren en hun speerpunten te benoemen. De voorzitter licht de procedure tijdens de ledenvergadering toe. Als eerste presenteert de heer Moling zich aan de leden in de zaal en krijgen de leden aansluitend de gelegenheid vragen aan hem te stellen. Aansluitend geldt dezelfde procedure voor de heer Van der Vegte. De heer Moling stelt zich voor aan de zaal. Zijn motivatie om zich kandidaat te stellen voor de vacature van NBA-bestuurslid is de volgende. Hij vindt het van belang dat leden kunnen kiezen uit meerdere kandidaten voor een bestuursfunctie. Dat het bestuur van de NBA tot nu toe altijd maar een kandidaat heeft voorgedragen, en altijd afkomstig van een Big Four kantoor, lijkt op een voorzittersmonopolie voor die kantoren. De heer Moling, die zelf mkb-accountant is, ervaart dit als een ongewenste situatie. Daarbij is hij van mening dat bij problemen rondom de Big Four kantoren, het prettig is als de voorzitter van de NBA op enige afstand staat. Hierbij verwijst hij naar een recent in de pers verschenen casus van een Zuid-Afrikaanse meubelgigant met een Nederlandse Holding. De NBA moet naar zijn mening onder alle omstandigheden kunnen voldoen aan de eisen van onkreukbaarheid en integriteit. Nu het NBA-bestuur wederom een kandidaat voordraagt die werkzaam is bij een van de Big Four kantoren, heeft Moling zichzelf kandidaat gesteld. Hierbij benadrukt hij dat uiteraard elke ledengroep vertegenwoordigd moet zijn in het NBA-bestuur, zo ook een vertegenwoordiger van de Big Four kantoren. Als voorzitter streeft hij ernaar de kernwaarden van de NBA uit te dragen. Na deze voorzittersperiode ziet hij het voorzitterschap anders ingevuld worden: door een externe voorzitter. Voor het zover is, wil hij voor de NBA een verandering inzetten naar een federatief model. Moling zet zich hier graag voor in. Daarbij benadrukt hij een voorzitter te willen zijn voor alle leden, zowel voor accountants in business, overheidsaccountants als openbaar accountants (van een klein tot en met een groot kantoor). De pluriformiteit van de beroepsorganisatie is van grote waarde. Daarom ziet hij een belangrijke rol voor de voorzitter in het verbinding maken en verbanden leggen. De heer Moling geeft aan dat hij staat voor het met elkaar bouwen aan een betere beroepsorganisatie. In dat kader is het belangrijk dat de accountant de vertrouwenspersoon is van het maatschappelijk verkeer. Daarom moet in samenwerking met de stakeholders worden gezocht naar het antwoord op de vraag waar die toegevoegde waarde precies in zit. 40

41 Tot slot geeft hij aan te streven naar een NBA die relevant is voor de samenleving doordat accountants helpen met het bieden van zekerheid, vertrouwen en integriteit. Maar ook een NBA die relevant is voor haar leden doordat zij haar leden waar biedt voor hun geld en steunt om betere professionals te worden. Kortom: een NBA waar iedereen trots op is. De voorzitter bedankt de heer Moling voor zijn presentatie en stelt de leden in de zaal in de gelegenheid vragen te stellen. Mevrouw A.M.P. van Kampen AA heeft twee vragen aan de heer Moling naar aanleiding van zijn betoog dat er meer oog moet komen voor het mkb-segment. Zij vraagt of hij in staat is te bewerkstelligen dat het mkb-segment beter door de NBA wordt vertegenwoordigd. Daarnaast stelt zij dat de accountant niet sterk is in de communicatie over zijn beroep. Vandaar haar tweede vraag: Kan hij de pr van de NBA verbeteren? De heer Moling antwoordt op de eerste vraag hiertoe instaat te zijn. In zijn toelichting geeft hij aan op welke wijze hij de verandering in wil zetten. De mkb-accountant verdient een goede positie binnen de beroepsorganisatie. In zijn speerpuntenplan wordt daar ook aandacht aan besteed. In dit plan wordt uitgegaan van een federatief model waarin elk type accountant is vertegenwoordigd. Op de tweede vraag antwoordt hij dat het inderdaad nodig is het accountantsberoep (in zijn geheel) beter te positioneren. Hij is ervan overtuigd dit te kunnen verwezenlijken door de juiste middelen in te zetten en hier met elkaar aan te werken. Mevrouw J.H.A.C. Zielhuis-Vos RA haakt in op het door de heer Moling genoemde federatieve model. De vraag is hoe de jonge leden en de Young Profs hierin zijn ingedeeld. De heer Moling antwoordt dat bepalend is welke functie een accountant vervult en welke werkzaamheden hij verricht. Verder vindt hij het van belang dat er goed geluisterd wordt naar de ideeën van de jonge professionals en dat hun zeggenschap goed geregeld wordt. Mevrouw T. Mulder AA, bestuurslid van de NBA, vraagt zich af of de heer Moling, als hij benoemd wordt als bestuurslid van de NBA, in het kader van het voorkomen van belangenverstrengeling, zijn functie als voorzitter van Novak neerlegt. De heer Moling beantwoordt deze vraag bevestigend. Daarna vraagt mevrouw Mulder hoe de heer Moling zijn rol als bestuurslid wil combineren met zijn werkzaamheden als mkb-accountant. De heer Moling realiseert zich dat, mocht hij in juni voorzitter van de NBA worden, dit veel impact heeft op zijn tijdsbesteding. Hij verwacht echter dat deze tijdsbesteding gelijk is aan zijn huidige functie bij Novak, die in dat geval komt te vervallen. De heer G.M van de Luitgaarden RA betwijfelt of de heer Moling staat voor de belangen van alle accountants, waaronder ook de accountants in business (AIB s). In recente publicaties heeft de heer Moling immers aangegeven dat het NBA-register is vervuild en de AIB s niet thuishoren bij de beroepsorganisatie NBA. De heer Moling licht toe dat zaken in de juiste context moeten worden geplaatst. De uitspraak die hier wordt aangehaald, komt voort uit een andere discussie. In die discussie heef hij deze uitspraak gedaan in zijn rol als voorzitter van Novak, waarin hij belangenbehartiger is van de kleine kantoren. Als het gaat om de ketenvertegenwoordiging bij de beroepsorganisatie dan moet er van elkaar worden geleerd en moet de wens van de leden worden gerespecteerd. Mevrouw J.M. van Zanen-Nieberg RA vindt dat de heer Moling in zijn betoog niet respectvol heeft gehandeld naar zijn tegenkandidaat. Zij is van mening dat respect voor elkaar hebben een belangrijke eigenschap moet zijn van de voorzitter van de NBA. Haar vraag is dan ook welke stijl de heer Moling gaat hanteren als voorzitter van de NBA. De Moling licht toe dat het geenszins de bedoeling is geweest zijn tegenkandidaat te kwetsen, maar hij heeft de zaken wel duidelijk willen benoemen. Als voorzitter van de NBA wil hij verbinden en communiceren met alle ledengroepen. Verder wil hij inspireren en zich inzetten voor vernieuwing. De heer prof.dr. A.J. Brouwer RA blikt kort terug op de situatie in Toen heeft de heer Moling kritiek geuit op het feit dat er maar een kandidaat werd voorgedragen voor de vacature van voorzitter. Daarmee werd er naar zijn mening aan de leden geen keus geboden. Nu de heer Moling zich kandidaat heeft gesteld, geeft de heer Brouwer hem hiervoor een compliment. Aansluitend stelt de heer Brouwer een vraag naar aanleiding van een opiniestuk van de heer Moling (uit 2015) waarin hij het standpunt inneemt dat de NBA moet stoppen met belangenbehartiging en zich uitsluitend moet gaan richten op regelgeving en toezicht. De vraag is wat dat standpunt voor gevolgen heeft voor de NBA als hij voorzitter van de NBA zou worden. 41

42 De heer Moling geeft aan dat zijn uitspraak komt uit een discussie over de positionering van de NBA als publiekrechtelijke organisatie. Hij voert deze discussie graag om helder te krijgen welke activiteiten thuishoren bij de beroepsorganisatie. Mkb-accountants willen meer van de NBA op het gebied van belangenbehartiging. De vraag is echter hoever de NBA daarin moet gaan. De heer M. Pool RA vraagt welke specifieke doelstellingen de heer Moling heeft ten aanzien van de AIB s. In zijn antwoord geeft de heer Moling aan dat hij zich realiseert dat de accountants in business de grootste groep accountants zijn. Het visiedocument geeft duidelijk weer welke rollen de accountants in business kunnen vervullen. De heer Moling benadrukt dat hij het, vanuit de federatieve gedachte, van belang vindt dat ook AIB s zich aangesloten voelen bij de NBA. De heer drs. A.R. Roos RA is benieuwd over welke kennis en ervaring de heer Moling beschikt op het gebied van het leiden van complexe trajecten, waarmee de beroepsorganisatie op dit moment te maken heeft. De heer Moling verwacht de functie van voorzitter aan te kunnen. Hij licht daarbij toe dat een voorzitter er niet alleen voor staat, maar onderdeel uitmaakt van het NBA-bestuur waarin de achterban is vertegenwoordigd. Bovendien heeft hij de nodige bestuurlijke ervaring opgebouwd in de sector en met de problematiek van de sector. Bijvoorbeeld als plaatsvervangend voorzitter van het Ledengroepbestuur Openbaar Accountants en als voorzitter van Novak. De heer J.A. van der Meijden AA is benieuwd wat de heer Moling concreet gaat doen voor bepaalde specifieke groepen binnen het accountantsberoep, zoals de mkb-accountants of de accountants bij grote kantoren. Dat zal niet eenvoudig zijn. Want hebben die groepen vaak geen tegenstrijdige belangen? De heer Moling ziet dat anders. Hij richt zich op de collectieve belangenbehartiging. Dan gaat het om het leveren van een goede kwaliteit, het maatschappelijk relevant zijn en ook zo gezien worden door het maatschappelijk verkeer. Hij illustreert met enkele voorbeelden hoe hij dit concreet wil maken. De heer H.A.F. van Vliet RA vraagt waarom de heer Moling zich kandidaat heeft gesteld buiten de reguliere wervingsprocedure om, waarbij sollicitatiegesprekken plaatsvinden met het bestuur. De heer Moling licht toe dat hij in de afgelopen jaren hoopte dat het bestuur op zoek zou gaan naar een andere kandidaat dan iemand van een van de Big Four kantoren. Hij voelde zich genoodzaakt om zich kandidaat te stellen toen bleek dat het bestuur wederom had gekozen voor een RA-kandidaat die werkzaam is op een Big Four kantoor. Bovendien maakte hij zich ernstig zorgen over het visie-traject. Dat kun je maar één keer goed doen en daar draagt hij graag zijn steentje aan bij. De heer A. van Bemmel RA, voorzitter van de Young Profs, vraagt hoe de heer Moling, in zijn rol van beoogd voorzitter, het beroep aantrekkelijk wil houden. De heer Moling antwoordt dat het hier om twee dimensies gaat: (1) het enthousiasmeren van jonge mensen om de studie te gaan volgen en (2) het ervoor zorgen dat diegenen die het openbaar beroep beoefenen enthousiast blijven en niet uit het beroep willen treden. Hij beseft dat dat een zorgpunt is en ziet de oplossing met name in het promoten van de veelzijdigheid van het accountantsvak in de financiële keten. Op de vraag van de heer M. Huisman RA hoe hij de AFM en de Monitoring Commissie Accountancy tegemoet gaat treden (en met welke boodschap), geeft de heer Moling het volgende antwoord. Hij is van mening dat de NBA met de kritiek iets moet, en daarover de dialoog moet aangaan. Zowel met de aan de toetsing onderworpen kantoren als met de toezichthoudende instanties. Daarbij zal het zowel moeten gaan over de normen, als over de interpretatieverschillen. De heer R.G.H. Overweg AA vraagt hoe het beroep kan innoveren om beter te voldoen aan de behoefte van de stakeholders of banken. Hierop geeft de heer Moling als antwoord dat het bij een dergelijk onderwerp belangrijk is structuren te organiseren. Er bestaan al goede overlegstructuren bij de NBA, maar daarbij zou overleg op brancheorganisatieniveau welkom zijn. Door het overleg met brancheorganisaties weet je wat er speelt en hoe daar op adequate wijze op kan worden ingespeeld. Dit kan mede bijdragen aan het ontwikkelen van een product waarmee de beroepsgroep zich kan onderscheiden van administratiekantoren. De heer drs. R.B. Sweitser RA vraagt of de heer Moling de vele ideeën die hij heeft met betrekking tot de NBA (waaronder die van een onafhankelijk voorzitter) uitsluitend wil realiseren als voorzitter van de NBA of dat hij dat ook in de functie van bestuurslid wil doen. De heer Moling geeft aan dat hij al vanaf 2003 actief is in en voor het beroep en dat hij nog altijd wil meedenken over veranderingen. Ten aanzien van een onafhankelijk voorzitter betekent dit dat er gezamenlijk gekeken moet worden naar wat het beste is voor de beroepsgroep. 42

43 Nadat alle vragen uit de zaal zijn beantwoord, geeft de voorzitter het woord aan de heer M.J. van der Vegte RA. De heer Van der Vegte licht toe dat hij werkzaam is op een Big Four kantoor. In het kort geeft hij, binnen de grenzen die zijn geheimhoudingsplicht hem oplegt, een toelichting op de casus die in de pers is geweest en door de heer Moling is aangehaald. Daarna start hij zijn betoog. Zijn ambitie is voorzitter te worden van de NBA en de accountantstitels weer een krachtige en onbetwiste reputatie te geven. De accountant moet een sterk merk zijn. Alle accountants opereren vanuit een gemeenschappelijke mindset en een gemeenschappelijk ethisch kader. De inbreng van accountants, in welke rol dan ook, draagt bij aan het maatschappelijk vertrouwen. Hierbij staat het publiek belang centraal. In de laatste vijf jaar heeft de heer Van der Vegte als business leader bij Deloitte gewerkt aan een kwaliteitsgerichte cultuur, maar ook een veilige cultuur waarin de mens centraal staat. Dit is tevens zijn ambitie voor de gehele sector. Hiervoor wil hij graag zijn kennis en ervaring benutten. Die ervaring betreft niet alleen diverse ingewikkelde aspecten van de beroepsuitoefening, maar ook de verschillende relaties, zoals die met de OOB s, de midden- en kleinbedrijven en de accountants die daar werkzaam zijn, en de AFM. Duidelijk is dat de kwaliteit op een hoger niveau moet worden gebracht. Dat kan door het bevorderen van een kwaliteitsgerichte cultuur. De veranderagenda maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. Er zijn signalen, ook in het recente rapport van de AFM, waaruit blijkt dat de kwaliteitsinspanningen tot positievere resultaten leiden. Verder heeft de heer Van der Vegte ervaring in het leiden van een veranderingsproces. Ook die ervaring wil hij graag benutten in zijn rol als (beoogd) voorzitter. Een van de belangrijke aspecten in een veranderingsproces is, dat de betrokkenen eerst moeten accepteren dat die verandering nodig is. Vervolgens worden hogere kwaliteitseisen gesteld en rijst de vraag hoe de betrokkenen van onbewust onbekwaam gebracht kunnen worden naar een situatie van bewust bekwaam. Bij een dergelijk veranderingsproces wil de heer Van der Vegte focussen op drie prioriteiten, te weten: vernieuwen, verbeteren en verbinden. Hij licht deze alle drie toe. In het kader van vernieuwen wil hij een innovatieagenda opstellen en het lerend vermogen van de accountantssector aanzienlijk opvoeren. Het beroep moet zich niet alleen voorbereiden op de ontwikkeling van morgen, maar ook op die van overmorgen. Er kan veel worden bereikt door samen te werken als sector, kantoren, individuen, maar ook met anderen. Voor de NBA ziet hij hier een facilitaire rol weggelegd. Bij vernieuwen hoort ook de vernieuwing van het beroep. Hiervoor liggen al ideeën en voorstellen klaar van de Young Profs. Deze wil de heer Van der Vegte gaan onderzoeken. Hij noemt daarbij twee voorbeelden. Allereerst het voorstel om van twee beroepstitels naar een te komen. Daarnaast het voorstel om de opleiding op te delen in een algemeen deel en een specialisatiedeel, zodat deze beter aansluit op de behoefte van de externe omgeving en snel op nieuwe ontwikkelingen kan worden ingespeeld. Ten aanzien van verbeteren geeft hij aan ervoor te willen zorgen dat de sector het heft weer in eigen handen neemt. Dat begint bij het staan voor de professionele waarden en het publiek belang. De lat moet hoger worden gelegd om de kwaliteit van accountants uiteindelijk onomstreden te laten zijn. Verder moet beter ingespeeld worden op de behoeften van de klant en de samenleving. Ook moet de sector haar verantwoordelijkheid durven nemen en impopulaire maatregelen durven nemen. De heer Van der Vegte geeft aan dat de grote kantoren ook moeten worden aangesproken op het gebied van verbeteren, verantwoordelijkheid en voorbeeldfunctie. Hij vindt dat er veel meer zaken met elkaar kunnen worden gedeeld (zoals papers en rapporten). Het delen van dergelijke zaken is belangrijk om elkaar nog meer te faciliteren. Met nadruk geeft hij aan dat er een heldere veranderagenda moet komen voor het mkb. De kleine kantoren moeten zich ook herkenbaar kunnen onderscheiden in de markt. De accountant moet vanwege zijn kwaliteit een vanzelfsprekend aanspreekpunt zijn voor de ondernemer. Daarbij moet die accountant kunnen rekenen op zijn beroepsorganisatie. Over verbinden geeft de heer Van der Vegte het volgende aan. Alle accountants gezamenlijk, AIB s, intern en overheidsaccountants en controlerend accountants, zijn verantwoordelijk voor de gezondheid van het Nederlandse financieel bestel. De accountant speelt hierin een belangrijke rol omdat hij vertrouwen toevoegt aan dit bestel. Vervolgens geeft hij aan dat er verschillen zijn in accountants, maar dat hij het een goede zaak vindt meer te kijken naar wat elkaar verbindt. Verder wil hij zich inzetten voor initiatieven waarbij kennis gedeeld moet worden. 43

44 De heer Van der Vegte wil, naast het visietraject, een ander aansturingsmodel gaan onderzoeken. Hij denkt daarbij aan de mogelijkheid van een meer federatief model, waarin de leden zich wellicht meer gehoord voelen binnen de NBA. Tot slot geeft hij aan zich als voorzitter van de NBA in te willen zetten voor verbindend leiderschap, waarbij samenwerken cruciaal is. Ook het bestuur wil hij op die wijze aansturen. Aansluitend stelt de voorzitter de leden in de zaal de gelegenheid vragen te stellen aan de heer Van der Vegte. Mevrouw J.H.A.C. Zielhuis-Vos RA geeft aan dat de Young Profs in hun visie drie thema s hebben staan. Zij vraagt aan de heer Van der Vegte, die al is ingegaan op het thema onderwijs, hoe hij tegen de andere twee thema s aankijkt. De heer Van der Vegte geeft aan dat hij met de voorzitter van de Young Profs met name heeft gesproken over de visie op het onderwijs. In de overige thema s moet hij zich nog verdiepen. Cultuur is naar zijn mening de basis (en uiteindelijk ook het sluitstuk) van wat een accountant is. Die basis bestaat uit de fundamentele beginselen, dat wat accountants met hun beroep willen uitstralen. De heer A.C. Rood AA wijst op de negatieve publicaties met betrekking tot de werkgever van de heer Van der Vegte in relatie tot een Zuid-Afrikaanse meubelgigant met een Nederlandse holding. Hij vraagt zich af of de heer Van der Vegte naar aanleiding van deze publiciteit heeft overwogen zijn kandidatuur in te trekken. De heer Van der Vegte geeft aan dat hij uiteraard over deze situatie heeft nagedacht. Aangezien hij in deze casus slechts een bijrol heeft vervuld, was er voor hem geen enkele aanleiding om zich terug te trekken. De heer drs. A.A.V.M. Otten AA vraagt aan het NBA-bestuur waarom, sinds de fusie, telkens een kandidaat-voorzitter wordt voorgedragen vanuit een Big Four kantoor. De voorzitter licht toe dat er bij de werving bewust voor een breed profiel is gekozen, zodat accountants uit elke sector daarop kunnen reflecteren. Het bestuur heeft bij de werving geen enkele voorkeur uitgesproken voor welke kantooromvang dan ook. De bestuursleden hebben in hun eigen netwerk personen gestimuleerd om te reageren op de advertentie. Het resultaat is dat er drie mensen hebben gesolliciteerd, waarvan met twee personen een gesprek is aangegaan. Alhoewel het bestuur dat graag gewild had, heeft het geen kandidaat kunnen voordragen uit het mkb. De heer A.J. Diks RA concludeert dat beide kandidaten bevlogen personen zijn, maar ziet ook een duidelijk verschil. Hij vraagt zich af of de heer Van der Vegte, die met name sprak over Deloitte, AFM en OOB-kantoren, evenveel oog heeft voor het mkb als voor de grote kantoren. In zijn reactie geeft de heer Van der Vegte aan bewust gesproken te hebben over de keten, omdat die breder is dan alleen openbaar accountants. Ook bij Deloitte, als groot kantoor, werken mkb-accountants. Hij herkent de roep uit die groep om gehoord te worden. Daarom wil hij werken aan een federatief model zodat iedereen zich beter gehoord kan voelen. Overigens vindt hij het ook belangrijk dat mensen niet alleen gehoord willen worden, maar zich daarnaast laten horen en actief meedenken en meedoen binnen de NBA. De heer drs. M.J.C.M. Peeperkorn RA stelt dat er een discussie loopt over het partnermodel. In dat kader vraagt hij hoe de heer Van der Vegte aankijkt tegen het beroep als maatschappelijke vertegenwoordiger, dus in dienst van de overheid. De heer Van der Vegte geeft aan dat de Stuurgroep Publiek belang bezig is met een consultatiedocument over structuurmodellen, waarin ook het partnermodel aan de orde komt. Dit document zal nog voor de Kerst verschijnen. Naar aanleiding van de vraag van de heer drs. E.J.A.F. van Buul RA, over de behoefte van het mkb en de diensten die een mkb-accountant levert, geeft de heer Van der Vegte het volgende aan. Hij bevestigt dat er verschillen zijn in behoeften tussen het mkb en de ondernemingen die een wettelijke controle moeten laten uitvoeren. Het gemeenschappelijke is dat beide categorieën ondernemingen behoefte hebben aan advies en dus aan een multidisciplinaire accountantsorganisatie. Hoe vervolgens tegen de dienstverlening door het accountantsberoep wordt aangekeken, hangt in belangrijke mate af van de wijze waarop toetsende instanties (AFM, Raad voor Toezicht) het beroep een spiegel voorhouden. Het oordeel van die instanties over de kwaliteit van de dienstverlening slaat terug op het gehele beroep, dus ook op de mkb-accountant. Daarnaast heeft de mkb-accountant ook zijn eigen uitdagingen, zoals bijvoorbeeld de toenemende digitalisering. Mevrouw drs. A.J.W. Croonenberg RA vraagt de heer Van der Vegte hoe hij omgaat met mogelijke tegengestelde belangen die voortvloeien uit de combinatie van zijn rol bij Deloitte en die van voorzitter van de NBA. De heer Van der Vegte geeft aan dat hij binnen Deloitte geen managementfunctie meer vervult en dat hij zich, conform de regels die daarvoor zijn opgesteld, bij een casus over zijn werkgever binnen de NBA niet zal deelnemen aan het debat en de besluitvorming over die casus. 44

45 De heer drs. J. Peters RA vraagt of, indien de ledenvergadering de heer Van der Vegte benoemt, hij dan bereid is de heer Moling te kandideren voor een plaats in het bestuur van de NBA. De heer Van der Vegte geeft aan dat er dan sprake is van een uitbreiding van het bestuur met nog een bestuurslid en dat er dan opnieuw gestemd zou moeten worden over de uitbreiding. De voorzitter geeft hierop aan dat daarover geen stemming gaat plaatsvinden. De heren M.H.M. Peijen AA en J.E. Houweling AA vragen zich af of de heer Van der Vegte wel de juiste persoon is voor de rol van voorzitter bij de NBA. Dit naar aanleiding van het feit dat zijn werkgever, Deloitte, recent negatief in het nieuws is geweest. De vraag wordt gesteld of hij bereid is zich terug te trekken. De heer Van der Vegte licht toe dat het op dit moment te voorbarig is om te stellen dat Deloitte in de genoemde casus blaam treft. De vraag over het zich terugtrekken heeft hij in deze vergadering reeds beantwoord. De heer G.J. Dreschler AA, die zelf een kantoor heeft dat zich specifiek richt op het mkb, vraagt of de heer Van der Vegte veel ervaring heeft met samenstellingsopdrachten. Hij nodigt hem van harte uit om een bezoek te brengen aan zijn kantoor, waar uitsluitend samenstellingsopdrachten worden uitgevoerd. Dan kan hij zien wat het werk van een mkbaccountant inhoudt, om zo de belangen van die doelgroep goed te kunnen behartigen. De heer Van der Vegte gaat graag in op de uitnodiging. Verder licht hij in het kort zijn ervaring toe met samenstellingsopdrachten. Op de vraag van heer A.M. Dekkers RA geeft de heer Van der Vegte aan dat hij niet gevraagd is voor de rol van voorzitter, maar op eigen initiatief heeft gereageerd op de vacature. Hij zet zich al jaren in voor de NBA in verschillende rollen en commissies. Zijn primaire motivatie komt voort uit het feit dat hij het beroep mooi vindt en het vak zijn passie is. De heer J.G.M. Weerdenburg AA heeft geen duidelijk beeld van de wervingsprocedure en vraagt de voorzitter of er vandaag uitsluitend een nieuw bestuurslid wordt gekozen of ook al een nieuwe voorzitter. De voorzitter licht toe dat in deze ledenvergadering reeds positief is gestemd over de uitbreiding van het bestuur met een zetel (van 13 naar 14 zetels). De ledenvergadering kiest vandaag een nieuw bestuurslid als beoogd voorzitter. Het komende halfjaar wordt gebruikt als inwerkperiode. In de ledenvergadering van 18 juni 2018 wordt pas gestemd over de opvolging van de dan vertrekkende voorzitter. Over de procedure waarop kandidaten kunnen worden voorgedragen verwijst hij naar agendapunt 4.a. Aansluitend bedankt de voorzitter de heer Van der Vegte voor zijn presentatie. Daarna gaat de voorzitter over tot het stemmen op een van de kandidaten die zich juist hebben voorgesteld. Hij licht de stemprocedure uitvoerig toe. Daarna vraagt de voorzitter aan de notaris de stemming te openen en nadat alle leden in de zaal in de gelegenheid zijn gesteld hun stem uit te brengen, de stemming te sluiten. De uitslag wordt op het scherm gepresenteerd. Aantal stemmen De heer drs. M. Moling AA RA 498 De heer M.J. van der Vegte RA 940 Blanco 28 Totaal De voorzitter stelt aan de hand van de uitslag vast dat de heer M.J. van der Vegte RA is benoemd als extra bestuurslid van de NBA. De voorzitter geeft aan dat het belangrijk is dat de leden vandaag een keuze hebben kunnen maken. Hij bedankt de heer Moling dat hij dit mogelijk heeft gemaakt. Vervolgens feliciteert hij de heer Van der Vegte met zijn benoeming. De voorzitter sluit de verkiezing af door uit te spreken dat hij oprecht hoopt dat de leden elkaar meer in de overeenkomsten dan in de verschillen gaan vinden en daar waar er verschillen zijn, die weten te overbruggen. Zodat de leden in de verbinding de toekomst van het beroep (zoals neergelegd in de visie) gaan bepalen. 45

46 5 Rondvraag De heer J.G.M. Weerdenburg AA geeft aan dat de NVKS per 1 januari 2018 van kracht is. Hij vraagt het bestuur of de implementatieperiode kan worden opgerekt. Met name de kleine kantoren hebben meer tijd nodig om de NVKS in te kunnen voeren. De voorzitter geeft aan dat het bestuur besloten heeft vast te houden aan de ingangsdatum, maar enige coulance toe te passen in het toezicht op de uitvoering. Dit in verband met de behoefte aan verduidelijking op een aantal punten. Verder geeft de heer Weerdenburg aan dat de opkomst voor deze ledenvergadering hoog is. Het is dan ook succesvol geweest de ledenvergadering later dan gebruikelijk te laten plaatsvinden. Hij roept de leden op ook naar de ledenvergadering in juni 2018 te komen waarbij het beleid van de NBA centraal staat. De voorzitter ondersteunt dit, bevestigt het belang van het onderwerp op de komende ledenvergadering en hoopt dat de leden gehoor geven aan deze oproep. 6 Sluiting De voorzitter bedankt een ieder voor zijn/haar aanwezigheid en inbreng. Aansluitend nodigt hij de aanwezigen uit voor een hapje en een drankje in de foyer en wenst iedereen een goede terugreis. Tot slot sluit de voorzitter, de heer drs. P.J.A.M. Jongstra RA, de bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA om uur. drs. P.J.A.M. Jongstra RA voorzitter NBA drs. F.A. van Schaik AA RA bestuurssecretaris NBA 46

47 D Actiepunten naar aanleiding van de zevende bijeenkomst van de ledenvergadering van de NBA d.d. 19 december Het bestuur wordt (in een door elf leden ondertekende motie) verzocht nader onderzoek te verrichten naar een bestuur bestaande uit drie onafhankelijke leden en de uitkomsten te presenteren in de juni 2018 vergadering. Tijdens de ledenvergadering van 18 juni 2018 zal het bestuur nader ingaan op het in de motie gedane verzoek. 2. Het bestuur zegt toe dat bij het bespreken van de nieuwe governance de lengte van de zittingstermijn van de voorzitter zal worden meegenomen. Tijdens de ledenvergadering van 18 juni 2018 zal het bestuur nader ingaan op de afwikkeling van dit actiepunt. 47

48 48

49 IV VERNIEUWINGSAGENDA ACCOUNTANTSBEROEP 49

50 50

51 IN HET PUBLIEK BELANG VERNIEUWINGSAGENDA ACCOUNTANTSBEROEP Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants, NBA April

52 52

53 INHOUD EEN BEROEP MET TOEKOMST WAAROM WIJ ACCOUNTANT ZIJN DE NBA-AGENDA MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE: NIEUWE RISICO S, NIEUWE KANSEN, NIEUWE OPLOSSINGEN ONOMSTREDEN KWALITEIT: VERBETER DE KWALITEIT EN MAAK DEZE INZICHTELIJK VERNIEUWENDE KRACHT: BLIJVEND ORIËNTEREN OP DE TOEKOMST LEREND BEROEP: ONTWIKKEL DE KENNIS VAN MORGEN, LEER VAN ELKAAR STERK MERK: LAAT ZIEN WAAR JE VOOR STAAT HOE MAKEN WE ONZE AMBITIES WAAR? HOE VERDER?

54 IN HET PUBLIEK BELANG 4 54

55 EEN BEROEP MET TOEKOMST Het accountantsberoep vernieuwt zich, in het publiek belang. Vernieuwen is noodzakelijk, want de functie van accountants - het toevoegen van vertrouwen aan informatie - is essentieel voor het functioneren van grote delen van de maatschappij. Deze vernieuwingsagenda geeft weer hoe we deze functie in de toekomst willen versterken. We zien een toekomst voor ons waarin de relevantie van het accountantsberoep verankerd is in de samenleving en waarin accountants met ambitie en trots hun vak uitoefenen. Dat streven naar maatschappelijke relevantie rust op een fundament van kwaliteit, innovatie, lerend vermogen en de zichtbaarheid die bij een sterk merk hoort. Deze vijf thema s komen in het navolgende geregeld terug. Vernieuwen is veranderen: onze leden veranderen, accountantsorganisaties veranderen en de beroepsorganisatie verandert. Ze hebben daarbij allemaal hetzelfde doel voor ogen: de noodzakelijke vernieuwing bewerkstelligen. Deze vernieuwingsagenda is mede daarom een agenda van de gezamenlijkheid. We breken met de traditionele verschillen tussen accountants die bijvoorbeeld tot uitdrukking komen in de verschillende ledengroepen. Veruit de meeste initiatieven in dit plan hebben betrekking op álle accountants. Dat sluit aan bij de verbinding die accountants ervaren als zij met elkaar samenwerken. De robuuste opleiding bindt hen, het gedeelde ethisch besef bindt hen, de beroepsregels binden hen en gemeenschappelijke ervaringen binden hen. Met deze agenda presenteert de NBA nieuwe initiatieven om invulling te geven aan relevantie, kwaliteit en innovatie. Met sommige van die initiatieven kunnen we direct starten, andere vragen een wat langere adem, omdat ze betrekking hebben op de fundamenten van het accountantsberoep. Uitgangspunt zal altijd zijn dat het publiek belang voorop staat, - en dat het sector belang uitstijgt boven het individuele ledenbelang. 5 55

56 WAAROM WIJ ACCOUNTANT ZIJN Zijn de cijfers juist, klopt het bijbehorende verhaal? Wat is waar in een wereld waar iedereen zelf informatie verzamelt, bewerkt en beschikbaar stelt? Samenleven vereist dat we elkaar vertrouwen. Vertrouwen is het fundament van het accountantsberoep en accountants zijn daar trots op. Zij mogen al decennia een bijzondere rol vervullen in de Nederlandse economie. Zij dienen het publiek belang: werknemers die op een pensioen rekenen, aandeelhouders die op fatsoenlijk beheer van hun beleggingen vertrouwen, ondernemers die hard werken om hun bedrijf tot bloei te brengen, leveranciers die verwachten dat de rekening wordt betaald, burgers die het grootste belang hebben bij een gezonde en efficiënte overheid. Accountants waken over een goede en betrouwbare huishouding van bedrijven en instellingen. Ze leveren zo een bijdrage aan het hoge welvaarts- en welzijnsniveau in Nederland. De samenleving vindt deze functie essentieel en heeft het accountantsberoep daarom bij wet geregeld. Blijvend deze functie vervullen vereist voortdurend inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen. Dat doen accountants al meer dan 130 jaar en dat blijven zij doen. 6 56

57 Anno 2018 staan veel zekerheden ter discussie. Financiële data raken verweven met niet-financiële data, duurzaamheid staat hoger op de maatschappelijke agenda dan ooit en digitalisering en robotisering brengen radicale veranderingen teweeg. Met kansen, zoals de mogelijkheden van big data, en met bedreigingen, zoals cybercrime en de aantasting van privacy. Dergelijke actuele maatschappelijke thema s vragen onze dringende aandacht. Tegelijkertijd verplichten wij ons onomstreden kwaliteit te leveren. Toezichthouders en politiek hebben gewezen op onze tekortkomingen. De samenleving verwacht dat we fraude en corruptie tegengaan en dat we waarschuwen bij dreigende faillissementen. Steeds nadrukkelijker wordt de vraag gesteld hoe we het publieke belang dienen. De genoemde ontwikkelingen tasten de essentie en het bestaansrecht van ons beroep - het toevoegen van vertrouwen - niet aan, integendeel. Kritiek, verwachtingen en veranderingen maken duidelijk hoe belangrijk de traditionele functie van de accountant geacht wordt en bieden tegelijkertijd nieuwe kansen voor het beroep en voor de beroepsorganisatie NBA. 7 57

58 DE NBA-AGENDA De vernieuwingsagenda komt tot uiting in de vijf centrale thema s: MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE Accountants blijven hun cruciale rol als financieel deskundige vervullen. In aanvulling daarop nemen ze deel aan het maatschappelijke debat op het terrein van duurzaamheid, op het terrein van regelgeving en ten aanzien van het signaleren van risico s. In samenwerking met belanghebbenden dragen accountants bij aan het bestrijden van fraude en het signaleren van discontinuïteit. ONOMSTREDEN KWALITEIT VAN HET BEROEP Binnen drie jaar zal de kwaliteit van het beroep aantoonbaar op orde zijn. VERNIEUWENDE KRACHT Wij stellen een innovatie-agenda op en werken samen met het bedrijfsleven en universiteiten aan de vernieuwing van ons vak. LEREND BEROEP ALS DRIJFVEER VOOR BEROEPSONTWIKKELING Wij vernieuwen onze opleiding en permanente educatie. Wij brengen jonge en ervaren accountants bij elkaar en wij zetten een Accountants Expertisecentrum op, dat lessen opdoet uit toezichtbevindingen en dat kennis bundelt. De resultaten van die activiteiten worden gedeeld met de leden en stakeholders. ACCOUNTANTSTITEL ALS STERK MERK Wij maken zichtbaar waar wij voor staan en maken van accountancy een beroep met een onbetwiste reputatie. MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE KWALITEIT ONOMSTREDEN LEREND BEROEP VERNIEUWENDE KRACHT STERK MERK 8 58

59 De vijf thema s zijn sterk met elkaar verbonden. Leren en innoveren vormen de basis van veranderen. Een lerende attitude betekent openstaan voor verandering en voortdurend bereid zijn kennis en vaardigheden te verbeteren. Lerend vermogen is onontbeerlijk voor het leveren van kwaliteit (de dingen goed doen). Maatschappelijke relevantie bouwt hierop voort. Het veronderstelt de bereidheid tot daadwerkelijke interactie met de omgeving, de bereidheid om wezenlijk bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen (de goede dingen doen). Lerend vermogen en innovatiekracht vormen zo voorwaarden voor de kwaliteit en maatschappelijke relevantie van ons beroep. Dat vraagt van ons een andere mindset en gedrag. Wat we doen en wat we realiseren maken we vervolgens ook zichtbaar. Zo creëren we een sterk merk, nodig om voor ons beroep geloofwaardigheid en maatschappelijke legitimiteit te verkrijgen en aantrekkelijk te houden voor toekomstige generaties. Waartoe leidt dat? Een aantrekkelijk en gelegitimeerd beroep AANTREKKELIJK EN GELEGITIMEERD STERK MERK Wat levert dat op? Maatschappelijk relevant zijn, kwaliteit leveren, en dat zichtbaar maken ONOMSTREDEN KWALITEIT MAATSCHAPPELIJK RELEVANT Hoe realiseren we dat? Door permanent te leren, te verbeteren en te vernieuwen LEREND BEROEP VERNIEUWENDE KRACHT Wie willen we zijn? Een professie met impact die het publiek belang dient EEN BEROEP DAT ER TOE DOET 9 59

60 MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE 10 60

61 MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE: NIEUWE RISICO S, NIEUWE KANSEN, NIEUWE OPLOSSINGEN AMBITIES De NBA staat voor wat accountants verenigt: het toevoegen van vertrouwen aan informatie, een integere bedrijfsvoering, goed gedrag. Wij willen actief deelnemen aan het maatschappelijk debat op een wijze die door de andere deelnemers en door de leden wordt gewaardeerd. Onze leden in publieke- en marktsectoren wisselen kennis en inzichten uit, signaleren sectorrisico s en werken samen met andere betrokkenen aan de verbetering van het (financieel) bestuur, de verbetering van wet- en regelgeving en aan de beperking van administratieve lasten. Samenwerking verloopt zoveel prettiger en soepeler als mensen elkaar vertrouwen. Accountants hebben daar hun beroep van gemaakt. Een accountant zegt of informatie klopt én deugt. Dit heeft niet alleen betrekking op financiële verslaglegging, maar ook op financiële besluitvorming, op goed bestuur, op management en ondernemerschap en op de (financiële) gevolgen van nieuwe wijzen van dataverwerking of nieuwe weten regelgeving. De NBA wil samen met leden en stakeholders antwoord geven op die vragen. Als accountant staan wij vanuit onze professionaliteit midden in het maatschappelijk debat. Wij concentreren ons daarbij op de nu volgende vijf vraagstukken. ONZE ROL IN DE DUURZAME ECONOMIE: DE GROENE BRIGADE Doel: belanghebbenden objectief informeren over de verduurzaming van de economie en een zichtbare bijdrage leveren aan de kwaliteit van risicobeheersing, administraties en verantwoordingen op het gebied van duurzaamheid. Kabinet en samenleving willen het aandeel van fossiele brandstoffen in de economie vergaand verminderen. Burgers en organisaties kiezen in toenemende mate voor duurzame consumptie en productie. Het Akkoord van Parijs en de Sustainable Development 11 61

62 Goals van de Verenigde Naties zorgen voor urgentie en richting: het realiseren van de doelen van morgen vraagt nú om actie. Accountants spelen hierin een cruciale rol. Welke eisen stelt deze transitie aan het businessmodel van organisaties, aan de prestatie-indicatoren, aan de verslaggeving en aan certificering? Hoe gaan we om met de onbekende (financiële) risico s van deze nieuwe bedrijfsmodellen? De NBA wil publiek en organisaties informeren over de verduurzaming van de economie. Met dat doel wil ze haar visie en rol uitdragen in Nederland en het buitenland. En actief bijdragen aan een betere kwaliteit van administraties en verantwoordingen. Ze nodigt leden en stakeholders uit hieraan mee te werken in een reeks van projecten: de groene brigade. ONZE BIJDRAGE AAN HELDERE EN WERKBARE REGELGEVING: DE BLAUWE BRIGADE Doel: bijdragen aan heldere en werkbare regelgeving om inzicht in de naleving te verbeteren Veel accountants ervaren in hun functie als controller financieel directeur of internal auditor grote druk door nieuwe wetgeving die (te) laat tot stand komt. Gevolg: de organisatie moet onder hoge tijdsdruk en tegen hoge kosten worden aangepast. Accountants in het MKB signaleren dat door nieuwe regels, met name fiscaal, de administratieve lasten voor ondernemers stijgen. Controlerend accountants in de zorg en bij gemeenten zien af van goedkeuring omdat nieuwe wetgeving onduidelijk is of omdat de bestaande (administratieve) organisatie nog onvoldoende is aangepast. De NBA start de blauwe brigade : een steeds wisselende groep accountants en belanghebbenden die met steun van de sectorcommissies - voorgenomen wet- en regelgeving doorlicht en zonodig wijzigingen voorstelt, zoals bij de MKB-toets op nieuwe wetgeving in samenwerking met MKB-Nederland. SIGNALEREN VAN MAATSCHAPPELIJKE RISICO S: DE ORANJE BRIGADE Doel: signaleren van maatschappelijke risico s en inzicht geven in de impact daarvan op het functioneren van sectoren en organisaties Klimaatverandering, digitalisering, politieke instabiliteit vormen een impactvolle mix van risico s die ontwrichtend kan werken op marktsectoren en organisaties. Omdat accountants actief zijn in de haarvaten van de Nederlandse economie nemen ze signalen van verandering in een vroeg stadium waar. Individueel is die kennis van belang voor de organisatie, collectief is die kennis van belang voor de maatschappij. Al enige jaren publiceert de NBA met succes Publieke managementletters (PMLs): rapporten waarin sectorspecifieke risico s worden gesignaleerd en praktijkgevallen goede en slechte - worden beschreven. In aanvulling op deze PML s willen we starten met de risicokaart, een database waarin we de kennis van een grotere groep accountants invoeren, actueel houden en breder delen. Deze risicokaart zal ook informatief zijn voor ondernemers, bestuurders en accountants die starten in een sector

63 MEER DIVERSITEIT Doel: het verbeteren van de diversiteit binnen het beroep De samenleving is in alle opzichten divers en deze diversiteit neemt verder toe. Toch zien we dit in de top van bedrijven en organisaties onvoldoende terug. Diversiteit in cultuur, leeftijd en sekse is geen vanzelfsprekendheid. De NBA streeft naar een grotere diversiteit en inclusiviteit bij bedrijven, bij accountantsorganisaties en bij de eigen organisatie omdat dit logisch, slim en fair is: Het is logisch: (potentiële) medewerkers, klanten en andere stakeholders zijn ook divers. Het is slim: onderzoek en ervaring wijzen uit dat diversiteit de besluitvorming en prestaties verbetert. Het is fair: verschillende talenten krijgen daadwerkelijk gelijke kansen en kunnen zich hierdoor optimaal ontwikkelen. De maatschappelijke relevantie van diversiteit is evident en dat is voor de NBA voldoende reden hierin een voortrekkersrol te willen spelen. Dat betekent beter toezien op de verantwoording van bedrijven en organisaties over dit thema, en daarin practice what you preach ook als sector zelf het goede voorbeeld geven. FRAUDE EN CONTINUÏTEIT: EEN ACTIEVE ROL Doel: actief bijdragen aan de preventie en bestrijding van fraude en corruptie Fraude en continuïteit zijn thema s die vrijwel altijd aan de orde komen als een organisatie in problemen verkeert of failliet gaat en de vraag wordt gesteld: waar was de accountant? Op dit gebied gaan we anders opereren. Niet de beperkingen en risico s die ons beroep met zich meebrengt zullen het vertrekpunt zijn, maar de vragen van het maatschappelijke verkeer en onze mogelijkheden en kracht. Samen met belanghebbende organisaties willen we bijdragen aan oplossingen. Met dat doel ontwikkelen we momenteel een programma dat actief bijdraagt aan het verminderen van fraude, te beginnen met het zichtbaar maken van het fraudebeleid bij accountantsorganisaties en het aangaan van samenwerking met organisaties van stakeholders. Op het gebied van continuïteit streven wij naar betere informatie aan het maatschappelijk verkeer en naar een gelijk speelveld in alle jaarverslagen, waarbij het bestuur van een organisatie zich altijd uitspreekt over de continuïteit van de organisatie

64 ONOMSTREDEN KWALITEIT 14 64

65 ONOMSTREDEN KWALITEIT: VERBETER DE KWALITEIT EN MAAK DEZE INZICHTELIJK AMBITIES Bij belanghebbenden is de kwaliteit van accountants onomstreden. Accountants houden rekening met de gerechtvaardigde verwachtingen van alle belanghebbenden en leggen hierover verantwoording af. Accountantsorganisaties gaan samen werken aan kwaliteit. De kwaliteitsambitie betekent ten eerste dat we het simpelweg beter doen. De rapportages van de AFM en de Monitoring Commissie Accountancy laten daar geen misverstanden over bestaan. Kwaliteitsverbetering realiseren we echter niet door meer regelgeving of meer toezicht, maar door betere informatie en begeleiding en doorprogramma s gericht op verandering van gedrag en cultuur. Daarin wordt vooruitgang geboekt. Kantoren delen kennis en ervaring en de MKB-sector laat verbetering zien van de controle- en samenstelpraktijk. De kwaliteit van intern en overheids-accountants staat publiekelijk nauwelijks ter discussie. Ten tweede moeten we beter laten zien wat we doen en hoe we tegemoetkomen aan de gerechtvaardigde maatschappelijke verwachtingen. Dat kan alleen als de verschillende segmenten in de sector daar gezamenlijk de schouders onder zetten. Tenslotte stelt het realiseren van de kwaliteitsambitie nieuwe eisen aan de kerntaken van de NBA. Regelgeving en opleidingen zullen op nieuwe leest moeten worden geschoeid. Daarnaast zullen we andere bepalende factoren onder de loep nemen, zoals de kwaliteit van de financiële keten

66 Dit leidt tot de volgende projecten voor de komende drie jaar. VERANDERAGENDA AUDIT Doel: het realiseren van een significante verbetering van de controlekwaliteit Beroepsorganisatie en OOB-kantoren hebben de krachten gebundeld in de Veranderagenda audit die in 2017 is gestart en naar verwachting zeker tot 2020 zal doorlopen. Onderdeel daarvan is het maatschappelijk debat over de wijze waarop het controlerend beroep is georganiseerd: de business-, verdienen partnermodellen. Daarnaast concentreren we ons op het stimuleren van kwaliteitsverbetering en het realiseren van een kwaliteitsgerichte cultuur. Dat programma bestaat uit vier onderdelen: 1. Kwaliteitsbegrip: we voeren een intensief debat met beroepsbeoefenaren over de factoren die kwaliteit bepalen en de dilemma s die zich in de beroepspraktijk voordoen. 2. Kwaliteitsgerichte cultuur: een project gericht op het delen van good practices tussen kantoren en het leren van elkaar via masterclasses en publicaties. 3. Vaktechnische kennis. Dit onderdeel beoogt een betere kennis van de standaarden, via een meer eigentijdse wijze van vaktechnische kennisoverdracht: beknopt, helder en visueel. Het is gericht op alle kantoren, maar wij willen met name de kleinere MKB-kantoren met controleklanten hierin ondersteunen. Zij beschikken niet over de capaciteit om zich voortdurend in de vele veranderingen te verdiepen. 4. Standaarden in begrijpelijke taal. In dat kader nemen we het voortouw voor een pilot met buitenlandse zusterorganisaties. Tenslotte krijgen de niet-oob-kantoren dit jaar een eigen Veranderagenda, gericht op de eigen situatie, maar voor zover van toepassing - optimaal gebruikmakend van de ervaringen van de OOB-kantoren. NIEUWE OPDRACHT ADVIESCOLLEGE VOOR BEROEPSREGLEMENTERING Doel: verbeteren van de effectiviteit van onze beroepsstandaarden Bij het realiseren van heldere standaarden en het verbeteren van de kennis speelt het Adviescollege voor Beroepsreglementering (ACB) een belangrijke rol. Dit college fungeert als spil in het regelgevend proces. De vijf thema s van de Vernieuwingsagenda laten zich als volgt vertalen naar doelstellingen voor de regelgeving en daarmee als opdracht voor het ACB

67 Relevant zijn Onomstreden kwaliteit Vernieuwende kracht Lerend beroep Sterk merk Regelgeving die bijdraagt aan relevante en betrouwbare informatie. Regelgeving die leidt tot een goede beroepsuitoefening. Regelgeving die vernieuwend is en tegemoet komt aan veranderende verwachtingen van belanghebbenden. Regelgeving die waar nodig gedrag corrigeert, verbetert en vernieuwt. Regelgeving die leidt tot gedrag waaruit de toegevoegde waarde van accountants in hun specifieke situatie blijkt. Het komend jaar zullen we positie en functioneren van het ACB evalueren en op basis daarvan doelstellingen en activiteiten opnieuw formuleren. KETENKRACHT Doel: het verbeteren van de kwaliteit van de financiële keten Kwaliteitsverbetering door de gehele financiële keten is het doel van het project Ketenkracht. Uit de gedeelde oorzakenanalyse van de OOB-kantoren blijkt dat de kwaliteit van bedrijfsadministraties een van de bepalende factoren is voor controlekwaliteit. Achter elke falende accountant staat een falende cfo. Of beter gezegd: een uitstekende financiële functie stimuleert uitstekende controlekwaliteit. Een keten is zo sterk als de zwakste schakel. Dat vergt een sectorbrede kwaliteitsbenadering, die start met attitude, cultuur en gedrag. Daarin willen we accountants uit verschillende disciplines financieel managers, internal auditors, samenstellende- en controlerende accountants - per sector bij elkaar brengen om kennis uit te wisselen en het debat aan te gaan over de gewenste versterking van de verschillende schakels in de keten. Daarbij kan het gaan om zaken als de financiële functie, de administratieve beheersing, maar bijvoorbeeld ook om risicogestuurd denken en investeringsdilemma s. DASHBOARD ACCOUNTANCY Doel: het permanent zichtbaar maken van de kwaliteitsprestaties van openbare kantoren door middel van een robuust en collectief meetsysteem We gaan beter laten zien wat we doen. Onze kwaliteit wordt tot nu toe vooral zichtbaar gemaakt in de rapporten van externe partijen. Wij willen zelf op periodieke basis verantwoording afleggen aan het maatschappelijk verkeer. Met het project Dashboard Accountancy gaan we een systeem inrichten waarin we de kwaliteitsprestaties van accountantskantoren audit en non-audit publiekelijk zichtbaar maken. Dit majeure project gaan we samen realiseren met de kantoren. De ambitie is een systeem in te richten dat dermate betrouwbaar en robuust is dat de toezichthouders daarop kunnen vertrouwen en dit kunnen gebruiken als uitgangspunt voor hun toetsingen

68 VERNIEUWENDE KRACHT 18 68

69 VERNIEUWENDE KRACHT: BLIJVEND ORIËNTEREN OP DE TOEKOMST AMBITIES Het accountantsberoep anticipeert op ingrijpende veranderingen en ontwikkelt producten met een toegevoegde waarde voor klanten en voor het maatschappelijk verkeer. Accountants verschaffen op continue basis assurance bij financiële en niet-financiële informatie en zetten hiervoor vanuit een regierol de benodigde expertise in. Accountants zetten de nieuwste digitale technieken in voor het efficiënter uitvoeren van hun werkzaamheden. INNOVATIEAGENDA EN -NETWERK Doel: het inventariseren en inzichtelijk maken van de ontwikkelingen met hoge impact op de toekomstige beroepsuitoefening, het bepalen van de consequenties en het faciliteren van benodigde netwerken Het organiseren en borgen van de innovatieagenda is het centrale thema voor de komende jaren. Succesvolle innovatie vereist een langetermijnagenda en samenwerking van de NBA als publiekrechtelijke beroepsorganisatie met markt en overheid: accountantskantoren, bedrijven en organisaties (met daarin werkzame accountants) en in het bijzonder universiteiten en hogescholen. In navolging van de zorg en van de agro-sector kan via een dergelijke gouden driehoek de ontwikkeling en toepassing van kennis opbloeien. Daarbij sluiten we graag aan op al bestaande instituties als de FAR (audit-research) en Nemacc (MKB-praktijk) en platforms die zijn ingericht bij toezichthouders en andere instituten. Voor fundamenteel onderzoek, naar bijvoorbeeld de mogelijkheden van blockchain en kunstmatige intelligentie ligt het voor de hand te participeren in sectoroverstijgende netwerken. Dat geldt ook voor het onderwerp duurzame, financierbare economie als het gaat om het ontwikkelen van standaarden en normering

70 Deze aanpak start met: De oprichting van een kennisgroep Accounttech in het najaar van 2018 Het opstellen van een innovatie-agenda Onderzoek naar de opzet en governance van het netwerk (kwartiermaker) Vaststellen van het eerste project dat wordt gestart Criteria vaststellen waaraan nieuwe projecten moeten voldoen Voortdurende communicatie over de voortuitgang en de dilemma s DOOR OP DE DIGITALE SNELWEG: STANDAARDISATIE VAN DE FINANCIËLE ADMINISTRATIE Doel: het verbeteren van de uitwisseling van financieel-administratieve gegevens tussen verstrekkers en gebruikers via het realiseren van een standaard RGS 3.0 Hiermee kunnen gebruikers van de financiële verantwoordingsketen eenvoudiger data uitwisselen Om data snel te kunnen uitwisselen en interpreteren is verdere standaardisatie noodzakelijk. Standaardisatie draagt daarnaast bij aan het verlagen van de frictiekosten in de financiële verantwoordingsketen. Om die reden steunt de NBA projecten als Standard Business Reporting (SBR), Universal Business Language (UBL) en Referentie Grootboek Schema (RGS). Het referentiegrootboekschema (RGS) is een methode om data uit de financiële administratie makkelijker uitwisselbaar en vergelijkbaar te maken. De NBA werkt samen met de Belastingdienst, het CBS, de SRA, NOAB, softwarebedrijven, brancheorganisaties en financiële instellingen aan een robuuste standaard RGS 3.0. Daadwerkelijke invoering vereist nader overleg, maar vooral ook voorlichting, praktische toepassingen en succesvolle voorbeelden. We formeren een versnellingsteam dat op korte termijn aan de slag gaat. VERTROUWD ADVISEUR VOOR ONDERNEMERS, OOK IN DE TOEKOMST Doel: verbeteren van competenties om positie van vertrouwd adviseur te versterken Hoewel de samenstelpraktijk qua marktpositie nog steeds een stabiel beeld vertoont, wordt zij in toenemende geraakt door technologische en commerciële ontwikkelingen. Hierdoor komt de positie van de MKB-accountant als vertrouwd adviseur van de ondernemer steeds meer onder druk te staan. Ontwikkeling van nieuwe services en producten, maar vooral ook van nieuwe competenties is hard nodig. Samen met belangenorganisaties en het nieuw te vormen ledengroepbestuur wil de NBA in gesprek gaan met maatschappelijk stakeholders om toekomstige behoeften te inventariseren en op basis daarvan een passend en toekomstgericht service- en opleidingspakket te ontwikkelen

71 INTERNATIONALE ALLIANTIES Doel: optimaliseren van het internationale netwerk en effectiever gebruik maken van internationaal beschikbare kennis De impact van internationale regelgevers en toezichthouders op het Nederlandse beroep neemt toe. Tegelijkertijd vermindert de opkomst van nieuwe landen en het toenemend aantal stakeholders de invloed van afzonderlijke landen. Het behoud van een sterke Nederlandse positie vereist daarom meer focus en een andere aanpak. De NBA streeft in deze nieuwe rolopvatting naar betekenisvolle posities binnen IFAC, EFAA en Accountancy Europe. Maar daarnaast gaan wij allianties aan met gelijkgestemde internationale beroepsorganisaties (zoals in de Nordic Federation) of ons van relevante kennis kunnen voorzien (zoals IMA en ACCA). Dit geldt in toenemende mate ook voor organisaties buiten het beroep, bijvoorbeeld Transparency International, International Integrated Reporting Council of het World Business Council for Sustainable Development. De nieuwe rolopvatting betekent dat deze allianties daadwerkelijk flexibel zijn en blijven

72 LEREND BEROEP 22 72

73 LEREND BEROEP: ONTWIKKEL DE KENNIS VAN MORGEN, LEER VAN ELKAAR AMBITIES Accountants volgen een basisopleiding die inspeelt op de nieuwste digitale technieken en andere innovaties. In de opleiding is aandacht voor de regiefunctie van accountants en voor gedragscomponenten. Accountants blijven hun hele loopbaan leren om in hun functie gebruik te kunnen maken van innovaties. Accountants onderkennen en delen best practices en gemaakte fouten. De NBA gaat leren en ontwikkelen op een nieuwe leest schoeien: moderner, sneller en vooral gevarieerder. NIEUWE PE SYSTEMATIEK Doel: permanent verbeteren van kennis en vaardigheden van accountants door een aanpak waarin het resultaat voorop staat Het oude PE-systeem gaat op de schop. Punten verzamelen wordt vervangen door zelf vorm geven aan je ontwikkeling. Het leerresultaat is leidend in de nieuwe systematiek, die differentiatie mogelijk maakt en waarin inhoud en vorm primair de verantwoordelijkheid zijn van de accountant. De rapportage van de PE-verplichting wordt door de accountant vastgelegd in een PE-portfolio

74 GROEN & GRIJS Doel: stimuleren van uitwisseling van kennis en ervaring tussen generaties We zijn een lerend beroep en dat vraagt om het doorbreken van hiërarchisch denken. We verbinden generaties in het project Groen & Grijs, omdat we weten dat jong van oud van elkaar leren. Wij ontwikkelen gezamenlijke leertrajecten, maken onderdelen van de basisopleiding ook toegankelijk voor afgestudeerden en onderdelen van PE maken wij ook toegankelijk voor nog niet-afgestudeerden. ACCOUNTANTS EXPERTISECENTRUM Doel: het ontwikkelen van educatie en informatieprogramma s op basis van gebundelde data en expertise Hoe ondersteunen wij accountants in het vorm geven aan hun ontwikkeling? We zetten daarvoor het Accountants Expertisecentrum op. Een centrum waar kennis en expertise beschikbaar is voor leden, met als doel de kwaliteit van het beroep te ondersteunen, door het ontsluiten van onderzoek, data-analyse, product- en serviceontwikkeling. Het beroepsprofiel van de accountant staat daarbij altijd centraal. Het aanbod omvat onder meer de verplichte permanente educatie en kennisprogramma s voor organisaties en kantoren op basis van de doorlopende leerlijnen. In dit centrum wordt ook het Platform Leren van Toezicht opgenomen. De resultaten zijn ook toegankelijk voor stakeholders. REGIEVAARDIGHEDEN EN NIEUWE ICT-KENNIS IN DE OPLEIDING Doel: verbeteren van competenties van de accountant op het gebied van projectmanagement en ICT Accountants werken in teams samen met collega-accountants, maar in toenemende mate ook met andere experts. Die samenwerking bepaalt de waarde van de geleverde dienst. Dat vraagt vaardigheden op het gebied van projectmanagement, met name regievoering. Over die vaardigheden beschikt niet iedereen van nature en in de opleiding komen ze nu onvoldoende aan bod. Naast het voeren van regie over een team is ook de regievoering over alle informatie nodig. In de gedigitaliseerde wereld van morgen vraagt dat stevige kennis van ICT. Beschikken de docenten van vandaag over voldoende kennis om de accountants van morgen op te leiden? Samen met onderwijsinstellingen en kantoren willen we onderzoeken hoe we jonge accountants versneld over de benodigde regievaardigheden en de relevante ICT-kennis kunnen laten beschikken

75 25 75

76 STERK MERK 26 76

77 STERK MERK: LAAT ZIEN WAAR JE VOOR STAAT AMBITIES Voor iedereen is duidelijk waar accountants, in de verschillende functies die zij vervullen, voor staan Ondernemers, bedrijven en overheid doen graag een beroep op accountants Het beroep kent een gezonde aanwas van accountants De accountant is vanzelfsprekend vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer De ambitie samengevat: maak als beroep duidelijk waar je voor staat en blijf aantrekkelijk voor jonge mensen. ZICHTBAAR PROFIEL Doel: verbeteren van de reputatie door middel van een communicatiestrategie en een consistente communicatieaanpak, op basis van een gedifferentieerde invulling van de ledengroepen Met deze visie kiest de NBA voor een meer uitgesproken profilering van het beroep. Eén die duidelijk maakt waar accountants en de NBA voor staan. Aan de basis van die profilering ligt onderzoek bij stakeholders naar hun perceptie van het beroep. Dat onderzoek is het vertrekpunt van de noodzakelijke verandering, die begint met een robuuste centrale communicatiestrategie. De ledengroepen krijgen ruimte en budget om hier passende invulling aan te geven. Dit is met name van belang voor het MKB, waar de concurrentie stevig is en waar het voor accountants noodzakelijk is zich onderscheidend in de markt te profileren. De NBA stelt een communicatiestrategie op en stelt onderzoek, metingen en advies beschikbaar. Ledengroepen kunnen zich 27 77

78 zelfstandig manifesteren, op een manier die ook het collectieve imago versterkt. Profilering en zichtbaarheid zorgen voor herkenning in de verschillende markten, terwijl kracht en duurzaamheid van het merk worden bepaald door eenheid en consistentie. Een tweede uitwerking van de communicatiestrategie is het innemen van heldere standpunten op relevante thema s. De meest actuele kernthema s van het beroep worden beschreven en uitgewerkt, en voorzien van een consistente communicatieaanpak. We maken duidelijk wat er aan de hand is, waar we voor staan en wat we beogen. Dit om de herkenbaarheid bij publiek, politiek en media te bevorderen. INZICHT IN ARBEIDSMARKT Doel: verkrijgen van inzicht in de toekomstige ontwikkelingen in de arbeidsmarkt om daarop beter te kunnen anticiperen Een aantrekkelijk beroep kent een gezonde aanwas en doorstroom. Jongeren vinden het leuk om accountant te worden en het is een beroep dat op de juiste waarde wordt geschat. Die instroom, doorstroom en uitstroom maken we inzichtelijk, samen met onderwijs en bedrijfsleven. We verzamelen de data en laten de verwachte ontwikkeling van de beroepsgroep zien. Zo kunnen we meer betrouwbare prognoses opstellen ten aanzien van de arbeidsmarkt en op basis hiervan tijdig anticiperen met activiteiten

79 29 79

80 HOE MAKEN WE ONZE AMBITIES WAAR? EEN TOEKOMSTBESTENDIGE NBA: heeft een voortrekkersrol in de vernieuwing van de sector; benut nieuwe kansen om het vertrouwen in accountants te waarborgen; Is proactief en is een verbindende schakel tussen stakeholders en leden; richt zich op kernthema s; leert en inspireert; heeft een besluitvorming die met alle betrokkenen tot stand komt. De ambities voortkomend uit de vijf kernthema s dwingen een transitie af van de NBA-organisatie en de bestaande governance. Wij richten ons op profilering, innovatie en ontwikkeling van het beroep en op vernieuwing van de sector. Dat vereist een bestuur en een bureau-organisatie met andere kenmerken en competenties. Zij moeten in staat zijn vorm te geven aan: EEN PRO-ACTIEVE ORGANISATIE (AGENDA-SETTING) Bestuurders en leidinggevenden hebben visie, lef en initiërend vermogen nodig en hebben een brede kijk op maatschappelijke ontwikkelingen. EEN NETWERKORGANISATIE Onze medewerkers beschikken over netwerkvaardigheden en een externe gerichtheid. Daarnaast ligt de nadruk op de kwaliteit te kunnen verbinden en synergie te kunnen halen uit samenwerking. EEN DATAGEDREVEN ORGANISATIE Tenslotte vereist het datagedreven karakter van veel projecten een aparte faciliteit in de vorm van een datahuis, een kern van ICT-specialisten met de vereiste ontwikkelen analysevaardigheden

81 EENHEID EN VERSCHEIDENHEID Accountants voelen zich onderling verbonden. Dit komt tot uiting in de collectieve taken die we centraal organiseren: De wettelijke taken (regelgeving, bescherming titel, toetsingen, praktijkopleiding, register) Gemeenschappelijke strategie vanuit de vijf kernthema s; Tegelijkertijd bieden accountants in verschillende functies uiteenlopende diensten aan in diverse sectoren. In die verscheidenheid ontstaat de verbinding op functies, sectoren of bepaalde vormen van dienstverlening. De verscheidenheid draagt bij aan de ontwikkeling van het beroep en krijgt vorm in leden(groepen), commissies en samenwerkingsverbanden. Het benutten van zowel de kracht van de eenheid als die van de verscheidenheid vergt een organisatie waarin verantwoordelijkheden en bevoegdheden helder zijn toebedeeld. Dat wil zeggen een centraal bestuur dat stimuleert, ontwikkelt en verbindt en decentrale ledengroepen en commissies die zich organiseren op basis van hun specifieke kennis en ervaring en zelfstandig invulling geven aan de strategische kaders. Voor alle geledingen betekent dit een forse transitie ten opzichte van de bestaande situatie: De algemene ledenvergadering wordt minder formeel en meer interactief; Het bestuur vertegenwoordigt de PBO, ziet strategisch vooruit en toetst op hoofdlijnen. Het is beperkt van omvang en fungeert onafhankelijk van de diverse achterbannen; De ledengroepbesturen opereren zelfstandiger, met eigen beleidsruimte en meer slagkracht, en met een grotere zichtbaarheid. Ze worden uitgebreid naar vier ledengroepen: OOB-kantoren, MKB, accountants in business en internal auditors/overheidsaccountants. De besturen, commissies en afdelingen adviseren, delen kennis en vormen meer zelfstandig een community ; Bureau en directie vormen de verbindende spil tussen leden, bestuur en externe stakeholders. Voor ALV, bestuur, directie en bureau ontstaat een andere focus, gelden nieuwe inrichtingsprincipes en een andere werkwijze en competenties. Of dit ook tot een andere financieringswijze leidt, zal nader onderzocht worden. Zeven jaar na de fusie wordt het tijd de organisatie te herijken. Een nieuwe NBA is vereist, een pro-actieve, datagedreven netwerkorganisatie, met een klein slagvaardig bestuur en met meer zelfstandige ledengroepen. Een NBA met meer ruimte en diversiteit, maar ook met een meer eensgezinde boodschap

82 HOE VERDER? Met deze vernieuwingsagenda maken wij samen de toekomst van de accountantssector. Wij beschouwen het als een kantelpunt. Wij willen ertoe doen bij het publiek dat wij dienen, in de markt waarin wij opereren en bij al onze leden. Bij de uitwerking is een intensieve betrokkenheid van stakeholders en leden cruciaal. Wij gaan hen actief betrekken bij de uitvoering van deze vernieuwingsagenda. Bij projecten waar zichtbaarheid van belang is zullen we leden benaderen die als boegbeeld kunnen fungeren. Hoe ziet dat vervolgproces eruit? Op het gebied van maatschappelijke relevantie starten we in het najaar met de groene, blauwe en oranje brigades, en met het diversiteitsproject. Hiervoor benaderen we betrokken leden om als boegbeeld en aanjager te fungeren, en samen met stakeholders, leden en ondersteund door het bureau programma s op te stellen en uit te voeren. De programma s op het gebied van fraude en continuïteit zijn al gestart in het kader van de Veranderagenda audit. Met diezelfde Veranderagenda heeft het thema onomstreden kwaliteit dit jaar al een voortvarende invulling gekregen. Dit programma wordt onverminderd voortgezet en uitgebreid met een niet-oob agenda. In het najaar starten met het Dashboard Accountancy. Het programma Ketenkracht wordt gelanceerd in Met het programma Standaardisatie Financiële Administraties (RGS 3.0) is al een startschot voor het thema vernieuwende kracht gegeven. Met het MKB-programma ( vertrouwd adviseur ) starten we nog vóór de zomer. Na de zomer stellen we de Accounttech-groep in, die als aanjager gaat fungeren voor de innovatie-agenda. Op het gebied van lerend beroep zijn de nodige voorbereidingen getroffen. Zo zijn de pilots voor een nieuwe PE-systematiek afgerond en ligt er een bestuursbesluit om tot invoering over te gaan. Nog voor de zomer zullen we leden benaderen om het programma Groen & Grijs vorm te geven. Het Accountants Expertisecentrum is voorzien voor In het kader van sterk merk bereiden we deze zomer onze communicatiestrategie voor. Samen met ledengroepen wordt deze strategie verder uitgewerkt en ingevuld. In het najaar starten we met het project dat het inzicht in de arbeidsmarkt moet verbeteren. Daarnaast nemen we de herinrichting van de NBA-organisatie ter hand. Het voornemen is om de leden in de ALV van juni 2019 een gereduceerd bestuur van negen leden 32 82

83 met aangepast profiel voor te leggen. Dit is momenteel het wettelijk minimum, we zullen vervolgens in overleg met de wetgever de mogelijkheden van verdere reductie bekijken. In juni 2019 moeten ook de nieuw te vormen MKB- en OOB-ledengroepbesturen operationeel zijn. Voorts zullen we de functies van het ACB, de Raad van Toezicht en NBA-opleidingen evalueren en opnieuw invulling geven op basis van deze agenda. De transitie van de bureau-organisatie start na de zomer. De bedoeling is om de projecten, die nu in veel gevallen nog slechts op hoofdlijnen zijn geformuleerd, van taakopdrachten en SMART-doelen te voorzien, en de voortgang te monitoren. Tenslotte stellen we een raad van toekomst in, een divers samengesteld forum van creatieve en innovatieve beroepsbeoefenaren, dat de invoering van het nieuwe beleid de komende jaren zal monitoren en waar nodig van kritisch commentaar zal voorzien. FINANCIERING De vernieuwingsagenda zal de komende jaren een fors beslag leggen op de beschikbare financiële middelen en de inzet van NBA-medewerkers. De ruimte hiervoor zal binnen de bestaande financiële capaciteit en formatie gevonden worden. Als harde randvoorwaarde geldt dat alle initiatieven in deze agenda uit de eigen middelen gefinancierd worden zonder additionele contributieverhoging en zonder aantasting van het weerstandsvermogen (bij fusie vastgesteld op 6 mln). Initiatieven die structureel tot uitgaven leiden zullen uit de vigerende begroting worden gefinancierd. In de begroting van 2019 wordt daartoe taakstellend 10% van de out-ofpocket kosten (1,5 mln) en 10% van het aantal fte (12,5 fte) vrijgemaakt. Dit betekent dat een aantal activiteiten op andere leest wordt geschoeid, wordt verminderd of beëindigd. Het financiële kader vereist voorts een strakke planning en prioritering van de initiatieven die daartoe eerst in projectplannen worden uitgewerkt. Ter ondersteuning van meerdere initiatieven en een andere werkwijze is een extra inspanning nodig op het gebied van innovatie en het opzetten van een data-gedreven organisatie (out-of-pocket, project-fte en IT-investeringen). Voor de opstart hiervan is het voornemen om de komende vier jaar ( ) maximaal 2 mln uit de algemene reserve beschikbaar te stellen, hetgeen resulteert in een overeenkomstig tekort op begroting met instandhouding van het weerstandsvermogen

84 34 84

85 85

86 Postbus AD Amsterdam Antonio Vivaldistraat HP Amsterdam T nba@nba.nl 86