Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PVDD) en R. van Aelst (SP) (d.d. 3 juni 2014) Nummer 2944

Transcriptie

1 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) en R. van Aelst (SP) (d.d. 3 juni 2014) Nummer 2944 Onderwerp Ontheffing afschot reeën Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller Op 3 december 2013 heeft Gedeputeerde Staten van Zuid Holland een ontheffing verleend om voor een periode van 5 jaar in Zuid-Holland jaarlijks minimaal 367 reeën te doden (ODH ree). Per jaar mogen in de volgende gebieden worden afgeschoten: WBE Goeree Overflakkee : 55 bokken, 55 geiten WBE Voorne : 65 bokken, 65 geiten WBE Hoeksche Waard : 15 bokken, 15 geiten WBE Vijfheerenlanden : 20 bokken 25 geiten Minstens 80% van de afschot dient te worden uitgevoerd in de volgende beheerperiode: Kalveren : 1 oktober t/m 30 november Geiten en kalveren : 1 december t/m 29 februari Bokken : 1 april t/m 31 augustus WBE Hoeksche Waard exclusief Eiland van Dordrecht en Hollandse Biesbos Havengebied Rotterdam Duigebied tussen Den Haag en Katwijk Duingebied tussen Katwijk en Noordwijk Duingebied Noordwijk tot aan de grens met Noord-Holland Gehele provincie Zuid-Holland : 15 reeën : Onbeperkt aantal reeën : 20 reeën : 2 reeën : 10 reeën : 5 reeën De aanwezigheid van reeën draagt levert een belangrijke bijdrage aan de (beleving van de) natuur en natuurlijke begrazing. Dit draagt weer bij aan de biodiversiteit. Hoe meer dieren- en plantensoorten in een gebied, hoe beter het voedselweb functioneert, hoe stabieler het systeem is. De Partij voor de Dieren maakt zich zorgen over het grote aantal reeën dat op voorhand in Zuid-Holland afgeschoten mag worden in verhouding tot de populatiegrootte. FZ/GS/Alg

2 Pagina 2/10 Met een jaarlijks afschot van 50 dieren in bijvoorbeeld het werkgebied Hoeksche Waard, wordt naar schatting van natuurorganisaties de helft van de populatie in een keer gedood. Voor de gehele ontheffingsperiode van 5 jaar betekent dit zelfs een afschot van 250 dieren (ruim tweemaal de huidige populatiegrootte). De natuurlijke sterfte is hierbij nog niet eens meegerekend. Door de dynamische omstandigheden van het leefgebied in de Hoeksche Waard, op het Eiland van Dordrecht en in de Hollandse Biesbosch zal er, bijvoorbeeld ten gevolge van hoogwaters, het ene jaar een (veel) hogere natuurlijke sterfte optreden dan in andere jaren. Om nu al tot 1 oktober 2018, voor 5 jaren dus, afschotaantallen te bepalen vindt de Partij voor de Dieren een onjuiste beslissing. Schade aan gewassen Uit de schadecijfers van het Faunafonds blijkt in de jaren 2011, 2012 en 2013 in Zuid- Holland geen enkele schade-uitkering te zijn gedaan m.b.t. schade door reeën. Aanrijdingen De Partij voor de Dieren heeft bij de Zuid-Hollandse politie de aanrijdingsgegevens van 2013 opgevraagd. Daaruit zijn de volgende gegevens verkregen. Bollenstreek/Haaglanden Er zijn in totaal 31 meldingen gedaan van een aanrijding waarvan 1 melding met blikschade. De aanrijdingen concentreerden zich op de Wassenaarseweg in Katwijk en de Duinweg, Langevelderslag en de Randweg in Noordwijk. De tijdstippen vonden voornamelijk plaats in de eerste vier maanden van het jaar in de vroege ochtend en nachtelijke uren: 5 meldingen in januari 4 meldingen in februari 7 meldingen in maart 11 meldingen in april, waarbij één aanrijding met enkel lichte blikschade 1 melding in mei 1 melding in mei 1 melding in september 1 melding november 1 melding december Hoeksche Waard Eén melding van een aanrijding met enkel blikschade op de Lange Eendrachtsweg in Zuid-Beijerland. Hollandse Biesbosch Geen meldingen van aanrijdingen. Vijfheerenlanden Drie meldingen van een aanrijdingen waarvan één met enkel lichte blikschade. Goeree/Overflakkee: Ooltgensplaat Eén melding van aanrijding met blikschade.

3 Pagina 3/10 Maasvlakte: Geen aanrijdingen met reeën. Voorne: Geen meldingen van aanrijdingen. In 2012 zijn op Voorne een vier aanrijdingen met reeën geweest, waarvan een tweetal met blikschade. Uit wetenschappelijk onderzoek 1 is gebleken dat vooral het creëren van openheid en overzicht langs de wegen en het beperken van de verkeerssnelheid het meest bijdragen aan het bevorderen van de verkeersveiligheid. Afschot maakt de dieren schuw en schrikachtig waardoor ze juist in paniek de weg op kunnen lopen en daardoor het verkeer extra in gevaar brengen. Toelichting beantwoording door Gedeputeerde Staten Bezwarenprocedure Tegen de verleende ontheffing voor het beheren van de reeën in Zuid-Holland zijn tevens een aantal bezwaarschriften ingediend. Inmiddels is er een beslissing op de bezwaren genomen door de Omgevingsdienst Haaglanden. Tegen deze beslissing op bezwaar is recent beroep ingesteld bij de Rechtbank Den Haag. De hieronder gestelde vragen komen in grote mate overeen met die in de bezwarenprocedure. Reewild (beheer) nader toegelicht Het ingrijpen in populaties van dieren als het ree kan plaatsvinden op basis van de schade en op basis van de populatieomvang in relatie tot de draagkracht van het gebied. Voor Zuid-Holland geldt dat vele delen van de provincie feitelijk ongeschikt is voor reewild, door het intensieve maatschappelijk gebruik. Reeën vinden hier niet genoeg dekking en rust en gaan zwerven. Ze verkommeren of gaan dood in het verkeer door een ongeluk. In de wel voor reeën geschikte delen van de provincie leven ook overal reeën in een populatieomvang die past bij de draagkracht van het betreffende gebied. Het beheer (populatiebeheer) wordt in deze delen van de provincie onder andere afgestemd op ervaringen met schades, schadeontwikkeling en schadepreventie. Schade kent diverse aspecten, zoals een auto-ongeluk met een ree of schade aan (kapitaalintensieve) landbouwgewassen als bloemen, bollen en groenten van de koude grond. Reeën zijn dieren die zich in de schemering en nacht verplaatsen en kunnen voor dergelijke gewassen s nachts kilometers omlopen. Naast schadepreventie is de draagkracht van een gebied ook een aspect voor het bepalen van een gezonde populatieomvang. Draagkracht-modellen voor reewild kunnen hiervoor gebruikt worden. Met deze modellen wordt een aantal reeën ingeschat dat permanent in een gebied kan leven zonder dat ree of mens ernstige problemen ondervinden, ook als de gewassen van het land zijn gehaald. 1 DEFINITIEF.pdf

4 Pagina 4/10 Berekening van de draagkracht van een gebied vindt plaats via een weging van aspecten als oppervlakte, geschiktheid grondgebied, permanente dekking, voedsel en tijdelijke dekking in de vorm van gewassen, lengte van de overgangsstructuren tussen bosjes en gewassen. De stand naar draagkracht varieert tussen de 2 en 12 reeën per 100 ha dekking. Bij deze stand is sprake van een gezonde ree-populatie. In Zuid-Holland wordt deze stand nagestreefd. Indien geen populatiebeheer wordt uitgevoerd, zou in de huidige situatie in Nederland (zonder de aanwezigheid van grote predatoren als lynx en wolf) de reewilddichtheid toenemen naar stuks per 100 ha dekking. Bij dit hoge aantal begint spontane sterfte onder reewild op te treden. Niet alleen als gevolg van een sterke terugval in de conditie van de dieren, maar ook als gevolg van voedselconcurrentie, sociale onrust en stress waar het ree extreem gevoelig voor is. Ter vergelijking: de reewilddichtheid is circa 1 ree op 100 ha dekking in een evenwichtig, natuurlijk biotoop waarin weinig mensen leven, met weinig voedselaanbod van cultuurgewassen en waar grote roofdieren aanwezig zijn. De afschot-toekenning aan de Wildbeheereenheden wordt door de Faunabeheereenheid vastgesteld en betreft een maximum. De reewildcommissies van de diverse Wildbeheereenheden bepalen de afschot toewijzing aan de diverse jachtvelden onder meer op basis van terreinkennis, draagkracht van de diverse delen van het beheergebied, de ligging van percelen met vraatgevoelige gewassen (en de variatie hierin) en de plaatsen langs wegen waar veel aanrijdingen met reewild plaatsvinden. Door de sterk afgenomen reeënpopulatie in het duingebied ten noorden van Noordwijk aan Zee (Amsterdamse Waterleidingduinen) is hier zelfs het beheerafschot van reeën gestaakt. De oorzaak hiervan is waarschijnlijk de steeds groter wordende populatie damherten in dit gebied. Het reewildbeheer (populatiebeheer) is daarmee in onze visie een afronding van een reeks aan menselijke ingrepen, die begon met de komst van de mens en die zijn vorm kreeg door het benutten van het land door de mens. Een benutting die in onze provincie in de loop der tijd bijzonder intensief is geworden, hetgeen vraagt om passen en meten. Met het reewildbeheer dat al 10 tot 15 jaar plaats vindt worden dus de volgende doelen nagestreefd: 1. een gezonde populatie reeën die past bij de draagkracht van het gebied; 2. minimale schade; 3. een relatief laag aantal aanrijdingen. Het aantal reeën in Zuid-Holland wordt in aantal stabiel gehouden. Mogelijk is er nog sprake van een geringe toename van het aantal en van de verspreiding.

5 Pagina 5/10 1. Kunt u aangeven hoe de reeënstand in Zuid-Holland zich vanaf 2011, 2012 en 2013 heeft ontwikkeld? Neemt die toe of af en in welke mate en verwacht u dat die de komende jaren afneemt of toeneemt en op grond waarvan verwacht u dit? Reeën laten zich moeilijk tellen door hun verborgen levenswijze. Van jaar tot jaar zullen hierdoor verschillen optreden in de getelde populaties door bijvoorbeeld weersomstandigheden, wel of niet de aanwezigheid van blad aan bomen. In de betreffende gebieden wordt in het vroege voorjaar een schemertelling uitgevoerd. Er wordt een minimaal aanwezige populatie vastgesteld. De minimaal aanwezige populatie omvat het aantal dieren dat is gezien gedurende één telronde. Uitzondering op de hiervoor beschreven methode is Voorne, waar een jaarrond telling wordt gebruikt. In onderstaande tabel zijn de tellingen vanaf 2011 weergegeven. De telgegevens van de afzonderlijke gebieden laten een min of meer stabiele populatie zien. Dit is ook de verwachting voor de toekomst. Mogelijk is er in de toekomst nog sprake van een geringe toename van het aantal, mogelijk door een toename in verspreiding. Zie hiervoor ook Reewild (beheer) nader toegelicht. Uitzondering hierop is het gebied ten noorden van Noordwijk (Amsterdamse Waterleidingduinen). De oorzaak hiervan is waarschijnlijk de steeds groter wordende populatie damherten in dit gebied. Hier is het beheerafschot dan ook gestaakt Vijfheerenlanden Hoeksche Waard * De Biesbosch ** Goeree-Overflakkee Voorne Den Haag Katwijk Katwijk Noordwijk Ten noorden Noordwijk *) In de Hoeksche Waard is in 2014 voor het eerst geteld volgens protocol van de schemertelling. **) In de Biesbosch telt Staatbosbeheer de reeën niet. 2. Bent u bereid de ontheffing aan te passen en het afschot naar beneden bij te stellen indien de reeënpopulatie verder is afgenomen? Uitgangspunt van het beleid is dat door beheermaatregelen de huidige stabiele populatie reeën in stand wordt gehouden. Echter bij een dalende trend, zal het quotum van de ontheffing naar beneden worden bijgesteld.

6 Pagina 6/10 3. Wat is de geschatte reeënstand in respectievelijk de Hoeksche Waard, Eiland van Dordrecht, Biesbosch, Goeree Overflakkee, Voorne, de duinen tussen Den Haag en Katwijk, tussen Katwijk en Noordwijk en tussen Noordwijk en van wanneer en op basis waarvan zijn deze schattingen vastgesteld? Zie voor telgegevens de tabel bij antwoord Welk percentage van de reeën sterft een natuurlijke dood en hoeveel reeën zijn er in 2013 en 2014 doodgeschoten en in welke periode? Van een natuurlijke dood zijn geen of nauwelijks gegevens bekend. Hierdoor is het niet mogelijk een percentage aan te geven. Zie voor afschot gegevens de tabel bij antwoord Welk percentage in de WBE Hoeksche Waard, Voorne, Goeree Overflakkee en Vijfheerenlanden reekalveren, reegeiten en reebokken zijn binnen de voorgeschreven periode gedood? 5 en 6 Het gerealiseerde beheer (afschot zonder calamiteitenafschot) vindt plaats in de volgende beheerperioden: 1 november t/m 15 maart kalveren 1 december t/m 15 maart geiten 1 mei t/m 15 september bokken Calamiteitenafschot vindt gedurende het gehele jaar plaats. Voor afschotgegevens voor het beheerjaar zie onderstaande tabellen. Beheer gerealiseerd zonder calamiteitenafschot t/m Geit Gkalf Bok Bkalf WBE Vijfherenlanden WBE Hoekse Waard Eiland van Dordrecht WBE Voorne WBE Goeree-Overflakkee Calamiteitenafschot in beheerperiode t/m Geit Gkalf Bok Bkalf WBE Vijfherenlanden WBE Hoekse Waard Eiland van Dordrecht WBE Voorne WBE Goeree-Overflakkee

7 Pagina 7/10 Calamiteitenafschot buiten beheerperiode t/m Geit Gkalf Bok Bkalf WBE Vijfherenlanden WBE Hoekse Waard Eiland van Dordrecht WBE Voorne WBE Goeree-Overflakkee Hoe verhoudt zich de afschot van het aantal reeën en opzichte van de populatiegrootte en natuurlijke sterfte? Zie beantwoording vragen 4 en Kunt u uitleggen waarom de WBE Hoeksche Waard tweemaal in de ontheffing wordt vermeld en er ook preventieve afschot mag plaatsvinden in dat gebied? De huidige WBE Hoekse Waard omvat geografisch gezien meerdere gebieden, namelijk het eiland de Hoeksche Waard en de Hollandse Biesbosch op het Eiland van Dordrecht. In het verleden waren dit twee WBE s, namelijk WBE de Hoeksche Waard en WBE De Biesbosch (nu gefuseerd). Mogelijk geeft dit de verwarring. Het eiland de Hoeksche Waard is een relatief nieuw reeën gebied. Hierdoor vindt er nog geen populatiebeheer plaats, maar wordt alleen geschoten daar waar schade wordt aangericht door reeën. Recent is bij twee fruitboomkwekers voor circa schade aangericht door reeën. 8. Welk gebied wordt precies verstaan onder de Hollandse Biesbosch? De Biesbosch is de benaming voor een aantal riviereilanden en zand- en slikplaten in Noord-Brabant en Zuid-Holland, gelegen tussen de rivieren Boven-Merwede en Amer en doorsneden door de Nieuwe Merwede. Met de Hollandse Biesbosch wordt in het faunabeheerplan dat deel van de Biesbosch aangeduid dat in Zuid-Holland ligt. 9. Waarom mag er in het havengebied Rotterdam (zoals begrensd in het plangebied in het faunabeheerplan meeuwen havengebied Rotterdam een onbeperkt aantal reeën worden gedood? Hier is de openbare veiligheid in gevaar. Hierbij valt te denken aan ongelukken met verkeer met gevaarlijke stoffen, dan wel de kans op gevaarlijke situaties indien reeën binnen de hekken van industriële complexen komen.

8 Pagina 8/ Welke oplossingen in het belang van de verkeersveiligheid zijn niet bevredigend bevonden en waarom zijn deze niet bevredigend? Zijn er bijvoorbeeld maatregelen genomen ter voorkoming van aanrijdingen; zoals het plaatsen van rasters, het verbreden van open bermen het verlagen van de maximum snelheid of de plaatsing van waarschuwingsborden op die plaatsen waar reeën voorkomen? 10, 11 en 12 Bij veel provinciale wegen kunnen geen maatregelen genomen worden door bijvoorbeeld wegprofiel en wegsnelheid. Daar waar veel incidenten plaats vinden worden door de wegbeheerder al maatregelen getroffen als waarschuwingsborden, wildspiegels en open bermen. Preventieve maatregelen zijn echter niet 100% afdoend. Het probleem blijft het oversteekgedrag van reeën dat niet beïnvloed kan worden door maatregelen. Daarnaast zullen maatregelen in de loop van de tijd hun effect verliezen door gewenning. Daarnaast kunnen wij de wegbeheerders niet verplichten preventieve maatregelen te nemen. 11. In de ontheffingsverlening wordt nergens vermeld welke (preventieve) middelen er zijn gebruikt of moeten worden gebruikt om schade en/of aanrijdingen te voorkomen. Welke preventieve maatregelen worden voorgeschreven? Zie beantwoording vraag Wordt er maatwerk verricht t.a.v. het voorkomen van aanrijdingen? Zo ja op welke wijze? Zo nee waarom niet? Bent u op grond van de genoemde gegevens bereid nader te onderzoeken welke gerichte aanvullende preventieve maatregelen genomen kunnen worden? Zie beantwoording vraag Welke schade er qua aanrijdingen te verwachten valt wordt in de aanvraag nergens hard gemaakt. Uit door onze fractie opgevraagde politiegegevens blijkt dat er in 2013 in heel Zuid-Holland slechts vier meldingen zijn gedaan met enkel blikschade. Kunt u beargumenteerd aangeven waarom u het gerechtvaardigd vindt om op grond van dit geringe risico zoveel herten te doden en bent u met ons van mening dat het nietproportioneel is om met een dergelijke gering risico zoveel dieren te doden? Zo nee, waarom niet? De politie beschikt niet over een geschikt registratiesysteem waar reeën als diersoort kunnen worden opgeslagen. Registratie is alleen op dier, zonder verdere onderverdeling.

9 Pagina 9/ Kent u de uitspraak van de rechtbank van Noord-Nederland, d.d. 17 april 2014, waarbij de provincie Drenthe niet aannemelijk heeft kunnen maken dat er een relatie is tussen de omvang van de reeënpopulatie en de verkeersveiligheid 2 en het ontheffingsbesluit nietig is verklaard? Ja. 15. Ziet u op grond van deze aanrijdingsgegevens en de rechterlijke uitspraak voldoende aanleiding om andere gerichte maatregelen te nemen (in de zogenaamde concentratiegebieden) zonder afschot, waardoor veel dierenleed wordt voorkomen? Nee, zie verdere beantwoording van de vragen 10, 11, 12 en Reewild (beheer) nader toegelicht. 16. De schade aan gewassen door reeën is nihil. Het Faunafonds heeft de afgelopen drie jaar geen schade uitgekeerd. Bent u met ons van mening dat het niet langer gerechtvaardigd is om op grond hiervan ontheffing te verlenen om reeën te doden? Zo nee, waarom niet? Nee, juist dankzij het reewildbeheer is de schadelast teruggebracht tot het huidige acceptabele schadeniveau. In de Hoeksche Waard waar tot voor kort nog geen beheer werd toegepast is recent bijdrage in de schade. Schadelast is overigens niet de enige reden voor het beheren van de populatie, zoals toegelicht in Reewild (beheer) nader toegelicht. 17. Bent u bereid om de ontheffing hierop aan te passen en geen ontheffing meer te verlenen voor afschot van reeën in verband met (dreigende) belangrijke schade en hiermee in belangrijke mate dierenleed te voorkomen? Zo nee, kunt u beargumenteerd aangeven waarom u het doden van dieren vindt opwegen tegen geen schade-uitkering door het Faunafonds in de afgelopen drie jaar? Nee, zie verdere beantwoording bij vraag 16 en Reewild (beheer) nader toegelicht. 18. In de vorige ontheffing was het voorschrift opgenomen dat het doden van reeën uitsluitend mag plaatsvinden indien er een reekerend raster is geplaatst. Het raster diende tenminste 150 cm hoog te zijn en moest voorzien zijn van elektrische spanning. Prikkeldraad was niet toegestaan. Waarom is dit voorschrift niet in de nieuwe ontheffing niet opgenomen? De vorige reewild-beheerontheffing kende, net als de huidige ontheffing, geen reekerend raster. De ontheffing waar op wordt gedoeld is een aparte (eenmalige) ontheffing voor een specifiek perceel, buiten de reguliere reewild beheerontheffing om. 2

10 Pagina 10/ Welke preventieve maatregelen moeten door agrariërs nu minimaal worden genomen ter bescherming van gewassen alvorens er mag worden overgegaan tot afschot van reeën? Op basis van de ontheffing geen. Het Faunafonds stelt echter wel aanvullende maatregelen om voor schadevergoeding in aanmerking te komen. Zie verder Reewild (beheer) nader toegelicht. 20. Bent u met ons van mening dat reeën een belangrijke natuurwaarde en natuurbelevingswaarde vertegenwoordigen? Zo ja, bent u bereid het uiterste te doen om deze waarde zoveel mogelijk te waarborgen en op welke wijze wilt u dit dan doen? Zo nee, waarom niet? Ja, door het gevoerde beleid hebben we een stabiele gezonde populatie reeën die past bij het dichtbevolkte Zuid-Holland en wordt voorkomen dat op enig moment er heel veel reeën geschoten moeten worden. 21. Waarom is er geen verstoringstoets op grond van de Natuurbeschermingswet en waarom heeft er geen toetsing plaatsgevonden m.b.t. de instandhoudingsdoelstellingen van de nabijgelegen Natura 2000-gebieden: Biesbosch, Hollandsch Diep, Haringvliet, Oude Maas, Kennemerland Zuid, Solleveld & Kapittelduinen, Voornes Duin, Coepelduynen, Meijendel & Berkheide? De afgegeven ontheffingen zijn gebaseerd op de Flora- en faunawet en getoetst aan dat kader. Daarnaast vallen de afschotperioden grotendeels buiten de broedperiode waardoor weinig verstoring te verwachten valt. Daarnaast is reewild-beheer juist een weinig verstorende activiteit. In Natura 2000 beheerplannen kan reewild-beheer zijn opgenomen en is dan derhalve getoetst. Daar waar dit niet het geval is kan een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 worden aangevraagd. Den Haag, 9 september 2014 Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, plv. secretaris, voorzitter, mw. drs. G.M. Smid-Marsman drs. J. Smit