Impact van klimaatverandering op onkruidbiologie en bestrijding
|
|
- Leen van den Velde
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 42 e VOLSOG fytodag op 8 februari 2018 Impact van klimaatverandering op onkruidbiologie en bestrijding BENNY DE CAUWER Vakgroep Plant & Gewas Labo Onkruidkunde
2 INHOUD 1. Klimaatverandering in België 2. Invloed klimaatverandering op onkruidbiologie 3. Klimaatverandering en invasieve onkruiden 4. Invloed klimaatverandering op gewas-onkruid relaties 5. Invloed klimaatverandering op onkruidbeheersing
3 1. Klimaatverandering in België (24/01/2018) Wat staat ons te wachten?
4 IR uitstraling 1.1. Broeikaseffect Gas % Stikstof (N 2 ) 78.1 ZON Reflectie Zuurstof (O 2 ) 20.1 Argon (Ar) 0.93 Koolstofdioxide (CO 2 ) 0.04 Waterdamp (H 2 O) 0.1 to 1 ATMOSFEER AARDE Absorptie CO2 Versterkt broeikaseffect CO 2 CO 2 CO 2 CO2 T CO 2 = belangrijkste broeikasgas Aardoppervlaktetemperatuur: - zonder H 2 O and CO 2 = 18 o C; met H 2 O and CO 2 = 15 o C
5 CO 2 concentratie is op drift CO 2 toename gebeurt traag (1.6 ppm jaar -1 ). Echter: differentiële macro-omgevingen bestaan nu reeds
6 Waar gaan we naartoe? Sinds 50: toename CO 2 met 21% Bron: IPCC, 2001
7 1.2. Klimaatsvoorspellingen voor België (eind 21 ste eeuw versus eind 20 ste eeuw) Versterkt broeikaseffect beïnvloedt temperatuur, neerslag, hydrologie, luchtcirculatie. Temperatuur (scenario A2): Stijging wintertemperatuur: C Stijging zomertemperatuur: C Minder vorstdagen Meer extreme verschijnselen: uitzonderlijk warme zomers, hittegolven Neerslag Winter: +6 tot 23% Zomer: 0 tot -50% Toename hevige regenbuien Meer stormwinden
8 2. Klimaatverandering en onkruidbiologie Impact op plantengroei Impact op reproductie en zaadverspreiding Impact op risicoplanten Stevenen we af op een onkruidparadijs?
9 2.1. Impact op plantengroei Plantengroei: bepaald door veranderingen in CO 2 concentratie, temperatuur, beschikbaarheid van water en nutriënten CO 2 : Enige C-bron voor planten! CO 2 + H 2 O + licht O 2 + organische C 3 Omzetting zonne-energie in chemische energie 2,5 1 6 CO H 2 O C 6 H 12 0,5O O 2 water 0 koolhydraten zuurstof C3 C4 C3 C4 koolstofdioxide Respons op verdubbeling CO 2 2 1,5 sucrose GEWASSEN ONKRUIDEN Naar: Patterson et al., 1999
10 Relatie tussen fotosynthesesnelheid en bladtemperatuur voor C 3 en C 4 planten groeiend bij huidige en toekomstige atmosferische CO 2 concentraties 96% van alle plantensoorten (nl. C3 soorten) groeien onder suboptimale CO 2 condities
11 Bovengrondse groei onkruiden De meeste onkruiden groeien sneller en worden steeds groter onder invloed van T- en CO 2 - stijging
12 Impact op flora Meer klimplanten/windende planten (Houtige) klimplanten worden competitief bevoordeligd in een CO 2 -rijke omgeving Weinig geïnvesteerd in steunweefsel, des te meer in bladproductie (Ziska et al., 2007) Zwaluwtong KUL-Kulac Akkerwinde Haagwinde
13
14 Respons van succesvolle meerjarige onkruiden op recente stijgingen van de atmosferische CO 2 concentratie? Akkerwinde Akkermelkdistel ppm Responsie t.o.v. recente CO 2 stijging is gemiddeld 3x sterker dan vooroverige onkruiden. Akkerdistel sterke groeirespons op vroegere en toekomstige stijgingen in CO 2 concentraties! % toename in totale biomassa, 54 dagen na zaai Akkerwinde ppm Akkermelkdistel Akkerdistel Preferentiële allocatie assimilaten naar ondergrondse plantendelen Naar: Ziska, Ondergrondse biomassa/bovengrondse biomassa
15 2.2. Impact op generatieve reproductie en zaadverspreiding paardenbloem (Taraxacum officinale) 320 ppm CO ppm CO 2 Aantal hoofdjes + 83% Steellengte + 23% Aantal zaden + 32% Zaadgewicht + 12% Zaadpluis + 15% Lengte parapluutje + 16% Kieming + 44% Biomassa zaailing x 22 McPeek & Wang, 2007
16 2.3. Impact op toxicologie risicoplanten Meer groei + hogere concentratie gifstoffen Doornappel, Datura stramonium (Ziska et al., 2005): Hogere [CO2] : [scopolamine], [atropine]= Hogere T : [scopolamine]=, [atropine] Sint-janskruid, Hypericum perforatum (Zobayed & Saxena (2004) : Hogere [CO2]: meer hypericine, pseudohypericine (Zobayed & Saxena (2004)
17 3. Klimaatverandering en nieuwe invasieve onkruiden Invasieve plantensoorten vormen een toenemende bedreiging Geografische verspreiding onkruiden Veelal negatieve relatie tussen competitiviteit en koudetolerantie Thermofiele onkruiden worden belangrijker: knopkruiden, doornappel, amaranten, onkruidgiersten, zwarte nachtschade (Scottish Agricultural College, 2007) Sterk vochtbehoevende onkruiden krijgen het lastiger: vogelmuur Zachtere winters, minder vorstdagen Meer overleving van marginaal koude-tolerante onkruiden: Sorghum halepense, Cyperus rotundus Meer inburgeringskansen: kansen tot zaadzetting voor exoten
18 De onkruidflora zal wijzigen Ten goede? Fluweelblad (Abutilon theophrasti ) Doornappel (Datura stramonium) Kielduizendknoop (Fallopia spp.) Alsemambrosia (Ambrosia artemisiifolia)
19 Datura stramonium, Doornappel Abutilon theophrasti, fluweelblad
20 Cuscuta campestris (veldwarkruid)
21 Digitaria ischaemum Digitaria aequiglumis Digitaria sanguinalis Nieuwe vingergrassen in maïs H: 46 cm Kunnen zaadzetten door warm najaar, vroege lente H: 37 cm H: 122 cm Digitaria ciliaris subsp. nubica (De Cauwer et al., 2014) H: 25 cm
22 Meer aardappelopslag in het vooruitschiet
23 4. Klimaatverandering en gewasonkruid relaties CO 2 Is CO 2 bemesting niet een zegen voor onze landbouw?
24 Tarwe-opbrengst (g plant -1 ) CO 2 bemesting is potentieel opbrengststimulerend bij C3 gewassen Respons Response tarwe of wheat op CO cultivars to rising CO 2 stijging 2 Average seed yield (g per plant) Marquis, Released 1903 Thatcher, Released 1921 Chris, Released 1965 Oxen, Released Atmospheric CO carbon 2 dioxide Bron: Bron: Département de Géographie, UCL We are living in an increasingly lush environment of plants and animals as a result of the carbon dioxide increase. This is a wonderful and unexpected gift from the industrial revolution. (Wall Street Journal, 4 dec 1997)
25 Maar ook gewas-begeleidende onkruiden vertonen sterke respons op CO 2 en kennen een veel grotere genetische diversiteit. Respons op verdubbeling CO 2 3 2,8 2,6 2,4 2,2 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 C3 C4 C3 C4 GEWASSEN Naar: Patterson et al., 1999 ONKRUIDEN WINTERTARWE (C3) MAIS (C4) Onkruidflora C3 Duist (C3) Melganzenvoet (C3) Vogelmuur (C3) Zwarte nachtschade (C3) Straatgras (C3) Vogelmuur (C3) Akkerviooltje (C3) Perzikkruid (C3) Kleefkruid (C3) Klein kruiskruid (C3) Gewone kamille (C3) Kweekgras (C3) Herik (C3) Straatgras (C3 Ereprijs sp. (C3) Gewone klaproos (C3) Klein kruiskruid (C3) Kweekgras (C3) Italiaans raaigras (C3) C4 knolcyperus (C4) Papegaaienkruid (C4) Europese hanenpoot (C4) Harig vingergras (C4) Kransnaaldaar (C4) Hoge waarschijnlijkheid dat gewassen nog meer zullen lijden onder competitie vanwege onkruiden Onkruidbestrijding wordt nog belangrijker in toekomstig klimaat!
26 Opbrengstreductie Reductie zaadopbrengst (%) (%) Invloed CO 2 stijging op gewas/onkruid competitie Percent reduction in seed yield from weeds * Sorghum Fluweelblad Velvetleaf Red-root pigweed Papegaaienkruid Ambient Huidige Carbon CO2 Dioxide Sorghum Fluweelblad Velvetleaf Red-root Papegaaienkruid pigweed * Elevated Dubbele Carbon CO2 Dioxide * Sojaboon Soybean Melganzenvoet Lambsquarters Papegaaienkruid Red-root pigweed Soybean Sojaboon Lambsquarters Melganzenvoet Red-root Papegaaienkruid pigweed C 3 -onkruid: Fluweelblad (Abutilon theophrasti ) Melganzenvoet (Chenopodium album) C 4 -onkruid: Papegaaienkruid (Amaranthus retroflexus) C 3 -gewas: Sojaboon (Glycine max) C 4 -gewas: Sorghum (Sorghum bicolor) Enkel bij de combinatie C 4 onkruid/c 3 gewas wordt het gewas bevoordeligd door CO 2 stijging! Bij 2 onkruiden per m Bron: Ziska, 2000, 2003
27 5. Klimaatverandering en chemische onkruidbestrijding Waarom zouden wij ons zorgen maken we hebben toch herbiciden? Is C0 2 verhoging relevant voor onkruidbestrijding?
28 5.1. Het aantal geschikte spuitdagen zal verminderen Herbiciden werken doorgaans goed op stressvrije onkruiden Meer extreme weerscondities: minder geschikte spuitdagen Onkruiden groeien evenwel harder bij hogere T en CO 2
29 De bestrijdingsflexibiliteit vermindert fors. BLADHERBICIDEN INVLOED GROEISTADIUM OP HERBICIDE-WERKING CO2 : Verblijftijd BODEMHERBICIDEN (Kudsk, 2009) Onkruiden verlaten vlugger hun gevoelig stadium in een warmere CO 2 -rijkere omgeving
30 5.2. Meerjarige onkruiden zullen waarschijnlijk nog lastiger te bestrijden zijn CO2 Ondergronds BM/bovengrondse BM VERDUNNINGSEFFECT SYST. HERBICIDEN 400 ppm CO 2 + glyfosaat Meer versleping via werktuigen 700 ppm CO 2 + glyfosaat 90% reductie 10% reductie Rogers et al., 1992 Ziska et al., 2004
31 5.3. CO 2 bemesting beïnvloedt herbicidenwerking doorgaans negatief Bodemherbiciden: verminderde transpiratie betekent minder opname Bladherbiciden (Archambault et al., 2001): Indien een respons op C0 2 aanwezig was dan was die meestal negatief Significante onkruid x herbicide interactie Fotosynthese stijgt onder invloed van T/CO 2 stijging: mogelijk goed nieuws voor sommige fotosysteem 2-inhibitoren Vooral werkingswijzen die de biosynthese van aminozuren blokkeren zien hun werking vaak verminderen. Onkruiden groeiend bij hoge CO 2 hebben een lager eiwitgehalte Remming van: Enzym Aminozuur GLUFOSINAAT AMMONIUM Glutamine synthethase GLUTAMINE + andere AZ GLYFOSAAT ALS-REMMERS 5-enolpyruvyl shikimaat-3-fosfaat synthase (EPSP) Acetolactaat synthase (ALS) FENYLALANINE TRYPTOFAAN TYROSINE LEUCINE ISOLEUCINE VALINE
32 Effectiviteit (%) en de herbiciden zijn minder flexibel toe te passen en hun activiteit kan wijzigen Bestrijding oot (Avena fatua) door glufosinaat (LIBERTY) 370 ppm CO ppm CO 2 Jaar 2050! (Archambault et al., 2001)
33 5.4. Naar meer schadegevallen & emissie? Gewasschade/schade aan non-target organismen: Meer hoosbuien: herbiciden met selectiviteit door plaatsing in het gedrang Meer droogtestress: meer overdracht van herbiciden naar volgteelten/nateelten (persistentie) Kortere groeicycli: meer overdracht van herbiciden naar volgteelten (persistentie) Meer en sterkere wind: groter risico op directe drift (overstappen naar driftreducerende spuitdoppen/technologie, belang tankmix hulpstoffen) Hoog oplopende temperaturen: meer risico op indirecte drift vooral bij vluchtige herbiciden Emissie naar oppervlakte/grondwater: wind en watererosie, uitloging Groter neerslagoverschot in winter: meer run-off en inloging van in najaar toegepaste (bodem)herbiciden Meer hoosbuien: meer afstroom
34 EINDCONCLUSIE Onkruidbestrijding & emissie-arm toepassen worden nog belangrijker in een toekomstig klimaat Proactief werken Chemische onkruidbestrijding: Ontwikkeling herbiciden /werkingswijzen welke minder weersafhankelijk zijn Noodzaak tot herevaluatie/herziening herbicide selectiviteit, heroptimalisatie herbicide werking (dosis-werkingsrelaties, keuze herbicide, concentratie en toepassingsdosis) Ontwikkeling formuleringen welke weersinvloeden beperken (o.a. hulpstoffen) IWM succesvol implementeren Belang preventieve maatregelen : vruchtwisseling, cv-keuze, Vroege screening van exoten Regionale meldpunten nieuwe onkruiden x x
Volsog Fytodag 17 dec Paul Hellemans, Belchim Crop Protection
Volsog Fytodag 17 dec 2015 - Paul Hellemans, Belchim Crop Protection PRODUCT PRESENTATION NIEUW READY TO USE 2 actieve stoffen, gekend voor hun goede werking: FLAZASULFURON: GLYFOSAAT: 6,7 g/kg 288 g/kg
Nadere informatieNIEUWE ONKRUIDGIERSTEN in MAÏS
NIEUWE ONKRUIDGIERSTEN in MAÏS Yves Decroos VOLSOG Yves Decroos VOLSOG 15022012 Foto Yves Decroos 1 NIEUWE ONKRUIDGIERSTEN in MAÏS Waarom deze presentatie? - nieuwe onkruiden breiden uit -problemen onkruidbestrijding
Nadere informatieHet Product. De Werking
Safari Dossier Het Product Safari is een herbicide voor gebruik in suikerbieten en voederbieten. Safari is een gebruiksvriendelijke dry flowable (spuitkorrel) en bevat 50% van de werkzame stof triflusulfuron-methyl.
Nadere informatieEEN ADEQUATE ONKRUIDBESTRIJDING IN MAÏS VRAAGT DE NODIGE
EEN ADEQUATE ONKRUIDBESTRIJDING IN MAÏS VRAAGT DE NODIGE AANDACHT! Geert Haesaert, Veerle Derycke en Joos Latré Hogeschool Gent, Departement voor Biowetenschappen en Landschapsarchitectuur Dirk Martens
Nadere informatieTijdslijn terbuthylazine Historiek
Een blik op de onkruidbestrijding zonder terbuthylazine? Vandersmissen Andreas - Field Support Vlaanderen Bayer Crop Science 06-12-2016 Agenda Page 2 Tijdslijn: terbuthylazine verhaal - historiek 2016
Nadere informatieDe kracht van de nawerking in maïs en bieten INTERN
Frontier Elite De kracht van de nawerking in maïs en bieten INTERN 1 Frontier Elite Basisproduct voor de nawerking bij de onkruidbestrijding in veel teelten andijvie asperge cichorei maïs rode bieten prei
Nadere informatieBeschrijving teeltcoach onkruid
Beschrijving teeltcoach onkruid MM Riemens Rapport nummer 539 Beschrijving Teeltcoach Onkruid M.M. Riemens Plant Research International, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Agrosysteemkunde Rapport
Nadere informatieBruikbare herbiciden in potchrysant
Bruikbare herbiciden in potchrysant - Alle teelten 1, Sierplanten 1,1, sierbomen en -heesters 1,1,1, coniferen (sierbomen) open lucht incl. boom- en struikenkwekerijen Kerstsparren onder bescherming open
Nadere informatieVoorwoord. Toki. Deze technische brochure bevat naast belangrijke algemene productinformatie ook handige tips voor een optimale toepassing van Toki.
Voorwoord Toki is hét bodemherbicide voor permanent onbeteelde terreinen. Daarnaast is het ook toegestaan op plaatsen onder vangrails, rondom verkeersborden en wegbebakingen waar plantengroei ongewenst
Nadere informatieCrop Water Productivity. concept & relevance. Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019
Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019 Crop Water Productivity concept & relevance Eline Vanuytrecht & Dirk Raes - - September 2017 Inhoud Klimaat Impact -- oogst Impact
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatieOnkruidbestrijding wintergraan EDITIE 2019
Onkruidbestrijding wintergraan EDITIE 2019 INHOUD 1 Voorwoord Corteva Agriscience; een nieuwe naam in de agrarische wereld. 1 2 3 4 Voorwoord Onkruidbestrijding graan algemeen Indien breedbladige onkruiden
Nadere informatieExamenlijst onkruiden open teelten. Beeldenbank
Examenlijst onkruiden open teelten Beeldenbank Exported on 02/03/2018 1 Table of Contents 1 Table of Contents...2 Table of Contents 2 Akkerdistel 1 De akkerdistel is een overblijvende plant tot een hoogte
Nadere informatieEven voorstellen. Weer of geen weer? (Extreem) weer en gewasbescherming. Erno Bouma. Indeling: 2014 extreem, 2015, 2016? Klimaat,? Klimaatsverandering
Weer of geen weer? (Extreem) weer en gewasbescherming https://www.youtube.com/watch?v=_x NgYeuR7t4 Even voorstellen 1987-1991 Voorlichting 1991-1998 Agrometeorologisch onderzoek 1998-2000 DLV-Meteo 2000
Nadere informatieINHOUD. Benut een goede gelegenheid in het voorjaar zodra die zich voordoet om effectief onkruid te bestrijden
Onkruidbestrijding wintergraan 2018 INHOUD 1 Praktische aandachtspunten voorjaars onkruidbestrijding 2 Breedbladige onkruiden en onkruidgrassen 3 Breedbladige onkruiden 4 Klein kruiskruid in graan 100%
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatiePISTOL FLEX. Wat is Pistol Flex? diflufenican. iodosulfuron. Bodem én contactherbicide. Pistol Flex is:
9-3-2016 Wat is Pistol Flex? Pistol Flex is: PISTOL FLEX Bodem én contactherbicide een breedwerkend herbicide met 4 maanden nawerking Uitsluitend beschikbaar voor professioneel gebruik Bevat: diflufenican
Nadere informatieOnkruidbestrijding in kleinfruit en steenfruit Hans Puijk - Vlamings
Onkruidbestrijding in kleinfruit en steenfruit 11-02-2015 Hans Puijk - Vlamings Inhoud Herbicide 2014-2015 Ervaringen afgelopen jaar Ontwikkelingen Vraagje Hadden jullie vorig jaar genoeg middelen en toepassingen
Nadere informatie15 ton ds. 7,5 ton ds. Bron: Opbrengst in kg ds per ha. kg meetmelk per ha
1 2 17500 Opbrengst in kg ds per ha 15000 12500 10000 7500 15 ton ds 7,5 ton ds 5000 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 kg meetmelk per ha Bron: 3 Onkruid Vers gras Verschil VEM (Voederwaarde)
Nadere informatieGallant 2000TM. voor een betrouwbare bestrijding van grassen.
Gallant 2000TM voor een betrouwbare bestrijding van grassen www.dowagro.nl INHOUD 1 - DE WERKINGSWIJZE VAN GALLANT Een sterk systemisch bladherbicide 2 - TOELATING VAN GALLANT Bij bieten, uien, wortelen,
Nadere informatieOnkruiden overzicht HortiNova blad 1 Naam: Afbeelding Ca Mg O.s. Fosfaat Kalium Ijzer Aluminium Structuur Vermeerdering Overige informatie Mogelijke oplossing Kweekgras Laag hoog Nat Zaad en ondergrondse
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatieKlimaatverandering en onze voedselzekerheid
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen
Nadere informatieOnkruidbestrijding maïs Wat met de nieuwe onkruidgiersten?
Onkruidbestrijding maïs Wat met de nieuwe onkruidgiersten? 1 Bron determinatiesleutel : Benny De Cauwer, Universiteit Gent - Fac. Bioingenieurswetenschappen - Vakgroep Plantaardige Productie Herkenning
Nadere informatie3 L. Herbicide. Toelatingsnummer: N WAARSCHUWING
3 L Herbicide Toelatingsnummer: 15043 N ART.-NR.: 81765626 Productnaam: CAPRENO Toelatingsnummer: 15043 N Gehalte: tembotrione 345 g/l, thiencarbazone-methyl 68 g/l Aard van het preparaat: Suspensie concentraat
Nadere informatieDe bietenteelt heeft veel herbiciden nodig
PROEF CHEMISCH-MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING IN DE BIETENTEELT Beredeneerde gewasbescherming vandaag en morgen 13 & 14 Juni 2017 te Ramillies Met ondersteuning van de Vlaamse en Waalse regio en ontvangst
Nadere informatieReken af met duist in stappen
Reken af met duist in stappen Zo blijft resistente duist beheersbaar Duist is een lastig onkruid in wintertarwe. Dat komt met name doordat het een directe concurrent is voor het gewas. Het ontneemt voedsel
Nadere informatieINFO 152 MAART Dé herbiciden in bieten: Fiesta, Pyramin DF en Frontier Optima. Fiesta. Pyramin DF. Frontier Optima
152 MAART 2010 INFO MAART 2013 Dé herbiciden in bieten: Fiesta, Pyramin DF en Frontier Optima BASF biedt de bietenteler een breed scala aan middelen om het maximale uit de bietenteelt te halen. Naast fungiciden
Nadere informatieOnkruidbestrijding maïs. Aanbevelingen voor 2018
Onkruidbestrijding maïs Aanbevelingen voor 2018 Steeds moeilijker! Teelttechniek Monocultuur Steeds meer onkruiddruk Toename exoten vroeger : hanenpoot, groene naaldaar, straatgras, nu : gladvingergras,
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inleiding 6
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Onkruiden 9 1.1 Eigenschappen van onkruiden 9 1.2 Systematische indeling van onkruiden 10 1.3 Vermeerdering van onkruiden 13 1.4 Overleven van onkruidzaden 14 1.5 Afsluiting
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatiePROEF CHEMISCH-MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING IN DE BIETENTEELT
PROEF CHEMISCH-MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING IN DE BIETENTEELT Beredeneerde gewasbescherming vandaag en morgen 13 & 14 Juni 2017 te Ramillies Met ondersteuning van de Vlaamse en Waalse regio en ontvangst
Nadere informatieONKRUIDEN. Barbara Manderyck KBIVB-IRBAB. Onkruiden. Cuscuta Knolcyperus Fluweelblad Uitstaande melde 27/01/2017
ONKRUIDEN 2017 Barbara Manderyck KBIVB-IRBAB 2 Onkruiden Cuscuta Knolcyperus Fluweelblad Uitstaande melde 1 Cuscuta of Warkruid: een gemelde vaststelling in België 3 Cuscuta campestris een gekend probleem
Nadere informatieDe positieve kant van onkruid Boomkwekerij Hans Puijk - Vlamings
De positieve kant van onkruid Boomkwekerij 13-02-2016 Hans Puijk - Vlamings Inhoud Bodem, balans en elementen (herh) Bewerkingen en bodem management Wat zeggen onkruiden op het perceel Uitbreiding, nieuw
Nadere informatieONKRUIDBESTRIJDING IN MAÏS VRAAGT MAATWERK
ONKRUIDBESTRIJDING IN MAÏS VRAAGT MAATWERK Geert Haesaert Departement Biowetenschappen en Landschapsbeheer, Hogeschool Gent Dirk Martens Land- en Tuinbouwcentrum Waasland, Technisch Instituut Sint-Isidorus,
Nadere informatieMiscanthus : een nieuwe teelt voor de Vlaamse landbouw? Hilde Muylle
Miscanthus : een nieuwe teelt voor de Vlaamse landbouw? Hilde Muylle Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij Probleemstelling
Nadere informatieHoe de onkruiden aanpakken in de maïsteelt in 2013?
Hoe de onkruiden aanpakken in de maïsteelt in 2013? 1. Terugblik 2012: de onkruidbestrijding verliep meestal goed Na een droge en zachte maand maart was april zeer vochtig met 21 regendagen. Een tiental
Nadere informatieFrontier Optima. BASF Nederland B. V., Divisie Agro. Toelatingsnummer N W.3 Productgroep: herbicide Formulering:
Frontier Optima Toelatingsnummer 12283 N W.3 Productgroep: herbicide Formulering: emulgeerbaar concentraat Werkzame stof: 64% dimethenamide-p Waarschuwingszinnen: Xn: Schadelijk N: Milieugevaarlijk 22
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieEen bodemherbicide met meerwaarde in diverse teelten
Een bodemherbicide met meerwaarde in diverse teelten 1 Het nieuwe bodemherbicide AZ 500 electief & veilig terk tegen breedbladige onkruiden Uitstekende duurwerking 2 Inhoud AZ de toelating AZ eigenschappen
Nadere informatieVoorbeeld 5 L. Herbicide. Toelatingsnr N NL A. Goed schudden voor gebruik!
NL85354124A 5 L Herbicide Toelatingsnr. 15141 N Goed schudden voor gebruik! Artikelnummer: 85386530 Productnaam: Monsoon Active Toelatingsnummer: 15141 N Aard van het preparaat: Olie dispersie Werkzame
Nadere informatieFactsheet klimaatverandering
Factsheet klimaatverandering 1. Klimaatverandering - wereldwijd De aarde is sinds het eind van de negentiende eeuw opgewarmd met gemiddeld 0,9 graden (PBL, KNMI). Oorzaken van klimaatverandering - Het
Nadere informatieChemische onkruidbestrijding aardappelen
Chemische onkruidbestrijding aardappelen D. Martens (LTCW), P. Vermeulen (VTI) Samenvatting Voor een goede onkruidbestrijding wordt als basisbehandeling best een toepassing kort voor de opkomst uitgevoerd.
Nadere informatieIBS Zaaien, poten en planten
IBS Zaaien, poten en planten Breed scala aan middelen toegelaten in snijmaïs Mogelijk wisselen ook als mais op mais wordt geteeld Voorzichtig met hoge doseringen 10-15% lagere opbrengsten Via internet
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1
Nadere informatieBoxer WG en aanbevelingen, 10701 N W.10 bij etiketinstructie versie 10
Boxer WG en aanbevelingen, 10701 N W.10 bij etiketinstructie versie 10 Wettelijk Gebruiksvoorschrift Toegestaan is uitsluitend het professionele gebruik als onkruidbestrijdingsmiddel in de volgende sgebieden
Nadere informatieEvolutie van het klimaat in België
Hans Van de Vyver Koninklijk Meteorologisch Instituut 11 januari 2013 Introductie wetenschappelijke activiteiten MERINOVA-project: Meteorologische risico s als drijfveer voor milieukundige innovatie in
Nadere informatieGroeistoffen in Weiland. Een onmisbare en betrouwbare partner! Basisonkruidbestrijding. goedkope en rendabele investering
Basisonkruidbestrijding = goedkope en rendabele investering Behandel elke weide minstens 1 keer om de 2 jaar Groeistoffen in Weiland Een onmisbare en betrouwbare partner! De onkruidbestrijding in grasland
Nadere informatieKansen voor weerbaar telen
Kansen voor weerbaar telen Literatuuronderzoek : Werkingsmechanismen en toepassingen 6 september 2011 1 : Wat verstaan we hieronder? Condities aanleggen waardoor het gewas weerbaarder wordt tegen ziektes
Nadere informatieEnergiebalans aarde: systeemgrens
Energiebalans aarde: systeemgrens Aarde Atmosfeer Energiebalans Boekhouden: wat gaat er door de systeemgrens? Wat zijn de uitgaande stromen? Wat zijn de ingaande stromen? Is er accumulatie? De aarde: Energie-instroom
Nadere informatieINNOVATIEF IN GRANEN
INNOVATIEF IN GRANEN 1 ARYLEX UNIEKE WERKINGSWIJZE Arylex TM behoort tot een nieuwe chemische familie binnen de synthetische auxines Arylex TM of halauxifen-methyl behoort tot de familie van de Arylpicolinaten
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 6208 28 maart 2012 Besluit van de Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 21 maart 2012, nr.
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw
Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke
Nadere informatie400 g/l pendimethalin
Stomp 400 SC Toelatingsnummer 10766 N W.14 Productgroep: herbicide Formulering: suspensie concentraat Werkzame stof: 400 g/l pendimethalin N: Milieugevaarlijk Waarschuwingszinnen: 50/53 Zeer vergiftig
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatieAandachtspunten. Praktijknetwerk duurzame aanpak ziekten plagen en onkruiden Esther Hessel & Hans Smeets
Aandachtspunten onkruidbestrijding Praktijknetwerk duurzame aanpak ziekten plagen en onkruiden Esther Hessel & Hans Smeets Onkruidbestrijding Toenemende mate een groot probleem veroorzaakt door steeds
Nadere informatieEDITIE Onkruidbestrijding in grasland. Voor beter ruwvoer
EDITIE 2018 Onkruidbestrijding in grasland Voor beter ruwvoer INHOUD 1 - TAPIR: de opvolger van PRIMSTAR in grasland 2 - Proefveldresultaten 3 - Voordelen onkruidbestrijding 4 - Zuringbestrijding 5 - Mogelijkheden
Nadere informatieButisan S. BASF Nederland B. V., Divisie Agro. Toelatingsnummer 8660 N W.9 Productgroep: herbicide Formulering: vloeistof Werkzame stof:
Butisan S Toelatingsnummer 8660 N W.9 Productgroep: herbicide Formulering: vloeistof Werkzame stof: 500 g/l metazachloor Waarschuwingszinnen: Xn: Schadelijk N: Milieugevaarlijk 20/22 Schadelijk bij opname
Nadere informatieWerkingstabellen herbiciden
Werkingstabellen herbiciden Onkruidnaam Latijnse naam Alena Akkerdistel Cirsium arvense Akkerkool Akkermelkdistel Lapsana communis Sonchus Akkermosterd of herik (hederik) Sinapis Akkermunt Mentha Akkerviooltje
Nadere informatiePACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters
PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal
Nadere informatieStomp 400 SC. BASF Nederland B. V., Divisie Agro WETTELIJK GEBRUIKSVOORSCHRIFT. Toelatingsnummer 10766 N W.22 Productgroep: herbicide Formulering:
Stomp 400 SC Toelatingsnummer 10766 N W.22 Productgroep: herbicide Formulering: suspensie concentraat Werkzame stof: 400 g/l pendimethalin Verpakking: 10 x 1 l en 2 x 10 l Gevarenaanduidingen: WAARSCHUWING
Nadere informatieOnderzoek naar bruikbare herbiciden in knolbegonia
Onderzoek naar bruikbare herbiciden in knolbegonia Vervolgonderzoek in 2005 P.J. van Leeuwen, A.Th.J. Koster en J.P.T. Trompert Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Bloembollen maart 2006 PPO
Nadere informatieIsoproturon in de graanteelt
Isoproturon is een stof die vaak in hoge concentraties wordt aangetroffen in oppervlaktewateren. Door waterschappen wordt deze stof aangemerkt als probleemstof. Om samen aan schoner water te werken, leest
Nadere informatie(on)kruiden kennen. Datum: woensdag 8 februari Leerjaar 1 en 2 Tuin, Park en Landschap
(on)kruiden kennen Datum: woensdag 8 februari 2017 Leerjaar 1 en 2 Tuin, Park en Landschap 2 Denk aan de toets Aan het einde van deze presentatie gaan we na of je de belangrijke termen die besproken worden
Nadere informatiePROEF CHEMISCH-MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING IN DE CICHOREITEELT
PROEF CHEMISCH-MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING IN DE CICHOREITEELT Beredeneerde gewasbescherming vandaag en morgen Les 13 & 14 Juin 2017 à Ramillies Met ondersteuning van de Vlaamse en Waalse regio en ontvangst
Nadere informatieVruchtwisseling bij voedergewasen: een kwestie van duurzaamheid - focus maïs -
HoGent NVWV 's Hertogenbosch Vruchtwisseling bij voedergewasen: een kwestie van duurzaamheid - focus maïs - NVWV 03 december 2014 s Hertogenbosch J. Latré, G. Haesaert, E. Van De Vijver Team proefhoeve
Nadere informatieImpact van éénmalige organische bemesting op de stikstofnalevering in meerjarige sierteelten
Impact van éénmalige organische bemesting op de stikstofnalevering in meerjarige sierteelten Mineralisatieproef: invloed onkruidbestrijding en groenbemesters Incubatieproef: lange termijn N-nalevering
Nadere informatieTweede bespuiting onvermijdelijk
Haagwinde lijkt momenteel het nieuwe grote probleem in maïs Tweede bespuiting onvermijdelijk Het is een bekend fenomeen: elk onkruidbestrijdingsmiddel of elke combinatie van middelen heeft zijn beperkingen.
Nadere informatieKlimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger
Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil
Nadere informatieLes Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Nadere informatieGeïntegreerde onkruidbestrijding in maïs wordt een noodzaak
Geïntegreerde onkruidbestrijding in maïs wordt een noodzaak Auteurs Geert Haesaert en Veerle Derycke Joos Latré en Barbara Deroo Dirk Martens 14/03/2014 www.lcvvzw.be 2 / 10 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...
Nadere informatieWerkingstabel Basta = % werking + = 60-80% werking ++ = 80-90% werking - = < 60% werking
= 90-100% werking + = 60-80% werking Aardappel (opslag) Aardappel (zaailingen) Akkermunt Akkerviooltje Akkerwinde Ambrosia Basterdwederik kantige Bereklauw Bijvoet Bingelkruid Bloedgierst Boterbloem kruipende
Nadere informatie165 OKTOBER Wing P : bodemherbicide met brede werking en brede toelating. Wing P
165 OKTOBER 2015 INFO Wing P : bodemherbicide met brede werking en brede toelating Het is algemeen bekend dat de basis voor de onkruidbestrijding wordt gelegd met bodemherbiciden. Omdat er geen middel
Nadere informatieStudieavond Courgette
Ecologie van courgettevirus in Vlaanderen de weg naar een duurzame geïntegreerde beheersing Studieavond Courgette 28 februari 2014 IWT landbouw: 100893 Mathias De Backer Kris De Jonghe Thijs De Langhe
Nadere informatieONKRUIDBEHEERSING IN MAÏS : ADVIEZEN 2017 EN
ONKRUIDBEHEERSING IN MAÏS : ADVIEZEN 2017 EN RESULTATEN OP BASIS VAN DE VELDPROEVEN VAN HET LANDBOUWCENTRUM VOOR VOEDERGEWASSEN IN 2016 Joos Latré, Geert Haesaert (Proefhoeve Bottelare HoGent-UGent) Dirk
Nadere informatiedoorbraak in onkruidbestrijding
doorbraak in onkruidbestrijding Performance 480 Ca 2 2+ Vierkant de beste - Roundup Ultim Een legendarisch succesverhaal Ik heb een heel eenvoudige smaak: ik ben altijd tevreden met het beste. Oscar Wilde
Nadere informatieKlimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat
Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat DE ESSENTIE VAN KLIMAATVERANDERING CRASHCURSUS KLIMAATWETENSCHAP Prof. Dr. Wim Thiery INHOUD WAAROVER ZAL IK HET HEBBEN? - Wat is het klimaat? - Wat
Nadere informatieON kruid. op en in de bodem. Ecologisch leven koken en tuinieren
ON kruid op en in de bodem wat is Onkruid? Onkruiden zijn planten die we niet in onze tuin willen hebben en die groeien en woekeren tussen de wel gewilde planten Hoe kom ik van onkruid af? Nooit? Herkenning
Nadere informatieOnkruidbestrijding in grasland Meer onkruid door droge zomer 2018 EDITIE 2019
Onkruidbestrijding in grasland Meer onkruid door droge zomer 2018 EDITIE 2019 INHOUD 1 Voorwoord Corteva Agriscience; een nieuwe naam in de agrarische wereld. 1 2 3 4 Voorwoord Terugblik 2018 Zuring bestrijding
Nadere informatieDe heerser van het veld
De heerser van het veld Krachtig! Regenvast! Compleet! Snel! ONGEËVENAARD STERK TEGEN ALLE ONKRUIDEN Kyleo is een combinatie van glyfosaat met 2,4-D en heeft door zijn unieke formulering een uitstekende
Nadere informatieProefresultaten suikerbieten en cichorei. Vzw PIBO campus Tongeren Morgan Carlens
Proefresultaten suikerbieten en cichorei Vzw PIBO campus Tongeren Morgan Carlens Cichoreiproeven vzw PIBO campus 2018 Chemische onkruidbestrijding 10 objecten en 1 controle Bemestingsvensters Nulbemesting
Nadere informatie1 Gewassen en hun afwijkingen Kennismaking met de plant Afwijkingen in de teelt Afsluiting 24
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Gewassen en hun afwijkingen 9 1.1 Kennismaking met de plant 10 1.2 Afwijkingen in de teelt 17 1.3 Afsluiting 24 2 Afwijkingen voorkomen en bestrijdingsmethoden 25 2.1 Niet-parasitaire
Nadere informatieEcosysteem voedselrelaties
Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.
Nadere informatie8 Onkruidbestrijding. 8.1 Preventie
8 Onkruidbestrijding Maïs heeft een vrij trage beginontwikkeling. De perioden tussen zaaien en een volledige grondbedekking is gemiddeld 8 weken. Onkruiden vormen dan een bedreiging voor het gewas door
Nadere informatieResultaat en conclusies contact- en bodemherbiciden in combinatie met Squall
Resultaat en conclusies contact- en bodemherbiciden in combinatie met Squall Inleiding In opdracht van de firma Greena heeft er afgelopen zomer een onderzoek plaatsgevonden naar de effectiviteit van bodem-
Nadere informatiePlantenteelt maïs. Docent: Muhtezan Brkić
Plantenteelt maïs Docent: Muhtezan Brkić Programma Chemische onkruidbestrijding in snijmaïs Kahoot graan en onkruiden Werkopdracht PowerPoint presentatie snijmaïs werk in groepen. Ma. 13 maart 1 ste toets
Nadere informatieBelang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie
Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:
Nadere informatie1 Onkruiden. 1.1 Eigenschappen van onkruiden. Oriëntatie
1 Onkruiden Oriëntatie Het Chinese letterteken voor onkruid betekent (vrij) vertaald: het kruid dat eerder opkomt dan de zon. Dat zegt al iets over het karakter van deze planten. Veel mensen hebben een
Nadere informatieSUIKERBIETEN. Wereld productie suiker? Wereldproductie van suiker. Productie: ton 20% uit Riet 80% uit Suikerbieten
SUIKERBIETEN Wereld productie suiker? Wereldproductie van suiker Productie: 180.000.000 ton 20% uit Riet 80% uit Suikerbieten 1 Waar komt de suiker vandaan? Arealen Europa Waar komt de suiker vandaan?
Nadere informatieGroenbemester als vervanging vals zaaibed
Groenbemester als vervanging vals zaaibed Onkruidonderdrukking door groenbemesters 24 januari 2019, Wiepie Haagsma Onkruidbeheersing in de praktijk Vruchtwisseling en gewaskeuze Hoofdgrondbewerking Teeltwijze
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieNieuwe onkruidgiersten & mogelijke bestrijdingsstrategie
Nieuwe onkruidgiersten & mogelijke bestrijdingsstrategie Studiemoment AgriCamp 6/12/16 Onkruidgiersten: wat is wat? Gladvingergras, Panicum giersten & naaldaar 2 3 YDC 05/09/2011 Herkenning in generatieve
Nadere informatieOnkruidbestrijding in de teelt van chrysant
Onkruidbestrijding in de teelt van chrysant Liesbet Blindeman 1 Onkruidbestrijding in de teelt van chrysant 2009: screening middelen op kleine schaal op containerveld 2010: Testen fytotoxiciteit en effectiviteit
Nadere informatiekan gemengd worden met een bladherbicide 4 Maanden nawerking Breed toepasbaar Tegen bestaand onkruid tot 4 e bladstadium Total control
kan gemengd worden met een bladherbicide 4 Maanden nawerking Breed toepasbaar Tegen bestaand onkruid tot 4 e bladstadium Total control De lat hoger door innovatie Groene ruimten worden steeds belangrijker
Nadere informatieBIOSTIMULANT. Het begint bij de wortel
BIOSTIMULANT Het begint bij de wortel - Stimuleert de wortelgroei en -activiteit Verhoogt stresstolerantie onder ongunstige groeiomstandigheden Vergroot wortellengte en biomassa Verbetert opname van water
Nadere informatieVoorbeeld 5 L. Herbicide VLOEIBAAR NL D. Goed schudden voor gebruik! Toelatingsnr: N
5 L Herbicide VLOEIBAAR Toelatingsnr: 13187 N W2 NL79419406D Goed schudden voor gebruik! Volg de gebruiksaanwijzing om gevaar voor de menselijke gezondheid en het milieu te voorkomen ARTIKELNR.: 79404336
Nadere informatieChemische onkruidbestrijding asperge
Chemische onkruidbestrijding asperge Onderzoek naar chemische onkruidbestrijdingsmiddelen in een productieveld van asperge in het seizoen 2003-2004 J. Hoek Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business-unit
Nadere informatie