Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz)

Transcriptie

1 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) In <naam instelling> Te <bezochte locatie/afdeling en plaatsnaam> Datum Van <Bopzis ID patiënt; Casusnummer>

2

3 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) Inhoud 1 Inleiding 5 2 Resultaten onderzoek dwangbehandeling 7 A Deskresearch, door inspecteur, aan de hand van het meldingsformulier 7 B Dossieronderzoek door inspecteur: de beslissing tot dwangbehandeling 9 C Oordeel van inspecteur over beslissing tot dwangbehandeling 12 D Dossieronderzoek door inspecteur: de uitvoering van de dwangbehandeling 13 E Oordeel van inspecteur over uitvoering van dwangbehandeling 15 F Systematische kwaliteitsbewaking 15 G Gegevens over de duur van afzondering, insluiting, separatie en fixatie Bijlage 1 Toelichting scorekwalificaties: normen voor de beoordeling 17 VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 3 van 18

4

5 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) 1 Inleiding In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg een bezoek gebracht aan uw instelling. Doel van dit bezoek was te beoordelen of de instelling voldoet aan de wettelijke bepalingen die gelden voor het toepassen van dwangbehandeling. Tijdens het bezoek is onderzocht of de beslissing om tot dwangbehandeling over te gaan zorgvuldig is genomen en of de uitvoering van de behandeling zorgvuldig is geschied (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz). Hiertoe is een nog lopende / reeds beëindigde dwangbehandeling getoetst. Informatie is gevraagd en het patiëntendossier is ingezien op basis van de bevoegdheid van de inspectie, zoals rgelegd in artikel 63 Wet Bopz. Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen heeft de inspectie zich gebaseerd op de wettelijke bepalingen van artikel 37, lid 1, artikel 37a, artikel 37b, lid 2, artikel 38a, artikel 38b, artikel 38c, artikel 40a en artikel 56 van de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen; op artikel 2 van het Besluit rechtspositieregelen Bopz en artikel 2 van het Besluit middelen en maatregelen Bopz alsmede op de Nota van Toelichting op dit laatste Besluit. Ook heeft de inspectie bij het oordeel gebruik gemaakt van de Kwaliteitscriteria Dwang en Drang (2001) en van de Richtlijn Besluitvorming dwang: opname en behandeling van de NVvP (juni 2008). In dit rapport leest u de resultaten van het onderzoek. Achtereenvolgens worden de volgende vragen beantwoord: Voldoet de getoetste dwangbehandeling aan de eisen die de wet daaraan stelt? Welk oordeel geeft de inspectie over de beslissing tot dwangbehandeling? Welk oordeel geeft de inspectie over de uitvoering van de dwangbehandeling? VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 5 van 18

6

7 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) 2 Resultaten onderzoek dwangbehandeling Naam instelling: Naam en plaats afdeling: Casusnummer patiënt: Initialen patiënt (facultatief): Geslacht: Geboortear: Bopzisnummer: Naam en functie gesprekspartner 1: Naam en functie gesprekspartner 2: Naam (senior) inspecteurs: A Deskresearch, door inspecteur, aan de hand van het meldingsformulier en dossieronderzoek 1 Identificatienummer Bopzis dwangbehandeling: 2 Juridische status patiënt: RM (Voorlopige Machtiging, Machtiging Eigen Verzoek, Machtiging Voortzetting Verblijf) IBS IBS procedure gestart Anders, nl. (een van de titels die beschreven staan in artikel 51) Vrijwillig (onzorgvuldig en beboetbaar) 3 Toepassing interventie(s) als dwangbehandeling: separatie insluiting in EBK afzondering insluiting op eigen kamer fixatie gesmiddelen voeding/vocht anders, nl. 4 Datum aanvang dwangbehandeling: (dd/mm/jj) 5 Datum einde dwangbehandeling (alleen van toepassing bij reeds beëindigde dwangbehandeling): (dd/mm/jj) 6 Is/zijn de interventie(s) beschreven in het behandelingsplan? (onzorgvuldig), is/zijn NIET beschreven in het behandelingsplan (onzorgvuldig) (noem in de toelichting de interventie(s) die NIET is/zijn beschreven) 7a Is art.38c, lid 1a van toepassing, namelijk dwangbehandeling op basis van het externe gevaarscriterium?, beantwoord vraag 7b en 8, beantwoord vraag 7b en sla vraag 8 over VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 7 van 18

8 Inspectie voor de Gezondheidszorg 7b Is de schriftelijke beslissing tot dwangbehandeling meegezonden?, van de behandelaar (art. 38c, lid 2), van de gesheer-directeur, met extra motivering voor voortzetting (art. 38c, lid 3) (onzorgvuldig) 8 Zo, is de termijn die in de beslissing genoemd wordt, maximaal drie maanden? (Artikel 38c, lid 2: zo kort mogelijk, maar niet langer dan 3 maanden, te rekenen vanaf de dag van de beslissing ) (onzorgvuldig) Pagina 8 van 18

9 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) B Dossieronderzoek door inspecteur: de beslissing tot dwangbehandeling Bij voorkeur vindt het dossieronderzoek plaats in aanwezigheid van de behandelend psychiater. Indien dit niet mogelijk is en het dossier vragen oproept, volgt een gesprek met behandelaar, verpleegkundige en/of gesheer-directeur. 9 Blijkt uit het dossier of de patiënt wilsbekwaam is geacht t.a.v. de behandeling? (Artikel 38a, lid 4 Wet Bopz; Richtlijn NVvP, aanbeveling 18, p.77 en Bijlage 4 van deze richtlijn; bij beslissing dat patiënt wilsonbekwaam is, moet artikel 40a Wet Bopz nageleefd worden; zie voor uitleg vraag 14), wilsbekwaam, wilsonbekwaam en artikel 40a is nageleefd, wilsonbekwaam, maar artikel 40a is niet nageleefd (dus niet beoordeeld) 10 Voldoet het behandelingsplan aan de eisen van de Wet Bopz? (Artikel 38a, lid 1: Doel is gericht op het zodanig wegnemen van het gevaar dat de stoornis betrokkene doet veroorzaken, dat betrokkene niet langer in het ziekenhuis hoeft te verblijven; zo mogelijk door verbetering van de stoornis; artikel 2 Besluit rechtspositieregelen Bopz: Plan moet therapeutische middelen bevatten om het doel te bereiken en deze middelen moeten regelmatig toetsbaar zijn; artikel 56, lid 1a: Plan moet in dossier te vinden zijn.) (onzorgvuldig) 11 Blijkt uit het dossier of er voldoende inspanning is verricht om tot overeenstemming te komen over het behandelingsplan? (Artikel 38a, lid 3 en 4 Overleg moet worden gevoerd; Artikel 38b: overeenstemming is doel; Artikel 56, lid 1 d: in dossier moet staan waarom geen overeenstemming werd bereikt en welke voorstellen zijn gedaan.), met de patiënt, met de vertegenwoordiger, er is geen overeenstemming bereikt Er zijn meerdere antwoorden met mogelijk, er is niets beschreven over gevoerd overleg, behandelvoorstellen en pogingen tot overeenstemming (onzorgvuldig) 12 Blijkt uit het dossier dat een second opinion van een niet bij de behandeling betrokken deskundige is gevraagd alvorens met de dwangbehandeling te starten? (Richtlijn NVvP, aanbeveling 19, p. 80) 13 Blijkt uit het dossier dat de dwangbehandeling voldoende is gemotiveerd? (Artikel 56, lid 1 e Wet Bopz) 14 Blijkt uit het dossier, dat de patiënt schriftelijk is geïnformeerd over de redenen van de beslissing tot dwangbehandeling, de mogelijkheid de PVP in te schakelen en de mogelijkheid een klacht in te dienen op grond van artikel 41 e.v.? (Artikel 40a Wet Bopz; alle drie elementen zijn verplicht) VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 9 van 18

10 Inspectie voor de Gezondheidszorg (onzorgvuldig) 15 Waaruit bestaat het gevaar op grond waarvan is besloten tot dwangbehandeling? (gevaar 1a en 1b ook allebei mogelijk) 38c, lid 1 a (gevaar dat niet binnen redelijke termijn kan worden weggenomen -het externe gevaarscriterium, van kracht sinds 1 juni 2008), namelijk: 38c, lid 1 b (gevaar binnen de instelling), namelijk: 38c, lid 1a en 38c, lid 1b, namelijk: en onduidelijk (dit betekent dat het gevaar hoogstwaarschijnlijk niet voldoet aan een of beide wettelijke criteria; in dat geval: onzorgvuldig) geen gevaar volgens een of beide criteria aangetoond (onzorgvuldig) 16 Waaruit bestaat de stoornis? 17 Is het gevaar, bedoeld in vraag 15, veroorzaakt door de stoornis? (Artikel 38a, lid 1 en 38 c, lid 1 a en b: er moet een causaal verband tussen stoornis en gevaar zijn; de stoornis doet betrokkene het gevaar veroorzaken; het gevaar mag dus niet voortkomen uit boosheid bijvoorbeeld; dit is in de KJP soms moeilijk te beoordelen (opstandig puberaal gedrag) maar belangrijk om op te letten. NB: Verbaal dreigen is op zichzelf nog geen reden om tot dwangbehandeling over te gaan.) (onzorgvuldig) 18 Is er een signaleringsplan? (Kwaliteitscriteria dwang en drang, nr.7, 2001: Plaats dwang en drang in een tijdsperspectief. Probeer anticiperend te werk te gaan. Maak afspraken vooraf met de cliënt en zo mogelijk met de familie.), opgesteld met cliënt en evt. naaste en wel met een of meer van de volgende elementen (er zijn meerdere antwoorden mogelijk): wanr is sprake van gevaar, of een dreigende situatie welke alternatieven moeten minimaal zijn geprobeerd welke alternatieven hebben in vergelijkbare situaties goed gewerkt evaluatie van signaleringsplan met de patiënt en evt. naaste (ga verder met vraag 20) 19 Zo, is volgens dit signaleringsplan gehandeld?, want (toelichting: reden tot doorvragen: hier kán een goede reden aan ten grondslag liggen) 20 Is voorafgaande aan de beslissing tot dwangbehandeling voldoende geprobeerd om het gevaar te voorkómen? (Denk aan algemeen dwangpreventiebeleid op afdeling of instelling;deelname Dwang en Drangprojecten), namelijk 21 Zijn voldoende alternatieven uitgeprobeerd, voordat besloten werd tot de dwangbehandeling?, namelijk: medicatie op vrijwillige basis aangeboden time-out op eigen kamer gesprek met teamlid uitrazen buiten of in sportruimte Pagina 10 van 18

11 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) ontspanningsactiviteiten rust in comfortroom anders, namelijk 22 Is de toepassing proportiol (geweest) (staat de interventie qua duur en aard in verhouding tot de ernst van het af te wenden gevaar)? 23 Is de interventie die als dwangbehandeling is uitgevoerd effectief (gebleken)?, want, want VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 11 van 18

12 Inspectie voor de Gezondheidszorg C Oordeel van inspecteur over beslissing tot dwangbehandeling Beoordeling inspecteur op basis van (er zijn meerdere mogelijkheden aan te kruisen): inzage dossier gesprek met behandelaar gesprek met verpleegkundige gesprek met gesheer-directeur gesprek met de patiënt 24 Is naar het oordeel van de inspecteur de beslissing om tot dwangbehandeling over te gaan zorgvuldig genomen? zorgvuldig minder zorgvuldig onzorgvuldig Toelichting: Pagina 12 van 18

13 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) D Dossieronderzoek door inspecteur: de uitvoering van de dwangbehandeling Bij voorkeur vindt het dossieronderzoek plaats in aanwezigheid van de behandelend psychiater. Indien dit niet mogelijk is en het dossier vragen oproept, volgt een gesprek met behandelaar, verpleegkundige en/of gesheer-directeur 25 Welke interventie is toegepast als dwangbehandeling (er zijn meerdere antwoorden mogelijk; doorhalen wat niet van toepassing is)? separatie/insluiting in EBK Bij aanvang gestart op de volgende manier: continu wisselende tijdstippen alleen s nachts afzondering/insluiting op eigen kamer Bij aanvang gestart op de volgende manier: continu wisselende tijdstippen alleen s nachts fixatie Bij aanvang gestart op de volgende manier: continu wisselende tijdstippen alleen s nachts medicatie anders, namelijk 26 Is de voortgang in de uitvoering van de dwangbehandeling voldoende frequent vastgelegd in het patiëntendossier? (Artikel 37a; artikel 56, lid 1 Wet Bopz {voor behandelingsplan geldt als eis: maandelijks}; artikel 2 Besluit rechtspositieregelen Bopz), namelijk: dagelijks (norm verplk; bij separatie/afzondering/insluiting minimaal elk contactmoment) door verpleegkundigen arts psychiater wekelijks (norm psychiater; bij separatie) door psychiater (minder zorgvuldig) 27 Is de dwangbehandeling voldoende regelmatig geëvalueerd (getoetst of het middel ook leidt tot het gewenste resultaat)? Besluit rechtspositieregelen Bopz: behandelingsplan regelmatig; Richtlijn NVvP, aanbeveling 20, p.80-81: bij langer lopende dwangbehandelingen om de drie maanden, bij voorkeur door niet-behandelend psychiater. Bij separatie/insluiting in EBK langer dan een week: vaker dan de consultatiemomenten van het Toetsingskader terugdringen separeren 2012., helemaal niet geëvalueerd VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 13 van 18

14 Inspectie voor de Gezondheidszorg 28 Door wie is de dwangbehandeling geëvalueerd? (meerdere aankruismogelijkheden) door een niet bij de behandeling betrokken psychiater door de behandelaar zelf anders, namelijk door 29 In geval van separatie, afzondering en fixatie: is aantoonbaar gehandeld volgens een beëindigingsstrategie? (Een op het individu toegesneden stappenplan, mobilisatieplan, deseparatieplan; vooral van belang bij langdurige interventies), separatie/insluiting in EBK is afgebouwd Van: continu wisselende tijdstippen alleen s nachts Naar: wisselende tijdstippen alleen s nachts anders, namelijk afzondering/insluiting op eigen kamer is afgebouwd Van: continu wisselende tijdstippen alleen s nachts Naar: wisselende tijdstippen alleen s nachts anders namelijk fixatie is afgebouwd Van: continu wisselende tijdstippen alleen s nachts Naar: wisselende tijdstippen alleen s nachts anders namelijk N.v.t., want interventie duurde uur / dag(en) 30 In geval van separatie: is tijdig een onafhankelijk deskundige ingeschakeld voor een second opinion? (Richtlijn NVvP: aanbeveling 24 bij separatie langer dan een week: second opinion door onafhankelijk psychiater of GD, aanbeveling 24, p.89 en de consultatiemomenten van het Toetsingskader terugdringen separeren 2012), de consultatie(s) is/zijn uitgevoerd volgens Toetsingskader 2012 niet alle consultaties zijn uitgevoerd volgens Toetsingskader 2012 n.v.t., want separatie duurt/duurde korter dan een week Pagina 14 van 18

15 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) 31 Blijkt uit het dossier dat de dwangbehandeling na beëindiging is geëvalueerd met de patiënt? (Kwaliteitscriteria Dwang en Drang, nr.7) n.v.t. (dwangbehandeling loopt nog) E Oordeel van inspecteur over uitvoering van dwangbehandeling Beoordeling inspecteur op basis van (er zijn meerdere mogelijkheden aan te kruisen) inzage dossier gesprek met behandelaar gesprek met verpleegkundige gesprek met de patiënt 32 Is naar het oordeel van de inspecteur de uitvoering van de dwangbehandeling zorgvuldig (geweest)? zorgvuldig minder zorgvuldig onzorgvuldig Toelichting: F Systematische kwaliteitsbewaking 33 Is interne toetsing van dwangbehandelingen aantoonbaar goed geregeld? (regelmatig intern toezicht door de GD, door auditteams of externe visitaties), namelijk G Gegevens over de duur van separatie/insluiting in EBK/afzondering/insluiting eigen kamer/fixatie 34 Datum aanvang eerste feitelijke toepassing van separatie/ebk (dd/mm/jj) 35 Datum einde laatste feitelijke toepassing van separatie /EBK (dd/mm/jj) 36 Totale duur in uren van de feitelijke toepassing(en) van separatie/ebk uur 37 Datum aanvang eerste feitelijke toepassing van afzondering (dd/mm/jj) 38 Datum einde laatste feitelijke toepassing van afzondering (dd/mm/jj) 39 Totale duur in uren van de feitelijke toepassing(en) van afzondering uur 40 Datum aanvang eerste feitelijke toepassing van insluiting op eigen kamer (dd/mm/jj) 41 Datum einde laatste feitelijke toepassing van insluiting op eigen kamer (dd/mm/jj) 42 Totale duur in uren van de feitelijke toepassing(en) van insluiting op eigen kamer uur 43 Datum aanvang eerste feitelijke toepassing van fixatie (dd/mm/jj) 44 Datum einde laatste feitelijke toepassing van fixatie (dd/mm/jj) 45 Totale duur in uren van de feitelijke toepassing(en) van fixatie uur VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 15 van 18

16 Inspectie voor de Gezondheidszorg Pagina 16 van 18

17 Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) Bijlage 1 beoordeling Toelichting scorekwalificaties: normen voor de Vragen Leidt tot Zorgvuldig Leidt tot Minder Leidt tot Onzorgvuldig instrument zorgvuldig Beslissing 2, 6, 7, 8, 9, Aan de zeven belangrijkste Er is alleen voldaan aan Aan een of meer van de 10, 11, 12, wettelijke eisen is voldaan: Patiënt de zeven belangrijkste zeven belangrijkste 13, 14, 15, heeft juiste juridische status (2); wettelijke eisen; wettelijke eisen rond de 16, 17, 18, interventie is beschreven in Patiënt heeft juiste beslissing tot 19, 20, 21, behandelingsplan (6); juridische status (2); dwangbehandeling is niet 22, 23 behandelingsplan is conform de wet interventie is voldaan. (10); overeenstemming met patiënt beschreven in Of, indien het nieuwe of vertegenwoordiger is aantoonbaar behandelingsplan (6); criterium van toepassing is: nagestreefd (11); patiënt is behandelingsplan is aan een of meer van de behoorlijk geïnformeerd (14); conform de wet (10); negen belangrijkste dwangbehandeling voldoet aan het overeenstemming met wettelijke eisen rond de gevaarscriterium (intern of extern patiënt of beslissing tot (15); gevaar is veroorzaakt door vertegenwoordiger is dwangbehandeling is niet geestesstoornis (17). aantoonbaar voldaan. nagestreefd (11); Indien het nieuwe criterium voor patiënt is behoorlijk N.B.: Dit oordeel kán leiden dwangbehandeling van toepassing is geïnformeerd (14); tot de conclusie dat de moet tevens voldaan zijn aan twee dwangbehandeling uitvoering van de extra eisen, namelijk de schriftelijk voldoet aan het dwangbehandeling niet te gemotiveerde beslissing (7) en de gevaarscriterium (intern beoordelen is, namelijk maximale termijn die daarin moet of extern (15); gevaar wanr het onderzoek is staan (8). is veroorzaakt door gestopt. geestesstoornis (17). Daarnaast is in elk geval voldaan aan twee van de drie Indien het nieuwe zorgvuldigheidsnormen, namelijk criterium van toepassing second opinion (12) en is, is ook voldaan aan signaleringsplan (18) of voldoende de eisen schriftelijke alternatieven zijn geprobeerd (21). motivering (7)en termijn van maximaal 3 maanden (8). VERSIE 21 JUNI 2016 Pagina 17 van 18

18 Inspectie voor de Gezondheidszorg Vragen Leidt tot Zorgvuldig Leidt tot Minder Leidt tot Onzorgvuldig instrument zorgvuldig Uitvoering 25, 26, 27, Aan minimaal vier van de zes eisen Aan drie van de zes Er is niet voldaan aan een of 28, 29, 30, en zorgvuldigheidsnormen is voldaan eisen en normen is meer van de belangrijkste van 31 en in elk geval aan de drie voldaan, en in elk geval de zes eisen en normen, belangrijkste: de dwangbehandeling aan de drie namelijk de is aantoonbaar voldoende regelmatig belangrijkste items dwangbehandeling is geëvalueerd rond evaluatie, onvoldoende regelmatig of (regelmatige toetsing van de beëindigingstrategie en niet geëvalueerd en/of er is therapeutische middelen aan het doel, second opinion. (in geval van separatie) niet 27); in geval van separatie (of gehandeld volgens een afzondering of fixatie) is gehandeld beëindiging- volgens een beëindigingstrategie strategie en/of er is niet tijdig (29); in geval van separatie is tijdig een second opinion een second opinion ingewonnen van ingewonnen van een een onafhankelijk deskundige (30) en onafhankelijk deskundige. indien van toepassing: na beëindiging is de dwangbehandeling geëvalueerd met de patiënt (31). Pagina 18 van 18