DE AVOND VAN WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ

Transcriptie

1 DE AVOND VAN WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ

2 DE AVOND VAN WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ In 2000 is de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij opgericht met als doel: het maatschappelijk belang van wetenschap onderstrepen door te laten zien waar en op welke manier wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek toepassingen vinden in het dagelijks leven. De stichting nodigt ieder jaar 275 prominenten uit de kringen van wetenschap, bedrijfsleven, politiek, cultuur, media en sport uit voor een feestelijk wetenschapsdiner in de Ridderzaal in Den Haag: de Avond van Wetenschap & Maatschappij. Tijdens het diner presenteren Nederlandse topwetenschappers de Tafel - wetenschappers prikkelende (vraag)stellingen over de stand van zaken op hun vakgebied. De tafel genoten gaan hier vervolgens met elkaar over in discussie. De gesprekken bieden over en weer inspiratie en verdiepen het inzicht dat wetenschappelijke innovaties structureel bijdragen aan de oplossing van grote maatschappelijke thema s en daarmee aan een beter functionerende maatschappij. Op de Avond worden ieder jaar ook een of twee voordrachten gehouden door bekende wetenschappers en kunstenaars die hun persoonlijke visie geven op de relatie tussen wetenschap, kunst en de samenleving. Sprekers in de afgelopen jaren waren onder anderen: Ian Buruma, Paulien Cornelisse, Robbert Dijkgraaf, Ben Feringa, Louise Fresco, Rem Koolhaas, André Kuipers, Frits van Oostrom, David van Reybrouck, Daan Roosegaarde, Ed Spanjaard en Frans de Waal. 2

3 Enkele vraagstellingen van Tafelwetenschappers: Van ouderen met autisme kunnen we leren dat normaal doen geen oplossing is voor mentale problemen. (Hilde Geurts & Barbara van Heijs, Avond W&M 2017) Hoe realiseren we de optimale samenwerking tussen mens en robot? (Vanessa Evers & Cristina Zaga, Avond W&M 2016) Kan Rusland in Europa worden geïntegreerd? (André Gerrits & Max Bader, Avond W&M 2016) Wat is donkere materie? (Amina Helmi & Tjitske Starkenburg, Avond W&M 2015) Zijn bosbranden slecht voor ons klimaat? (Guido van der Werf & Roland Vernooij, Avond W&M 2017) Waarom is er anno 2017 nog zo n groot verschil in hoe vrouwen en mannen hun werk en hun zorgtaken combineren? (Belle Derks & Lianne Aarntzen, Avond W&M 2017) Is er een revolutie in de verkeersleiding nodig? (Jacco Hoekstra & Joost Ellerbroek, Avond W&M 2016) Waar liggen de grenzen van patiëntbetrokkenheid bij de behandelkeuze? (Irene Mathijssen & Sarah Versnel, Avond W&M 2016) Vormt mediatisering een gevaar voor de democratie? (Rens Vliegenthart & Sanne Kruikemeier, Avond W&M 2015) 3

4 Terrorismeprocessen zijn dikwijls theatres of lawfare. Het recht wordt als wapen ingezet bij de voortzetting van het politiek-ideologische conflict. (Beatrice de Graaf & Liesbeth van der Heide, Avond W&M 2014) Iedereen zijn eigen biobank! (Cisca Wijmenga & Lude Franke, Avond W&M 2015) Kunnen we een levende cel van de grond af opbouwen? (Gijs Wuite & Ineke Brouwer, Avond W&M 2015) De LOFAR telescoop: nieuwsgierigheid van nu geeft oplossers van morgen. (Marijke Haverkorn & Sander ter Veen, Avond W&M 2014) Maatschappelijke factoren bepalen vaak de richting van het onderzoek en soms zelfs onze wetenschappelijke denk kaders. (Frans van Lunteren & David Baneke, Avond W&M 2014) Is kweekvlees een alternatief voor intensieve veeteelt? (Mark Post & Nynke van den Akker, Avond W&M 2014) 4

5 SAMENWERKINGSPARTNERS De Avond van Wetenschap & Maatschappij wordt vanuit de politiek gesteund door het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap en het ministerie van Economische Zaken & Klimaat. Vanuit wetenschappelijke hoek wordt de Avond gedragen door de belangrijkste wetenschappelijke organisaties in ons land: de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO, de vereniging van universiteiten VSNU, Vereniging Hogescholen VH en Science Center NEMO. Ook vanuit het bedrijfsleven wordt de Avond gesteund. Een paar voorbeelden van bedrijven die de Avond al vele jaren helpen mogelijk maken, zijn: Akzo Nobel Nederland, ARCADIS, Bronkhorst High-Tech, DSM Nederland, McKinsey & Company, Philips Benelux, Rabobank, RELX Group, Shell Nederland, Siemens, TNO en Unilever Benelux. DE NATIONALE DENKTANK De Nationale DenkTank is voortgekomen uit de wedstrijd Boven het maaiveld, die in 2004 door de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij was uitgeschreven ter gelegenheid van haar eerste lustrum. Jaarlijks rekruteert de DenkTank twintig tot vijfentwintig masterstudenten, net-afgestudeerden en promovendi die zich met elkaar verdiepen in een actueel maatschappelijk thema om vervolgens met concrete oplossingen te komen. Sinds de oprichting in 2006 heeft de Denktank zich gebogen over de volgende thema s: 2017 Iedereen perspectief op werk, 2016 Samen leren, 2015 Het Leren van de Toekomst, 2014 Big Data in zicht, 2013 Uitgedokterd!, 2012 Duurzaamheid in de voedselketen, 2011 Maak werk van de toekomst, 2010 Zelf vertrouwen, 2009 Energie in beweging, 2008 Gezond voor elkaar!, 2007 Succes op school, 2006 Recept voor morgen. 5

6 HUIBREGTSENPRIJS Sinds 2005 wordt op de Avond van Wetenschap & Maatschappij de Huibregtsenprijs uitgereikt. Met de prijs wordt wetenschappelijk onderzoek bekroond dat vernieuwend is en overtuigend zicht biedt op een maatschappelijke toepassing. De Huibregtsenprijs wordt beurtelings uitgereikt door de minister van Economische Zaken en de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De jury die de inzendingen beoordeelt wordt voor gezeten door de president van de KNAW. WINNAARS HUIBREGTSENPRIJS 2017 Jolanda de Vries is de enige ter wereld die studies met een kankervaccin op basis van natuurlijke dendritische cellen bij patiënten uitvoert, zonder tussenkomst van de farmaceutische industrie. Het grote voordeel van de door haar ontwikkelde dendritische celtherapie is dat door het gehele lichaam tumorcellen worden aangevallen Ronald Hanson voerde een baanbrekend experiment uit, waarin twee qubits op meer dan een kilometer van elkaar instantaan reageren. De door hem ontwikkelde technieken liggen aan de basis van een revolutie in onze omgang met data en maken een perfect beveiligd kwantuminternet mogelijk Het multidisciplinaire team van Clemens van Blitterswijk werkt sinds de jaren negentig met grote vasthoudendheid aan het verbeteren van botimplantaten. De experimentele aanpak heeft geleid tot relevante klinische studies en een nieuwe generatie botvullers, die slim gebruikmaakt van het zelfherstellend vermogen van de mens John Kastelein ontwikkelde een effectieve gentherapie en met de registratie hiervan (de eerste gentherapieregistratie ter wereld) baande hij de weg voor gen - behandeling van uiteenlopende erfelijke aandoeningen. Zijn onderzoek betekent tevens een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse kenniseconomie. 6

7 2013 De originele experimenten van Ron Fouchier leiden tot beter begrip van ontstaan en verspreiding van nieuwe vogelgriepvarianten, en roepen de intrigerende vraag op in hoeverre kennis van gevaren ook gevaarlijke kennis is Bart Jacobs weet op een vernieuwende en vindingrijke manier wiskunde tastbaar te maken, oefent als wetenschapper grote invloed uit op de media, de politiek en de industrie, en laat overtuigend zien hoe digitale beveiliging verbeterd kan worden De uitwisseling van disciplinedoorbrekende wetenschappelijke onderzoeksresultaten met de praktijk van de verslavingszorg is een van de excellente speerpunten van de onderzoeksgroep van Rutger Engels Met het bekroonde Zuid-Nederland Project richt Nico Roymans zich op het behoud van de herkenbaarheid van het cultuurlandschap en op de overlevering van een landschappelijk verhaal, onder andere door de organisatie van allerlei publieks - activiteiten Het maatschappelijk belang van het vooraanstaande werk van Eveline Crone blijkt onder meer uit de belangstelling vanuit het onderwijsveld voor haar expertise en uit de brede belangstelling voor haar boek Het puberende brein Theo Rasing wist met zijn groep de magnetisatie van elektronen met behulp van razendsnelle lichtpulsen om te schakelen. Deze doorbraak maakt het mogelijk om de opslag van digitale gegevens op de harde schijf van een computer tienduizend maal sneller te laten verlopen Johan Denollet deed baanbrekend onderzoek naar de rol van psychologische factoren bij de revalidatie en prognose van hart- en vaatziekten. Hij heeft ontdekt dat somberende types die slecht genezen (25 tot 30% van de hartpatiënten) vaak dezelfde persoonlijkheidskenmerken vertonen Met zijn groep heeft Kees Melief een veilig en werkzaam vaccin kunnen ontwikkelen dat gebaseerd is op zogeheten cellulaire immuniteit. Nieuw is ook dat het vaccin gebruikt kan worden wanneer er al kwaadaardige cellen in de baarmoederhals aan wezig zijn De groep van Hans Clevers ontdekte een nieuwe signaalroute, waarvan darm - kankercellen afhankelijk zijn voor hun groei en dus voor de tumorvorming. Tevens ontdekte hij dat deze signaalroute geremd kan worden met een in onbruik geraakt geneesmiddel voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer. 7

8 ORGANISATIE BESTUUR Alexander Rinnooy Kan, voorzitter universiteitshoogleraar UvA, lid Eerste Kamer der Staten-Generaal Aart van der Want, penningmeester adviseur Unlimited Hans de Boer voorzitter Vereniging VNO-NCW Ellen de Bruin wetenschapsredacteur NRC Handelsblad en nrc.next Dirk van Delft bijzonder hoogleraar Materieel erfgoed van de natuurwetenschappen Universiteit Leiden José van Dijck president KNAW (tot ) Pieter Duisenberg voorzitter VSNU Pearl Dykstra hoogleraar Empirische sociologie Erasmus Universiteit Rotterdam Stan Gielen voorzitter NWO Carola Hageman plaatsvervangend directeur Vereniging Hogescholen Marjan van Loon president-directeur Shell Nederland Atzo Nicolaï president DSM Nederland Bart Noordam vice-president Development & Engineering ASML Maurits van Oranje-Nassau, van Vollenhoven managing partner The Source Paul Rutten partner McKinsey & Company Wim van Saarloos president KNAW (vanaf ) Marlies Veldhuijzen van Zanten ondervoorzitter KHMW Extern bestuursadviseur: Michiel Buchel directeur NEMO Science Museum Erevoorzitter: Mickey Huibregtsen voorzitter De Publieke Zaak COMITé VAN AANBEVELING Ian Buruma journalist, schrijver, hoofdredacteur New York Review of Books Robbert Dijkgraaf directeur Institute for Advanced Study, Princeton Wiebe Draijer voorzitter Raad van Bestuur Rabobank Nederland Pieter Drenth ere-president ALL European Academies Ben Feringa hoogleraar Organische chemie Rijksuniversiteit Groningen; winnaar Nobelprijs

9 Louise Fresco voorzitter Raad van Bestuur Wageningen University & Research Marijke van Hees voorzitter Raad voor Cultuur Gerard t Hooft emeritus hoogleraar Universiteit Utrecht; winnaar Nobelprijs 1999 Frans van Houten voorzitter Raad van Bestuur Philips Klaas Knot president De Nederlandsche Bank André Kuipers ruimtevaarder en bijzonder hoogleraar Ruimtevaart en geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam Karel Luyben voorzitter Stichting Toekomstbeeld der Techniek Frits van Oostrom universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht Jeroen van der Veer voorzitter Raad van Commissarissen ING & Philips Martin Veltman theoretisch fysicus; winnaar Nobelprijs 1999 Gerdi Verbeet voorzitter Raad van Commissarissen Novamedia Bernard Wientjes voorzitter Raad van Commissarissen KPMG Hans Wijers voorzitter Natuurmonumenten Rein Willems voorzitter Raad van Commissarissen Nederlandse Investeringsinstelling JURY HUIBREGTSENPRIJS Wim van Saarloos, voorzitter president KNAW (vanaf ) José van Dijck president KNAW (tot ) Pearl Dykstra hoogleraar Empirische sociologie Erasmus Universiteit Rotterdam Tijs Goldschmidt schrijver en evolutiebioloog Philip Scheltens hoogleraar Neurologie VUmc en directeur Alzheimercentrum VUmc Ionica Smeets wiskundige; hoogleraar Wetenschapscommunicatie Universiteit Leiden Jolanda de Vries hoogleraar Tumorimmunologie Radboud Universiteit BESTUURSSECRETARIAAT, ORGANISATIE EN JURYSECRETARIAAT HUIBREGTSENPRIJS Verstegen & Stigter culturele projecten 9

10 KRING W&M In 2018 heeft het bestuur van de Stichting de Avond van Wetenschap & Maatschappij de Kring W&M in het leven geroepen. Bedrijven en instellingen die het gedachtegoed van de stichting onderschrijven, worden uitgenodigd lid te worden van deze Kring. De leden voorheen de sponsors betalen een jaarlijkse contributie van 7.500, en mogen vanuit hun instelling twee vertegenwoordigers afvaardigen naar de jaarlijkse Avond van Wetenschap & Maatschappij in de Ridderzaal in Den Haag. KRING W&M Het bestuur probeert via de Kring W&M de zichtbaarheid van wetenschap in het dagelijks leven verder te vergroten, en doet een beroep op de leden van de Kring om als ambassadeur van de Avond waar mogelijk de doel stelling van de Stichting het onderstrepen van het maatschappelijk belang van wetenschap uit te dragen in hun professionele en persoonlijke omgeving. Aanmelden voor de Kring W&M: 10

11

12 Vormgeving: Studio Casper Klaasse, foto p. 11: Roemer Overdiep, overige foto s: De Avond van Wetenschap & Maatschappij Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij p/a Verstegen & Stigter culturele projecten Uiterdijk 66, 4011 EW Zoelen, T DE AVOND VAN WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ KRING W&M