*Z AD* Tijdslijn grondgebonden zonneparken

Transcriptie

1 *Z AD* M E M O Aan Van Aat van Alphen; College van B&W L. Seriese CC Datum 25 oktober 2016 Betreft Tijdslijn grondgebonden zonneparken Reg.num Z / Aat van Alphen heeft gevraagd om de communicatie tussen de gemeente en de provincie inzake de grondgebonden zonneparken. We hebben een tijdslijn gemaakt met de contactmomenten tussen gemeente en provincie over dit onderwerp, zowel bestuurlijk als ambtelijk, in chronologische volgorde. Aanvullend is de belangrijkste beleidscontext toegevoegd waarbinnen de twee initiatieven zijn omarmd door gemeente en provincie. Tijdslijn contactmomenten tussen gemeente en provincie: 11 november 2014 is contact gezocht door Sunstroom met de gemeente Goeree- Overflakkee voor een initiatief nabij Stellendam. Er vindt een kennismaking plaats, waarbij de gemeente wordt geïnformeerd over het initiatief nabij Stellendam, en de ambities van Sunstroom voor Nederland na elders in Europa (met name Spanje & Engeland) energieprojecten te hebben gerealiseerd. 16 januari 2015 dient het bedrijf een principeverzoek in voor het ontwikkelen van een zonnepark nabij Stellendam met een omvang circa 15 hectare (11 MW opgesteld vermogen). 17 februari 2015 volgt een positief besluit van het College van B&W op het principeverzoek, met in achtneming zaken als goede landschappelijke inpassing, beveiliging, rekening te houden met het energienetwerk, ruimtelijk gebruik, maatschappelijke participatie en wenselijkheid. Nadat de eerste locatie door het afhaken van de betrokken grondeigenaar afvalt, komt de initiatiefnemer snel met een alternatieve locatie nabij Melissant (Roxenissepolder). Op 9 juni 2015 stemt het College van B&W in principe in met deze locatie voor het ontwikkelen van grondgebonden zonne-energie. Op 2 september 2015 is er een bestuurlijke kennismaking met Sunstroom over het bedrijf, het initiatief bij Melissant en de wens om een grote locatie bij Ooltgensplaat te realiseren (de uiteindelijke 2 e pilot). 8 september 2015 is het plan voor de Roxenissepolder tijdens een ambtelijk overleg voorgelegd aan de provincie. Voornamelijk hoe moet dit plan worden beoordeeld in Pagina 1 van 6

2 relatie tot de ladder voor de duurzame verstedelijking. De resultaten van dit overleg waren aanleiding om gezamenlijk een pilot te starten, met als belangrijkste reden dat eenduidig provinciaal beleid ontbrak. 25 september 2015 is er een bestuurlijke kennismaking met Gedeputeerde Bom en wethouder Markwat, ten aanzien van de zonneparken wordt onderstaande ingebracht. Zonneparken op Goeree Overflakkee Zowel de provincie als de gemeente streven naar een meer duurzame samenleving. Dit komt tot uiting in het coalitieakkoord van de provincie Zuid-Holland en in de toekomstvisie van Goeree Overflakkee. De provincie onderschrijft de ambities van Energy Island waarmee de gemeente ernaar streeft in 2020 energieneutraal te zijn. Energy Island betekent ook andere keuzes maken. Naast windenergie en getijdenenergie wordt grootschalige zonne-energie een belangrijke vorm van energie die bijdraagt aan de ambitie van Energy Island. De gemeente en de provincie hebben afgesproken hierin verder samen op te trekken en gezamenlijk beleid te formuleren dat specifiek geschikt is voor Goeree-Overflakkee en de ambitie van Energy Island. Aan de bestuurders zal vervolgens gevraagd worden dit beleid vast te stellen. Gelet op de gemeentelijke ambities van Energy Island zijn hierbij de lopende gemeentelijke zon-projecten geschikt als pilots c.q. casuïstiek. 27 oktober 2015 ambtelijk overleg over aanpak pilot Leren door doen met de provincie Zuid-Holland. Besproken wordt hoe uitwerking te geven aan de pilot op Goeree-Overflakkee inzake de zonnevelden. 20 november 2015 bestuurlijke tafel (gedeputeerde Bom en wethouder Markwat) Energy Island: pilot 2 zonnevelden in landelijk gebied (uit het verslag) De heer Markwat geeft aan dat Energy Island een belangrijke ambitie voor het eiland is. En het gaat niet alleen om windenergie en de getijdecentrale, maar ook om zonne-energie. Mw Bom geeft aan graag met de pilots zonnevelden aan de slag te willen gaan. Voor de provincie is het vooral belangrijk hoe de zonnevelden landschappelijk worden ingepast en wat de effecten zijn van de ruimtelijke kwaliteit. Afgesproken is dat tijdens de volgende bestuurlijke tafel de voortgang besproken wordt. 15 december 2015: Ambtelijk overleg tussen provincie en gemeente : formuleren leervragen met betrekking tot de pilot. Gevolgde werkwijze, anticiperend op de filosofie omgevingswet. Dit betekent: o Adaptief en flexibel ten behoeve van energietransitie o Niet eerst generiek ruimtelijk beleid maken o Initiatief op kwaliteit en te behalen doelen beoordelen. o Leren door doen via pilots: begrensd in aantal (3 of 4) o Formuleren wat belangrijk is, waar sturing gewenst o Evaluatie van de pilot voor volgende initiatieven o Tijdspad gericht op subsidietermijn SDE+ openstelling: 27 september januari 2016: bijeenkomst met initiatiefnemer en landschapsarchitect Rho met als doel doornemen leervragen en ambitie. Uitgangspunten zijn: o Kwaliteit staat voorop: Volgen van de provinciale handboeken: Beeldkwaliteitsplan Gebiedsprofiel Ruimtelijke Kwaliteit o Modellenstudie en Uitwerking profiel zonnepark o Afspraken opnemen in anterieure overeenkomst o Overleg met omgeving (inloopbijeenkomst) Pagina 2 van 6

3 Op basis van deze uitkosten volgt een bestuurlijk afweging. Is de locatie geschikt voor dit initiatief en welke voorwaarden verbinden we er aan, in het bijzonder ten aanzien van de landschappelijke inpassing. 19 januari 2016 bespreking uitkomsten landschappelijke scenario s over hoe het in te passen als presentatie voor de direct omwonenden, LTO-GO, NLGO en de Golfbaan Roxenisse. Op deze bijeenkomst worden beide initiatieven besproken met de stakeholders LTO-GO & NLGO. Voor deze bijeenkomst worden de direct omwonenden van het initiatief bij Melissant uitgenodigd. Vanwege het beperkt aantal direct omwonenden bij Ooltgensplaat wordt afgesproken dat initiatiefnemer 1- op-1 contact legt over de plannen en ambities. Met 1 bewoner zijn uiteindelijk afspraken gemaakt rondom PV-panelen en gebruik van land van de betrokken grondeigenaar. 16 februari 2016 stemt B&W in principe in met het 2 e zonnepark als onderdeel van de pilot, de Adriaanpolder nabij Ooltgensplaat. 18 februari 2016 bestuurlijk overleg tussen gemeente & provincie: uitkomsten pilot worden besproken. Dit zijn: o Initiatief past bij duurzame doelstellingen van Goeree-Overflakkee energieneutraal eiland. o Initiatief past op de gekozen locaties, landschappelijke inpassing is maatwerk per locatie. o De locatie Roxenisse zit op de maximale afstand en capaciteit van het energienetwerk, het energiestation ligt in Stellendam. o De locatie Ooltgensplaat zeer goed aan op het energienetwerk door nabijheid energiestation. o Initiatiefnemer levert een significante investering in ruimtelijke kwaliteit en maatschappelijke meerwaarde. o Nabij Middelharnis lijkt ruimte om een 3 e ontwikkeling te faciliteren, waarbij een combinatie van windenergie en energieopslag een vernieuwd concept kan opleveren. 7 maart 2016 evaluatie pilot ambtelijk door gemeente en provincie. De belangrijkste vervolgafspraken en conclusies zijn: o Veel geleerd van de pilot qua kennis en ervaring o Provincie gaat beleid maken voor hele provincie op basis van bevindingen o Gemeente werkt de 3 e aanvraag nog uit via de pilot. Deze locatie ligt heel gunstig tot KV-station, en op de locatie gaat het om een combinatie van wind, zon en opslag. Gemeente vraagt hier een onafhankelijk landschapsadvies over. o Er moet nog een afweging volgen op een klein initiatief bij Stellendam. o Verder vooralsnog geen nieuwe initiatieven voor vaste zonnevelden in behandeling nemen in afwachting van provinciaal beleid en daadwerkelijk realisatie van doorlopen pilots. 1 september 2016 verleend de gemeenteraad de verklaring van geen bezwaar. Dit is een voorwaarde voor het verlenen van de omgevingsvergunning door het College. Andere voorwaarde voor het verlenen van de omgevingsvergunning is een getekende anterieure overeenkomst. Deze is bijgevoegd zoals verzocht. Pagina 3 van 6

4 Achtergrond/beleidskaders: Beleidsnota Goeree Overflakkee energieneutraal 2030 (ISGO, 2011) Pagina 47: Daar waar gronden niet geschikt zijn voor agrarisch, recreatief, natuur of ander gebruik kan zonne-stroom (zowel thermisch als PV) als energiegewas een alternatief vormen, dit geldt ook voor beschikbare restterreinen. Belangrijk punt van aandacht is de landschappelijke inpassing van een zonne-veld, op welke wijze dit het beste kan worden ingepast op Goeree-Overflakkee wordt nog nader onderzocht. Elementen als bijvoorbeeld schittering of vervreemding bij plaatsing laag bij de grond zijn hierbij belangrijke aandachtspunten, evenals de uitstraling van zonnevelden naar de omgeving. Beleidsuitgangspunt in deze visie voor wat betreft grootschalige zonnestroom initiatieven die positief worden beoordeeld is medewerking verlenen aan ruimtelijke inpassing. De beleidsvisie is vastgesteld door alle vier voormalige gemeenten (eind 2011/begin 2012) en wordt daarmee als eilandelijk beleidskader gezien. Goeree-Overflakkee, duurzame energie in het landschap (H+N+S, 2012) Door H+N+S landschapsarchitecten is onderzocht hoe duurzame energie, met in het achterhoofd het worden van een energieneutraal eiland, in het landschap zijn bestemming zou kunnen vinden. Ten aanzien van zonne-energie: De plaatsing van zonnepanelen op velden in het landelijk gebied is wel vergunningsplichtig, waardoor de gemeenten op dit punt richtlijnen kunnen opstellen. De grootte van de velden en de onderlinge afstanden zouden hierbij richtinggevend moeten zijn. Grootschalige toepassing van zonnepanelen geeft een weiland namelijk al snel een industrieel karakter. Verspreid over het agrarische landschap hoeft dit geen probleem te zijn, maar wanneer mensen op bepaalde plekken het gevoel krijgen dat ze tussen de zonnepanelen wonen of fietsen, dan kan de beleving van het agrarische landschap daar onder lijden. Eventuele initiatieven die de grootte van het agrarisch erf overstijgen zullen dus ruimtelijk goed op elkaar afgestemd moeten worden. Bij een grootschalige toepassing kan zonne-energie een grote impact op het landschap hebben. De sturing de gemeenten hierop hebben is beperkt, de particuliere initiatiefnemers zullen in de meeste gevallen eigenaar zijn van het object (het eigen woonhuis) waarop de zonnepanelen geplaatst zullen worden. Door eventueel zelf op grote schaal zonnepanelen in te kopen (en deze daarmee tegen een aantrekkelijk tarief aan particulieren aan te bieden) kunnen de gemeenten wel invloed hebben op de gebruikte panelen, en de hierin gehanteerde eenheid. Met relatief grote partijen als woningbouwcoöperaties kunnen de gemeenten in gesprek gaan over de toepassing van zonne-energie. Hierbij kunnen dan ook esthetische aspecten een rol spelen. Conclusie: Op basis van landschappelijk onderzoek naar het inpassen van duurzame energie, waaronder zonne-energie, wordt gesteld dat dit onder voorwaarden mogelijk is. Coalitieakkoord Samen voor een sterk eiland (GGO, 2013): De coalitie streeft ernaar een energieneutraal eiland te zijn in Hiervoor zal een actieprogramma worden opgesteld. Het gebruik en de exploitatie van de diverse vormen van duurzame energie wordt gestimuleerd door actieve promotie en het Pagina 4 van 6

5 mogelijk maken binnen bestemmingsplannen. Hierbij denken wij met name aan aardwarmte, waterstof als brandstof voor openbaar vervoer en zonne-energie. Eilandvisie, ervaar de kracht van leven (GGO, 2014) Duurzaamheid: Goeree-Overflakkee heeft alles in handen om het meest duurzame eiland te worden.stimuleer energiewinning en besparing en maak er een showcase van. Toetsvraag: is het plan of voorstel duurzaam en levert het daarmee een bijdrage aan de ambities van Energy Island? Motie Toepassen innovatieve technieken (gemeenteraad, 19 juni 2014) Ten tijden van het besluitvorming rondom windenergie op Goeree-Overflakkee is onder meer gesproken over alternatieve en innovatieve technologieën ten aanzien van duurzame energieproductie. Hoewel een zonnepark geen radicale nieuwe technologie is, is het toepassen en inpassen op deze maat en schaal wel degelijk innovatief te noemen. Het college spant zich in om de diverse moties van windenergie uit te voeren, en ziet in de zonnevelden een mogelijk alternatief voor een deel van de windtaakstelling. Visie Ruimte en Mobiliteit (PZH, 2014) Zonne-energie PV-panelen, die zonne-energie omzetten in elektriciteit, gaan een steeds grotere bijdrage leveren aan de hernieuwbare energieproductie. De relatie met het provinciale beleid worden steeds sterker. De provincie zet haar ruimtelijk instrumentarium actief in voor de innovatieve opgave van zonne-energie. Ze wil het gebruik van zonne energie actief faciliteren en ondersteunen, in elk geval in de bebouwde ruimte en onder voorwaarden in de onbebouwde ruimte. De aanleg van zonnepanelen door particulieren en bedrijven neemt sterk toe. In de meeste gevallen gaat het daarbij om plaatsing op gebouwen. Binnen het bestaand stads- en dorpsgebied ligt de verantwoordelijkheid voor de plaatsing van zonnepanelen bij de gemeenten. In het buitengebied gaat de voorkeur van de provincie uit naar meervoudig ruimtegebruik door benutting van bebouwing, agrarische bouwblokken, infrastructuur, voormalige stortplaatsen en (nader te bepalen) restruimtes. Bij plaatsing worden richtlijnen vanuit ruimtelijke kwaliteit in achtgenomen. Zonnevelden zijn een vorm van enkelvoudig ruimtegebruik. Ze sluiten andere functies op dezelfde plaats nagenoeg uit. Ze hebben in beginsel een duidelijke invloed op de kwaliteit van het landschap en beperken de ruimte voorvoedselproductie. Afhankelijk van de omvang zijn zonnevelden te beschouwen als een vorm van aanpassing dan wel transformatie van het landschap. In een provincie waarin onbebouwde ruimte een schaars en waardevol goed is, is een terughoudende benadering in die open ruimte op zijn plaats, in combinatie met een stimulerende benadering voor de bebouwde ruimte. Omdat zonnevelden een relatief nieuw fenomeen zijn, wil de provincie onder voorwaarden wel ruimte bieden voor bottom up -initiatieven. De ervaringen hiermee kunnen aanleiding zijn om te bezien of zonnevelden in de onbebouwde ruimte in bepaalde gevallen alsnog mogelijk gemaakt kunnen worden, indachtig de richtlijnen voor ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast onderscheidt de provincie de mogelijkheid voor tijdelijke zonnevelden in het buitengebied. Hierbij valt te denken aan gebieden waarvoor op termijn een andere bestemming is voorzien, maar waar die bestemming om diverse redenen vooralsnog niet wordt gerealiseerd. Watt anders Energieagenda (PZH, 2016) Proeftuin Energy Island Energy Island Goeree-Overflakkee is in 2020 energie-neutraal en loopt daarmee voorop in Nederland. Op dit moment wordt meer dan 40% duurzaam opgewekt. De betrokken partijen Pagina 5 van 6

6 op Goeree-Overflakkee willen meer doen aan de energietransitie en willen ook energie leveren aan andere delen van de Zuidwestelijke Delta. Dit vraagt de nodige inspanningen. Zo moet het energienetwerk uitgebreid worden en de energieproductie verder omhoog. Bedrijven moeten hun gebouwen of zelfs productieprocessen aanpassen om te verduurzamen en energieneutraal te worden. Energy Island wordt benut als dé proeftuin van Zuid-Holland om pilots en experimenten uit te voeren voor de energietransitie. Voor ieder initiatief geldt dat er aandacht is voor de ruimtelijke kwaliteit, maatschappelijke betrokkenheid en de samenhang met andere ontwikkelingen op het eiland. Pagina 6 van 6