Inspiratiesessie kinderarmoede

Transcriptie

1 Inspiratiesessie kinderarmoede Nationaal Congres Onderwijs, Ouders & Jeugdhulp Hans Christiaanse & Alinda Scheepers HansH

2 De cijfers kinderen groeiden in 2016 op in een huishouden met een laag inkomen van hen groeien op in een gezin met een langdurig laag inkomen(ten minste 4 jaar achter elkaar). Het aantal kinderen in langdurige armoede is ondanks de economische vooruitgang de afgelopen jaren niet gedaald. Het risico op armoede is het hoogst in de steden Amsterdam, Rotterdam, Groningen en Den Haag. Bron: CBS 2018

3 12 oktober 2017 organiseerden we een gesprekstafel met ervaringsdeskundigen uit heel het land om over hun ervaringen te praten. Samen hebben we gezocht naar mogelijke oplossingen voor de toekomst.

4 Waar kinderarmoede volgens ervaringsdeskundigen over gaat Waar gaat kinderarmoede over? Honger naar liefde en eten. Gemiste kansen, minderwaardigheid. (Kinder)armoede is een gevoel, een gevoel van schuld, schaamte, onzekerheid, niet goed genoeg zijn, wat ontstaat vanuit een gemis. Wat vaak wordt doorgegeven van generatie op generatie.

5 Waar kinderarmoede volgens ervaringsdeskundigen over gaat Waar gaat kinderarmoede over? Geen thuiskomen hebben, sociale uitsluiting. Kinderen in armoede hebben wensen die steeds maar worden uitgesteld en het zou fijn zijn als er iets of iemand kwam die wensen (een of meerdere) vervult.

6 Quotes Kinderarmoede is niet alleen geld gebrek, maar ook gebrek aan liefde Als je de kinderen wilt helpen, zal je ook de ouders moeten helpen Wat hier thuis gebeurt, komt niet op straat

7 Quotes Het gaat er om dat het kind gaat praten De lijdensweg die lang is, kan je verkorten Het is hard werken om te ontspannen Als een kind nooit iets anders ziet dan kan die ook nooit een andere keuze maken

8 Waar kinderarmoede volgens ervaringsdeskundigen over gaat Gezinsachtergronden Oorzaken: scheiding, slecht betaald werk, geen werk, niet weten welke hulp er is. Gezinsleden staan continue in de overlevingsstand, er is altijd gedoe en stress. Er wordt emotionele verwaarlozing ervaren. Kinderen voelen zich ondergeschikt aan anderen. Er zijn geen/onvoldoende helpende (rol)modellen aanwezig.

9 Waar kinderarmoede volgens ervaringsdeskundigen over gaat Waar Waar hadden ze de meeste last van? Thuis is een onrustige en onveilige rustige plek, dat maakt onzeker. Bij niemand je verhaal kwijt kunnen (thuis noch elders). De beleving dat je/je gezin anders bent/is, dat brengt onzekerheid met zich mee en een gevoel van minderwaardigheid. Dit leidt in voorkomende gevallen tot dienstbaarheid/-gedrag naar anderen. Nauwelijks leuke dingen doen (vakantie, uitje). Vooringenomenheid van en onder stimulatie door school: kom je uit een arm gezin dan zal het wel niet veel worden.

10 Waar kinderarmoede volgens ervaringsdeskundigen over gaat Waar Langetermijn effecten Opgroeien in armoede heeft een enorme (emotionele) impact waarmee ervaringsdeskundigen een leven lang moeten dealen. Voor sommigen een struggle for life.

11 Wat kunnen we hier van leren?

12 8 belangrijkste suggesties die we meekregen 1. Maak gebruik van ervaringsdeskundigen 2. Samen doen is essentieel in de aanpak van kinderarmoede 3. Financiële middelen zijn slechts een deel van de oplossing 4. Talentontwikkeling: deze kinderen zien en erkenning geven 5. Ontzorgen van ouders is de eerste stap in het oplossen van de problemen van kinderen 6. Educatie: leer alle kinderen hoe je omgaat met geld 7. Zet buddy s in die een veilige plek zijn voor kinderen 8. Laten we starten met hulpverlenen vanuit het perspectief van kinderen (en gezinnen)

13 Samen doen is essentieel in de aanpak De sleutel voor het aanpakken van dit kinderarmoede ligt volgens ervaringsdeskundigen vooral in het samen doen. Kinderen, ouders en ervaringsdeskundigen werken samen aan het duurzaam en structureel verbeteren van hun situatie. Waar nodig ondersteund door professionals. Aanpak die gericht is op het scheppen van voorwaarden om overerving van armoede van generatie op generatie te kunnen doorbreken.

14 Financiële en materiele middelen zijn een slechts deel van de oplossing Heel basale ondersteuning van kinderen (en gezinnen) kan gezinnen enorm ontzorgen. Hiermee kunnen gezinsleden ook werken aan ontspanning door even de druk er af te halen. Het maakt leuke ouder-kind-momenten mogelijk.

15 Talentontwikkeling: deze kinderen zien en erkenning geven In gezinnen die in armoede leven worden vaak geen kansen gezien, ervaren of besproken. De overlevingsmodus belemmert dat. Aandacht hebben voor en inzetten op kinderen zichzelf laten zijn en stimuleren wat kinderen zelf willen, het bieden van keuzemogelijkheden, biedt perspectief op een betere toekomst. Dat vraagt om het bevorderen van assertiviteit bij deze kinderen.

16 Ouderbetrokkenheid Het ontzorgen van ouders -door ze te helpen bij het oplossen/ hanteerbaar maken van hun problemenschept ruimte om ook aandacht te hebben voor het leren van hun kind(eren). (Hier lijken vooral gemeenten aanzet) Er wordt nog veel onwetendheid bij professionals ervaren. Daarom wordt het van belang gevonden om ervaringsdeskundigen in te zetten op school. (Hier lijkt vooral het onderwijs aan zet)

17 Educatie Kinderen die opgroeien in armoede leren vaak niet om goed met geld om te gaan en/of zaken goed te plannen. Dit is een belangrijke praktische belemmerde factor om armoedeproblematiek te doorbreken. Maakt het onderwerp onderdeel van het reguliere onderwijsprogramma. Zo leren (alle) kinderen ook indirect dat er gezinnen zijn met meer en minder geld.

18 Een veilige en prettige haven naast het gezin: een buddy Daar help je niet alleen kinderen mee maar ook gezinnen. Een buddy kan gezinnen even ontlasten en bijdragen een positieve energie in gezinnen door kinderen feel good momenten te geven. Dit werkt als een buddy zelf ervaringsdeskundige is, eentje met relevante ervaring passend bij de situatie.

19 Hulpverlenen vanuit het perspectief van kinderen en gezinnen Er is het nodige wantrouwen in hulpverlening. Kinderen zijn vaak loyaal aan ouders en praten niet zomaar over hoe het thuis gaat; kinderen voelen zich door professionals soms in de steek gelaten. Ervaringsdeskundigen kunnen de brug slaan.

20 Wat doen andere gemeenten? een paar voorbeelden Gemeente Lingerwaard: kinderen uit arme gezinnen krijgen 300,- en kunnen in een speciale webshop shoppen. Gemeente Kerkrade: 19 jongeren hebben dit jaar 10 weken nagedacht over het gemeentelijk armoedebeleid en zijn met aanbevelingen gekomen. Gemeente Utrecht heeft studenten van het ROC Midden Nederland om advies gevraagd over de U-(kortings)pas en de schuldhulpverlening. Hun adviezen, zoals een schuldphulplijn bemensd door jonge ervaringsdeskundigen, worden door de gemeente meegenomen in de verdere ontwikkeling van het armoedebeleid.

21

22