HOFSTELSEL Autarkie Landbouw

Transcriptie

1 Landbouw 81 Plattegrond van een vroeg-middeleeuws domein. 'Manor' betekent: domein, 'fallow': braak, 'orchard': boomgaard, 'meadow': weide, 'barn': stal, schuur. 1 Leg met behulp van bovenstaande plattegrond uit dat een vroeg-middeleeuws domein een autarkisch karakter had. 2 In de vroege Middeleeuwen had de akkerbouw nog een primitief karakter. Leg uit dat je dat in de bron terug kunt vinden.

2 Domein Standenmaatschappij Opkomst handel 1062 Afbeelding uit een Middeleeuwse kroniek. 1 Leg uit dat je bovenstaande afbeelding kunt gebruiken om de volgende termen, die bij de geschiedenis van de Middeleeuwen horen, uit te leggen: a domein; b standenmaatschappij; c autarkie. 2 Welke van de drie in de vorige vraag aan de orde gestelde termen (domein, standenmaatschappij, autarkie) is voor de periode van de Late Middeleeuwen veel minder van toepassing? Leg uit wat daarvan de twee voornaamste oorzaken waren.

3 Kenmerken domein 38 Reconstructie van een Angel-Saksisch dorp, op basis van gegevens uit het Domesday Book. 1 Het hierboven afgebeelde dorp vertoont kenmerken van een Middeleeuws domein. Noem twee van die kenmerken.

4 Kenmerken domein Verschil Vroege/Late Middeleeuwen 1383 Reconstructie van een Middeleeuws domein in Frankrijk. Vertaling van de Franse woorden: 'tenures' zijn gronden die gepacht/geleend worden, met 'réserve' wordt de grond van de heer bedoeld, een 'moulin' is een molen, een 'four' een gemeenschappelijke oven en een 'pressoir' een wijnpers. 1 Noem drie aspecten van het Middeleeuwse domein, die je in bovenstaande reconstructie terug kunt vinden. Leg je antwoorden uit met verwijzingen naar de bron. 2 Hoewel domeinen al een kenmerk van de vroege Middeleeuwen zijn, is deze reconstructie duidelijk gemaakt naar aanleiding van gegevens uit de late Middeleeuwen. Ontleen aan de bron twee argumenten voor deze bewering.

5 Domein 155 Plattegrond van een Middeleeuws domein. fallow: braak common pasture: gemeenschappelijke weide woodland: bos spring planting: lentegewas autumn planting; herfstgewas waste: woeste grond meadow: hooiland pond: plas closes: omheind akkerland manorhouse: huis van de heer mill: molen parsonage: pastorie 1 Toon met behulp van deze plattegrond aan dat een domein in economisch opzicht in grote mate een autarkie was. Let er op dat je in je antwoord naar de bron verwijst.

6 Gelaagdheid 282 Schematische plattegrond van een Middeleeuws domein. 'Parson' betekent pastoor, 'manor house' betekent huis van de heer, een 'barn' is een schuur, 'fallow' betekent braak en met 'lord's close' wordt het omheinde land van de heer bedoeld. 'Glebe lands' in de legenda betekent pastorieland, 'lord's demesne' grondbezit van de heer.' 1 Maak met behulp van drie aanwijzingen uit de bron het autarkische karakter van de samenleving op het domein duidelijk. 2 De plattegrond van het domein maakt duidelijk dat hier sprake is van een gelaagde samenleving. Toon dat aan en geef daarbij ook aan, wat de basis van die gelaagdheid was.

7 Ontstaan Verplichtingen horigen 1651 In de 'Hundred Rolls' van 1279, een soort volkstelling waartoe de Engelse koning Edward I opdracht had gegeven, staat het volgende vermeld over Hugh Miller, woonachtig in de heerlijkheid Alwalton, een leen van de abt van het klooster Peterborough. Een 'virgate' is een oppervlaktemaat en bestaat uit 'acres' (een acre is een stuk grond dat in één dag door een stel ossen geploegd kan worden). Een 'shilling' werd afgekort met s., een 'penny' met d.; er gingen 12 'pence' in een 'shilling'. "Hugh Miller houdt 1 virgate land als horige door daarvoor 3s. 1d. aan de genoemde abt te betalen. Evenzo verricht dezelfde Hugh werk gedurende het hele jaar, behalve 1 week met Kerstmis, 1 week met Pasen en 1 week met Pinksteren, dat wil zeggen in elke week 3 dagen, elke dag met 1 man en in de herfst elke dag met 2 mannen, door het genoemde werk uit te voeren volgens de wil van de genoemde abt, zoals met ploegen en ander werk. Evenzo geeft hij 1 bushel tarwe als zaaizaad en 18 schoven haver als veevoeder. Evenzo geeft hij 3 hennen en 1 haan jaarlijks en 5 eieren met Pasen. Evenzo rijdt hij vracht naar Peterborough en naar Jakele en nergens anders heen, volgens de wil van de genoemde abt. Evenzo als hij een fokmerrie verkoopt in zijn binnenplaats voor 10s. of meer, moet hij de abt 4d. geven, en indien voor minder zal hij niets aan de voornoemde geven. Hij betaalt ook schatting voor het huwelijk van zijn dochter en voor zijn overlijden en hij moet een belasting betaling bij het feest van Sint Michael, naar de wil van de genoemde abt." 1 Leg uit dat het hofstelsel in de Vroege Middeleeuwen is ontstaan vanuit de toenmalige economische omstandigheden. 2 Noem twee bepalingen, waaraan Hugh Miller (bron) gebonden was, die vanaf het ontstaan van het hofstelsel kenmerkend voor het leven van horigen waren. 3 Noem twee aanwijzingen uit de bron, die er op duiden dat de bepalingen, waaraan Hugh Miller moest voldoen, pas in de Late Middeleeuwen opgesteld zijn. Leg je antwoorden uit.

8 Domein Wederzijdse rechten/plichten 1793 I Tijdens de regering van de Engelse koningen Edward I en Edward II werd tussen 1283 en 1312 een document ('Custumals of Battle Abbey') opgesteld, waarin allerlei regels over de betrekkingen tussen de horige boeren en hun heer op een domein waren vastgelegd. Hieronder volgen er enkele. II Reconstructieplattegrond van een domein ('manor') in Engeland in de Late Middeleeuwen. Met de letters worden verschillende horige boeren ('tenants') aangegeven. 'Demesne' is het land van de heer, 'closes' zijn omheinde stukken land, 'meadow land' is hooiland, een 'pasture' is een weiland. "Gedurende twee dagen mest vervoeren, met een kar en twee ossen, net zoveel eten [drie maaltijden elke dag] ontvangend als hiervoor; een man vinden om te maaien gedurende twee dagen, eten ontvangend als hiervoor; geschat wordt dat hij 1½ akker in deze twee dagen kan maaien; het aldus gemaaide hooi bijeen harken en stapelen, twee maaltijden ontvangend voor één man; gedurende één dag het hooi van de heer vervoeren met een kar en drie beesten van de horige zelf, drie keer eten krijgend als hiervoor; gedurende twee dagen in de herfst bonen of haver vervoeren en gedurende twee dagen in de zomer hout, op dezelfde manier en met hetzelfde eten als hiervoor." 1 Toon aan dat je met behulp van de bronnen I en II kunt uitleggen dat op een domein a de heer en de boeren door een stelsel van rechten en plichten aan elkaar gebonden waren en b de boeren zowel zelfstandig als met elkaar verbonden waren. 2 De economie van een domein had een autarkisch karakter. Leg uit wat we daarmee bedoelen en ontleen ter illustratie van je uitleg twee gegevens aan bron II.

9 Wederzijdse rechten/plichten Rol van de Kerk 1865 I Een aantal bepalingen, die golden voor de horigen op het domein Battle Abbey (in het zuiden van Engeland) in de periode II Reconstructie-tekening van een Middeleeuws domein uit de tiende eeuw. 'Barns' zijn schuren, een 'serf' is een horige boer, een 'orchard' is een boomgaard, een 'vineyard' een wijngaard. "Twee dagen lang mest vervoeren, met een kar en twee ossen, tegen evenveel voedsel als hierboven vermeld; een man aanwijzen om twee dagen lang te maaien, tegen evenveel voedsel als hiervoor vermeld; naar schatting kan hij anderhalve akker in die twee dagen maaien; het zo gemaaide hooi bijeenharken en opstapelen, tegen 2 maaltijden voor één man; het hooi van de heer gedurende één dag vervoeren met een kar en drie van de eigen beesten van de horige, tegen net als daarvoor 3 maaltijden; in de herfst twee dagen lang bonen of haver vervoeren en in de zomer twee dagen lang hout, op dezelfde manier en met hetzelfde voedsel als hiervoor." 1 Leg met behulp van bron I uit dat het leven op een domein bepaald werd door wederzijdse rechten en plichten. 2 Toon van twee gegevens uit de bepalingen die op het domein Battle Abbey golden aan dat je ze ook terug kunt vinden in de reconstructietekening van een domein (bron II). 3 Middeleeuwse domeinen waren in hoge mate autarkisch. Toon dat aan met behulp van de reconstructietekening (II). 4 De sociale verhoudingen op een domein waren dikwijls gecompliceerder dan de enkele relatie tussen een heer en de horige boeren. Toon met behulp van de reconstructietekening (bron II) aan dat ook op dit domein sprake is van meer gecompliceerde verhoudingen.