Met minder antibiotica door de pluimveeschakels heen kan! EN MOET!

Transcriptie

1 Met minder antibiotica door de pluimveeschakels heen kan! EN MOET! André Steentjes, pluimveedierenarts Vleeskuikensymposium Coppens diervoeding Vleeskuikens antibioticavrij kan!? dinsdag 21 september 2010

2

3

4

5 22 dierenartsen (10 ) (gedifferentieerd werkzaam) Sectie Pluimvee (4): DS, EG, RE, RJ Sectie Paard (10): AS, PO, EE, CD, TS, EBu, LJ, SS, KG, KD Sectie Herkauwer (3): NG, IT, RE Sectie Varken (5): RR, MS, JG, RJ,MH Sectie Gezelschapsdieren (2): LP, EBe

6 De pluimveesector Top fok Opfok-GPS GPS Fok broederij Opfok vermeerdering Vermeerderingsbedrijven Vleeskuiken broederij Vleeskuikens Top fok Fok broederij Opfok legvermeer. Leg vermeerdering Leg broederijen Opfok leg bedrijven Leg bedrijven

7 De opdracht die mij is verstrekt! Duidelijke boodschap gewenst: het mag blijven hangen!! Stof tot praten voor de (forum-)discussie Graag praktijkgericht: men moet er mee aan de slag kunnen! Aandacht voor de voorschakels: wat kunnen die nog meer doen? aan de kaak stellen claimcultuur.

8 Mogelijke valkuilen! Teveel stof tot praten! De rol van de dierenarts zelf: de spagaat Te optimistisch? Te belerend?? Het aanwijzen van mogelijke oorzaken van (groot-) gebruik van antibiotica (beschuldigende vinger in de richting van) de dierenarts de pluimveehouder de voorlichter de broederij structuur en doelstelling van de vleeskuikenkolom (structuur: meer eieren, meer groei, uitladen t.b.v. maximaal saldo) fokkerij veevoederfabrikant

9 Probleemstelling antibiotica: Toename van het totale antibioticumgebruik in de veehouderij in de periode : van 322 ton naar 590 ton actieve stof NB: tot 2006 ook toepassing van zgn. voerbespaarders (specifieke antibiotica in veevoer): in 1999 nog 250 ton, in 2005 nog 40 ton; m.i.v geheel verboden NB: eigenlijk in 1999: het totale gebruik van antibiotica (incl. groeibevorderaars) dus meer dan 572 ton..

10 Antibioticumgebruik in de veehouderij van 1999 tot en met 2009

11 Probleemstelling antibiotica: Toename van het totale antibioticumgebruik in de veehouderij in de periode : van 322 ton naar 590 ton actieve stof NB: tot 2006 ook toepassing van zgn. voerbespaarders (specifieke antibiotica in veevoer): in 1999 nog 250 ton, in 2005 nog 40 ton; m.i.v geheel verboden NB: eigenlijk in 1999: het totale gebruik van antibiotica (incl. groeibevorderaars) dus meer dan 572 ton.. Toename van RESISTENTIE: ongevoeligheid van bacteriën tegen bepaalde antibiotica: o.a. Methicilline Resistente Staphylococcus Aureus (MRSA) Extended Spectrum Beta Lactamase-producerende bacteriën (ESBL s) Koppelbehandelingen: meer risico op resistentie dan individuele behandelingen Preventieve behandelingen...

12

13 Reductiedoelstelling van de Minister: EIND 2011: 20% reductie t.o.v EIND 2013: 50% reductie t.o.v. 2009

14 Antibioticumreductie: Hoe???? Transparantie van antibioticumgebruik (Databases) * Veterinair Centraal InformatieSysteem (VetCIS) KNMvD, FIDIN en Dierenartscoöperatie AUV * Verplichte melding door de dierenarts (IKB-KIP) Rapportage aan de overheid benchmarks voor dierenartsen Toezicht door een Veterinaire Diergeneesmiddelen Autoriteit (in oprichting)

15 Initiatieven in de vleeskuikensector Masterplan Selectief en correct antibioticagebruik in de vleeskuikenhouderij (onderdeel van CONVENANT Antibioticaresistentie Dierhouderij) NOP+NVP+NEPLUVI+PPE stellen een COMMUNICATIEPLAN op om de bewustwording en betrokkenheid te vergroten bij de pluimveehouders één op één relatie DIERENARTS-PLUIMVEEHOUDER: beiden ondertekenen de OVEREENKOMST opstellen van een bedrijfsgezondheidsplan(formularium) en bedrijfsbehandelplan op stalniveau: overleg aan de keukentafel : pluimveehouder + dierenarts + voorlichter (s) TRANSPARANTIE VAN HET ANTIBIOTICUMGEBRUIK : centrale melding in een database onderzoek naar ontwikkeling van antibioticumresistentie (indicatorbacteriën) KOPPELPASPOORT, o.a. voor eendagskuikens (o.a. met ABG s) Project Zicht op Gezonde Dieren Innovatieprogramma Antibioticavrije ketens (GPS/Broederij Lagerwey) Stopzetting van het gebruik van cefalosporines door de kuikenbroederijen

16

17 Innovatieprogramma Antibioticavrije Ketens Programma leider Inhoudelijk expert Opdrachtgever Verantwoordelijk Lenie Klein Holkenborg Ineke Eijck LNV Directeur Innovatienetwerk CLEAR: streven naar overbodig maken van antibioticumgebruik door innovatieve maatregelen Co-Innovatieprogramma Landbouwhuisdieren En Antibiotica Resistentie

18 Doelstelling Ontwikkelen en implementeren van een antibioticavrije productiewijze op varkens en vleeskuikenbedrijven Onder voorwaarde van: - Welzijn dieren gewaarborgd - Economische positie gehandhaafd - Maatschappelijke acceptatie

19 Vooraf zoektocht naar ketens Aantal verkennende gesprekken Insteek: ketens met ambitie nodig Twee ketens met bovenstaande ambitie gevonden 1. Varkensketen De Hoeve 2. Pluimveeketen GPS/Lagerwey

20 1. Fase Voorbereiding: 2 maanden Programma in fasen 2. Fase Experimenteren: 18 maanden a: Theoretisch kader (3 maanden) b: Experimenteren (ca. 15 maanden) 3. Fase Demonstreren/verbreden in de keten (ca. 18 maanden) == periode na Innovatieprogramma 1. Ketens schalen zelf op (eigen beleid) 2. Verankeren

21 Deelnemende pluimveebedrijven geografisch verspreid over Nederland 2 opfokbedrijven (opfokvleeskuikenouderdieren) 4 vermeerderingsbedrijven Broederij Lagerwey 8 vleeskuikenbedrijven Gecombineerde Pluimvee Slachterijen

22 Expertteam t.b.v. pluimveehouders Praktijkspecialisten/wetenschappers: Dick Duindam Klimaat Joost Sparla Voeding Harry Vahl Ziekte en Voeding Ingrid de Jong Welzijn Arjan Stegeman Epidemiologie Maria Groot Kruiden Jaap Wagenaar Microbioloog Expertcoaches (gezondheid) Jeroen Leus Goossen van den Bosch André Steentjes

23 Uitgangspunten in aanpak 1. Tijd voor goede voorbereiding 2. Overeenkomsten met bedrijven: afspraken vastleggen 3. Ketens aan het werk: - zelf monitoren - aanleveren voor bespreking in expertteam 4. Deskundigen in rol van coach en adviseur (expertteam)

24 Items in knelpuntanalyse 1. Diergeneesmiddelengebruik 2. Bedrijfshygiëne 3. Strooisel 4. Uitgangsmateriaal 5. Voer en drinkwater 6. Dierwelzijn 7. Technische resultaten

25 Nulmeting en monitoring in schema

26 Doel van monitoring Meten & Informatie verzamelen/inzicht verkrijgen over: 1. Koppel gezondheid 2. Resistentieontwikkeling 3. Effect van andere aanpak dan antibiotica 4. Economische gevolgen van een andere aanpak 5. Gevolgen voor dierwelzijn Monitoring op hoofdlijnen Wat wordt er gemonitord? Nulmeting 1. Uitgangssituatie (bedrijfsbeschrijving, historie, knelpuntanalyse) Monitoring 1. Antibioticagebruik 2. Technische kengetallen 3. Resistentie 4. Dierwelzijn 5. Kosten-baten van maatregelen

27 En wat kunnen we nu in de praktijk doen???????????????????

28 De pluimveesector Top fok Opfok-GPS GPS Fok broederij Opfok vermeerdering Vermeerderingsbedrijven Vleeskuiken broederij Vleeskuikens Top fok Fok broederij Opfok legvermeer. Leg vermeerdering Leg broederijen Opfok leg bedrijven Leg bedrijven

29 Invloed van de voorschakel OPFOK: Hygiëne!!! Kwaliteit eendagskuikens (!!!) Voorkom ziekte-insleep, m.n.op jonge leeftijd! Start: warmte, verse lucht (klimaat!!!), droog strooisel Bezetting, voerbaklengte Drinkwaterhygiëne!! Doordacht en juiste uitvoering van het vaccinatie-programma: Mede gericht op het vermeerderingsbedrijf!!! Coccidiose-vaccin (dosis!!) IB-situatie (IB-varianten) O.R.?? o.a. stalspecifiek vaccin, w.o. E. coli In de toekomst Enterococcen??? Klimaat in de stal!!

30 Invloed van de voorschakel VB-bedrijf: Hygiëne!!! Klimaat in de stal!! Vleeskuikenouderdiervoer(genexpressie) Vaccinatie van de ouderdieren (maternale immuniteit, o.a. IB, E. coli, Or, Enterococcen?)

31 Anatomie van de kip en het ei

32 Invloed van de voorschakel VB-bedrijf: Hygiëne!!! Klimaat in de stal!! Vleeskuikenouderdiervoer(genexpressie) Vaccinatie van de ouderdieren (maternale immuniteit, o.a. IB, E. coli, Or, Enterococcen?)

33 Invloed op het vleeskuikenbedrijf?? Analyse van GD (50% van de Nl vleeskuikenhouders): Reden van behandelen (kuikens opgezet in 2008): Spijsverteringsproblemen 58,5% Ademhalingsproblemen 32,9% Bewegingsstoornissen 17,5% Problemen 1 e levensweek 5,1% Overige 4,7% Dagdoseringen per dierjaar (dd/dj) in 2008: gem. 26,6 Bron: GD Pluimvee (juli 2010)

34 Reductie

35 Invloed op het vleeskuikenbedrijf!! Hygiëne: in de leegstand, maar ook tijdens de ronde!!! Overwogen BEZETTING.. (VERSCHIL zomer/winter) Europese Vleeskuikenrichtlijn Ontvangst van de eendagskuikens Gericht naar het KOPPELPASPOORT (wel/niet behandelen met antibiotica) Indien behandeld wordt: ALTIJD controle d.m.v. BO/ABG!!!!! Vaccinatieschema Doseringen?... Entreacties. Uitvoering?. Entreacties. Klimaat!!! CO2-meting in de eerste levensdagen M.n. in de winterperiode: afkeuring door E. coli en O.r. Strooisel.. (voetzoollaesies, hakdermatitis.) DRINGEND ADVIES: sturen in de groei.!!! >>>>>>

36 Antibiotica niet gebruiken als doping voor snelle groei

37 Invloed op het vleeskuikenbedrijf!!! Kritisch zijn t.o.v. correct en selectief gebruik? Behandeling na entreacties (geluid op de koppel)? Behandeling bij nat strooisel/ natte mest? Behandeling vanwege afkeuring bij uitladen? Bereken de dosering in mg/kg lichaamsgewicht? Gebruik uit eigen voorraad? Is er een diagnose? een geïsoleerde ziektekiem: een bacterie? een gevoeligheidstest? Sinds medio 2004: behandeling met Quinolonen (enrofloxacine, difloxacine, flumequine) altijd op basis van ABG (afspraak KNMvD met LNV)!!!

38 We hebben sameneen probleem (op te lossen)!! Antibiotica: gebruik ze goed, en alleen als het moet!

39 Met minder antibiotica door de pluimveeschakels heen kan! NEE: MOET! Vleeskuikensymposium Coppens diervoeding Vleeskuikens antibioticavrij kan!? dinsdag 21 september 2010