Dynamiek op de stedelijke arbeidsmarkt

Transcriptie

1 Dynamiek op de stedelijke arbeidsmarkt Slotbijeenkomst Arjen Edzes, Marten Middeldorp, Lourens Broersma, Inge Noback, Viktor Venhorst en Jouke van Dijk Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Ruimtelijke wetenschappen, Afdeling Economische Geografie, PO Box 800, 9700 AV Groningen Slotbijeenkomst, 21 januari 2015, UWV Lelylaan

2 Inhoud 2 1. Voorgeschiedenis, onderzoeksvragen, gemaakte keuzes 2. Opbrengsten 1. Macro-dynamiek 2. Loopbanen 3. Aanknopingspunten voor beleid

3 Motivatie 1. Kennis over eenmalige transities aanwezig, hoewel niet eenduidig. Over carrières weten we nauwelijks iets 2. De arbeidsmarkt flexibiliseert betekenis voor arbeidsmarktposities en loopbanen, maar welke? 3. Wordt iedereen beter van meer dynamiek op de arbeidsmarkt of zijn sommigen ook slechter af? En is dit een structureel of een incidenteel effect? 4. Komt arbeidsmarktdynamiek voor in specifieke bedrijven, bedrijfstakken of regio s en wat zijn daarvan de consequenties? Is een plaatsgebonden benadering nodig?

4 Onderzoeksvragen 4 1. Wat zijn de carrièrepaden van schoolverlaters, inactieven/werkzoekenden en werkenden en wat zijn de determinanten van succes? 2. Wat is de regionale arbeidsmarktdynamiek in termen van in-, door- en uitstroompatronen in bedrijven, branches, sectoren en regio s en hoe verhoudt dat zich tot werkzoekenden en baankansen aan de ene kant en economisch groeipotentieel aan de andere kant? 3. Wat zijn de implicaties van succesvolle individuele carrièrepaden aan de ene kant en stedelijke en regionale dynamiek aan de andere kant voor gebiedsgericht arbeidsmarktbeleid?

5 Onderzoeksvragen 5

6 Macro-dynamiek Traditioneel kijken we naar werkgelegenheidsgroei of daling, maar niet naar onderliggende componenten Processen van baan- en baanvernietiging (samen de baanreallocatie) Processen van in- en uitstroom van werknemers (samen de werknemersreallocatie) Personeelsdynamiek ( churning )

7 Baandynamiek : Baanvernietiging Dynamiek van banen op gemeenteniveau; Gemiddelde baanvernietiging als percentage van het aantal banen, Baandynamiek : Baanreallocatie Dynamiek van banen op gemeenteniveau; Gemiddelde baanreallocatie als percentage van het aantal banen, Legenda Baanvernietiging < 15 % 15-17,5 % 17,5-20 % % > 25 % Legenda Baanreallocatie < 30 % % % % > 45 % Kilometer Baandynamiek : Baancreatie Dynamiek van banen op gemeenteniveau; Gemiddelde baancreatie als percentage van het aantal banen, Legenda Baancreatie < 15 % 15-17,5 % 17,5-20 % % > 25 % Kilometer Kilometer

8 Baandynamiek : Uitstroom werknemers Dynamiek van werknemers op gemeenteniveau; Gemiddelde uitstroom van werknemers als percentage van het aantal werknemers, Baandynamiek : Werknemersreallocatie Dynamiek van werknemers op gemeenteniveau; Gemiddelde reallocatie van werknemers als percentage van het aantal werknemers, Legenda Uitstroom werknemers < 30 % % % % > 45 % Legenda Werknemersreallocatie < 65 % % % % > 80 % Kilometer Baandynamiek : Instroom werknemers Dynamiek van werknemers op gemeenteniveau; Gemiddelde instroom van werknemers als percentage van het aantal werknemers, Legenda Instroom werknemers < 30 % % % % > 45 % Kilometer Kilometer

9 Baandynamiek : Churning Dynamiek van banen en werknemers op gemeenteniveau; Gemiddelde churning-ratio op basis van baan- en werknemersstromen en het aantal banen en werknemers, Legenda Churning-ratio < 25 % % % % > 40 % Kilometer

10 Churning-ratio, 2011, naar sector Overige dienstverlening Cultuur, sport en recreake Gezondheids- en welzijnszorg Onderwijs Openbaar bestuur Overige zakelijke dienstverl. Spec. Zakelijke dienstverlening Onroerend goed Financiele instellingen InformaKca en communicake Logies- en maalkjd Vervoer- en opslag Groot- en detailhandel Bouwnijverheid Water en waterafvalbeheer Energie Industrie Winning van Delfstoffen Landbouw & Visserij Nederland

11 En verder 1. Baandynamiek bestaat voor een groot deel uit bedrijfsdynamiek 2. Sectorale verschillen in dynamiek zijn groot 3. Vier op de 10 bedrijven kent geen dynamiek 4. Personele dynamiek vooral in stedelijke regio s 5. Bedrijfskenmerken spelen een belangrijke rol Vervolgonderzoek naar samenstellingseffecten in regio s

12 Loopbanen en carrières 1. Beeld van een arbeidsmarkt in drie lagen: Stabiele werkende, vaak hoger opgeleide en wat oudere bevolking Beweeglijken, in verhouding jonger, vaak lager opgeleid en vaker allochtoon Uitgeslotenen, langdurig werklozen en arbeidsbeperkten Startpositie is van belang, zowel qua sociaaleconomische status als persoonskenmerken als opleiding, leeftijd, etniciteit en huishoudensamenstelling

13 Definitie en selectie groepen Werkenden Schoolverlater Inactieven Definitie Een werkende is iemand die op 1 oktober 2006 in de negen maanden voorafgaand minimaal zes maanden werk heeft gehad Een schoolverlater is iemand die op 1 oktober 2006 tussen de jaar oud is én die in de negen maanden voorafgaand onderwijs als sociaaleconomische status had, maar niet in de drie maanden na 1 oktober 2006 Een inactieve is iemand die op 1 oktober in de zes maanden voorafgaand minimaal 4 maanden één van de volgende statussen heeft: Werkloosheidsuitkering, bijstandsuitkering, sociale voorziening, arbeidsongeschiktheidsuitkering, pensioen, overig zonder inkomen Subcategorieen / combinaties met achtergrondkenmerken Geen startkwalificatie Middelbaar opl niv Hoog opl niv Kortstondig werkloos Langdurig werkloos (WW) Langdurig werkloos (WWB) Ziekte, AO Oudere (55+) Ouders met kinderen Overig

14 Loopbanen en carrières 0%# 10%# 20%# 30%# 40%# 50%# 60%# 70%# 80%# 90%# 100%# jan.106# apr.106# jul.106# okt.106# jan.107# apr.107# jul.107# okt.107# jan.108# apr.108# jul.108# okt.108# jan.109# apr.109# jul.109# okt.109# jan.110# apr.110# jul.110# okt.110# jan.111# apr.111# jul.111# okt.111# Werknemer,#één#baan# Werknemer,#meerdere#banen# Zelfstandige# Overig#inkomen# Uitkering# Pensioen# Student#/#scholier# Overig# Onbekend#/#missing# Carrièreverloop+ Nederlandse#werkenden,# totaal#

15 Loopbanen en carrières Weinig beweging bij werkenden, wederom sectorale verschillen Sector bij start volgperiode per. Werknemer (mnd) per. zelfstandig (mnd) per. uitkering (mnd) per. student (mnd) per. overig (mnd) Aantal Transities SES Aantal transities werk-werk Ooit mobiel Totaal 53,1 1,1 2,0 0,2 1,0 0,8 1,1 0,5 Geen Werknemer 24,4 4,4 8,0 4,4 5,8 3,0 1,6 0,9 Landbouw, bosb en visserij 51,1 2,3 2,1 0,2 1,4 1,0 1,1 0,6 Nijverheid en energie 54,3 0,6 2,6 0,1 0,6 0,6 0,7 0,4 Bouwnijverheid 52,7 2,2 1,6 0,0 0,7 0,8 0,8 0,5 Handel, vervoer en horeca 53,1 1,1 1,9 0,2 1,2 0,8 1,1 0,6 Informatie/communicatie 53,5 1,7 1,9 0,1 1,0 0,8 0,9 0,6 Financiële dienstverlening 54,2 0,9 1,8 0,1 1,2 0,7 0,6 0,5 Verhuur handel onr. goed 52,5 1,3 1,7 0,1 1,4 0,8 0,8 0,5 Zakelijke dienstverlening 52,7 1,4 1,9 0,1 1,4 0,8 1,2 0,6 Overheid, onderw. en zorg 56,4 0,6 1,1 0,1 0,6 0,4 1,0 0,4 Cultuur, recreatie, ov 51,5 2,1 2,0 0,2 1,2 0,9 1,3 0,6 Uitzendsector 43,9 1,6 5,0 0,6 1,8 2,1 3,0 0,9

16 Loopbanen en carrières Grote verschillen bij inactieven naar gelang soort inactiviteit Periode Scholier/ Student Aantal Transities SES (excl.baan- Soort inactieve Periode Werkn (mnd) Periode Zelfstandig (mnd) Periode Uitkering (mnd) (mnd) Periode Overig (mnd) baan) Aantal Transities Baanbaan Aantal mnd tot werkn Totaal 6,2 0,8 19,9 0,5 15,4 1,5 0,3 13,1 Kortstondig werkloos 19,3 2,7 17,3 0,4 3,0 2,7 1,2 10,4 Langdurig Werkl (WW) 16,0 2,5 19,2 0,2 5,0 2,3 0,8 12,4 Langdurig Werkl (WWB) 6,7 0,5 36,2 0,4 2,6 1,3 0,4 16,6 Ziekte/AO 3,9 0,6 43,0 0,1 0,8 0,7 0,2 15,4 Oudere (55+ 1,1 0,2 20,0 0,0 16,4 1,1 0,0 14,0 Ouder (thuisw. kind) 8,1 1,4 2,3 0,3 32,8 2,1 0,4 17,9 Overig 13,0 1,5 4,0 2,3 23,6 2,2 0,8 8,3

17 Loopbanen en carrières Schoolverlaters hebben beweeglijkste carrières, verschillen naar stedelijkheid Mate van stedelijkheid Periode Werkn (maanden) Periode Zelfstandig (maanden) Periode Uitkering (maanden) Periode Scholier/ Student (maanden) Periode Overig (maanden) Aantal transities SES (excl.baanbaan) Aantal transitie baanbaan Totaal 30,0 1,2 3,4 4,6 4,5 2,3 2,5 2,4 Zeer sterk stedelijk 27,8 1,5 3,4 4,8 5,5 2,5 2,4 2,6 Sterk stedelijk 29,8 1,0 3,6 4,7 4,4 2,3 2,6 2,3 Matig stedelijk 30,3 1,0 3,5 4,8 4,2 2,2 2,5 2,1 Weinig stedelijk 32,2 1,2 3,3 4,2 3,6 2,0 2,4 2,0 Niet stedelijk 33,5 1,3 2,9 3,7 3,4 1,9 2,4 1,9 Aantal maand tot werkn

18 Aanknopingspunten? 1. Het belang van persoonskenmerken (geslacht, etniciteit, huishouden) 2. Het belang van opleiding 3. Het belang van de startbaan (uitzendwerk geen opstap) 4. Het belang van de langste periode werknemer en maanden tot eerste werk 5. Het belang van wisselingen (tussen SES en baan-baan) 6. Het belang van de regio (voor startsituaties, transities en uitkomsten)

19 Aanknopingspunten voor beleid Waar hebben we eigenlijk invloed op? Maar in zijn algemeenheid benadrukken uitkomsten noodzaak voor 1. Transitioneel beleid 2. Werkzekerheid in plaats van baanzekerheid 3...

20 Dank voor uw aandacht 20