Dalende cijfers maar nog genoeg te doen

Transcriptie

1 Dalende cijfers maar nog genoeg te doen De substantiële daling van het aantal gestolen voertuigen die zich de afgelopen jaren reeds aftekende, lijkt zich dit jaar onverkort voort te zetten. In de eerste vijf maanden van dit jaar nam het aantal gestolen voertuigen opnieuw af met 10%. Hoewel deze cijfers in het oog springen is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. Zo registreren we een toename van het aantal gestolen (airbags en navi s), en nam ook het aantal ladingdiefstallen in de eerste maanden van 2017 toe. Signalen die er al op wijzen dat op de lauweren rusten geen optie is. Vanuit AVc wordt samen met partners dan ook voortdurend nagedacht over mogelijkheden om de gezamenlijke aanpak verder te versterken. Handel in gestolen onderdelen, of die nu afkomstig zijn van autokraak of van gestripte voertuigen, is daarbij een belangrijk aandachtspunt. Hoe gaan we die handel ontregelen en wat zijn de meest effectieve manieren om daders aan te pakken? Strafrecht is niet altijd het meest passende middel. Andere partijen, publiek èn privaat, kunnen daders ook pijn doen. Gezamenlijk optrekken en de beste aanpak kiezen is van groot belang. Daarnaast zien we de opkomst van het Internet of Things. Voertuigen, of het nu personenauto s, vrachtauto s of fietsen zijn, zullen meer en meer connected en daarmee traceerbaar zijn. Een kans voor de opsporing zou je zeggen. Zeker, maar de capaciteit die daarvoor nodig is zal slim georganiseerd moeten worden. Hoe kunnen private partijen de politie hierbij effectief ondersteunen? Hoe houden we de rolverdeling helder? Vragen die wat ons betreft de komende tijd nóg prominenter op de agenda komen te staan. Reden voor enige tevredenheid? Ja, maar nog genoeg te doen. Titus Visser Tour de Force ( ) Geïnspireerd door de start van de Tour de France is in 2015 de Tour de Force gelanceerd. De gezamenlijke overheden willen met dit plan de komende jaren de kracht van de fiets benutten om een forse impuls te geven aan een vijftal maatschappelijke ambities met het accent op vitaal. In 2016 is een uitgebreide consultatieronde gehouden onder de bij de Tour de Force aangesloten organisaties. Centrale vraag daarbij was: wat is nodig om de maatschappelijke ambities de komende jaren mogelijk te maken. Met behulp van Tourploegen is een aantal vervolgactiviteiten uitgewerkt tot de Agenda Fiets Hierin zijn meerdere doelen gesteld waaronder het thema: terugdringen fietsdiefstal. Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit is de trekker van dit thema. In een volgende nieuwsbrief komen we hier uitgebreid op terug. 1

2 Ondermijning Ondermijning is de term waarmee criminaliteit wordt bedoeld die ons allemaal raakt. Het heeft impact op ons doen en laten en het vertrouwen dat mensen en bedrijven in elkaar hebben. Op het gebied van voertuigcriminaliteit is de afgelopen jaren een ontwikkeling gaande die door de professionaliserende criminaliteit steeds meer slachtoffers maakt. De Swalmen zaak is een voorbeeld van ondermijning: honderden particulieren die in goed vertrouwen een auto kopen, die achteraf een zwaar schadevoertuig met gestolen onderdelen blijkt te zijn. Een ander voorbeeld is de veroordeling afgelopen jaar van een aantal autodieven in Rotterdam, die rond van drugs, gestolen onderdelen, plofkraken en liquidaties. Politie, gemeenten en branche (BOVAG) werken samen in de aanpak van een vergunningsplicht voor verhuurbedrijven. De onder- en bovenwereld vermengt zich hier. Het zorgt voor oneerlijke concurrentie en schaadt het vertrouwen tussen bedrijven en burgers. Het stopt niet bij de grens. Daarom is intensieve en uitgebreide Internationale samenwerking tussen publieke en private partijen noodzakelijk om succesvol te zijn bij aanpak. Rotterdam haalt 12 miljoen aan crimineel geld op De gemeente concludeert dat de gezamenlijke inzet van Openbaar Ministerie, politie, belastingdienst en gemeente tastbaar effect heeft, maar lange adem is nodig om ondermijning structureel terug te dringen. Slecht schadeherstel In 2016 heeft de RDW 259 auto s van een bedrijf uit Swalmen onderzocht ivm mogelijk slecht schadeherstel. Uit het onderzoek blijkt dat 41 procent van de auto s onveilig was hersteld en samengesteld uit meerdere voertuigen. Op de meeste voertuigen zijn ook meerdere gestolen onderdelen aangetroffen. Honderden eigenaren zijn gedupeerd. de honderd gestolen auto s aan argeloze burgers verkochten. Consumenten krijgen bij dergelijke zaken direct te maken met de uitwassen van voertuigcriminaliteit, lijden aanzienlijke financiële schade en het vertrouwen bij het kopen van een tweedehands auto loopt een flinke deuk op. Maar ook de bonafide autobranche lijdt aanzienlijke (imago)schade als gevolg van oneerlijke concurrentie. Internationalisering Ondermijning neemt toe onder invloed van internationalisering van voertuigcriminaliteit. Landsgrenzen zijn een fictieve barrière geworden. De schroevendraaiercrimineel behoort tot het verleden en de voertuighacker heeft al enkele jaren geleden zijn intrede gedaan. Aangepakte zaken blijken altijd veel omvangrijker te zijn dan gedacht. Internationale netwerken binnen voertuigcriminaliteit zijn gemeengoed: gestolen voertuigen en onderdelen worden op bestelling gestolen. Wereldwijd opererende bendes leveren alles (gestolen navigatiesystemen verdwijnen o.a. naar China), als er maar betaald wordt. Malafide autoverhuurders faciliteren criminelen bij het transport Sense of urgence Om ondermijnende voertuigcriminaliteit aan te kunnen pakken, zijn solide informatiebronnen onontbeerlijk. Partijen zetten daarom vol in op het verkrijgen van data van fabrikanten om een brede intelligence positie op te bouwen. In een volgende nieuwsbrief komen we daar uitgebreid op terug. EUROPOL prioriteert voertuigcriminaliteit in de nieuwe SOCTA (Serious Organised Crime Threat Assessment). Men noemt het als bedreiging in relatie tot autodiefstal, ramkraken en terrorisme. Ook de autoverhuurbranche wordt als bedreiging genoemd omdat malafide verhuurders zware criminaliteit faciliteren: transport van drugs, wapens, en mensenhandel. Europol noemt dit allemaal ondermijnende activiteiten en SOCTA zal de komende tijd invloed hebben op Europese prioritering. Het plakkaat ondermijning op voertuigcriminaliteit is geen toverwoord om extra capaciteit vrij te maken maar een roep om de sence of urgence te onderkennen. 2

3 Publiek private samenwerking bij opsporing van gestolen voertuigen Als gevolg van het in 2013 gestarte project versnelling diefstalsignalering worden gestolen voertuigen nu binnen een uur na de melding nationaal en internationaal gesignaleerd. direct achter een melding aan te gaan. In 2015 is daarom gestart met het project Publiek Private opsporing van gestolen voertuigen, waarbij Private Onderzoeks Bureaus (POB s) de politie ondersteunen bij de opsporing. Project publiek private samenwerking bij opsporing is een intensieve samenwerking tussen LIV, de Politie (groep Sensing en dienst Operations van de LE), het VbV, een Particulier Onderzoeks Bureau (POB), het Openbaar Ministerie en het Ministerie van V en J. Een positief effect hiervan is dat ANPR camera s ook vaker gestolen voertuigen signaleren (zie ook elders in deze nieuwsbrief). Dit heeft weer als resultaat dat het aantal teruggevonden gestolen voertuigen binnen 0-1 dag in 2016 is gestegen met 225 stuks (6%) ten opzichte van het jaar ervoor. Een logische vervolgstap is dan ook om waar mogelijk direct na de diefstalmelding in te zetten op opsporing. Vanwege capaciteit en prioriteit is de politie niet altijd in staat om Hoe werkt het? Indien een gestolen auto door een ANPR camera wordt waargenomen, verschijnt deze hit ook op het beeld bij het LIV. Zij controleren of de hit valide is. Zo ja, dan wordt per geval met de politie afgestemd wie het voertuig gaat opsporen: politie of het POB. In geval het POB het voertuig opspoort wordt dit gemeld bij de Dienst Operations, waarna de politie op een later tijdstip alsnog ter plaatse komt om de zaak strafrechtelijk af te handelen. Indien de politie daarvoor ook geen mogelijkheden heeft, wordt door het POB civiel beslag gelegd op het voertuig. Deze werkwijze blijkt succesvol te zijn, want inmiddels hebben POB s al 37 gestolen voertuigen teruggevonden. Deze pilot loopt tot het einde van 2017 in de politie-eenheden Noorden Oost-Nederland, Limburg en Brabant-Oost. Daarna wordt beslist of de pilot omgezet wordt in een landelijke aanpak. Twee ladingen motoren gestolen in Engeland Dieven zijn er eind februari bij een Engelse fabrikant vandoor gegaan met twee vrachtwagens vol motorblokken van Jaguar en Land Rover. De diefstal vond overdag plaats door simpel twee keer een klaarstaande oplegger met motoren aan te koppelen en met vervalste laaddocumenten de beveiliging te misleiden. Aanbiedingen kunt u melden bij het LIV of de Politie. Valse schadeclaim (1) Auto s worden meestal gestolen voor de onderdelen of voor een nieuw leven. Auto s stelen wordt echter steeds lastiger door betere beveiliging en toenemende connectiviteit. En aldus proberen criminelen de Verzekeraars penningen te ontfutselen met listige constructies en doortrapte leugens over zogenaamde diefstal van hun voertuig. Een voorbeeld van een valse schadeclaim: Diefstal BMW Op een donkere avond in november parkeert Ronnie om uur zijn pas aangeschafte BMW 430D op de oprit bij zijn woning. De volgende ochtend om uur wil Ronnie de auto pakken maar zijn mooie bolide staat niet meer op de plek waar hij deze heeft achtergelaten. Ronnie doet natuurlijk direct aangifte en verklaart tegen de ingeschakelde onderzoeker dat hij de twee autosleutels nog in bezit heeft. Eén sleutel gebruikt hij niet en die ligt op een vaste plek in een kastje in de gang van zijn woning. Maar wat zeggen de twee sleutels zelf. Na uitlezen blijkt dat de eerste BMW sleutel voor het laatst is gebruikt om 17:30 uur en niet om 18:30 uur zoals Ronnie verklaart. Dit kan nog wel een vergissing zijn. Maar het wordt heel verdacht als de tweede sleutel verklapt dat de auto dezelfde Lees verder op pagina 4 3

4 Vervolg van pagina 3 avond om 22:30 uur nogmaals is gebruikt en dat een rit is gemaakt van ruim 40 kilometer. Ronnie is daarover door de politie en de onderzoeker aan de tand gevoeld: Ronnie stelt, dat het bijna niet anders kan zijn dan dat zijn ex-vrouw de tweede sleutel heeft gebruikt en deze daags ná de diefstal, toen zij bij hem een pizza kwam brengen, stiekem weer heeft teruggelegd in het kastje in de gang van zijn woning. Deze verklaring staat lijnrecht tegenover zijn eerdere verklaring dat hij direct na de diefstal nog in het bezit was van beide sleutels. Ronnie is uiteraard geconfronteerd met zijn leugenachtige verklaring en uitgenodigd om het vermoeden van frauduleus handelen te weerleggen. Maar tot nu toe is het stil aan de kant van Ronnie. Vanuit de politie heeft hij reeds een proces verbaal ontvangen voor valse aangifte. Waar de BMW is gebleven is niet bekend: onderdelen? Fraudecoördinator Goudse verzekeringen Naam en automerk is gefingeerd EUropees platform voertuigcriminaliteit Dat voertuigcriminaliteit een internationaal probleem is dat een grensoverschrijdende aanpak vraagt, weten we allemaal. Daarom heeft de politie CARPOL in het leven geroepen, dat zich op EU niveau met voertuigcriminaliteit bezighoudt. En EReg, de associatie van kentekenregistraties in Europa, heeft werkgroepen die adviseren over het voorkomen van witwassen van gestolen voertuigen en over fraude met kilometerstanden. Vanuit AVc zijn we drie jaar geleden begonnen met het organiseren van een platform op Europees niveau. Binnen Nederland zien we dat de publiek-private samenwerking vruchten afwerpt, dat willen we op Europees niveau ook voor elkaar zien te krijgen. Dat lijkt te lukken! Inmiddels zijn we in de afgelopen maand mei voor de zesde keer bij elkaar geweest. De deelnemende partijen staan in de linker zijkolom. De bijeenkomsten zijn informeel in de zin dat er geen internationaal beleid wordt gemaakt. Maar er wordt wel samengewerkt. Al in de eerste bijeenkomst kwamen FIA en EReg erachter dat ze beiden bezig waren met het onderwerp kilometerfraude; een goed moment om kennis en ervaringen uit te wisselen. In volgende bijeenkomsten is gesproken over de wensen van verzekeraars m.b.t. in het buitenland teruggevonden auto s, waar zowel EReg als CARPOL betrokken is bij oplossingen. CARPOL mensen waren betrokken bij een van de EReg werkgroepen en een gezamenlijke werkgroep van CARPOL en Insurance Europe gaat verder werken aan oplossingen rond parkeergelden, (al dan niet) repatriëren van gevonden auto s e.d.. Zo komen via informele contacten belangrijke zaken aan de orde die het in de grote politieke arena en het vele hokjesdenken in Brussel niet halen. De eerste jaren hebben Henk Graafland en Werner Postma de kar getrokken om dit platform te realiseren. Inmiddels is Titus Visser de onafhankelijke moderator van dit gezelschap. Namens CARPOL nemen Bert Dodde en Ary Polderman deel aan dit internationale overleg. Deelnemende Europese koepels: ANWB s (FIA) BOVAGs (Cecra) Autofabrikanten (ACEA) Politie (CARPOL) RDW s (EReg) Verzekeraars (Insurance Europe) Groene kaarten bureaus (Council of Bureaux) Demontagesector (EGARA) 4

5 Airbags blijven hot Aangifteloket ladingdiefstal geopend De Eindhovense politie heeft in maart in een woning drie mannen aangehouden. In de woning lag een 20-tal airbags, vermoedelijk van diefstal afkomstig. De afgelopen maanden zijn in het gehele land airbagdieven actief geweest. Jaarlijks worden er duizenden gestolen en de schade is aanzienlijk. Eucaris verdrag gewijzigd Minister Melanie Schultz van Haegen heeft onlangs in Luxemburg het Protocol tot wijziging van het Eucaris-Verdrag ondertekend. Hiermee wordt het opsporen van fraude en criminaliteit met rijbewijzen en voertuigen weer iets eenvoudiger. Iedere vrachtautochauffeur of transporteur kan vanaf 15 mei 24/7 telefonisch aangifte doen van ladingdiefstal via telefoonnummer Het loket is bestemd voor ladingdiefstal binnen het wegtransport voor voertuigen zwaarder dan 3500 kg. Actieplan Transportcriminaliteit Krista Bonhoff, programmamanager transportcriminaliteit bij de Landelijke Eenheid: Iedere beller staan we 24 uur per dag, 7 dagen per week persoonlijk te woord, waardoor we direct kunnen reageren. Dat is voor zowel de getroffen ondernemer als voor ons van groot belang. Voor de ondernemer, omdat hij altijd en overal aangifte kan doen. Als snelle en directe opvolging nodig is of als er sprake is van heterdaad situaties, dan blijft 112 het nummer dat ondernemers kunnen bellen. Voor ons verbetert de kwaliteit van de vastgelegde informatie, en wordt de kans groter om verdachten op te sporen. Hoe werkt het? Tijdens kantooruren neemt het team OIV (operationele informatieverwerking) de aangifte op. Daarbuiten en in het weekend wordt de eerstvolgende werkdag contact opgenomen met het slachtoffer om de aangifte op te nemen. Voor aangifte moet gebeld worden met Onder dit telefoonnummer, dat ook in gebruik is voor aangifte van een gestolen voertuig, is in het keuzemenu de optie ladingdiefstal toegevoegd. De transportbranche belt dus nog maar met een nummer voor aangifte van diefstal van hun vrachtauto en/of lading, zonder tijdverlies en ongeacht plaats en tijd. Informatie Aangiftes zijn een belangrijke bron van informatie voor het opsporen en bestrijden van transportcriminaliteit. Op basis van een gedeeld en volledig beeld kan de politie effectievere maatregelen treffen. En dat is nodig: uit de kwartaalcijfers van de Landelijke Eenheid blijkt dat het aantal ladingdiefstallen in het eerste kwartaal van dit jaar 46% hoger ligt dan hetzelfde kwartaal in Arthur van Dijk, voorzitter van Transport en Logistiek Nederland en Ambassadeur Transportcriminaliteit: Om te voorkomen dat deze stijging doorzet, zijn maatregelen als dit aangifteloket hard nodig. Belangrijkste wijzigingen Uitbreiding technische voertuiggegevens als type, tankcapaciteit en wielbasis. Kilometerstanden kunnen worden uitgewisseld waardoor internationale tellerfraude kan worden aangepakt. Het nieuwe Verdrag stelt duidelijk omschreven eisen en voorwaarden aan het gebruik door derden. Zie ook Parkeerbeheer Amsterdam scant ook gestolen auto's Tot 31 december 2018 loopt er een proef in Amsterdam waarbij scanwagens van de gemeente, die toezicht houden op kentekenparkeren, ook gescande kentekens controleren op signaleringen. In februari en maart zijn er zo al negen gestolen auto s terug gevonden. De scanauto s beschikken over actuele data van de politie aangeleverd door de RDW. De scangegevens zijn niet inzichtelijk voor andere partijen. Het proces wordt de komende maanden geoptimaliseerd om de tijd tussen de digitale hit en het afslepen te verkorten: In twee van de drie gevallen wordt het (geparkeerde) voertuig namelijk niet meer aangetroffen. 5

6 Drugsleveranciers en klokkendokters Tijdens een groot onderzoek in Almelo naar georganiseerde hennepteelt zijn in december 2016 een drietal aanhoudingen verricht en 120 voertuigen in beslag genomen. De mannen worden verdacht van het leveren van grote partijen softdrugs en het veelvuldig manipuleren van kilometertellers. Van de in beslag genomen voertuigen bleken de kilometertellers gemanipuleerd te zijn. De tellerfraude kwam pas aan het licht doordat bij één van de verdachten een apparaat werd aangetroffen waarmee kilometerstanden kunnen worden aangepast. Dit bevestigt de veel voorkomende verwevenheid van voertuigcriminaliteit met andere vormen van ondermijnende criminaliteit. Snelle diefstalsignalering werkt (2)! Op woensdagavond 31 mei ontdekte een eigenaar van een snelle BMW M3 (420 pk!) dat zijn auto was gestolen. Hij meldt dit om uur bij het Aangifteloket Gestolen Voertuigen (AGV). Het voertuig is 35 minuten later, om uur nationaal en internationaal gesignaleerd en real time doorgezet naar alle ANPR camera s. Ruim 2 uur later, om 22.40, wordt de auto via ANPR gezien op de A28, rijdende richting het noorden. De Landelijke Eenheid reageert direct en traceert het voertuig tussen Zwolle en Meppel. Tijdens de stevige achtervolging ramt de BMW op de provinciale weg Rolde-Grollo opzettelijk een roadblock van politiewagens waarbij door de politie gericht wordt geschoten. De BMW weet echter te ontsnappen maar vliegt Wake up call Limburg bij Appingedam alsnog uit een bocht de berm in. Daar wordt een 18 jarige verdachte uit Arnhem aangehouden en afgevoerd. Zonder de snelle signalering en de intensieve samenwerking tussen de medewerkers van het AGV en politie zou deze BMW zeker zijn omgekat of in onderdelen zijn geëindigd. Na een politieonderzoek van een jaar, genaamd Wake up call, is in januari 2017 in Heerlen een aantal leden van de parkstadbende aangehouden. Het gaat om een jeugdbende die totaal niet onder de indruk is van gezag of politie. Inbraken, ramkraken, overvallen, en autodiefstallen waren de dagelijkse bezigheden van deze jeugdgroep. Hun daden zijn overwegend gepleegd in de Euregio, Duitsland en België. Sommige verdachten zitten nog op school en komen uit een goed milieu waarvan je dit niet verwacht. Het onderzoek kent daarom niet alleen een strafrechtelijke- maar ook een maatschappelijke kant: hoe kunnen jongeren zo snel en extreem ontsporen. Een ontwikkeling die een wake up call zou moeten zijn. Na de aanhoudingen zijn de diefstalcijfers van personenauto s in de Euregio drastisch gedaald tot maar liefst 40%. Stichting AVc Postbus 200, 3870 CE Hoevelaken Hogebrinkerweg 37, 3871KM Hoevelaken telefoon website secretariaat@stavc.nl Colofon De stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit (AVc) is een Publiek-Privaat samenwerkingsverband met als doel het terugdringen van criminaliteit in de mobiliteitssector. De deelnemende partijen zijn: Ministerie van Veiligheid en Justitie, RDW, Nationale Politie, Openbaar Ministerie, ANWB, RAI-Vereniging, BOVAG, ARN Auto Recycling B.V. en het Verbond van Verzekeraars. Oplage: 1000 stuks Directeur: Titus Visser Coördinatoren: Harry Blaauw Mojgan Yavari Bert Dodde André Bouwman Secretariaat: Hilly Dompig 6