Januarinota Fondsontwikkeling AOW, Anw, AKW, AIO, OBR Voorlopige cijfers 2015 F&CU

Transcriptie

1 Januarinota 2016 Fondsontwikkeling AOW, Anw, AKW, AIO, OBR Voorlopige cijfers 2015 F&CU

2 Voorwoord Voor u ligt de Januarinota 2016 van de Sociale Verzekeringsbank. Met deze rapportage verstrekt de Sociale Verzekeringsbank (SVB) vóór 1 februari ramingen voor de fondsen: Algemene Ouderdomswet (AOW), inclusief Regeling Inkomensondersteuning AOWgerechtigden (IOAOW) Algemene nabestaandenwet (Anw) Algemene Kinderbijslagwet (AKW, in 2015 is de Tegemoetkoming Ouders van thuiswonende Gehandicapte kinderen (TOG) opgegaan in de AKW) Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO) Overbruggingsregeling AOW (OBR). In deze nota staan gegevens over het aantal gerechtigden, de baten en lasten en de vermogenspositie van het voorgaande jaar. Deze nota gaat derhalve over de fondsontwikkelingen in 2015 en biedt voorafgaand aan het SUWI Jaarverslag inzicht in de ontwikkelingen bij de genoemde fondsen. Voorheen werd in de Januarinota ook de fondsontwikkeling van het huidige jaar opgenomen. Vanaf 2016 is de Januarinota beperkt tot de voorlopige realisatiecijfers van voorgaand jaar. De raming voor het huidige jaar wordt, samen met de begroting voor komend jaar, opgenomen in de nieuwe Februarinota. Tabel Inhoud premienota s Nota Januarinota Februarinota Juninota Inhoud Voorlopige realisatiecijfers voorgaand jaar Raming huidig jaar, Begroting komend jaar Actualisatie raming huidig jaar en actualisatie begroting komend jaar, meerjarenraming, advies premie Anw Begroting REM en TAS Januarinota 2016 is op 26 januari 2015 door de Raad van Bestuur van de Sociale Verzekeringsbank vastgesteld. Amstelveen, januari 2015 SVB/F&CU Januarinota

3 Inhoudsopgave Inleiding Ontwikkeling en uitgangspunten voor de ramingen Ontwikkeling aantal gerechtigden Uitkeringsbedragen Toelichting op de verschillende posten in de Balans en Staat van Baten en lasten Raming 2015, voorlopige realisatiecijfers Uitkeringen Premiebaten Bijdrage in de Kosten van de Kortingen (BIKK) Financiering door het Rijk Overige baten Normvermogen Vermogenspositie volgens EMU-definitie Rekening van baten en lasten en Balans Bijlagen Bijlage 1: Bedragen AOW Bijlage 2: bedragen Anw Bijlage 3: bedragen AKW Bijlage 4: bijstandsnormen AIO Bijlage 5: volumina AOW Bijlage 6: volumina Anw Bijlage 7: volumina AKW Bijlage 8: volumina AIO SVB/F&CU Januarinota

4 Inleiding Inhoud Deze nota heeft betrekking op de fondsen AOW, Anw, AKW/TOG, AIO en OBR. In deze nota wordt teruggeblikt op de ontwikkelingen bij deze fondsen in Hieronder staan de wetswijzigingen die in dit jaar hebben gespeeld. Hervorming Kindregelingen In de AKW hebben vanuit de Wet hervorming kindregelingen een aantal wijzigingen plaatsgevonden. TOG: de TOG is sinds geïntegreerd in de AKW. De grondslag voor de TOG is een grondslag voor dubbele AKW (AKW-plus). De doelgroep van de extra tegemoetkoming is vanaf 2015 uitgebreid: niet alleen meer alleenverdieners maar ook alleenstaande ouders kunnen recht krijgen op de extra tegemoetkoming. 20%-toeslagen voor alleenstaande ouders in de AOW, Anw en AIO zijn per vervallen en zijn overgegaan naar het Kindgebonden budget. Anw-gerechtigden die eerst een hoge nabestaandenuitkering ontvingen, krijgen daarom vanaf 2015 een lage nabestaandenuitkering. De voorwaarden voor dubbele kinderbijslag voor uitwonende kinderen i.v.m. onderwijs zijn aangescherpt. Aanpassingen in de AIO: kostendelersnorm en verhoging bijstandsnorm voor pensioengerechtigden Sinds 1 januari 2015 is de kostendelersnorm van toepassing op alle AIO-gerechtigden die met meerdere volwassenen op één adres wonen. Voor nieuwe gevallen geldt deze kostendelersnorm vanaf 1 januari Voor personen die op die datum al een AIO-aanvulling ontvingen, was er overgangsrecht tot 1 juli Vanaf 1 januari 2015 wordt de bijstandsnorm voor de AIO op een andere wijze berekend. Vóór 2015 was de AIO-norm een nominaal vastgesteld bedrag. Vanaf 2015 wordt de AIO uitkering gekoppeld aan het referentieminimumloon en wordt bij de brutering rekening gehouden met de hoogte van de ouderenkortingen. Hierdoor profiteren AIO-gerechtigden vanaf 2015 ook van het financiële voordeel van de ouderenkortingen. Kostendelersnorm Anw Op 1 juli 2015 is de kostendelersnorm Anw ingegaan. Dit betekent dat voor Anw-gerechtigden die met een meerderjarig kind, of iemand van 21 jaar of een ouder een huishouden delen, de Anwuitkering in stapjes is verlaagd. In bijlage 2 van dit rapport staan de Anw-uitkeringsbedragen voor kostendelers. Verhoging AOW-leeftijd Op 1 januari 2013 is de wet Verhoging AOW en pensioenrichtleeftijd in werking getreden. In het Regeerakkoord VVD-PvdA wordt de AOW-leeftijd versneld verhoogd. Dit wetsvoorstel Versnelde verhoging is op 2 juni 2015 aangenomen door de Eerste Kamer. Hierdoor komt de AOW-leeftijd in 2018 uit op 66 jaar en in 2021 op 67 jaar. Deze versnelde verhoging zit verwerkt in onze ramingen. SVB/F&CU Januarinota

5 Tabel AOW-leeftijd in jaren en maanden Jaar Verhoging in maanden AOW-leeftijd jaar en 1 maand jaar en 2 maanden jaar en 3 maanden jaar en 6 maanden jaar en 9 maanden jaar jaar en 4 maanden jaar en 8 maanden jaar 2022 PM minimaal 67 jaar 2023 PM minimaal 67 jaar Overbruggingsregeling AOW De overbruggingsregeling AOW (OBR) is bedoeld om voor mensen met een lage VUT- of prepensioenuitkering het inkomensgat op te vangen dat ontstaat door verhoging van de AOWleeftijd. De OBR-uitkering is even hoog als de AOW-uitkering met verschillende uitkeringshoogtes voor alleenstaanden en samenwonenden. Er geldt een inkomenstoets en een vermogenstoets. Nu het wetsvoorstel Versnelde Verhoging AOW-leeftijd doorgang vindt, wordt de OBR verlengd en uitgebreid. Ook personen die tussen 1 januari 2013 en 1 juli 2015 met VUT of prepensioen zijn gegaan of gaan en die aan de overige voorwaarden voldoen kunnen een overbruggingsuitkering krijgen voor de periode tussen de voorgaande AOW-leeftijd en de AOW-leeftijd na versnelde verhoging. Invoering Inkomensondersteuning AOW Op 1 januari 2015 is de Mogelijkheid Koopkrachttegemoetkoming Oudere Belastingplichtigen (MKOB) op nihil gezet. Hiervoor in de plaats is de Regeling Inkomensondersteuning AOW (IOAOW) gekomen 1. Het verschil tussen de MKOB en de IOAOW is dat de IOAOW wordt uitbetaald naar rato van het percentage van de verzekerde jaren voor de AOW. Afkoopsom pensioen wordt niet meer aangemerkt als inkomen Vanaf 1 december 2014 worden afkoopsommen van kleine pensioenen niet meer als inkomen aangemerkt, waardoor deze niet meer afgetrokken worden van de partnertoeslag AOW, de nabestaandenuitkering Anw of de OBR-uitkering. Deze maatregel is genomen naar aanleiding van een uitspraak van de CRvB medio december 2014 en vooruitlopend op een door staatssecretaris Klijnsma aangekondigde aanpassing van het inkomensbesluit. 2 Woonlandfactor in de Anw en AKW Sinds 1 juli 2012 is het uitkeringsbedrag verlaagd naar rato van de kosten van levensonderhoud in het woonland van de gerechtigde. In de eerste helft van zijn er gerechtelijke uitspraken 1 Per 1 januari 2015 werd de MKOB feitelijk beëindigd, terwijl de Regeling Inkomensondersteuning in de AOW per 1 februari wettelijk verankerd werd. De periode tussen 1 januari en 1 februari 2015 is opgevuld door de Tijdelijke Regeling Inkomensondersteuning AOW-gerechtigden. 2 Brief d.d van de staatssecretaris SZW aan de Voorzitter van de Tweede Kamer betreffende afkoopsom klein pensioen. Kenmerk CRvB uitspraak van 21 maart 2014 over de wet woonlandbeginsel voor in Turkije wonende Anw-ers en 9 mei 2014 voor in Marokko wonende Anw-ers. SVB/F&CU Januarinota

6 geweest waarin de CRvB heeft bepaald dat het woonlandbeginsel in de Anw niet in alle gevallen mag worden toegepast. De SVB heeft de uitspraken verwerkt in de uitvoering van de Anw. Voor een aantal landen kan het woonlandbeginsel niet meer worden toegepast. Uitkeringen zijn met terugwerkende kracht hersteld van personen die in bezwaar of beroep zijn gegaan. Voor personen die geen bezwaar hebben gemaakt is de uitkering hersteld vanaf het moment van de uitspraak van de CRvB. Op 12 december 2014 heeft de CRvB uitspraak gedaan over de toepassing van het woonlandbeginsel in de AKW. Voor een aantal landen leidt dit ertoe dat het woonlandbeginsel niet mag worden toegepast omdat dat strijdig is met de verdragen die met die landen zijn gesloten. Het gaat om Marokko, Zuid-Korea, Suriname en Israël. Voor de overige landen blijft de woonlandfactor van toepassing. Uitkeringen worden met terugwerkende kracht hersteld van personen die in bezwaar of beroep zijn gegaan. Voor personen die geen bezwaar hebben gemaakt is de uitkering hersteld vanaf 1 oktober 2014, het kwartaal waarin de uitspraak van de CRvB is gedaan. SVB/F&CU Januarinota

7 1 Ontwikkeling en uitgangspunten voor de ramingen Dit hoofdstuk beschrijft de ontwikkelingen die van invloed zijn geweest op de vermogenspositie van de fondsen AOW, Anw, AKW, AIO en OBR. De ramingen van de SVB zijn gebaseerd op de Decemberraming 2015 van het Centraal Planbureau (CPB). Tabel 1.1 Uitgangspunten voor de ramingen 2015 Juninota 2015 Januarinota 2016 Aanpassingen in procenten Bruto minimumloon - per 1 januari 0,44% 0,44% - per 1 juli 0,41% 0,41% Kinderbijslagbedragen - nominaal, per kwartaal 0,00 0,00 - per 1 januari 0,00% 0,00% - per 1 juli 0,00% 0,00% Tegemoetkoming Anw ers - per 1 januari 0,90% 0,90% - nominaal per 1 januari 0,00 0,00 Tegemoetkoming TRIA/IOAOW - per 1 januari 0,90% 0,90% - nominaal per 1 januari 0,00 0,00 - nominaal per 1 juli 0,00 0,00 WLZ-premietarief 9,65% 9,65% Belastingtarief eerste schijf 8,35% 8,35% Belastingtarief tweede schijf 13,85% 13,85% Belastingschijven en heffingskortingen (in euro s) Lengte eerste belastingschijf Lengte tweede belastingschijf Premiegrens (=Lengte eerste + tweede schijf) Algemene heffingskorting partnerfactor per 1 januari 1,8625 1,8625 -partnerfactor per 1 juli 1,8500 1,8500 Ouderenkorting Aanvullende ouderenkorting Tegemoetkoming Anw ers 199,80 199,80 Tegemoetkoming TRIA/IOAOW 304,64 304,20* Premies werknemersverzekeringen (in procenten) Zorgverzekeringspremie werknemers 0,00% 0,00% Zorgverzekeringspremie werkgevers 6,95% 6,95% Zorgverzekeringspremie 65 jaar en ouder 4,85% 4,85% Werkloosheidspremie werknemers 0,00% 0,00% Werkloosheidspremie franchise per dag (in euro s) 68,80 68,80 Macro-economische variabelen (in miljoenen euro s) Premieplichtig inkomen AOW * Premieplichtig inkomen Anw * Heffingskorting jonger dan 65 jaar * Heffingskorting 65 jaar en ouder * *Gewijzigd t.o.v. vorige raming SVB/F&CU Januarinota

8 1.1 Ontwikkeling aantal gerechtigden Het aantal AOW-ers is het afgelopen jaar met 2% toegenomen. Door de vergrijzing van de bevolking neemt het aantal AOW-gerechtigden steeds verder toe, ondanks de verhoging van de AOW-leeftijd. Daarmee neemt ook het aantal gerechtigden voor IOAOW toe. Het aantal Anw ers is in 2015 met 9% gedaald. In de komende jaren wordt het uitkeringsbedrag voor deze groep verlaagd. De ontwikkeling van het aantal Anw ers kan de komende jaren weer toenemen met 65-plussers door de verhoging van de AOW-leeftijd. Hierdoor komt een einde aan de jarenlange afname van het aantal Anw ers: o Met de wijziging van de Algemene Weduwen- en Wezenwet (AWW) in de Algemene nabestaandenwet (Anw), behouden oud-aww ers hun recht en ontvangen verder alleen nabestaanden die geboren zijn vóór 1950 nog een uitkering. o Nabestaanden die later zijn geboren krijgen alleen Anw als zij thuiswonende kinderen jonger dan achttien jaar hebben, of als zij arbeidsongeschikt zijn. o o Daarnaast wordt het inkomen gekort op de uitkering. Door de integratie van de halfwezenuitkering met de nabestaandenuitkering neemt het aantal gerechtigden eveneens af. o In juli 2015 is de kostendelersnorm ingevoerd. Eind december ontvingen ruim nabestaanden een uitkering voor kostendelers. Het aantal kinderbijslagkinderen is redelijk stabiel. Gemiddeld genomen waren er in kinderbijslagkinderen. De toename van het aantal gekorte AOW ers zorgt ervoor dat het aantal AIO-gerechtigden met 1% is toegenomen (van huishoudens eind 2014 tot huishoudens eind 2015). 1.2 Uitkeringsbedragen Koppeling aan netto -minimumloon Het netto AOW-pensioen, de netto Anw-uitkering en de netto AIO-uitkering zijn gekoppeld aan het netto minimumloon. Op deze manier wordt ook rekening gehouden met de belastingen en de sociale premies die worden ingehouden op het minimumloon, het AOW-pensioen, Anw-uitkering en AIO-uitkering. Sinds 1 januari 2012 is, met uitzondering van de AOW, de dubbele heffingskorting in het referentieminimumloon afgebouwd. De partnerfactor voor de algemene heffingskorting staat in Tabel 1.1.Tabel 1.1 Aanpassing Anw-uitkering met kind Sinds oktober 2013 bestaat er geen aparte halfwezenuitkering meer, maar kent de Anw een hogere uitkering (90%) voor nabestaanden met de zorg voor een halfwees. Met ingang van 2015 is de Anwuitkering voor nabestaanden met zorg voor een halfwees verlaagd naar hetzelfde niveau als de lagere uitkering (70%). Het uitkeringsdeel voor de halfwezen is overgegaan naar het Kindgebonden budget. Tegemoetkoming Anw ers en Inkomensondersteuning AOW ers De uitkeringsbedragen Anw in deze nota zijn exclusief de Tegemoetkoming Anw ers. De uitkeringsbedragen AOW in deze nota zijn exclusief de uitkeringen vanuit de Regeling Inkomensondersteuning AOW ers. Voor beide zijn wel aparte ramingen opgenomen. Voor de financiering van de tegemoetkoming Anw ers bestaat een financiering door het Rijk. De IOAOW wordt gefinancierd uit de rijksbijdrage voor het AOW-fonds. Kinderbijslagbedragen De kinderbijslagbedragen worden als norm geïndexeerd met de prijsindex van de gezinsconsumptie. Deze norm is sinds 2012 losgelaten. In 2015 zijn de bedragen niet geïndexeerd. SVB/F&CU Januarinota

9 1.3 Toelichting op de verschillende posten in de Balans en Staat van Baten en lasten In de jaarrekening van de door de Sociale Verzekeringsbank beheerde fondsen worden de baten en lasten verantwoord op transactiebasis. Dit betekent dat de ontvangsten en uitgaven toegerekend worden aan de jaren waarop deze betrekking hebben. Het Rijk gaat bij de financiering van de AKW/TOG, AIO en TRIA/IOAOW en OBR uit van transactiebasis, maar verantwoordt de ontvangsten en uitgaven op kasbasis. In deze nota staan voor de AKW en AIO zowel cijfers op transactiebasis als op kasbasis Uitvoeringskosten De uitvoeringskosten van 2015 zijn overgenomen van de prognose uit het tweede externe tertaalverslag. De realisaties volgen in het jaarverslag Premiebaten De SVB rapporteert de premiebaten voor de AOW en Anw op basis van de definitie van de Economische en Monetaire Unie (EMU). Dit houdt in dat de premieontvangsten via de inkomstenheffing en de nabetalingen over de loonheffing en de inkomstenheffing worden toegerekend aan de baten in het jaar waarin deze zijn ontvangen door de Belastingdienst. De premieontvangsten via de loonheffing tussen 1 februari van het verslagjaar en 31 januari van het jaar dat volgt op het verslagjaar worden toegerekend aan de baten in het verslagjaar. Premieplichtig inkomen en heffingskorting Premieplichtig inkomen is het totaal van de inkomens waarover premie wordt geheven. Vanaf het bereiken van de AOW-leeftijd hoeft geen AOW-premie meer betaald te worden. Daarom is het premieplichtig inkomen voor de AOW lager dan voor de Anw. De totale heffingskorting wordt toegerekend aan de fondsen naar verhouding van de premietarieven in de eerste schijf. Afdrachtvermindering Op basis van de wet vermindering afdracht loonbelasting en premies volksverzekeringen hoeft de werkgever in bepaalde situaties minder loonheffing af te dragen aan de Belastingdienst. Als gevolg hiervan ontvangen de AOW en de Anw minder premiebaten. Nabetalingen De Belastingdienst int in één gecombineerde heffing zowel loon- en inkomstenbelasting, premies volksverzekeringen als premies werknemersverzekeringen. In de verdeling tussen loon- en inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen worden belastingen en premies eerst voorlopig verdeeld over het Rijk en de fondsen AOW, Anw en WLZ. Na twee jaar wordt de loonbelasting afgerekend via nabetalingen en weer twee jaar later volgt de afrekening van de inkomstenbelasting. Vrijwillige premies Naast de verplichte verzekering voor AOW, Anw, en WLZ voor Nederlandse ingezetenen, is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk om een vrijwillige verzekering af te sluiten voor de volksverzekeringen. Hiervoor wordt premie geheven door de SVB Bijdrage in de Kosten van de Kortingen Sinds de belastingherziening in 2001 komen er per saldo minder premies binnen bij de volksverzekeringen AOW, Anw en WLZ. Ter compensatie verstrekt het Rijk de Bijdrage in de Kosten van de Kortingen (BIKK) aan de fondsen. De hoogte van deze BIKK is afhankelijk van de heffingskorting en van de premietarieven. Ieder jaar wordt de BIKK geïndexeerd met de toename van de heffingskorting. SVB/F&CU Januarinota

10 1.3.4 Aanvullende Financiering door het Rijk Bij gelijkblijvende premietarieven zijn de premiebaten en de BIKK ook in de toekomst onvoldoende om de uitkeringen en uitvoeringskosten van de AOW te financieren. Daarom financiert het Rijk de vermogenssaldi van de AOW. De hoogte van de rijksbijdrage AOW wordt jaarlijks bepaald aan de hand van een raming van het verschil tussen het fondsvermogen en het normvermogen. Tabel 1.2 Financieringsoverzicht 2015 Juninota 2015 Januarinota 2016 Premietarieven (%) AOW-premie 17,9% 17,9% Anw-premie 0,6% 0,6% Overige financiering (in miljoenen euro s) AOW BIKK Aanvullende Financiering door het Rijk Vermogenspositie ultimo Anw BIKK - - Tegemoetkoming Anw ers 8 8 Vermogenspositie ultimo AKW Financiering door het Rijk AIO Financiering door het Rijk OBR Financiering door het Rijk 15,0 4, Normvermogen Het doel van het normvermogen is om zichtbaar te maken wat het eigen vermogen op de balansdatum moet zijn om de structurele afwijkingen tussen ontvangsten en uitgaven te kunnen opvangen. Het normvermogen is daarmee het ijkpunt voor de vaststelling van een vermogenspositie. Het normvermogen dient niet om een fonds in te dekken tegen incidentele ontwikkelingen. Incidentele factoren worden buiten beschouwing gelaten. Het normvermogen gaat uit van dekkende premiebaten. Op dekkend niveau zijn de structurele baten gelijk aan de structurele lasten. Door uit te gaan van dekkende premiebaten worden beleidsoverwegingen ten aanzien van de jaarlijkse premievaststelling buiten beschouwing gelaten. Met de belastingherziening 2001 is de BIKK gekomen als structurele financieringsbron. Voor de AOW is dit onvoldoende om de stijgende uitkeringslasten te dekken. Om het gat dat zo ontstaat te dekken is er een aanvullende rijksbijdrage bijgekomen. Door deze rijksbijdrage als structureel aan te merken, is de dekkende AOW-premie gelijk aan de feitelijke premie. Het normvermogen bestaat uit drie componenten: liquiditeitsnorm: dit zijn de liquide middelen op de balansdatum, waarbij de liquide middelen in het komende jaar, bij structurele inkomsten en uitgaven, gemiddeld op nul uitkomen. debiteuren: dit zijn voornamelijk te vorderen premies. crediteuren: dit zijn voornamelijk te betalen uitkeringen. De debiteuren worden bij de liquiditeitsnorm opgeteld en de crediteuren worden er van afgetrokken. De liquiditeitsnorm staat op nul, omdat dit de beste benadering blijkt van de doelstelling om de liquide middelen gemiddeld in het jaar op nul uit te laten komen. SVB/F&CU Januarinota

11 Tabel 1.3 Componenten van het normvermogen per 31 december (in miljoenen euro s) AOW Liquiditeitsnorm 0 0 Debiteuren Crediteuren Normvermogen Anw Liquiditeitsnorm 0 0 Debiteuren Crediteuren Normvermogen Totaal Liquiditeitsnorm 0 0 Debiteuren Crediteuren Normvermogen SVB/F&CU Januarinota

12 2 Raming 2015, voorlopige realisatiecijfers In dit hoofdstuk wordt de huidige raming van de vermogenspositie eind 2015 vergeleken met de raming uit de Juninota Tabel 2.1 Mutatie raming vermogenspositie in 2015 (in miljoenen euro s) AOW Anw AKW AIO Totaal Vermogenspositie 2015 Januarinota Vermogenspositie 2015 Juninota Verschil Hogere uitkeringen Lagere ink.ondersteuning/tegemoetkomingen Niet gepresenteerde AKW Hogere bijdrage AOF aan ZVW-fonds -1-1 Hogere uitvoeringskosten Hogere premies via loonh. na afdr.vermindering Lagere premies inkomstenheffing kas Hogere premies via nabetalingen Lagere BIKK Lagere financiering door het Rijk Hogere financiering tegemoetkoming Hogere overige baten Lagere mutatie bestemmingsreserve Hogere mutatie normvermogen Mutatie Juninota- Januarinota Uitkeringen De uitkeringen over 2015 worden geraamd op miljoen voor de AOW, 481 miljoen (incl. 29 miljoen werkgeverslasten) voor de Anw, miljoen voor de AKW ( miljoen op kasbasis) en 230 miljoen voor de AIO ( 239 miljoen op kasbasis). Het regres verkeersdoden waar de verzekeraars in totaal naar verwachting 1 miljoen voor betalen aan het Anw-fonds is in mindering gebracht op de uitkeringslasten Anw. Dit bedrag is gelijk aan de Juninota. De uitkeringslasten zijn bij de AOW 63 miljoen hoger en bij de Anw 16 miljoen lager dan in de Juninota. Bij de AKW zijn de uitkeringslasten 4 miljoen lager dan in de Juninota en bij de AIO zijn de uitkeringslasten 3 miljoen hoger dan in de Juninota. In Tabel 2.2 worden de verschillen toegelicht: SVB/F&CU Januarinota

13 Tabel 2.2 Ontwikkeling uitkeringen AOW, Anw, AKW en AIO (in miljoenen euro s) AOW Anw AKW AIO Totaal Uitkeringen 2015 excl. werkgeverslasten Juninota Werkgeverslasten Uitkeringen 2015 incl. werkgeverslasten Juninota Ontwikkelingen aantal gerechtigden Ontwikkelingen Anw regres verkeersdoden 0 0 Totaal volume-effect Wijziging indexering Wijziging inhoudingen Totaal prijseffect Totale mutatie Uitkeringen 2015 incl. werkg.lasten Januarinota /-werkgeverslasten Uitkeringen 2015 excl. werkg.lasten Januarinota Inkomensondersteuning AOW ers en Tegemoetkoming Anw ers De Regeling Inkomensondersteuning AOW ers (IOAOW) is in 2015 in de plaats van de MKOB gekomen. De uitkeringslasten IOAOW worden geraamd op 922 miljoen. Dit is 7 miljoen lager dan de Juninota. De tegemoetkoming voor Anw ers wordt geraamd op 8 miljoen. Dit is gelijk aan de Juninota AKW+ (voorheen TOG+) Naar verwachting komen de ouders van ongeveer kinderen in aanmerking voor AKW+. De lasten hiervan worden geraamd op 11 miljoen. Deze raming is gelijk aan de Juninota. De AKW+ over 2015 wordt pas in 2016 uitbetaald. In 2015 is er nog wel TOG+ over 2014 voor een bedrag van 2,9 miljoen uitbetaald. Dit bedrag is geadministreerd in het fonds TOG en wordt hier daarom niet gepresenteerd. Het verschil tussen de raming van de AKW+ voor 2016 en de realisatie van de TOG+ voor 2015 komt door de uitbreiding van de doelgroep met alleenstaande ouders vanaf Bijdrage AOF aan ZVW-fonds Over AOW-uitkeringen geldt sinds 2013 het verlaagde ZVW-tarief. De netto uitkering verandert niet dus dit leidt tot lagere bruto uitkeringen. Het voordeel dat dit voor het AOW-fonds oplevert wordt via een bijdrage overgeboekt naar het ZVW-fonds. De hoogte van deze bijdrage in 2015 wordt geraamd op 734 miljoen. Dit is 1 miljoen hoger dan in de Juninota Overbruggingsregeling AOW De SVB voert de overbruggingsregeling AOW uit voor 65-plussers die al met vroegpensioen waren voordat de AOW-leeftijd werd verhoogd. De uitkeringslasten voor de overbruggingsregeling worden geraamd op 4,1 miljoen. De uitvoeringskosten voor de overbruggingsregeling worden geraamd op 0,7 miljoen. De rijksbijdrage Overbruggingsregeling AOW wordt geraamd op 4,8 miljoen. Dit is 10,2 miljoen minder dan in de Juninota, omdat het aantal OBR-gerechtigden aanzienlijk lager uitkomt dan geraamd. Hiervoor is een aantal mogelijke verklaringen. Ten eerste blijkt een aantal grote en middelgrote pensioenfondsen (waaronder het ABP) een eigen overbruggingsregeling te kennen. Bij deze regelingen wordt het AOW gat van de deelnemer overbrugd met de eigen pensioenregeling. Ten tweede kan het in laten gaan van het aanvullende pensioen zijn gebruikt ter overbrugging. Het ingaan van zulke (pre)pensioenregelingen drukt zowel het aantal deelnemers aan de regeling als de gemiddelde uitkering. Een derde mogelijke verklaring voor het lagere gebruik van SVB/F&CU Januarinota

14 de OBR is dat de te overbruggen periode tot en met 2015 maximaal drie maanden bedroeg. Een deel van de doelgroep kan de overbrugging van deze maanden op een andere manier gefinancierd hebben. Ten vierde is in 2015 de partnertoeslag voor de OBR afgeschaft, waardoor veel 65-plussers die zelf een te hoog inkomen hebben maar een partner hebben met geen of een laag inkomen, niet langer in aanmerking komen voor een overbruggingsregeling. De staatssecretaris van SZW heeft toegezegd aan de Kamer om een onderzoek uit te voeren naar de onderbesteding en het nietgebruik van de OBR, en hierover voor de zomer aan de Kamer te rapporteren. De SVB is bij dit onderzoek betrokken. 2.2 Premiebaten Premies via loonheffing en inkomstenheffing De geraamde ontvangen premies vanuit de loonheffing zijn voor de AOW 171 miljoen en voor de Anw 8 miljoen hoger dan in de Juninota geraamd. De premies loonheffing na afdrachtvermindering komen naar verwachting uit op miljoen voor de AOW en 986 miljoen voor de Anw. Bij de inkomstenheffing worden de premies voor de AOW 60 miljoen en voor de Anw 4 miljoen lager geraamd dan in de Juninota. De premies worden dan miljoen voor de AOW en miljoen voor de Anw Nabetalingen Eind 2015 zijn de loonheffing 2013 en inkomensheffing 2011 afgerekend. In onderstaande tabel staan de nabetalingen die in 2015 hebben plaatsgevonden. Tabel 2.3 Nabetalingen AOW en Anw in 2015 (in miljoenen euro s) Januarinota 2016 Juninota 2015 Verschil AOW Anw AOW Anw AOW Anw Loonheffing Inkomstenheffing Herberek. loonh./werkn.verzekeringen Totaal Per saldo is er een verwachte nabetaling van het Rijk aan het AOW fonds van miljoen en een verwachte nabetaling van het Rijk aan het Anw-fonds van 179 miljoen. Dit is voor de AOW 18 miljoen lager en voor de Anw 26 miljoen hoger dan in de Juninota Vrijwillige premies De vrijwillige AOW-premiebaten worden geraamd op 12 miljoen. De vrijwillige Anw-premiebaten zijn zeer klein en worden geraamd op nihil. Dit is voor zowel de AOW als de Anw gelijk aan de raming in de Juninota. 2.3 Bijdrage in de Kosten van de Kortingen (BIKK) De BIKK is bij gelijkblijvende premietarieven AOW en Anw voorlopig bepaald op miljoen voor de AOW en nihil voor de Anw. De Bikk AOW is door het Ministerie van SZW naar aanleiding van de MEV 2016 naar beneden bijgesteld. Hierdoor is de Bikk voor de AOW 2 miljoen lager en voor de Anw gelijk aan de raming in de Juninota. 2.4 Financiering door het Rijk De SVB heeft van het Ministerie van SZW een bijdrage voor de AOW ontvangen van miljoen voor de dekking van de vermogenspositie. Hier was in de Juninota al rekening mee gehouden. De rijksbijdrage voor de AKW wordt op transactiebasis geraamd op miljoen (kasbasis: miljoen), 15 miljoen lager dan in de Juninota. De rijksbijdrage voor de AIO wordt op transactiebasis geraamd op 251 miljoen (kasbasis: 254 miljoen), 6 miljoen hoger dan in de Juninota. SVB/F&CU Januarinota

15 2.5 Overige baten De overige baten en lasten bestaan uit interest over de liquide middelen en over de financiering vaste activa bij de AOW en verdere baten uit boeten en maatregelen. De interestbaten 2015 bij de AOW worden geraamd op 28 miljoen ( 27 miljoen hoger dan de raming in de Juninota). Het grootste deel van dit bedrag ( 22 miljoen) bestaat uit invorderingsrente. Bij de Anw worden de interestbaten geraamd op nihil (gelijk aan de raming in de Juninota). De interestbaten bij de AKW en de AIO worden geraamd op nihil. Dit is voor allebei 1 miljoen lager dan de raming in de Juninota. 2.6 Normvermogen Volgens de EMU-definitie is de raming van het normvermogen in 2015 voor de AOW 15 miljoen hoger en voor de Anw 15 miljoen hoger dan in Daarmee komt de mutatie van het normvermogen bij de AOW 12 miljoen en bij de Anw 4 miljoen hoger uit dan in de Juninota. Bij de AOW komt het normvermogen eind 2015 uit op 939 miljoen en bij de Anw op 90 miljoen. 2.7 Vermogenspositie volgens EMU-definitie De raming voor de vermogenspositie AOW wordt verhoogd van - 49 miljoen in de Juninota naar - 4 miljoen. De raming voor de vermogenspositie Anw is 40 miljoen hoger dan in de Juninota en komt uit op miljoen. Tabel 2.1 aan het begin van dit hoofdstuk bevat een overzicht van de mutaties. SVB/F&CU Januarinota

16 2.8 Rekening van baten en lasten en Balans 2015 Tabel 2.4 Rekening van baten en lasten 2015 (in miljoenen euro s) AOW Anw AKW AIO Totaal Premies loonheffing vóór afdrachtverm Afdrachtvermindering loonheffing Premies loonheffing na afdrachtverm Premies inkomstenheffing Nabetalingen Vrijwillige premies Premies BIKK Financiering door het Rijk Financiering IOAOW/Tegemoetkoming Overige baten Baten Uitkeringen Ink.onderst. AOW/Tegemoetkoming Anw Bijdrage AOF aan ZVW-fonds Uitvoeringskosten Mutatie voorzieningen Lasten Saldo van baten en lasten /- Mutatie bestemmingsreserve /- Mutatie normvermogen Mutatie vermogenspositie Tabel 2.5 Balans per 31 december 2015 (in miljoenen euro s) AOW Anw AKW AIO Totaal Financiering vaste activa Te vorderen premies Te vorderen op het Rijk Te vorderen uitkeringen Overige vorderingen Liquide middelen Totaal activa Fondsvermogen: - bestemmingsreserve normvermogen vermogenspositie Totaal fondsvermogen Voorzieningen Te betalen uitkeringen Te betalen loonheffing en sociale lasten Totaal passiva SVB/F&CU Januarinota

17 Bijlagen Bijlage 1: Bedragen AOW 4 Ingangsdatum Indexering bruto minimumloon 0,44% 0,41% Bruto minimumloon 1.501, ,80 -/- zorgverzekeringspremie 0,00 0,00 -/- werkloosheidspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 179,75 183,00 Netto minimumloon 1.322, ,80 Bruto gehuwden pensioen met toeslag 1.481, ,08 -/- zorgverzekeringspremie 71,83 71,97 -/- loonheffing 88,16 88,16 Netto gehuwden pensioen 1.321, ,95 Bruto gehuwden pensioen zonder toeslag 740,60 742,04 -/- zorgverzekeringspremie 35,91 35,98 -/- loonheffing 0,00 0,00 Netto gehuwden pensioen 704,69 706,06 Bruto alleenstaanden pensioen 1.086, ,21 -/- zorgverzekeringspremie 52,68 52,77 -/- loonheffing 0,00 0,00 Netto alleenstaanden pensioen 1.033, ,44 Bruto geh.pensioen met toeslag en korting 1.333, ,68 -/- zorgverzekeringspremie 64,65 64,78 -/- loonheffing 67,33 67,33 Netto gehuwdenpensioen met korting 1.201, ,57 Vakantietoeslag Bruto vakantietoeslag minimumloon 120,15 120,63 -/- zorgverzekeringsspremie 0,00 0,00 -/- werkloosheidspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 44,33 42,75 Netto vakantietoeslag minimumloon 75,82 77,88 Bruto vakantietoeslag geh. met toeslag 99,02 101,70 -/- zorgverzekeringsspremie 4,80 4,93 -/- loonheffing 18,41 18,91 Netto vakantietoeslag gehuwden 75,81 77,86 Bruto vakantietoeslag geh. zonder toeslag 49,51 50,85 -/- zorgverzekeringsspremie 2,40 2,46 -/- loonheffing 0,00 0,00 Netto vakantietoeslag gehuwden 47,11 48,39 Bruto vakantietoeslag alleenstaanden 69,32 71,21 -/- zorgverzekeringsspremie 3,36 3,45 -/- loonheffing 0,00 0,00 Netto vakantietoeslag alleenstaanden 65,96 67,76 Bruto vak.toesl. geh. met toesl. en korting 89,12 91,54 -/- zorgverzekeringsspremie 4,32 4,43 -/- loonheffing 16,57 17,02 Netto vakantietoeslag geh. met korting 68,23 70,09 4 De uitgangspunten voor de bruto-netto-trajecten staan in hoofdstuk 1. De brutobedragen in de tabel kunnen afwijken van de wettelijk vastgestelde bedragen. SVB/F&CU Januarinota

18 Bijlage 2: bedragen Anw 5 Ingangsdatum Indexering bruto minimumloon 0,44% 0,41% Bruto minimumloon 1.501, ,80 -/- zorgverzekeringspremie 0,00 0,00 -/- werkloosheidspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 204,91 210,50 Netto minimumloon 1.296, ,30 Bruto nabestaandenuitkering 1.138, ,36 -/- zorgverzekeringspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 230,25 230,25 Netto nabestaandenuitkering 907,82 908,11 Bruto nabestaandenuitkering voor kostendelers 1.138, ,66 -/- zorgverzekeringspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 230,25 215,50 Netto nabestaandenuitkering voor kostendelers 907,82 882,16 Bruto inkomensonafh. Nabestaandenuitkering 450,54 452,34 -/- zorgverzekeringspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 0,00 0,00 Netto inkomensonafhankelijke nabestaandenuitkering 450,54 452,34 Bruto nabestaandenuitkering voor verzorgingsrelatie 730,95 731,15 -/- zorgverzekeringspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 82,50 82,50 Netto nabestaandenuitkering voor verzorgingsrelatie 648,45 648,65 Vakantietoeslag Bruto vakantietoeslag minimumloon 120,15 120,63 -/- zorgverzekeringsspremie 0,00 0,00 -/- werkloosheidspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 44,33 42,75 Netto vakantietoeslag minimumloon 75,82 77,88 Bruto vakantietoeslag nabestaanden 83,56 85,85 -/- zorgverzekeringsspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 30,49 31,33 Netto vakantietoeslag nabestaanden 53,07 54,52 Bruto vakantietoeslag voor kostendelers 83,56 83,39 -/- zorgverzekeringsspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 30,49 30,43 Netto vakantietoeslag voor kostendelers 53,07 52,96 Bruto inkomensonafhankelijke vakantietoeslag 36,05 36,19 -/- zorgverzekeringsspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 13,15 13,20 Netto inkomensonafhankelijke vakantietoeslag 22,90 22,99 Bruto vakantietoeslag voor verzorgingsrelatie 59,69 61,31 -/- zorgverzekeringsspremie 0,00 0,00 -/- loonheffing 21,78 22,37 Netto vakantietoeslag voor verzorgingsrelatie 37,91 38,94 5 De uitgangspunten voor de bruto-netto-trajecten staan in hoofdstuk 1. De brutobedragen in de tabel kunnen afwijken van de wettelijk vastgestelde bedragen. SVB/F&CU Januarinota

19 Bijlage 3: bedragen AKW Ingangsdatum Indexering 0,00% 0,00% Nominale verhoging bedrag eerste kind 0,00 0,00 leeftijd 0-5 jaar 191,65 191,65 leeftijd 6-11 jaar 232,71 232,71 leeftijd jaar 273,78 273,78 Bijlage 4: bijstandsnormen AIO 6 Ingangsdatum Netto uitkering excl. vakantietoeslag Alleenstaande 1.023, ,79 Gehuwden, beiden AOW-leeftijd 1.398, ,58 Geh., één AOW-leeftijd, ander niet 1.398, ,58 Netto vakantietoeslag Alleenstaande 53,88 53,99 Gehuwden, beiden AOW-leeftijd 73,58 73,82 Geh., één AOW-leeftijd, ander niet 73,58 73,82 Netto uitkering incl. vakantietoeslag Alleenstaande 1.077, ,78 Gehuwden, beiden AOW-leeftijd 1.471, ,40 Geh., één AOW-leeftijd, ander niet 1.471, ,40 6 De uitgangspunten voor de bruto-netto-trajecten staan in hoofdstuk 1. De nettobedragen in de tabel kunnen afwijken van de wettelijk vastgestelde bedragen. SVB/F&CU Januarinota

20 Bijlage 5: volumina AOW AOW Omgerekend naar volledig pensioen Gemiddelde 2014 Gemiddelde 2015 Gehuwd Vol zonder toeslag Vol met toeslag Gekort zonder toeslag Gekort met toeslag Ongehuwd Vol Gekort Totaal Bijlage 6: volumina Anw Anw Omgerekend naar volledige uitkering in uitkeringsjaren Gemiddelde 2014 Gemiddelde 2015 Vóór Nabestaanden zonder kind Nabest. met kind 29 9 Vanaf Nabestaanden zonder kind Nabest. met kind Wezen jonger dan 10 jaar t/m 14 jaar t/m 27 jaar Totaal Bijlage 7: volumina AKW AKW Aantal telkinderen Gemiddelde 2014 Gemiddelde jaar jaar jaar Totaal Bijlage 8: volumina AIO AIO Huishoudens Ultimo 2014 Ultimo 2015 Totaal SVB/F&CU Januarinota