EVALUATIE VLAAMSE STATIONSOMGEVINGEN FICHE STATIONSOMGEVING BRUGGE

Transcriptie

1 EVALUATIE VLAAMSE STATIONSOMGEVINGEN FICHE STATIONSOMGEVING BRUGGE omgevingvlaanderen.be

2 COLOFON VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Departement Omgeving Vlaams Planbureau voor Omgeving Koning Albert II-laan 20 bus Brussel vpo.omgeving@vlaanderen.be TITEL STUDIE Evaluatie van de ruimtelijke ontwikkelingen in de omgeving van de Vlaamse hoofdstations: Fiche Brugge AFBEELDING COVER: Marjolein Claesen (BUUR) OPDRACHTGEVER Vlaamse Overheid, Beleidsdomein RWO Departement Ruimte Vlaanderen Afdeling Onderzoek en Monitoring AUTEURS: BUUR Bureau voor Urbanisme Sluisstraat 79/ Leuven ww.buur.be i.s.m. Rebel Group maria-theresialei Antwerpen ndvr marialei Antwerpen Proflow Meirelos Deinze 01/03/2018 PARTNERS

3 INHOUD Stationsomgeving Brugge 5. RUIMTELIJKE ANALYSE 5.1. Ruimtelijke analyse stadsniveau 1. STATIONSOMGEVING BRUGGE 2. DE HOOFDSTATIONS 3. SOCIO-ECONOMISCHE ANALYSE 3.1. Demografische evolutie ( ) 3.2. Inkomensevolutie ( ) 3.3. Vastgoedprijzen 4. MOBILITEITSINDICATOREN 4.1. Reizigersaantallen ( ) 4.2. Knooppuntwaarde 5.2. Ruimtelijke analyse directe stationsomgeving (Afstand ca. 250m) Topografische kaart jaren 90 Luchtfoto 2017 Bebouwde omgeving jaren 90 en gesloopte gebouwen Bebouwde omgeving jaren 2017 en functies 5.3. Ruimtelijke analyse ruimere stationsomgeving Afstand ca m Topografische kaart jaren 90 Luchtfoto 2017 Bebouwde omgeving jaren 90 en gesloopte gebouwen Gerealiseerde projecten, geplande projecten en studiegebieden Bebouwde omgeving jaren 2017, projectzones en toekomstige projectgebieden 6. EEN GEÏNTEGREERD BEELD 3

4 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 1. STATIONSOMGEVING BRUGGE Brugge, een station met een hoge knooppuntwaarde, kende een wat langzame start, maar de ontwikkelingsdynamiek kwam de laatste jaren heel sterk op gang met vooral een pak publieke voorzieningen en overheden die zich rond het station kwamen vestigen. Dankzij (deels nog geplande) investeringen in de publieke ruimte tussen station en het Zand, de poort naar het stadscentrum, begint het stationsproject langzaam ook deel uit te maken van een echt strategisch stadsvernieuwingsproject. De stationsomgeving van Brugge ligt net buiten het stadscentrum. De achterkant van het station heeft meer kenmerken van een villawijk dan van een echt stedelijke omgeving. Aan de voorkant grenst het station aan de groene Vesten en het Koning Albert I-Park dat uitkomt op het Zand, een van de toegangspoorten naar de historische binnenstad. Het is hier dat Brugge in 2002 definitief komaf maakte met zijn imago als stad die wat is blijven steken in het verleden, met de realisatie van het architecturaal baanbrekende Concertgebouw. Hoewel het daarna een tijd stil bleef, lijkt de stad recent terug aan te knopen bij de toekomstgerichte houding van toen. Rond het station werden verschillende grote projecten gerealiseerd, de meeste gericht op publieke dienstverlening en commerciële voorzieningen. Langs het stationsplein kwamen nieuwe winkels, daarachter het nieuwe stadskantoor en meer recent een aantal woonblokken. Aan de achterkant werd met het Kamgebouw een grootschalig, aaneenhangend project gerealiseerd dat als een nieuwe wand de perrons afsluit en o.a. plaats biedt aan het VAC Brugge en het provinciebestuur West-Vlaanderen. Ook de publieke ruimte en verkeersafwikkeling werden hier radicaal aangepakt. Recent maakt men ook werk aan de link tussen station en stadscentrum. Het Zand wordt momenteel heraangelegd, net als de winkelstraat die erop aansluit. De plannen voor een nieuw congrescentrum daar vlakbij worden momenteel opgemaakt. Ook het Koning Albert I-Park krijgt in de toekomst een nieuw gezicht en maakt zo de figuur van station tot stadscentrum compleet. 4

5 Stationsomgeving Brugge Brugge is een voorbeeld van een station waar de toename in ontwikkeling parallel verloopt met een toename in reizigers. Het station kent ook een goede bediening. De bevolkingsaantallen rond het station namen de voorbije jaren sterker toe dan in het centrum. Aan de achterkant steeg ook het inkomen sterk en was er een verjonging merkbaar. Over vastgoedprijzen kunnen moeilijk uitspraken worden gedaan omdat er slechts weinig data gevonden werden. 5

6 2. DE HOOFDSTATIONS Antwerpen Berchem Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Antwerpen Centraal Aalst Gent Sint Pieters Hasselt Aarschot Noorderkempen Oostende 6

7 Stationsomgeving Brugge Brugge Denderleeuw Genk Gent Dampoort Kortrijk Leuven Lier Mechelen Roeselare Sint Niklaas Turnhout Vilvoorde 7

8 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 3. SOCIO-ECONOMISCHE ANALYSE Afbakening socio-economische analyse Brugge Voorkant station (groen) is gewogen mediaan twee sectoren: A60 & A61 Achterkant station (blauw) is gewogen mediaan twee sectoren: G41 & H122 Centrum (rood) is gewogen mediaan vier sectoren: A001, A012, A023 & A512 In de volgende overzichten is een weergave gemaakt van de demografische evolutie ( ) en inkomensevolutie ( ) van de stationsomgeving. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen de voorkant (groen) en de achterkant (blauw) van het station op basis van een denkbeeldige lijn van station naar centrum. Vervolgens worden deze statistische sectoren samengenomen en wordt de evolutie per groep (voorkant/ achterkant) vergeleken met enerzijds het centrum, anderzijds met de betreffende gemeente. 8

9 Stationsomgeving Brugge 3.1. DEMOGRAFISCHE EVOLUTIE ( ) - Veel sterkere bevolkingsstijging in stationsomgeving (voor- en achterkant ruime 10 procent) dan in gemeente (ruim een procent) en centrum (-0,30 procent). - Sterke toename aantal 80-plussers in stationsomgeving, centrum en gemeente - In achterkant station is veroudering bevolking veel minder sterk dan aan voorkant station 1 procentpunt afname van het aandeel inwoners onder de 40 versus 6 procentpunt Achterkant station: afname aandeel jaar oud, toename aandeel vijftigers, tachtig-plussers en jonge kinderen (0 tot 9 jaar oud). 9

10 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen VOORKANT STATION 10

11 Stationsomgeving Brugge ACHTERKANT STATION 11

12 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 3.2. EVOLUTIE MEDIAAN INKOMEN ( ) In de volgende grafieken wordt de evolutie van de mediaan van het nominale inkomen per aangifte over de periode 1994 tot en met 2013 weergegeven. Zowel in absolute termen, als relatief met gemeente en het Vlaams Gewest. - Voorkant station en centrum kennen een lager mediaan inkomen dan Brugge, met een licht neerwaartse trend ten opzichte van de gemeente Brugge. Ongeveer 10 procent lager (1999) en 15 procent lager (2014). - Achterkant station kent sterke inkomensdynamiek, met vooral een sterke inkomensstijging van 2006 tot Mediaan inkomen van ruim per aangifte, wat ruim 10 procent boven mediaan Brugge en Vlaams Gewest is. - Brugge-achterkant is na Denderleeuwachterkant de afbakening met het hoogste mediaan inkomen van alle onderzochte afbakeningen. - Opvallend groot verschil in inkomen tussen voor- en achterkant station. 12

13 Stationsomgeving Brugge 13

14 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 3.3. VASTGOEDPRIJZEN In de volgende weergaven wordt een vergelijking gemaakt van de vastgoedprijzen in de stationsomgeving met die in het centrum. Op basis van publiek beschikbare gegevens van Immoweb, Zimmo (en zoekrobot Zimmy) en Immotrace, zijn de prijzen per m² woonoppervlakte van nieuwbouwappartementen in kaart gebracht. - Er zijn geen gegevens van vastgoedprijzen aan de achterkant van het station - De vastgoedfiche doet vermoeden dat vastgoedprijzen aan de voorkant van het station iets lager liggen dan in het centrum. 14

15 Stationsomgeving Brugge 4. MOBILITEIT 4.1. EVOLUTIE REIZIGERSAANTALLEN De volgende grafiek geeft de evolutie van het gemiddelde aantal doordeweekse opstappers. De gebruikte gegevens zijn de reizigerstellingen van de NMBS, waar 2004 Het aantal opstappers is gestegen sinds 2004 (een ruime 15 procent) het gemiddelde van de jaren 2003 en 2005 bedraagt zoals berekend in hun publicatie voor het jaar KNOOPPUNTWAARDE De volgende grafiek geeft gewogen knooppuntwaarde per station. De gebruikte gegevens zijn op basis van de studie Ontwikkelingskansen op basis van knooppuntwaarde en nabijheid voorzieningen, uitgevoerd door VITO in opdracht van Ruimte Vlaanderen Knooppuntwaarde Knooppuntwaarde per sta on Sta on 15

16 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 5. RUIMTELIJKE ANALYSE De ruimtelijke analyse doen we door per station de ruimtelijke veranderingen tussen ca en 2017 in kaart te brengen op drie schaalniveaus: de directe stationsomgeving, de ruime stationsomgeving en het stedelijk gebied. We kijken daarbij naar nieuwbouwprojecten en ontwikkelingsgebieden. Per case wordt ook een kaart gemaakt van het aanwezige programma rond het station en van ontwikkelingsprojecten die gepland worden maar nog niet zijn uitgevoerd. Naast het kaartmateriaal wordt er per station ook een tijdslijn gemaakt waarin de ontwikkelingsprojecten chronologisch worden getoond. De methodiek van de ruimtelijke analyse wordt uitvoerig besproken in het hoofdrapport. 16

17 Stationsomgeving Brugge 5.1. RUIMTELIJKE ANALYSE STADSNIVEAU Topografische kaart jaren 90 17

18 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Luchtfoto

19 Stationsomgeving Brugge Economische zones 2017 Groenzones 2017, Recreatiegebieden 2017 Bebouwde omgeving jaren 2017 met onderscheid tussen de kernen en de verpsreidde bebouwing Lokaal spoornetwerk incl. omliggende stations 19

20 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 5.2 RUIMTELIJKE ANALYSE DIRECTE STATIONSOMGEVING (AFSTAND CA. 250M) Topografische kaart jaren 90 20

21 Stationsomgeving Brugge Bebouwde omgeving jaren 90 Inmiddels gesloopte gebouwen 21

22 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Luchtfoto

23 Stationsomgeving Brugge Bebouwde omgeving 2017 Functies op gebouwniveau Heraangelegde publieke ruimte Parkeren Gebouwen die er nieuw zijn bijgekomen, onderscheiden zich grafisch aan de hand van een schaduw 23

24 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 5.3 RUIMTELIJKE ANALYSE RUIME STATIONSOMGEVING (AFSTAND CA. 1000M) Topografische kaart jaren 90 24

25 Stationsomgeving Brugge Bebouwde omgeving jaren 90 Gebiedsontwikkelingen en publieke-ruimteprojecten in 1990 Inmiddels gesloopte gebouwen 25

26 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Luchtfoto

27 Stationsomgeving Brugge Bebouwde omgeving jaren 2017 Gebiedsontwikkelingen en publieke-ruimteprojecten in 2017 incl. fucnties op gebouwniveau Toekomstige projectgebieden: Geplande masterplannen met uitzicht op realisatie, geplande publieke-ruimte projecten, studiegebieden 27

28 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Gebiedsontwikkelingen 2017 Publieke-ruimteprojecten 2017 Toekomstige projectgebieden: Geplande masterplannen met uitzicht op realisatie, geplande publieke-ruimte projecten, studiegebieden 28

29 Stationsomgeving Brugge De tijdslijn is een overzicht van alle projecten en trajecten die liepen in de ruimtere stationsomgeving vanaf het jaar Ze geeft een overzicht van de planningsdynamiek. Elk afzonderlijk traject vertrekt uit een horizontale lijn, hieruit ontspruiten dan (soms) subtrajecten. Wanneer een traject nog niet afgerond is, loopt deze ijn verder. Daarnaast wordt ook duidelijk tijdens welke periode de projecten werden gepland en uitgevoerd Hoeveel projecten al dan niet afgerond zijn (rood/zwart) Hoeveel er werd gebouwd en geïnvesteerd werd in publieke ruimte (gekleurde achtergrond/witte achtergrond) Deze is bewust geplaatst naast de abstracte kaart met enkel de contouren van de vijf projecttypes. de projctgebieden op deze kaart komen overeen met de projecten op de tijdslijn. 29

30 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 6. EEN GEÏNTEGREERD BEELD De numerieke resultaten van de socioeconomische, mobiliteits- en ruimtelijke analyse werden in een spindiagram geplaatst. Elk station heeft zo een geïntegreerde figuur met een abstractie van de analyseresultaten. Dit laat toe om de stationsomgevingen onderling te vergelijken, en om verbanden te zoeken tussen verschillende indicatoren. De vergelijking en de verbanden worden besproken in het hoofdrapport. De numerieke waarden van deze indicatoren werden voor elke groep onderverdeeld volgens drie waarden 12 indicatoren werden geplot op de grafiek: Bevolkingsdichtheid Inkomensevolutie Demografische evolutie Evolutie bevolkingsgroei Vastgoedprijzen Overwegende functie in de directe stationsomgeving Ontwikkelingsdynamiek in de ruime stationsomgeving Bijgekomen bebouwde oppervlakte in de directe stationsomgeving Bijgekomen bebouwde oppervlakte in de ruime stationsomgeving Aantal instappers op een weekdag Evolutie van de instappers Absolute knooppuntwaarde 30

31 Stationsomgeving Brugge 31

32