Uw pensioen. Wij sluiten graag bij u aan. Trouwen of samenwonen. Uw KPN. pensioen. Zelf kiezen. Nieuwe baan. Beleggen.

Transcriptie

1 Uw pensioen Wij sluiten graag bij u aan Meer weten? Nieuwe baan 20 Trouwen of samenwonen 22 Wat is pensioen? Arbeidsongeschikt Beleggen Scheiden 23 Extra pensioen 16 Uw KPN pensioen Zelf kiezen 8 Partner en kinderen 14 10

2 2 KPN pensioen

3 Pensioenfonds KPN beheert mijn pensioen Pensioenfonds KPN Als medewerker van kpn valt u onder de kpn-cao. In deze cao is onder andere de pensioenovereenkomst opgenomen. Hierin staan de afspraken tussen de werkgever en de werknemer over het pensioen. De uitvoering van deze pensioenovereenkomst wordt verzorgd door Pensioenfonds kpn. Pensioenfonds kpn ziet erop toe dat de afspraken in deze pensioenovereenkomst correct worden uitgevoerd. Ook zorgt Pensioenfonds kpn ervoor dat, als u met pensioen gaat, uw pensioen wordt uitbetaald en tot die tijd goed wordt beheerd. De Nederlandsche Bank ziet erop toe dat dit ook gebeurt. De pensioenregeling De pensioenregeling van Pensioenfonds kpn bestaat uit twee onderdelen: de middelloonregeling (een uitkeringsovereenkomst) en de beschikbarepremieregeling (een premieovereenkomst). U bouwt pensioen op in de middelloonregeling tot een (voltijd) salaris van Ieder jaar bouwt u pensioen op over het salaris dat u in datzelfde jaar heeft ontvangen. Is uw (voltijd) salaris hoger dan bruto per jaar? Dan bouwt u over dat hogere salaris tot pensioen op in de beschikbarepremieregeling. Hierbij wordt uw premie belegd. Zo bouwt u een pensioenkapitaal op waarmee u later pensioen inkoopt. Check het pensioendashboard Op vindt u het pensioendashboard: een handige tool om inzicht te krijgen in uw financiële situatie op de pensioendatum. In het pensioendashboard krijgt u een indicatie van uw inkomsten en uitgaven na pensionering. U kunt dan ook inschatten of u eventueel aanvullende acties moet ondernemen. Verder kunt u bekijken wat er gebeurt als u eerder met pensioen gaat, met deeltijdpensioen gaat, tijdelijk meer of minder pensioen ontvangt of partner- of ouderdomspensioen uitruilt. Als u met pensioen gaat, ontvangt u uw pensioen tot u overlijdt. De standaardpensioenleeftijd is bij Pensioenfonds kpn 68 jaar. De pensioenregeling van Pensioenfonds kpn is een Collective Defined Contribution (cdc) regeling. Dit betekent dat kpn een vaste pensioenpremie betaalt en dat kpn niet verplicht is om bij een dekkingstekort van het fonds financieel bij te springen. De jaarlijkse vaste premie is tot % van de pensioengrondslag (inclusief de werknemersbijdrage). Deze premie wordt gestort in een premiedepot en daaruit worden ieder jaar de kosten van de pensioenregeling betaald. Als er in een jaar te weinig in het depot zit, worden de pensioenopbouw en de risicodekkingen in dat jaar naar verhouding verminderd tot het niveau waarvoor er wel voldoende premie is. Vragen? Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragenover uw pensioen? Dan kunt u contact opnemen met: Pensioenfonds KPN Postbus 501, 9700 AM Groningen (050) pensioendesk@kpnpensioen.nl Kijk voor meer informatie over uw pensioen op Wij sluiten graag bij u aan 3

4 Antwoorden op veel gestelde vragen Eigen pensioen Wat is de pensioenleeftijd bij Pensioenfonds KPN? De pensioendatum is 68 jaar. U kunt de pensioenleeftijd vervroegen. U kunt op z n vroegst met pensioen als u 60 jaar bent. U moet dan wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Hoe zit het met waardeoverdracht bij indiensttreding? Wat gebeurt er als ik eerder met pensioen ga? Als u eerder met pensioen gaat, krijgt u minder pensioen, dan wanneer u op uw 68 e met pensioen zou gaan. Immers, van hetzelfde opgebouwde pensioen moet het pensioen langer worden betaald. Bovendien bouwt u korter pensioen op. Ook mist u als u eerder met pensioen gaat, mogelijk de aow-uitkering (kijk voor de ingangsdatum van de aow op Meer weten? Pensioen op maat, pagina 14 Hoe vraag ik mijn pensioen aan? U moet uw pensioen van te voren schriftelijk aanvragen. U ontvangt daarvoor een brief. Deze krijgt u ongeveer zes maanden voordat u de aow-leeftijd bereikt. Meer weten? Hoe kan ik een hoger pensioen opbouwen? Bij kpn kunt u met de aanvullende regeling Individueel Pensioensparen (ips) extra partnerpensioen of ouderdomspensioen opbouwen, op een fiscaal aantrekkelijke manier. Doet u aan deze aanvullende regeling mee? Dan wordt een inlegbedrag van uw brutosalaris ingehouden en voor u belegd bij Pensioenfonds kpn. Meer weten? Extra pensioen, pagina 16 Werk Hoe zit het met waardeoverdracht bij indiensttreding? Als u van baan verandert, kan dit gevolgen hebben voor uw pensioenopbouw. Om de nadelige gevolgen zoveel mogelijk te beperken, werkt het fonds bij indiensttreding mee aan waardeoverdracht. Bij waardeoverdracht wordt de waarde van uw pensioen bij het vorige pensioenfonds of de vorige verzekeringsmaatschappij, overgedragen aan Pensioenfonds kpn. Wat gebeurt er als ik uit dienst ga? Gaat u uit dienst bij kpn, dan heeft dat tot gevolg dat u geen pensioen meer opbouwt bij Pensioenfonds kpn. U houdt de pensioenaanspraken die u op dat moment heeft opgebouwd bij het pensioenfonds. Is een deel van uw pensioen opgebouwd in de beschikbarepremieregeling dan blijft het beleggingssaldo renderen tot uw pensioendatum. Meer weten? Nieuwe baan, pagina 20 Welke pensioenen kan ik meenemen (overdragen) naar Pensioenfonds KPN? Pensioenfonds kpn kan de waarde van al uw oude pensioenrechten overnemen. Dus niet alleen van uw laatste pensioenuitvoerder, maar ook van eerdere uitvoerders als u vaker van baan bent veranderd. Ook de waarde van pensioenen die u vroeger wellicht al bij kpn Pensioen hebt opgebouwd, kan op deze manier overgedragen worden. Meer weten? Nieuwe baan, pagina 20 4 KPN pensioen

5 Ziekte en overlijden Krijg ik een pensioen als ik arbeidsongeschikt word? De pensioenregeling van kpn kent een arbeidsongeschiktheidspensioen voor werknemers die meer verdienen dan het maximaal sociaal verzekeringsloon (in 2018 is dat ). Voor het deel dat boven het maximaal sociaal verzekeringsloon ligt, bent u verzekerd voor een arbeidsongeschiktheidspensioen. Meer weten? Arbeidsongeschikt, pagina 12 Wat krijgt mijn partner als ik kom te overlijden en ik nog bij KPN werk? Overlijdt u, dan krijgt uw partner een levenslang partnerpensioen. Tot uw partner aow krijgt, ontvangt uw partner ook nog een tijdelijk partnerpensioen. Wat krijgt mijn partner als ik voor mijn pensionering kom te overlijden, maar niet meer bij KPN werk? Het partnerpensioen bij Pensioenfonds kpn is gedeeltelijk verzekerd op opbouwbasis. Als u overlijdt, ontvangt uw partner dit partnerpensioen. En als u uit dienst gaat, kunt u een deel van uw ouderdomspensioen omzetten in partnerpensioen. Ook dit pensioen ontvangt uw partner als u overlijdt. Wat krijgt mijn partner als ik overlijd na mijn pensionering? Overlijdt u na pensionering, dan krijgt uw partner partnerpensioen. U moet dan wel op de pensioendatum hebben gekozen voor een partnerpensioen. Wat is er voor mijn kinderen geregeld als ik kom te overlijden? Mocht u als deelnemer aan de pensioenregeling komen te overlijden, dan hebben uw kinderen tot de 18-jarige leeftijd recht op een wezenpensioen. Kinderen die studeren en voldoen aan de eisen die zijn vermeld in de Wet op de Studiefinanciering, krijgen wezenpensioen tot maximaal hun 27 e verjaardag. Wat gebeurt er als mijn partner - na mijn overlijden - opnieuw trouwt of gaat samenwonen? Als uw partner na uw overlijden opnieuw gaat trouwen of samenwonen, ontvangt hij of zij hetzelfde partnerpensioen. Het wordt dus niet verlaagd. Als er sprake is van een tijdelijk partnerpensioen, dan vervalt dit pensioen definitief. Gezin Hoe zit het met pensioenverdeling bij echtscheiding? Bij een scheiding moet het pensioen dat u samen heeft opgebouwd tijdens uw huwelijk ook verdeeld worden. U heeft recht op de helft van het pensioen van uw ex-partner, en andersom. Dit staat in de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (Wet vps). U kunt ook een andere verdeling afspreken. Overlijdt u? Dan is het tot de echtscheiding opgebouwde partnerpensioen voor uw ex-partner. Dit heet het bijzonder partnerpensioen. Hoe zit het met pensioenverdeling bij einde van de samenleving? Als u ongehuwd samenwoont (zonder geregistreerd partnerschap) is er bij het einde van de samenleving geen wettelijk recht op pensioenverdeling. U kunt wel afspreken dat u het pensioen verdeelt. De afspraken legt u vast bij de notaris in een Einde samenlevingsovereenkomst. De betaling van het pensioen regelt u zelf met uw ex-partner. Meer weten? Scheiden, pagina 23 Wonen Moet ik een verhuizing doorgeven? Verhuist u binnen Nederland, dan hoeft u niets aan ons door te geven. We krijgen bericht van de gemeente waarin u woont. Verhuist u naar het buitenland? Dan moet u zich bij uw gemeente laten uitschrijven. Wij ontvangen dan uw buitenlandse adres automatisch via de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Verhuist u in het buitenland? Geef dan uw nieuwe adres door aan de RNI. Wij krijgen uw nieuwe adres van de RNI. U ontvangt onze post op uw nieuwe adres. U hoeft dus zelf niets aan ons door te geven. Meer weten? Moet ik een verhuizing doorgeven? Meer weten? Partner- en wezenpensioen, pagina 10 Wij sluiten graag bij u aan 5

6 Wat is een pensioen? En hoeveel krijg ik eigenlijk? Uw pensioen is een van de belangrijkste arbeidsvoorwaarden als u bij kpn werkt. Het pensioen zelf is simpelweg een uitkering. U ontvangt deze uitkering van Pensioenfonds kpn als u met pensioen gaat en in bepaalde gevallen als u arbeidsongeschikt wordt. Komt u te overlijden, dan ontvangen uw partner en eventuele kinderen mogelijk een pensioen. Hoeveel pensioen u precies krijgt uitgekeerd, heeft u deels in eigen hand. Er zijn namelijk diverse zaken die invloed hebben op de hoogte van uw pensioen. De leeftijd waarop u stopt met werken bijvoorbeeld. Maar ook een nieuwe baan, arbeidsongeschiktheid of scheiden zijn situaties die uw pensioen kunnen beïnvloeden. Een goed pensioen is geen vanzelfsprekendheid. Daarom is het belangrijk dat u zich bewust bent van uw mogelijkheden en de gevolgen van uw keuzes. 3 Belangrijke begrippen De volgende termen zijn erg belangrijk bij uw pensioenopbouw: 1. Franchise Franchise is een vast bedrag van uw pensioengevend salaris waarover u géén pensioen opbouwt, omdat u naast uw pensioen een aow-uitkering krijgt van de overheid. De franchise is Pensioengevend salaris Dit is het deel van uw vaste bruto jaarsalaris dat meetelt voor uw pensioenopbouw. Ook toelagen, 75% van het caobudget en meeruren van parttimers tellen mee voor de pensioenopbouw. Daarnaast bouwt u pensioen op over uw variabel pensioengevend salaris, dat bestaat uit de toelage voor het werken op ongebruikelijke tijdstippen. U bouwt pensioen op over het pensioengevend salaris tot Een goed pensioen is geen vanzelfsprekendheid 3. Pensioengrondslag Dit is het bedrag dat overblijft als de franchise van uw pensioengevend salaris is afgehaald. Over de pensioengrondslag bouwt u pensioen op. Moeilijke begrippen in deze brochure? De uitleg daarvan kunt u vinden in het Woordenboek op onze site 6 KPN pensioen

7 Er zijn verschillende zaken die invloed hebben op de hoogte van uw pensioen Wij sluiten graag bij u aan 7

8 Mijn KPN Pensioen Aan de hand van een rekenvoorbeeld Vanaf de eerste dag dat u bij kpn werkt en onder de kpn-cao valt, bouwt u pensioen op via de pensioenregeling van Pensioenfonds kpn. U bouwt geen pensioen meer op als u met pensioen gaat, niet meer bij kpn werkt of overlijdt. Ieder jaar dat u werkt, bouwt u een stukje pensioen op voor later. Hoeveel pensioen u opbouwt, hangt onder andere af van uw pensioengevend salaris, de franchise en het aantal jaren dat u deelneemt aan de pensioenregeling. Bij Pensioenfonds kpn bouwt u altijd pensioen op in de middelloonregeling. Verdient u meer dan , dan neemt u voor het hogere salaris (tot ) ook deel aan de beschikbarepremieregeling. De middelloonregeling Over uw pensioengevend salaris tot bouwt u pensioen op in de middelloonregeling. Dit bedrag wordt verminderd met de franchise ( ), zodat u de pensioengrondslag overhoudt. De hoogte van uw pensioen dat u per jaar opbouwt is 1,875% van deze pensioengrondslag. Bij de middelloonregeling bouwt u een pensioen op over uw gemiddeld verdiende salaris zolang u bij kpn werkt. Bij deze regeling is de hoogte van uw pensioen vrij zeker. Wordt uw pensioen verhoogd? Om ervoor te zorgen dat uw pensioen zijn waarde houdt, kan het bestuur besluiten uw pensioen uit de middelloon regeling te verhogen met een toeslag. De toeslag is gebaseerd op de Consumenten Prijsindex (afgeleid). De toeslag geldt voor iedereen die pensioen opbouwt, heeft opgebouwd of pensioen krijgt. De toeslagverlening is voorwaardelijk. Zo moet Pensioenfonds kpn beschikken over voldoende financiële middelen. Een belangrijke factor is de dekkingsgraad (de verhouding tussen het pensioenvermogen en de pensioenverplichtingen) van het pensioenfonds. Ieder jaar besluit het bestuur van Pensioenfonds kpn of er wel of geen toeslag wordt gegeven. De toeslag geldt niet voor het pensioenkapitaal dat u eventueel opbouwt in de beschikbarepremieregeling en Individueel Pensioensparen. Beschikbarepremieregeling Verdient u meer dan bruto per jaar? Dan bouwt u over dat extra deel van uw salaris pensioen op in een beschikbarepremieregeling door premie te beleggen. In deze regeling is het beleggingsrisico voor u. De hoogte van uw pensioen is in deze regeling niet van te voren te voorspellen. Deze hangt namelijk af van uw totaal ingelegde premies en de behaalde rendementen. Daarnaast is uw pensioen afhankelijk van de inkooptarieven op het moment dat u pensioen inkoopt. Het bestuur van het pensioenfonds stelt de inkooptarieven maandelijks vast op basis van de op dat moment geldende marktrente die De Nederlandsche Bank maandelijks publiceert. Het actuele tarief is terug te vinden op de website. Factoren die de inkooptarieven kunnen beïnvloeden zijn levensverwachting, solvabiliteitsopslag en de verhouding man/vrouw binnen het fonds. Voor beide regelingen geldt dat u een levenslang ouderdomspensioen opbouwt. Uw pensioen wordt dus uitgekeerd zodra u met pensioen gaat en stopt pas als u overlijdt. Tabel 1 Overzicht van percentage beschikbare premie Leeftijd Percentage beschikbare premie Jonger dan 20 jaar 3,7% 20 t/m 24 jaar 4,2% 25 t/m 29 jaar 5,1% 30 t/m 34 jaar 6,3% 35 t/m 39 jaar 7,6% 40 t/m 44 jaar 9,3% 45 t/m 49 jaar 11,4% 50 t/m 54 jaar 13,9% 55 t/m 59 jaar 17,1% 60 t/m 64 jaar 21,3% 8 KPN pensioen 65 t/m 67 jaar 25,5%

9 Rekenvoorbeeld Stel: Miki is 35 jaar als hij bij kpn in dienst komt Zijn jaarsalaris is De franchise is Zijn pensioengrondslag voor de middelloonregeling is (pensioengevend salaris min de franchise ) Zijn pensioengrondslag voor de beschikbarepremieregeling is (zijn salaris van min het pensioengevend salaris van ) Het opbouwpercentage van de middelloonregeling is 1,875% Het premiepercentage van de beschikbarepremieregeling is 7,6% (zie tabel 1) Zijn pensioenleeftijd is 68 jaar Zijn te bereiken deelnametijd aan de pensioenregeling is 33 jaar (van zijn indiensttreding tot zijn pensioenleeftijd) Het parttimepercentage is 100% (want Miki werkt fulltime) Dit is Miki, 35 jaar Pensioen uit middelloonregeling Hoeveel pensioen krijgt Miki uitgekeerd vanuit de middelloonregeling? Vermenigvuldig hiervoor Miki s deelnametijd (33 jaar) met het opbouwpercentage (1,875%), zijn pensioengrondslag ( ) en het parttimepercentage (100%): 33 x 1,875% x x 100% = bruto per jaar. Dit bedrag is een indicatie op basis van Miki s huidige salaris. Pensioen uit beschikbarepremieregeling Hoeveel pensioen Miki in de beschikbarepremieregeling opbouwt, staat van te voren niet vast. Dit is namelijk mede afhankelijk van de beschikbare premies (zie tabel 2), de beleggingsrendementen en de inkooptarieven (die weer afhankelijk zijn van onder andere de levensverwachting en de marktrente) die gelden als hij pensioen inkoopt. Tabel 2 Overzicht beschikbare premie per leeftijdsgroep Leeftijd Pensioengrondslag Percentage Beschikbare premie per jaar 35 t/m 39 jaar ,6% t/m 44 jaar ,3% t/m 49 jaar ,4% t/m 54 jaar ,9% t/m 59 jaar ,1% t/m 64 jaar ,3% t/m 67 jaar ,5% Het inkooptarief is een rekenfactor waarmee wordt uitgerekend hoeveel pensioen hij kan kopen. Stel het inkooptarief is vastgesteld op 17,5. Wanneer Miki op de pensioendatum een pensioenkapitaal heeft van , dan kan hij met dit kapitaal een levenslang ouderdomspensioen kopen van : 17,5 = bruto per jaar. Zijn totale pensioen komt dan op = bruto per jaar. Hoe ouder Miki wordt, hoe hoger de beschikbare premie Gerelateerde onderwerpen Wat is een pensioen? pagina 6 Pensioen op maat, pagina 14 Stabiel of variabel pensioen, pagina 15 Extra pensioen opbouwen, pagina 16 Mijn beleggingsmogelijkheden, pagina 18 Wat mag u van het pensioenfonds verwachten? pagina 26 Meer informatie over de middelloonregeling en de beschikbarepremieregeling vindt u op Dit rekenvoorbeeld gaat ervan uit dat Miki een stabiel pensioen inkoopt. Maar hij kan ook kiezen voor een variabel pensioen. Op pagina 15 leest u meer over een stabiel en variabel pensioen. Een half jaar voor uw aow-leeftijd, vraagt u uw pensioen aan. U krijgt hiervoor bericht van het Pensioenfonds kpn. Wij sluiten graag bij u aan 9

10 Wat als ik overlijd? Het partnerpensioen en wezenpensioen Stel, u komt te overlijden. Wat is er dan geregeld voor uw partner? Als u op dat moment in dienst bent bij kpn, ontvangt uw partner een partnerpensioen. Daarnaast krijgen uw kinderen onder de 18 jaar en studerende kinderen onder de 27 jaar met studiefinanciering een wezenpensioen. Ook als u ten tijde van uw overlijden al met pensioen bent of niet meer bij kpn werkt, is uw partner verzekerd van een partnerpensioen. Gaat u uit dienst of met pensioen, dan kunt u een deel van uw ouderdomspensioen omzetten in extra partnerpensioen. Ook kunt u er op uw pensioendatum voor kiezen het opgebouwde partnerpensioen om te zetten in extra ouderdomspensioen. Hoe hoog het partnerpensioen en wezenpensioen precies zijn, wordt duidelijk aan de hand van een rekenvoorbeeld. Levenslang partnerpensioen Bent u in dienst bij kpn als u overlijdt? Dan bestaat het partnerpensioen uit een levenslang partnerpensioen en een tijdelijk partnerpensioen. Vanaf 1 januari 2015 wordt een deel van het partnerpensioen op opbouwbasis verzekerd. Hoogte partnerpensioen Het partnerpensioen is 1,25% van de gemiddelde pensioengrondslag x het aantal jaren dat de werknemer (deelnemer) tot aan de pensioendatum had kunnen werken bij kpn als de werknemer niet was overleden. Hierbij wordt rekening gehouden met het parttimepercentage. Tijdelijk partnerpensioen Ook het tijdelijk partnerpensioen wordt alleen uitbetaald aan uw partner als u op het moment van overlijden in dienst bent bij kpn. Uw partner ontvangt dit tijdelijk partnerpensioen totdat hij/zij aow krijgt. Het tijdelijk partnerpensioen is 1,25% van de franchise die dan geldt x het aantal te bereiken deelnemingsjaren aan de pensioenregeling x parttimepercentage. Wie geldt als partner? Voor het partnerpensioen gelden voorwaarden. Zo moet u getrouwd of geregistreerd partners zijn. Woont u ongehuwd samen, dan moet u minimaal een half jaar een gezamenlijke huishouding hebben gehad voor uw overlijden. In alle gevallen geldt dat uw relatie begonnen moet zijn vóór uw pensioen. Nieuwe partner Krijgt uw partner na uw overlijden een nieuwe partner? Dan blijft het partnerpensioen hetzelfde. Het eventuele tijdelijk partnerpensioen wordt stopgezet. Uw partner moet aan ons doorgeven dat hij of zij een nieuwe partner heeft. Bericht van Pensioenfonds KPN Als u overlijdt, krijgt uw partner automatisch bericht van ons over het partnerpensioen. Alleen als u ongehuwd samenwoont, moet uw partner zelf contact opnemen met Pensioenfonds kpn. Dat ziet er als volgt uit: Tijdelijk partnerpensioen Levenslang partnerpensioen 10 KPN pensioen Moment van overlijden van de deelnemer Moment dat de partner aow krijgt Overlijden partner

11 Het wezenpensioen Komt u te overlijden, dan krijgen uw eventuele kinderen onder de 18 jaar een wezenpensioen. Kinderen onder de 27 jaar die studeren kunnen ook in aanmerking komen voor dit wezenpensioen. Hoogte wezenpensioen Het wezenpensioen is per kind 20% van het partnerpensioen en geldt voor maximaal 5 kinderen. Overlijdt ook uw partner, dan wordt het wezenpensioen verdubbeld. Bij 6 of meer kinderen wordt het wezenpensioen van 5 kinderen gelijkmatig over alle kinderen verdeeld. Rekenvoorbeeld Rekengegevens Marjan is 45 jaar oud Ze is nu 10 jaar in dienst Haar jaarsalaris is De franchise is Parttimepercentage is 100% Haar pensioengrondslag is Het opbouwpercentage voor partnerpensioen op risicobasis is 1,25% Haar pensioenleeftijd is 68 jaar Haar te bereiken deelnemingstijd aan de pensioenregeling is in totaal 33 jaar (van haar indiensttreding tot haar pensioenleeftijd) Dit is Marjan, 45 jaar Partnerpensioen Zolang Marjan bij kpn werkt, is zij verzekerd van een partnerpensioen op basis van haar deelnametijd x het opbouwpercentage voor partnerpensioen x haar gemiddelde pensioengrondslag x het geldende parttimepercentage: 33 x 1,25% x x 100% = bruto per jaar. Marjans partner ontvangt dit bedrag tot hij of zij overlijdt. Tijdelijk partnerpensioen Het tijdelijk partnerpensioen wordt uitgekeerd tot Marjans partner aow krijgt. In deze rekensom geldt: Marjans deelnametijd x met het opbouwpercentage voor partnerpensioen x de franchise x het geldende parttimepercentage: 33 x 1,25% x x 100% = bruto per jaar. Het partnerpensioen bestaat uit een levenslang partnerpensioen en een tijdelijk partnerpensioen Gerelateerde onderwerpen Trouwen of samenwonen, pagina 22 Scheiden, pagina 23 Meer informatie hierover vindt u op Wij sluiten graag bij u aan 11

12 Wat als ik arbeidsongeschikt word? Bouw ik dan nog pensioen op? Stel dat u arbeidsongeschikt wordt. Hoe zit het dan met uw pensioen? Als u een wia-uitkering van uwv krijgt, wordt uw pensioenopbouw (gedeeltelijk) voortgezet door Pensioenfonds kpn. U blijft dus pensioen opbouwen. En als uw pensioengevend salaris hoger is dan , dan ontvangt u mogelijk een arbeidsongeschiktheidspensioen van Pensioenfonds kpn. Hoe het zit met de pensioenopbouw ziet u in de tabel. De hoogte van uw arbeidsongeschiktheidspensioen wordt duidelijk aan de hand van een rekenvoorbeeld. Pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid Als u arbeidsongeschikt raakt tijdens uw dienstverband bij kpn, wordt uw pensioenopbouw voor de volgende pensioenen (gedeeltelijk) voortgezet zolang u een wia-uitkering ontvangt: ouderdomspensioen; partnerpensioen en wezenpensioen; bijdrage aan de beschikbarepremieregeling (als u aan deze regeling deelneemt). Zodra u met pensioen gaat, stopt de opbouw van bovenstaande pensioenen. De mate van voortzetting van uw pensioensopbouw hangt af van uw mate van arbeidsongeschiktheid: Voortzetting pensioenopbouw Mate van arbeidsongeschiktheid 100% 80% of meer 80% Tussen 65 en 80% 60% Tussen 55 en 65% 50% Tussen 45 en 55% 40% Tussen 35 en 45% Voor de opbouw vanaf is de pensioenopbouw gemaximeerd op een salaris van Zodra u minder dan 35% arbeidsongeschikt wordt of met pensioen gaat, stopt de opbouw van de pensioenen in de tabel. Hoogte van het arbeidsongeschiktheidspensioen Als uw vaste pensioengevend jaarsalaris hoger is dan , ontvangt u een arbeidsongeschiktheidspensioen over het deel dat u meer verdient dan De hoogte van dit arbeidsongeschiktheidspensioen hangt af van de mate van uw arbeidsongeschiktheid (zie voorbeeld). Hoe hoger uw arbeidsongeschiktheidspercentage, hoe meer pensioen u ontvangt. Het gemaximeerde salaris van is niet van toepassing voor de bepaling van het arbeidsongeschiktheidspensioen. Andere functie bij KPN? Als u gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent en u vindt bij kpn een andere functie, dan heeft u recht op een extra arbeidsongeschiktheidspensioen. Behalve als u minder dan 35% arbeidsongeschikt bent. Ook dit pensioen is afhankelijk van uw mate van arbeidsongeschiktheid. 12 KPN pensioen

13 Rekenvoorbeeld Denise werkt al weer een tijdje bij kpn. Ze verdient daar een jaarsalaris van Tijdens een vakantie is zij betrokken bij een ongeval waardoor zij voor 50% arbeidsongeschikt raakt. Van het kpn Pensioenfonds ontvangt zij een arbeidsongeschiktheidspensioen dat op de volgende manier berekend wordt: Van haar salaris wordt de drempelwaarde van de regeling afgetrokken. In 2018 is dat Wat overblijft is de grondslag voor het arbeidsongeschiktheidspensioen. In Denises geval is dat % van deze grondslag vermenigvuldigd met het arbeidsongeschiktheidspercentage is het arbeidsongeschikheidspensioen: 70% x x 50% = Gelukkig is mijn pensioen goed geregeld Denise Gerelateerde onderwerpen Een nieuwe baan, pagina 20 Meer informatie vindt u op Wij sluiten graag bij u aan 13

14 Pensioen op maat Mijn keuzemogelijkheden Bij Pensioenfonds kpn heeft u een aantal mogelijkheden om uw pensioen te beïnvloeden. U kunt bijvoorbeeld: eerder met pensioen gaan; aow compenseren; een gedeelte van uw ouderdomspensioen inruilen voor een levenslang partnerpensioen; het opgebouwde partnerpensioen inruilen voor extra ouderdomspensioen; gedeeltelijk met pensioen gaan; een hoog-laag pensioenuitkering kiezen, waarbij u eerst een hoger pensioen en daarna een lager pensioen ontvangt; een stabiel of variabel pensioen kiezen. Deze keuzes hebben invloed op de hoogte van uw pensioen. Eerder met pensioen U kunt ervoor kiezen om eerder dan de standaard pensioenleeftijd van 68 jaar met pensioen te gaan. U kunt op zijn vroegst op uw 60 e met pensioen. Gaat u meer dan 5 jaar voor uw AOW-datum (gedeeltelijk) met pensioen? Dan mag u voor het deel dat u met pensioen bent gegaan, later niet meer gaan werken. Als u eerder met pensioen gaat, wordt uw levenslang ouderdomspensioen lager. Hoeveel lager hangt af van het aantal jaren en maanden dat u eerder met pensioen gaat. Eerder met pensioen Stel, u blijft tot uw 68 e werken en u bouwt een ouderdomspensioen op van bruto met een partnerpensioen van Check het pensioendashboard Op vindt u het pensioendashboard: een handige tool om inzicht te krijgen in uw financiële situatie op de pensioendatum. In het pensioendashboard krijgt u een indicatie van uw inkomsten en uitgaven na pensionering. U kunt er ook bekijken wat er gebeurt als u met deeltijdpensioen gaat, tijdelijk meer of minder pensioen ontvangt of partner- of ouderdomspensioen uitruilt. Gaat u echter twee jaar eerder met pensioen, dan bouwt u 2 jaar minder op en heeft u een ouderdomspensioen opgebouwd van bruto per jaar met een partnerpensioen van Doordat u eerder met pensioen gaat, moet uw pensioen langer worden uitbetaald. Daarom wordt uw opgebouwde pensioen (van bruto) verlaagd en ontvangt u een ouderdomspensioen van circa bruto per jaar. Het partnerpensioen blijft bruto. Het partnerpensioen wordt voor 50% opgebouwd. Om het maximale partnerpensioen van 70% te bereiken wordt een gedeelte van het ouderdomspensioen omgezet in extra partnerpensioen. Hierdoor is de verhouding ouderdomspensioen, partnerpensioen 100% : 70%. AOW compenseren Als u voor uw aow-leeftijd met pensioen gaat (en dus nog geen aow ontvangt), kunt u een deel van het levenslange ouderdomspensioen gebruiken voor een tijdelijke uitkering tot aan uw aow. Pensioen inruilen Als u met pensioen gaat, kunt u een deel van uw ouderdomspensioen inruilen voor extra partnerpensioen. Ook kunt u het opgebouwde partnerpensioen inruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Ruilt u het volledige partnerpensioen in, dan ontvangt uw partner niets als u overlijdt. Gedeeltelijk met pensioen Vanaf uw 60 e kunt u ook gedeeltelijk met pensioen. Daarnaast kunt u in deeltijd blijven werken. De hoogte van het deeltijdpensioen is afhankelijk van het deeltijdpercentage. Voor het deel dat u blijft werken, gaat de opbouw van het ouderdomspensioen gewoon door. 14 KPN pensioen

15 Ik wil graag eerder met pensioen nu ik nog fit ben en meer tijd besteden aan m n grote hobby De keuze van Hans Hoog-laag U kunt voor maximaal 10 jaar een hoger levenslang ouderdomspensioen laten uitkeren. Daarna kunt u voor de rest van de tijd een lager pensioen laten uitkeren. De hoge, respectievelijk lage uitkeringen verhouden zich als volgt tot het oorspronkelijke levenslange ouderdomspensioen: Tabel 3 Hoog-laag pensioenuitkering Rekenvoorbeeld hoog-laag Stel, Hans heeft op 68-jarige leeftijd een levenslang ouderdomspensioen opgebouwd van bruto per jaar. Hij kiest ervoor om de eerste vijf jaar een hoger bedrag te ontvangen en daarna een lager bedrag. Tussen z n 68 e en 73 e krijgt hij 123% van , oftewel bruto per jaar. Vanaf 73 jaar ontvangt Hans jaar eerst 123% daarna 92,25% van het oorspronkelijke pensioen 10 jaar eerst 116% daarna 87% van het oorspronkelijke pensioen Gerelateerde onderwerpen Mijn kpn pensioen, pagina 8 Extra pensioen opbouwen, pagina 16 Stabiel of variabel Doet u mee aan de beschikbare-premieregeling? Dan bouwt u pensioenkapitaal op. U kunt kiezen of u hiermee een stabiel of een variabel pensioen inkoopt. Als u kiest voor stabiel, krijgt u de rest van uw leven ongeveer hetzelfde pensioen. Een variabel pensioen kan elk jaar anders zijn. Meer informatie vindt u op onze site. Er zijn 2 momenten waarop u een keuze moet maken: Op uw 58 e maakt u een voorlopige keuze. Als u met pensioen gaat, kiest u definitief. Wij sluiten graag bij u aan 15

16 Extra pensioen opbouwen via Individueel Pensioensparen Wilt u via Pensioenfonds kpn extra pensioen opbouwen, zodat u na uw pensioen meer geld hebt om van rond te komen? Dan kunt u deelnemen aan Individueel Pensioensparen (ips). Via ips kunt u extra geld sparen voor een hoger ouderdomspensioen, voor een (extra) partnerpensioen of om eerder met pensioen te gaan. Dankzij dat spaarpotje kunnen we nu wat ruimer leven Herman & Claire 16 KPN pensioen

17 Twee modules Bij Individueel Pensioensparen (premieovereenkomst) kunt u meedoen aan twee modules: 1. Een module waarmee u extra ouderdomspensioen kunt opbouwen over het deel van uw variabel loon dat niet meetelt voor uw pensioen. 2. Een module waarmee u extra partnerpensioen kunt opbouwen over het deel van uw pensioengrondslag. Op het moment dat u met pensioen gaat, kunt u ervoor kiezen dit partnerpensioen om te zetten in extra ouderdomspensioen. Voor beide modules geldt dat uw inleg wordt ingehouden op uw brutoloon. U kunt zelf kiezen in welke beleggingsmogelijkheid bij Pensioenfonds kpn uw inleg wordt belegd. Hoe hoog het pensioen met Individueel Pensioensparen wordt, hangt af van uw inleg, het rendement op uw beleggingen en de inkooptarieven op de pensioendatum. Zo werkt Individueel Pensioensparen U belegt de inleg van Individueel Pensioensparen in één van de beleggingsmogelijkheden die het pensioenfonds u biedt: de Life Cycle of Vrij Beleggen. Bouwt u ook pensioen op in de beschikbarepremieregeling, dan wordt het saldo uit beide regelingen in dezelfde beleggingsmogelijkheid belegd. Ook deelnemen? Wilt u deelnemen aan ips? Meld u dan aan op MijnHR via de ehrm-faciliteit vrijwillige inhouding. Uit dienst voor pensioen? Als u voor uw pensioen uit dienst gaat, heeft dit gevolgen voor het saldo uit deze regeling. Wat er met uw saldo gebeurt, hangt af of u alleen aan Individueel Pensioensparen deelneemt, of dat u ook aan de beschikbarepremieregeling deelneemt. In het kader vindt u de uitleg. Tabel 4 Uw saldo als u uit dienst gaat Uw saldo als u uit dienst gaat U neemt alleen deel aan de regeling Individueel Pensioensparen. Het saldo uit deze regeling wordt omgezet in een pensioenaanspraak. Dit gebeurt tegen de inkooptarieven die op dat moment gelden. U neemt deel aan de beschikbarepremieregeling én aan de regeling Individueel Pensioensparen. Als u met pensioen gaat, koopt u met het opgebouwde saldo uit IPS een stabiel pensioen in bij Pensioenfonds KPN. Met het saldo uit de beschikbare-premieregeling kunt u ook kiezen voor een variabel pensioen bij een externe partij. Lees meer over stabiel en variabel pensioen op pagina 15. Hoe hoog het pensioen uit de regeling Individueel Pensioensparen wordt, hangt af van uw inleg, het behaalde rendement en de inkooptarieven Gerelateerde onderwerpen Mijn kpn pensioen, pagina 8 Pensioen op maat, pagina 14 Vast of variabel pensioen, pagina 15 Mijn beleggingsmogelijkheden, pagina 18 Meer informatie hierover vindt u op onze site. Wij sluiten graag bij u aan 17

18 Beleggingsmogelijkheden Life Cycle of Vrij Beleggen Bouwt u pensioen op in de beschikbarepremieregeling en/of via Individueel Pensioensparen? Dan wordt uw pensioenpremie voor u belegd. De risico s die u bij beleggen loopt, zijn geheel voor uw rekening. U heeft de keuze uit twee beleggingsmogelijkheden. 1. De Life Cycle De Life Cycle is zo samengesteld dat het beleggingsrisico automatisch wordt afgebouwd naarmate u ouder wordt. Op deze manier maakt de Life Cycle voor u een leeftijdsgebonden afweging tussen een (maximaal) rendement en een beheerst risico. Ook hoeft u niet zelf te kiezen voor een andere beleggingsmix met een lager risico als u ouder wordt. U schuift namelijk automatisch door. Tot u 58 jaar bent, is er 1 Life Cycle. Vanaf uw 58 e kunt u een voorlopige keuze maken voor een stabiel of variabel pensioen. Een stabiel en variabel pensioen vragen allebei om een andere manier van beleggen. Kiest u voor een stabiel pensioen, dan gaan we uw beleggings risico s sneller afbouwen dan als u voor een variabel pensioen kiest. Daarom kunt u kiezen uit 2 Life Cycles: de Life Cycle Stabiel en de Life Cycle Variabel. In de tabellen ziet u de verschillen in de samenstelling. U ziet bijvoorbeeld dat vanaf 58 jaar de risico s in de Life Cycle Stabiel meer worden afgebouwd dan in de Life Cycle Variabel. Tabel 5a Samenstelling Life Cycle Stabiel (%) Leeftijd Aandelen Spaarfonds Hypotheken Obligaties Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Opkomende markten <41 90,0 1,0 6,0 0,0 0,0 2,0 1, ,0 2,0 12,0 0,0 0,0 4,0 2, ,0 9,0 12,0 0,0 0,0 6,0 3, ,0 16,0 12,0 0,0 0,0 8,0 4, ,0 24,5 12,0 0,0 0,0 9,0 4, ,0 28,0 12,0 0,0 5,0 10,0 5, ,0 23,0 12,0 15,0 5,0 10,0 5, ,0 18,5 12,0 36,0 3,0 7,0 3, ,0 13,5 12,0 58,0 2,0 3,0 1, ,0 1,5 12,0 75,0 2,0 3,0 1,5 High Yield Tabel 5b Samenstelling Life Cycle Variabel (%) Leeftijd Aandelen Spaarfonds Hypotheken Obligaties Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Opkomende markten <41 90,0 1,0 6,0 0,0 0,0 2,0 1, ,0 2,0 12,0 0,0 0,0 4,0 2, ,0 9,0 12,0 0,0 0,0 6,0 3, ,0 16,0 12,0 0,0 0,0 8,0 4, ,0 24,5 12,0 0,0 0,0 9,0 4, ,71 21,0 12,0 0,0 5,0 10,0 5, ,0 19,5 12,0 6,0 6,0 9,0 4, ,0 16,0 12,0 15,0 7,0 8,0 4, ,0 11,5 12,0 24,0 8,0 7,0 3, ,0 3,0 12,0 37,0 9,0 6,0 3,0 18 KPN pensioen High Yield

19 De 0%-garantie Voor iedereen die vanaf 1 januari 2009 altijd heeft belegd in de Life Cycle, geldt de 0%-garantie: als u met pensioen gaat, is uw saldo minimaal gelijk aan de premies die u heeft ingelegd. 2. Vrij Beleggen Bij Vrij Beleggen heeft u de keuze uit 7 verschillende beleggingsmixen. Elk met een eigen risicoprofiel. Zie onderstaande tabel. Tabel 6 Verdeling belegginsmixen bij Vrij Beleggen Depot Aandelen Staatsobligaties Samenstelling depots Vrij Beleggen vanaf 1 januari 2016 (%) Bedrijfsobligaties Obligaties opkomende markten High Yield obligaties NL hypotheken Geldmarkt A 100,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 B 75,0 0,0 0,0 3,0 3,0 12,0 7,0 C 50,0 0,0 0,0 6,0 6,0 12,0 26,0 D 25,0 38,0 0,0 9,0 9,0 12,0 7,0 E 0,0 75,0 6,0 6,0 6,0 7,0 0,0 F 50,0* 0,0 0,0 6,0 6,0 7,0 31,0 G 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 * aandelen die voldoen aan duurzaamheidscriteria. Ik kies voor een beheersbaar risico Ik durf wel iets meer risico te nemen Geen aan- en verkoopkosten Pensioenfonds kpn betaalt de aan- en verkoopkosten voor u. Dit geldt ook wanneer u eventueel verandert van beleggingsdepot. Beleggingskosten Voor het beleggen zelf worden kosten berekend. Deze worden altijd direct verrekend in het rendement en zijn afhankelijk van het beleggingsdepot waarin u belegt. De rendementen en de kosten vindt u op Gerelateerde onderwerpen Mijn kpn pensioen, pagina 8 Extra pensioen opbouwen, pagina 16 Wat mag u van het pensioenfonds verwachten, pagina 26 Meer informatie over beleggen en de diverse beleggingsmixen vindt u op onze site. Wij sluiten graag bij u aan 19

20 Een nieuwe baan Wat betekent dit voor mijn pensioen? Een nieuwe baan kan gevolgen hebben voor uw pensioen. Het kan bijvoorbeeld leiden tot een breuk in de pensioenopbouw en dat kan weer nadelig zijn voor de hoogte van uw pensioen. Daarom is het goed om te weten dat Pensioenfonds kpn, als u dat wilt, meewerkt aan waardeoverdracht als u bij kpn in dienst komt. Waardeoverdracht betekent dat u uw eerder opgebouwde pensioen meeneemt naar Pensioenfonds kpn. Wel of geen waardeoverdracht? Of waardeoverdracht in uw geval verstandig is, hangt af van de voorwaarden van de verschillende pensioenregelingen. Let bijvoorbeeld op: het soort pensioenregeling; hoe het zit met het partnerpensioen (het pensioen voor uw partner als u overlijdt); de toeslag (indexatie) op uw pensioen; de financiële positie van het pensioenfonds. Verder geldt bij waardeoverdracht: 1. Als u de elders opgebouwde waarde van pensioenaanspraken overdraagt aan Pensioenfonds kpn, krijgt u extra aanspraken op ouderdomspensioen bij het fonds. 2. Ook kunt u door waardeoverdracht de aanspraak op uw partnerpensioen verhogen. 3. Het kan handig zijn om uw pensioenaanspraken bij één pensioenfonds onder te brengen, zodat u uw opgebouwde pensioenaanspraken in één pensioenoverzicht te zien krijgt. Hoe werkt het? Als u in dienst komt, krijgt u van Pensioenfonds kpn een formulier om waardeoverdracht aan te vragen. Na de aanvraag krijgt u een offerte waarin staat hoeveel pensioen u door waardeoverdracht ontvangt. Vervolgens kunt u aangeven of u waardeoverdracht wilt. Uit dienst? Krijgt u een nieuwe baan bij een andere werkgever dan kpn? Dan bouwt u vanaf dat moment geen pensioen meer op bij Pensioenfonds kpn. Daarnaast vervalt de risicodekking voor partnerpensioen en arbeidsongeschikheid via Pensioenfonds kpn. U kunt een deel van uw ouderdomspensioen omzetten in partnerpensioen. Gaat u pensioen opbouwen bij een andere werkgever? Dan kunt u kiezen voor waardeoverdracht. Vrijwillige voortzetting Als u ontslag neemt of krijgt bij KPN, stopt de pensioenopbouw bij Pensioenfonds KPN. Bouwt u niet aansluitend ergens anders pensioen op, dan kunt u op eigen kosten uw pensioen blijven opbouwen bij Pensioenfonds KPN voor maximaal 3 jaar. Dit heet vrijwillige voortzetting. U voorkomt hiermee dat er een gat ontstaat in uw pensioenopbouw. Bij vrijwillige voortzetting betaalt u zelf de hele pensioenpremie. U leest meer op Afkopen Bent u in 2017 of eerder bij kpn weggegaan? En is uw opgebouwde pensioen minder dan 474,11 bruto per jaar? Dan krijgt u uw pensioen in één keer uitbetaald, dus niet pas als u met pensioen gaat. Dat noemen we afkopen. U krijgt dit bedrag twee jaar nadat u bij kpn bent weggegaan. U heeft daarna geen pensioen meer bij ons pensioenfonds. Gaat u in 2018 weg bij kpn? Dan mogen we uw pensioen niet meer afkopen. Uw pensioen gaat altijd over naar de pensioenuitvoerder van uw nieuwe werkgever. Het maakt niet uit hoeveel uw pensioen is. Dat afkopen niet meer kan, heeft te maken met een wetswijziging. 20 KPN pensioen

21 Gaat u pensioen opbouwen bij een andere werkgever? Dan kunt u kiezen voor waardeoverdracht Heeft u niet meteen een nieuwe werkgever? Dan blijft uw pensioen bij ons staan. Op deze manier blijft pensioen waarvoor het bedoeld is: een inkomen voor later. Want stel dat uw pensioen steeds wordt afgekocht. Dan heeft u later geen pensioen, maar alleen AOW. Meer informatie hierover vindt u op onze site. Heeft u minder dan 2,00 opgebouwd, dan vervalt uw pensioen. We kopen het niet af. En we maken het ook niet over naar de pensioenuitvoerder van uw nieuwe werkgever. Wij sluiten graag bij u aan 21

22 Trouwen of samenwonen Welke invloed heeft dit op mijn pensioen? Gaat u trouwen, wordt u geregistreerd partners of gaat u samenwonen? Dan heeft dit niet direct invloed op uw pensioensopbouw. Wél kan deze nieuwe situatie van belang zijn voor uw partner, mocht u overlijden. Hij of zij kan namelijk recht hebben op een partnerpensioen. Verschillende manieren van samenwonen Woont u ongehuwd samen, dan gelden bijna dezelfde regels als wanneer u getrouwd of geregistreerd partners bent. Toch zijn er een paar verschillen. Bij een huwelijk worden data van huwelijk en scheiding bijgehouden door de gemeente in bevolkingsregisters. Zo kan altijd achterhaald worden of en wanneer iemand getrouwd is geweest en met wie. Voor ongehuwd samenwonenden bestaan dit soort registers niet. Als u gaat samenwonen, hoeft u niets aan ons door te geven. Maar als u uit elkaar gaat, moet u dat wel aan ons doorgeven. Uw ex-partner kan namelijk een bijzonder partnerpensioen krijgen als u overlijdt. Maar dan moeten we wel weten wie uw ex-partner is. De wetgever maakt op een aantal punten in de pensioenwetgeving onderscheid tussen gehuwden en ongehuwd samenwonenden Gerelateerde onderwerpen Wat als ik overlijd? pagina 10 Gaat u scheiden? pagina KPN pensioen

23 Gaat u scheiden? Dan heeft dat invloed op uw pensioen Vaak heeft een scheiding invloed op uw pensioen. Uw ex-partner heeft namelijk recht op een deel van uw ouderdomspensioen en op het partnerpensioen. Gaat u scheiden of beëindigt u uw geregistreerd partnerschap? Dan wordt uw ouderdomspensioen tussen u en uw ex-partner verdeeld. Dit heet verevening en staat in de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding. U heeft echter ook de mogelijkheid om afwijkende afspraken te maken met uw ex-partner. Scheiden en ouderdomspensioen Na verevening krijgt uw ex-partner de helft van het ouderdomspensioen dat u tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap heeft opgebouwd. U moet daarvoor het formulier Mededeling van scheiding in verband met de verdeling van ouderdomspensioen invullen. U kunt het formulier downloaden van Uw ex-partner ontvangt zijn/haar deel van het ouderdomspensioen op het moment dat uw pensioen ingaat en stopt zodra u overlijdt. Als u het formulier binnen twee jaar na de scheiding terugstuurt, verzorgt Pensioenfonds kpn de betaling aan uw ex-partner. Stuurt u het formulier later terug, dan moet u de betaling onderling regelen. Afwijkende afspraken over ouderdomspensioen U en uw ex-partner hebben de mogelijkheid om afspraken te maken die afwijken van de wettelijke standaard. Voor de uitvoering van deze afwijkende afspraken heeft u wel toestemming nodig van Pensioenfonds kpn. De wettelijke regeling voor de verdeling van ouderdomspensioen geldt alleen als de scheiding heeft plaatsgevonden na 1 mei Andere belangrijke punten Pensioenverevening betekent dat uw ex-partner niet een eigen recht krijgt op ouderdomspensioen, maar alleen op het te verevenen deel van het ouderdomspensioen. U heeft geen toestemming van uw ex-partner nodig om eerder of later met pensioen te gaan, omdat uw partner geen eigen recht heeft op het ouderdomspensioen. Als u eerder of later met pensioen gaat en uw pensioen wordt daardoor hoger of lager, dan geldt dat ook voor het pensioen dat uw ex-partner krijgt. Als u komt te overlijden vóór uw pensioendatum, wordt er geen verevend ouderdomspensioen uitgekeerd aan uw ex-partner. Als uw ex-partner overlijdt, wordt het verevend deel van het ouderdomspensioen weer bij uw pensioen opgeteld. Wij sluiten graag bij u aan 23

24 Ongehuwd samenwonend? Woont u ongehuwd samen? Dan geldt deze wettelijke verplichting over de verdeling van het ouderdomspensioen niet voor u. U kunt er echter wel voor kiezen om bij het einde van de samenleving afspraken te maken over de verdeling van het ouderdomspensioen. Deze kunnen dan gelijk zijn aan de regeling die geldt voor gehuwden of geregistreerde partners. U moet zelf afspraken maken over de verdeling. Pensioenfonds kpn speelt hierbij geen rol. Scheiden en partnerpensioen Als u en uw partner gaan scheiden of het geregistreerde partnerschap beëindigen, dan heeft uw ex-partner ook recht op een deel van het partnerpensioen dat u vanaf 1 januari 2015 heeft opgebouwd. Het gaat hier ook om het partnerpensioen dat u uit eventuele waardeoverdracht heeft meegenomen. Of dat na uw ontslag of pensionering uit een inkoop of een uitruil van ouderdomspensioen is ontstaan. Het partnerpensioen waar uw ex-partner recht op heeft, wordt bijzonder partnerpensioen genoemd. Uw ex-partner ontvangt dit pensioen vanaf het moment dat u komt te overlijden. Als u en uw partner uit elkaar gaan en u krijgt later weer een nieuwe partner, dan wordt bij de vaststelling van het partnerpensioen voor een nieuwe partner rekening gehouden met het bijzondere partnerpensioen voor uw ex-partner. Het bijzondere partnerpensioen komt in mindering op het partnerpensioen voor een eventuele volgende partner. Afstand doen van partnerpensioen U en uw ex-partner kunnen afspreken dat uw ex-partner geen partnerpensioen krijgt. Uw ex-partner doet dan afstand van het partnerpensioen. Ongehuwd samenwonend? Woont u ongehuwd samen? Dan heeft uw ex-partner na beëindiging van de relatie mogelijk ook recht op bijzonder partnerpensioen. Ook in het geval van partnerpensioen kunnen u en uw ex-partner afspraken maken die afwijken van de wettelijke standaard In dit geval krijgt het pensioenfonds echter niet automatisch bericht dat er een ex-partner is die misschien recht heeft op het partnerpensioen. Daarom moet u zelf doorgeven als een relatie beëindigd wordt, zodat uw ex-partner recht kan krijgen op een partnerpensioen. Dat doet u door bij uw gemeente een uittreksel uit het bevolkingsregister op te vragen en naar ons te sturen. Stuur het uittreksel op binnen twee jaar nadat uw relatie is geëindigd. In het uittreksel moet staan dat u en uw ex-partner geen gemeenschappelijke huishouding meer hebben. En dat jullie zes maanden samen op hetzelfde adres hebben gewoond. Wat gebeurt er met uw saldo bij scheiden? Gaat u scheiden en heeft u deelgenomen aan de beschikbarepremieregeling en/of Individueel Pensioensparen? Dan heeft dit gevolgen voor uw saldo uit deze regelingen. Hoe dit is geregeld, leest u hieronder in tabel 7. Afwijkende afspraken: een zelfstandig recht voor uw ex-partner U en uw ex-partner kunnen er ook voor kiezen een deel van het te verdelen ouderdomspensioen en het eventuele bijzondere partnerpensioen om te zetten in een zelfstandig recht voor uw ex-partner. Dit noemen we conversie. Uw expartner krijgt dan pensioen zodra hij of zij zelf 68 jaar wordt. Bij conversie krijgt uw ex-partner geen bijzonder partnerpensioen als u overlijdt. Beide partners én het pensioenfonds moeten akkoord gaan met de conversie. Binnen twee jaar na de scheiding moet u doorgeven dat u kiest voor conversie. Soms en onder bepaalde voorwaarden kan de ex-partner ook afzien van het pensioen. Tabel 7 Wat gebeurt er met uw saldo bij scheiden? Regeling Individueel Pensioensparen (module ouderdomspensioen) Bij een scheiding wordt het saldo uit deze regeling voor ouderdomspensioen verdeeld tussen u en uw ex-partner. Regeling Individueel Pensioensparen (module partnerpensioen) Het saldo dat u in deze regeling heeft opgebouwd voor partnerpensioen, gaat bij een scheiding geheel naar uw ex-partner. Beschikbarepremieregeling Het gedeelte van het saldo dat u heeft opgebouwd in de beschikbarepremieregeling dat is bestemd voor de aankoop van ouderdomspensioen, wordt verevend tussen u en uw expartner. Vanaf 2015 is ook een gedeelte van de beschikbare premie bestemd voor de aankoop van een partnerpensioen. Voor dat saldo zal er na een scheiding een aanspraak op bijzonder partnerpensioen voor uw ex-partner ontstaan. 24 KPN pensioen

25 Woont u ongehuwd samen? Dan heeft uw ex-partner na beëindiging van de relatie mogelijk ook recht op Gerelateerde onderwerpen Wat als ik overlijd? pagina 10 Trouwen of samenwonen, pagina 22 Meer informatie hierover vindt u op onze site. bijzonder partnerpensioen Wij sluiten graag bij u aan 25

26 Wat mag u van het pensioenfonds verwachten? Pensioenfonds kpn wil u zo goed mogelijk informeren over uw pensioen. Daarom ontvangt u onder andere jaarlijks een uniform pensioenoverzicht. Op de website vindt u veel informatie over uw pensioen. Maar u kunt ons natuurlijk ook altijd bellen of en als u vragen heeft. U kunt een aantal documenten opvragen bij het pensioenfonds: jaarverslag en jaarrekening van het pensioenfonds; pensioenreglement; uitvoeringsovereenkomst; herstelplan; informatie over de dekkingsgraad; informatie over beleggingen; opgave van het opgebouwde pensioen aan de gewezen deelnemer; gevolgen van uitruil; een indicatief overzicht van het mogelijk te bereiken kapitaal op de pensioendatum; indicatie van de in te kopen periodieke uitkeringen; informatie over een aanwijzing van de dnb en afm (indien van toepassing); informatie over de aanstelling van een bewindvoerder (indien van toepassing). Andersom geldt hetzelfde; het pensioenfonds kan u vragen naar informatie die nodig is voor het uitvoeren van de pen sioenregeling. Financiering van uw pensioenregeling In de cao van kpn is de pensioenovereenkomst opgenomen. In de pensioenovereenkomst staan de afspraken tussen de werkgever en de werknemer over het pensioen. De uitvoering van de pensioenovereenkomst wordt gedaan door Pensioenfonds kpn. Pensioenfonds kpn ziet erop toe dat de uitvoering van de pensioenovereenkomst correct gedaan wordt. Het pensioenfonds heeft met kpn een uitvoerings overeenkomst gesloten waarin onder meer de financierings afspraken zijn opgenomen. De enige verplichting van de werkgever is het betalen van een vaste premie van 23% van de pensioengrondslag (inclusief werknemersbijdrage). Mocht deze premie in een jaar onvoldoende zijn, dan wordt de opbouw in dat jaar verlaagd. Premie De werkgever en de werknemer (de deelnemer) betalen samen de vaste pensioenpremie van 23%. De werkgever zorgt dat de totale pensioenpremie wordt afgedragen aan het pensioenfonds. De hoogte van de werknemersbijdrage wordt vast gelegd in de cao. Als u niet tevreden bent Bent u niet tevreden over Pensioenfonds kpn? Dan kunt u schriftelijk een klacht indienen. Dit kan per naar pensioendesk@kpnpensioen.nl of per brief naar: Pensioenfonds kpn, Postbus 501, 9700 AM Groningen. Heeft uw klacht te maken met de pensioenregeling en bent u het niet eens bent met de afhandeling van uw klacht? Dan kunt u binnen twee maanden reageren bij de geschillencommissie van het pensioenfonds. Overigens kunt u ook altijd terecht bij de Ombudsman pensioenen. Verlagen en verhogen van uw pensioen Als de financiële positie van het fonds erg slecht is, moet het bestuur - in het uiterste geval - besluiten om de opgebouwde aanspraken en/of de pensioenuitkeringen te verlagen (korten). In de Pensioenwet staat wanneer het pensioenfonds mag korten en aan welke regels het pensioenfonds zich in dat geval moet houden. Als het financieel minder goed gaat met het pensioenfonds, doet kpn geen herstelbetalingen. We proberen de pensioenen ieder jaar te verhogen met een toeslag. Zo groeit uw pensioen mee met eventuele prijsstijgingen. Om een toeslag te geven, gelden voorwaarden. De belangrijkste voorwaarde is dat de financiële situatie van het pensioenfonds voldoende is. 26 KPN pensioen

27 Zoek en vind AOW-uitkering 6, 10 Arbeidsongeschikt(heid) 6, 12 Arbeidsongeschiktheidspensioen 12 Beleggingsmix 18, 19 Beleggingsmogelijkheid 17, 18, 19 Beleggingsrisico 8, 18 Beschikbarepremieregeling 8, 9, 17, 18, 20, 24 Franchise 6, 8, 10 Hoog-laag 14 Individueel Pensioensparen 16, 17, 18, 24 KPN-cao 3 Levenslang partnerpensioen 10, 14 Life Cycle 17, 18 Middelloonregeling 3, 8 Nieuwe baan 20 Ongehuwd samenwonend 22, 24 Ouderdomspensioen 8, 14, 15, 20, 23, 24 Overlijden 10, 23 Partnerpensioen 10, 14, 20, 22, 23, 24 Pensioenregeling 8, 14, 20, 26 Pensioengevend salaris 6, 8, 12 Pensioengrondslag 6, 8, 9, 11 Samenwonen 22, 24 Scheiding 23, 24 Tijdelijk partnerpensioen 10, 11 Trouwen/Huwelijk 10, 22, 24 Uitruilen 14, 26 Verevening 23 Vrij Beleggen 18, 19 Waardeoverdracht 20, 24 Wezenpensioen 10, 11 WIA-uitkering 12 Wij sluiten graag bij u aan 27

28 Meer weten? Stichting Pensioenfonds KPN Postbus AM Groningen Pensioendesk (050) Februari 2018 Disclaimer In deze brochure staat algemene informatie over de pensioenregeling van Stichting Pensioenfonds kpn. Deze brochure is bedoeld om werknemers van kpn een beeld te geven van (de inhoud van) het pensioenreglement. We besteden veel aandacht aan de inhoud van deze brochure, maar het kan zijn dat informatie ondertussen is veranderd, verouderd of dat er onjuistheden in de brochure staan. Stichting Pensioenfonds kpn is niet aansprakelijk als iemand schade ondervindt doordat er onjuiste of verouderde informatie in deze brochure staat, de brochure onjuist is verspreid of onjuist is gebruikt. U kunt alleen rechten ontlenen aan het pensioenreglement dat voor u geldt. U kunt dit reglement opvragen via telefoonnummer (050) of downloaden op