Inhoud. Inleiding... 11

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Inleiding... 11"

Anna Barbara Jansen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Inhoud Inleiding SECTOR A GESCHIEDENIS VAN DE FOTOGRAFIE Hoofdstuk 1 Van heliografie tot digiprint De bakermat van de fotografie Impressionisme Negentiende eeuwse filosofieën Irrationalisme Positivisme Naturalisme De pioniers van de fotografie De ontdekking De ontwikkeling van de fotografie in de tweede helft van de negentiende eeuw Picturalisme Realisme De twintigste eeuw Interbellum Duits expressionisme Dadaïsme Futurisme Großstadtthema Vitalisme Moderne fotografie in het begin van de twintigste eeuw. 39 Straight photography Surrealistische fotografie Magischrealistische fotografie De Parijse school Documentaire fotografie Landschapsfotografie Na de Tweede Wereldoorlog Neorealisme Existentiefilosofie Frankfurter Schule Fotografie na Spontane fotografie Conceptueel-documentaire fotografie Abstracte fotografie Popart fotografie Conceptuele fotografie Postmoderne fotografie Hypermoderne Fotografie De invloed van de fotografie op de kunst

.......................................... 20 Naturalisme.......................................... 21 De pioniers van de fotografie............................ 21 De ontdekking.

2 SECTOR B FOTOGRAFISCHE DISCIPLINES SECTOR C STROMINGEN EN TEGENSTROMINGEN Hoofdstuk 2 Van registratie naar poëzie Documentaire fotografie A Snapshotfotografie B Documentaire fotografie sec C Subjectieve documentaire fotografie D Geënsceneerde documentaire fotografie Toegepaste fotografie, gebruiksfotografie A Fotografie als registratie B Toegepaste geënsceneerde fotografie, reclamefotografie, geënsceneerde fictie C Toegepaste semi-journalistieke fotografie D Propagandafotografie E Toegepaste reportagefotografie F Modefotografie G Glamourfotografie Kunst- of autonome fotografie, fotografie als artistiek medium De vorm Het modernistisch formalisme De inhoud De symbooltheorie De context A Autonome realistische fotografie B Autonome fantastisch-realistische fotografie C Autonome geënsceneerde fotografie D Conceptuele fotografie E Abstraherende fotografie Hoofdstuk 3 Het contrastmodel Lineair-picturaal Plastisch-ruimtelijk Tektonisch-atektonisch Meervoudigheid-enkelvoudigheid Absolute duidelijkheid-relatieve duidelijkheid De naturalistische fotografie De victoriaanse fotografie Het picturalisme Het neue sehen en de nieuwe zakelijkheid De fotojournalistiek De Parijse School De fotografische abstractie Popart Postmoderne fotografie Hypermoderne fotografie

................. 85 D Geënsceneerde documentaire fotografie............... 91 2 Toegepaste fotografie, gebruiksfotografie........... 93 A Fotografie als registratie.

3 SECTOR D ANALYSE VAN DE BEELDVORM Hoofdstuk 4 Ritme en beweging Diafragma en sluitertijd Ritme Scherptediepte en beeldcompositie Beweging Het sequentiële fasenbeeld Het overlappende fasenbeeld Bewegingsonscherpte Cruciaal moment Fotosequentie Hoofdstuk 5 Textuur Textuur en lichtrichting Textuur en tactiliteit Textuur en ruimte, textuurgradiënt Textuur en lichtsoort Ruw-zacht contrast Het visualiseren van de tijd Hoofdstuk 6 Licht Licht-donkercontrast Clair-obscur Low-key en high-key Schaduwen Simultaan contrast Licht en sfeer De Film-noir Gereflecteerd licht Lichtrichting en lichtsoort Zijlicht van één kant Zijlicht van twee kanten, tangverlichting Tegenlicht Strijklicht Onderlicht Hoofdstuk 7 Ordening Structureel skelet Primaire aandachtspunten Tektonisch en atektonisch De gulden snede Het visuele midden Standpunt en beeldhoek Concrete fragmentatie Abstracte fragmentatie Hoofdstuk 8 Compositie en arrangement Compositiebasisvormen Symmetrische compositie Driehoekscompositie Tondo-compositie Overall-compositie Asymmetrische compositie Diagonale compositie Abstracte compositie

........................... 138 Het overlappende fasenbeeld.......................... 139 Bewegingsonscherpte................................. 139 Cruciaal moment...................................... 140 Fotosequentie.

4 SECTOR E CAMERA EN FILM Arrangementaccenten Richtingaccent Vormaccent Textuuraccent Kleuraccent Hoofdstuk 9 Ruimte en diepte Dieptearrangement Grootteaccent Silhouetkader Scherpteaccent Hoofdstuk 10 Kleur Kleurcontrasten Kleurenfotografie Seriematige inkleuring Het indirecte kleurproces De panchromatische film Kleurenfotografie als kunst Hoofdstuk 11 Camera en film Inleiding De camera De sluitertijd Het diafragma Het effect van de sluitertijd De film Over- en onderbelichting Hoog contrast Doka, print en dia Het vergrotingsapparaat Printfilters en variabel contrast Het zonesysteem van Ansel Adams De diaprojectie De dia De diaprojector Het klankbeeld De abstracte diaserie Epiloog Literatuur Personenregister Zakenregister Lijst van afbeeldingen

....................................... 178 Silhouetkader........................................ 179 Scherpteaccent...................................... 181 Hoofdstuk 10 Kleur.................................. 182 Kleurcontrasten.

5 Afbeelding 2 EUGÈNE DELACROIX Naakt van achter, 1854 hoofdwerk Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit. De zekerheid bij het zien van een foto te worden geconfronteerd met een feitelijke toestand, zoals deze zich onweerlegbaar heeft voorgedaan, is voorbij. Er worden ons digitale fantasiebeelden getoond, vermomd als realiteit. De fotograaf/fotoshopper kan de inhoudstekens van het beeld dan ook volledig autonoom bepalen. Barthes connotatie-elementen kunnen zodoende naar believen worden ingezet. Losgemaakt uit de afhankelijkheid van het cruciale of historische moment kan het beeld de suggestie wekken een gebeurtenis af te beelden, zonder enig verband met een authentieke situatie. Terwijl de periode van de beeldempathie lijkt te zijn afgesloten, heeft de nog prille digitale fotografie in de fotografiegeschiedenis tot nog toe niet die plaats kunnen innemen, die haar in de aanvankelijke euforie omtrent de technische mogelijkheden toegedacht leek. Waarmee overigens geenszins beweerd wordt dat er binnen de digitale fotografie geen belangrijke werken zouden zijn ontstaan of dat er, kunsthistorisch gezien, geen cruciale inhoudelijke vernieuwingen in de digitale fotografie mogelijk zouden zijn. Recente ontwikkelingen bewijzen het tegendeel. Megafotografie lijkt het laatste onderscheid tussen monumentale klassieke beeldende kunst en fotografie te hebben overwonnen. Met behulp van de nieuwste pixeltechnieken, worden door fotografen als Candida Hoeffer of Andreas Gursky (afbeelding 53) metershoge kleurenfoto s vervaardigd, die verbazingwekkende overeenkomsten vertonen met laatromantische landschapschilderingen. Het boek bestaat uit vier sectoren die de fotografie in al haar hoedanigheden omvat. Achtereenvolgens zal de lezer aantreffen sector A, waarin de geschiedenis van de fotografie aan bod komt. 12

Er worden ons digitale fantasiebeelden getoond, vermomd als realiteit. De fotograaf/fotoshopper kan de inhoudstekens van het beeld dan ook volledig autonoom bepalen.

6 verdwijnpunt met het gefixeerde oogpunt werd al destijds door kunstenaars verlaten. De futuristen probeerden in de statische schilderkunst, geïnspireerd door het nieuwe medium film, de vluchtige als sluitertijden op het oog vallende momenten vast te houden zoals dat ook bij een negatief gebeurt, dat meerdere keren wordt belicht. Een lopende hond krijgt zo twaalf poten (afbeelding 56), een musicerende hand twintig vingers. Het doemgevoel, de dreiging die kan uitgaan van de techniek, werd door stromingen als het futurisme niet gevoeld. Er ontstond integendeel een adoratie voor techniek en snelheid. De fotografie van het neue Sehen (ALBERT RENGER-PATSCH) en de nieuwe zakelijkheid koos haar onderwerpen dan ook bij voorkeur uit de wereld van de techniek (afbeelding 80). De progressieve sovjetfotografen, waaronder ALEXANDER RODCHENKO (afbeelding 91 en 92), gebruikten daarbij extreme beeldhoeken en wisselende standpunten geïnspireerd door dynamische filmbeelden, draaiende wielen en stampende drijfstangen, van SERGEI EISENSTEIN. Het Russisch constructivisme wilde, met behulp van film en fotografie, een nieuwe mens creëren voor een nieuwe maatschappij. Ook fotografen uit de Verenigde Staten, zoals MARGARET BOURKE-WHITE of WALKER EVANS hadden, net als de avant-gardekunstenaars uit Duitsland en de Sovjet-Unie een groot vertrouwen in technologische vooruitgang. De essentie van de fotografische esthetiek lag voor hen besloten in haar koele objectiviteit. Afbeelding 17 ERNST LUDWIG KIRCHNER Straatscène, 1913 Großstadtthema Door zowel het expressionisme, het futurisme als het surrealisme wordt het Großstadtthema (wolkenkrabbers, verkeer en mensenmassa s), ontdekt (afbeelding 16). De schilderijen van OTTO DIX, TAMARA DE LEMPICKA, UMBERTO BOCCIONI, de foto s van BRASSAÏ en HENRI CARTIER-BRESSON of de boeken van ALFRED DÖBLIN (Berlin Alexanderplatz) of VICKY BAUM (Menschen im Hotel) hebben, allemaal vanuit verschillende stijlrichtingen en invalshoeken, de Groß- 35

negatief gebeurt, dat meerdere keren wordt belicht. Een lopende hond krijgt zo twaalf poten (afbeelding 56), een musicerende hand twintig vingers.

Vergelijkbare documenten

Basis workshop fotografie. Fotograferen is niets meer dan beelden vangen.

Basis workshop fotografie. Fotograferen is niets meer dan beelden vangen. Basis workshop fotografie Fotograferen is niets meer dan beelden vangen. COMPOSITE 2 Wat gebruiken we nu eigenlijk om tot een compositie te komen? Samenstelling van dominerende en ondersteunende beeldelementen.