Opname in het Pieter Baan Centrum

Transcriptie

1 Opname in het Pieter Baan Centrum N e d e r l a n d s i n s t i t u u t vo o r f o r e n s i s c h e p s y c h i at r i e e n p s y c h o l o g i e

2 2 PBC Inleiding Het Pieter Baan Centrum, afgekort PBC, is een inrichting waarover u misschien de meest uiteenlopende verhalen heeft gehoord. Verhalen die u ongerust of onzeker hebben gemaakt of die vragen hebben opgeroepen die niemand heeft kunnen beantwoorden. Dit boekje kan dat hopelijk wel, want het geeft u informatie over het PBC en is geschreven door medewerkers die rechtstreeks met het onderzoek te maken hebben. In dit boekje wordt de standaardprocedure beschreven van uw verblijf en het onderzoek in het PBC. In individuele gevallen kan daarvan worden afgeweken. Deze informatie is, behalve voor mensen die voor onderzoek in het PBC worden geplaatst, ook bedoeld voor hun directe relaties, zoals familieleden. Voor de leesbaarheid wordt de tekst gericht aan de mensen die in het PBC worden opgenomen, in het PBC observandi genoemd, en wordt alleen de mannelijke vorm gebruikt. In de volgende paragrafen zal eerst iets worden verteld over het PBC en uw verblijf. Daarna wordt het onderzoek uitgebreid beschreven. Tenslotte wordt er informatie gegeven over bezoekmogelijkheden en is een routebeschrijving voor bezoekers opgenomen.

3 3 Inleiding 2 De groepsleiding 9 Wat is en doet het PBC? 3 De psychiater 10 Uw verblijf in het PBC 4 De jurist 10 Het dag- en weekprogramma 5 De staf 11 Het onderzoek 7 Voor bezoekers 12 De forensisch milieuonderzoeker 8 INVOER GOEDEREN 13 DE PSYCHOLOOG 8 Routebeschrijving 15 Wat is en doet het PBC? Het PBC is een Huis van Bewaring (HvB), maar heeft als bijzondere opdracht het onderzoeken van personen die worden verdacht van een ernstig strafbaar feit. Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van justitie en moet antwoord geven op een aantal vragen over de persoon van de verdachte. Dat wil zeggen dat er gekeken wordt naar uw persoonlijkheid, het eventueel aanwezig zijn van een stoornis en/of een psychische ziekte en of deze in verband kunnen worden gebracht met het u ten laste gelegde feit. Vervolgens wordt onderzocht of er een kans op herhaling bestaat en of er gevaar voor de maatschappij aanwezig is. Tenslotte wordt eventueel advies uitgebracht over wat er moet gebeuren om herhaling te voorkomen. Een tweede categorie observandi betreft mensen die TBS gesteld zijn en over wie advies gevraagd wordt inzake al dan niet verlenging van de TBS en/of behandeling. Het onderzoek eindigt met een conclusie en een advies. Voordat u het PBC verlaat heeft u kennis genomen van de inhoud van het rapport en de conclusie en het advies die daaruit zijn voortgevloeid. Het PBC doet geen uitspraak over de schuldvraag of over een eventuele straf. Na afloop van het onderzoek gaat u terug naar het HvB of de kliniek waar u vandaan komt en is het wachten op de verdere behandeling van uw strafzaak.

4 4 Uw verblijf in het PBC Tijdens het onderzoek verblijft u op één van de vier afdelingen, samen met maximaal zeven andere personen. Op een afdeling verblijven mensen van verschillende leeftijden, mannen en vrouwen, Nederlanders en buitenlanders. U heeft een eigen cel waarin een toilet en wastafel aanwezig zijn. Alle afdelingen hebben eenzelfde werkwijze en regime. De regels komen in grote lijnen overeen met die in het HvB. Elke afdeling bestaat uit een gang waarop de cellen en douches uitkomen en een ruimte waar een tafeltennistafel en een biljart staan, het zogenaamde vlak. Verder is er een kantoor van de groepsleiding, de cockpit genoemd en een groepsverblijf, de huiskamer. In de gang bevindt zich ook een telefooncel, die ook gebruikt wordt door de naastgelegen afdeling. Over de huisregels wordt u bij binnenkomst nader geïnformeerd en u krijgt een exemplaar van het huisreglement uitgereikt. Voor op- of aanmerkingen en eventuele klachten kunt u terecht bij de Commissie van Toezicht. De maandcommissaris is eenmaal per maand aanwezig; exacte datum en tijd worden zichtbaar aangegeven op de afdeling. Tijdens uw verblijf in het PBC worden gegevens verzameld. Deze gegevens kunnen in geanonimiseerde vorm gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek. Als u daar bezwaar tegen heeft, kunt u dit kenbaar maken en zullen uw gegevens hier niet voor gebruikt worden. Anoniem: zonder bekendmaking van de naam van de spreker. (Van Dale) Dit betekent voor u dat uw naam niet bekend wordt gemaakt bij de medewer - kers die wetenschappelijk onderzoek doen. o p n a m e i n h e t p i e t e r ba a n c e n t r u m

5 PBC5 Het dag- en weekprogramma Net als in een HvB nemen arbeid, sport, luchten en recreatie grote delen van de dag in beslag, naast het onderzoek. De gesprekken met de individuele onderzoekers vinden door de week en overdag plaats en lopen door alle activiteiten heen. Het PBC heeft een werkzaal waarin twee arbeidsmedewerkers aanwezig zijn. De aangeboden werkzaamheden zijn ondermeer: Maken en verven van stoeltjes of kleine kastjes in de werkplaats zagerij; Weven van kokosmatjes; Maken van mozaïeken dienbladen; Licht industrieel werk, zoals papier inpakken en verpakken in dozen. Op doordeweekse dagen is er gelegenheid om te sporten. Naast de groepssport bestaat de mogelijkheid om te fitnessen. De sportleraar regelt en begeleidt alle sportactiviteiten. Het PBC heeft een kantinewinkel en een bibliotheek, die eenmaal per week op een bepaalde tijd open zijn. Tweemaal per week is er s avonds gelegenheid om creatief bezig te zijn o.l.v. twee medewerkers van een Nutsschool. U kunt dan schilderen, beeldhouwen, zeefdrukken, pottenbakken en nog meer in overleg met die medewerkers. Als u een studie wilt beginnen of voortzetten kunt u een beroep doen op de onderwijzer. Iedere week is er een oecumenische kerkdienst, waarin een pastoor en een dominee voorgaan. Samen met een humanistisch raadsman verzorgen zij wekelijkse gespreksgroepen waaraan u kunt deelnemen. U kunt op grond van uw overtuiging ook contact krijgen met een Imam. U kunt op gezette tijden gebruik maken van een kapper, waarbij de regel is dat het eerste bezoek gratis is.

6 6 U bent niet verplicht deel te nemen aan de bovengenoemde activiteiten. Neemt u echter geen deel aan de arbeid, sport, luchten of gespreksgroep, dan wordt u gedurende die tijd ingesloten. Voor lichamelijke klachten kunt u terecht bij de verpleging of de huisarts van het PBC die eenmaal per week spreekuur houdt. Een bezoek aan de tandarts is mogelijk door aanvraag bij de medische dienst. Eenmaal per week mag u bezoek ontvangen, echter niet in het weekend of op de vergaderdag van de afdeling waar u verblijft. Het bezoek duurt maximaal één uur. Elk bezoek wordt begeleid door een groepsleider, uitgezonderd die van uw advocaat, de reclasseringsmedewerker of een geestelijk raadsman. studie werken sporten bibliotheek kerkdienst kapper huisarts bezoek creatief bezig zijn gespreksgroepen o p n a m e i n h e t p i e t e r ba a n c e n t r u m

7 PBC7 Het onderzoek Het onderzoek duurt zeven weken en wordt gedaan door een team, dat bestaat uit: een forensisch milieuonderzoeker; een groepsleider; een psycholoog; een psychiater; een jurist. Dit kunnen zowel mannelijke als vrouwelijke medewerkers zijn. De psychiater, psycholoog en forensisch milieuonderzoeker hebben gesprekken met u in uw cel of in hun kamer. Zij worden individuele onderzoekers genoemd en schrijven ieder een eigen deel van het rapport. De groepsleider daarentegen werkt in een team van twaalf mensen, die dagelijks over u rapporteren. Hij vat deze dagrapportage samen in het zogeheten observatierapport, welk onderdeel is van het uiteindelijke rapport. Indien nodig wordt voor de gesprekken gebruik gemaakt van een tolk. Elk teamlid bespreekt de inhoud van zijn rapport met u voor het eind van het onderzoek. Gedurende uw verblijf in het PBC komt het team een aantal keren bij elkaar om informatie uit te wisselen over de voortgang van het onderzoek. Hierbij is, namens de directie, een tweede psychiater aanwezig, die het team begeleidt en meekijkt bij het onderzoek. De jurist is geen onderzoeker, hij schrijft ook geen rapport, maar hij speelt wel een belangrijke rol in de gang van zaken tijdens het onderzoek. (zie onder jurist.) Een lichamelijk onderzoek maakt deel uit van het onderzoek en wordt uitgevoerd door een internist en een neuroloog. Daarnaast worden uw bloed en urine onderzocht. Het werk van de verschillende teamleden wordt hieronder nader beschreven.

8 8 De forensisch m i l i e u o n d e r z o e k e r De psycholoog De forensisch milieuonderzoeker doet het zogeheten milieu-onderzoek. Het doel is het in kaart brengen van uw levensloop en voorgeschiedenis. Het rapport vermeldt de belangrijkste ontwikkelingen in uw gezin van herkomst en de omstandigheden waaronder u bent opgegroeid en u zich heeft ontwikkeld. Daarnaast is het van belang iets te weten over uw schoolloopbaan, werkzaamheden, relaties en eigen gezin. Om deze informatie te verkrijgen zal de forensisch milieuonderzoeker na overleg met u contact zoeken met mensen die een rol in uw leven spelen of hebben gespeeld of anderszins informatie over u hebben. Wij noemen deze mensen referenten. In principe zijn dat uw ouders, broers/zussen, (ex)partner(s) en kinderen. Daarnaast wordt eventueel contact opgenomen met vrienden, werkgever(s), collega s, leerkrachten en/of hulpverleners. In het rapport zullen dan ook alle belangrijke dingen die zich in uw leven hebben voorgedaan vermeld staan. Het onderzoek door de psycholoog bestaat uit een aantal gesprekken en testonderzoek. Dat wil zeggen dat er aan u gevraagd wordt om mee te werken aan een aantal psychologische testen. Daarnaast zal ook gevraagd worden of u al eerder een test of ander psychologisch onderzoek heeft ondergaan. Het kan namelijk voor het onderzoek van belang zijn om eerdere (test)gegevens op te vragen. In de gesprekken met de psycholoog kunnen zeer uiteenlopende zaken naar voren komen, bijvoorbeeld uw leven, uw ontwikkelingen, eigenschappen en het delict dat u ten laste is gelegd. Het testonderdeel kan in drie delen worden gesplitst, namelijk: een deel dat zich richt op uw kennis en vaardigheden en bijvoorbeeld meet waar u goed of minder goed in bent; een deel dat bestaat uit persoonlijkheidstesten, welke een beeld geven van uw gevoelsleven; en een deel waarin gekeken wordt hoe het met uw concentratievermogen en hersenfuncties in het algemeen staat. o p n a m e i n h e t p i e t e r ba a n c e n t r u m

9 PBC9 De groepsleiding Op de afdeling heeft u voornamelijk te maken met de mede-observandi en de groepsleiding. De groepsleiders begeleiden alle activiteiten op en buiten de afdeling, zoals arbeid, sport en de recreatie. Dit wil zeggen dat ze er samen met u en uw mede-observandi aan deelnemen en met u optrekken. U kunt dag en nacht bij de groepsleiding terecht met uw vragen of voor een gesprek. Mentorschap kennen wij in het PBC niet, maar indien u dat wenst of het nodig wordt geacht, zal één van de groepsleiders voor u als aanspreekpunt dienen en/of u extra begeleiden. Het observatierapport bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Het eerste deel is een verslag van uw binnenkomst, waarin de eerste indrukken worden beschreven. Het tweede deel is een verslag van uw gedrag en functioneren op de afdeling. Het derde en vierde onderdeel beschrijven uw gedrag tijdens de arbeid en de sport. Tenslotte volgt het verslag van de eventuele (begeleide) bezoeken die u krijgt. Bezoek van bepaalde personen is uitgesloten van rapportage, zie het dag- en weekprogramma. Er wordt evenmin geschreven over uw kerkgang en uw deelname aan de gespreksgroep. In de contacten met zowel de groepsleiding als mede-observandi is er sprake van wederzijdse werking op elkaar; dit noemen we interactie. De groepsleiding observeert en neemt deel aan deze interactie. Over de bevindingen en uw gedrag op de afdeling wordt dagelijks geschreven. Op basis van deze dagrapportage wordt het observatierapport geschreven door de groepsleider die aan uw onderzoekend team is verbonden.

10 10 De psychiater De jurist Een zeer belangrijke vraag van de rechtbank is of er tijdens het plegen van het ten laste gelegde feit sprake was van een psychiatrische ziekte of een stoornis. Het psychiatrisch onderzoek, dat antwoord zal moeten geven op deze vraag, vindt plaats door middel van gesprekken. U praat met de psychiater over wat voor u belangrijk is of is geweest in uw leven en over wat hij belangrijk vindt om te weten. Het gaat erom een beeld te krijgen van hoe u met uzelf en anderen omgaat en wat daarin uw sterke en zwakke kanten zijn. In het rapport van de psychiater worden deze bevindingen beschreven. Tevens vindt er lichamelijk onderzoek plaats door een internist en een neuroloog. Als daar bijzonderheden uit naar voren komen kan dat aanleiding zijn tot verder onderzoek. De psychiater verwerkt ook deze gegevens in zijn rapport. De jurist maakt aan het begin van het onderzoek een uittreksel uit het straf en persoonsdossier en een analyse van de vraagstelling. Dit heeft tot doel de onderzoekers te informeren over wat u ten laste is gelegd. De jurist leidt het onderzoek en zit alle teambesprekingen voor. Voorts ziet hij erop toe dat in het uiteindelijke rapport antwoord wordt gegeven op de vraagstelling. Desgewenst kunt u bij hem terecht als u vragen heeft over juridische zaken in het kader van de onderzoeksopdracht. o p n a m e i n h e t p i e t e r ba a n c e n t r u m

11 PBC11 De staf Het onderzoek wordt afgesloten met een laatste teambespreking; deze noemen wij de staf. Hierbij zijn alle teamleden aanwezig. Indien nodig wordt uw reclasseringsmedewerker uitgenodigd. Deze heeft geen stem in de uitslag van het onderzoek, maar zijn aanwezigheid kan belangrijk voor u zijn als het gaat om mogelijkheden en/of begeleiding tijdens en na de detentie. Bij de staf is namens de directie de eerder genoemde tweede psychiater aanwezig. Deze neemt deel aan de discussie en houdt toezicht op de inhoudelijke kant ervan. volledig toerekeningsvatbaar; enigszins verminderd toerekeningsvatbaar; verminderd toerekeningsvatbaar; sterk verminderd toerekeningsvatbaar; ontoerekeningsvatbaar. Vervolgens wordt een uitspraak gedaan over de kans op herhaling (of recidive) van een soortgelijk delict en daarmee over het gevaar voor de samenleving - en wordt zonodig een advies uitgebracht over wat er moet gebeuren om dat te voorkomen. Tijdens de staf moeten de vragen van justitie worden beantwoord. Naast de vraag over het al dan niet aanwezig zijn van een psychiatrische ziekte of stoornis wordt de vraag beantwoord of deze in verband kunnen worden gebracht met het ten laste gelegde feit. Een vraag die hierop volgt is die naar de toerekeningsvatbaarheid. Anders gezegd: in hoeverre kunt u verantwoordelijk worden gesteld voor datgene dat u ten laste is gelegd. Het PBC hanteert hiervoor de volgende onderverdeling: Zodra het team tot een eenduidige conclusie en advies is gekomen krijgt u dat te horen. Voordat u het PBC verlaat krijgt u nog de gelegenheid om met de leden van uw onderzoekend team te praten over de uitslag van het onderzoek.

12 12 I n vo e r b i j b i n n e n ko m s t: Toegestaan: Kleding Toilet artikelen Kantine artikelen Boeken en Tijdschriften Persoonlijke Administratie Sierraden Eigen beddengoed Baardtrimmer (elektrisch) en verzegeld Tondeuse (elektrisch) en verzegeld Audio apparatuur (verzegeld) CD`s (alleen originele) Cassette bandjes (doorzichtig) TV klein model (verzegeld) Telefoonkaart Scheerkrabbers (alleen via personeel) Nagelknippers (alleen via personeel) Spelcomputer (verzegeld) Nitendo en playstation 1 Spelcomputer (verzegeld) Came Cube Scheerapparaat (elektrisch) en verzegeld Niet toegestaan: Spuitbussen op drijfgas Paspoort- ID kaart- bankpassen-ect (in preciosa kluis) Video apparatuur & video banden Foto camera Gereedschappen Slag-steek-vuurwapens Explosieve Drugs Glaswerk Metalen voorwerpen Medicijnen (allen met goedkeuring med dienst) Sleutels DVD en niet originele CD`s Schoenen met stalen neuzen Playstation 2 MP3-speler X Box en WII Bij binnenkomst uit vrije maatschapij gelden regels als invoer via bezoek o p n a m e i n h e t p i e t e r ba a n c e n t r u m

13 PBC13 Invoer via Bezoek: Toegestaan: Kleding Audio apparatuur (verzegeling via tech dienst) Cassette bandjes (doorzichtig nieuw) Cd s (alleen originele, geen kopie) Spelcomputer met toebehoren (alleen playstation 1) Spelcomputer Game cube Lectuur & Boeken Brieven (via personeel) Horloge & Sierraden Eigen beddengoed (moet brandvertragend zijn) Telefoonkaart Tv Klein model (verzegeling via tech dienst) Adapter, batterijen, batterij oplader Waarde en identiteit papieren (in preciosa kluis) Geld (via personeel) Snijbloemen Vogel klein (voer en zand in doorzichtige verpakking) Niet toegestaan: Kamerplanten Etenswaren & kantineartikelen Rookwaren Toiletartikelen Scheerkrabbers & mesjes Nagelknippers Gereedschappen Slag-, steek- en vuurwapens Explosieve Sleutels Drugs mobile telefoons MP3-speler Playstation 2 & X Box Nintendo Wii

14 14 Routebeschrijving Met het openbaar vervoer Vanaf het Centraal station kunt gebruik maken van de stadsbuslijnen 13 of 12 (niet de 12s): U stapt uit bij halte Sterrenwijk, dat is de tweede halte vanaf het station. U loopt terug, steekt bij de stoplichten over en u gaat vervolgens de brug over. U loopt door tot het eerstvolgende kruispunt met stoplichten. Daar gaat u linksaf de Gansstraat in. Na ongeveer 400 meter ligt vóór de spoorwegovergang het Pieter Baan Centrum aan uw linkerhand. Met de auto: A > Komend van Hilversum/Almere over de A27 neemt u de afslag RIJNS- WEERD en vervolgens richting CENTRUM. U komt dan bij een T-splitsing, waar u linksaf gaat richting CENTRUM/STADION. Vervolgens neemt u meteen de eerste afslag rechts STADION. Onderaan de afslag, bij de stoplichten, gaat u rechtsaf. U houdt echter links aan, want bij de eerstvolgende stoplichten gaat u meteen de eerste weg links in. Dat is de Adr. V. Ostadelaan. U kunt ook de tweede weg links ingaan, de Kranenburgerweg in. Zie verder onder algemeen > B > Komend vanuit Amersfoort en Apeldoorn over de A 28 volgt u de borden UTRECHT CENTRUM en gaat afslag centrum/station af. Verder zoals onder > A C > Komend via de A12 zowel uit Arnhem als Rotterdam/Den Haag volgt u de borden met RING UTRECHT (Zuid) en afslag 16 t/m 18. U komt dan op een parallelweg van de A12, waar u afslag 18 neemt en vervolgens de tweede afslag STADION. Beneden aan de afslag houdt u links aan en bij het stoplicht gaat u ook linksaf. U gaat dan onder de weg door. Vervolgens neemt u het eerste of tweede stoplicht weer linksaf. Zie verder onder algemeen > D > Komend via de A2 vanuit Amsterdam houdt u RING UTRECHT (Zuid) richting Arnhem aan en vervolgens afslag 16 t/m 18. U komt dan op een parallelweg van de A12 waar u afslag 18 richting LUNETTEN neemt (driekwart rond) en dan de tweede o p n a m e i n h e t p i e t e r ba a n c e n t r u m

15 PBC15 halte Sterrenwijk Gansstraat afslag STADION. Verder zoals onder > C E > Vanuit Gorkum/Breda via de A27 volgt u de borden RIJNSWEERD. Verder zoals onder > A F > Vanuit Den Bosch via de A2 bij knooppunt Vianen de A27 opgaan. U neemt vervolgens de afslag RIJNSWEERD. Verder zoals onder > A Algemeen Als u de eerste weg links kiest: De hoofdrichting van deze weg buigt af na ongeveer 100 meter naar links. U gaat echter rechtdoor de Tamboerdijk op (U ziet dan een benzinepomp aan uw linkerhand). Na 400 meter komt u op een T splitsing. Daar gaat u rechtsaf de Koningsweg op. Deze weg kruist na 500 meter een spoorwegovergang. De weg gaat dan over in de Gansstraat. Het eerste gebouw aan uw rechterhand is het Pieter Baan Centrum. Als u de tweede weg links kiest: Aan het eind van deze straat komt u op een T splitsing. Daar gaat u rechtsaf de Koningsweg op. U kruist dan vrijwel meteen de spoorbaan, waarna u het Pieter Baan Centrum meteen aan uw rechterhand heeft. NB: Houdt u rekening met betaald parkeren in de Gansstraat en met enige zoektijd voor een parkeerplaats. Het verdient aanbeveling om reeds op de Koningsweg of de Kranenburgerweg naar een parkeerplaats uit te zien.

16 Voor bezoekers: Afspraak voor bezoek: Als u iemand in het PBC wilt bezoeken kunt u telefonisch een afspraak maken via tel Er gelden daarvoor wel enkele regels: Adres: NIFP, Locatie Pieter Baan Centrum Gansstraat EP Utrecht Bezoekers dienen zich te legitimeren met een geldig legitimatiebewijs. Bezoek is alleen mogelijk op doordeweekse dagen, echter niet op de vergaderdag van de betreffende afdeling. Het bezoek wordt begeleid door een groepsleider. Etenswaren, genotsmiddelen, toiletartikelen en rookwaar mogen niet worden meegenomen. Wat wel mag worden meegenomen wordt door PBCpersoneel gecontroleerd en overhandigd aan de bezochte. Een volledige lijst van toegestane en verboden artikelen treft u aan op de volgende pagina s. Maximaal vijf personen, waaronder maximaal drie volwassenen (vanaf 16 jaar) zijn toegestaan. Kinderen onder de 16 jaar worden zonder volwassenen niet toegelaten. Geld kan eventueel worden overgemaakt op rekeningnummer van het PBC bij de Rabobank onder vermelding van de naam van degene voor wie het bestemd is. Brochure Opname in het Pieter Baan Centrum is een uitgave van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) NIFP Postbus LJ Utrecht NIFP, Locatie Pieter Baan Centrum Gansstraat EP Utrecht Eindredactie: NIFP, Afdeling Communicatie / Ontwerp: Wietske Lute, De Brigade / Druk: Plantijn Casparie