Therapietrouw aan coaching en nicotinepleisters bij hartpatiënten. in hun poging te stoppen met roken

Transcriptie

1 Therapietrouw aan coaching en nicotinepleisters bij hartpatiënten in hun poging te stoppen met roken Adherence to coaching and nicotine replacement by heart disease patients in their attempt to stop smoking Antje Queré-Rüsse Eerste begeleider: Dr. Catherine A. W. Bolman Tweede begeleider: Drs. Nadine Berndt 26 Juni 2012 Faculteit Psychologie Afstudeerrichting Gezondheidspsychologie Open Universiteit

2 Inhoudsopgave pagina Samenvatting 4 Summary 6 Inleiding 8 Rookgedrag van hartpatiënten en gezondheidseffecten 8 Stop met roken interventies door zorgaanbieders 9 PC of TC samen met het gebruik van NRT in de stoppoging 11 Therapietrouw aan PC of TC-counseling en NRT 12 Theoretisch kader van het onderzoek 15 Doelstelling, hypothesen en vragen het voorliggende onderzoek 16 Methode 18 Onderzoeksprocedure 18 Onderzoeksdesign 19 Onderzoeksgroep 20 Interventies 21 Nicotinepleisters 22 Meetinstrumenten 22 Voormeting (meting van voorspellers van therapietrouw, 22 de onafhankelijke variabelen) Demografische variabelen 24 Confounders 25 Intentie 26 Rookgewoonten en mate van verslaving 26 Persoonskenmerken 27 Nameting: de afhankelijke variabelen 29

3 Analyse 30 Missing values 31 Modeltoetsing 31 Resultaten 32 Kenmerken onderzoekspopulatie 32 Correlaties 34 Onderzoeksvraag 1: Omvang coaching 39 Onderzoeksvraag 2: voorspellers van therapietrouw 41 Onderzoeksvraag 3: NRT-gebruik PC- versus TC-coaching 43 Discussie 43 Samenvatting en belangrijkste resultaten 43 Beperkingen van het onderzoek 48 Aanbevelingen voor verder onderzoek en praktijk 49 Conclusie 50 Dankwoord 50 Referenties 52 Bijlagen 60 Bijlage 1: vragenlijst 60 Bijlage 2: aanvullende vragenlijst 79 Bijlage 3: correlatietabellen PC en TC 80

4 Samenvatting Achtergrond: Een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten is het roken. Daarom is het belangrijk dat er interventies worden ontwikkeld en gebruikt om mensen te motiveren en te helpen bij het stoppen met roken. Belangrijk daarbij is dat de patiënt de aangeboden interventies ook volgt en afmaakt, ofwel therapietrouw is. Doel: Dit onderzoek beoogde na te gaan in hoe verre patiënten therapietrouw waren aan verschillende behandelmethoden bij het stoppen met roken, namelijk persoonlijke coaching (PC), telefonische coaching (TC) en het gebruik van nicotinevervangende pleisters (NRT). Gekeken werd of therapietrouw voorspeld kon worden uit verschillende demografische en persoonlijkheidsfactoren, maar ook uit sociaal cognitieve factoren als eigen-effectiviteit, intentie en sociale invloed. Deelnemers, procedure, onderzoeksontwerp: Het onderzoek vond plaats tussen 2010 en 2011 op acht cardiologieafdelingen van acht topreferente ziekenhuizen in Nederland. Er werd voor een cross-over onderzoeksdesign gebruikt. Patiënten werden ingedeeld in een groep waarin persoonlijke coaching werd gegeven (door een verpleegkundige) en een groep waarin patiënten telefonische begeleiding kregen (verzorgd door STIVORO). NRT werd gratis verstrekt. Als voormeting werd er een vragenlijst afgenomen bij 373 rokende hartpatiënten. De nameting bestond uit een telefonische enquête bij patiënten en registratie van coaching door de coaches. Meetinstrumenten en analyses: Er werden patiëntendossiers door verpleegkundigen, urenregistratieformulieren door coaches en vragenlijsten door de gerekruteerde patiënten in de PC- als ook in de TC-coaching, zelf ingevuld. Onderzocht en gemeten werden middels drie lineaire multiple regressieanalyses de onafhankelijke variabelen als voorspellers van therapietrouw namelijk geslacht, leeftijd, burgerlijke staat, opleiding, werksituatie, type-d, HADS, rookgewoonten (FTND) en craving. Niet alles werd gevalideerd. Als afhankelijke variabelen werden drie metingen van therapietrouw genomen te weten de duur van

5 respectievelijk PC en TC, en de omvang van het gebruik van NRT. Ook werd nagegaan of conditie van invloed was op therapietrouw. Resultaten: De regressie over therapietrouw aan PC liet een significante negatief verband zien voor de Punt Prevalentie Abstinentie (PPA) op de voormeting (β = -.210, p =.04). Dit betekent dat het nog wel roken op de voormeting in de PC-coachingsgroep leidt tot een lagere therapietrouw aan de PC coaching. Voor de TC-coaching was enkel een significant positief verband met het Type-D (β =.188, p =.01). Dit betekent hoe meer een respondent type-dpersoonlijkheidskenmerken heeft, hoe beter respondenten therapietrouw waren aan TCcoaching. Een bordeline negatief significant verband werd gevonden voor craving (β = , p =.06), wat betekent dat het verlangen naar tabak kleiner is, hoe meer de respondenten therapietrouw waren aan TC-coaching. Voor de omvang van het NRT-gebruik werd geen enkele significant voorspeller gevonden. Contra-indicatie voor het NRT-gebruik bestond voor 7.8% van de respondenten (N = 29). Ook was NRT niet verschillend tussen de twee condities. Conclusie: Bij beide vormen van coaching zijn even veel therapietrouw te zien. Kijkend naar alleen de TC coaching, zijn type-d respondenten meer therapietrouw. Kijkend naar PCcoaching zijn mensen die op de voormeting nog roken minder therapietrouw. Voor therapietrouw aan NRT-gebruik werden geen significante voorspellers gevonden. Keywords: therapietrouw, stoppen met roken, persoonlijke of telefonische coaching, nicotine vervangende pleisters

6 Summary Background: Smoking is the most important risk factor for heart disease patients. This factor initiate continually studies about effective treatments and interventions to motivate people to stop smoking. It is important that patients follow and finish interventions, of adhere. Aim: This study examine adherence to several different treatments in smoking cessation, as personal coaching (PC), telephone coaching (TC) en using nicotine replacement patches (NRT). The study concentrate on predictors to adherence in demographic and personal factors, but also to confounders influence (self-efficency, intention en social influence) to adherence. Participants, procedure, design: This study took place between 2010 en 2011 at eight cardiology departments of eight top referent hospitals in the Netherlands. The choice was a cross-over-study design. Patients were divided in face-to-face coaching (with a nurse practitioner) and telephone-coaching (guarantied by STIVORO). NRT was free. The pretest was taken with a questionnaire by 373 heart disease patients. The posttest was taken by telephone interview by patients who were registered by the coaches. Measures and analyses: Patient records were taken by nurses, time registration was taken by coaches and validated questionnaires were filled in by the recruited patients themselves. Investigation en measurement were done by three multiple linear regression analyzes for the independent variables for the adherence predictors namely sex, age, marital status, education, work situation, type-d-personality, HADS, smoking behavior (FTND) and craving. Not every variable was validated. The dependent variables were the different conditions, PC, TC and the use of NRT. Predictors of adherence were studied by three measurements on adherence, namely time investigation of PC and TC and the size of NRT-use. There was also examined if the condition affected adherence.

7 Results: The regression about adherence to the PC-condition shows a negative significant relation to the punt prevalence abstinence (PPA) (β = -.210, p =.04). This means that still smoking at the baseline in the PC-coaching-group leads to lower adherence on PC-coaching. does not deliver any contribution to reduce smoking in the seven days before coaching started. In the TC-condition there was only a positive significant relation with type-d (β =.188, p =.01). This means the more respondents had type-d-personality factors the better respondents adhere on TC-coaching. A borderline negative significant relation was found with craving (β = , p =.06) what means the smaller craving is, the greater respondents adhere on TC-coaching. Using NRT does not shows any difference in demographic of personality factors. Several variables in each condition show a positive but not significant relation to adherence. There was contra-indication for NRT for 7.8% of the respondents (N = 29). The intention to smoking cessation was 20.9% of the respondents (N = 373) in the two conditions. Conclusions: The condition self does not matter in adherence on coaching, but the type-d personality respondents adhere better to TC-coaching and respondents with PPA are less adherent by PC-coaching. There are not significant predictors in using NRT. Keywords: adherence, stop with smoking, personal of telephone coaching, nicotine replacement patches.