Energetische prestatie Derbigum Derbibrite
|
|
- Mark Moens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Energetische prestatie Derbigum Derbibrite i.o.v. Derbigum Nederland B.V. Postbus AE DELFT Adviesburo Nieman B.V. Vestiging Zwolle Dr. Van Lookeren Campagneweg 16 Postbus DC ZWOLLE T (038) F (038) zwolle@nieman.nl Datum 17 september 2008 Projectnummer z070255aa Rapportnummer Wz070255aaA0.gs
2
3 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Inhoudsopgave Pagina Hoofdstuk 1 Inleiding 7 Hoofdstuk 2 Achtergronden berekeningen Bouwfysica Bouwbesluit NEN Berekening energieprestatie utiliteitsfunctie 10 Hoofdstuk 3 Berekening correctiefactor Rekenmethode Software Materiaaleigenschappen Randcondities 16 Hoofdstuk 4 Rekenresultaten Thermische prestatie Reductie Q prim;koel EPC-reductie Herberekeningsformulier Randvoorwaarden gebruik herberekeningsformulier 24 Hoofdstuk 5 Conclusie Energetische prestatie EPC-reductie 25 Bijlage 1 Formulestructuur koeling NEN 2916 Bijlage 2 Bijlage 3 Kwaliteitsverklaring Herberekeningsformulier - pagina 5 -
4 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Hoofdstuk 1 Inleiding De heer B. Sengers heeft namens Derbigum Nederland B.V. Adviesburo Nieman opdracht verleend de invloed van Derbibrite op de energetische kwaliteiten van gebouwen te onderzoeken. Derbibrite is een dakbedekking met een witte toplaag. Derbibrite wordt gekenmerkt door een hoge mate van zonlichtreflectie. In dit rapport is de zonlichtreflectie van Derbibrite in relatie tot het energieverbruik voor koeling in de utiliteitsbouw onderzocht. Aanleiding onderzoek Als zonlicht op een dakvlak schijnt zal er sprake zijn van reflectie, transmissie en absorptie van zonlicht. Het deel van de totale invallende zonnestraling dat de dakconstructie binnendringt (transmissie) zal na enige tijd de binnenoppervlakte van de dakconstructie bereiken en vervolgens door middel van stralingswarmte aan de ondergelegen ruimte worden afgegeven. Het overige deel zal na enige tijd van opslag (absorptie) in de constructie weer naar de zijde met de laagste luchttemperatuur worden afgevoerd. Door het verhogen van de reflectiecoëfficiënt van de dakbedekking zal er meer zonlicht worden gereflecteerd, hierdoor zal de warmtestroom door de constructie verminderen waardoor de onderliggende ruimte minder wordt opgewarmd. Hierdoor wordt het benodigde energieverbruik voor koeling gereduceerd. Figuur 1: Verschil in zoninstraling in gebouw bij zwarte dakbedekking (links) en Derbibrite (rechts) (bron: Derbigum) Bij de bouwaanvraag wordt de energetische prestatie van een gebouw aangetoond met een EPC-berekening. De verlaging van het energieverbruik door koeling in een utiliteitsfunctie is te berekenen met behulp van de norm NEN 2916:2004, Bepalingsmethode energieprestatiecoëfficiënt (EPC) utiliteitsgebouwen. In deze rapportage is op basis van een voorbeeldproject de EPCreductie door toepassing van Derbibrite inzichtelijk gemaakt. Om de EPCreductie ook projectmatig te kunnen bepalen is voor gebruik door derden een herberekeningsformulier ontwikkeld. Leeswijzer Dit onderzoek is onderverdeeld in vijf hoofdstukken. In hoofdstuk 2 is de theorie rondom straling en energiezuinigheid opgenomen. In hoofdstuk 3 komen de uitgangspunten van de berekening van de energetische prestatie van Derbibrite aan de orde. De rekenresultaten die na het vaststellen van de energetische prestatie zijn verkregen worden in hoofdstuk 4 toegelicht. Om het effect van Derbibrite op de koelbehoefte in de EPC-berekening eenvoudig vast te - pagina 7 -
5 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. kunnen stellen is een herberekeningsformulier opgesteld dat eveneens in hoofdstuk 4 is opgenomen. Het rapport wordt afgesloten met een conclusie. - pagina 8 -
6 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Hoofdstuk 2 Achtergronden berekeningen 2.1 Bouwfysica Straling In het infrarode gedeelte van het elektromagnetisch spectrum wordt de energie-uitwisseling tussen materialen bepaald door de emissiecoëfficiënt van een materiaal. Deze is echter voor witte en zwarte dakbedekking (nagenoeg) gelijk: ε = 0,94. Dit betekent dat de stralingsuitwisseling tussen hemelkoepel en dakbedekking voor Derbibrite niet verschilt van die van traditionele dakbedekking. Het verschil in bouwfysische prestatie ontstaat door het verschil in reflectie van het zichtbare licht. Uit Amerikaans onderzoek, uitgevoerd in opdracht van Derbigum, blijkt dat de reflectiecoëfficiënt voor Derbibrite 0,76 (of 0,71 na veroudering) bedraagt. Dit betekent dat 76% van het invallende zonlicht weer wordt gereflecteerd. Hierdoor zal de oppervlakte van een dak met Derbibrite minder opwarmen dan een traditionele dakbedekking. Wanneer een dakbedekking opwarmt als gevolg van zonnestraling, zal deze warmte via geleiding door de materialen in een dakconstructie naar binnen treden. Daar zorgt het ten slotte voor een verhoging van de binnenoppervlaktetemperatuur. Een hogere binnenoppervlaktetemperatuur leidt tot opwarming van de ruimte als gevolg van stralingsuitwisseling tussen de in de ruimte aanwezige scheidingsconstructies. Geleiding De mate waarin energie van buiten naar binnen wordt verplaatst, is afhankelijk van de warmtegeleidingscoëfficiënt (λ) van een materiaal. Deze wordt uitgedrukt in W/(m.K). Hoe lager de warmtegeleidingscoëfficiënt, hoe minder energie een materiaal doorlaat. Een goed geïsoleerde dakconstructie laat dan ook minder energie door dan een minder goed geïsoleerde dakconstructie. Warmtecapaciteit Ten slotte bepaalt de warmtecapaciteit (soortelijke warmte x massa) van de dakconstructie de thermische traagheid, ofwel: de snelheid waarmee een dakconstructie opwarmt of afkoelt. Dit bepaalt mede de hoeveelheid energie die uiteindelijk in de ruimte onder de dakconstructie terecht komt. Een (zware) - pagina 9 -
7 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. dakconstructie met een hoge warmtecapaciteit zal in de zomer langzaam opwarmen. Tegen de tijd dat de dakconstructie is opgewarmd, zal het nacht zijn en zal deze weer afkoelen. De dakconstructie heeft een bufferende werking, en vlakt daardoor de piekbelasting van de zon af. Een lichte dakconstructie zal daarentegen snel opwarmen en afkoelen, zodat de zonneenergie snel de binnenoppervlakte kan bereiken. De pieken in zonbelasting zijn in een ruimte met een lichte dakconstructie dan ook meer merkbaar dan bij een zware dakconstructie. 2.2 Bouwbesluit Het Bouwbesluit stelt onder andere eisen aan de thermische kwaliteit van een gebouw met als doel energiebesparing, alsmede het voorkomen van vocht- en schimmelproblemen. Concreet betekent dit onder andere eisen aan de warmteweerstand van de uitwendige scheidingsconstructie (NEN 1068), luchtdoorlatendheid van de gebouwschil (NEN 2686) en binnenoppervlaktetemperatuur van de uitwendige scheidingsconstructie (NEN 2778). In afdeling 5.3 van het Bouwbesluit worden eisen gesteld aan de energieprestatie (EPC) van nieuwbouw worden gesteld. Deze EPC wordt berekend conform NEN 5128 (woonfuncties) en/of NEN 2916 (utiliteitsfuncties). De energetische kwaliteit van gebouwen wordt gedefinieerd met de energieprestatiecoëfficiënt (EPC). Bij de berekening van de energieprestatie dient, naast de warmtetransmissie door de scheidingsconstructies, tevens het energieverbruik door installaties meegenomen te worden. Ook eventuele warmteopbrengst via (niet)transparante constructieonderdelen wordt doorberekend. Om te voorkomen dat oververhitting van gebouwen ontstaat, wordt de koelbehoefte in de zomer als één van de vele installatietechnische parameters in de EPC-berekening doorberekend. Teveel glas met een zuidoriëntatie heeft bijvoorbeeld een negatief effect op de energieprestatie van een gebouw, ondanks dat in de wintersituatie mogelijk benutting van de passieve zonneenergie plaatsvindt. 2.3 NEN Berekening energieprestatie utiliteitsfunctie Het gebouwgebonden energieverbruik van een utiliteitsfunctie wordt berekend conform NEN 2916:2004. De toepassing van Derbibrite reduceert de zoninstraling in de zomerperiode waardoor het energieverbruik voor koeling daalt. Om het effect van Derbibrite op de reductie van de koellast inzichtelijk te maken is de berekeningswijze van het energieverbruik door koeling in NEN 2916 nader onderzocht. De formules waarmee de koellast in deze norm wordt bepaald worden in deze paragraaf toegelicht. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de schematische weergave van de formulestructuur zoals in figuur 2 is aangegeven. De formules uit figuur 2 worden achtereenvolgens van onder naar boven in deze paragraaf toegelicht. In bijlage 1 is de formulestructuur volledig opgenomen. - pagina 10 -
8 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Figuur 2: schematische weergave formules koellast conform NEN 2916 (bron: Adviesburo Nieman B.V.) Door toepassing van Derbibrite wordt de energiepost Q zon;nt gereduceerd. Q zon;nt staat voor de binnenkomende zonnewarmte door niet-transparante constructieonderdelen (onder andere de dakconstructie). De formule voor deze energiepost is als volgt: Q zon;nt = 0,045 x q zon;1 x U c;1 x A c;1 + 0,045 x q zon;2 x U c;2 x A c;2 + (79) waarin: Q zon;nt = is de getalswaarde van de binnenkomende zonnewarmte door niettransparante constructieonderdelen deel uitmakend van de uitwendige scheidingsconstructie, in MJ; Q zon;1,2, = zijn de getalswaarden van de hoeveelheid zonnestraling die op oppervlak 1,2, valt ontleend aan tabel 13 uit NEN 2916, in MJ/m 2 U c;1,2, = is de getalswaarde van de warmtedoorgangscoëfficiënt van constructieonderdeel 1,2,, bepaald volgens 7.3 van NEN 1068, in W/(m 2 K). A c;1,2, = is de getalswaarde van de geprojecteerde oppervlakte van constructieonderdeel 1,2, in m 2, bepaald volgens 5.2.7, in m 2. In alle overige gevallen geldt: Q zon;nt = 0 In formule 79 uit de norm wordt het oppervlak van alle niet-transparante delen van een gebouw (vloer-, gevel- en dakconstructie) vermenigvuldigd met de bijbehorende warmtedoorgangscoëfficiënt (U-waarde) en de factor 0,045. De factor 0,045 is verkregen door de absorptiecoëfficiënt voor zonnestraling te delen door de warmteoverdrachtscoëfficiënt naar de buitenlucht waarvoor conform de norm 20 W/(m 2 K) is aangehouden. - pagina 11 -
9 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. De warmtewinst in een gebouw bestaat uit een drietal factoren: Binnenkomende zonnewarmte door niet transparante delen (vloer-, gevel- en dakconstructie) Binnenkomende zonnewarmte door transparante delen (ramen) Interne warmteproductie (personen, apparaten etc.) In formulevorm wordt de bepaling van de warmtewinst als volgt weergegeven: Q winst = Q i + Q zon;t + Q zon;nt (78) waarin: Q winst = is de warmtewinst per maand voor de koelbehoefteberekening, in MJ; Q i = is de interne warmteproductie, bepaald volgens , in MJ; Q zon;t = is de binnenkomende zonnewarmte door transparante constructieonderdelen, bepaald volgens , in MJ; Q zon;nt = is de binnenkomende zonnewarmte door niet-transparante constructieonderdelen deel uitmakend van de uitwendige scheidingsconstructie, bepaald volgens , in MJ. De zontoetreding via ramen en de interne warmteproductie wijzigt niet door toepassing van een ander type dakbedekking, derhalve zijn deze energieposten buiten beschouwing gelaten. De koelbehoefte van een gebouw bestaat grofweg uit de warmtewinst (zonbelasting en de interne warmteproductie) verminderd met het warmteverlies door ventilatie en transmissie, zie figuur 3. De verhouding tussen de warmtewinst en warmteverlies wordt weergegeven met de winst-verliesverhouding (λ). Aan de winst-verliesverhouding wordt in de norm de volgende voorwaarde gesteld: λ 2,5: de koelbehoefte op ruimteniveau wordt berekend uit: winst - verlies λ > 2,5: de koelbehoefte op ruimteniveau is 0. Voor de laatste voorwaarde geldt dat het warmteverlies dusdanig groot is dat er in de ruimte geen koelbehoefte meer is. Koelbehoefte Transmissie Zonbijdrage Ventilatie verlies Interne warmteproductie winst Figuur 3: Energieposten warmte-verliesverhouding koelbehoefte (bron: Adviesburo Nieman B.V.) - pagina 12 -
10 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Na de bepaling van de koudebehoefte per maand wordt de koudebehoefte achtereenvolgens per ruimteniveau en per energiesector bepaald. De koelbehoefte op ruimteniveau wordt per energiesector beschouwd en vermenigvuldigt met 1,1. De factor 1,1 is een correctiefactor voor verrekening van het aandeel latente koellast. In formulevorm: Q beh;koel;ruimte = 1,1 (Q koel;1 + Q koel;2 + ) (76) waarin: Q beh;koel;ruimte = is de jaarlijkse koudebehoefte in de energiesector op ruimteniveau, in MJ; Q koel;1,2, = zijn koelbehoeften in maand 1,2, voor de maanden januari tot en met december, in MJ; Q winst;1,2, = is de warmtewinst in maand 1,2,, bepaald volgens 10.4, in MJ; Q verlies;1,2, = is het warmteverlies in maand 1,2,, bepaald volgens 10.5, in MJ; Na de bepaling van de koudebehoefte op ruimteniveau wordt de koudebehoefte per energiesector bepaald. De koudebehoefte per energiesector wordt met de volgende formule bepaald: Q beh; koel Qbeh; koel ; ruimte = (75) η sys; koel waarin: Q beh;koel = is de jaarlijkse koudebehoefte, in MJ; Q beh;koel;ruimte = is de jaarlijkse koudebehoefte in de energiesector op ruimteniveau, bepaald volgens , in MJ; η sys;koel = is het systeemrendement voor koeling bepaald volgens 6.7. In bovenstaande formule wordt de koudebehoefte gedeeld door het systeemrendement voor koeling. Het energieverbruik van koeling (Q prim;koel ) wordt daardoor alleen bepaald als er een koelmachine in het gebouw aanwezig is. Hieruit volgt dat de EPC-reductie door het toepassen van Derbibrite alleen voor gebouwen met koeling berekend kan worden. Alhoewel in een gebouw zonder koelmachine het toepassen van Derbibrite ook zorgt voor een reductie van de koudebehoefte, kan dit formeel niet inzichtelijk worden gemaakt conform NEN Het elektrisch energieverbruik voor koeling wordt ten slotte bepaald op basis van de koelbehoefte en een gemiddeld rendement voor koude-opwekking per energiesector met koeling. De elektrische energieverbruiken van de afzonderlijke energiesectoren worden opgeteld en omgerekend naar primair energieverbruik. Dit volgt uit de volgende formules: Q prim; koel Qbeh; koel = (74) η opw ; koel waarin: Q prim;koel = is het primaire energieverbruik voor koeling voor de energiesector met koeling, in MJ; Q beh;koel = is de koelbehoefte van de energiesector bepaald volgens 10.3, in MJ; η opw;koel = is de rekenwaarde voor het opwekkingsrendement van de koudeopwekkers, bepaald volgens pagina 13 -
11 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. Q prim;koel = Q prim;koel;1 + Q prim;koel;2 + (73) waarin: Q prim;koel = is de getalswaarde van het primaire energieverbruik voor koeling, in MJ; Q prim;koel;1,2, = is de getalswaarde van het primaire energieverbruik voor koeling in energiesector 1,2,, bepaald volgens , in MJ. Wintersituatie In theorie zou de reflectie van zonlicht in de wintersituatie kunnen leiden tot het in mindere mate benutten van de passieve zonne-energie die binnentreedt door niet-transparante delen (Q zon;nt ). In NEN 2916 komt deze Q zon;nt echter alleen voor bij de bepaling van de opwarming van een gebouw voor het berekenen van het voor koeling benodigde energieverbruik (zie formule 78). Derhalve leidt het toepassen van Derbibrite in de wintersituatie niet tot een negatief effect op de EPC. - pagina 14 -
12 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Hoofdstuk 3 Berekening correctiefactor 3.1 Rekenmethode Voor het berekenen van de uiteindelijk voor Derbibrite te hanteren correctiefactor voor warmtedoorgang is de volgende methode gehanteerd: 1. Vaststellen uitgangspunten buitenluchttemperatuur en zonbelasting op dak 2. Bepalen invloed R c -waarde dakconstructie op warmtedoorgang 3. Bepalen invloed warmtecapaciteit op warmtedoorgang 4. Bepalen gemiddelde reductie in warmtedoorgang. Figuur 4: Dakconstructie invoergegevens Voltra (bron: Adviesburo Nieman B.V.) Voor het berekenen van het verschil in warmtedoorgang tussen een dakconstructie met zwarte dakbedekking en een dakconstructie met Derbibrite is een dakconstructie van 1 m 2 ingevoerd in het programma Voltra, zie paragraaf 3.2. Onderstaande uitgangspunten zijn hierbij gehanteerd. De benodigde rekenwaarden van de warmtegeleidingscoëfficiënten van de verschillende materialen zijn ontleend aan paragraaf 7.3 en bijlage D van NEN De rekenwaarden voor de luchtspouwen zijn bepaald volgens tabel 2 uit paragraaf 12.1 van NEN De overgangsweerstanden zijn bepaald volgens paragraaf van NPR 2068:2002. Tabel 1. Gehanteerde rekenwaarden Materiaal Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ) W/(m.K) Beton 2,500 EPS 0,040 Dakbedekking (zonlichtreflectiecoëfficiënt = 0.76) 0,060 Het effect in reductie van de warmtedoorgang is bepaald voor verschillende variaties in dakconstructieopbouw. Het betreft verschillen in R c -waarde (ca. 2,0 4,5 (m 2 K)/W)) en verschillen in warmtecapaciteit/draagconstructie (beton, staal en hout). - pagina 15 -
13 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. 3.2 Software De thermodynamische berekeningen van de dakconstructies zijn uitgevoerd conform NEN 1068:2001 Thermische isolatie van gebouwen: Rekenmethoden". Daarnaast is gebruik gemaakt van het thermodynamische computerprogramma VOLTRA 6.0w van Physibel. Met dit softwarepakket is conform de eindige elementenmethode berekend wat bij een fictieve dakconstructie het verschil is in warmtedoorgang tussen een traditionele zwarte dakbedekking en Derbibrite. 3.3 Materiaaleigenschappen De eigenschappen van de Derbibrite dakbedekking zijn verkregen van Derbigum Nederland B.V. Derbibrite is samengesteld uit een copolymeer bitumen en een samengestelde composiet wapening waarbij het glasvlies aan de bovenzijde is voorzien van een witte reflecterende acrylafwerking. Figuur 5: Materiaalopbouw Derbibrite (bron: Derbigum) 3.4 Randcondities Beide dakconstructies zijn in Voltra doorgerekend op basis van een vast binnenklimaat (T=18 C) en een dynamisch buitenklimaat. De input hiervoor bestaat uit de 10 jarig gemiddelde buitenluchttemperatuur De Bilt (bron: KNMI) en de horizontale zonbelasting (bron: tabel 13 NEN 2916). De overige randcondities zijn onderstaand weergegeven. Overgangsweerstand buiten R se = 0,04 (m 2 K)/W Overgangsweerstand binnen, dak R si = 0,10 (m 2 K)/W Buitenluchttemperatuur θ e = variabel (bron: KNMI) Binnenluchttemperatuur θ i = 18 C (genormeerd) - pagina 16 -
14 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Tabel 2: Bruto-warmtewinst q zon door zoninstraling per maand op een horizontaal dakvlak (bron: NEN 2916;2004) Maand Zonbelasting q zon op horizontaal vlak [MJ/m 2 ] Januari 43 Februari 117 Maart 254 April 373 Mei 503 Juni 574 Juli 504 Augustus 489 September 295 Oktober 166 November 63 December 35 - pagina 17 -
15 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. - pagina 18 -
16 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Hoofdstuk 4 Rekenresultaten 4.1 Thermische prestatie In Voltra is op basis van de optredende warmtestroom tussen buitenoppervlakte en binnenoppervlakte van een fictieve dakconstructie het verschil berekend tussen een dakconstructie met zwarte dakbedekking en Derbibrite. In onderstaande figuren zijn de oppervlaktetemperaturen weergegeven welke het resultaat zijn van: zonbelasting q zon MJ/m 2 buitenluchttemperatuur T e C binnenluchttemperatuur T i C massa dakconstructie m kg/m 2 warmtegeleidingscoëfficiënt materialen λ W/(m.K) overgangsweerstanden R si en R se (m 2 K)/W Figuur 6: Verschil in oppervlaktetemperatuur tussen Derbibrite (links) en zwarte dakbedekking (rechts) (bron: Adviesburo Nieman B.V.) De oppervlaktetemperatuur bedraagt bij een zwarte dakbedekking circa 50 C en bij toepassing van Derbibrite circa 30 C. De oo rzaak van dit temperatuursverschil is de hogere zonlichtreflectie van Derbibrite ten opzichte van zwarte dakbedekking. Bij de berekeningen is gevarieerd in massa en warmteweerstand van de dakconstructie. De resultaten van deze variantberekeningen zijn voor een drietal dakconstructies in tabel 3 opgenomen. Tabel 3: effect warmteweerstand en massa op de warmtestroom bij zwarte dakbedekking en Derbibrite (bron: Adviesburo Nieman B.V.) Dakconstructie Rc-waarde [m 2 K/W] Q zwarte dakbekking [W/m 2 ] Q derbibrite [W/m 2 ] Q [W/m 2 ] 2 Beton 2,5 m 2 K/W 2,52 0,79 1,73 68,7% 3,0 m 2 K/W 1,87 0,59 1,28 68,6% 4,0 m 2 K/W 1,63 0,51 1,12 68,6% 5,0 m 2 K/W 1,27 0,40 0,87 68,7% Staal 39 kg/m 2 2,5 m 2 K/W 3,68 1,26 2,42 65,8% 3,0 m 2 K/W 2,65 0,91 1,74 65,9% Hout 17 kg/m 2 2,5 m 2 K/W 3,49 1,19 2,3 66,0% 3,0 m 2 K/W 2,53 0,86 1,67 66,0% Q [%] - pagina 19 -
17 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. Uit tabel 3 blijkt dat er bij een betonnen dakconstructie bij een verdubbeling van de warmteweerstand (2,5 m 2 K/W naar 5,0 m 2 K/W) een halvering van de warmtestroom optreedt (2,52 W/m 2 naar 1,27 W/m 2 ). De procentuele reductie tussen Derbibrite en zwarte dakbedekking is bij de verschillende warmteweerstanden echter gelijk (circa 68,5%). Tevens blijkt uit de tabel dat de absolute warmtestoom bij een stalen en houten dak hoger is dan bij een dakconstructie van beton. Dit komt door de kleinere massa en daarmee een lager warmteaccumulerend vermogen van staal en hout ten opzichte van beton. Net als bij een betonnen dak neemt ook bij een stalen en houten dakconstructie de warmtestroom absoluut gezien sterk af bij een toename van de warmteweerstand. Relatief gezien is de reductie vrijwel constant (66,0%). Voor een uitgebreid overzicht van de procentuele reductie bij verschillende dakmassa s wordt verwezen naar tabel 4. Tabel 4: procentuele reductie van de warmtestroom door een dakvlak gerelateerd aan de massa en de warmteweerstand van een dakconstructie R c-waarde Massa dakconstructie beton staal hout 480 kg/m kg/m kg/m kg/m 2 39 kg/m 2 17 kg/m 2 R c 2,5 m 2 K/W 68,7% ,8% 66,0% R c 3,0 m 2 K/W 68,6% 68,5% ,9% 66,0% R c 4,0 m 2 K/W 68,6% 68,5% 68,1% 67,4% - - R c 5,0 m 2 K/W 68,7% 68,5% 68,1% 67,4% - - De uitkomsten uit tabel 4 zijn tevens in een grafiek weergegeven (figuur 7). Hierbij is per massa de gemiddelde reductie van de warmtestroom in procenten weergegeven. Warmtestroom in relatie tot massa dakconstructie Energiebesparing door dak voor koeling 70.0% 69.0% 68.0% 67.0% 66.0% 65.0% 64.0% 63.0% 62.0% 61.0% y = -2E-07x x Gemiddelde waarden Polynoom (Gemiddelde waarden) 60.0% Massa dakconstructie [kg/m²] Figuur 7: Grafiek relatie reductie in warmtedoorgang Derbibrite en massa dakconstructie (bron: Adviesburo Nieman B.V.) - pagina 20 -
18 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Uit de voorgaande tabellen en figuur 7 blijkt dat de reductie van de warmtestroom toeneemt naarmate de massa (kg/m 2 ) van de dakconstructie toeneemt. Dit wordt veroorzaakt door het bufferend effect van een zware dakconstructie: de pieken in oppervlaktetemperatuur van de dakbedekking bereiken de binnenoppervlakte niet, waardoor de totale warmtestroom beperkt blijft. Op basis van de resultaten uit tabel 4 is een grove onderverdeling gemaakt in type dakconstructie: licht en zwaar. Onder de lichte dakconstructie worden de dakconstructies verstaan van hout en staal met een massa 300 kg/m 2. Onder een zware dakconstructie wordt een betondak verstaan met een massa > 300 kg/m 2. Door het middelen van de uitkomsten van de variantberekeningen in tabel 4 ontstaat een procentuele reductie zoals in tabel 5 is aangegeven. Tabel 5: Reductie in warmtestroom door toepassing van Derbibrite Type dakconstructie Reductie [%] Lichte dakconstructie (hout-staal), massa 300 kg/m 2 66,0 Zware dakconstructie (beton), massa > 300 kg/m 2 68,5 Resumé Het toepassen van Derbibrite bij een lichte dakconstructie reduceert de warmtestroom met 66% en bij een zware dakconstructie met 68,5%. De reductie is te verklaren door de zonlichtreflectie van Derbibrite. Het relatief kleine verschil tussen een lichte en zware dakconstructie zit in het warmteaccumulerend vermogen. Het accumulerend vermogen heeft absoluut gezien een groot effect op de warmtestroom door de constructie, relatief gezien in veel mindere mate, namelijk circa 2,5% (68,5% - 66,0%). De mate van reflectie, absorptie en de warmtestroom die wordt doorgelaten op beide dakconstructies wordt in figuur 8 gevisualiseerd. Lichte dakconstructie reductie warmtedoorgang: 66% Zware dakconstructie reductie warmtedoorgang: 68,5% reflectie reflectie absorptie absorptie transmissie transmissie Figuur 8: Reflectie bij zware en lichte dakconstructie (bron: Adviesburo Nieman B.V.) - pagina 21 -
19 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. 4.2 Reductie Q prim;koel 4.3 EPC-reductie Zoals in paragraaf 4.1 is toegelicht is het mogelijk om het effect van Derbibrite met behulp van formule 79 uit de norm NEN 2916 inzichtelijk te maken. Hiervoor wordt de binnenkomende zonnewarmte door niet-transparante delen gereduceerd door alleen voor de dakconstructie de zoninstraling te corrigeren. De correctiefactor is afhankelijk van de massa van het dak. Er wordt onderscheid gemaakt in: Lichte dakconstructie: correctiefactor: 1 0,66 = 0,340 Zware dakconstructie: correctiefactor: 1 0,685 = 0,315 De correctiefactor wordt in formule 79 uit NEN 2916 verwerkt. Hierdoor ontstaat voor respectievelijk een lichte en een zware dakconstructie de volgende formule: Q zon;nt = 0,045 x 0,340 x q zon;1 x U c;dak x A c;dak + 0,045 x q zon;2 x U c;2 x A c;2 + Q zon;nt = 0,045 x 0,315 x q zon;1 x U c;dak x A c;dak + 0,045 x q zon;2 x U c;2 x A c;2 + De gewijzigde formule waarmee de binnenkomende zonnewarmte door niettransparante delen door toepassing van Derbibrite gereduceerd wordt is in een kwaliteitsverklaring vastgelegd. De kwaliteitsverklaring is in bijlage 2 opgenomen. Om het effect van Derbibrite op de EPC inzichtelijk te maken is voor een voorbeeldproject een EPC-berekening opgesteld. Het betreft een berekening van een winkelfunctie bestaande uit twee bouwlagen, zie figuur 9. Het gebouw is voorzien van radiatoren, gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning en koeling. Het gebouw bestaat uit één energiesector. Voor deze winkelfunctie is een berekening opgesteld met een zwarte dakbedekking en Derbibrite. - pagina 22 -
20 Adviesburo Nieman B.V. Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Figuur 9: Voorbeeldproject winkelfunctie (bron: NPR 2917) Uit de berekening blijkt dat het primaire energieverbruik voor koeling met een zware dakconstructie met zwarte dakbedekking MJ is. Door toepassing van Derbibrite wordt met de gewijzigde formule uit paragraaf 4.2 een primair energieverbruik voor koeling verkregen van MJ bij een lichte dakconstructie en MJ bij een zware dakconstructie. Het energieverbruik voor koeling daalt daarmee in dit voorbeeldproject, door toepassing van Derbibrite in combinatie met een lichte dakconstructie, met 12% en in combinatie met een zware dakconstructie met 13%. Dit resulteert voor dit voorbeeldproject in een EPC reductie van 0,02, zie tabel 6. Tabel 6: Effect wijziging dakbedekking in voorbeeldproject Energiepost Zwarte dakbedekking Derbibrite lichte dakconstructie Derbibrite zware dakconstructie Q prim;koel MJ MJ MJ Q pres;tot MJ MJ MJ EPC 2,32 2,30 2,30 Indicatieve besparing gasverbruik op jaarbasis [m 3 ] t.o.v. zwarte dakbedekking Herberekeningsformulier Om de EPC-reductie door toepassing van Derbibrite te bepalen is een herberekeningsformulier opgesteld. De resultaten van een EPU-berekening kunnen in het NEN EPU-programma geëxporteerd worden naar een csv-bestand. Dit is een bestand waarin onder andere de koudebehoefte van het gebouw per maand is opgenomen. Deze gegevens worden middels het csv-bestand in Microsoft Excel in het herberekeningsformulier geïmporteerd. Op basis van dit bestand wordt door Microsoft Excel de gewijzigde post Q prim;koel berekend. Op het herberekeningsformulier worden de energieposten conform de output van de EPU-berekening weergegeven. Tevens worden de gereduceerde energieposten (Q prim;koel en Q pres;tot ) na herberekening weergegeven. Het herberekeningsformulier zoals in figuur 10 is weergegeven, is in bijlage 3 opgenomen. Tevens is de rekenkern van het herberekeningsformulier toegevoegd. - pagina 23 -
21 Onderzoek energetische prestatie Derbibrite Adviesburo Nieman B.V. Figuur 10: Herberekeningsformulier Derbibrite (bron: Adviesburo Nieman B.V.) 4.5 Randvoorwaarden gebruik herberekeningsformulier Het gebruik van het herberekeningsformulier kent enkele randvoorwaarden. Reden hiervan is dat slechts een specifiek onderdeel uit NEN 2916 wordt gecorrigeerd en Microsoft Excel zoekt in specifieke cellen. Als in de EPCberekening meerdere energiesectoren worden ingevoerd ontstaan er in het csv-bestand meerdere cellen met energieposten die gecorrigeerd moeten worden. Het invoeren van meerdere energiesectoren vergt daardoor geavanceerde software dan Microsoft Excel. De volgende randvoorwaarden zijn van belang: Om formule 79 uit NEN 2916 te mogen toe passen, geldt conform deze norm een randvoorwaarde. Deze randvoorwaarde stelt dat het oppervlak van de uitwendige scheidingsconstructie dat grenst aan de buitenlucht meer dan 1,2 m 2 per m 2 gebruiksoppervlakte (GO) van de desbetreffende energiesector moet bedragen. Met andere woorden: de totale oppervlakte aan gevel-, dak- en overkragende vloerconstructie moet groter zijn dan de totale gebruiksoppervlakte. Deze voorwaarde kan, met name bij meerdere energiesectoren, niet door het Excel-blad worden gegenereerd. Het invoeren van de dakoppervlakte grenzend aan de buitenlucht vergt een handmatige invoer, waarna het rekenblad controleert of er voldaan wordt aan de genoemde voorwaarde. Het corrigeren van het primaire energieverbruik voor koeling door toepassing van Derbibrite wordt alleen bepaald bij gebouwen waarin koeling wordt toegepast, zie paragraaf 2.3. Het herberekeningsformulier berekent daardoor alleen bij gebouwen met koeling een EPC-reductie. Het herberekeningsformulier is opgesteld voor gebouwen met één energiesector, meerdere energiesectoren kunnen niet ingevoerd worden. Het invoeren van meerdere energiesectoren vergt geavanceerde software in plaats van Microsoft Excel. - pagina 24 -
22
23 Bijlage 1 Formulestructuur koeling NEN 2916
24 Energiegebruik koeling NEN 2916 Schematische weergave formulestructuur Energiegebruik koeling Q prim;koel Energiegebruik koeling Q prim;koel = Q beh;koel / η opw;koel Koudebehoefte per energiesector Q beh;koel = Q beh;koel;ruimte / η sys;koel Koudebehoefte per ruimteniveau Q beh;koel;ruimte = 1,1 x (Q koel;1 + Q koel;2 ) Koudebehoefte per maand Q koel;1 = Q winst - Q verlies (als λ 2,5, anders 0) Warmtewinst koelbehoefte Q winst = Q i;koel + Q zon;t + Q zon;nt Warmteverlies koelbehoefte Q verlies : transmissie en ventilatie wijzigt niet Zonnewarmte niet transparante delen Q zon;nt = 0,045 x q zon;1 x A c;1 x U c;1 + Gewijzigde formule Zonnewarmte niet transparante delen Lichte dakconstructie: Q zon;nt = 0,340 x 0,045 x q zon;1 x A c;1 x U c;1 + Zware dakconstructie: Q zon;nt = 0,315 x 0,045 x q zon;1 x A c;1 x U c;1 +
25 Bijlage 2 Kwaliteitsverklaring
26
27 Bijlage 3 Herberekeningsformulier
28 Herberekening dakbedekking Berekening conform NEN 2916:2004 Projectgegevens project projectnummer opdrachtgever datum bestand Resultaten output EPU v2.02 <PROJECT> <PROJECTNUMMER> <OPDRACHTGEVER> <DATUM> <BESTAND> na herberekening Q prim;verw MJ Q prim;verw MJ Q prim;vent MJ Q prim;vent MJ Q prim;tap MJ Q prim;tap MJ Q prim;pomp MJ Q prim;pomp MJ Q prim;koel MJ Q prim;koel MJ Q prim;bev 6630 MJ Q prim;bev 6630 MJ Q prim;vl MJ Q prim;vl MJ Q prim;pv 0 MJ Q prim;pv 0 MJ Q prim;comp;wk 0 MJ Q prim;comp;wk 0 MJ Q pres;woon 0 MJ Q pres;woon 0 MJ Q pres;tot MJ Q pres;tot MJ Q pres;toel MJ Q pres;toel MJ EPC-eis 3,400 [-] EPC 3,400 [-] EPC 2,320 [-] EPC 2,300 [-] voldoet voldoet Invoerparameters Gebruiksfunctie Massa dakconstructie winkelfunctie zware dakconstructie (beton) Controle voorwaarde Controle voorwaarde A buitenlucht > 1,2 m 2 GO Gebruiksoppervlakte 816 m² 1) A buitenlucht 998 m² Adviesburo Nieman B.V
De meeste winst is te behalen door de werkelijke -waarde van een detail in te voeren. Deze waarde kan worden berekend door het detail geschematiseerd
IsoniQ Muurvoet detail Aan : IsoniQ T.a.v. : De heer H. Coenen Referentie : 20151222 / 2479 Behandeld door : Vestiging Utrecht / De heer J.J. van den Engel Datum : 2 februari 2016 Betreft : Berekening
Nadere informatieENERGIEBEHOEFTE WONINGBOUW
ENERGIEBEHOEFTE WONINGBOUW In t Hart van de Bouw ENERGIEBEHOEFTE WONINGBOUW Nederlandse Isolatie Industrie Postbus 8408 3503 RK UTRECHT 030-6623266 Vertegenwoordigd door: de heer ir. E. Las Nieman Raadgevende
Nadere informatiePsi-waarden ( ) in de EPC-berekening. Het bepalen van de -waarden (spreek uit: psi-waarden) en het invoeren daarvan in de EPC-berekening.
Psi-waarden ( ) in de EPC-berekening Probleem Het bepalen van de -waarden (spreek uit: psi-waarden) en het invoeren daarvan in de EPC-berekening. Oplossingsrichtingen Oplossingsrichtingen Om de?-waarden
Nadere informatieEisenhowerlaan 112, Postbus 82223 NL-2508 EE Den Haag T +31 (0)70 350 39 99 F +31 (0)70 358 47 52
Rapport E.2009.0794.01.R001 Stichting Warm Bouwen Warm Bouwen onderzoek Status: DEFINITIEF Adviseurs voor bouw, industrie, verkeer, milieu en software info@dgmr.nl www.dgmr.nl Van Pallandtstraat 9-11,
Nadere informatieBouwfysische prestatie De Hoop EPS Funderingsbekisting
Bouwfysische prestatie De Hoop EPS Funderingsbekisting i.o.v. De Hoop Betonwaren Postbus 19 4530 AA TERNEUZEN Adviesburo Nieman B.V. Vestiging Zwolle Curieweg 4a Postbus 40147 8004 DC ZWOLLE T (038) 467
Nadere informatiedeur, raam, kozijn 1 woonfunctie b andere woonfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * 2 bijeenkomstfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - *
hermische isolatie gebruiksfunctie leden van toepassing algemeen deur, raam, kozijn thermische isolatie-index vrijgesteld verbouw tijdelijk bouw artikel 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 lid 1 2 3 4 5 1 2 * 1 2
Nadere informatieBepaling R bf en R bw volgens NEN 1068:2012 bij toepassing kruipruimte isolatie (Drowa chips en EPS-platen)
TNO-rapport TNO 2015 R10125 Bepaling R bf en R bw volgens NEN 1068:2012 bij toepassing kruipruimte isolatie (Drowa chips en EPS-platen) Gebouwde Omgeving Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus
Nadere informatieNotitie beoordeling koudebruggen
Notitie beoordeling koudebruggen Betreft Blok 5 AB Houthaven te Amsterdam Opdrachtgever Vorm Ontwikkeling Contactpersoon De heer J. Verhaar Werknummer 813.307.00 Versie Datum editie 1 15 oktober 2015 Inleiding
Nadere informatieSCHIPHOL HOTEL BADHOEVEDORP
SCHIPHOL HOTEL BADHOEVEDORP 08-06-2016 Toets thermische isolatie en energieprestatie Toets thermische isolatie en energieprestatie ten behoeve van de aanvraag omgevingsvergunning. Definitief Schiphol Hotel
Nadere informatiePassiefhuis renovatie 16 appartementen Nieuwkuijk
Passiefhuis renovatie 16 appartementen Nieuwkuijk Bepaling ψ phpp waarde Opgesteld door: Datum: 29-04-2010 S&W Consultancy Rapportnr: 210221 Postbus 5185 Versie: 001 4380 KD Vlissingen Tel: 0118 442 270
Nadere informatieConcepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
Nadere informatieABouwfysica Warmtedoorgangscoëfficiënt U-window A 7210-1
ABouwfysica Warmtedoorgangscoëfficiënt U-window A 7210-1 A 7000 A 7210 bladzijde BOUWFYSICA WARMTEDOORGANGSCOËFFICIËNT U-WINDOW hoofdstuk 3 1 Inleiding 6 2 Begrippen, grootheden en definities 6 2.1 De
Nadere informatieEPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,
EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en
Nadere informatieNOTITIE. Datum 14 september 2016 Projectnaam Matrix VII Werknummer RNL Warmteweerstand gebouwschil ir. J.A. Pleysier Ir. M.
NOTITIE Datum 14 september 2016 Projectnaam Matrix VII Werknummer Van ir. J.A. Pleysier Ir. M.Ritmeijer Aan OT Deerns Nederland B.V. Bouwfysica & Energie Fleminglaan 10 2289 CP Rijswijk Postbus 1211 2280
Nadere informatieNieuwe ISSO 51, 53 & 57 (juli 2017) Overzicht van de wijzigingen
Nieuwe ISSO 51, 53 & 57 (juli 2017) Overzicht van de wijzigingen Wijzigingsoverzicht ISSO 51, 53 & 57 2017 Wijzigingen ten opzichte van 2012 versie zijn: Correctie op de ontwerpbuitentemperatuur aan de
Nadere informatieBouwfysische Gegevens Thermische Isolatie. Toelichting bij de bladen met thermische prestaties
Bouwfysische Gegevens Thermische Isolatie Toelichting bij de bladen met thermische prestaties Toelichting bij de bladen met thermische prestaties. Het Bouwbesluit stelt eisen aan de thermische kwaliteit
Nadere informatieBouwbesluit 2012, industriefunctie, gelijkwaardigheid, nieuwbouw, thermische isolatie Datum: 15 juni 2019 Status: magazijn.
Trefwoorden: Bouwbesluit 2012, industriefunctie, gelijkwaardigheid, nieuwbouw, thermische isolatie Datum: 15 juni 2019 Status: Definitief Dit advies is opgesteld voor deze specifieke casus en is niet algemeen
Nadere informatieEnergieprestatie. metalen gevelelementen in EP berekening Ubouw. 3, 10 en 17 november 2008 VMRG bijeenkomst. door Peter Vierveijzer
Energieprestatie metalen gevelelementen in EP berekening Ubouw 3, 10 en 17 november 2008 VMRG bijeenkomst door Peter Vierveijzer aanleiding Denkt u projecten te missen doordat houten en kunststof kozijnen
Nadere informatiePassief Bouwen: waarom en hoe?
Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort
Nadere informatieDC Trade Port Noord-Venlo. Berekening gelijkwaardigheid warmteweerstand begane grond vloer
DC Trade Port Noord-Venlo Berekening gelijkwaardigheid warmteweerstand begane grond vloer Rapportnummer F 21541-3-RA d.d. 15 februari 2019 DC Trade Port Noord-Venlo Berekening gelijkwaardigheid warmteweerstand
Nadere informatieSlimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen
Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen
Nadere informatieDe warmteverliescoëfficiënt van een begane grondvloer bij toepassing van Drowa chips als bodemisolatie in kruipruimtes bij een tussenwoning
TNO-rapport 060-DTM-2011-02437 De warmteverliescoëfficiënt van een begane grondvloer bij toepassing van Drowa chips als bodemisolatie in kruipruimtes bij een tussenwoning Technical Sciences Van Mourik
Nadere informatieNieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren. Eigenschappen rekenzones type rekenzone omschrijving interne warmtecapaciteit Ag [m²]
736 woongeb. 26 app Halfweg - Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren F2 0,79 Algemene gegevens projectomschrijving Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren variant F2 straat /
Nadere informatieDe warmteweerstand van De Hoop Reno systeemvloer volgens NEN 1068:2012
TNO-rapport TNO 2014 R10329-A De warmteweerstand van De Hoop Reno systeemvloer volgens NEN 1068:2012 Technical Sciences Van Mourik Broekmanweg 6 2628 XE Delft Postbus 49 2600 AA Delft www.tno.nl T +31
Nadere informatieTemperatuurmetingen en berekeningen aan een zwart-, een wit en een groendak van het winkelcentrum Alexandrium te Rotterdam.
Temperatuurmetingen en berekeningen aan een zwart-, een wit en een groendak van het winkelcentrum Alexandrium te Rotterdam. Gerrit Hulstein, ir., Bouwfysica, Peutz Postbus 66 6585 ZH Mook T: 024 3570761
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
4 juli 2007 19:11 uur Blz. 1 / 8 cursus Luc Volders - 2-7-2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: FB Projectgegevens: testpand 1234AB Software: EPA-W Kernel 1.09 07-06-2007 Vabi Software
Nadere informatieBouwfysica. Koudebruggen. Definitie koudebruggen. Effecten van koudebruggen
Definitie koudebruggen Een koudebrug in een constructie is heel algemeen te definiëren als: een gedeelte in de constructie waar een grotere warmtetransmissie van binnen naar buiten plaatsvindt dan in de
Nadere informatieNTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1
NTA 8800 Nieuw tijdperk energieprestatie 1 Toekomstvisie overheid 2015 1 juli 2018 2019 2020 tussenperiode 2050 50% EPC aanscherping Overheids-gebouwen Aansluitplicht aardgas BENG nieuwbouw vervalt Nieuwbouw
Nadere informatieSPOUWMUUR, BESTAAND, THERMISCH ISOLEREN (procescertificaat) BRL 2110 "Thermisch isoleren van bestaande spouwmuren" (2003-11)
SPOUWMUUR, BESTAAND, THERMISCH ISOLEREN (procescertificaat) BRL 2110 "Thermisch isoleren van bestaande spouwmuren" (2003-11) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden Wering van
Nadere informatieTips berekenen EPC. EPN en Nieuwbouw. Modellering
EPN en Nieuwbouw Tips berekenen EPC Modellering Iedere bouwlaag dient als een aparte verwarmde zone gemodelleerd te worden. Indien bouwlagen, bijvoorbeeld tussenverdiepingen van een woongebouw, exact gelijk
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
Beta Testbedrijf E. van Dijk 007 Kleveringweg 12 2616 LZ Delft info@vabi.nl Delft, 8 februari 2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: Opdrachtgever BV A. Bee Projectgegevens: Voorbeeldproject
Nadere informatieBRL 2701 "Metalen gevelelementen" ( ) + wijzigingsblad ( ) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden
GEVELELEMENT, METAAL (attest, productcertificaat) BRL 2701 "Metalen gevelelementen" (2003-11) + wijzigingsblad (2005-11) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden Algemene sterkte
Nadere informatieBepalingsmethode RC-waarde van prefab houten elementen
Bepalingsmethode RC-waarde van prefab houten elementen -Publicatie 17-02 Bepalingsmethode Rc-waarde van prefab houten elementen, versie 1 d.d. 10-04-2018 Uitgave nadruk verboden VOORWOORD Deze publicatie
Nadere informatieEnergetische waarde van planten in de bebouwde omgeving
Energetische waarde van planten in de bebouwde omgeving Energiebesparingberekeningen In opdracht ES-consulting maart 2003 auteur dr. Edward Prendergast Diederichslaan 2 3971 PC Driebergen-Rijsenburg Telefoon:
Nadere informatieBepalingsmethode RC-waarde van prefab houten elementen
Bepalingsmethode RC-waarde van prefab houten elementen -Publicatie 17-02 Bepalingsmethode Rc-waarde van prefab houten elementen, versie 1 d.d. 10-04-2018 Uitgave nadruk verboden VOORWOORD Deze publicatie
Nadere informatieEnergieneutraal via de Passief bouwen route
Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet
Nadere informatieEPC berekening. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel
Nieuwbouwkantoorpand Demostraat,Tiel EPC berekening Adresgegevens Fokkerstraat 39, 3905 KV Veenendaal Postbus 1152, 3900 BD Veenendaal T 0318-75 78 88 F 0318-75 78 87 info@enerpro.nl www.enerpro.nl Voorbeeldbedrijf
Nadere informatieHans Bosch Hogeschool Rotterdam / Ex ambtenaar BWT
Energieprestatie naar 0.4. Hoe krijgen we dit nu Hans Bosch Hogeschool Rotterdam / Ex ambtenaar BWT Arthur Barendregt Gemeente Rotterdam 1 Werkgroep gezondheid & energiezuinigheid - Houdt zich bezig met
Nadere informatieHoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen
Herziene versie 2013 ISSO-publicatie 75.1 Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen Methode 2013, wettelijke aanwijzing per 1 Juli 2014 1 6 Opnameprotocollen 6.1 Inleiding In ISSO 75.1 worden
Nadere informatieAkoestisch onderzoek geluidwering gevel nieuwbouw 24 appartementen hoek Rijnlandstraat Landscheidingstraat te Leidschendam Centrum
Akoestisch onderzoek geluidwering gevel nieuwbouw 24 appartementen hoek Rijnlandstraat Landscheidingstraat te Leidschendam Centrum Opdrachtgever: Contactpersoon: Bouwfonds Ontwikkeling BV (regio Zuid-West)
Nadere informatieBRL 1332 "Het sprayen van de onderkant van begane grondvloeren met CFK-vrij polyurethaanschuim"
ISOLATIE, VLOER, SPRAY-SYSTEEM (attest, procescertificaat) BRL 1332 "Het sprayen van de onderkant van begane grondvloeren met CFK-vrij polyurethaanschuim" (2003-11) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit
Nadere informatieBouwbesluit rapportage
Bouwbesluit rapportage Project: aanpassen bijgebouw met sauna voorziening Dossier: 16.043 Opdrachtgever: Dhr. A. Jonkers Loon 51 5757 AA Deurne Architect: J.A.W. van Extel buro voor Bouwadvies Ontwerp
Nadere informatiePLATEN, CEMENTGEBONDEN, VEZELVERSTERKTE (attest-met-productcertificaat) BRL 4202 "Vezelversterkte cementgebonden platen voor natte ruimten" ( )
PLATEN, CEMENTGEBONDEN, VEZELVERSTERKTE (attest-met-productcertificaat) BRL 4202 "Vezelversterkte cementgebonden platen voor natte ruimten" (1999-08) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling
Nadere informatieA2203 Albo deuren aanvullende berekeningen U-waarde
5 Rapport Lid NLingenieurs ISO 9001 gecertificeerd Betreft: Rapportnummer: A2203 Albo deuren aanvullende berekeningen U-waarde D 2867-1-RA-001 Datum: 15 augustus 2013 Ref.: CE/KvdV/JvL/D 2867-1-RA-001
Nadere informatienee nee nee Trans missiegegevens rekenzone gehele woning conslructie A[m* RcţrrŕKAV] UfW/nťK] 3oi H zonwering beschaduwing toelichting
34 woningen Ooslmera la Berkel en Rodenrijs D.R. van Dongen, Nex2us Trans missiegegevens rekenzone gehele woning conslructie A[m* RcţrrŕKAV] UfW/nťK] 3oi H zonwering beschaduwing toelichting gevel 30.04
Nadere informatie'Homebox the isolated postbox', berekening van de U-waarde.
Notitie b e t r e f t : 'Homebox the isolated postbox', berekening van de U-waarde. d a t u m : 27 september 2016 r e f e r e n t i e : v a n : a a n : GH/ GH/ KS/ H 5636-1-NO-001 ir. G. Hulstein Trim
Nadere informatieVoor de projecten waarvan de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning ingediend werd van 1/01/2014 tot 31/12/2014
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 21 december 2007 tot vaststelling van de eisen op het vlak van de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen - officieus gecoördineerde versie
Nadere informatiePassief Bouwen: waarom en hoe?
Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort
Nadere informatieHet (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst
Tweespraaklezing 26 maart 2009 Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst - deel 1 - ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Adviesburo Nieman B.V. 1 Programma 1. Het energielabel Bronvermelding Functie
Nadere informatieBeschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden
DAKISOLATIE, THERMISCHE (attest, productcertificaat) BRL 1309 "Thermische isolatie voor platte of hellende daken op een onderconstructie in combinatie met een gesloten dakbedekkingssysteem" (2004-01) BRL
Nadere informatieAlgemene gegevens. Indeling gebouw. Infiltratie. Bouwkundige transmissiegegevens. Open verbrandingstoestellen
12-07-331 appartementen Voorthuizen - appartementen basis 0,60 Algemene gegevens projectomschrijving appartementen variant basis adres postcode / plaats bouwar categorie woningbouw aantal woningbouw-eenheden
Nadere informatieRapport. Bepaling warmtedoorgangscoëfficiënt diverse Albo deuren
Rapport Lid NLingenieurs ISO-9001 gecertificeerd Bepaling warmtedoorgangscoëfficiënt diverse Albo deuren Rapportnummer A 2203-3-RA-002 d.d. 8 februari 2012 Peutz bv Paletsingel 2, Postbus 696 2700 AR Zoetermeer
Nadere informatieInhoud van de presentatie
Inhoud Inhoud van de presentatie Duurzaam bouwen met staal Concepten voor energiebesparend bouwen met lichtgewicht constructies Toepassing PCM in vloeren, wanden en plafonds Energieconcept Wilo in Zaandam
Nadere informatieIsolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW
Isolatie Technische achtergrond 5 november 2016 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Kantoor Delft Inhoud
Nadere informatie0,60. Algemene gegevens. Indeling gebouw. Infiltratie. Bouwkundige transmissiegegevens. Open verbrandingstoestellen
(Rooding) - Algemene gegevens projectomschrijving variant adres Molweg 28 postcode / plaats 3784 VC Terschuur bouwar 2014 categorie woningbouw aantal woningbouw-eenheden in berekening 1 gebruiksfunctie
Nadere informatieLeerstoel voor warmte- en stofoverdracht Rheinisch-Westfälische technische hogeschool Aken Professor Dr. Ing. R. Kneer
WLIK Leerstoel voor warmte- en stofoverdracht Rheinisch-Westfälische technische hogeschool Aken Professor Dr. Ing. R. Kneer Berekeningen bij de warmteoverdracht door straling bij gebruik van de composiet
Nadere informatieappartementwoningen E/E = 0.887
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\WORKSD~1\REFERE~1\OPGELE~1\AFROND~1\RESULT~1\EMG&BE~1\EMG\APPA... Projectomschrijving : appartementwoningen Omschrijving bouwwerk : AgentschapNL referentiewoningen
Nadere informatie05 Bouwfysische aspecten 01 Thermisch gedrag van een spouwmuur
05 Bouwfysische aspecten 01 Thermisch gedrag van een spouwmuur Doel Deze informatie beoogt duidelijk te maken hoe de warmte-isolerende functie van een spouwmuur wordt verzekerd. Zij geeft onder ander antwoord
Nadere informatiePassief Bouwen in de praktijk
Passief Bouwen in de praktijk Velve-Lindenhof: van idee tot realisatie ir. H.J.J. (Harm) Valk / ing. A.F. (André) Kruithof adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Projectomschrijving Ontwerpvisie Bouwfysische
Nadere informatieGEVEL 5. "Een goed dak is niet vanzelfsprekend" 153,900 4,09 4,23 0,24 6,8 15,54 4,00 : g/m² 14,3 8,7. 5,6 g/m² goed. Nee.
blad 1 "Een dak is niet vanzelfsprekend" Opdrachtgever: Mijn voorbeeld Adres: Postcode en plaats: Dordrecht Contactpersoon: Gevel Behandeld door: Projectcode: Omschrijving: Voorbeeld Datum Berekening Overzicht
Nadere informatieToetsing bouwbesluit 2012
Bijlage 11 bij besluit 2016/0766-V1 V en V Toetsing bouwbesluit 2012 Project: Woonhuis Tuinbouwlaan 39 Projectnummer: 13004B Opdrachtgever: Coen Rijppaert Datum 17-03-2016 illustratie 13004B0-200-155001-0323-0323.xlsx
Nadere informatie17-6-2013. Passief Bouwen. Passief Bouwen in de praktijk. Velve-Lindehof, Enschede. Stelling. Ontwerpvisie. Binnengasthuizen, Zwolle
Passief Bouwen Passief Bouwen in de praktijk Kennisdag Bouwfysica 2013 Passief bouwen' is een specifieke bouwstandaard met een comfortabel binnenklimaat, gedurende zowel het zomer- als het winterseizoen,
Nadere informatieWerkt energiebeleid met prestatienorm?
1 Werkt energiebeleid met prestatienorm? Werkelijke besparingen en uitgevoerde maatregelen in kantoren Samenvatting Energieprestatieberekeningen worden uitgevoerd ten behoeve van de bouwaanvraag. Het ontwerp
Nadere informatieEindtermen en toetsmatrijs: toets energielabel nieuwbouw Utiliteit Vastgesteld door de EPA-examencommissie
Eindtermen en toetsmatrijs: toets energielabel nieuwbouw Utiliteit Vastgesteld door de EPA-examencommissie Examen Energielabel nieuwbouw bestaat uit twee delen: 40 MC tijdsduur 0 minuten Softwaretoets
Nadere informatieBouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw
Bouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw Projectseminar Velve-Lindenhof ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Nieman Raadgevende Ingenieurs Inleiding Nieman Raadgevende Ingenieurs
Nadere informatieEnergiescan. van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies
Energiescan van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies Energiescan voor woningen in opdracht van: de heer E. Scanner Straat en nr. gekeurde woning: De Brink 6 Postcode:
Nadere informatieRgd. Dichtheid. Voor het aspect dichtheid van bouwconstructies wordt onderscheid gemaakt in:
Rgd 5 Dichtheid Voor het aspect dichtheid van bouwconstructies wordt onderscheid gemaakt in: Dichtheid wet Rgd 5.1 Waterdichtheid 5.1.1 Wering vocht van buiten 5.1.2 Wering vocht van binnen 5.2 Luchtdichtheid
Nadere informatieRENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE
RENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE SAMENVATTING 0. INLEIDING 1. ISOLATIE 2. INSTALLATIE 3. RAMEN EN KOZIJNEN 4. ZONWERING EN KOELING 5. VERLICHTING DIA duurzame auteur:
Nadere informatieLaag materiaal dikte mm Lambda W/m.K R-waarde m 2.K/W binnenspouwblad Kalkzandsteen 150 1,000 0,150 isolatie Kooltherm K8 (50-117mm) 84 0,020 4,200
Berekening spouwmuur Datum: 3-2-2017 Project: Contactpersoon: S. van Wijk Postcode: 5253 AP Datum: Bedrijfsnaam: TEAM42 Opmerking: Laag materiaal dikte mm Lambda W/m.K R-waarde m 2.K/W binnenspouwblad
Nadere informatieNIEUWBOUW LEGERINGSGEBOUW TE BREDA NAGALMTIJD
BOUWFYSISCH RAPPORT NIEUWBOUW LEGERINGSGEBOUW TE BREDA NAGALMTIJD Project 121318-RH 22 mei 2013 Versie 1.0 Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding... 3 2 Uitgangspunten... 3 3 Situatie... 3 4 Geluidabsorptie
Nadere informatieProject "Stadsvilla" te Rotterdam. Energieprestatieberekening. Datum 19 juli 2013 Referentie 20122055-05
Project "Stadsvilla" te Rotterdam. Energieprestatieberekening. Datum 19 juli 2013 Referentie 20122055-05 Referentie 20122055-05 Rapporttitel Project "Stadsvilla" te Rotterdam. Energieprestatieberekening.
Nadere informatieBeschrijving. Energieprestatie circulaire vakantiechalets. Advies Definitief
Trefwoorden: Bouwbesluit 2012, logiesfunctie, gelijkwaardigheid, nieuwbouw, thermische isolatie, energieprestatie, ventilatie, duurzaam materiaalgebruik Datum: 13 juli 2018 Status: Definitief Beschrijving
Nadere informatieWoningen met EPC ( 0,8
Een initiatief van in samenwerking met 1 Woningen met EPC ( 0,8 Toelichting wijzigingen en bouwkundige aandachtspunten en duurzame energie - ontwerp- en adviesbureau BNA ir. F.W. den Dulk (Freek) 2 1 Onderwerpen
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1
INHOUDSOPGAVE blz. 1. INLEIDING 1 2. UITGANGSPUNTEN BEREKENING 3 2.1. Gegevens 3 2.2. Indeling gebouw 3 2.2.1. Bouwkundige gegevens 4 2.3. Werktuigbouwkundige installaties 5 2.3.1. Verwarming 5 2.3.2.
Nadere informatieTotale gebruiksoppervlakte fysieke gebouw (woonfunctie, woongebouw en utiliteitsgebouw) Ag;tot 40561,00 m²
ALGEMENE GEGEVENS Projectomschrijving : 11035; First te Rotterdam Bestandsnaam : J:\11035\5. Berekeningen\EPC bouwaanvraag\11035sd503 EPC berekening First bouwaanvraag.epu Omschrijving bouwwerk : First
Nadere informatieTechnische tip: FERMACELL Vlieringvloerelement. FERMACELL Vlieringvloerelement. De meest efficiënte methode om energie te besparen
Technische tip: De meest efficiënte methode om energie te besparen Het bestaat uit een 10 mm dikke Gipsvezelplaat met een polystyreen isolatieplaat (EPS DEO 150 WLG 035) met uitstekende warmte-isolerende
Nadere informatieEPB normen betreffende CEN/TC 89, Thermische eigenschappen van gebouwen Enkele belangrijke onderdelen nader toegelicht
NEN workshop 28 oktober, 2014, Delft EPB normen betreffende CEN/TC 89, Thermische eigenschappen van gebouwen Enkele belangrijke onderdelen nader toegelicht Dick van Dijk TNO, Heat Transfer and Fluid Department,
Nadere informatieEnergie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Het behalen van energie-efficiëntieverbetering in een bepaald type gebouw wordt zowel door het Bouwbesluit
Nadere informatieJBo/ /NRe Rotterdam, 29 januari 2003
Notitie 20021236-4: Het ClimaRad ventilatieconcept en het thermische binnenklimaat in de zomerperiode. JBo/20021236-4/NRe Rotterdam, 29 januari 2003 1. Inleiding. In opdracht van Brugman Radiatoren is
Nadere informatieVabi Elements EPG. Air Products
Vabi Elements EPG Projectnummer: ASD1426 Omschrijving: Ontwerp voor de realisatie van een nieuwe distributielocatie met kantoor op het bedrijventerrein PolanenPark te Haarlemmerliede. Berekend op: 28-2-213
Nadere informatiePassiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen
PHP-leden die meewerkten aan dit project: Architectuur: A2M architecten Zetel CIT Blaton Zicht van de straatgevel; bron: A2M architecten 1. Context en doelstelling van het gebouw Het doel was een renovatie
Nadere informatieBouwservice buro Kuip. detail 1
Bouwservice buro Kuip Documentatie constructie 6. november 2012 Berekening van de U-waarde volgens NEN 1068 Blad 1/3 Bron: detail 1 Gebruikerscatalogus - freco Constructie: detail 1 BUITEN BINNEN Temperatuur
Nadere informatieCondens niet binnen maar buiten
Condens niet binnen maar buiten Condensatie op de buitenzijde van isolerende beglazing Artikel voor De BouwAdviseur 4 juni 1999 Condens op de ruit van een auto is een normaal verschijnsel. Condens op de
Nadere informatieEPG-norm (NEN 7120): Wijzigingen voor utiliteitsbouw
EPG-norm (NEN 7120): Wijzigingen voor utiliteitsbouw >> Als het gaat om energie en klimaat Met de aanwijzing van NEN 7120 in het Bouwbesluit 2012, voor de bepaling van de energieprestatie van gebouwen,
Nadere informatieWarmte-isolatie. Warmte-isolatie. Technische informatie over de warmte-isolatie vindt u online onder:
Warmte-isolatie Warmte-isolatie Technische informatie over de warmte-isolatie vindt u online onder: www.schock.nl/download/bouwfysica 1 Definitie thermische brug Een thermische brug in een constructie
Nadere informatieAanpassing in opnamemethodiek voor infiltratie (aanpassingen zijn in het blauw weergegeven)
Aanpassing in opnamemethodiek voor infiltratie 15-10-2010 (aanpassingen zijn in het blauw weergegeven) 6.7 Bepaling van de gegevens ten behoeve van de infiltratie (stap 9) Om de infiltratie in een gebouw
Nadere informatiemetselwerk N 23.80 5.00 90 minimaal ramen N 9.20 1.00 90 0.60 geen minimaal
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\resultaten EMG BENG\EMG & BENG resultaten\beng\appartementen\appartement
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieISOLATIE, MUUR, THERMISCH, VOORGEVORMD (attest, productcertificaat)
ISOLATIE, MUUR, THERMISCH, VOORGEVORMD (attest, productcertificaat) BRL 1304 "Thermische isolatie van uitwendige scheidingsconstructies (fabriekmatig vervaardigde producten in spouwmuren)" (2004-11) +
Nadere informatieNader Voorschrift. Februari 2014 inclusief erratalijst 3 november 2014 versie 1.0
Nader Voorschrift Februari 2014 inclusief erratalijst 3 november 2014 versie 1.0 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Slachthuisstraat 71 Postbus 965 6040 AZ Roermond T +31 (0)88 042 42 42 E info@rvo.nl
Nadere informatieTechniplan Adviseurs bv FORUM ROTTERDAM. Definitief Ontwerp Mei 2012. Energie Prestatie Berekening OPDRACHTGEVER
Techniplan Adviseurs bv FORUM ROTTERDAM Definitief Ontwerp Mei 2012 Energie Prestatie Berekening 2012 05 11 OPDRACHTGEVER techniplan adviseurs bv R A A D G E V E N D I N G E N I E U R S B U R E A U MDC-127W3-E-FI001C
Nadere informatieWijzigingsblad BRL 0511 Verankeringen voor betonnen sandwichconstructies
Wijzigingsblad BRL 0511 Verankeringen voor betonnen sandwichconstructies Datum wijzigingsblad d.d. 15 oktober 2012 Techniekgebied H9: Staal voor toepassing in beton Vastgesteld door CvD Wapeningsmaterialen
Nadere informatieDUMMY-RAPPORTAGE fase 2 te Spoolde
EPN inspectie op de bouwplaats. DUMMY-RAPPORTAGE fase 2 te Spoolde 17% minder energiezuinig dan bouwvergunning 10% energiezuiniger dan bouwvergunning 15 april 2008 1 2 Datum 15 april 2008 Opdrachtgever:
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1
INHOUDSOPGAVE blz. 1. INLEIDING 1 UITGANGSPUNTEN BEREKENING 3 1.1. Gegevens 3 1.2. Indeling gebouw 3 1.2.1. Bouwkundige gegevens 4 1.3. Werktuigbouwkundige installaties 4 1.3.1. Verwarming 4 1.3.2. Koeling
Nadere informatiedatum 1 december 2015 project Park Paviljoen ABN AMRO Amsterdam vestiging Arnhem uw kenmerk -
datum 1 december 2015 project Park Paviljoen ABN AMRO Amsterdam vestiging Arnhem betreft Bouwfysica uw kenmerk - versie 1 ons kenmerk B.2015.01.06.N2 contactpersoon ir. E.H.J. (Erik) Meijerink verwerkt
Nadere informatieBEOORDELINGSRICHTLIJN WIJZIGINGSBLAD
BRL 9600 Wijzigingsblad 09-07-203 BEOORDELINGSRICHTLIJN WIJZIGINGSBLAD VOOR HET KOMO PROCESCERTIFICAAT VOOR AFBOUWWERKZAAMHEDEN Vastgesteld door het College van Deskundigen Afbouwwerkzaamheden d.d. 05-04-203
Nadere informatiebureau Kent Postbus 24042 3502 MA Utrecht Werkplektelefoon: 06-1986 3932 www.bureau-kent.nl rv@bureau-kent.nl
bureau Kent Postbus 24042 3502 MA Utrecht Werkplektelefoon: 06-1986 3932 www.bureau-kent.nl rv@bureau-kent.nl 1420 bedrijfspand - bedrijfspand aan de Maas bouwaanvraag 1,09 Algemene gegevens projectomschrijving
Nadere informatiePreSets. Verlaag het energieverbruik, verhoog het comfort met BUVA. BUVA EPC-producten: Energiebesparend Kostenefficiënt Comfortabel TOTAL CONTROL
PreSets Verlaag het energieverbruik, verhoog het comfort met BUVA TOTAL CONTROL BUVA EPC-producten: Energiebesparend Kostenefficiënt Comfortabel Verlaag het energieverbruik, verhoog het comfort met BUVA
Nadere informatieBijlage 4 Berekening equivalente daglichttoetreding
Bijlage 4 Berekening equivalente daglichttoetreding Afdeling 3.2 van het Bouwbesluit schrijft voordat daglicht involdoende mate tot een bouwwerk kan toetreden. Voor een woonfunctie anders dan een woonwagen
Nadere informatie