Landschappelijk inpassingsplan Tatelaarweg 11-11a Didam

Transcriptie

1 Landschappelijk inpassingsplan Tatelaarweg 11-11a Didam

2 Colofon Landschappelijk inpassingsplan Tatelaarweg 11-11a Didam Uitgevoerd door: Natuurbank Overijssel Opdrachtgever: Geling Advies Contactpersoon: R.Aagten Projectnummer en versie: 320a, versie 1.0 Projectleider: Ing. P.Leemreise Ligging projectgebied: Tatelaarweg 11-11a Didam Status: definitief Veldmedewerker(s): Rapportdatum: Ing. P.Leemreise 7 augustus 2013 Amersfoortcoördinaten: n.v.t. Correspondentieadres: Postbus AE Haaksbergen 2

3 1. Inleiding Er zijn concrete plannen om oude varkensstallen op het adres Tatalaarweg 11-11a te slopen en een nieuw gebouw op te richten voor de vestiging van een verreikerverhuurbedrijf op een voormalig agrarisch bedrijfsterrein. Tevens wordt een nieuwe erfontsluitingsweg aan de noordzijde van het huidige erf aangelegd. De voorgestelde ontwikkeling is mogelijk in het kader van het zgn. functieveranderingsbeleid. De gemeente Montferland heeft aangegeven aan deze gewenste functieverandering mee te willen werken mits het nieuwe erf landschappelijk wordt ingepast middels een erfbeplantingsplan. Voorliggend rapport beschrijft deze landschappelijke inpassing. Het eindbeeld is tot stand gekomen op basis van een analyse van de (a)biotische omstandigheden en het historische- en huidige landschapsbeeld. Het inpassingsplan wordt verbeeld in de vorm van een inrichtingsplan, aangevuld met een advies voor inrichting en beheer. 2. Ligging van het plangebied Het plangebied is gelegen aan de Tatelaarweg 11 in Didam. Het is gelegen in het buitengebied van Didam, gemeente Montferland. Op onderstaande afbeelding wordt de globale ligging van het plangebied weergegeven. Het wordt met de gele cirkel aangeduid. Situering van het onderzoeksgebied. Deze wordt met de gele contour aangeduid. 3. Beschrijving van het huidige plangebied Het plangebied bestaat uit een agrarisch erf. Op het erf staan, naast een dubbele bedrijfwoning, verschillende stallen. Op het erf was tot voor kort een varkenshouderij gevestigd. Aan de voorzijde van de bedrijfswoning ligt een siertuin met enkele opgaande bomen in de vorm van leilinden, een walnoot en twee winterlinden. Open water ontbreekt. Het overgrote deel van het onderzoeksgebied is verhard en bestaat uit bebouwing en erfverharding. Aan de zuidzijde van het onderzoeksgebied ligt een smalle strook grasland. Het onderzoeksgebied grenst aan alle zijden aan agrarische cultuurgrond. 3

4 Detailopname van het huidige plangebied; deze wordt met de gele lijn aangeduid. Weergaven van de dubbele woning, de nieuwe haagbeplanting (links) en de aanwezige leilinden. De huidige grenzen van het erf. Deze zijn open zonder kavelgrensbeplanting. 4

5 Aanwezige solitaire bomen op het erf. Walnoot (links) en winterlinden. 4. Beschrijving van het initiatief De voorgenomen activiteit bestaat uit het slopen van de voormalige varkensstallen en het bouwen van een nieuw gebouw. Tevens wordt een nieuwe toegangsweg voor het bedrijf aangelegd. Op onderstaande afbeelding wordt de nieuwe erfinrichting globaal weergegeven. Weergave van het nieuwe erf. Het nieuwe gebouw komt op de plaats van de oude stallen te staan. 5

6 5. Abiotiek Geomorfologie en bodem Geomorfologisch behoort het plangebied tot de natte beekdalen, laagten en depressies als onderdeel van het dekzandlandschap. Het plangebied kent een vlakvaaggrond. Dit bodemtype behoort tot de kalkloze zandgronden. De ontwatering van dit bodemtype is vrij diep. Op onderstaande afbeelding wordt een uitsnede van de bodemkaart weergegeven. Uitsnede van de geomorfologische kaart (links) en de bodemkaart. Het plangebied wordt met de cirkel aangeduid. Water Het plangebied ligt in een gebied dat gekenmerkt wordt door matige kwel, op de overgang van een intermediar gebied in het oosten naar een sterke kwel ten westen. De gemiddeld hoogste grondwaterstand in het plangebied is cm onder maaiveld, de gemiddeld laagste grondwaterstand is cm onder maaiveld. De gemiddelde voorjaarsgrondwaterstand is cm onder maaiveld. Kwel-infiltratiekaart. Het plangebied wordt met de stip aangeduid. 6

7 6. Natuur- en landschapswaarden 6.1. Algemeen Het plangebied bestaat uit een agrarisch erf. Grote delen van het erf bestaan uit gebouwen of erfverharding. Alleen rond de dubbele woning staat erfbeplanting in de vorm van vier leilinden, een beukenhaag, twee winterlinden en een walnoot. Het plangebied heeft geen bijzondere landschappelijke betekenis. Het plangebied wordt omgeven door agrarische cultuurgronden. De naastgelegen bebouwing bestaat uit agrarische bedrijven met een intensieve veehouderij-tak en burgerwoningen. Het omringende landschap is open, relatief grootschalig en kent een intensief agrarisch gebruik. Het heeft geen bijzondere natuur- of landschapswaarden. Kenmerkende landschapselementen zoals hakhoutsingels zijn grotendeels verdwenen in de afgelopen eeuw. Bestaande erfbeplanting rondom het hoofdgebouw. 6.2 (historisch) Landschap Het plangebied behoort tot de historische geografische eenheid zandgebied welke omsloten wordt door het rivierterrassengebied van de Rijn. Het ligt in een broekontginning, ingesloten tussen het essen- en kampenlandschap van Didam welke op onderstaande kaart duidelijk zichtbaar is als de witte gebieden. Het was vroeger een kleinschalig cultuurlandschap, ontstaan na de 18 e eeuw. De percelen waren kleinschalig en werden omzoomd door (hak)hout. Vanwege het natte karakter (kwelgevoed) werden deze percelen als hooiland gebruikt. Het was een afwisselend landschap waarbij natte laagten met hooiland, werden afgewisseld met essen en kampen op de dekzandruggen en koppen. 7

8 Uitsnede uit de historische topografische kaart anno Het onderzoeksgebied wordt met de cirkel aangeduid. 7. Analyse Op basis van de huidige situatie, de wenselijke ontwikkeling, de (a)biotische omstandigheden en de potenties komen we tot de volgende analyse; Rond de dubbele woning staat enige erfbeplanting; deze is niet beeldbepalend en past de bebouwing niet in; Kenmerkende landschapselementen bestaan uit struweelhagen met meidoorn, sleedoorn en (bos)wilg, (knot)essen en (knot)elzen. Het oude landschap was kwelgevoed en nat. Door ingrepen van de mens is de kweldruk weggevallen uit de wortelzone en wordt het gebied vrij diep ontwaterd. De abiotische verbinding tussen het oude landschap en het hedendaagse gebruik en de passende inrichting is vervallen. Analyse van het erf. Op de analyse kaart worden beeldepalende beplantingen aangeduid, evenals zichtbaarheid van gebouwen. 8

9 8. Uitgangspunten voor ontwerp Bij het opstellen van het ontwerp voor landschappelijke inpassing is uitgegaan van de volgende uitgangspunten. m.b.t. ontwerp: - Bestaande beplanting wordt opgenomen in het ontwerp; - Er is in de oude situatie geen overgang van wonen naar werken ( voor en achter ); - Het erf is uitsluitend zichtbaar vanaf de Tatelaarweg; m.b.t. plantmateriaal: - Streekeigen plantmateriaal; plantmateriaal afgestemd op abiotische kenmerken van het gebied (bodem, water). - Bij de keuze voor plantsoen is rekening gehouden met vruchtgift voor vogels en kleine zoogdieren. m.b.t. beheer: - het beheer is afgestemd op streekeigen vormen van landschapselementen, knip- en scheerhagen, struweelrand en hakhout; 9. Het inrichtingsplan Op basis van de analyse waarbij gekeken is naar de (a)biotische kenmerken en potenties, het huidige landschapsbeeld, de toekomstige functies en de voor het plangebied geldende beleidsdocumenten is de volgende visie tot stand gekomen. Het inpassingsplan bestaat uit landschappelijke beplanting. Deze bestaat uit het volgende: - Aanplant struweelhaag/meidoornhaag aan de noord- en westzijde; - Aanplant veldesdoorn scheerhaag aan noordzijde; - Aanplant solitaire winterlinden op het erf; - Aanplant hoogstam (appel)bomen; - Aanplant knotwilgen; - Aanplant beuken scheerhaag 9

10 Erfontwerp en landschappelijke inpassing van het nieuwe erf. Op de afbeelding wordt alle nieuwe beplanting weergegeven. Maatregelen Om tot het wenselijke eindbeeld te komen worden de volgende maatregelen uitgevoerd: - Slopen stallen en erfverharding; - Aanplant erfbeplanting 10

11 Eindbeeld. Hierbij wordt de bestaande en nieuwe beplanting weergegeven op één kaart 10. Inrichting & beheer 10.1 Inrichting Om tot het wenselijke eindbeeld te komen dienen de volgende inrichtingsmaatregelen uitgevoerd te worden; Struweelrand/meidoornhaag Aan de westzijde van het perceel wordt een struweelrand/meidoornhaag aangelegd. Beoogd wordt een gemengde haag met doornige struweelvormers met o.a. meidoorn en sleedoorn. Deze haag komt overeen met zeer oude hakhouthagen zoals deze in de Liemers plaatselijk nog worden aangetroffen. De term meidoornhaag is niet helemaal juist omdat het een gemengde opstand betreft, maar de term meidoornhaag maakt de verschijningsvorm wel duidelijk. De struweelrand/meidoornhaag bestaat uit twee rijen gemengd bosplantsoen (maat: cm) met vrij veel (doornige) struikvormers in een plantverband van 1,5 x 1,5 m1. Het plantsoen bestaat hoofdzakelijk uit struikvormers. Het assortiment is gemengd en bestaat uit sleedoorn, meidoorn, hazelaar, Gelderse roos (allen 20%) en vlier en veldesdoorn (beide 10%). De beplanting wordt groepsgewijs geplant met stroken zonder beplanting van ca. 5 m1 lengte om de 15 meter beplanting. Deze open plantwijze stimuleert de ontwikkeling van mantel-zoomvegetatie, gelijk aan de bestaande struweelrand in de noordwesthoek. 11

12 Detailopname van een doorgeschoten struweelrand met veldesdoorn, sleedoorn en meidoorn (Etten, juli 2013). Zeer waardevolle haag met mantel-zoomvegetatie en zonbeschenen ruigte. Algemene plantinstructie voor bosplantsoen 1. Het aanplanten van een houtwal of singel kan plaats vinden tussen half november en half maart, mits het niet vriest. Gebruik inheems plantmateriaal, wat passend is in de streek. 2. Voor de aanplant wordt vaak gekozen voor 3-jarig bosplantsoen met de maat cm hoogte. 3. De te beplanten oppervlakte dient te worden bewerkt, dit kan door frezen en/of planten in bewerkte grond. 4. Plant de soorten aan in groepen van minstens 5-7 stuks per soort. Op die manier voorkomt u dat langzaam groeiende soorten worden overgroeid door snel groeiende soorten. 5. Let op dat u niet te diep plant. De diepte is afhankelijk van de omvang van het wortelstelsel. Steek een gat (houd de grond op de schop), plaats het plantsoen zo dat alleen de wortels in het gat zitten. Gooi de grond weer in het gat, terwijl u het plantsoen vasthoudt. De grond iets aanduwen. 6. Indien u niet direct alle bomen en/of struiken kunt aanplanten, dan kunt u ervoor kiezen de bomen en/of struiken tijdelijk op te kuilen. Kies hiervoor een vochtige schaduwrijke plaats uit. Het opkuilen kan door een gat in de grond te graven en daar de bomen met de wortels in te zetten. Bedek de wortels met de vrijgekomen grond. Specifieke plantinstructie 1. Plant in twee rijen met een plantafstand van voorkeur 1,50 bij 1,50 meter. Scheerhaag veldesdoorn en beuk Er wordt een scheerhaag van veldesdoorn en een scheerhaag van beuk aangelegd. Deze scheerhagen bestaat uit een enkele rij beplanting waarbij vier stuks per meter haag worden geplant. De minimale maat van het plantsoen is cm. Winterlinden Er worden solitaire winterlinden gepland. Deze hebben een minimale stamomtrek van 10-12cm op 1,5 m1 hoogte boven de wortelvoet. De bomen worden geplant in ruim plantgat en ondersteund door twee boompalen en boomband. Er worden als laanbomen gekweekte bomen gebruikt. Het aanplanten van een solitaire boom kan plaats vinden tussen half november en half maart, mits het niet vriest. Voor de aanplant wordt vaak gekozen voor een laanboom met een minimale omtrek van cm. U kunt ook kiezen voor een grotere maat, bijvoorbeeld cm met kluit. Indien u niet direct alle bomen kunt aanplanten, dan kunt u ervoor kiezen de bomen tijdelijk op te kuilen. Kies 12

13 hiervoor een vochtige schaduwrijke plaats uit. Het opkuilen kan door een gat in de grond te graven en daar de bomen met de wortels in te zetten. Bedek de wortels met de vrijgekomen grond. Specifieke plantinstructie 1. Voor het aanplanten is een ruim plantgat noodzakelijk waarin de wortels zich wijd kunnen uitspreiden. Het plantgat dient daarom ongeveer een afmeting te hebben van 70x70x70 cm groot. Spit na het graven de bodem van het plantgat los. 2. Plaats daarna een boompaal van onbehandeld hout naast de boom (maat 250 cm lengte bij 8 cm doorsnede), op ongeveer 15 cm van de boom,aan de kant van de heersende windrichting (dit is meestal het zuidwesten). Bevestig de jonge boom met een brede band aan de boompaal. 3. U kunt nu het plantgat weer dichtgooien.pas indien nodig bodemverbetering toe door bijvoorbeeld potgrond te mengen met de grond uit het plantgat. 4. Plaats bij een bomengroep de bomen ruim uit elkaar, de minimale plantafstand is 6 meter. Een volwassen boom kan al snel een kroon ontwikkelen van 10 meter breed. Solitaire boom met boompaal en band. Algemene opmerking Initiatiefnemer dient er op toe te zien dat uitsluitend inheems plantmateriaal gebruikt wordt. De leverancier van het plantmateriaal kan hierop toezien. Knotwilgen Voor de aanplant van knotwilgen kunnen als knotwilg gekweekte wilgen gebruikt worden of rechte stammen die lokaal vrijgekomen zijn bij het knotten van bestaande knotwilgen. Stammen met enige omtrek kunnen zonder boompaal in de grond geplaatst worden op ca. 1 m1 diepte. Hoogstam fruitbomen Voor de aanleg van de hoogstam appelbomen wordt gebruik gemaakt van bomen met een maat van cm (stamomtrek op 1,5 m1 hoogte). De hoogstamappelbomen worden in een ruim plantgat gepoot en ondersteund door twee boompalen met boomband. Er wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van oude rassen. Deze zijn van nature robuuster en minder kwetsbaar voor ziektes en plagen. 13

14 Verder: Hoogstambomen kunnen meer dan 10 meter hoog en breed worden. Het is daarom belangrijk bij aanplant de fruitbomen op ruime afstand van elkaar te planten. Plant daarom appelbomen minstens 10 meter uit elkaar, peren en kersen 8 meter en pruimen 6 meter uit elkaar. Voor het planten is een ruim plantgat noodzakelijk waarin de wortels zich wijd kunnen uitspreiden. Het plantgat moet daarom een afmeting hebben van 70x70x70 cm groot. Spit na het graven de bodem van het plantgat los. Plaats daarna een boompaal van onbehandeld hout naast de boom (maat 250 cm bij 8 cm), op ongeveer 15 cm van de boom, aan de kant van de heersende windrichting (dit is meestal het zuidwesten), waar u de jonge boom met een brede band aan bevestigd. U kunt nu het plantgat weer dichtgooien. Pas bij arme grond bodemverbetering toe door bijvoorbeeld potgrond te mengen met de grond uit het plantgat Beheer Nadat de inrichtingsmaatregelen zijn uitgevoerd en de nieuwe beplanting geplant is, dient deze op korte- of langere termijn beheerd te worden om tot het wenselijke eindbeeld te komen. De aangebrachte beplanting dient als volgt beheerd te worden: Struweelrand/meidoornhaag De struweelrand wordt beheerd als hakhoutsingel en/of als scheerhhaag. Goed onderhouden houtwallen en houtsingels bestaan uit een boom-, kruid- en struiklaag.na 10 jaar is de eerste keer onderhoud noodzakelijk. De meeste houtsingels en houtwallen worden als hakhout beheerd en tussen de jaar afgezet. Afzetten betekent dat de bomen en struiken tot 10 à 20 cm boven de 14

15 grond worden afgezaagd. De bomen en struiken groeien uit zichzelf weer uit. Bij voorkeur dient er kleinschalig gewerkt te worden waarbij niet de volledige singels tegelijk een onderhoudsbeurt krijgen. Om de variatie in leeftijd te waarborgen dient ieder jaar, afhankelijk van het onderhoudsinterval, een gedeelte van de singel te worden afgezet. Bij het afzetten is het in elk geval van belang dat er genoeg licht op de bodem valt om de stobben te laten uitlopen. Dat betekent vaak een vrij drastische dunning. Geschoren struweelrand langs de rand van het erf. Door het scheren ontstaat een zeer dichte beplantingstructuur. Waardevol voor kleine zoogdieren en (zang)vogels (Etten, juli 2013). Scheerhaag De scheerhaag wordt jaarlijks één of twee maal geschoren om de gewenste hoogte en breedte te handhaven. Solitaire winterlinden De solitaire essen vergen in principe geen beheer. Indien takken te laag hangen en schade veroorzaken aan landbouwverkeer, kan de boom opgekroond worden door de takken af te zagen. Knotwilgen Knotwilgen dienen periodiek geknot te worden. Daarbij worden de uitlopers van de knot gesnoeid. Hierdoor ontstaat de karakteristieke knot. Jonge knotwilgen dienen iedere vijf jaar genot te worden, oudere bomen iedere jaar. BRON: LANDSCHAPSBEHEER GELDERLAND. 15