Landschappelijk inpassingsplan. Schapendijk 4 in Holten

Transcriptie

1 Landschappelijk inpassingsplan Schapendijk 4 in Holten

2 Juli 2018 Drs. Ing. Björn Domhof

3 1 Inleiding Initiatiefnemer heeft de wens om zijn pluimvee- en varkensbedrijf, gevestigd aan de Schapendijk 4 te Holten, uit te breiden. De gewenste uitbreiding bestaat uit een nieuwe pluimveestal en tevens een mestopslagloods. Ten behoeve van de nieuw te bouwen pluimveestal en de daarvoor benodigde bouwblokvergroting wordt een aparte planologische procedure doorlopen. De realisatie van de mestopslagloods wordt vooruitlopend daarop door middel van een wijzigingsplan mogelijk gemaakt. In verband met de hiervoor beschreven fasering van het plan, wordt ook de landschappelijke inpassing gefaseerd voorgesteld. Bij het opstellen van het inpassingsvoorstel is gekeken naar het bestaande erf en de directe omgeving daarvan. Dit resulteert in het inpassingsvoorstel zoals beschreven in hoofdstuk 5. Tot slot is beschreven hoe de inrichting en het beheer van de elementen kan worden aangepakt. 2 Plangebied 2.1 Ligging in de omgeving Het plangebied ligt aan de Schapendijk 4 te Holten. Het agrarische bedrijf is gelegen in het buitengebied tussen Dijkerhoek en Okkenbroek. Op onderstaande luchtfoto is de ligging van het plangebied weergegeven. Figuur: luchtfoto bestaande situatie in de omgeving (bron Globespotter)

4 2.2 Beschrijving erf en landschap Bestaande bebouwing Aan de Schapendijk 4 te Holten is een modern pluimvee- en varkensbedrijf gevestigd. Er zijn 3 stallen, een schuur en 2 woningen aanwezig. De meest zuidelijk en noordelijk gelegen stallen, betreffen de pluimveestallen. Daartussen is de vleesvarkenstal gelegen. Het bedrijf is geheel omringd door gronden dat agrarisch in gebruik is. Figuur: luchtfoto huidige erfopzet (bron Globespotter) Erf De huidige beplanting op het erf beperkt zich met name tot de beplanting aan de voorzijde van de schuur (langs de Schapendijk) en rondom de beide woningen. Verdere noemenswaardige beplanting ontbreekt op het erf. Op onderstaande foto s komt dit naar voren.

5 Zicht op het bedrijf, kijkend in noordelijke richting (bron, Globespotter) Zicht op het bedrijf, kijkend in zuidelijke richting (bron, Globespotter) Zicht op de meest noordelijk gelegen pluimveestal (bron, Globespotter) Het historische en huidige landschap De Schapendijk ligt in het jonge ontginningslandschap langs de Soestwetering. Er ligt een groot grondwaterbeschermingsgebied. De hogere en daardoor drogere delen, behoren doorgaans tot het kampenlandschap. Door de ruilverkaveling in de 20 ste eeuw is het oorspronkelijke karakter van het landschap niet herkenbaar in het landschap. De boerderijen in het jonge ontginningslandschap liggen rationeel langs de ontginningswegen, waarbij de woningen direct aan de wegen zijn gesitueerd. Het beeld van het gebied wordt bepaald door de Soestwetering en de robuuste begeleidende beplanting die voortkomt uit de Ruilverkaveling Markelo-Holten. Tussen de beplantingsstroken liggen tussenruimten met rationele landbouwkavels. Landschappelijke beplanting in het gebied bestaat uit houtsingels van eik, berk, wilg en els. Tevens komt als struweel, sleedoorn, veldesdoorn, lijsterbes en vlier voor. Het erf van initiatiefnemer ligt geheel vrij van verdere landschapsbeplanting. De landbouw is sterk vertegenwoordigd in het landschap en de gronden zijn overwegend in gebruik als graslanden.

6 3 Gewenste activiteiten Zoals hiervoor beschreven betreft de voorgenomen activiteit in eerste instantie de bouw van een mestopslagloods. Verder is voor de toekomstige situatie een nieuwe pluimveestal gewenst. Voor de bouw van de gewenste stal is een vergroting van het huidige bouwperceel noodzakelijk. Hiervoor wordt een aparte procedure gevolgd. Vooruitlopend daarop wenst initiatiefnemer de mestopslagloods te bouwen. Hiervoor wordt het huidige bouwblok niet vergroot, maar kan volstaan worden met het van vorm veranderen daarvan. Hiertoe wordt een wijzigingsplan gevolgd. Het gehele gewenste plan wordt zodoende in fasen doorlopen. Hieronder wordt fase 1 (mestopslagloods) en fase 2 (eindsituatie met nieuwe pluimveestal) weergegeven. Weergave gewenst fase 1 (boven: mestopslagloods) en fase 2 (onder: eindsituatie)

7 4 Analyse 4.1 ruimtelijke kwaliteiten Het huidige agrarische erf is gelegen in een openen rationeel ingericht agrarisch cultuurlandschap. Het huidige erf is opgebouwd als een typische jonge ontginningsboerderij. De woningen zijn direct aan de weg gesitueerd en de bedrijfsgebouwen zijn naast en achter de woning gelegen. Buiten de beplanting in de tuin rondom de woningen is er geen noemenswaardige erfbeplanting aanwezig. 4.2 Gemeentelijk beleid De gemeente heeft een landschapsontwikkelingsplan (LOP) opgesteld. In dat plan staat wat de gewenste ontwikkelingen van het landschap in de gemeente Rijssen-Holten zijn. Het buitengebied van de gemeente Rijssen-Holten wordt in het LOP onderscheiden in deelgebieden. De Schapendijk wordt gerekend tot deelgebied 1, Espelo, Dijkermaten en Dijkerhoek. Visiekaart Landschapsontwikkelingsplan Rijssen-Holten, deelgebied 1

8 De opgave vanuit het LOP voor dat deelgebied is het optimaliseren van de agrarische bedrijfsvoering, rekening houdend met de beplantingsstructuur van de ruilverkaveling van de 80-er jaren. In het LOP wordt over dit deelgebied onder meer het volgende opgemerkt: Vergroting van de openheid in het stroomgebied van de Soestwetering is wenselijk, ter bevordering van de herkenbaarheid en het contrast met de omgeving. Beplantingsstructuren op de hogere delen van het gebied zijn gewenst als contrast met het open stroomgebied van de Soestwetering. Het LOP is sturend geweest bij de inpassing van de gewenste ontwikkelingen. 4.3 Landschappelijke uitgangspunten Op basis van het vorenstaande worden de volgende uitgangspunten gehanteerd voor de landschappelijke inpassing van de gewenste activiteiten. Zichtbaarheid van de bebouwing Agrarische bebouwing mag zichtbaar zijn in het bestaande agrarische cultuurlandschap. Bestaande en nieuwe bebouwing hoeft niet achter zogenaamd schaamgroen te verdwijnen. Zie hiervoor ook het uitgangspunt vanuit LOP, waarin vergroting van de openheid in het stroomgebied van de Soestwetering expliciet wordt genoemd. Geborgenheid Zoals aangegeven is erfbeplanting niet bedoeld om agrarische erven volledig aan het zicht te onttrekken. Het plaatsen van opgaande landschappelijke beplanting kan wel voor geborgenheid van het (nieuwe) erf in het landschap zorgen. Erfbeplanting heeft van oudsher tevens een functie op het erf. Denk daarbij aan bliksemafleiding, windvang en het leveren van hout.

9 Streekeigen Uitgangspunt bij nieuwe beplanting moet zijn, het toepassen van streekeigen beplantingsmateriaal. Dit is beplanting dat karakteristiek is voor het landschap en is geschikt voor de locatie (waterhuishouding en bodemgesteldheid). Beplantingsvorm Naast dat er streekeigen beplantingsmateriaal wordt toegepast, is het wenselijk om de aanplant in streekeigen beplantingsvormen te doen plaatsvinden. Als streekeigen beplantingsvormen kan worden gezien: struweel met streekeigensoorten, een houtsingel (met bijv. eiken) en scheerhagen. Huidige beplanting De op dit moment aanwezige (erf)beplanting blijft aanwezig. Versterken van de Soestwetering In het gemeentelijk LOP wordt aangegeven dat het wenselijk is dat de ligging van de Soestwetering wordt benadrukt. Om de openheid niet te schaden kan bijvoorbeeld worden gekozen voor een bomenrij, waarmee de doorkijk op en vanaf het (nieuwe) erf enigszins transparant blijft. 5 Landschappelijk voorstel In dit hoofdstuk wordt het landschappelijke voorstel van het plan behandeld. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de 2 verschillende fasen van het project waarin het gewenste eindbeeld ontstaat. Ten behoeve van de landschappelijke inpassing van de gewenste mestopslagloods wordt deze na realisatie, aan de noord- en oostzijde, spaarzaam aangeplant met streekeigen beplanting. Met de aanplant van deze streekeigen beplanting wordt het zicht op dit nieuwe erfelement verzacht vanuit de wijde omgeving. Ter realisatie van het eindbeeld van het bedrijf (fase 2) wordt in de lengterichting naast de nieuw te realiseren pluimveestal een rij solitaire eiken aangeplant. Hiermee wordt het erf

10 geaccentueerd, zonder dat deze volledig wordt afgesloten van de verdere weidse en open omgeving. Ten behoeve van de hemelwaterberging in deze eindsituatie wordt voor de gewenste nieuwe stal een infiltratiewadi aangelegd.

11 6 Inrichting en beheer 6.1 Inrichting Bestaande elementen De bestaande erfbeplanting, zoals de struweelbeplanting naast de bestaande berging (E), de 3 berken aan de weg (F) en de jonge bomenaanplant (G) blijven aanwezig en krijgen de gelegenheid om verder uit te groeien. Nieuwe elementen Beplantingsstrook mestloods (C) De soortensamenstelling in deze aan te leggen beplantingsstrook kan bestaan uit een aantal boomvormende soorten als Zomereik, Zwarte els en Lijsterbes. Verder kan deze strook worden ingeplant met besdragende struikvormende soorten als Hondsroos, Sporkehout, Gelderse roos en Sleedoorn. Deze strook wordt over een breedte van 3 meter in 2 rijen in driehoeksverband aangeplant met 2-3 jarig bosplantsoen (circa 100 stuks). Bomenrij solitaire eiken (D) Ten behoeve van de landschappelijke inpassing van de in de 2 de fase van het project gewenste pluimveestal, wordt na realisatie van deze stal, een rij eiken (Zomereik) geplant. Er kan worden gekozen voor meerder soorten, bijvoorbeeld Berk en/ of Es. In totaal zullen 13 bomen worden geplant met een formaat van 14 cm (omtrek op borsthoogte). Door een gevarieerde plantafstand krijgt deze bomenrij een minder cultuurlijk aanzicht. Wadi (hemelwaterinfiltratie, B) Ten behoeve van de hemelwaterinfiltratie (door de toegenomen verhard oppervlak) wordt ten behoeve van de gewenste eindsituatie een zogenaamde infiltratie-wadi aangelegd. Deze wordt gesitueerd voor de nieuw gewenste stal. Deze maatregel wordt overigens te zijner tijd in overleg met de gemeente uitgevoerd.

12 6.2 Beheer Beplantingsstrook mestloods Om een beplantingsstrook in stand te houden, is beheer nodig. Blijft dit achterwege dan gaan de boomvormers overheersen en ontstaat in de loop van tijd een holle bomenrij. Daarbij neemt de landschappelijk en ecologisch waarde aanmerkelijk af. Door een zogenaamd hakhoutbeheer toe te passen kan de houtsingel zich blijven verjongen en zijn waarde behouden. Dit houdt in dat met een frequentie van circa jaar de strook gefaseerd (bijvoorbeeld in 2 delen en niet de gehele strook in eens) wordt afgezet. De afgezette bomen en struiken groeien vanzelf weer uit. Hierbij kan op een afstand van circa 10 meter een zogenaamde overstaander (vaak wordt gekozen voor eiken) blijven staan. Ontwikkeling van een strook met streekeigen beplanting met voorgesteld beheer Hout dikker dan polsdikte wordt daarbij afgevoerd als brandhout. Dunnere takken kunnen in zogenaamde rillen tussen de afgezette stobben worden gelegd. Zodoende ontstaat een gevarieerd struweel, dat voortdurend wordt verjongd. Het is aan te raden om het dunne takkenmateriaal niet te versnipperen om vervolgens dit gesnipperde hout in de houtsingel te brengen. Dit werkt verstikking van de aanwezige vegetatie in de hand en zal resulteren in een sterke toename van soorten als brandnetel en akkerdistel.

13 Bomenrij solitaire bomen Het onderhoud van de aanplant, ten behoeve van de 2 de fase van het project, van de rij solitaire eiken, kan zich beperken tot uit het verwijderen/ snoeien van het dode hout uit de bomen en eventuele herplant in geval van sterfte. Infiltratie-wadi De in de 2 de fase aangelegde wadi wordt, om de werking hiervan blijvend te waarborgen, ieder najaar (september/ oktober) worden uitgemaaid.