2013 / 2014 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen. Nederlands Forensisch Instituut

Transcriptie

1 2013 / 2014 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen Nederlands Forensisch Instituut

2 Artsen en verpleegkundigen kunnen een grote bijdrage leveren aan het signaleren en documenteren van kindermishandeling, ouderenmishandeling en huiselijk geweld. 2 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

3 Welkom bij de NFI Academy Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut Met ruim 600 professionals en expertise in meer dan 40 onderzoeksgebieden, is het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) een van de grootste forensische instituten ter wereld. Het delen van forensische expertise is een van de hoofd taken van het NFI; de NFI Academy verzorgt de overdracht van die forensische kennis en expertise. NFI-deskundigen maken zich sterk voor het vergroten van forensisch bewustzijn, in alle situaties waarin dat van cruciaal belang kan zijn. Van de plaats delict tot de artsenpraktijk en van de rechtszaal tot de plek waar een ramp heeft plaatsgevonden. Met een specifiek opleidingsaanbod voor de verschillende beroepsgroepen werken we aan een succesvolle forensische keten. Ons opleidingsaanbod wordt in overleg met de beroepsgroepen ontwikkeld en jaarlijks geactualiseerd. Voor artsen en verpleegkundigen Artsen en verpleegkundigen kunnen een grote bijdrage leveren aan het signaleren en documenteren van kindermishandeling, ouderenmishandeling en huiselijk geweld. De NFI Academy biedt handvatten om deze taak optimaal te kunnen uitvoeren. Artsen en verpleegkundigen leren hoe ze bepaalde letsels beter kunnen duiden, beschrijven en vastleggen. Dat kan bijdragen aan beter onderbouwde vervolgstappen. Voor forensisch artsen is ons onderwijs gericht op het uit breiden van de forensische competenties. Deze brochure biedt u een overzicht van ons opleidingsaanbod voor artsen en verpleegkundigen. Daarnaast komen onze forensisch-geneeskundigen Wouter Karst en Cecile Woudenberg aan het woord. Zij gaan dieper in op wat de NFI Academy voor artsen en verpleegkundigen kan en wil betekenen. Wij nodigen u van harte uit voor (één van) onze nascholingen. Ook wanneer u naar aanleiding van deze brochure nog vragen of opmerkingen heeft, staan wij u graag te woord. Wim van Geloven Afdelingshoofd NFI Academy Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

4 Voor wie is deze brochure bedoeld? In deze brochure vindt u het onderwijs aanbod van de NFI Academy voor artsen en verpleegkundigen. Docenten De docenten van de NFI Academy verrichten als forensisch-medisch deskundige zaakonderzoek voor politie en justitie. Naast hun werk bij het NFI zijn sommige forensisch-medisch deskundigen ook werkzaam als specialist in een ziekenhuis. Zo houden zij de vinger aan de pols van de dagelijkse medische praktijk. Vanwege hun expertise worden de docenten van de NFI Academy veelvuldig gevraagd als spreker op medische congressen. Ook publiceren zij regelmatig in wetenschappelijke tijdschriften. Forensisch arts Rob Bilo en forensisch radioloog Rick van Rijn zijn bovendien (co)auteur van verschillende boeken over letsels ten gevolge van kindermishandeling. Maatwerk De NFI Academy biedt zowel nascholingen van een dag, als korte modules van een dagdeel. Naast dit vaste aanbod aan cursussen is ook maatwerk mogelijk. Heeft u een specifieke opleidingsvraag dan overlegt de NFI Academy graag met u over een passende opleiding. Samen met u komt de NFI Academy tot een geschikt aanbod. Dat kan een korte cursus zijn, maar ook een serie colleges. Als de cursus of opleiding deel uitmaakt van een uitgebreidere leergang zorgt de NFI Academy voor inhoudelijke aansluiting bij de andere lessen. Het resultaat is een samenhangend programma. De NFI Academy zorgt niet alleen voor het lesaanbod, zij monitort ook de voortgang van de opleiding en is beschikbaar voor tussentijdse vragen en opmerkingen. Thuis of uit Het NFI beschikt in Den Haag over uitstekende faciliteiten voor cursussen. Hier staat u bovendien in direct contact met de dagelijkse praktijk van het forensisch-wetenschappelijk onderzoek. Geeft u de voorkeur aan een opleiding bij u in de regio? Ook dat is, in overleg, mogelijk. Kijkje achter de schermen Wij horen regelmatig dat artsen en verpleegkundigen graag een kijkje achter de schermen van het NFI zouden willen nemen. Daarom is bij een aantal nascholingen een rondleiding door het NFI opgenomen, waarbij u kennis maakt met de afdeling Medisch Forensisch Onderzoek van het NFI. Accreditatie Onze nascholingen zijn geaccrediteerd. Afhankelijk van de cursus is deze verleend door: Accreditatie Bureau Cluster 1 Accreditatie Bureau Algemene Nascholing (ABAN) Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) Accreditatiebureau Sociale Geneeskunde (AbSg) Accreditatiebureau Verpleegkundig Specialisten Register Kwaliteitsregister Tandartsen (KRT) Kwaliteitsregister Mondhygiënisten (KRM) Register Openbare Apothekers (OA) Geen winstoogmerk De NFI Academy heeft geen winstoogmerk. Met een specifiek opleidingsaanbod voor de verschillende beroepsgroepen werken we aan een succesvolle forensische keten. Dit draagt bij aan een veilige samenleving. Online informatie en direct inschrijven Het onderwijsaanbod van de NFI Academy is continu in ontwikkeling. Ga voor meer informatie en direct inschrijven naar 4 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

5 Afdeling Medisch Forensisch Onderzoek De forensisch-medisch deskundigen die als docent verbonden zijn aan de cursussen, werken bij de afdeling Medisch Forensisch Onderzoek (MFO) van het NFI. Zij zijn specialist in de forensische geneeskunde, forensische pediatrie, forensische pathologie, forensische toxicologie of forensische radiologie. De verschillende deskundigheidsgebieden werken nauw met elkaar samen. Casussen worden gezamenlijk besproken en vanuit verschillende disciplines belicht. Dit maakt het mogelijk optimaal te profiteren van de kennis en kunde van de verschillende disciplines. Het vakgebied forensische geneeskunde bij het NFI omvat het forensisch onderzoek naar uitwendige letsels bij levende en overleden volwassenen. De forensische pediatrie (geneeskunde bij kinderen) onderzoekt letsels bij zowel levende als overleden kinderen. Forensisch geneeskundigen bij het NFI onderzoeken daarbij het kind zelf en/of analyseren medische dossiers van ziekenhuizen en verklaringen uit politieverhoren. De forensische pathologie richt zich op het onderzoek naar doodsoorzaken en al wat meer van belang kan zijn, zoals bijvoorbeeld de identiteit van een overledene. De forensisch patholoog van het NFI voert zijn onderzoek uit in opdracht van het Openbaar Ministerie. De forensische toxicologie bestudeert ongewenste en schadelijke effecten van chemische stoffen in het menselijke lichaam. Strafrechtelijk gezien wordt toxicologisch onderzoek verricht in geval van niet-natuurlijk overlijden zoals moord, zelfmoord of euthanasie, rijden onder invloed en bedwelming. De forensische radiologie doet (onder andere) onderzoek bij vermoedens van kindermishandeling. Er wordt gekeken of fracturen passen bij de fase van ontwikkeling van het kind en/of er bewijs is voor meerdere incidenten. Ook wordt onderzocht of bevindingen passen bij het opgegeven scenario en de opgegeven tijd tussen incident en onderzoek. In het onderzoek kunnen eventueel ook eerdere röntgenopnamen en/of verslagen van eerdere SEHbezoeken worden meegenomen. Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

6 Cecile Woudenberg-van den Broek werkt als forensisch arts bij het NFI. Zij heeft haar artsendiploma behaald aan de Universiteit Leiden. Na te hebben gewerkt als forensisch arts voor de GGD Hollands Midden is zij in 2013 overgestapt naar het NFI. Cécile Woudenberg-van den Broek evalueert letsels bij volwassenen en voert lijkschouw uit op de plaats delict. Tevens heeft zij ervaring met het geven van onderwijs over deze onderwerpen aan zowel medici als niet-medici. Wouter Karst werkt als forensisch arts bij het NFI. Hij heeft zijn artsendiploma behaald aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Na te hebben gewerkt in het forensische veld in de regio Dordrecht maakte hij in 2008 de overstap naar de Forensische Polikliniek Kindermishandeling in Utrecht. Sinds 2011 werkt Wouter bij het NFI als forensisch arts met aandachtsgebied kinderen. Hij heeft ervaring in het optreden als deskundige in strafrechtszaken. Ook geeft hij regelmatig onderwijs in het duiden van letsels bij kinderen aan medici en niet-medici. 6 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

7 5 vragen aan Wouter Karst en Cecile Woudenberg-van den Broek Wat kan het NFI betekenen voor artsen en verpleegkundigen? Artsen hebben een belangrijke poortwachterfunctie in het signaleren van huiselijk geweld of seksueel misbruik. Artsen weten vanuit hun klinische kennis niet altijd hoe ze letsels moeten verklaren. Hierdoor worden bijvoorbeeld vermoedens van kindermishandeling niet gemeld, of soms ten onrechte wel. Het NFI deelt zijn forensische kennis om artsen te helpen bij deze problematiek. Wij leren artsen hoe ze letsels beter kunnen beschrijven, duiden en vastleggen, wat kan bijdragen aan beter onderbouwde vervolgstappen. Daarnaast geven wij ook onderwijs aan forensisch artsen, als uitbreiding op hun foren sische competenties. Bijvoorbeeld op het gebied van letsel onderzoek en rapportage. Wat leren zij bij het NFI? In onze nascholingen geven we artsen en verpleegkundigen aanwijzingen om precies te beschrijven wat ze zien. Dat helpt om letsels vervolgens adequaat te kunnen interpreteren, wat onder andere van groot belang is als de informatie door politie en justitie wordt gebruikt. Forensische nascholing bij het NFI is een nuttige en relevante aanvulling op de klinische expertise van artsen op het gebied van: letselbeschrijving bij kinderen en volwassenen herkennen van letsels bij seksueel misbruik lijkschouw Maar zo vaak krijgt een arts of verpleegkundige hier toch niet mee te maken? Ieder geval is er één te veel. En juist omdat artsen relatief weinig met dit onderwerp te maken krijgen (of het niet herkennen), is het belangrijk dat zij zich hierin laten scholen. Een arts of verpleegkundige heeft immers vooral medische kennis en geen forensische kennis of ervaring. Waarom is het NFI de aangewezen onderwijspartner op dit terrein? Het NFI heeft de meeste kennis en expertise op het gebied van forensische duiding, ook ten aanzien van uitzonderlijke casuïstiek, en die willen wij graag overdragen. Het NFI helpt medici en para-medici bij het interpreteren van letsels en andere bevindingen. Bij zowel levenden als overledenen en bij zowel kinderen als volwassenen. Spreken mensen van het NFI niet een heel andere taal? Juist niet. De docenten van het NFI zijn werkzaam als forensisch deskundige, maar hebben ook klinische ervaring. Zij weten dus uit eigen ervaring waar artsen tegenaan lopen en waarin ze tekort kunnen schieten. Bovendien hebben de deskundigen bij het NFI veel onderwijservaring. NFI-docenten worden veelvuldig gevraagd als spreker bij nationale en internationale congressen of als (gast)docent op universiteiten. Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

8 Onderwijsaanbod van de NFI Academy Hiernaast vindt u het onderwijsaanbod van de NFI Academy voor artsen en verpleegkundigen. Daarbij hanteren we de clusterindeling. Deze indeling wordt met kleuren aangeduid boven de cursusinformatie. Zo ziet u direct of de betreffende nascholing voor u interessant is. Legenda Cluster 1: huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, artsen voor verstandelijk gehandicapten Cluster 2: medisch specialisten Cluster 3: sociaal geneeskundigen Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten 8 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

9 Herkennen van letsels ten gevolge van kindermishandeling Seminar met workshop en rondleiding Het tijdig herkennen van kindermishandeling kan veel leed voorkomen. Als arts of zorgprofessional speelt u daarbij een cruciale rol. Het herkennen van kindermishandeling vereist echter specifieke expertise. Tijdens deze nascholingsdag geven experts in de forensische geneeskunde uitleg over onder andere huidletsels (bijvoorbeeld brandwonden), fracturen en schedelhersenletsel. Tevens wordt besproken hoe te handelen bij vermoedens van kindermishandeling en kunt u deelnemen aan een interactieve workshop letselbeschrijving. Na afloop van deze cursus bent u beter in staat letsels die suggestief zijn voor kindermishandeling en/of verwaarlozing te herkennen. Ook bent u zich beter bewust van de valkuilen bij het duiden van deze letsels. Doelgroep: huisartsen, SEH-artsen, kinderartsen, vertrouwensartsen, jeugdartsen, forensisch artsen, SEH-verpleegkundigen, jeugdverpleegkundigen, aandachtsfunctionarissen kindermishandeling Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 6 uur (6 punten) Communiceren over vermoedens van kindermishandeling Training met trainingsacteur Het communiceren over vermoedens van kindermishandeling vinden de meeste zorgprofessionals erg lastig. Toch kan het tijdig bespreekbaar maken van vermoedens van kindermishandeling veel leed voorkomen. Deze cursus staat in het teken van het oefenen en ervaren van gesprekken voeren met ouders en verzorgers bij vermoedens van kindermishandeling. Centraal thema is: hoe kunt u vermoedens van kindermishandeling bespreken, zonder het contact met ouders en verzorgers te verliezen? U leert deze dag op welke momenten u in gesprek gaat over vermoedens van kindermishandeling. U krijgt inzicht in hoe uw visie op (mishandelende) ouders het gesprek beïnvloedt. U krijgt handvatten aangereikt om gestructureerd en helder uw zorgen te verwoorden. En u oefent gesprekstechnieken die u kunt inzetten in gesprekken met mensen die andere waarden en normen hanteren dan uzelf. Om het leereffect tijdens deze cursusdag te optimaliseren, wordt er in de middag gewerkt met een trainingsacteur. Deze cursus wordt georganiseerd in samenwerking met Bureau Bespreekbaar. Doelgroep: huisartsen, SEH-artsen, kinderartsen, vertrouwensartsen, jeugdartsen, forensisch artsen, SEH-verpleegkundigen, jeugdverpleegkundigen, aandachtsfunctionarissen kindermishandeling, tandartsen, tandarts-pedodontologen, orthodontisten, kaakchirurgen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 6 uur (6 punten) (ABAN) of 5 uur (5 punten) (KRT) Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

10 Letselfotografie met een compactcamera Workshop voor artsen en verpleegkundigen die gebruik maken van een compactcamera Beeldmateriaal wordt steeds belangrijker bij medische dossiervorming, maar ook bij forensisch onderzoek. Letselfotografie is niet meer alleen voorbehouden aan gespecialiseerde fotografen. Ook behandelend artsen en verplegend personeel maken steeds vaker letselfoto s. Naast de röntgenfoto heeft de digitale foto een vaste plaats veroverd in het medisch onderzoek. Speciaal voor artsen en andere professionals in de zorg organiseert het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) een praktische workshop letselfotografie. Aan de hand van casuïstiek leggen we uit welke eisen er gesteld worden aan de fotografie van letsels of aan andere medische bevindingen bij een patiënt. Hierbij nemen we stap voor stap het protocol voor letselfotografie door, zoals de volgorde en de methode van fotograferen. Daarnaast besteden we uiteraard veel aandacht aan de praktische kant van de letselfotografie. Tijdens de workshop gaat u zelf aan de slag met opdrachten en krijgt u feedback van een ervaren forensischmedisch fotograaf. De workshop is ook geschikt voor professionals die niet zelf fotograferen, maar wel verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van beeldmateriaal. Ervaring met fotografie is niet noodzakelijk. Doelgroep: huisartsen, SEH-artsen, kinderartsen, vertrouwensartsen, jeugdartsen, forensisch artsen, SEH-verpleegkundigen, jeugdverpleegkundigen, aandachtsfunctionarissen kindermishandeling, tandartsen en assistenten Elise van de Putte, Kinderarts UMC Utrecht Wij krijgen in toenemende mate te maken met letsels of aandoeningen die mede het gevolg zijn van het (niet) handelen van ouders. Forensische geneeskunde helpt ons om de letsels te duiden, en om zonodig op de juiste manier bewijs aan te leveren. Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 3 uur (3 punten) 10 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

11 Letselfotografie met een spiegelreflexcamera Workshop voor artsen die gebruik maken van een spiegelreflexcamera Letselfotografie is een onmisbaar onderdeel van het werk van forensisch artsen. Optimale letselfoto s vereisen specifieke vakkennis en vaardig heden van de fotograaf. Om deze kennis op te doen en de vaardigheiden aan te leren, organiseert het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) een workshop Letselfotografie met een spiegelreflexcamera. Aan de hand van voorbeelden wordt duidelijk gemaakt welke eisen er gesteld worden aan de fotografie van letsels of andere medische bevindingen bij een patiënt. Er wordt onder andere aandacht besteed aan de volgorde en methode van fotograferen. Ook wordt uitgebreid ingegaan op de camera-instellingen: witbalans, ISO, diafragma en bestandsformaat. Het werken volgens een vast protocol wordt stap voor stap doorgenomen. Na de theoretische programmaonderdelen gaat u zelf aan de slag om praktijkopdrachten uit te voeren en krijgt u feedback van een ervaren forensisch-medisch fotograaf. Na het volgen van deze workshop kent u de eisen die aan letselfoto s gesteld worden. U weet hoe u op optimale wijze letselfoto s neemt. Uw kennis van camera-instellingen en belichtingstechnieken is verbreed en verdiept, en u weet hoe te handelen volgens een vast protocol voor letselfotografie. U kunt een scherpe, goed belichte en kleurechte foto maken, waarbij het letsel goed gedetailleerd en herkenbaar is, en voorzien van maatvoering. Doelgroep: forensisch artsen, SEH-artsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 3 uur (3 punten) Toegebracht schedelhersenletsel bij kleine kinderen Verdiepende cursus Schedelhersenletsel kan leiden tot zeer serieuze en blijvende functiestoornissen. Indien er sprake is van kindermishandeling, dan is schedelhersenletsel zelfs de meest voorkomende doodsoorzaak. Aanwijzingen voor toegebracht hersenletsel bij jonge kinderen zijn onder andere een subduraal hematoom en retinabloedingen. Het is van groot belang om te weten welke alternatieve verklaringen kunnen leiden tot de afzonderlijke bevindingen, of zelfs tot een combinatie van bevindingen. We behandelen de oorzaken en gevolgen van schedelhersenletsel bij kleine kinderen. Hierbij besteden we uitgebreid aandacht aan de medisch-forensische evaluatie. We bespreken alternatieve verklaringen voor het ontstaan van hersenletsel en andere bevindingen die bij toegebracht schedelhersenletsel kunnen worden aangetroffen. Ook staan we stil bij de onderbouwing hiervan vanuit de medisch-wetenschappelijke literatuur. Wanneer u deze nascholing heeft gevolgd, weet u door welke mechanismen toegebracht schedelhersenletsel bij kleine kinderen kan ontstaan, en kent u het belang van een medisch-forensische evaluatie waarin alternatieve verklaringen voor toegebracht schedelhersenletsel aan bod komen. Ook kent u de mogelijkheden van beeldvormend onderzoek (radiologisch onderzoek) bij vermoedens van schedelhersenletsel. Doelgroep: kinderartsen, forensisch artsen, vertrouwensartsen, SEH-artsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 3 uur (3 punten) Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

12 Bevindingen na seksueel misbruik van kinderen Verdiepende nascholing Seksueel misbruik bij kinderen heeft veel impact op het slachtoffer en de familie. Als arts speelt u een belangrijke rol in het diagnosticeren hiervan. Diagnostiek bij een vermoeden van seksueel misbruik is voor veel artsen echter een ingewikkelde zaak. Daarom is het van belang dat u de symptomen ervan herkent, evenals de variaties en de symptomen met een andere oorzaak. In deze cursus komen de normale anatomie van het anogenitaal gebied van minderjarigen en de natuurlijke variaties hierop, aan de orde. Daarnaast bespreken we hoe letsels in het anogenitaal gebied geduid moeten worden. Hierbij komen terminologie en interpretatie, maar ook valkuilen aan bod. Aan de hand van casuïstiek bespreken we vervolgens de stappen die u dient te nemen in het kader van de KNMG Meldcode Kindermishandeling. Wanneer u deze nascholingsmodule heeft gevolgd, bent u in staat om letsels in het anogenitaal gebied te duiden, en kent u de valkuilen. Ook weet u welke stappen u moet zetten in het kader van de KNMG Meldcode Kindermishandeling. Doelgroep: huisartsen, vertrouwensartsen, kinderartsen, forensisch artsen, jeugdartsen Forensische pediatrie Masterclass voor artsen Weinig artsen hebben meer dan op incidenten gebaseerde ervaring met de diagnostiek bij vermoedens van kindermishandeling en met de justitiële organisaties. Daarom organiseren het NFI, het Julius Centrum, het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Emma Kinderziekenhuis een gezamenlijke masterclass. Wanneer u deze nascholingsmodule heeft gevolgd, weet u hoe u letsels en andere afwijkingen moet beschrijven, vastleggen en duiden en heeft u kennis over het dateren van letsels en het deduceren van de vermoedelijke oorzaak van letsels en andere afwijkingen. U heeft inzicht in de differentiële diagnostiek van letsels en andere afwijkingen bij vermoedens van geweld en weet u hoe u co-existente aandoeningen en ziekten moet vaststellen. Ook kent u de indicaties voor aanvullend onderzoek en heeft u kennis over het verzamelen van bewijsmateriaal bij het kind, zoals het verzamelen van DNA, en over het optreden als deskundige in strafzaken. Doelgroep: kinderartsen, vertrouwensartsen, forensisch artsen, SEH-artsen, jeugdartsen Accreditatie: het aantal te behalen accreditatiepunten is 24 tot 36 (afhankelijk van uw beroepsgroep) Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 3 uur (3 punten) 12 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

13 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

14 Ouderenmishandeling Seminar Ook in Nederland komt veel ouderenmishandeling voor. Naar schatting worden jaarlijks ouderen van boven de 65 jaar mishandeld door partners, familie, huisvrienden of zorgverleners. Dit kan klein beginnen, met stevig vastpakken wanneer iemand niet voldoende meewerkt. Met enige regelmaat gaat dit van kwaad tot erger. Mantelzorgers kunnen overbelast raken, en overgaan tot het (onbedoeld) verwaarlozen of mishandelen van ouderen. Het is een onacceptabel maatschappelijk probleem dat vaak onvoldoende zichtbaar is. Het tijdig herkennen van ouderenmishandeling kan veel leed voorkomen. Als arts of zorgprofessional speelt u daarbij een cruciale rol. Het herkennen van ouderenmishandeling vereist echter specifieke expertise. Tijdens deze cursusdag staat het ontwikkelen van forensisch bewustzijn centraal. Het duiden van de fysieke letsels is een belangrijk onderdeel van het programma. Zijn er aanwijzigen voor fysiek geweld? Wat zijn bijvoorbeeld verdachte plaatsen voor blauwe plekken? Ook wordt aandacht besteed aan mogelijke signalen uit de omgeving die kunnen aangeven dat er sprake is van mishandeling. Wat zijn aanwijzigen dat de medische zorg mogelijk tekort schiet? Tevens wordt aandacht geschonken aan het vervolgtraject. Hoe gaat u om met vermoedens van mishandeling? Welke protocollen moeten hierbij gevolgd worden? En hoe maakt u uw vermoedens bespreekbaar met slachtoffers en mogelijk daders? Piet Machielse, SEH-verpleegkundige Erasmus MC Rotterdam Het volgen van medischforensisch onderwijs bij de NFI Academy is voor mijn beroepsgroep relevant, omdat de forensische awareness hiermee toeneemt die zo hard nodig is bij het herkennen van geweld bij patiënten. Doelgroep: huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, SEH-artsen, vertrouwensartsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 6 uur (6 punten) 14 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

15 Bedwelming Verdiepende nascholing Artsen worden regelmatig geconfronteerd met personen die aangeven dat er iets in hun eten of drinken is gedaan. De vraag is of dit terecht is, en hoe je dit moet onderzoeken. Zowel anamnese, lichamelijk onderzoek als chemisch onderzoek aan bloed of urine kunnen helpen om hierover uitsluitsel te geven. De cursus bedwelming geeft de arts aan de hand van voorbeelden inzicht in de achterliggende problematiek. Zowel geneesmiddelen als bekende drugs en designer drugs komen hierbij aan de orde. Ook wisselwerkingen met alcohol komen aan bod. Wanneer u deze nascholing heeft afgerond, kunt u benoemen wanneer u rekening moet houden met bedwelming en lichamelijke verschijnselen die kunnen passen bij bedwelming herkennen en interpreteren. U weet welke verklaringen van het slachtoffer wel of niet kunnen passen bij bedwelming. Ook kunt benoemen welke stoffen kunnen leiden tot bedwelming en welk onderzoek kan worden aangevraagd. Doelgroep: forensisch artsen, SEH-artsen, huisartsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 3 uur (3 punten) Vergiftigingen: Illegale drugs en interacties met geneesmiddelen Nascholing voor apothekers en apotheekhoudende huisartsen Apothekers worden regelmatig geconfronteerd met patiënten, die naast de door de apotheker geleverde geneesmiddelen ook illegale drugs en smartdrugs gebruiken. Deze groep van drugs wordt steeds groter. Wat betekent dit voor uw medicatiebewaking? In deze cursus maakt u kennis met de meest relevante drugs, hun werking en hun interacties. Daarnaast krijgt u voorbeelden van fataal verlopen intoxicaties zoals die in Nederland hebben plaatsgevonden. Wanneer u deze nascholing heeft afgerond, bent u op de hoogte van veel voorkomende illegale drugs en kunt u uw medicatiebewaking ook sluitend maken voor drugsgebruikers. Ook bent u op de hoogte van de meest voorkomende stoffen die in de praktijk tot een fatale afloop hebben geleid. Doelgroep: openbare apothekers, ziekenhuisapothekers, (apotheekhoudende) huisartsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 4 uur (4 punten) Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

16 Roland van Hooren, Arts M&G Forensisch arts, coördinator forensische geneeskunde Arts SOA & Sense Het volgen van medischforensisch onderwijs bij de NFI Academy vind ik belangrijk, omdat de integratie tussen wetenschap en praktijk een meerwaarde heeft voor het klinischforensisch werk. Lijkschouw voor huisartsen Verdiepende nascholing Niet ieder overlijden is een natuurlijk overlijden. In dat geval moet de huisarts de gemeentelijk lijkschouwer inlichten. Sinds de nieuwe Wet op de lijkbezorging is dit zelfs verplicht bij ieder overlijden van een minderjarige. Alle reden om uw kennis over natuurlijk en niet-natuurlijk overlijden op te frissen en uit te breiden. Aan de hand van vele foto s en illustraties zal de algemene systematiek van de lijkschouw worden behandeld. Postmortale verschijnselen die kunnen worden aangetroffen, zullen hierbij op inzichtelijke wijze aan de orde komen. Ook wordt u gewezen op de mogelijke valkuilen tijdens het onderzoek en wordt de gangbare Nederlandse wet- en regelgeving rondom een overlijden behandeld, waarbij de nadruk zal liggen op de praktische uitvoering hiervan door huisartsen (inclusief waarnemingssituaties). U leert welke omstandigheden in de omgeving van een overledene van belang kunnen zijn om, in combinatie met strikt medische aspecten, een overlijden te kunnen kwalificeren als natuurlijk. Ook leert u hoe u als onderzoekend arts - bij ontstane twijfel aan een natuurlijke dood - een goed gefundeerde melding kan doen bij de gemeentelijk lijkschouwer. Bij de uitwerking en verduidelijking van casuïstiek zal in voorkomende gevallen een koppeling gemaakt worden met sectiebevindingen. Doelgroep: huisartsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 4 uur (4 punten) 16 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

17 Lijkschouw Verdiepende nascholing voor forensisch artsen Uw kennis ten aanzien van de systematiek van de lijkschouw, het vaststellen van het tijdstip van overlijden, PM-fenomenen en letseldatering wordt opgefrist. Ook het sporenonderzoek, de zedenbemonstering en de afname van materiaal voor toxicologisch onderzoek komen aan de orde. Daarnaast krijgt u verdiepende kennis over het aanvullend onderzoek bij sectie door het NFI, onderzoek met behulp van beeldvormende technieken en het onderzoek naar kras-, indruk- en vormsporen en schotresten. Differentiaal diagnostische overwegingen ten aanzien van de keuze voor vervolgonderzoek krijgen hierbij ruim aandacht. Specifieke aandacht wordt gegeven aan mogelijke valkuilen bij het schouwen, waarbij gebruik gemaakt wordt van terugkoppeling vanuit de inwendige schouw en vervolgonderzoeken op de bevindingen bij de uitwendige schouw. Ook wordt stilgestaan bij specifieke PD's, waaronder lijkschouw bij kinderen en culturele aspecten bij lijkschouw. Als laatste wordt aandacht besteed aan de rapportage van PD-onderzoek en lijkschouw pro justitia en voor de forensisch patholoog. Doelgroep: forensisch artsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 4 uur (4 punten) Letselonderzoek en rapportage Verdiepende nascholing voor forensisch artsen Onderzoek van letsels is een kernactiviteit voor u als forensisch arts. Deze cursus biedt zowel een opfrissing van uw professionele kennis, als verdiepende kennis over het onderzoek van levende personen, zoals slachtoffers en verdachten van geweldsmisdrijven, maar ook het onderzoek van letselfoto s, dossieronderzoek, revisie van radiologische hulponderzoeken en allerlei combinaties van bovenstaande onderzoeken. De logische en systematische werkwijze die bij letselonderzoek gehanteerd dient te worden, maakt het mogelijk dat alle onderzoeksmogelijkheden maximaal kunnen worden benut. De veelal complexe informatie uit het onderzoek dient vervolgens objectief en in een zodanige vorm te worden gerapporteerd dat deze toegankelijk en bruikbaar is voor niet-medisch geschoolde opdrachtgevers zoals rechters, officieren van justitie en advocaten. Hiervoor dient meer en meer de logisch correcte (Bayesiaanse) methode gehanteerd te worden. In deze cursus komen aan de hand van vele voorbeelden de planning en uitvoering van het feitelijke letselonderzoek en het forensisch duiden van letsels aan de orde. Daarnaast worden de voorwaarden en methoden voor het verzamelen van aanvullende klinische informatie behandeld. Sluitstuk van de module is het opstellen van een gestructureerde rapportage en de systematiek van analyse en interpretatie van onderzoeksresultaten tegen de achtergrond van mogelijke vraagstellingen en hypotheses. Doelgroep: forensisch artsen Accreditatie: accreditatie is toegekend voor 4 uur (4 punten) Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

18 Combineer losse modules tot een complete leergang Het is uiteraard ook mogelijk verschillende modules te combineren tot een complete leergang. Hieronder ziet u een voorbeeld van mogelijke modules binnen het thema 'kindermishandeling'. Communiceren over vermoedens van kindermishandeling Letselfotografie met een compactcamera Bevindingen na seksueel misbruik van kinderen Toegebracht schedelhersenletsel bij kleine kinderen Herkennen van letsels ten gevolge van kindermishandeling Basiskennis Verdiepende kennis Praktische vaardigheden 18 Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen / 2014

19 Meer informatie Het onderwijsaanbod van de NFI Academy is continu in ontwikkeling. Voor de meest actuele informatie en een uitgebreide beschrijving per cursus, kunt u terecht op onze website Heeft u nog vragen of wilt u weten wat de NFI Academy voor u kan betekenen, stuurt u dan een mail naar online-inschrijving@nfi.minvenj.nl of bel met Onze opleidingsadviseurs staan u graag te woord. Data en prijzen Wilt u meer weten over data en prijzen of wilt u zich direct inschrijven voor een cursus, ga dan naar Onze cursussen zijn vrijgesteld van BTW. Nascholingen voor artsen en verpleegkundigen /

20 Forensisch onderwijs voor artsen en verpleegkundigen Artsen en verpleegkundigen kunnen een grote bijdrage leveren aan het signaleren en documenteren van kindermishandeling, ouderenmishandeling en huiselijk geweld. De NFI Academy biedt handvatten om deze taak optimaal te kunnen uitvoeren. De NFI Academy verzorgt als onderdeel van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) cursussen voor uiteenlopende doelgroepen. NFI-deskundigen maken zich sterk voor het vergroten van forensisch bewustzijn, in alle situaties waarin dat van cruciaal belang kan zijn. Van de plaats delict tot de artsenpraktijk en van de rechtszaal tot de plek waar een ramp heeft plaatsgevonden. NFI Academy T (070) online-inschrijving@nfi.minvenj.nl Nederlands Forensisch Instituut Ministerie van Veiligheid en Justitie Postbus AA Den Haag T (070) najaar 2013