De ideeën van Stephen Covey over leiderschap

Transcriptie

1 De ideeën van Stephen Covey over leiderschap Uitgave: Mainpress BV Hoofdredactie & presentatie: Ben Tiggelaar 1. Introductie Welkom bij Management Classics, deel 2. Mijn naam is Ben Tiggelaar, de hoofdredacteur en presentator van de serie Management-CD's. Deze tweede CD is gewijd aan de ideeën van Stephen Covey. De schrijver van het best verkochte managementboek van de afgelopen jaren en bovendien de oprichter van een leiderschapsinstituut dat wereldwijd opereert en een paar duizend mensen in dienst heeft. Stephen Covey is één van de tien managementdenkers die we hebben geselecteerd voor deze serie 'management classics'. Op deze Audio-CD vatten we zijn belangrijkste ideeën samen in ongeveer één uur. We behandelen in het komende uur de volgende dingen: We vragen ons eerst af: wie is Stephen Covey? We geven u een korte biografie van hem. Daarna volgt: de visie van Stephen Covey: waarin enkele centrale ideeën uiterst beknopt samengevat worden. Vervolgens worden Coveys centrale ideeën één-voor-één uitgewerkt en toegelicht. Als we dat hebben gedaan, luisteren we ook kort naar de meningen van anderen over deze ideeën: de lof en kritiek die Covey ten deel is gevallen. En ten slotte kijken we naar de praktische waarde van deze ideeën voor managers en ondernemers: we trekken een aantal conclusies waarmee u meteen aan de slag kunt. Op deze CD vindt u overigens niet alleen dit audiogedeelte. Voor uw gemak hebben we ook nog een tekstbestand toegevoegd met alle teksten die op deze CD worden uitgesproken. En ook hebben we een aantal Powerpoint-plaatjes bijgesloten die u bijvoorbeeld kunt gebruiken voor eigen presentaties op de zaak.

2 2. Wie is Stephen Covey? Stephen R. Covey is de bestverkochte managementschrijver van de laatste jaren. Hij heeft diverse Amerikaanse presidenten geadviseerd. Heeft een prijzenkast vol met onderscheidingen en eredoctoraten. En volgens het tijdschrift Time is hij één van de 25 meest invloedrijke Amerikanen. Zijn boeken gaan niet puur en alleen over management. Covey concentreert zich in zijn werk op allerlei vormen van leiderschap. Ook leiderschap in ons privéleven. Covey is Mormoon. Zijn geloofsgemeenschap is in Nederland bekend onder de naam Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Hij steekt in zijn boeken zijn geloofsovertuiging niet onder stoelen of banken. Zijn publicaties zijn duidelijk gebaseerd op de traditionele christelijke ethiek. Stephen R. Covey werd geboren op 24 oktober 1932 in Salt Lake City, in de Verenigde Staten. Hij studeerde onder meer aan Harvard en promoveerde aan de Mormoonse Brigham Young University, in Provo in de staat Utah. Een klein universiteitsstadje met ruim inwoners en 10 golfbanen. Aan diezelfde universiteit doceerde hij vervolgens jarenlang. Tegenwoordig woont hij nog altijd in Provo, met zijn vrouw Sandra. Hij heeft 9 kinderen en meer dan 30 kleinkinderen. Stephen Covey werd pas echt bekend na In dat jaar kwam zijn boek 'The Seven Habits of Highly Effective People' uit. In het Nederlands vertaald als: De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap'. In dit boek, waar we later op deze CD nog op terugkomen, beschrijft hij de habits, oftewel de gewoontes of zo u wilt, karaktereigenschappen, die wij allemaal zouden moeten ontwikkelen om succesvoller en, vooral, gelukkiger te kunnen leven. Covey richt zich daarbij even moeiteloos op ons privéleven, als op ons werkzame bestaan. Van dit boek zijn er wereldwijd miljoenen verkocht. The Seven Habits is het bestverkochte managementboek van de laatste jaren. Over de exacte verkoopcijfers lopen de meningen sterk uiteen. Sommige bronnen vermelden ruim 6 miljoen verkochte boeken, maar de schattingen lopen hier en daar zelfs op tot ruim 12 miljoen verkochte boeken. Laten we het er maar op houden dat het in ieder geval veel zijn... Het boek is vertaald in 32 talen en verkrijgbaar in 75 landen. Sinds 'The Seven Habits' heeft Covey een echte Goeroe-status verkregen, waarbij ook echte volgelingen horen. Er zijn bedrijven, waaronder Unilever, IBM en AT&T die een groot deel van hun personeel verplicht laten trainen door het bedrijf van Covey. De goeroestatus van Covey neemt soms wat merkwaardige trekjes aan. Ik geef een voorbeeld... Covey is een liefhebber van het vermelden van literaire citaten in zijn werk. Zijn favoriete citaat, waarmee hij doorgaans zijn lezingen besluit, komt van de Franse 20e eeuwse filosoof Pierre Teilhard de Chardin. Het luidt: "Wij zijn geen menselijke wezens met spirituele ervaringen, maar we zijn spirituele wezens die een menselijke ervaring ondergaan." Het grappige is dat op verschillende websites over citaten, deze regels inmiddels aan Covey zélf worden toegeschreven. Evenals allerlei andere wijze uitspraken van mensen als Martin Luther King en Mahatma Gandhi. Het tekent de sterrenstatus van Covey en de soms wat kritiekloze verering die hem ten deel valt. Covey zelf kunnen we dit natuurlijk niet aanrekenen. Zelf zei hij een tijd geleden in een interview met het tijdschrift Intermediair over zijn goeroe-status: "De term goeroe wordt wereldwijd gebruikt, maar spreekt mij totaal niet aan. Ik ben niet beter dan wie ook. Ieder mens is voor mij gelijk. Het laatste wat ik wil zijn discipelen.

3 Laat iedereen maar een discipel van die principes zijn. Die zeven eigenschappen zijn op universele normen en waarden gebaseerd. Geen enkele daarvan is door mij uitgevonden. Je vindt ze in alle belangrijke wereldgodsdiensten en humanistische filosofieën terug. Ook gewetensvolle atheïsten en gnostici handelen ernaar. Net zoals het praktiseren van een godsdienst geven ze steun. Mijn theorie is niet religieus van aard. Ik probeer met mijn boeken en organisatie te bereiken dat mensen meer balans vinden in hun leven en werk."

4 3. De visie van Stephen Covey Waar draait het om bij Stephen Covey? Waar gaan zijn boeken over? Als je het met twee woorden zou willen samenvatten, dan zou ik zeggen: persoonlijk leiderschap. Bij Covey gaat het steeds weer opnieuw om de vraag: hoe kan ik leiding geven aan mijzelf, zodat ik vervolgens ook leiding kan geven aan anderen? Persoonlijk leiderschap beperkt zich niet tot organisaties. Sterker nog: Covey richt zich in zijn boeken in hoge mate ook op het gezin en andere aspecten van het privéleven. Hij is ervan overtuigd dat je deze zaken niet los van elkaar kunt zien. Ons leven is één geheel, waarvoor we zelf verantwoordelijk zijn. Of, om een van Coveys favoriete citaten aan te halen, in dit geval ééntje van Mahatma Gandhi: "We kunnen niet tegelijkertijd het goede doen in de éne afdeling van ons leven en het verkeerde in een andere afdeling ervan. Ons leven is één ondeelbaar geheel." Stephen Covey onderzocht ooit, tijdens zijn studie, de succesliteratuur die er in de Verenigde Staten in de afgelopen tweehonderd jaar verscheen. Hij kwam daarbij onder meer tot de volgende conclusie. De eerste anderhalve eeuw van succesliteratuur, ruwweg vanaf 1776 tot vlak na de Eerste Wereldoorlog, wordt gekenmerkt door -wat Covey noemt- de Principiële Levenshouding. De literatuur uit deze periode gaat ervan uit dat succes geworteld is in het leven volgens duidelijke waarden en normen. Waarden en normen zoals: integriteit, nederigheid, respect, geduld en naastenliefde. De succesliteratuur van de laatste tachtig jaar wordt volgens Covey echter gekenmerkt door de Pragmatische Levenshouding. Daarbij wordt vooral gekeken naar persoonlijke prestaties en naar allerlei vaardigheden die mensen helpen om maatschappelijk succes te verwerven. Volgens Covey is dit een oppervlakkige benadering. Het gaat er niet meer om waar je in gelooft, het gaat erom wat je bereikt. En alle middelen zijn daarbij geoorloofd. Als ze maar eenvoudig zijn en snel werken. Covey gelooft daar niet in. Hij is duidelijk iemand die pleit voor een terugkeer naar de oude Principiële Visie. Echte verandering verloopt volgens hem van binnen naar buiten. Eerst je eigen karakter en dan de buitenwereld. Covey: "De van binnen naar buiten-aanpak voor persoonlijke en interpersoonlijke effectiviteit, betekent dat je altijd eerst bij jezelf moet beginnen. Sterker nog: het begint bij je diepste binnenkant. Wat zijn je diepste overtuigingen, wat is je karakter, wat zijn je motieven?" Wat kunt u verder allemaal verwachten op deze CD? We behandelen de volgende elementen uit het gedachtengoed van Stephen Covey: Principes: de universele natuurwetten van persoonlijke groei en menselijke relaties De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap. We behandelen de eigenschappen in twee blokken. Eén blok over persoonlijke groei en een blok over het ontwikkelen van goede relaties met anderen. Enkele ideeën van Stephen Covey over Time Management. De 8 principes voor effectief ondernemerschap. Stephen Covey over principe-gebaseerd Leiderschap.

5 4. Principes: de universele natuurwetten van persoonlijke groei en menselijke relaties Ik heb zelf in het verleden een paar keer het genoegen gehad om een seminar of lezing van Stephen Covey bij te wonen. Vrijwel altijd begint hij zijn verhaal met een uitleg over wat 'Principles' zijn. Je zou dat woord kunnen vertalen met principes, maar beter is misschien nog wel het woord 'grondregels' of 'natuurwetten'. Het gaat Covey erom dat we begrijpen dat ons gedrag en met name het onderlinge gedrag dat we als mensen vertonen, niet gebaseerd moet zijn op allerlei tijdelijke zaken, maar op de universele, tijdloze principes die het menselijke gedrag sturen. Covey vergelijkt het leven graag met het werken op een boerderij. Tijdens een opleiding of op ons werk, lukt het misschien soms nog wel om een examen of een deadline te halen door op het laatst éven door te halen, éven de schouders eronder te zetten. Maar, zegt Covey, zo werkt dat niet op een boerderij. Je kunt niet het hele voorjaar en de hele zomer op je achterste zitten om vervolgens in september even door te halen om de oogst binnen te brengen. Zo werkt dat niet op een boerderij. En zo werkt het ook niet als je echt iets van je leven wilt maken. Persoonlijk, maar juist ook in onze relaties met andere mensen. Net als op de boerderij hebben we te maken met natuurlijke grondregels, met Principes, zoals Covey dat noemt. Je moet eerst de grond bewerken, dan moet er gezaaid worden, dan is er mest, water en zonlicht nodig, we moeten het onkruid wieden en de plantjes blijven verzorgen. En als we dat een aantal maanden gewetensvol blijven doen, dan zullen we uiteindelijk resultaat zien. Deze natuurlijke principes gelden op een boerderij. Maar ze gelden ook in een huwelijk, in de opvoeding van onze kinderen en ook in het omgaan met andere mensen in een organisatie. Eén belangrijk principe is bijvoorbeeld volgens Covey dat we als mensen betrouwbaar en integer moeten zijn om door anderen vertrouwd te kunnen worden. Echte betrouwbaarheid kun je niet spelen. Andere mensen hebben na een tijdje door dat je manipuleert en zullen zich van je afkeren. De conclusie: we zullen eerst leiding moeten geven aan onszelf, voordat we leiding kunnen geven aan anderen. Een ander, belangrijk principe... en bovendien een element dat een centrale plaats inneemt in het werk van Covey, betreft de drie verschillende stadia die wij doormaken in onze persoonlijke ontwikkeling. Covey vergelijkt dit leerproces met de ontwikkeling van een kind. Eerst is een kind volledig afhankelijk van zijn ouders. Dan komt er een periode dat het op eigen benen wil staan en streeft naar onafhankelijkheid. Als we volwassen beginnen te worden, ontdekken we dat wederzijdse afhankelijkheid uiteindelijk tot het beste resultaat leidt. We hebben de samenwerking met andere mensen nodig om onze doelen te realiseren en om gelukkig te worden. Coveys bestverkochte boek, De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap, volgt ook deze drie stappen. De eerste eigenschappen gaan over de verwerving van persoonlijke onafhankelijkheid, de daar op volgende eigenschappen hebben betrekking op het samenwerken en samenleven met anderen. Covey zei ooit in een interview over het belang van principes: "Mensen kunnen niet veranderen als er van binnen niet iets onveranderlijks aanwezig is. De sleutel tot de mogelijkheid om te veranderen, is een onveranderlijk gevoel over wie je bent, waar je naartoe gaat en wat je belangrijk vindt."

6 5. De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap (deel 1) Stephen Coveys bekendste boek is 'The Seven Habits of Highly Effective People' of in het Nederlands: 'De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap'. Dit boek gaat over de zeven gedragsregels of karaktereigenschappen die we volgens Covey allemaal zouden moeten ontwikkelen om succesvoller en gelukkiger te zijn. Zowel in ons privéleven als op ons werk. De zeven eigenschappen komen in allerlei andere publicaties van Stephen Covey én van andere FranklinCovey medewerkers weer terug. Samen vormen de Zeven Eigenschappen een ontwikkelingsmodel voor persoonlijke groei. Laten we deze zeven eigenschappen maar eens doorlopen. Eerst even in het kort en daarna wat uitgebreider. De Zeven Eigenschappen worden in alle Covey-boeken altijd op precies dezelfde manier opgeschreven. Ik geef u zowel de Engelse als de Nederlandse formulering. Eigenschap 1: Be Proactive... Wees proactief Realiseer je dat je zelf in staat bent om je leven vorm te geven. Eigenschap 2: Begin with the End in Mind... Begin met het einde voor ogen Denk na over waar je heen wilt met je leven. Ontwikkel een helder beeld van je bestemming. Eigenschap 3: Put First things First... Begin bij het begin: Zorg dat je de belangrijkste dingen niet de dupe laat worden van allerlei urgente, maar onbelangrijke dingen. Eigenschap 4: Think Win/win... Denk in termen van winnen/winnen Wederzijdse afhankelijkheid, échte samenwerking, wordt geboren als je niet denkt in termen van concurrentie, maar van gezamenlijk winnen. Concurrentie hoort thuis in de markt, zegt Covey, niet binnen bedrijven of binnen gezinnen. Eigenschap 5: Seek first to understand, then to be understood... Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden Als we elkaar werkelijk begrijpen, dan zullen we creatiever worden in het oplossen van gezamenlijke problemen. Eigenschap 6: Synergise... Werk Synergetisch Waardeer de onderlinge verschillen die er zijn en gebruik ze om tot betere resultaten te komen dan je alleen zou kunnen bereiken. Eigenschap 7: Sharpen the Saw... Hou de zaag scherp Periodieke vernieuwing van lichaam en geest zorgt ervoor dat je de andere eigenschappen kunt blijven ontwikkelen. Covey heeft de eigenschappen op een heel duidelijke manier onderverdeeld. De eerste drie eigenschappen zijn gericht op uw persoonlijke, individuele ontwikkeling. De eigenschappen vier tot en met zes gaan over het samenleven en samenwerken met andere mensen. En eigenschap zeven gaat over het ontwikkelen en onderhouden van de overige 6 eigenschappen.

7 We gaan nu eerst eens inzoomen op die eerste drie eigenschappen. De eigenschappen die betrekking hebben op onze individuele, persoonlijke ontwikkeling. We beginnen gewoon met nummer één Eigenschap 1: Wees proactief Welke uitspraken passen het b este bij u? Zegt u regelmatig dingen als: "Ik kan er niets aan doen" of "Zo ben ik nu eenmaal" of "Dat kan ik niet"? Of zegt u vooral dingen als: "Laat ik eens kijken wat er mogelijk is" of "Misschien kan ik dat ook anders doen" of "Ik bepaal zelf wel hoe ik me voel"? Waar gaat uw aandacht eigenlijk naar uit in het dagelijkse leven. Maakt u zich vooral druk om het weer, het verkeer of wat andere mensen doen? Ergert u zich snel aan zaken waar u geen invloed op heeft? Of richt u uw aandacht vooral op uw eigen gedrag en uw eigen gedachten? Kortom: bent u vooral reactief of vooral pro-actief? We hebben in ons dagelijkse leven allemaal te maken met personen en zaken die wél invloed op ons hebben, maar waar wij zelf geen controle over kunnen uitoefenen. Je zou dat kunnen tekenen als een cirkel waarbinnen wij ons bewegen, de cirkel van betrokkenheid noemt Covey dat. Binnen die cirkel ligt een tweede cirkel: de cirkel van invloed, zoals Covey hem noemt. Die staat voor die zaken waar we mee te maken hebben en waar we wél de baas over zijn. Zoals ons eigen gedrag en onze eigen gedachten. Covey vraagt ons: aan welke cirkel besteedt u nou eigenlijk de meeste aandacht? Bent u vooral reactief en richt u zich op die zaken die u eigenlijk niet kunt beïnvloeden. Zoals de tekortkomingen van anderen? Of bent u pro-actief en richt u zich vooral op uw eigen cirkel van invloed? Met daarin wellicht enkele eigen tekortkomingen die enige aandacht vergen? Covey zegt dat deze eigenschap -Wees Proactief- vooral draait om zelfkennis. Pro-actieve mensen kennen hun goede en slechte eigenschappen en nemen zélf de verantwoordelijkheid voor hun leven op zich. Ze wijten problemen niet aan anderen, ze zijn niet reactief, maar proberen datgene wat binnen hun bereik ligt, zélf op te lossen of te verbeteren. Pro-actieve mensen realiseren zich, volgens Covey, dat ze in staat zijn om zelf hun reactie te kiezen op de dingen waarmee ze in het dagelijkse leven worden geconfronteerd. Ze kiezen zelf hun responses op de stimuli die van buiten komen. Covey raadt ons aan om de 30-dagen test te doen. Om gewoon eens te proberen om één maand volledig onze aandacht te richten op onze cirkel van invloed. Die dingen dus, waar we zelf helemaal de baas over zijn en waar we pro-actief mee kunnen handelen. Coveys stelling is dat we al snel zullen merken dat hierdoor onze cirkel van invloed gaat groeien. Eigenschap 2: Begin met het einde voor ogen Covey gebruikt in zijn boek een wat morbide voorbeeld om ons met de neus op de feiten te drukken. Hij zegt: "kijk in gedachten naar de begrafenis van een dierbare persoon. Je ziet je partner, je ziet je kinderen, je ziet allerlei mensen van wie je houdt. Je ziet alleen jezelf niet lopen en na een paar minuten komt je erachter wat de reden daarvan is. Je ligt namelijk zelf in de begrafeniskist. Het is je eigen uitvaart die je voor je ziet, een paar jaar na vandaag." Terwijl u nog aan het bijkomen bent van de schrik, beginnen de toespraken. En de vraag die Covey ons stelt is: "Wat zou je nou willen dat ze over je zeggen op die dag? Schrijf dat nu eens op. Neem er even de tijd voor. Hoe wil je dat ze over je praten als je er niet meer bent?"

8 Covey daagt ons uit om ons af te vragen waar ons leven werkelijk om draait. Gaat het uiteindelijk om werk? Gaat het uiteindelijk om onze hobby? Gaat het om ons gezin? Wat telt uiteindelijk? Wie willen we zijn in dit leven? Deze tweede eigenschap, Begin met het einde voor ogen, hangt volgens Covey vooral samen met onze verbeelding en met ons geweten. Verbeelding omdat de mens het enige wezen is dat bewust na kan denken over de toekomst en zich kan voorstellen hoe de toekomst zal veranderen als hij vandaag andere keuzes maakt. Volgens Covey is verbeeldingskracht alleen echter niet genoeg. We moeten ook ons geweten gebruiken. Streven we uiteindelijk alleen dingen na die leiden tot materieel gewin of sociaal aanzien, of zijn er ook nog belangrijker dingen in ons leven? Eigenschap 3. Begin bij het begin Zorg dat je de belangrijkste dingen niet de dupe laat worden van allerlei urgente, maar onbelangrijke dingen. Deze eigenschap draait vooral om wilskracht, aldus Covey. Effectieve mensen besteden hun tijd vooral aan zaken die belangrijk zijn en niet, of nóg niet, urgent. Ze laten zich niet leiden door de dagelijkse omstandigheden, maar plannen zélf hun leven. Hun agenda bepaalt niet wat de prioriteiten zijn, maar hun prioriteiten bepalen hun agenda. De eigenschappen een en twee draaien vooral om leiderschap. Deze eigenschap gaat over management. Hoe zet je je doelen om in daden? In het gedeelte over timemanagement, vederop op deze CD, zullen we nader op deze zaken ingaan. Tot zover de eerste drie eigenschappen van de zeven die Covey behandelt in zijn onverbiddelijke bestseller. De eigenschappen die betrekking hebben op persoonlijke groei. In het gedeelte hierna, gaat het om de eigenschappen die vooral gaan over onze relaties met andere mensen.

9 6. De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap (deel 2) Hiervoor heeft u kennis kunnen maken met de zeven eigenschappen van effectief leiderschap, zoals ze door Stephen Covey zijn geformuleerd. We hebben de eerste drie, die gericht zijn op persoonlijke ontwikkeling, wat meer in detail behandeld. In dit gedeelte richten we onze blik op de overige eigenschappen. De eigenschappen vier tot en met zes zijn met name gericht op het samenleven en samenwerken met andere mensen. De laatste eigenschap, nummer zeven, draait om het ontwikkelen en onderhouden van de overige zes. Eigenschap 4: Denk in termen van winnen/winnen Wederzijdse afhankelijkheid, échte samenwerking, wordt geboren als je niet denkt in termen van concurrentie, maar van gezamenlijk winnen. Concurrentie hoort thuis in de markt, niet binnen bedrijven of binnen gezinnen. Covey zegt dat deze vierde eigenschap met name draait om het denken in termen van 'overvloed'. Veel mensen denken in termen van schaarste. Ze hebben te weinig zelfvertrouwen en denken dat er voor hen niet genoeg zal zijn. Daarom denken ze dat de ander moet verliezen, zodat zij kunnen winnen. Volgens Covey wordt dit vaak al jong aangeleerd. In de scholen is er veel concurrentie tussen de kinderen onderling. Als de één wint, verliest de ander. Covey zegt eigenlijk: de mooiste dingen in het leven, zoals liefde, aandacht en geluk, daarvan is er genoeg voor iedereen. Wees niet bang om andere mensen evenveel te gunnen als je zelf wilt. Hij stelt voor om de onderhandelingen die u zakelijk voert, ook op die manier in te gaan. Als er sprake is van een relatie van wederzijdse afhankelijkheid, streef dan naar een afspraak waarbij beide partijen winnen. Als dat niet mogelijk is, calculeer dan in dat je zonodig géén afspraak maakt. Volgens Covey werkt het doorgaans erg goed om meteen in het begin al af te spreken: het wordt een win/win-afspraak, of de deal gaat niet door. Eigenschap 5: Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden Als we elkaar werkelijk begrijpen, dan zullen we creatiever worden in het oplossen van gezamenlijke problemen Covey gebruikt in zijn lezingen vaak het voorbeeld van de praatstok die de indianen in Amerika vroeger gebruikten bij hun vergaderingen. Deze 'indian talking stick' illustreert heel goed wat eigenschap 5 eigenlijk écht betekent. Wie in de vergadering bij de indianen vroeger de praatstok in handen had, die mocht spreken. De rest zweeg en luisterde met aandacht. Wanneer iemand anders het woord wenste, dan was de voorwaarde dat hij eerst herformuleerde wat de ander had gezegd. Was die tevreden over de samenvatting die was gegeven, dan droeg hij de praatstok over. Niet eerder. Volgens Covey zijn er verschillende niveaus van luisteren naar elkaar: Je kunt luisteren naar de ander, maar negeren wat er gezegd wordt. Je kunt doen alsof je luistert, door geluiden te maken zoals: "O ja... Hmmm... Jaja..." Je selectief luisteren, waarbij we alleen die dingen oppikken die we willen horen Je kunt aandachtig luisteren, zonder te evalueren. Bijvoorbeeld wanneer je aantekeningen maakt bij een lezing. En, dat is het ultieme volgens Covey: je kunt empathisch luisteren. Luisteren met gevoel, waarbij je jezelf écht verplaatst in het standpunt van de ander. Het gaat je erom de ander écht te begrijpen.

10 Volgens Covey hangt eigenschap nummer 5 samen met twee zaken: persoonlijke moed en aandacht voor anderen: courage & consideration. Volgens Covey komen bijna alle problemen tussen mensen voort uit gebrekkige communicatie. En dan met name uit ons onvermogen om écht, met inlevingsvermogen, te luisteren naar de ander, zonder dat we per se zélf meteen willen reageren. Om je mond te houden en éérst de ander het woord te gunnen, dat vergt moed en oprechte aandacht voor de ander. Maar het voordeel is dat het midden in onze cirkel van invloed ligt. Wij kunnen zelf kiezen of we zo met anderen om willen gaan. Eigenschap 6: Werk Synergetisch Waardeer de onderlinge verschillen die er zijn en gebruik ze om tot betere resultaten te komen dan je alleen zou kunnen bereiken Stelt u zich voor dat u met één collega een kamer deelt en uw collega heeft graag het raam open. U daarentegen houdt ervan dat de ramen dicht zijn. U kunt daar vervolgens heel wat ruzie om maken en waarschijnlijk eindigt het verhaal dan met een compromis waarbij het raam de helft van de tijd halfopen staat. Maar u zou het ook anders kunnen aanpakken. U zou uw collega ook kunnen vragen waarom hij het raam open wil. Misschien gaat het om de frisse lucht. En u zou kunnen uitleggen waarom u de ramen gesloten wilt houden. Misschien houdt u niet van de tocht. De kans is groot dat u met deze achtergrondinformatie over elkaar voorkeuren, vrij snel tot een derde en betere oplossing kunt komen dan u aanvankelijk had gedacht. Want nu weet u dat het erom gaat om frisse lucht binnen te krijgen, zonder tocht. Misschien is het mogelijk de inrichting van de kamer wat aan te passen, zodat u niet in de luchtstroom zit. Covey haalt dit voorbeeld aan in zijn boek Principle Centered Leadership om eigenschap nummer 6 te illustreren. Deze zesde eigenschap is vooral verbonden met onze menselijke creativiteit, zegt Covey. Als twee of meer mensen werkelijk gaan samenwerken, dan worden er betere oplossingen ontwikkeld. Niet-effectieve mensen nemen in een onderhandeling één positie in en besluiten na veel discussie tot een compromis. Effectieve mensen proberen te achterhalen welke drijfveren er áchter iemands mening of positie zitten en proberen samen tot een oplossing te komen die recht doet aan ieders wensen. Dan zijn we nu aanbeland bij de laatste eigenschap die Stephen Covey beschrijft. Deze eigenschap draait om het ontwikkelen en onderhouden van de vorige zes eigenschappen. Eigenschap 7: Sharpen the Saw... Hou de zaag scherp Periodieke vernieuwing van lichaam en geest zorgt ervoor dat je de andere zes eigenschappen kunt blijven ontwikkelen. Hou de zaag scherp. De naam van deze eigenschap komt van een korte anecdote. Een man loopt door het bos en ziet een houtvester aan het werk. Deze is bezig een boom om te zagen, maar het schiet niet echt op. "Waarom scherp je de zaag niet aan", vraagt de man. "Daar heb ik geen tijd voor," zegt de ander, "Ik moet nog veel teveel zagen." Eigenschap nummer 7 hangt samen met de menselijke gave tot vernieuwing. Wij zijn in staat om onszelf en onze omgeving telkens weer opnieuw uit te vinden. Alleen daardoor, zegt Covey, ervaren we vooruitgang in ons leven. We moeten ons volgens Covey regelmatig op vier verschillende terreinen vernieuwen. Op lichamelijk, sociaal-emotioneel, geestelijk en spiritueel terrein. Bij lichamelijke vernieuwing draait het om conditietraining, voeding en stresscontrole Bij sociaal-emotionele vernieuwing moeten we werken aan ons zelfvertrouwen, onze dienstbaarheid en empathie Geestelijke vernieuwing draait om lezen, schrijven, dingen plannen

11 En spirituele vernieuwing vraagt om toewijding aan je belangrijkste doelen, studie en meditatie. Tot zover de Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap Covey werd een paar jaar geleden eens gevraagd in een interview naar wat hij zelf de belangrijkste eigenschap vond. "In theorie," zei Covey, "denk ik dat eigenschap 1 het belangrijkste is. Wees Proactief. Omdat het gaat over de kracht om in iedere situatie die respons te kiezen die jij wilt. Maar heel praktisch blijkt dat eigenschap 5 vaak zo'n invloed heeft op mensen. Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden. Gewoon vandaag beginnen met écht te luisteren, dat opent een heel nieuwe wereld voor je. Je ontwikkelt eerbied voor andere mensen en leert zelf wat nederigheid is. Maar als ik nou écht moet kiezen," zei Covey, "Dan kies ik voor eigenschap nummer 2. Begin met het einde voor ogen. Waarom? Nou, waar gaat het jou om in je leven? Dat blijft uiteindelijk toch de belangrijkste vraag die we moeten beantwoorden."

12 7. Enkele ideeën van Stephen Covey over Time Management Hoewel één van de Zeven Eigenschappen eigenlijk al gaat over Time Management - eigenschap 3: begin bij het begin - heeft Stephen Covey ook nog een heel boek aan het onderwerp gewijd. Samen met zijn medewerkers Roger en Rebecca Merrill schreeft hij First Things First, dat in het Nederlands vertaald is als: Prioriteiten. Effectieve Keuzes in Leven en Werk. Hoe ziet Time Management volgens Covey eruit? Anders dan anders, dat ligt voor de hand. Opnieuw spelen elementen als visie, principes en heldere keuzes de hoofdrol. Covey en het echtpaar Merrill maken in het boek de vergelijking tussen een klok en een kompas. Volgens hen zijn de meeste Time Management Systemen te vergelijken met een klok. De klok vertegenwoordigt onze verplichtingen, afspraken, schema's, doelstellingen en activiteiten, wat wij met onze tijd doen, hoe we ons tijd managen. Het kompas representeert onze visie, waarden, principes, missie, richting en ons geweten; wat is voor ons het belangrijkste en hoe geven we leiding aan ons leven? Covey en de Merrills vergelijken hun systeem natuurlijk met het kompas. Ze stellen: het maakt niet zoveel uit hoe hard je nu precies gaat. Belangrijker is de vraag of je de juiste richting hebt gekozen. Oude Time Management-systemen draaien om efficiency: de dingen op de juiste manier doen. Dit nieuwe Time Management-systeem draait om effectiviteit: de juiste dingen doen. Covey onderscheidde in eerdere publicaties al twee factoren die bepalen hoe wij onze tijd verdelen. Die factoren zijn: Urgentie en Belangrijkheid. Op grond van deze twee factoren, is het mogelijk om een schema te tekenen dat uit vier kwadranten bestaat. Kwadrant 1: gaat over zaken die belangrijk én urgent zijn. U kunt denken aan crises, urgente problemen, problemen met een deadline, belangrijke verzoeken van collega's. Als uw leven zich vooral in dit kwadrant beweegt, dan loopt u een verhoogde kans op stress en overspannenheid. U bent altijd bezig om brandjes te blussen. Dit kwadrant is soms onvermijdelijk, maar zorg dat u er niet teveel tijd in doorbrengt, aldus Covey. Kwadrant 2: gaat over zaken die belangrijk en niet urgent zijn. Denk daarbij aan het treffen van voorbereidingen voor belangrijke activiteiten, nieuwe kansen onderzoeken, het maken van planningen en het onderhouden van relaties. Eigenlijk zou u een groot deel van uw tijd moeten doorbrengen in dit kwadrant, zegt Covey. Kwadrant 3: gaat over zaken die niet belangrijk, maar wel urgent zijn. U kunt zich er vast wel iets bij voorstellen: het gaat om die zaken die je dagelijkse planning onderbreken, maar geen zinnige resultaten opleveren. Dit kwadrant is bedriegelijk. Omdat het om urgente zaken gaat, hebben we de neiging om er veel tijd in te stoppen. We moeten echter altijd kritisch kijken of het ook om écht belangrijke zaken gaat. Kwadrant 4: gaat over die zaken die én niet belangrijk én niet urgent zijn. Het zijn die dingen die u vaak automatisch doet, maar waar u zich achteraf vaak weinig van herinnert. Het praten met collega's over irrelevante zaken, sommige telefoontjes, sommige post, te veel televisie kijken. Binnen dit kwadrant is meestal de grootste tijdsbesparing te realiseren.

13 De kern van Coveys idee over Time Management is, dat we niet zozeer de tijd moeten managen, maar vooral onszelf. We moeten bepalen wát dan wel belangrijk is voor ons, zodat we ons in ons werk en ons privéleven primair kunnen richten op kwadrant 2: belangrijk en niet urgent. En daarnaast nog tijd hebben voor kwadrant 1: belangrijk én urgent. Daarom moeten we eerst weten wat belangrijk is, zodat we daarna onze prioriteiten kunnen invullen in onze agenda. Covey, Merill en Merill raden ons bovendien aan om wekelijks even terug te kijken. Wellicht is dat aardig om vandaag eens te doen. Kijk eens kritisch in welk kwadrant u de meeste tijd heeft gespendeerd de afgelopen week. Ging het vooral om urgente zaken én waren dat dan belangrijke urgente dingen, of onbelangrijke urgente activiteiten. Een aardige metafoor die Covey en de zijnen noemen in het boek Prioriteiten gaat als volgt... Als je een glazen pot neemt en die vult met een paar grote stenen, dan lijkt de pot vol. Maar pak je een hand vol grind en je giet dat erbij, dan blijkt dat er nog aardig wat ruimte over was. Pak je daarna een handjevol zand en je giet dat erbij, dan blijkt dat dit er ook nog wel bij past. En giet je er ten slotte wat water bij, dan lukt dat ook nog wel. Zou je echter andersom zijn begonnen, eerst het water, dan het zand en dan het grind, dan zou je de stenen er nooit meer bij in hebben gekregen. De grote stenen zijn de kwadrant 2-activiteiten, zegt Covey. Die dingen die belangrijk zijn en niet urgent. Die moet u dus eerst in uw agenda plannen. Pas als u dat heeft gedaan, dan kunt u de rest gaan invullen.

14 8. De 8 principes voor effectief ondernemerschap Hoewel Stephen Covey lange tijd heeft gedoceerd aan de Brigham Young Universiteit op het gebied van organisatiegedrag en bedrijfskunde, gaan de meeste van zijn boeken niet expliciet over management en ondernemen. Natuurlijk: de zeven eigenschappen die bij Covey centraal staan, gelden zowel voor het privéleven als voor het professionele leven, maar een concrete vertaling van het gedachtengoed van Covey naar de dagelijkse ondernemerspraktijk, die ontbrak een beetje. Dave Marcum en Steve Smith, twee adviseurs die verbonden zijn aan FranklinCovey, vulden enige tijd geleden dat gat met hun boek Business Think. Vertaald in het Nederlands als: De 8 eigenschappen voor effectief ondernemerschap. Met een voorwoord van Stephen Covey en geïnspireerd op de ideeën van Covey. Het is aardig om te kijken hoe zij het gedachtengoed van Covey vertalen naar de ondernemerspraktijk. Het centrale idee in dit boek, is dat managers en ondernemers niet moeten vertrouwen op managementgoeroe's, maar zélf moeten denken. Zélf ideeën en oplossingen moeten verzinnen. Hoe dat Ondernemend Denken dan wel in zijn werk gaat, dat wordt in 8 punten beschreven. 1. Laat uw ego achter bij de deur Het eerste en meteen -eigenlijk- ook het sterkste principe dat Marcum en Smith noteren. Bij veel ondernemers zit het ego in de weg. Ze luisteren niet naar anderen, tonen graag hoe slim ze zijn en proberen voortdurend bevestiging te krijgen van anderen, zeggen de beide auteurs. Dit leidt er vaak toe dat zij van hun medewerkers en de andere mensen om hen heen te weinig tegengas krijgen. En daardoor kunnen positieve eigenschappen zich na een tijdje ontwikkelen tot negatieve eigenschappen. Zelfvertrouwen ontaard in een gevoel van onfeilbaarheid. Toewijding wordt werkverslaving. En snelheid verandert in overhaast handelen. Kortom: te veel ego leidt tot een negatieve spiraal. Wie dat wil doorbreken, moet zich oefenen in bescheidenheid. Niemand weet alles, ook een ondernemer niet. Wie accepteert dat er een hoop is dat hij niet weet, staat meer open voor de kennis van anderen. Daardoor gaan ondernemers meer kansen zien en betere besluiten nemen. 2. Zorg voor nieuwsgierigheid Eén van de kenmerken van succesvolle ondernemers is dat ze enorm nieuwsgierig zijn en ook hun medewerkers aanzetten tot nieuwsgierigheid. Altijd op zoek naar nieuwe dingen. Een paar tips voor een nieuwsgierige houding: richt je eerst op de vragen en niet meteen op de antwoorden; laat de dingen die je weet tijdelijk even buiten beschouwing, begin bescheiden en naïef aan nieuwe projecten. 3. Neem afstand van de oplossing Oplossing gevonden? Test hem dan! Vraag u af of de oplossing werkelijk iets gaat bijdragen aan het bedrijf. Als u met meerdere mensen werkt, probeer dan zo helder mogelijk met elkaar te communiceren over dit soort zaken. Vermijd allerlei mystificaties, maar probeer samen die oplossingen te selecteren die werkelijk waarde hebben voor de organisatie. Bijvoorbeeld in termen van extra winst. 4. Verzamel bewijzen In veel bedrijven wil men vooral snél aan de slag met een idee, kans of oplossing. Maar de vraag is: lost het idee dat u heeft verzonnen ook werkelijk een acuut probleem op? Kunt u dat ook bewijzen? En het liefst niet alleen met anecdotisch bewijsmateriaal, maar met feiten en cijfers. 5. Bereken de effecten

15 Zet de harde bewijzen nu eens om in financiële effecten, zeggen Marcum en Smith. Wat doet het gevonden idee of de gevonden oplossing voor de financiële resultaten van de onderneming? Overschrijden de opbrengsten de kosten in voldoende mate? Zo niet: mooi laten rusten dat idee. 6. Onderzoek het uitwaaierende effect Als je van plan bent om een bepaald idee werkelijk te gaan uitvoeren, onderzoek dan eerst wat de impact ervan is op de verschillende processen in het bedrijf. Sluit het idee ook voldoende aan bij de missie, visie en strategie van uw onderneming? 7. Rem af voor oranje stoplichten Marcum en Smith weten het wel: bij oranje geeft tegenwoordig iedereen gas. Maar dat moeten we toch maar liever niet doen als we een onderneming runnen, stellen zij. Als u denkt of voelt dat er toch problemen op de loer liggen rond uw nieuwe project, trap dan op de rem en beslis samen met anderen of u het oranje licht weer op groen of op rood zult zetten. 8. Zoek de oorzaak Wanneer zich problemen voordoen in uw bedrijf of rond uw project, zorg dan dat u altijd eerst op zoek gaat naar de oorzaak ervan. Bestrijd geen symptomen, maar vraag éérst door waar het werkelijke probleem zit. Marcum en Smith combineren in hun boek diverse elementen uit de Zeven Eigenschappen, met een verstandige en kritische benadering van ondernemersproblemen. Hoewel de 8 principes soms voor de hand liggend zijn, en veel ondernemers misschien iets hebben van "Tja, dat wist ik al..."... is het belang evident én blijft het moeilijk om ze écht consequent toe te passen in de praktijk.

16 9. Stephen Covey over Leiderschap Een tijdje geleden zei Covey in een interview: "In de mondiale economie kun je niet concurreren en ben je niet levensvatbaar als je geen hoge kwaliteit tegen lage kosten kunt leveren. En dat kun je alleen als je een vertrouwenscultuur hebt binnen je bedrijf. (..) Tegelijkertijd kun je echter geen vertrouwenscultuur creëren - die gebaseerd is op absolute betrouwbaarheid in de hele organisatie - als principes niet de kern van je beleid vormen. Vertrouwen ontstaat vanuit principes". Deze uitspraak geeft de kern weer van zijn denken over leiderschap in organisaties. Covey pleit voor principe-gebaseerd leiderschap Covey heeft een broertje dood aan een groot aantal dingen die grote organisaties tegenwoordig kenmerken. Interne politiek, defensief gedrag, persoonlijke conflicten tussen managers en medewerkers, verborgen agenda's. Volgens hem gaat een groot gedeelte van de tijd van mensen in grote bedrijven verloren aan interne spelletjes. Deze interne gerichtheid leidt samen met een amorele houding in de leiding van veel bedrijven tot allerlei problemen. Denk bijvoorbeeld aan de vele financiële schandalen die we de afgelopen jaren hebben gezien in beursgenoteerde ondernemingen. Volgens Covey kunnen we ons wel op allerlei manieren proberen uit deze problemen te kletsen, met de inzet van alle moderne PR-middelen, maar wat écht nodig is, is een paradigmaverandering in het bedrijfsleven. Er is een heel nieuw soort leiderschap nodig. Volgens Covey kunnen er drie soorten van leiderschap worden onderscheiden. Het gaat hem daarbij niet zozeer om de stijl van de leider of om de eigenschappen. Nee, Covey kijkt naar de reden waarom de volgers in een organisatie doen wat de leider wil. Wat is de basis onder de macht van een leider? De eerste reden waarom mensen kunnen doen wat een leider van hun vraagt, is angst. Angst om iets te verliezen dat ze hebben of angst om bestraft te worden voor verkeerd gedrag. Covey noemt dit Coercive Power:afgedwongen macht. Een groot nadeel van deze vorm van leiderschap, je zou het ook management by fear kunnen noemen, is dat de medewerkers alleen maar presteren zolang de manager in de buurt is. Als u op deze manier leiding geeft, dan lijkt alles in orde tijdens de vergadering. Maar zodra uw collega's of medewerkers uw rug hebben gezien, gaan ze over tot hun eigen agenda. Een ander nadeel is dat deze vorm van managen en leiden, vaak zorgt voor een negatieve sfeer en frustratie bij de medewerkers. Dat kan op termijn tot zeer ongewenste effecten leiden. Covey vertelt in zijn boek Principle Centered Leadership het verhaal van een medewerker bij een luchtvaartmaatschappij die vond dat hij door zijn baas onrechtvaardig was behandeld en 's nachts alle vluchtschema's en reserveringen uit het centrale computersysteem verwijderde. Het koste meer dan een miljoen dollar en honderden werkuren om alle schade te herstellen. Een andere basis voor leiderschap is de pure economische uitwisseling van goederen en diensten. De medewerkers leveren hun tijd, aandacht en energie die de leider nodig heeft voor zijn doelen, in ruil voor allerlei zaken die zij weer nuttig vinden voor zichzelf. Zoals geld, vrije tijd, promoties en andere, voornamelijk materiële zaken. Covey noemt dit Utiltity Power. Macht op basis van nuttige bruikbaarheid zou je kunnen zeggen. Zolang je elkaar kunt gebruiken en zolang de ander maar zijn deel van de overeenkomst houdt, dan gaat het goed. Deze vorm van leiderschap bepaalt een groot deel van het dagelijkse leven in organisaties, zegt Covey. Meestal werkt Utility Power heel aardig, maar het nadeel is wel dat deze manier van leidinggeven zorgt voor meer individualisme en minder teamwork. Mensen in organisaties zullen door deze vorm van leiderschap steeds weer gestimuleerd worden om vooral hun eigen voordeel te zoeken, in plaats van het voordeel van de organisatie of van de klant.

17 De derde basis voor leiderschap is wat Covey noemt Legitimate Power, rechtvaardige macht. Dat is natuurlijk nogal een grote term. Wat Covey ermee bedoelt, is het volgende... Sommige leiders hebben vooral volgers omdat deze écht in haar of hem geloven en in de doelen die deze leider nastreeft. Deze leiders worden oprecht vertrouwd en gerespecteerd door hun volgers. Dit is geen blind vertrouwen, maar vertrouwen dat verdiend is door de leider. Door zelf betrouwbaar te zijn en door te geloven in de mogelijkheden van zijn of haar medewerkers. Deze leiders bieden hun medewerkers in een sfeer van onderling vertrouwen en respect een doel dat de moeite waard is om samen aan te werken. Deze leiders geven en krijgen, in plaats van te geven en te nemen, zegt Covey. Door respect te geven, krijgen ze respect van hun medewerkers. Leiders die streven naar rechtvaardige macht moeten ook een duidelijk en aansprekend voorbeeld zijn voor hun medewerkers. Ethiek, betrouwbaarheid, integriteit en loyaliteit zijn de kernwoorden die horen bij deze vorm van leiderschap. Daarmee maakt Covey de cirkel rond, want uiteindelijk komen we zo weer uit bij de 'Principles', de grondregels van effectief menselijk gedrag, die zijn vastgelegd in de Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap. Volgens Covey dienen leiders in bedrijven hun medewerkers voor te leven. Ze moeten vertrouwen winnen door betrouwbaar te zijn. Ze moeten morele autoriteit bezitten en uitstralen. Alle leiders in alle organisaties, maar ook alle volwassenen binnen alle gezinnen, (u dus ook...) kiezen per dag meerdere keren voor een bepaalde manier van leidinggeven. Dat doen ze misschien niet altijd bewust, maar ze doen het wel. De ene keer dwingt u macht af door te dreigen, de andere keer verkrijgt u macht door middel van onderlinge ruilhandel en soms, te weinig eigenlijk, zegt Covey, verkrijgt u uw macht op basis van wederzijds respect en een gemeenschappelijk doel. De eerste twee vormen van macht kunnen we op ieder moment oproepen. Maar de derde vorm van macht, rechtvaardige macht, vergt een lange termijn investering. Covey stelt dat u moet beslissen om voor een heel lange tijd, eigenlijk voor altijd, oprecht te investeren in zaken als: betrouwbaarheid, geduld, een open dialoog, vriendelijkheid, acceptatie, openheid, consistentie en integriteit. "De manager van de 21e eeuw?" zei Covey in een interview, "Dat zal iemand zijn die betrouwbaar is, visie heeft, die commitment aan een waardensysteem stimuleert. Die leider houdt zich natuurlijk ook bezig met praktische dingen als het op één lijn brengen van informatiesystemen. Hij rekruteert, selecteert en traint personeel in harmonie met dat waardensysteem." Tijdens zijn seminars geeft Covey zijn managementpubliek meestal een aantal eenvoudige opdrachten mee om meteen mee aan de slag te gaan. Misschien aardig om ze hier voor u te herhalen. Het gaat om vier persoonlijke acties: 1. Herstel één relatie op het werk waar u werkelijk om geeft. Wacht daar niet mee, maar doe het vandaag. 2. Schrijf voor uzelf op wat uw missie is: wat wilt u met uw leven, wat wilt u uitstralen naar uw medewerkers, uw gezin en de andere mensen om u heen? 3. Vraag andere mensen in uw organisatie om anonieme feedback. Managers hebben volgens Covey grote behoefte aan eerlijke, openhartige evaluaties waarbij mensen geen blad voor de mond nemen. In de meeste gevallen werkt anonieme feedback daarbij het beste. 4. Maak er een gewoonte van om te zoeken naar 'derde' alternatieven. Niet uw oplossing, niet die van de ander, maar een oplossing waar u beiden in gelooft. Daar zou u zich op moeten richten bij het te lijf gaan van problemen.

18 10. Lof en Kritiek voor Stephen Covey Tot zover de ideeën en meningen van Stephen Covey. Laten we nu eens gaan kijken wat andere mensen over Covey zeggen. Er is veel kritiek op Covey en er is veel lof. Eerst maar eens de kritiek. Stephen Covey richtte in 1984 het Covey Leadership Center op. Dit instituut verzorgt wereldwijd trainingen op het gebied van leiderschapsontwikkeling. In 1997 fuseerde het bedrijf met FranklinQuest. De nieuwe combinatie heet FranklinCovey. Eén van de grootste punten van kritiek is dat bij de fusie in 1997 werkelijk alles misging en volgens het blad Business Week de Zeven Eigenschappen met voeten werden getreden. Er ontstond tussen het personeel een ware ons-tegen-hen-sfeer die werd ingegeven door verschillende commissiesystemen en secundaire arbeidsvoorwaarden. De winst kelderde de eerste jaren met ruim 90% terwijl de omzet stagneerde. Tegenwoordig is FranklinCovey weer een gezond bedrijf. Er zijn ruim mensen in dienst en men traint jaarlijks ruim 750,000 mensen. Covey veronderstelt dat elk individu verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen acties en situatie. Het haakt aan op de mythe van de American Dream : je kunt alles bereiken wat je wilt. De andere kant van dit verhaal is echter dat een tekort aan resultaat en succes dus aan de persoon zelf te wijten valt. Het ligt niet aan het systeem waarin de persoon verkeert. Hierin ontkent Covey volgens zijn critici dus de beperkingen van huidskleur, klasse en vaardigheden die de Amerikaanse samenleving duidelijk kent. Daarnaast geldt dat Covey wel vertelt wát de mensen moeten doen, maar niet uitlegt hoe je zover komt dat je de Seven Habits voor jou laat werken. Een laatste kritiekpunt is dat Coveys ideeën vaak weinig vernieuwend zijn. Zijn Zeven Eigenschappen doen denken aan de zeven kardinale deugden die in de Roomskatholieke kerk worden onderscheiden: moed, bezonnenheid, rechtvaardigheid, matigheid, geloof, hoop en liefde. Ook is het duidelijk te merken dat Covey zijn andere klassieken kent. Veel van zijn inzichten zijn terug te voeren op historische zelfhulpboeken, zoals van de Brit Samuel Smiles, of de beroemde Amerikanen Benjamin Franklin en Ralph Waldo Emerson. Anders dan u misschien zou verwachten, is Stephen Covey het met een deel van de kritiek wel eens. Hij geeft ronduit toe dat hij het moeilijk is om de Zeven Eigenschappen werkelijk na te leven en zegt ook ronduit dat zijn ideeën niet nieuw zijn. Stephen Coveys flamboyante mededirecteur van FranklinCovey, Hyrum Smith, weet het leuk te zeggen. "Natuurlijk zijn al deze ideeën al duizenden jaren oud," zei hij bij een seminar, "maar iedere generatie moet ze opnieuw leren. Wij verpakken deze oude ideeën voor de nieuwe generatie. Bij FranklinCovey zijn we meesters in het opnieuw verpakken van oeroude ideeën." Naast kritiek is er natuurlijk ook veel lof voor Stephen Covey. Hij wordt alom geprezen om de heldere manier waarop hij belangrijke zaken omtrent persoonlijke ontwikkeling en ethiek op de kaart heeft gezet. Daarnaast geldt dat hij in staat is geweest om een geslaagde brug te slaan tussen de werkomgeving en het privéleven van heel veel mensen, waarmee op een groot aantal levens van mensen een positieve en heilzame invloed heeft gehad.

19 11. De waarde van deze ideeën voor managers: een aantal praktische conclusies Nu we bijna aan het einde zijn gekomen van deze CD, is het aardig om nog eens te kijken wat nu de praktische waarde is van wat Stephen Covey ons duidelijk probeert te maken in zijn boeken, artikelen, video's en talrijke trainingsprogramma's. Wat kunnen we er in Nederland mee? 1. De Zeven Eigenschappen hebben al heel wat ondernemers en managers geholpen om een betere werk/privé-balans te creëren. In Nederland blijkt ruim één op de drie managers regelmatig conflicten te hebben met zijn partner over de werk-privé balans. Een boek als dat van Covey verschaft mensen legitimiteit om dit soort onderwerpen ook op de zaak ter sprake te brengen. Je bent niet gek als je hier problemen mee hebt en je bent zeker niet gek als je de relatie met je partner en de opvoeding van je kinderen eigenlijk belangrijker vindt dan je werkt. Nog zo'n beroemd Covey-citaat: "Op z'n sterfbed is er niemand die zegt: Ach wat jammer dat ik in mijn leven niet wat meer op kantoor ben geweest." 2. Binnen bedrijven zal het consequent toepassen van de Zeven Eigenschappen ongetwijfeld bijdragen aan een goede sfeer. Ook zullen veel klanten blij verrast zijn met een leverancier die écht luistert en streeft naar synergie en win/win denken. Veel medewerkers die een training in de Seven Habits ontvangen geven aan dat ze hierdoor ook in staat zijn om de zin van hun werk beter te formuleren. Soms lukt dat ook niet. Regelmatig besluiten mensen die het boek hebben gelezen of een seminar of cursus hebben gevolgd, dat het tijd is voor grote veranderingen in hun leven. Wie zijn medewerkers traint op dit gebied, gaat ook een verantwoordelijkheid aan. Toen bedrijven die hun mensen de trainingen van Covey geven, waaronder AT& T, in de afgelopen jaren hard moesten saneren, was het hoongelach natuurlijk niet van de lucht. Waar waren opeens het win-win denken en de synergie gebleven? 3. Eigenlijk gaan de Zeven Eigenschappen helemaal niet over de korte termijn en over winst of verlies. Het gaat om het leven als geheel. Covey stelt zelf meerdere malen in zijn boeken dat hij niet gelooft in snelle en makkelijke oplossingen. Wie zich aangesproken voelt door Coveys gedachtengoed en de Seven Habits of Principegebaseerd leiderschap wil gaan toepassen in zijn werk- en privéleven, zal een behoorlijke investering in tijd, aandacht en energie moeten plegen. Covey zegt dat de Zeven Eigenschappen draaien om een dagelijkse overwinning op jezelf. Hij geeft eerlijk toe dat hij er vaak nog moeite mee heeft om zich aan zijn eigen voorschriften te houden. Maar de zoektocht naar een echt effectief leven is volgens hem absoluut de moeite waard. Een van de manieren om het praktische nut van de Zeven Eigenschappen op een leuke manier te illustreren, komt van de broer van Stephen Covey: John Covey. Hij formuleerde de Zeven Eigenschappen van ineffectieve mensen, om aan te tonen hoe logisch het eigenlijk is om de adviezen van zijn broer Stephen op te volgen. Hier volgen ze Wees reactief: twijfel aan jezelf en geef anderen de schuld. 2. Werk zonder enig duidelijk doel in gedachten te nemen. 3. Doe altijd urgente dingen het eerst. 4. Denk winnen/verliezen. 5. Zorg altijd dat anderen jou eerst begrijpen. 6. Als je niet kunt winnen, sluit dan een compromis. En de zevende eigenschap van ineffectieve mensen luidt:

20 Wees bang voor verandering en stel verbetering zo lang mogelijk uit. We sluiten af met een mooie uitspraak van Stephen Covey zelf: "Overwinningen op jezelf gaan altijd vooraf aan overwinningen in het sociale domein. Je kunt dat proces niet omdraaien. Net zo min als je de oogst kunt binnenhalen voordat je gezaaid hebt. Iedereen is daarom uiteindelijk met persoonlijk leiderschap bezig. Het is het spel van keuzes maken, dingen laten gebeuren en zorgen dat het écht iets uitmaakt wat je doet."...aldus dr. Stephen R. Covey.