COLOFON. Redactie: Ine van Wijlen, Jeanne Eikemans, Jan Matheeuwsen. Film: Chantal de Jong, De Regisseur, Veldhoven

Transcriptie

1 O W CT JE aar L GROEPEN 1-2 kb ISSCHOO ee R BAS p r IJ Z E ke rb es maken we n e m kan Sa PR

2 COLOFON Redactie: Ine van Wijlen, Jeanne Eikemans, Jan Matheeuwsen Film: Chantal de Jong, De Regisseur, Veldhoven Tekst: Isabel Timmers, PIM\Tekst & Uitleg, Veldhoven Vormgeving: Marieke Verbeek, KARBEEL Reclame & Publicaties, Veldhoven Met dank aan Paradigit Skool voor de verspreiding van deze projectwijzer. copyright: Team KING oktober 2014

3 INHOUD 1 Introductie voor leerkrachten 2 Waar staat Team KING voor? 3 Klassenactiviteiten bij het thema ziek zijn en kanker 4 Gebruik van de Kiwanispop 5 Voorleesverhaal 6 (Voor)leesboeken en websites over kanker 7 Leskoffers 8 Bijlagen Voorbeeldbrief voor ouders Voorbeeldformulier sponsorloop

4 HOOFDSTUK 1 Beste leerkracht, Ook kinderen krijgen te maken met kanker. Bijvoorbeeld wanneer opa of oma, een ouder, of iemand anders in hun omgeving kanker krijgt. Zoals een leerkracht of familie van een vriendje of vriendinnetje. Maar ook kinderen zelf kunnen kanker krijgen. Gelukkig is, afhankelijk van de vorm van de ziekte, genezing steeds vaker mogelijk. Inmiddels geneest 80% van alle patiënten. Kanker bespreekbaar maken, juist ook bij kinderen Net als volwassenen hebben kinderen vaak veel vragen over deze ziekte. Ze zien wat er om hen heen gebeurt en merken dat hun omgeving verandert. Of ze willen weten hoe je omgaat met een klasgenootje dat te maken heeft met kanker in het gezin. Alles wat onbekend is, maakt bang. Vaak blijven juist de meest ernstige verhalen hangen. Fantasie en realiteit kunnen door elkaar gaan lopen en zo een eigen leven leiden, wanneer er niet open over gesproken kan worden. Deze projectwijzer van Team KING - Kanker IN Gezinnen - helpt u om kanker in de klas bespreekbaar te maken. Samen aan de slag Meer dan dat: het laat zien dat je je samen sterk kunt maken om het aantal mensen dat geneest nog groter te maken. Om mensen te genezen van kanker is veel onderzoek nodig. Dat kost veel geld. Kinderen zijn niet machteloos, maar kunnen zelf bijdragen aan meer kans op genezing van kankerpatiënten. Met speciale sponsoractiviteiten in de klas of met de hele school. Denk bijvoorbeeld aan een markt, sponsorloop, enzovoort. Activiteiten die leuk en leerzaam zijn en die ook nog eens heel nuttig zijn. Projectwijzer Deze projectwijzer bevat handvatten voor lesactiviteiten, suggesties voor boeken en films, materiaal voor sponsoractiviteiten en een voorleesverhaal dat daarbij past. Het

5 HOOFDSTUK 1 pakket is afgestemd op de groepen 1 en 2. U kiest zelf welke materialen het beste passen bij uw klas. Naar wens kunt u uw reguliere lesstof bij het thema betrekken. U kunt de formulieren en brieven in deze wijzer aanvullen met bijvoorbeeld data en locaties voor bijeenkomsten. Ondersteuning Team KING Uiteraard krijgt u vanuit Team KING alle steun die u nodig heeft. Deze ondersteuning kan bestaan uit extra informatie en het inzetten van professionele krachten die informatie in de klas komen geven. Gedurende de actieweek is er altijd iemand van Team KING bereikbaar op telefoonnummer: Met vriendelijke groeten, Team KING

6 HOOFDSTUK 2 Wat is Team KING? Team KING is een stichting die zich inzet om van kanker een ziekte te maken waarvan je geneest. Hoe? Door onderzoek naar nog betere behandelingen. Daarvoor zamelt Team KING geld in. Dankzij het geld van Team KING werken sinds 2010 twee researchverpleegkundigen in het Máxima Oncologisch Centrum, de kankerafdeling van het Máxima Medisch Centrum (MMC). Wat doen de Research nurses? Kankeronderzoek is de enige manier om nieuwe technieken en middelen te ontdekken en te bewijzen dat ze werken. Dat onderzoek kost veel tijd, geld en menskracht. Sinds 2010 hebben in totaal 117 patiënten van het Máxima Oncologisch Centrum deelgenomen aan 29 studies. Daardoor konden zij nu al medicijnen krijgen die beter werken en die pas over een aantal jaren standaard zijn. Voor die behandeling kunnen ze dicht bij hun huis blijven, dus zonder al te grote reisafstanden. Team KING Research Centrum Het Máxima Oncologisch Centrum wil samen met het Maastrichts Universitair Medisch Centrum (MUMC+) samenwerken aan kankeronderzoek. Daarvoor willen ze meer researchverpleegkundigen inzetten en een Team KING Research Centrum opzetten. Voor de beste kankerzorg dicht bij huis en in de regio op weg naar het ultieme doel: genezing. Kijk voor meer informatie op Gegarandeerd strijkstokvrij!

7 HOOFDSTUK 3 Klassenactiviteiten bij het thema ziek zijn en kanker Een goede start voor de actieweek is een kringgesprek Een paar opstapjes: Kringgesprek Praat met de kinderen over ziek zijn. Bijvoorbeeld door vragen te stellen als: ben jij wel eens ziek geweest? Wie is er wel eens in het ziekenhuis geweest? Wat deed je daar? Wat zag je daar? Woordveld ziek zijn Wat kunnen de kinderen vertellen over ziek zijn? Maak een woordveld. Teken plaatjes bij de woorden of laat kinderen er tijdens de werkles plaatjes bij tekenen. Kringgesprek kanker Er gaan mensen dood aan kanker, maar gelukkig worden ook heel veel mensen beter. Je kunt de ziekte uitleggen aan de hand van goede en slechte werkmannetjes. Zie hiervoor het voorleesverhaal. Als je gevallen bent, dan komen de goede werkmannetjes die op het wondje een korstje maken. Maar soms zijn er ook slechte werkmannetjes die je erg ziek kunnen maken. De goede werkmannetjes werken dan heel hard om de slechte werkmannetjes weg te jagen. Ze krijgen soms hulp van een heel leger aan medicijnen, chemotherapie en bestraling. Vaak winnen ze, maar niet altijd. Meer activiteiten in de klas Team KING Leden van Team KING komen vertellen wat zij doen en hoe kinderen daar aan mee kunnen helpen, met bijvoorbeeld een sponsorloop of een markt. De kinderen krijgen uitleg over wat er gedaan wordt met het geld, hoe het geld dat zij ophalen daaraan mee helpt en waarom het zo belangrijk is dat er aandacht wordt gegeven aan kanker.

8 HOOFDSTUK 3 Activiteiten voor de markt Kaarsenkandelaars maken: Verkopen met een kaarsje. Kaarsjes geven licht en maken mensen blij. Kiwaantje troostpop aankleden en verkopen. Cupcakes maken. Beterschapskaarten maken. Spullen meebrengen die de kinderen willen verkopen op de markt De Sponsorloop Eén van de activiteiten tijdens de periode waarin waarin kanker centraal staat, is het organiseren van een sponsorloop. Uit onderzoek naar kanker blijkt dat bewegen als levensstijl invloed heeft op het genezen van kanker. Dat is ook de reden dat wij een sponsorloop adviseren of een andere activiteiten waarbij bewegen centraal staat. De leerlingen krijgen een sponsorlijst (zie bijlage) waarmee zij op zoek kunnen gaan naar sponsoren. Voor de jongere kinderen geven wij het advies de sponsoren te zoeken bij familie, vrienden en buren. De oudere kinderen kunnen in hun omgeving op zoek gaan naar sponsoren.

9 HOOFDSTUK 4 Kiwaantje, de Kiwanispop Kiwaantje, de Kiwanispop, kan worden gebruikt om in de klas verder te praten over kanker en troost. Kiwaantje is een zachte pop met een hoofd, twee armen, een lijfje en twee benen. Kiwaantje is gemaakt van katoen en zit vol met zachte katoenen watten of een zachte stof waar je niet allergisch voor kunt zijn. Kiwaantje is bedacht in een Australisch ziekenhuis en gemaakt door vrijwilligers. Sindsdien heeft Kiwaantje al de hele wereld rondgereisd, met hulp van Kiwanis International. Die adopteerde hem om zieke kinderen of kinderen van wie bijvoorbeeld een van de ouders erg ziek is, te troosten en uitleg te geven. Ik ben er voor alle kinderen in een ziekenhuis of een zorgcentrum. Ik kan ze troosten en vertellen wat er met hen gaat gebeuren. Ze kunnen een verbandje om mijn lijf doen. Of de dokter kan op mijn lijf aanwijzen wat hij gaat doen om het kindje beter te maken. Je kunt mijn arm in het gips zetten. Of gewoon met me knuffelen. Alles mag, als het maar fijn is voor het kind. Kinderen mogen mij zelfs bij zich houden als er de dokter onderzoek gaat doen of als ze geopereerd moeten worden. Zo voel ik me niet alleen, want ik ben bij een kind en het kind heeft mij. Ik luister naar hun verhalen. En door met mij te praten kunnen ze hun verhalen soms ook makkelijker tegen de dokter of papa en mama vertellen. Gebruik van Kiwaantje in de klas Kiwaantje is ziek. Bespreek met de kinderen hoe ze kunnen onderzoeken wat hij heeft: Luister met een stethoscoop, geef hem een prikje, voel aan zijn hoofd en neem zijn temperatuur op. Leg Kiwaantje lekker in zijn bedje. Kijk elke dag samen of Kiwaantje nog koorts heeft. Teken hiervoor een thermometer en kleur in wat de temperatuur van Kiwaantje is. Laat de kinderen de temperatuur iedere dag aflezen. Hang de thermometers in de klas. Zakt de koorts van Kiwaantje? Stijgt de koorts? Hoeveel dagen heeft hij al koorts?

10 HOOFDSTUK 5 Voorleesverhaal: De goede werkmannetjes komen in actie! Daan gaat op bezoek bij opa. Opa is ziek. Hij ligt in het ziekenhuis. Daan wil snel naar opa toe. Hij rent naar de deur van het ziekenhuis. Kijk uit, Daan, hoort hij mama nog roepen. En dan boem! Daar ligt Daan. Gevallen over een stoepje. Daan begint te huilen. Zijn knie doet pijn. Er komt bloed uit. Mama pakt Daan op en troost hem. Kom maar, zegt ze. De zuster van opa heeft vast wel een pleister. Ze lopen door de lange gang van het ziekenhuis. Daan zijn knie doet nog steeds pijn. Hij hinkt een beetje. Daarom gaan ze met de lift. Opa ligt in een kamer. In een bed aan het raam. Opa lijkt te slapen. Maar als hij Daan hoort, kijkt hij heel blij op. Opa, kijk, roept Daan en hij wijst naar zijn knie. Daar komt de zuster de kamer binnen. Wat gezellig, uw kleinzoon op bezoek, meneer de Jong, zegt ze. Ja, zet maar een bedje naast me, zegt opa lachend. Want Daan is gewond. De zuster ziet de knie van Daan en zegt: Daar heb ik wel iets voor. Ze loopt de kamer uit en even later komt ze terug met een grote pleister en een flesje. Zo, zegt ze. We zullen de goede werkmannetjes eens een beetje helpen. De goede werkmannetje?, vraagt Daan. Ja, zegt de zuster. In jouw lijf zitten allemaal werkmannetjes. Als je een wondje hebt, zoals hier op je knie, dan komen die snel naar die plek toe. Dat gaat via je bloed. Ze maken dan een korstje. Dan kan er geen vuil meer in de wond komen. En onder dat korstje zorgen ze dat je huid weer mooi wordt. Daarna valt het korstje eraf. Daan kijkt haar met grote ogen aan. Dat wist hij niet. Maar hoe kun je die mannetjes helpen dan?, vraagt hij aan de zuster. Kijk, zegt ze. Eerst maak ik je wondje een beetje schoon. Dan kan het beter helen. En de pleister is een soort tentje voor de werkmannetjes. Dan kunnen er geen slechte werkmannetjes bijkomen. Daan s ogen worden nog groter. Slechte werkmannetjes? Zijn die er ook? En wat doen die dan?

11 HOOFDSTUK 5 Er zijn slechte werkmannetjes van buiten en van binnen, legt de zuster uit. Van buiten maken ze je wondje vies. Dat kan dan rood worden en pijn gaan doen. Dan duurt het langer voor het weer heel is. En die van binnen?, vraagt Daan. Daar heb ik last van, zegt opa. Die slechte werkmannetjes snappen niet wat ze moeten doen. Die bouwen dingen die niet in je lijf horen en waar je heel ziek van wordt. Dat noemen ze kanker. De zuster loopt nu naar het bed van opa. Ze hangt een zakje aan een soort kapstokje naast opa s bed. Vanaf dat zakje loopt er een slangetje naar opa s arm. Aan het eind zit een naaldje. De goede werkmannetjes van opa hebben het heel druk om die slechte werkmannetjes weg te jagen. Daarom helpen we ook opa s goede werkmannetjes. Met medicijnen. Vaak winnen de goede werkmannetjes. Maar niet altijd?, vraagt Daan. Hij kijkt ongerust naar opa. Soms duurt het heel lang. En soms lukt het niet om te winnen. Dan word je steeds zieker van de kanker, zegt opa. De zuster kijkt ineens heel vrolijk: Maar niet bij jouw opa, Daan, zegt ze. Ze houdt een brief omhoog. Bij opa hebben de goede werkmannetjes nu gewonnen. Binnenkort mag hij fijn weer naar huis. Opa, mama en Daan zijn heel blij. Hoera, roept Daan. En mama geeft hun allebei een dikke kus.

12 HOOFDSTUK 6 Voorleesboeken en websites Motzfeldt, H. Chemo-Kasper Uitgave van de VOKK, 1997, ISBN Prentenboek met uitleg over wat kankercellen zijn. Chemo-Kasper en zijn vriendjes helpen door chemotherapie de kankercellen te vernietigen. Ook verkrijgbaar in het Arabisch en Turks. Voor kinderen vanaf ca. 4 jaar. Radio-Robbie Uitgave van de VOKK, 1998, ISBN Prentenboek. Als een operatie alleen niet voldoende is, komen Radio-Robbie en zijn vriendjes in actie om met bestraling de kankercellen te bestrijden. Vanaf ca. 4 jaar Schlichting, G. Princes Lucie en de chemoridders Uitgave van de VOKK, 2001, ISBN Prinses Lucie is 4 jaar als ze een tumor in haar buik krijgt. Zij wordt geopereerd, maar er blijven slechte cellen in Lucies lichaam zitten. Een wijze oude vrouw heeft een geneesmiddel. Een vloeistof met kleine chemoridders die de slechte kankercellen kunnen verslaan. De prinses verliest haar haren en voelt zich soms slap en moe van het geneesmiddel, maar de kankercellen worden verslagen. Lucie wordt beter. Vanaf ca. 4 jaar.

13 HOOFDSTUK 6 Paultje en de Draak Deze avontuurlijke en komische film laat zien hoe heldhaftig het gevecht van een kind met kanker is. De film steekt kinderen met kanker en hun familie, vriendjes en klasgenoten een hart onder de riem. De kankermannetjes Yasemin Thomas-Ildiz Voor peuters en kleuters over wat er allemaal gebeurt als je mama borstkanker heeft. Mijn mamma heeft bloot haar Hanneke Karthaus Helder geïllustreerd boekje met korte tekst over wat er gebeurt als je mama borstkanker heeft. Grote boom is ziek Nathalie Slosse, illustrator: Rocio Del Moral; Hoe maak je aan je zoontje van nog geen twee jaar oud duidelijk dat je levensbedreigend ziek bent? Mama is heel ziek Jennifer Moore-Malinos en Marta Fabrega Het jongetje in dit boek vraagt zich af of het zijn schuld is dat zijn mama kanker heeft en chemotherapie krijgt.

14 HOOFDSTUK 7 Leskoffers over kanker De Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker biedt leskoffers aan voor het basisonderwijs en voor het voortgezet onderwijs. Deze koffers bevatten spel- en voorlichtingsmateriaal gericht op verschillende leeftijdsgroepen: informatieboeken, (voor)leesboeken, lesmateriaal, spelmateriaal, kleurplaten, ziekenhuismateriaal. Docenten vinden er achtergrondinformatie, lesbrieven en suggesties voor werkvormen in. De koffers zijn gratis te leen voor een periode van drie weken, alleen de verzendkosten worden in rekening gebracht. De volgende projectkoffers zijn beschikbaar Onderbouw Middenbouw Bovenbouw Voortgezet onderwijs Als een leerling niet meer beter wordt Schoolbreed Project over kanker Meer informatie:

15 HOOFDSTUK 8 BIJLAGEN Voorbeeldbrief voor ouders Voorbeeldformulier sponsorloop

16 Beste ouders, Iedereen kan kanker krijgen. Het kan op school voorkomen, maar ook in het gezin. Dan is het belangrijk om er samen over te kunnen praten. Maar wat vertel je je kinderen als opa of oma ernstig ziek wordt? Of als uw partner of uzelf ziek wordt? Wat vertelt u over ziek zijn en wel of niet beter worden? Of over de behandelingen en over uw eigen emoties? Kanker heb je nooit alleen, het treft iedereen uit het gezin en in de omgeving. Dat is ook de reden dat Stichting Team KING - Kanker in Gezinnen - is opgericht: om gezinnen te ondersteunen, om bij te dragen aan onderzoek en uiteindelijk aan de genezing van kanker. Team KING op school In de week van praten we hierover op school. Bovendien gaan de kinderen zelf actief aan de slag om geld in te zamelen voor onderzoek naar de behandeling en genezing van kanker. Activiteiten Meer informatie Wij kunnen ons voorstellen dat het bespreekbaar maken van kanker met de kinderen vragen bij u oproept. Uiteraard geven we vanuit Team KING antwoord op uw vragen. U kunt hierover contact opnemen met de leerkracht van uw kind. Hij/zij kan u verwijzen naar één van de leden van Team KING. Wij danken de school voor de samenwerking en hopen ook voor uw kind(eren) een waardevolle bijdrage te leveren. Met vriendelijke groeten, Jan Matheeuwsen

17 SPONSORLOOP Naam Groep Leerkracht Op... ga ik rennen/wandelen voor het goede doel, namelijk Stichting Team KING uit Veldhoven. Mijn doel is om in een half uur... rondes van 300 meter te wandelen of te rennen. Wilt u mij sponsoren? Naam Adres Bedrag per ronde Opmerkingen Juist bevonden door de organisatie (handtekening) Deze lijst uiterlijk inleveren op: Het sponsorgeld wordt opgehaald op:

18 Samen maken we kanker bespreekbaar PROJECTWIJZER BASISSCHOOL GROEPEN 1-2 Stichting Team KING Inschrijving Handelsregister Bankrekening IBAN: NL77RABO Veldhoven ANBI-status toegekend vanaf datum oprichting. Volg ons ook op: