Laat me los en houd me vast! Multi-family therapy als groeicontext voor gezinnen met eetstoornissen. Lies Depestele, Indra Struyven, Gilbert Lemmens
|
|
|
- Pepijn Claessens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 Laat me los en houd me vast! Multi-family therapy als groeicontext voor gezinnen met eetstoornissen. Lies Depestele, Indra Struyven, Gilbert Lemmens Ter Berken, Afdeling eetstoornissen, AZT Tienen
3 Waarom MFT bij eetstoornissen? ES gezin Eetstoornis wordt het centraal organiserend principe (Eisler, 2005)
4 Waarom MFT bij eetstoornissen? Effectiviteit van gezinstherapie Kracht van groepstherapie In lijn met de zelfdeterminatietheorie sluit MFT aan bij de basisnoden van mensen/gezinnen om tot groei te komen Autonomie-versterkend werkt verbindend vertrekt vanuit de Competentie van gezinnen
5 Wat is groepsgezinstherapie en hoe werkt het?
6 Groepsgezinstherapie: wat?. Behandelen van verschillende gezinnen (met of zonder patiënt) in groep, 2 therapeuten en observatieteam. Groepsgezinstherapie, Familiegroep, Multiple family therapy, Multi-family group therapy, Relatives group, Familiegroep. Uniek: + individuele therapie + gezinstherapie (partnerrelatie-, ouderkind-, siblingrelatietherapie) + groepstherapie boeiende en complexe therapie
7 Groepsgezinstherapie: outcome? Laqueur, 1964
8 Groepsgezinstherapie: outcome? Gerapporteerde effecten van slecht onderzoek Verbetering van symptomen Lagere herval- en heropname Verbeterd gezinsfunctioneren en communicatie Daling van caregiver distress Verbeterd sociaal functioneren Een betere samenwerking tussen patient, gezinsleden, en hulpverleners Niet beter, wel efficiënter (O Shea & Phelps, 1986)
9
10 15 months
11
12 Groepsgezinstherapie: proces? Gerapporteerde effecten Ervaren van overeenkomst en universaliteit Leren door analogie Experimenteren met nieuw gedrag Nieuwe en multiple inzichten Gezonde competitie Confrontatie met anderen Hoop en vooruitgang Ervaren van steun en begrip Identificatie Modeling Netwerk Humor Wij gevoel
13 Verschillen tussen de families en therapeutische team Therapeutisch team > relationeel klimaat van de groep (oa. betrokkenheid/interactie, steun in de groep) > specifieke therapeutische interventies Families > procesmatige aspecten in het groepslid (oa. ervaren van overeenkomst en inzichten)
14 Patients: behavioral interventions or activation Trying out new behaviors Learning by observation Guidance from therapist Modeling Partners: relational aspects of the group Feeling accepted and supported Confidence in helping others Insight in connection between behavior and childhood experiences
15 Depestele, L., Claes, L., & Lemmens, G. (2015). Promotion of an autonomy supportive parental style in a multi family group for eating disordered adolescents. Journal of Family Therapy, 37(1), MFT in Tienen Gesloten groep Heterogene groep Opgenomen dochter: jaar 6 sessies om 14d + 1 follow-up na 6m Gestructureerd Samen eten 1. Welkom 2. Therapeutische oefening 3. Terugkoppeling 4. Afronding Max 6 ouderkoppels (met of zonder dochter)
16 Doelstellingen MFT 1. Autonomie-ondersteunende sfeer Jongeren aan het woord Zelfregulatie Externaliseren van de eetstoornis 2. Opbouw van vertrouwen tussen ouder en dochter door Ouders bieden structuur aan Leren afspraken maken vooraf Ouders worden uitgedaagd om controle geleidelijkaan los te laten
17 Algemeen protocol Sessie 1 introductie Sessie 2 3 symptomen Sessie 4 5 separatie & gezin Sessie 6 terugvalpreventie (voor ouders)
18 Overzicht sessies volgens behandelfases Session 1 Session 2 Session 3 Session 4 Session 5 Session 6 Session 7 Therapeutic Exercise Introduction Changing roles Reconstituted families Goldfishbowl independency separationindividuation Family Sculpting Relapse prevention Goldfishbowl consolidation Goals Meeting each other Dialogue Group bonding Group bonding Improvement perspective taking & increasing problem solving skills Group bonding Improvement perspective taking & increasing problem solving skills Improvement perspective taking & Reflection on normal adolescent development al tasks Reflection on family functioning Preparing discharge Follow-up Consolidation of MFT experience Treatment phases Engagement phase Symptom focused phase Symptom focused phase Relational focused phase: issues of individual and family development Relational focused phase: issues of individual and family development Future oriented phase Future oriented phase (Depestele, Claes & Lemmens, 2015)
19 Sessie 1 & 2 Elkaar laten voorstellen Rolverwisselingen Belangrijke gespreksonderwerpen volgens ouders na sessie 1: Het belang naar te kijken wat de eetstoornis in stand houdt, eerder dan een oorzaak ervan te zoeken. De mate waarin doelen concreet gemaakt worden. Bespreking van voorbije weekends, want het is de stap naar de normale wereld, die het kind moet leren aan kunnen. dat onze dochters zoveel op elkaar lijken en gelijkaardige problemen hebben
20 Sessie 3 & 4 Nieuw samengestelde gezinnen Fishbowl gesprekken Belangrijke gespreksonderwerpen volgens ouders na sessie 3: Het was een leuke manier om situaties te bespreken met 'andere' partners. Je kreeg daardoor directe informatie over hoe de ander dacht en ermee omging. Verfrissend! Het moeilijk evenwicht als ouder tussen loslaten en beschermen van een jongere met anorexia. De herkenbaarheid van thuissituaties bij anderen families geeft mij een gevoel van niet alleen te zijn en het belang van communicatie met je kind. Ik en een andere mama zeiden vanaf nu gaan we terug gewoon koken, en dat gaf me moed om er tegenaan te gaan te vechten tegen anorexie....
21 Nieuw samengestelde gezinnen Gezinnen mengen (nieuwe ouders, nieuwe dochter, nieuwe partner..) In hun nieuw samengesteld gezin herkenbare probleemsituaties laten bespreken Herken je dit? Wat vind je goed of niet goed aan de voorgestelde aanpak?
22 Voorbeeld probleemsituatie NSG Nora heeft momenteel een moeilijke relatie met haar zus. Ze kan niet verdragen dat haar zus aan tafel minder eet dan haarzelf en eet dan ook liever gewoon apart. Het apart eten is op die manier wat geïnstalleerd geraakt in het gezin. In de therapie werd besproken dat Nora nu toch samen moet eten met de anderen van het gezin. Moeder heeft aan de zus van Nora gevraagd om op de momenten dat Nora thuis is en mee-eet aan tafel minstens evenveel als haar zus te eten om het Nora niet nog moeilijker te maken
23 Fishbowl gesprekken Sessie 4 (zelfstandigheid) & sessie 7 (terugvalpreventie) Veel variaties op subsystemen & onderwerpen Twee manieren: Directe reflectie Indirecte reflectie ( reflecting team )
24 Sessie 5 & 6 Gezinssculpting Terugvalpreventie Belangrijke gespreksonderwerpen volgens ouders na sessie 6: Evenwicht betrokkenheid als ouder- loslaten. Uitingen van frustratie, boosheid, door de ander niet te persoonlijk nemen. Deze sessie maakt duidelijk dat dochters ten onrechte denken dat wij ze als 'genezen' zien bij ontslag. Ben blij dat ze konden horen dat dit niet zo is. Het opnieuw stilstaan bij eventueel herval en welke reactie dit bij mij zou kunnen uitlokken, doet mij beseffen dat we een hele weg hebben afgelegd en dat we (als koppel) een stuk rustiger zijn geworden....de stem van de anorexia die werd uitgebeeld door iemand in de familieopstelling. Relativeren en blijven hopen, niet paniekeren. Gezinssculpting, was confronterend maar leerrijk....
25 Gezinssculpting Non-verbaal: Elkaars gezin uitbeelden in een levend standbeeld Externaliseren: De eetstoornis een plaats geven in het gezin Inleven: De eetstoornis een stem geven Toekomstgericht: Wat zou je willen dat in dit beeld verandert in de toekomst en je kan enkel iets veranderen aan je eigen positie (zoals dat ook is in het echte leven)?
26 Sessie 7 - na 6 maanden Fishbowl conversatie over wat gebruikt uit de MFT sessies Afscheid: Take-home message voor elkaar: geef iets mee, iets leuks en een groeipunt. Belangrijke gespreksonderwerpen volgens ouders na sessie 7: Dat ik mijn kind moet vertrouwen en dat ik zorg moet dragen voor mezelf, zodat ik sterk sta. niet een bepaald onderwerp maar de samenhorigheid geeft een helpend en positieve ervaring, zowel met de ouders als met de meisjes Het proberen te begrijpen waarom? Het omgaan met schuldgevoelens. Vertrouwen proberen te herstellen. P.s. De vorm in twee cirkels ouders en daarbuiten/achter kinderen vond ik zeer goed....
27 Storende factoren volgens patiënten Papa zijn antwoord was steeds heel afwijkend van de vraag en dat vond ik storend en vervelend. Ook probeerde hij grapjes te maken wat ik zeker niet toepasselijk vond in zo'n serieuze situatie. ik voelde me eerst niet zo op mijn gemak door mijn moeilijke gezinssituatie ik vond het tijdens deze sessie soms teveel gaan om de beleving van eetmomenten aan tafel met het gezin. De vorige sessies gingen hier ook over, maar ik had het gevoel dat het in mindere mate toen was. En er daarnaast meer kon gaan over achterliggende 'problemen' of thema's, waaraan ik meer leek te hebben Niet echt. Soms wel het zien van de radeloosheid van de ouders maar dit is ergens ook wel leerrijk maar pijnlijk om te zien. als mama of iemand anders iets zei dat niet waar was kon ik mij ergeren...
28 Storende factoren volgens ouders Ik had het moeilijk toen ik zag dat, wanneer de vader van een meisje haar niet eens aankeek toen hij haar aansprak. Alle oogcontact werd vermeden, waardoor naar mijn gevoel dit meisjes zich gekwetst en buitengesloten voelde. Ik vind het vooral moeilijk om te horen dat sommige meisjes al voor een tweede of derde keer zijn opgenomen. Dat geeft een angstig gevoel. Er nam naar het einde toe vaak iemand het woord en viel veel in herhaling, je kreeg weinig kans om te onderbreken....vond ik het storend dat mijn gesprekspartner niet actief deelnam; ik kreeg geen feedback, maar durfde dit niet te zeggen. Ik heb weinig gehad aan deze oefening omwille van de gesprekspartner Soms krijg ik het gevoel dat mensen niet volledig eerlijk zijn. Je krijgt bepaalde info via de ander die dan uit het antwoord van de dochter totaal het tegenovergestelde blijkt te zijn.
29 Rol als therapeut? Voortdurend in beweging In- en uitzoomen afwisselend tussen individu, gezin, subgroep en groep Tussen loslaten (accepteren wat er komt) en verhaallijn vasthouden (structurerend aanwezig zijn) Catalysator van het groeps- en gezinsproces Flexibiliteit & creativiteit Bij voorkeur in co-therapie
30 Reflecties van de zijlijn Communicatie: de info op een structurele manier gedeeld op de teamvergadering waar de patiënte besproken wordt maar alleen als therapeut MFT of medebegeleider aanwezig is. Opm. Soms is het niet duidelijk of de info uit de MFT komt of uit de gezinsgesprekken. Vaak wordt de betrokken begeleiding ook tussendoor gebriefd over wat er in de MFT aan bod is gekomen.
31 Reflecties van de zijlijn Wat brengt MFT bij volgens team? - De MFT zorgt ervoor dat er een vollediger en duidelijker beeld gevormd wordt van de situatie van de patiënt en haar context, thuissituatie, gezinsfunctioneren => Blikverruimer. Team kan hierdoor gerichter tewerk gaan - Het verhoogt de betrokkenheid van ouders bij het proces dat hun dochter meemaakt, met een positieve invloed op het afdelingswerk. - Bij gezinnen die MFT volgen is een groeiproces duidelijk voelbaar
32 Reflecties van de zijlijn - Steunende relaties worden opgebouwd tussen ouders, en vaak hoort men dat ze nadien nog geregeld afspreken. - Familie voelt concreet het engagement en de inspanningen van het team - Behandelde thema s in MFT komen terug in andere therapieën. Het opent een dialoog tussen de patiënten en tussen patiënten en therapeuten => MFT is een absolute meerwaarde voor de behandeling
33 Bedankt!
Een systemische benadering van opzettelijke zelfverwonding in de adolescentie. Prof. I. Baetens & Drs. Lies Depestele
Een systemische benadering van opzettelijke zelfverwonding in de adolescentie Prof. I. Baetens & Drs. Lies Depestele 1. Een systemische benadering 1. Zelfverwonding en het gezin 2. Kip of het ei? 3. Dialectische
Hoe ervaren ouders de zorg voor hun dochter met een eetstoornis?
Hoe ervaren ouders de zorg voor hun dochter met een eetstoornis? Bespreking van een onderzoeksopzet & hypotheses Lies Depestele Prof. dr. Laurence Claes Prof. dr. Gilbert Lemmens Prof. dr. Eva Dierckx
Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Multi Familie Dagbehandeling voor kinderen en jongeren met anorexia nervosa. Zorgeenheid eetstoornissen dep adolescenten UCKJA
Multi Familie Dagbehandeling voor kinderen en jongeren met anorexia nervosa Zorgeenheid eetstoornissen dep adolescenten UCKJA Overzicht Inleiding Filosofie en doelstellingen van MFT Achtergrond Inhoud
Emoties, wat is het signaal?
Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel
Ik. Dik. Dood. Nee. Hoop. Leven. Ja.
Ik. Dik. Dood. Nee. Hoop. Leven. Ja. Theater over honger, hoop en herstel Maartje Wikkerink (25) heeft ongeveer zeven jaar lang een eetstoornis gehad. Op haar 14 e ontwikkelde ze anorexia en later sloeg
Inner Child meditatie
De Inner Child meditatie Uit: Je Relatie Helen Een nieuwe weg naar heling van je relatievaardigheid Indra Torsten Preiss De Inner Child meditatie De Inner Child-meditatie is de meditatie bij uitstek om
Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
3. Rouw en verliesverwerking
3. Rouw en verliesverwerking 29 Voor de trainer De belangrijkste begrippen van dit gedeelte zijn: Grote verschillen tussen verschillende getroffenen Breuk in de levenslijn Rouw/Verliesverwerking/chronische
Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost
Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op
De Inner Child meditatie
De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun
Inleiding. (leerlingbegeleider op een vmbo-school)
9 1 Inleiding Er was eens een meisje Zij klopte op mijn deur. Ik deed open en zij zei: Ik heb een eetprobleem. Kom binnen, zei ik, wat moedig dat je hier komt om hulp te vragen. Dat is de eerste stap.
Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Bijlage Stoere Schildpadden
Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies
Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen
Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? 1 Advies is vaak iets anders
Welkom. Op de koffie bij het gezin stassers!
Welkom Op de koffie bij het gezin stassers! Welke rol speelt ouderbegeleiding binnen de ambulante hulpverlening voor kinderen en jongeren met autisme Verloop van de lezing: Wat is thuisbegeleiding? Verwerking
ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst
Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
![[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster](/thumbs/25/5215256.jpg "[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster")
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Evaluatie vormingsprogramma 'Agressie in de Ouderenzorg'
Evaluatie vormingsprogramma 'Agressie in de Ouderenzorg' Organisatie Preventief Omgaan met Agressie Datum 20/04/2012 Plaats t Roodhof Oostkamp Globaal gemiddelde 4.8 / 5 Aantal deelnemers 21 personen 1.
Centrum voor Psychotherapie
Centrum voor Psychotherapie Je zit al een langere tijd niet goed in je vel. Op steeds dezelfde punten in je leven loop je vast. Je hebt al geprobeerd te veranderen. Waarschijnlijk heb je ook al behandelingen
PDS B e l a n g e n v e r e n
r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen
Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft
Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Waar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Als je verliefd op iemand bent is dat vaak een fijn gevoel. Als de ander dan ook verliefd op jou is, wordt dit gevoel alleen maar sterker. Het is echter niet altijd
A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm
WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur
WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les twee Welkom bij les twee van deze e-cursus waarin we je willen laten zien hoe je groter kunt worden zodat je problemen
Met sorry maak je dit niet ongedaan
Met sorry maak je dit niet ongedaan Ervaringen en adviezen van als kind mishandelde vrouwen Fiet van Beek Met sorry maak je dit niet ongedaan werd geschreven in opdracht van Stichting Alexander en financieel
Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?
Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan
Dialogen website Motiveren tot rookstop
Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.
Gedragsverandering: Doen en blijven doen, Over motivatie en weerstand.
Gedragsverandering: Doen en blijven doen, Over motivatie en weerstand. Theoretische achtergrond: - Miller en Rollnick De motivering van cliënten en het verminderen van weerstand zijn centrale thema's.
In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:
hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk
HEB JE HUISWERK VANDAAG?
BLAD 1 HEB JE HUISWERK VANDAAG? Je kind moet thuis werken voor school. In de agenda kan je kijken wat je kind moet doen. Wat moet je doen? 1 Maak oefening 1 op blad 2: Wat doet je kind na de school? 2
Cursus raakbaarheid als fundament van de haptonomie: De ontwikkeling van het begeleidingsmodel
Cursus raakbaarheid als fundament van de haptonomie: De ontwikkeling van het begeleidingsmodel Wim Laumans In de cursus raakbaarheid als fundament van de haptonomie gaan we stapsgewijs Het model van de
THE KIDS ARE ALL RIGHT
THE KIDS ARE ALL RIGHT Hoe beleven kinderen van lesbische ouders hun gezinssamenstelling? Wat zijn de leuke kanten aan twee Meer dan Gewenst (stichting voor homoseksueel ouderschap) organiseert regelmatig
WAAROM DIT BOEKJE? RESPECT
WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over pesten op het werk. Iemand kan bijvoorbeeld gepest worden door een collega. Of door de baas. PESTEN OF PLAGEN? Pesten is wat anders dan plagen. Iedereen maakt wel
therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ]
![therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ]](/thumbs/27/11365472.jpg "therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ]")
therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Therapieën
Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers
Hulpverlening Lijn5 LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Daarnaast geeft Lijn5 ook advies en consultatie aan bijvoorbeeld een
Effectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015
Effectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015 Gegevens meting leraren Respons : 45 leraren, 21 mannen & 24 vrouwen Scholen : Blariacum College (Venlo) Summa College (Eindhoven) Vakcollege Tilburg
Stellingen leerlingvragenlijst
Stellingen leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 1.0 sept 2011 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst Stellingen en toelichtingen
Hoofdstuk 1. namelijk afschuwelijke dingen! Daders zijn soms zo creatief en geslepen, daar kunnen we ons maar amper een voorstelling bij maken.
Hoofdstuk 1 Het beestje bij de naam Wat gebeurt er precies? In dit hoofdstuk wil ik graag stilstaan bij geweld en misbruik en wat het precies is. We hebben hier allemaal onze eigen ideeën over. Schelden,
Inleiding In mijn praktijk als orthopedagoog/gz-psycholoog komen natuurlijk ook ouders met een enig kind. Eerlijk gezegd zag ik hen tot nu toe niet als een aparte categorie. Voor mij is ieder mens uniek,
Cursus werkbegeleiding
Cursus werkbegeleiding Naam: Joyce Stuijt Studentnr: 500635116 Klas: 3IKZ1 Opleiding: 3 e jaar HBO-V Studiedeelnummer: 3512TRWBOP Studieonderdeel: Cursus werkbegeleiding Aantal woorden: 1800 Docent: Y.
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Vragenlijst Depressie
Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best
Ik wil dood suïcidaliteit
Ik wil dood suïcidaliteit bij jongeren Mark De Bock Anneleen Franssens Annelies Kog Klinisch psychologen en orthopedagogen, psychotherapeuten UKJA Waar of niet waar? De meeste zelfmoorden gebeuren impulsief
Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders
Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Gespreksvaardigheden Naam: Nathalie Kombolitis Klas: VD-1H2 Docent: Osiriscode: VD-A240-07 Inleverdatum: 20-01-2011
Gespreksvaardigheden Naam: Nathalie Kombolitis Klas: VD-1H2 Docent: Osiriscode: VD-A240-07 Inleverdatum: 20-01-2011 Reflectieverslag eindpresentatie Handelen Gespreksvaardigheden Ik wilde door de geleerde
Klanttevredenheidsonderzoek (KTO)
Klanttevredenheidsonderzoek (KTO) Deze vragenlijst heeft tot doel de kwaliteit van de podologie / podoposturaletherapie te meten zoals deze door (ouders van) patiënten wordt ervaren. Zo kan de zorg beter
Lieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober
Lieve broer! 12-19 oktober Je bent nog maar 1 week weg, en ik mis je al! Hopelijk zie ik je nog terug! Ik heb gehoord dat er al heel wat mannen zijn gestorven! Jij nog niet,gelukkig! En,papa, alles goed
Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem
Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom
Module TA 3 Strooks Het belang van bekrachtiging van het goede bij het werken met mensen.
Module TA 3 Strooks Het belang van bekrachtiging van het goede bij het werken met mensen. In de TA wordt gesproken over het begrip strook. Een strook is een eenheid van erkenning. Mensen hebben een sterke
Stellingen en normering leerlingvragenlijst
Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 2.0 juli 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 2.0 Stellingen
IN AND OUT OF WAR MEERGEZINSBEHANDELING VOOR VETERANEN. Patricia Dashorst psychiater/systeemtherapeut. Erie Hilliger systeemtherapeut
IN AND OUT OF WAR MEERGEZINSBEHANDELING VOOR VETERANEN Erie Hilliger systeemtherapeut Patricia Dashorst psychiater/systeemtherapeut Inhoud van de presentatie Inleiding Wat is meergezinsbehandeling (MFT)
MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015
Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71 dinsdag 2 juni 2015 1 ev. Johannes tot nu toe 1:1-18 Jezus is het Woord: bij God en zelf God 1:19-52 Jezus is het Lam van God discipelen volgen Hem
Overzicht sessies ouders Overzicht sessie kinderen Sessie 1 Introductie Sessie 2 Het verhaal en de veiligheid Sessie 3 Veiligheid en tips
Overzicht sessies ouders Overzicht sessie kinderen Sessie 1 Introductie Stap 1: Welkom en introductie Stap 2: Introductie van de werkboeken Stap 3: Uitleg doel van de groep Stap 4: Waarom beginnen ouders
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Anorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk?
Anorexia Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Anorexia nervosa. Anorexia is een ernstige ziekte waarbij degene die het heeft zichzelf min of meer uithongert. Deze patiënten zijn dan ook extreem mager.
Focusgroepen met geadopteerden
Focusgroepen met geadopteerden Een onderzoek in opdracht van het Steunpunt Adoptie Ann Buysse, Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie Michel Vandenbroeck, Vakgroep Sociaal Werk en Sociale
Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6
Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:
Dwang en autisme. Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum.
Dwang en autisme Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum. Autistische stoornis Informatieverwerkingsstoornis Andere manier
Emoties, wat is het signaal?
Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel
6555 BW Wat kun je doen als je te snel boos bent.indd 12
Hoofdstuk twee Een geheimpje over boosheid Iedereen wordt wel eens boos. Het is zelfs zo n gewoon gevoel dat we een heleboel woorden hebben om het te beschrijven. Hier zijn een paar woorden die allemaal
Werkblad 3: Gravenfeest China
1. Lees onderstaande mails en noteer op een apart blad wat je leert over Qing Ming Jie. 2. Bedenk een verhaal over het gravenfeest dat je kan vertellen aan de andere kinderen van je klas. Welke prenten
Assertiviteitstest: kom jij op voor jezelf?
1 Assertiviteitstest: kom jij op voor jezelf? Zet een kruisje bij het antwoord dat voor jou passend is - eerder juist indien je meestal op die manier handelt - eerder onjuist indien je slechts zelden op
Interpersoonlijke psychotherapie
Interpersoonlijke psychotherapie in een groep een behandelprotocol voor depressie Dina Snippe, Opleider-supervisor IPT en groepspsychotherapie Cora Versteeg, supervisor IPT en groepspsychotherapeut i.o.
Help, mijn man heeft een dwangstoornis
Help, mijn man heeft een dwangstoornis Partnerrelatietherapie om hem van zijn probleem af te helpen. Hij is veranderd, reageert anders sinds geboorte zoontje. Het is een ziekte, hij heeft psychiatrische
Forensischezorg: circuit of kortsluiting?
Forensischezorg: H. Beeuwsaert I. Cogneau J. De Ridder DG EPI Dienst Gezondheidszorg Gevangenissen Forensische zorg: Het is moeilijk goed te doen als geïnterneerde. Van zodra je een stap verkeerd zet,
Therapieën op een rijtje
Therapieën Therapieën op een rijtje Psychomotorische therapie (PMT) P. 4 Psychomotorische gezinstherapie P. 4 Haptotherapie P. 6 Systeemtherapie P. 7 Groepstherapie P. 7 Muziektherapie P. 8 EMDR P. 9 Speltherapie
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
NIEUWSBRIEF. Zomer 2009. Plannen?
NIEUWSBRIEF Zomer 2009 En in September Voor individuele Gestalt Therapie, relatie therapie, supervisie etcetera zijn we vanaf Dinsdag 1 september weer wekelijks beschikbaar van Dinsdag tot en met Donderdag
hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Wees niet jaloers! Intro. Wat is jaloersheid? blok E - nivo 1 - avond 6
Wees niet jaloers! blok E - nivo 1 - avond 6 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugkoppeling en intro 19.20 Wat is jaloersheid? 19.30 Jaloersheid, waar komt het vandaan? 19.45 Jezus
Alle gelukkige families lijken op elkaar, elke ongelukkige familie is ongelukkig op zijn eigen wijze. Tolstoj Anna Karenina
Alle gelukkige families lijken op elkaar, elke ongelukkige familie is ongelukkig op zijn eigen wijze Tolstoj Anna Karenina Familiezorg Methode Familiezorg Relationeel werken Denken en handelen vanuit het
Effectief Communiceren NPZ-NRZ
Hand-out Workshop Effectief Communiceren NPZ-NRZ De kracht van aandacht 10 mei 2011 Nu vind ik mezelf wel aardig Als je eenmaal ziet dat het zelfbeeld van een kind positiever wordt, zul je al gauw zien
7 STAPPEN NAAR BEVRIJDING ~ RICHTLIJNEN
7 STAPPEN NAAR BEVRIJDING ~ RICHTLIJNEN Stap 1: PROCLAMEREN VAN WAARHEID Proclameer Jezus volbrachte werk van het Kruis = vergeving & herstel. Proclameer Gods liefde, genade, vergeving, bevestiging en
Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Non smoking sponsor. Posted on 4 december 2012 by Yvonne
Non smoking sponsor Posted on 4 december 2012 by Yvonne Hoe geweldig het ook is op Orchid Garden, het heeft natuurlijk twee kanten.. Deze school had er niet hoeven zijn als er niet zo verschrikkelijk veel
Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk
Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet
Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Het beeld opent een toegang naar verborgen ervarings-lagen in het innerlijke van de mens.
Zevende Vlaams geestelijke gezondheidscongres Wie ben ik voor u? Mensbeelden in de geestelijke gezondheidszorg 16 en 17 september 2014 Antwerpen, Wilrijk - Campus Drie Eiken Werkwinkel Wie ben ik voor
De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.
De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar
Van loslaten naar VERBINDEN: Hoe we mensen in rouw kunnen uitnodigen om verhalen te vertellen over wat hen dierbaar is.
Van loslaten naar VERBINDEN: Hoe we mensen in rouw kunnen uitnodigen om verhalen te vertellen over wat hen dierbaar is. Anik Serneels Klinisch psychologe, relatie- en gezinstherapeute, specialisatie narratieve
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Over kalveren en vlinders
Woord vooraf Over kalveren en vlinders Woord vooraf a Over kalveren en vlinders 9 Kalverliefde : de eerste verliefdheid, de eerste keren vlinders in de buik, de verliefdheid van de puberteit. Denk jij
Morgen ben ik een leeuw
Morgen ben ik een leeuw Hoe ik mijn schizofrenie overwon Subgroepopdracht psychopathologie 2 Namen en studentnummer: Lieke van Walstijn 500616513 Iris van Rijnbach 500642240 Nina Bakker 500637082 Savirha
Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN
Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor
1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER
DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een
Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen
Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen Doelgroep Methodiek Thema s 11 ouders van jongeren in secundaire scholen (2014) Waarderende benadering Ouderbetrokkenheid- Communicatie Ondersteuning