"In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, Poelwijk, A.H.

Transcriptie

1 UvA-DARE (Digital Academic Repository) "In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, Poelwijk, A.H. Link to publication Citation for published version (APA): Poelwijk, A. H. (2003). "In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, hilversum: Verloren General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam ( Download date: 08 Jul 2018

2 Bibliografie e Archivalia 1 1 GemeentearchiefGemeentearchief Amsterdam (GAA) archieff Burgemeesters, Poorterboeken,, (arch. nr. 5033) (*) Willigee verkopingen (veilingen van huizen, erven en obligaties), (arch. nr. 5068)(*) ) Stukkenn betreffende verscheidene onderwerpen (arch. nr. 5028) Handelsportefeuilles:: nr. 10: Handel - Bedrijf, Diverse artikelen II Grutterswaren-Suiker, inv.. nr. 547 Groott Memoriaal (arch. nr. 5023) inv.. nrs Resolutiess van de Staten van Holland en West-Friesland, van Gecommiteerde Raden van het Zuiderkwartier,, secrete resoluties van de Staten van Holland en resoluties van de Staten-Generaal(grotendeelss gedrukt), resp , , en (arch. nr. 5038) ) inv.. nrs , en archieff Burgerlijke stand Doop-,, trouw- en begraafboeken (retroacta van de burgerlijke stand), (arch. nr. 5001)) (*) archieff Evangelisch-Lutherse gemeente te Amsterdam; kerkenraad, (arch. nr. 213) Naamlijstenn dienende ouderlingen en diakenen Evangelisch-Lutherse Gemeente Amsterdam,, , inv. nrs. 11 en 13 (*) collectiee Genealogie-handschriften, I7 e -20" e eeuw (arch. nr. 5015) aantekeningenn De Roever, inv. nr. C 65 (*) archieff Gilden en het brouwerscollege, (arch. nr. 366) Makelaarsgilde,, Registerr van de 'bijloopers', , inv. nrs (*) collectiee Handschriften, te eeuw (arch. nr. 5059) aantekeningenn Van Dillen, inv. nr. 138 (*) collectiee Hart [van stadspublicaties, begraafbriefjes en ander drukwerk, van oude omslagen en vann lege, oude boekbanden, 16 d M9 de eeuw (arch. nr. 5384)] archieff Hervormde gemeente; kerkenraad, 1578-ca (arch. nr. 376) Protocollenn van den bijzonderen kerkeraad Hervormde gemeente Amsterdam, , inv.. nrs. 1-9 (*) indexx op Loterij ten behoeve van het Oudemannenhuis te Haarlem, 1606 (*) archieff Notarissen ter standplaats Amsterdam, (arch. nr. 5075) (*) archieff Schepenen Kwijtscheldingsregisterss (eigendomsoverdrachten van huizen en erven), (arch. nr. 5062),, inv. nrs {*) 11 Archieven die worden gevolgd door een asterisk (*) zijn gebruikt voor het samenstellen van de prosopografïe..

3 286 6 Bibliografie Bibliografie archievenn Schout en schepenen, van schepenen en van de subalterne rechtbanken, (arch.. nr. 5061) Civielee zaken, ; Executie kwijtscheldingen, inv. nrs (*) collectiee op straatnaam geordende charters (Topografische Collectie), (arch. nr. 5057) ) Verkopingenn weesmeesters, inv. nrs (*) archieff Vroedschap (resoluties met munimenten of bijlagen), (arch. nr. 5025) inv.. nrs archieff Waalsch Hervormde gemeente, (arch. nr. 201) Lijstenn kerkenraadsleden Waalse Gemeente Amsterdam, , inv. nrs. 19Aen 19B (*) archieff Weeskamer en Commissie van liquidatie der zaken van de voormalige weeskamer, (arch, nr.5073) inv.. nrs. 1398, 1402, 1416, 1430, 1457 (*) inbrengregisterss nrs (*) archieff Wisselbank, (arch. nr. 5077) Namenregisterss 1609,1610, 1611,1612, 1620, 1625, 1631, 1641, geen inv. nrs. (*) Grootboekk 1644, inv. nr. 112 (*) AlgemeenAlgemeen Rijksarchief (ARA) archieff van de Eerste West-Indische Compagnie (arch.nr ) GrootGroot Capüaelboeck van actiën (1623), inv.nr. 18* StadsarchiefStadsarchief Antwerpen (SAA) Certificatieboekenn (CB) (*) nrs.. 5 (1542), 7 (1552), 13 (1558), 15 ( ), 27 (1568), 31 (1570), 40 (1579), 41 (1580), 455 (1584) Collecteanaa (Coll) (*) nr.. 8 ( ) kaartenbakk Van Roey (*) Schepenregisterss (SR) (*) nrs (1555), 259 (1556), 261 (1556), 361 (1580) Tresorijj (T) (*) nr (1575) Gedruktee bronnen en literatuur 2 Ailly,, A.E. d', 'Het Rusland' in: Jaarboek Amstelodamum 32 (1935), (*) Alings,, H.W., 'De drie suijkerbrooden' in: Maandblad Amstelodamum 45 (1958), (*) Amburger,, Erik, 'Die Zuckerindustrie in St. Petersburg bis zur mitte des 19. Jahrhunderts. Raffinerien,, Fabrikanten und Zuckersieder' in: Forschungen zur osteuropaischen GeschichteS8 (1986), Amsinck,, C, 'Die hamburger Zuckerbacker' in: Karl Koppmann (herausg.), Aus Hamburgs Vergangenheit.gangenheit. Kulturhistorische Btlder aus verschiedenen Jahrhunderten (Hamburg/Leipzig 1886) (ErsteFolge),, Arkel,, G. van, 'De huizen hoek Nes en Wijde Lombardsteeg op het terrein van de kerk van het Cellebroeders-klooster'' 'm: Jaarboek Amstelodamum 12 (1914), (*) 22 Titels die worden gevolgd door een asterisk (*) zijn gebruikt voor het samenstellen van de prosopografie. fie.

4 Bibliografie Bibliografie Aries,, Philippe, L'homme devant la mort (Parijs 1977). Baetens,, R., 'An essay on Dunkirk merchants and capital growth during the Spanish period' in: W.G.. Heeres, L.MJ.B. Hesp, L. Noordegraaf & R.C.W. van der Voort (eds.), From Dunkirk to Danzig.Danzig. Shipping and trade in the North Sea and the Baltic, Essays in honour ofj.a. Faber (Hilversumm 1988), Bakker,, B., 'De stadsuitleg van 1610 en het ideaal van de 'volcomen stadt'. Meesterplan of mythe?' in:: B.R. de Melker & M.B. de Roever (red.), 'Van polder tot polisr. liber amicorum voor drs. P.H.J.. van der Laan. Opstellen over stadsgeschiedenis, diplomatiek, diplomatie en economischee geschiedenis', themanummer Jaarboek Amstelodamum Amstelodamum 87 (1995), Bakker,, M., Ondernemerschap en vernieuwing. De Nederlandse bietsuikerindustrie (Amsterdamm 1989). Bakker,, M.S.C., 'Suiker' in: H.W. Lintsen e.a. (red.), Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wordingwording van een moderne samenleving samenleving (Zutphen 1992), I, Barbour,, Violet, Capitalism in Amsterdam in the seventeenth century (Ann Arbor 1966). Baumol,, William J., 'Entrepreneurship: productive, unproductive, and destructive' in: Journal of PoliticalPolitical Economy98 no. 5 (1990), Belonje,J.,, 'Amsterdamsch grondbezit in de Zijpe omstreeks 1600' in: Jaarboek Amstelodamum 33 (1936),, (*) Belonje,, J. Be I.H. van Eeghen, 'De familie van de drukker [Willem Jan]sz Blaeu in Alkmaar en Amsterdam'' in: Jaarboek Amstelodamum Amstelodamum 64 (1972), (*) Berg,, Willem van den, Marco H.D. van Leeuwen 8c Clé Lesger, 'Residentiële segregatie in Hollandsee steden. Theorie, methodologie en empirische bevindingen in Alkmaar en Amsterdam,, 16e-19e eeuw' in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 24 (1998), Berghoff,, Hartmut, Englische Unternehmer Eine Kollektiv-biographie führender Wirtschaftsbürgerschaftsbürger in Birmingham, Bristol und Manchester (Göttingen 1991). Bergsma,, E., Over de weeskamers, zooals die vroeger in Holland en Zeeland bestonden (Utrecht 1855). Bergvelt,, Ellinoor & Renée Kistemaker (red.), De wereld binnen binnen handbereik: Nederlandse kunst- en rariteitenverzamelingen,riteitenverzamelingen, (Zwolle 1992). Bergvelt,, Ellinoor, Michiel Jonker & Agnes Wiechmann (red.), Schatten in Delft: burgers verzamelen (Zwolle 2002). Bloom,, Herbert I., The economic activities of thejews of Amsterdam in the seventeenth and eighteenth centuriesturies (New York/Londen 1969). Blijham,, Hanneke, 'Wonen en werken in Maastricht. De materiële cultuur van enkele ambachtsenn kooplieden in het zeventiende- en achttiende-eeuwse Maastricht' in: De Maasgouw. Tijdschriftschrift voor Limburgse geschiedenis en oudheidkunde 117 (1998), Boer,, Pim den, 'Naar een geschiedenis van de dood. Mogelijkheden tot onderzoek naar de houdingg ten opzichte van de dode en de dood ten tijde van de Republiek' in: Tijdschrift voor Geschiedenisschiedenis 89 (1976), Boer,, Pim den, 'Cui bono?' in: Tijdschrift voor Geschiedenis 89 (1976), Bonke,, Hans, De kleyne mast van de Hollandse coopsteden. Stadsontwikkeling in Rotterdam (Amsterdamm 1996). Boogaart,, E. van den, 'De Nederlandse expansie in het Atlantische gebied ' in: E. van denn Bogaart e.a. (red.), Overzee. Nederlandse koloniale geschiedenis (Haarlem 1982), Bordewijk,, E, Verzameld werk (Den Haag 1982), 13 dln. Boxer,, CR., The Dutch in Brazil (Oxford 1957). Breen,, Joh. C, Topographische geschiedenis van den Dam te Amsterdam' in: Jaarboek Amstelodamummum 7 (1909), (*) Breen,, Joh. C. & A.W. Weissman, 'Geschiedenis van het huis Keizersgracht 317' 'm:jaarboek Amstelodamumlodamum 17 (1919), (*) Braudel,, Fernand, Civilisation matérieue, économie et capitalisme, XV-XVUf siècle I. Les structures du

5 288 8 Bibliografie Bibliografie quotidien:quotidien: Ie possible et l'impossible (Parijs 1979). Briels,, J., De Zuid-Nederlandse immigratie (Haarlem 1978). Briels,, J., Zuid-Nederlanders in de Republiek Een demografische en cultuurhistorische studie (Sintt Niklaas 1985). Briels,, J., 'De Zuidnederlandse immigratie ' in: Tijdschrift voor Geschiedenis 100 (1987), Brugmans,, H., Geschiedenis van Amsterdam (Utrecht ), 6 dln. Brulez,, W., 'De diaspora der Antwerpse kooplui op het einde van de 16 e eeuw' in: Bijdragen voor dede Geschiedenis der Nederlanden XV (I960), Brulez,, W., 'Anvers de 1585 a 1650' in: Vierteljahrschrift für Sozial- und Wirtschafisgeschichte 54 (1967),, Bry,, Theodor de, AmericaePars Ouinta (Frankfurt 1595). Burke,, Peter, The historical anthropology of early modern Italy. Essays on perception and communication (Cambridgee 1987). Bijlsma,, R., Rotterdams welvaren (Den Haag 1918). Cau,, C, Groot Placaatboeck vervattende de placaten, ordonnantien ende edicten van de Hoogh Mogende HeerenHeeren Staten Generaal der Vereenighde Nederlanden: ende van de Ed. Groot Mog. Heeren Staten van HollandtHollandt ende West-Vrieslandt; Midtsgaders van deed. Mog. Heeren Staten van Zeelandt (Den Haa ),, 8 dln. Cipolla,, C.M., 'The diffusion of innovations in early modern Europe' in: Comparative Studies Studies in So cietyciety and History 14 (1972), Coppejans-Desmedt,, H., Bijdrage tot tot de studie van de gegoede burgerij te Gent in de XVIIe eeuw: de vormingming van een nieuwe sociaal-economische stand ten tijde van Maria Theresia (Brussel 1952). Cordonnier,, Alexis, 'Une industrie fragile: Ie raffinage du sucre a Lille ( )' in: Revue du Nord8SNord8S (2001), Daarnhouwer,, J.F., 'Waar stonden de suikerbakkerijen 't Vagevuur en 't Groot Hemelrijck?' in: MaandbladMaandblad Amstelodamum54 (1967), (*) Davids,, CA., 'On the diffusion of nautical knowledge from the Netherlands to north-eastern Europe,, ' in: W.G. Heeres, L.MJ.B. Hesp, L. Noordegraaf & R.C.W. van der Voort (eds.),, From Dunkirk to Danzig. Shipping and trade in the North Sea and the Baltic, Essayssays in honour of J.A. Faber (Hilversum 1988), Davids,, Carel A., 'The transfer of windmill technology from the Netherlands to North-Eastern Europee from the 16th to the early 19th century' in: Lemmink, J.Ph.S. &J.S.A.M. van Koningsbruggee (eds.), Baltic affairs. Relations between the Netherlands and North-Eastern Europe Essays (Nijmegen 1990), Davids,, Karel, 'Beginning entrepreneurs and municipal governments in Holland at the time of thee Dutch Republic' in: Lesger & Noordegraaf (eds.), Entrepreneurs and entrepreneurship, Davids,, Karel, 'Zekerheidsregelingen in de scheepvaart en het landtransport, ' in: Jacquess van Gerwen & Marco H.D. van Leeuwen (samenst.), Studies over zekerheidsarrangementen.ten. Risico 's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/ Denn Haag 1998), Davids,, Karel, 'Neringen, hallen en gilden. Kapitalisten, kleine ondernemers en stedelijke overheidd in de tijd van de Republiek' in: Davids e.a. (red.), Kapitaal, ondernemerschap en beleid, Davids,, Karel, 'Familiebedrijven, familisme en individualisering. Nederland, ca Een bijdragee aan de theorievorming' in: Amsterdams Sociologisch Tijdschrift 24 (1997), Davids,, Karel, 'Deregulering in de stedelijke exportnijverheid in de vroegmoderne tijd. Beschouwingenn over de Republiek in Europees perspectief* in: Lesger & Noordegraaf (red.), Ondernemersnemers en bestuurders, Davids,, C.A., W. Fritschy & LA. van der Valk (red.), Kapitaal, ondernemerschap en en beleid. Studies over

6 Bibliografie Bibliografie economieeconomie en politiek in Nederland, Europa en Azië van 1500 tot heden. Afscheidsbundel voor prof. dr. RW.RW. Klein (Amsterdam 1996). Davids,, K. & L. Noordegraaf (eds.), The Dutch economy in the Golden Age. Nine studies (Amsterdam 1993).. Economic and Social History of the Netherlands vol. 4 Deerr,, Noel, The history of sugar (Londen 1949), 2 din. Degryse,, Karel, 'Fortuin en sociaal prestige. Enkele beschouwingen over het 'verraad van de burgerij'' tijdens het Ancien Régime' in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 3 3 (1977), Degryse,, Karel, *The aristocratization of the Antwerp mercantile elite (I7th-18th century)' in: Lesgerr 8c Noordegraaf (eds.), Entrepreneurs and entrepreneurship, Dehing,, Pit 8c Marjolein 't Hart, 'Linking the fortunes: currency and banking, ' in: Marjoleinn 't Hart, Joost Jonker &Jan Luiten van Zanden (eds.), A financial history of the Netherlands (Cambridgee 1997), Dekker,, Rudolf, 'Handwerkslieden en arbeiders in Holland van de zestiende tot de achttiende eeuw:: identiteit, cultuur en protest' in: Peter te Boekhorst, Peter Burke & Willem Frijhoff (red.),, Cultuur en maatschappij in Nederland Een historisch-antropologisch perspectief (Meppel/Amsterdamm 1992), Delen,, Marie-Ange, Hof en hofcultuur rondom Willemvan Oranje ( ) (dissertatie Universiteit Leidenn 2001). Denucé,J.,, Italiaansche koopmansgeslachten te Antwerpen in de XVIe-XVIIIe eeuwen (Mechelen 1934). Denucé,, Jan, Koopmansleerboeken van de XVF en XVIf eeuwen in handschrift (Antwerpen-Brussel- Gent-Leuvenn 1941). Deursen,, A.Th. van (bew.), Resolutiën der Staten-Generaal. Nieuwe reeks Rijks Geschiedkundigee Publicatiën 135, 151, 152, 176, 187, 208, 223 (Den Haag ), 7 dln. Deursen,, A.Th. van, 'Kerk of parochie? De kerkmeesters en de dood ten tijde van de Republiek' in:: Tijdschrift voor Geschiedenis 89 (1976), Deursen,, A.Th. van, Bavianen en slijkgeuzen. Kerk en en kerkvolk ten tijde van Maurits en Van Oldebarnevelt (Franekerl991).. Deursen,, A.Th. van, Mensen van klein vermogen. Het kopergeld van de Gouden Eeuw (Amsterdam 1991).. Dietz,, A., Frankfurter Handelsgeschichte (Frankfurt am Main ), 4 din. (*) Dillen,, J.G. van (ed.), Bronnen tot de geschiedenis der Wisselbanken: (Amsterdam, Middelburg, Delft, Rotterdam)terdam) Rijks Geschiedkundige Publicatiën 59, 60 (Den Haag 1925), 2 dln. Dillen,, J.G. van (ed.), Bronnen tot de geschiedenis van het bedrijfsleven en gildewezen van Amsterdam Rijks Geschiedkundige Publicatiën 69, 78, 144 (Den Haag ), 3 dln. (*) Dillen,, J.G. van, 'Vreemdelingen te Amsterdam in de eerste helft der zeventiende eeuw I. De portugeeschee Joden' in: Tijdschrift voor Geschiedenis 50 (1935), Dillen,, J.G. van, Amsterdam in Het kohier van de Capitate Impositie van 1585 (Amsterdam 1941). (*) ) Dillen,, J.G. van, Het oudste aandeelhoudersregister van van de kamer Amsterdam der Oost-Indische Compagnie Werkenn uitgegeven door de vereniging Het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief 14 (Denn Haag 1958). (*) Dillen,, J.G. van, 'Oprichting en functie der Amsterdamse wisselbank in de zeventiende eeuw, '' in: J.G. van Dillen, Mensen en achtergronden. Studies uitgegeven ter gelegenheid van de tachtigstetachtigste jaardag van de schrijver (Groningen 1960), Dillen,, J.G. van 'Omvang en samenstelling van de bevolking van Amsterdam in de 17 e en 18 e eeuw'' in: J.G. van Dillen, Mensen en achtergronden. Studies uitgegeven ter gelegenheid van de tachtigstetigste jaardag van de schrijver (Groningen 1964), Dillen,, J.G. van, Van rijkdom en regenten. Handboek tot de economische en sociale geschiedenis van Nederlandland tijdens de Republiek (Den Haag 1970). Dobb,, Maurice, Studies in the development of capitalism (Londen 1946). Donnet,, Fernand, 'Les exiles anversois a Cologne ( )' in: Bulletin de VAcadémie Royale

7 290 0 Bibliografie Bibliografie d'archéologiedebelgiqued'archéologiedebelgique (1898), (*) Druenen,, P.G. van, 'Gilden, trafieken en de rol van de overheid' 'm:jaarboek voorde Geschiedenis van BedrijfBedrijf en Techniek 5 (1988), Dudokk van Heel, S.A.C., '"De Gapert" van de kruidenier Hendrick Anthonisz. Wissel: Damrak nr. 50'' in: Maandblad Amstelodamum 63 (1976), (*) Dudokk van Heel, S.A.C., 'Abraham Anthonisz Recht ( ) Een remonstrants opdrachtgeverr van Rembrandt' in: Maandblad Amstelodamum 65 (1978), (*) Dudokk van Heel, S.A.C., 'Het geboortejaar van de schilder Adriaen Backer ( )' in: Maandbladblad Amstelodamum67 (1980), (*) DuPlessis,, Robert & Martha C. Howell, 'Reconsidering the early modern urban economy: the casess of Leiden and Lille' in: Past and Present 94 (1982), DuPlessis,, Robert S., Transitions to capitalism in early modern Europe New approaches to European historyy 10 (Cambridge 1997). Dijk,, H. van & D J. Roorda, Het patriciaat in Zierikzee tijdens de Republiek (Zierikzee 1979). E.J.W.,, 'Portugeesch Israëlitische Gemeente' in: Maandblad Amstelodamum 2 (1915), (*) E.,, R., 'Eerste fabriek van geraffineerde suiker in Holland' in: DeNavorscher 15 (1865), 36. Eeghen,, LH. van, 'Marten Soolmans en Oopjen Coppit' in: Maandblad Amstelodamum 43 (1956), (*) Eeghen,, LH. van, 'De hofsteden Scheybeek en Akerendam te Beverwijk' in: Maandblad AmstelodamumAbdamumAb (1958), (*) Eeghen,, LH. van, 'Waar woonde Rembrandt in zijn eerste Amsterdamse jaren?' in: Maandblad AmstelodamumAmstelodamum4646 (1959), (*) Eeghen,, LH. van, 'De Deense admiraal Cort Sivertsen Adeler op het Rokin' in: Maandblad Amstelodamum52lodamum52 (1965), (*) Eeghen,, LH. van, 'De vier huizen van Cromhoult' in: Maandblad Amstelodamum 53 (1966), (*) ) Eeghen,, LH. van, 'De familie van Garbrandt Adriaensz Bredero 't kan verkeeren' in: Maandblad AmstelodamumAmstelodamum5555 (1968), (*) Eeghen,, LH. van, 'Het Nederlands theater instituut' in: Maandblad Amstelodamum 67 (1980), 25. (*) ) Eggen,, J.L.M., De invloed door Zuid-Nederland op Noord-Nederland uitgeoefend op het einde der XVIe en het beginbegin der XVIIe eeuw Uitgave van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkundee (Gent 1908). Egmond,, Florike, 'Erezaken: rond een echtelijk conflict in het zestiende-eeuwse Haarlem' in: TijdschriftTijdschrift voor Geschiedenis 107 (1994), Elias,, J.E., De Vroedschap van Amsterdam (Haarlem ), 2 dln. (*) Elias,, Johan E., Geschiedenis van het Amsterdamsche regentenpatriciaat (Den Haag 1923). Emmer,, P.C., 'The West India Company, : Dutch or Atlantic?' in: Leonard Blussé & Femmee Gaastra (eds.), Companies and and trade. Essays on overseas trading companies during the Ancien RégimeRégime (Leiden 1981), EncyclopédieEncyclopédie ou Dictionnaire Dictionnaire raisonné des sciences des arts et des métiers par une Socié mismis en ordre &publiéparm. Diderot,...et quant a lapartie mathématique, par M. d'aumbert (Parijs ),, 35 dln. Engels,, M.C., Merchants, interlopers, seamen and corsairs: the 'Flemish'community in Livorno and Genua ( )( ) (Hilversum 1997). (*) Enschedé,, J.W., 'Aantekeningen over de boekverkoopers Colijn en Colom' in: Amsterdamsch Jaarboekjeboekje (1904), (*) Evenhuis,, R.B., Ook dat was Amsterdam. De kerk der Hervorming in de Gouden Eeuw (Amsterdam ),, 2 dln. (*) Fafié,, Th. A., 'Een Lutherse bibliotheek in de 17e eeuw' in: Maandblad Amstelodamum 59 (1972), (*) )

8 Bibliografie Bibliografie Fock,, C. Willemijn, 'Kunstbezit in Leiden in de zeventiende eeuw' in: Schuurman, De Vries & Van derr Woude (red.), Aards geluk, Frederiks.J.G.. 8c PJ. Frederiks, Kokier van den tweekondertsten penning voor Amsterdam en onderhoorigeplaatsengeplaatsen over 1631 (Amsterdam 1890). (*) Friedrichs,, Christopher R., The early modern city (Londen 1995). Frijhoff,, Willem & Marijke Spies, 1650 Bevochten eendracht (Den Haag 1999). Fuks-Mansfeld,, R.G., De Sefardim in Amsterdam tot 1795: aspecten van een joodse minderheid in een Hollandsestadlandsestad (Hilversum 1989). (*) Gaastra,, Femme S., De geschiedenis van de VOC (Zutphen 1991). Galloway,, J.H., The sugar cane industry. An historical geography from its origins to 1914 Cambridge Studiess in Historical Geography 12 (Cambridge 1989). Gelder,, H.A. Enno van, De levensbeschouwing van Cornells Pieterszoon Hooft, burgemeester van Amsterdamdam (Amsterdam 1918). Gelder,, H.A. Enno van, 'De nijverheid' in: H. Brugmans (samenst.), Het huiselijk en maatschappelijk levenleven onzer voorouders (Amsterdam 1931), II, Gelder,, H.A. Enno van, Vrijheid en onvrijheid in de Republiek: geschiedenis der vrijheid van drukpers en godsdienstgodsdienst van 1572 tot Van 1572 tot 1619 (Haarlem 1947). Gelderblom,, Oscar, 'De deelname van Zuid-Nederlandse kooplieden aan het openbare leven van Amsterdamm ( )' in: Lesger & Noordegraaf (red.), Ondernemers en bestuurders, (*) Gelderblom,, Oscar, Zuid-Nederlandse kooplieden en de opkomst van de Amsterdamse stapelmarkt ( )1630) (Hilversum 2000). (*) Glamann,, Kristoff, Dutch-Asiatic trade (Kopenhagen/Den Haag 1958). Goey,, F.M.M, de, 'Ondernemersgeschiedenis in Amerika, Nederland en België ( ). Trendss in vraagstellingen, onderzoeksmethoden en thema's: een overzicht' in: NEHA-jaarboek voorvoor economische, bedrijfs-en techniekgeschiedenis 59 (1996), Goey,, Ferry de & Jan Willem Veluwenkamp, 'Ondernemerschap en institutionele context in vergelijkendd perspectief: een onderzoeksprogramma' in: NEHA-bulletin, tijdschrift voor de economischesche geschiedenis in Nederland 15, 1 (2001), Goor.J.. van, De Nederlandse koloniën. Geschiedenis van de Nederlandse expansie (Den Haag 1994).. Gouw.J.. ter, Geschiedenis van Amsterdam (Amsterdam ), 8 dln. Gramulla,, Gertrud Susanna, Handelsbeziehungen Köïner Kaufleute zwischen 1500 und 1650 Forschungenn zur internationalen Sozial- und Wirtschaftsgeschichte, Band 4 (Keulen/Wenen 1972).. (*) Grassby,, Richard, The business community of seventeenth-century England England (Cambridge 1995). Gijsbers,, W., Kapitale ossen. De internationale handel in slachtvee in Noordwest-Europa tussen 1300 en 1750N.W.1750N.W. Posthumus Reeks IX (Amsterdam 1999). Haks,, Donald, Huwelijk en gezin in Holland in de 17de en 18de eeuw. Processtukken en moralisten over aspectenpecten van het laat 17de- en 18de-eeuwsegezinsleven (Utrecht 1985). Hallema,, A., Van biet tot tot suiker. J.P. van Rossum als suikerindustrieel, koopman en organisator (Baarn 1948).. Hart,, S., 'De eerste Nederlandse tochten ter walvisvaart' in: Jaarboek Amstelodamum 49 (1957), (*) ) Hart,, S., 'Lambert van Tweenhuysen ( )' in: L.M. Akveld, Ph.M. Bosscher.J.R. Bruijn 8c F.C.. van Oosten (red.), Vier eeuwen varen. Kapiteins, kapers, kooplieden en geleerden (Bussum 1973),, (*) Hart,, S., 'Geschrift en getal. Onderzoek naar de samenstelling van de bevolking van Amsterdam inn de I7 e en 18 e eeuw, op grond van gegevens over migratie, huwelijk, beroep en alfabetisme' in:: S. Hart, Geschrift en en getal. Een keuze uit de demografisch-, economisch- en sociaal-historische studiën opop grond van Amsterdamse en Zaanse archivalia, (Dordrecht 1976),

9 292 2 Bibliografie Bibliografie Hart,, S., 'De Italië-vaart ' in: Jaarboek Amstelodamum 70 (1978), (*) Hart,, M. 't, 'Freedom and restrictions. State and economy in the Dutch Republic, ' in: Davidss &: Noordegraaf (eds.), The Dutch economy in the Golden Age, Hazewinkel,, H.C., Geschiedenis van Rotterdam (Zaltbommel 1974), 5 din. Heeringa,, K. (ed.), Bronnen tot de geschiedenis van den Levantschen handel ( ) Rijks Geschiedkundigee Publicatiën 9, 10 (Den Haag 1910), 2 dln. (*) Heide,, J. vander & J. vander Heide de jonge, Beschrijving der nieuwlijks uitgevonden en geoctrojeerde slang-slang- brandspuiten en haare wijze van brand-blussen tegenwoordig binnen Amsterdam in gebruik zijndede (Amsterdam 1690). Heijden,, Manon van der, Huwelijk in Holland: stedelijke rechtspraak en kerkelijke tucht, (Amsterdamm 1998). Heijer,, Henk den, De geschiedenis van de WIC (Zutphen 1994). Hilton,, Rodney (ed.), The transition from feudalism to capitalism (Londen 1978). Holbach,, Rudolf, Frühformen von Verlag und Grofibetrieb in der gewerblichen Produktion ( Jahr- AwndCT-^Vierteljahrschriftfürr Sozial-und Wirtschaftsgeschichte, Beiheft 110 (Stuttgart 1994). Hollestelle,, J., 'De Nederlandse steenbakkerij in de zeventiende en achttiende eeuw' in: Economisch-HistorischJaarboekmisch-HistorischJaarboek4444 (1981), Hovy,, Johannes, Het voorstel van 1751 tot instelling van een beperkt vrijhavenstelsel in de Republiek (propositiepositie tot een gelimiteerd porto-franco) (Groningen 1966). Houtte,J.A.. van, 'Nijverheid en landbouw' in: Algemene Geschiedenis der Nederlanden (Utrecht/Antwerpenn 1952), IV, Huetzz de Lemps, Alain, 'Boissons coloniales et essor du sucre' in: Jean-Louis Flandrin & Massimo Montanarii (dir,), Histoiredel'alimentation (Parijs 1996), Israel,, Jonathan L, The Dutch Republic and the Hispanic world, (Oxford 1982). Israel,, J.I., 'The economie contributions of Dutch Sephardi Jewry to Holland's Golden Age' in: TijdschriftTijdschrift voor Geschiedenis 96 (1983), Israel,, J.I., Dutch primacy in world trade, (Oxford 1989). Israel,, J.L, TheDutch Republic. Its rise, greatness and fall, (Oxford 1995). Jacobs,, Els M., Koopman in Azië: de handel van de Verenigde Oost-Indische Compagnie tijdens de 18^ eeuw (Zutphenn 2000). Jansen,, P.C., 'Verraad in Holland' in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis $ $ (1977), Jansen-Sieben,, Ria & Johanna Maria van Winter, De keuken van de late middeleeuwen: een kookboek uit dede Lage Landen Landen (Amsterdam 1998). Jansma,, T.S., 'De economische opbloei van het Noorden' in: Algemene Geschiedenis der Nederlanden (Utrecht/Antwerpenn 1952), V, Jansma,, T.S., 'Economische en sociale ontwikkeling van het Noorden' in: Algemene Geschiedenis der NederlandenNederlanden (Utrecht/Antwerpen 1953), VI, Janssens,, A., 'Een calcoetschen haen, sucolaet en suyckervlaikens. De opkomst en verspreiding vann nieuwe voedingswaren in Antwerpen in de zeventiende eeuw' in: Bijdragen tot de GeschiedenüS2denüS2 (1999), Janssens,, Gustaaf, '"Verjaagd uit Nederland": Zuidnederlandse emigratie in de zestiende eeuw. Eenn historiografisch overzicht (ca )' in: Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis 75 (1995),, Japikse,, N. (ed.), Resolution der Staten-Generaal van Rijks Geschiedkundige Publicatiën 26,, 33, 41, 43, 47, 51, 55, 57, 62, 71, 85, 92, 101 (Den Haag ), 13 dln. Jeannin,, Pierre, Les marchands au XVIe siècle (Parijs 1969). Jobse-Vann Putte, Josien, Eenvoudig maar voedzaam. Cultuurgeschiedenis van de dagelijkse maaltijd in Nederlandderland (Nijmegen 1995). Jong,, JJ. de, Met goed fatsoen: de elite in een Hollandse stad: Gouda Hollandse Historische Reekss V(Amsterdam 1985). Jong,, Joop de, Een deftig bestaan: het dagelijks leven van regenten in de 17de en 18de eeuw (Utrecht

10 Bibliografie Bibliografie ).. Jong,, Joop de, 'Prosopografie, een mogelijkheid. Eliteonderzoek tussen politieke en sociaal-culturelee geschiedenis' in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 111 (1996),, Jongbloet-vann Houtte, G. (ed.), Brieven en andere bescheiden betreffende Daniel van der Meulen aug sept Rijks Geschiedkundige Publicatiën 196 (Den Haag 1986). (*) K.,, D., 'In het hart der stad' in: Maandblad Amstelodamum 1 (1914), (*) Kam.J.G.,, 'Kleine vondsten uit de inbrengregisters van de Weeskamer (2)' in: Maandblad Amstelodamum50lodamum50 (1963), (*) Kannegieter,, J.Z., 'De Elandsstraat in haar eerste stadium. Grepen uit de geschiedenis van de vroegeree Amsterdamse zeemleerindustrie' 'm: Jaarboek Amstelodamum 55 (1963), (*) Kannegieter,, J.Z., 'Stoepen en stoepjes' in: Maandblad Amstelodamum (1954), 1-8. (*) Kaplan,, Steven Laurence, The bakers of Paris and the bread question, (Durham/Londen 1996).. Kaptein,, H., De Hollandse textielnijverheid Conjunctuur & continuïteit (Hilversum 1998). Kellenbenz,, Hermann, Unternehmerkrafte im Hamburger Portugal- und Spanienhandel 1590 bis 1625 VeröffenüichungenderwirtschaftsgeschichdichenForschungsstellee 10 (Hamburg 1954). (*) Kellenbenz,, H., 'Les industries dans 1'Europe moderne ( )' in: P. Léon, F. Crouzet & R. Gasconn (eds.), ^industrialisation en Europe au XlXe siècle. Carthographie et typologie (Parijs 1972), Keunen,, Annemieke & Herman Roodenburg, 'Inleiding' in: Volkskundig Bulletin 18 (1992), themanummerr 'Schimpen en schelden. Eer en belediging in Nederland, ca ca. 1850', Keunen,, Annemieke, '"Ongaarne beticht en bevlekt": vrouwen, mannen en hun beledigingen voorr de correctionele rechtbank te Amsterdam, ' in: Volkskundig Bulletin 18 (1992), themanummerr 'Schimpen en schelden. Eer en belediging in Nederland, ca ca. 1850', Klein,, P.W., De Trippen in de 17 eeuw. Een studie over het ondernemerschap op de Hollandse stapelmarkt (Assenn 1965). Klein,, Peter W., 'Entrepreneurial behaviour and the economic rise and decline of the Netherlandss in the 17th and 18th centuries' in: Annates cisalpines d'histoiresociale 1 (1970), Klein,, P.W., 'De zeventiende eeuw ( )' in: J.H. van Stuijvenberg (red.), De economische geschiedenisschiedenis van Nederland (Groningen 1977), Klein,, P.W., '"Little London": British merchants in Rotterdam during the seventeenth and eighteenthh centuries' in: D.C. Coleman & P. Mathias (eds.), Enterprise and history. Essays in honournour of Charles Wilson (Cambridge 1984), Klein,, RVV. &J.W. Veluwenkamp, 'The role of the entrepreneur in the economic expansion of the Dutchh Republic' in: Davids & Noordegraaf (eds.), The Dutch economy in the Golden Age, Kloek,, Els, 'Het toezicht op de broeders en zusters der gemeente. De tucht volgens de acta van de gereformeerdee kerkeraad, en * in: Els Kloek, Wie hij zij, man of wijf: vrouwengeschiedeniswengeschiedenis en de vroegmoderne tijd: drie Leidse studies (Hilversum 1990), Kloott Meyburg, B.W. van der, 'Een produktiekartel in de Hollandse steenindustrie in de zeventiendee eeuw' in: Economisch-Historisch Jaarboek 2 (1916), Knevel,, Paul, Burgers in het geweer: de schutterijen in Holland (Hilversum 1994). Knotter,, A. & J.L. van Zanden, 'Immigratie en arbeidsmarkt in Amsterdam in de 17 e eeuw' in: TijdschriftTijdschrift voor Sociale Geschiedenis 13 (1987), Knotter,, Ad, 'Vreemdelingen in Amsterdam in de 17 C eeuw: groepsvorming, arbeid en ondernemerschap'' in: Holland, regionaal historisch tijdschrift 27 (1995), Knotter,, Ad, 'Een nieuwe theorie van het handelskapitalisme? Kanttekeningen bij Jan Luiten van Zanden,, The rise and decline of Holland's economy' in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 21 (1995),,

11 294 4 Bibliografie Bibliografie Knotter,, Ad, 'Parasitaire en dynamische elementen in het handelskapitalisme* in: Tijdschrift voor SocialeSociale Geschiedenis22 (1996), Koen,, E.M., 'Waar en voor wie werd de synagoge van 1612 gebouwd?' in: Maandblad Amstelodamumblmumbl (1970), (*) Koen,, E.M., 'De vleesvoorziening van de Portugese Joden te Amsterdam sinds het begin van de zeventiendee eeuw' in: Jaarboek Amstelodamum Amstelodamum 62 (1970), (*) Kok,, H.L., De geschiedenis van de laatste eer in in Nederland (Lochem 1970). Kooijmans,, L., Onder regenten: de elite in een Hollandse stad: Hoorn Hollandse Historische Reekss IV (Amsterdam 1985). Kooijmans,, Luuc, 'Risk and reputation. On the mentality of merchants in the early modern period'riod' in: Lesger & Noordegraaf (eds.), Entrepreneurs and entrepreneurship, Kooijmans,, Luuc, 'De koopman' in: H. Beliën, A.Th. Van Deursen & G.J. van Setten (red.), Gestaltenstalten van de Gouden Eeuw. Een Hollands groepsportret (Amsterdam 1995), Kretzschmar,, L.P.E., Voorlopige inventaris van het archief van de Weeskamer (1309) (1309) Uitgav vann het Gemeentearchief Amsterdam (Amsterdam 1985). Kuijpers,, Erika, 'Lezen en schrijven. Onderzoek naar het alfabetiseringsniveau in zeventiendeeeuwss Amsterdam' in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 23 (1997), Kuster,, Tobias, '500Jahre kolonialer Rohrzucker - 250Jahre europaischer Rübenzucker' in: Vierteljahrschriftteljahrschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte85 (1998), Laet,, J. de, Historie ofte laerlijck verhael van van de verrichtingen van de Geoctroijeerde West-Indische Compagnienie uitgegeven door S.P. 1'Honoré Naber & J.C.M. Warnsinck. Werken uitgegeven door De Linschoten-Vereeniging34,, 35, 37, 40 (Den Haag )., 4 dln. Leeuw-Kistemaker,, R.E. van der, Wonen en werken in de Warmoesstraat van de 14' tot het midden van de 1&1& eeuw Werkschrift van het Historisch Seminarium UvA 7 (Amsterdam 1974). Leidelmeijer,, M., 'Technische ontwikkeling in de suikerindustrie op Java, ' 'm:jaarboek voordevoorde Geschiedenis van Bedrijf en Techniek^ (1992), Leidelmeijer,, M., Van suikermolen tot grootbedrijf. Technische vernieuwing in de Java-industrie in de negentiendegentiende eeuw NEHA-series III, 25 (Amsterdam 1997). Leonhardt,, Gustav, 'Een Vingboonshuis geschilderd door Hondecoeter' in: Jaarboek Amstelodamummum 52 (1960), (*) Lesger,, Clé, Huur en conjunctuur: de woningmarkt in Amsterdam, (Amsterdam 1986). Lesger,, C, 'Onderzoekszwaartepunt N.W. Posthumus Instituut "Negotie en Nering. Ondernemerss in pre-industrieel Nederland vanaf de late middeleeuwen tot aan de industrialisatie (15e-19ee eeuw)" ' (ongepubliceerd 1993). Lesger,, Clé, 'Over het nut van huwelijk, opportunisme en bedrog. Ondernemers en ondernemerschapp in de vroegmoderne tijd in theoretisch perspectief in: Davids e.a. (red.), Kapitaal, ondernemerschapondernemerschap en en beleid, Lesger,, Clé, 'The "visible hand": views on entrepreneurs and entrepreneurship in Holland, '' in: Mario Rutten & Carol Upadhya (eds.), Small business entrepreneurs in Asia and Europe, TowardsTowards a comparative perspective (New Delhi 1997), Lesger,, Clé, 'Migranten in Amsterdam in de achttiende eeuw: residentiële spreiding en positie in dee samenleving' in: Jaarboek Amstelodamum Amstelodamum 89 (1997), Lesger,, Clé, Handel in Amsterdam ten tijde van de Opstand. Kooplieden, commerciële expansie expansie en verand ringring in de ruimtelijke economie van de Nederlanden ca ca (Hilversum 2001). Lesger,, Clé & Leo Noordegraaf (eds.), Entrepreneurs and entrepreneurship in early modern times: merchantschants and industrialists within the orbit of the Dutch staple market Hollandse Historische Reeks XXIVV (Den Haag 1995). Lesger,, Clé & Leo Noordegraaf, 'Inleiding' in: Lesger 8c Noordegraaf (red.), Ondernemers en bestuurders,stuurders, Lesger,, C. & L. Noordegraaf (red.), Ondernemers en bestuurders. Economie en politiek in de noordelijke NederlandenNederlanden in de late middeleeuwen en vroegmoderne tijd (Amsterdam 1999).

12 Bibliografie Bibliografie Lievense-Pelser,, E., 'De remonstranten en hun kerk' 'm: Jaarboek Amstelodamum 67 (1975), (*) Lindblad,, J.Th. (m.m.v. F.C. Dufour-Briët) (ed.), Dutch entries in the pound-toll registers ofelbing Rijks Geschiedkundige Publicatiên 225 (Den Haag 1995). (*) Lippmann,, E.O. von, Geschichte des des Zuckers seit dem attesten Zeilen bis bis zum Beginn der Rübenzucker- Fabrikation:brikation: ein Beitrage zur KuÜurgeschichte (Berlijn 1970; repr. van oorspr. uitgave van 1929). Lobato,, Isabel, 'Entrepreneurial behaviour of die 'botiguers' from Barcelona. Textile retail shops inn die second half of die seventeendi century' in: Journal of European Economic History 28 (2000),, Lourens,, Piet & Jan Lucassen, 'Ambachtsgilden binnen een handelskapitalistische stad: aanzettenn voor een analyse van Amsterdam rond 1700' in: NEHA-jaarboek voor economische, bedrijfs- en techniekgeschiedenistechniekgeschiedenis 61 (1998), Luyken,, Jan, Het Menselyk Bedryf. Vertoond in 100 Verbeeldingen van Ambachten, Konsten, Hanteeringen enen Bedryven; met Versen (Amsterdam 1694). Lucassen,, Jan & Rinus Penninx, Nieuwkomers, nakomelingen, Nederlanders. Immigranten in Nederland (Amsterdam 1994). Lunsinghh Scheurleer, Th.H., 'Het huis Herengracht 475 en zijn bewoners' in: Jaarboek Amsteloda- Amstelodamummum 59 (1967), (*) Maassen,, H.A.J., Tussen commercieel en sociaal krediet: de ontwikkeling van de Bank van Lening in Nederlandland van Lombard tot Gemeentelijke Kredietbank, (Amsterdam 1993). Marshall,, Richard K., The local local merchants ofprato: small entrepreneurs in the late medieval economy (Baltimore/Londenn 1999). Materné,, J., 'Antwerpen als verdeel- en veredelingscentrum van specerijen en suiker van de late 15 dee eeuw tot de 17 de eeuw' in: Nave, F. de & C. Depauw (red.), Europa aan tafel. Een verkenning vanvan onze eet- en tafelcultuur (Antwerpen 1993), Mathias,, Peter, 'Strategies for reducing risk by entrepreneurs in die early modern period' in: Lesgerr & Noordegraaf (eds.), Entrepreneurs and entrepreneurship, Matfiorez,, J., Les Étrangers en France sous l'ancien Regime II. Les AUemands, les Hollandais, les Scandinavesnaves (Parijs 1921). Mauro,, E, Le Portugal et l'atlantique au XVIIe siècle Etude économique (Parijs 1960). McCusker,, John J. & C. Gravesteijn, The beginnings of commercial and financial journalism: the commoditydity price currents, exchange rates currents, and money currents of early modern Europe NEHA-series 111,111 (Amsterdam 1991). Meischke,, R., 'De suikerbakkerij de "LadderJacob's"' in: Jaarboek Amstelodamum 49 (1957), (*) ) Meischke,, R., 'Het huis met de hoofden en zijn buren. Keizersgracht 117, 119, 121 en 123' in: MaandbladMaandblad Amstelodamum AA (1957), (*) Melis-Taeymans,, F., Antwerpsepoorterboeken (Antwerpen 1977), 6 din. (*) Mintz,, Sidney W., Sweetness and power. The place of sugar in modern history (New York 1985). Mitchell,, D.M., Sugar refining in Londen. Casestudy (ongepubliceerd paper 1994). Montanari,, Massimo, Honger en overvloed (Amsterdam 1994). Morgan,, Kenneth, 'Sugar refining in Bristol* in: Kristine Bruland & Patrick O'Brien (eds.), From familyfamily firms to corporate capitalism. Essays in business and industrial history in honour of Peter Mathias (Oxfordd 1998), Muldrew,, Craig, 'Interpreting die market: the ediics of credit and community relations in early modernn England' in: Social History 18 (1993), Muldrew,, Craig, The economy of obligation. The culture of credit and social relations in early modern Englandland Early modern history: society and culture (Basingstoke/New York 1998). Muller,, Leos, The merchant houses of Stockholm, c A comparative study of early-modern entrepreneurialpreneurial behaviour Acta Universitaüs Upsaliensis Studia Historica Upsaliensia 188 (Uppsala 1998)..

13 2966 Bibliografie Muntjewerff,, H.A., De spil waar alles om om draaide. Opkomst, bloei en neergang van de TiUmrgse familie- ondernemingderneming Wolspinnerij Pieter van Dooren Bijdragen tot de Geschiedenis van het Z denn van Nederland XCV (Tilburg 1992). Namier,, Lewis, The structure ofpolitics at the accession of George III (Londen 1929). Nierop,, Leonie van, 'De bruidegoms van Amsterdam van 1578 tot 1601' in: Tijdschrift voor Geschiedenis^schiedenis^ (1933), , 49 (1934), en & 52 (1937), en (*) ) Nierop,, Leonie van, 'Dejordaan in 1731 en Suikerraffinaderijen' in: Maandblad AmstelodamumAbmumAb (1958), en (*) Noordam,, Dirk Jaap, Geringde buffels en heren van stand. Het patriciaat van Leiden, (Hilversumm 1994). Noordegraaf,, L., 'Nijverheid in de noordelijke Nederlanden ' in: Algemene Geschiedenis derder Nederlanden (Bussum 1978), VII, Noordegraaf,, L., Overmoed uit onbehagen. Positivisme en hermeneutiek in de economische en sociale geschiedenisschiedenis (Hilversum 1990). Ook opgenomen in: L. Noordegraaf (red.), Ideeën en ideologie StudiesStudies over economische en sociale geschiedschrijving in Nederland (Amsterdam 1991), II,, Noordegraaf,, Leo, 'Programma D., N.W. Posthumus Instituut 1992 Negotie en nering. Ondernemerss in pre- industrieel Nederland vanaf de late middeleeuwen tot aan de industrialisatie (15 e -19 rr eeuw)' (ongepubliceerd 1993). Noordegraaf,, L., 'Dutch industry' in: Davids 8c Noordegraaf (eds.), The Dutch economy in the Golden Age,Age, Noordkerk,, H. (ed.), Handvesten ofte privilegiën ende octroyen mitsgaders willekeuren, costuimen, ordonnantiennantien ende handelingen der stad Amsterdam (Amsterdam ), 5 din. Novaky,, György, Sockersjudare och kompanihandel. Motsdttningen rnellan kapitalistisk production ochfeodaldal handel under 1600-talet Opuscula Historica Upsaliensia (Upsala 1989). Novaky,, György, 'On trade, production and relations of production. The sugar refineries of 17th centuryy Amsterdam' in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 23 (1997), Novaky,, György, 'Governments as entrepreneurs - governments and entrepreneurs. Some thoughtss of the function of entrepreneurship in social change', paper gepresenteerd op conferentiee Entrepreneurship and Institutions in a comparative perspective, Rotterdam januari Nusteling,, Hubert, Welvaart en werkgelegenheid in Amsterdam Een relaas over demografie, economieeconomie en en sociale politiek van een wereldstad (Amsterdam 1985). Oldewelt,, W.F.H., 'De "crudenier" stamvader van vele beroepen' in: W.F.H. Oldewelt, Amsterdamschesche archiefvondsten (Amsterdam 1942), Oldewelt,, W.F.H., 'De beroepsstructuur van de bevolking der Hollandse stemhebbende steden volgenss de kohieren van de familiegelden van 1674, 1715 en 1742' in: Economisch-Historisch JaarboekJaarboek 24 (1950). Oordt,, G.H.L.van, Suiker. Een studie over de invloed van Uden van de familie Van Oordt als eigenaren van suiker-raffinaderijensuiker-raffinaderijen en -handebfirma's te Rotterdam gedurende de 18', 19 en 20" eeuw ( 1967).. Oordtt van Lauwendrecht, H. van, 'De suikerraffinage te Rotterdam' in: Rotterdamsch Jaarboekje (1918),, Peters,, Lambert F., Der Handel Nürnbergs am Anfang des Dreifiigjdhrigen Krieges. Slrukturkomponenten, UnternehmenUnternehmen und Unternehmer -eine quantitative analyse- Vierteljahrschrift für Sozial- und schaftgeschichte,, Beiheft 112 (Stuttgart 1994). Petersson,, Astrid, Zuckersiedersgewerbe und Zuckerhandel in Hamburg im Zeitraum von 1814 bis EntwicklungEntwicklung und Struktur zweier wichtiger Hamburger Wirtschaftszweige des vorindustriellen Zeit Vierteljahrschriftt für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte, Beiheft 140 (Stuttgart 1998). Peuter,, R. de, Negocianten en entrepreneurs in een regionale hoofdstad: Brussel in de achttiende eeuw

14 BibliografieBibliografie 297 (Utrechtt 1994). Piso,, Guilielmo, De Medicina Brasiliensi libri quatuor (Leiden/Amsterdam 1648). Poelwijk,, Arjan, 'Wet- en regelgeving in de Amsterdamse zeepnijverheid' in: Lesger & Noordegraaff (red.), Ondernemers en bestuurders, Pohl,, Hans, 'Die Zuckereinfuhr nach Antwerpen durch portugiesische Kaufleute wahrend des 80 jahrigenn Krieges' in: Jakrbuch für die Geschichte von Staat, Wirtschaft und Geseüschaft Lateinameri- LateinamerikasWkasW (1967), Pontanus,, Joh. I., Historische beschryvinghe der seer wijt beroemde coop-stadt Amsterdam (Amsterdam 1968;; facsimile-uitgave van oorspronkelijke editie uit 1614). Posthumus,, N.W., Nederlandscheprijsgeschiedenis (Leiden ), 2 dln. Prak,, M.R., Gezeten burgers: de elite in een Hollandse stad: Leiden Hollandse Historische Reekss VI (Amsterdam 1988). Prak,, Maarten, 'Aristocratisering' in: Spiegel Historiael 23 (1988), Prak,, Maarten, 'Early modern capitalism. An introduction' in: M. Prak (ed.), Early modern capitalism.lism. Economic and social change in Europe, Routledge Explorations in Economic Historyy 21 (Londen/New York 2001), Prange,, Ruth, Die bremische Kaujmannschafi des 16. und 17. Jahrhunderts in sozialgeschichtlicher Betrachtungtrachtung Veröffendichungen aus dem Staatsarchiv der Freien Hansestadt Bremen, Band 31 (Bremenn 1963). Ratelband,, K. (ed.), Reizen naar West-Afrika van van Pieter van den Broecke Werken uitgegeven doorr De Linschoten-Vereeniging 52 (Den Haag 1950). (*) Ravesteynn Jr., W. van, Onderzoekingen over de economische en sociale ontwikkeling van Amsterdam gedurenderende de de 16e en het eerste kwart der 17e eeuw (Amsterdam 1906). Reesse,, J.J., De suikerhandel van Amsterdam van het begin van de 17 eeuw tot Een bijdrage tot de handelsgeschiedenishandelsgeschiedenis des vaderlands, hoofdzakelijk uit de archieven verzameld en samengesteld (H lemm 1908). Reesse,, J J., De suikerhandel van Amsterdam van 1813 tot Een Een bijdrage tot de handelsgeschiedenis des vaderlands,vaderlands, hoofdzakelijk uit de archieven verzameld en samengesteld (Den Haag 1911). Reisig.J.H.,, De suikerraffinadeur; of volledige beschrijving van het suiker, deszelfs aankweking bereidingen verzendingverzending met de opgaave der verschillende bewerking bewerking molens, fabrieken enz. in en buiten Europ ledigee beschrijving van alle konsten, ambachten, handwerken, fabrieken, trafieken, derselver werkhuizen,, gereedschappen, enz. Elfde stuk (Dordrecht 1793). Rogier,, L.J., 'Over karakter en omvang van de Nederlandse emigratie in de zestiende eeuw' in: HistorischHistorisch Tijdschrift. 16 (1937), en 17 (1938), Roodenburg,, Herman, Onder censuur. De kerkelijke tucht in de gereformeerde gemeente van Amsterdam, (Hilversum 1990). Roodenburg,, Herman, 'De notaris en de erehandel: beledigingen voor het Amsterdamse notariaat,, ' in: Volkskundig Bulletin 18 (1992), themanummer 'Schimpen en schelden. Eer enn belediging in Nederland, ca ca. 1850', Roodenburg,, Herman, 'Eer en oneer ten tijde van de Republiek: een tussenbalans' in: Volkskundigdig Bulletin 22 (1996), Roorda,, DJ., Partij en factie. De oproeren van 1672 in de steden van Holland en Zeeland, een krachtmeting tussenpartijentussenpartijen en facties (Groningen 1978). Roorda,, DJ., 'Prosopografie, een onmogelijke mogelijkheid?' in: Bijdragen en Mededelingen betreffendetreffende de Geschiedenis der Nederlanden 94 (1979), Roorda,, DJ., 'Het Hollandse regentenpatriciaat in de 17 dc eeuw' in: C.B. Wels e.a. (red.), Vaderlandslands verleden in veelvoud (Den Haag 1980), I, Roosbroeck,, R. van, Emigranten. Nederlandse vluchtelingen in Duitsland ( ) (Leuven 1968). Roover,, Raymond de, 'A Florentine firm of cloth manufacturers. Management and organization off a sixteenth-century business' in: Julius Kirschner (ed.), Business, banking and economic thoughtthought in late medieval and early modern Europe: selected studies of Raymond de Roover

15 298 8 Bibliografie Bibliografie (Chicago/Londenn 1974), Schelven,, A.A. van, Omvangen invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 1& eeuweeuw (Den Haag 1919). Schelven,, A.L. van, Onderneming en jamilisme. Opkomst, bloei en neergang van de textielonderneming Van HeekHeek & Co te Enschede (Leiden 1984). Schilling,, Heinz, Niederldndische Exulanten im 16. Jahrhundert. Ihre Stellung im Sozialgefüge und im Religiösenligiösen Leben deutscher und englischer Stadie Schriften des Vereins für Reformationsgeschichte 187jahrgangg 78 und 79 (Gütersloh 1972). Schilling,, H., 'Confessional migration and social change. The case of the Dutch refugees of the sixteenthh century' in: P. Klep & E. van Cauwenbergh (eds.), Entrepreneurship and the transformationmation of the economy (10th-20th centuries): essays in honour of Herman van der Wee (Leuven 1994) Schmidt,, C, Om de eer van de familie. Het geslacht Teding van Berkhout : een sociologische benaderingnadering (Amsterdam 1986). Schuurman,, Anton, Jan de Vries & Ad van der Woude (red.), Aards geluk: de Nederlanders en hun spullenspullen van 1550 tot 1850 (Amsterdam 1997). Scoville,, Warren C, 'Minority migrations and the diffusion of technology' in: Journal ojeconomic History XIHistory XI (1951), Sillem,, Wilhelm, 'Zur Geschichte der Niederlander in Hamburg von ihrer Ankunft bis zum AbschluCC des Niederlandischen Contracts 1605' in: Zeitsckrift des Vereins für hamburgische GeschichteVllschichteVll (1841), Sluiter,, Engel, 'Dutch-Spanish rivalry in the Caribbean area, ' in: Hispanic American Historicaltorical Review Review 28 (1948), Smeenge,, A.M.H., 'Eva Coen-Menten de echtgenote van een gouverneur-generaal' 'm: Jaarboek AmstelodamumAmstelodamum3333 (1936), (*) Smit,, HJ. (ed.), Bronnen tot de geschiedenis van den handel met Engeland, Schotland en IerlandKijks Geschiedkundigee Publicatiën 65, 66, 86, 91 (Den Haag 1928), 4 dln. (*) Smit,, J., De Zuidhollandse weeskamers. Haar taak en inrichting en de liquidatie van haar zaken (Alphen a/dd Rijn 1946). Smith,, Woodruff D., 'Complications of the commonplace: tea, sugar, and imperialism' in: Journal ojinterdisciplinaryojinterdisciplinary History 23 (1992), Sneller,, Z.W., De ontwikkeling der Nederlandsche export-industrie (Rotterdam 1925). Sneller,, Z.W. & W.S. Unger (eds.), Bronnen tot de geschiedenis van den handel met Frankrijk Rijks Geschiedkundigee Publicatiën 70, 70* (Den Haag ). (*) Soly,, H., Nijverheid en kapitalisme te Antwerpen inde 16e eeuw Studia historica Gandensia; uit de seminariess voor Geschiedenis van de Rijksuniversiteit te Gent 193 (Gent 1975). (Overdruk uit: AlbumAlbum Charles Verlinden (Gent 1975), ) Soly,, H., 'Het 'verraad' der 16 de -eeuwse burgerij: een mythe? Enkele beschouwingen betreffende hett gedragspatroon der 16 de -eeuwse Antwerpse ondernemers' in: Tijdschrift voor Geschiedenis 866 (1977), Spaanss joke, Haarlem na de Reformatie. Stedelijke cultuur en kerkelijk leven, Hollandse Historischee Reeks XI (Den Haag 1989). Stein,, R.L., The French sugar business in the eighteenth century (Baton Rouge 1988). Stols,, Eddy, De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met de Iberische wereld,wereld, (Brussel 1971), 2 dln. Stone,, Lawrence, 'Prosopography' in: Lawrence Stone, The past and present revisited (Londen 1987),, (Oorspronkelijk verschenen in: Daedalus. Journal of the American Academy of Arts andand Sciences (1971), ) Swetschinski,, Daniel M., The PortugueseJewish merchants of seventeenth-century Amsterdam: a social profilefile (Ann Arbor 1980). Subacchi,, Paola, 'Italians in Antwerp in the second half of the sixteenth century' in: Hugo Soly &