Houten vloerbekledingen

Transcriptie

1 Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid i.s.m. OpleidingsCentrum Hout Hout 4.3 Houten

2 Redactie Hoofdredacteur Arch. Edwin De Ceukelaire ISO 9001 CERTIFIED QUALITY SYSTEM BCCA Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid, Brussel, 2014 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen D/2014/1698/09 Redactiecomité Alex Dierickx, André De Potter, André Van de Velde, Bart De Waele, Bernard Despiere, Christof Termote, Dirk Watthé, Etienne Moernaut, Filip François, Jeroen Doom, Karel De Groote, Patrick Coene, Paul Delcour, Philip Deltour, Silveer De Dobbelaere, Yvo Borry, Patrick Van den Reeck Taaladvies Karel De Groote Terminologie André Van de Velde Tekeningen en illustraties Paul Delcour en Philip Deltour

3 Voorwoord Houten Voorwoord Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (fvb-ffc Constructiv) kreeg de afgelopen jaren steeds meer vragen naar een degelijk naslagwerk voor de schrijnwerker of de timmerman. Hoewel er heel wat boeken over hout en houtbewerking bestaan, is dit werk een niet te missen aanvulling: het geeft enerzijds een overzicht van de hedendaagse producten, technieken en toepassingen, én sluit anderzijds aan bij de al bestaande beroepsprofielen die stap voor stap omgezet worden in opleidingsprogramma s. Ook nieuwe ontwikkelingen in het opleidingslandschap (het stijgende belang van de bijscholing van de arbeiders, de invoering van het modulaire beroepsonderwijs, e.a.) maakten de opmaak van een nieuw handboektype noodzakelijk. Vele slimme mensen met slimme handen hebben met dit werk een onschatbare bijdrage geleverd om het vakmanschap in ons land op een hoger peil te brengen. Dit handboek richt zich dan ook tot iedereen die het vak onder de knie wil krijgen. In bevattelijke taal en in een sterk visuele stijl worden alle aspecten van het beroep in de kleinste bijzonderheden omschreven en uitgelegd. De lezer zal er een schat aan informatie in vinden, de opleider wordt een handleiding aangereikt die hem toelaat alle aspecten van het beroep aan te leren. Bij de samenstelling van de werkgroep was de inbreng van o.a. de beroepsorganisaties van doorslaggevend belang. Alleen zo kan immers een brug worden geslagen tussen het opleidingsveld en de realiteit van werkvloer of bouwplaats. Veel leesplezier en vooral succes! Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv 3

4 Houten Voorwoord ABSTRACT ABSTRACT Dit deel van het Modulaire Handboek Hout handelt over houten. Dit naslagwerk bevat een overzicht van de verschillende types houten vloerbedekking die toegepast worden, de legpatronen die gebruikt worden en de materialen waarmee een parketplaatser te maken krijgt. Tevens worden alle stappen van de plaatsing, de afwerking en het onderhoud van een houten vloerbekleding onder de loep genomen. Zo biedt dit handboek een volledig overzicht van de praktische kennis die een parketplaatser moet bezitten. In een eerste hoofdstuk wordt kort geschetst hoe de parketvloer ontstaan is. In het tweede hoofdstuk volgt een overzicht van de verschillende soorten houtachtige vloerbedekkingen die kunnen voorkomen, met hun voor- en hun nadelen. De waaier aan mogelijke legpatronen komt aan bod in het derde hoofdstuk. In het vierde hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de eigenschappen van de materialen: de esthetische en technische eigenschappen van de gebruikte houtsoorten, de eigenschappen van de verschillende ondergronden waarop het parket wordt aangebracht en de soorten lijmen die gebruikt kunnen worden. In het vijfde hoofdstuk, dat handelt over de verschillende stappen bij de plaatsing, wordt duidelijk dat ook hier verschillende technieken en toepassingen beschikbaar zijn. Na de plaatsing worden in hoofdstuk 6 de afwerkingentechnieken in detail bekeken: van schuren tot opstoppen, kleuren en de verschillende randafwerkingen. In een zevende hoofdstuk wordt het handboek afgesloten met richtlijnen voor het onderhoud van laminaat en geboende, geoliede of geverniste houten. 4

5 Inhoud Houten Inhoud 1. Algemeen Ontstaan Omschrijving Tendensen Soorten houten vloerbedekking Massief houten vloerbedekking Plankenvloer Parket Samengestelde houten vloerbedekking Meerlagig parket Houtfineervloer Vloerbedekking op basis van houtachtige materialen Kurk Bamboe vloerbedekking Laminaat Legpatronen Soorten legpatronen Sluitranden Materialen Houtsoorten Esthetische kenmerken Technische kenmerken Ondergrond Eisen gesteld aan de ondergrond Soorten ondergrond Lijmen Soorten lijmen Plaatsing Voorbereiding Bepalen van de legrichting Bepalen van de uitzettingsvoeg Controle van de plaatsingsvoorwaarden De controlelijst Uit te voeren metingen Opslag en conditionering Optimaliseren van de ondergrond Voorstrijken Egaliseren Uitlijnen en uitzetten Plaatsingstechnieken Zwevende plaatsing Genagelde plaatsing Gelijmde plaatsing Gelijmde en genagelde plaatsing Bijzondere toepassingen Vloerverwarming Vochtige ruimten Afwerking Schuren Specifieke schuurmachines Schuurpapier Schuurrichting en schuurgangen Opstoppen Oppervlaktebehandeling Kleuren Beschermingslaag Veiligheidsvoorschriften Randafwerking Plinten Profielen Eind- en tussendorpels Rozetten Opvulkit Onderhoud Geboende houten vloerbedekking Geoliede houten vloerbedekking Geverniste houten vloerbedekking Laminaat Verklarende woordenlijst Bijlagen

6

7 1 ALGEMEEN Houten 1 ALGEMEEN Canadees esdoorn en Amerikaans noten BDS-Meister Woca 1.1 Ontstaan Vloerbedekking uit houten planken bestaat al sinds de mens hout bewerkt. Lange tijd werden vloerdelen van verschillende afmetingen gewoon naast elkaar op de ondergrond vastgemaakt, zonder onderling met elkaar te verbinden. Ze vormden op die manier beloopbare oppervlaktes. Doorheen de jaren zijn de toepassingen geëvolueerd. Door het schaven van het bovenvlak en het gebruik van profileringen kwam men tot parket. Deze evolutie heeft zich verder ontwikkeld tot legpatronen en stroken in verschillende breedtes. Er worden ook stroken en motieven in panelen vervaardigd en de verkrijgbare figuraties zijn zo goed als onbeperkt. Maar niet alleen de esthetische waarde van een parket is belangrijk. Parket voelt comfortabel warm aan, is gemakkelijk te onderhouden en te renoveren. Voor mensen met allergieën is een parketvloer een ideale vloerbekleding. Eurotunnel London 1.2. Omschrijving De benaming houten vloerbedekking omvat tal van bevloeringen, waarbij het hout als grondstof is verwerkt. De veelzijdigheid in toepassingsmogelijkheden is een extra troef. Zo kan bijvoorbeeld aan het hout nog een bijkomende tint gegeven worden. Het parket is dan perfect in harmonie met de andere delen van het interieur. Parket wordt niet alleen gebruikt in woon- en slaapkamers maar ook in winkelruimten, sporthallen enz. 7

8 Houten 1 ALGEMEEN Diligno 1.3. Tendensen Een nieuwe trend is om oude vloeren of kasteelvloeren te combineren met een hedendaags interieur. De oude vloeren worden soms nagebootst door het opvullen van de knoesten of barsten in een andere kleur dan de oorspronkelijke houtkleur. Ingebouwde verlichting Brede planken, al dan niet gekalkt of gekleurd, worden ook steeds meer in het interieur geïntegreerd. Om de vloerbedekking een bijkomend accent te geven, kunnen bijkomende accessoires zoals verlichting ingewerkt worden of men maakt bewust de overgang naar een ander materiaal zoals tegels of gepolierd beton. De laatste jaren zijn er vooral binnen de houtachtige vloerbedekkingen enkele opmerkelijke evoluties. Enerzijds is er de opmars van de bamboe vloerbedekking en anderzijds de laminaten die de structuur en het uitzicht van massief hout steeds meer benaderen. Binnen de afwerking is vooral het oliën de nieuwe trend. 8

9 2 Soorten houten vloerbedekking Houten 2 Soorten houten vloerbedekking We onderscheiden drie groepen: massief houten vloerbedekking samengestelde houten vloerbedekking vloeren op basis van houtachtige materialen De benamingen en de samenstelling van de verschillende soorten houten vloerbedekkingen zijn strikt vastgelegd in normen en technische goedkeuringen. We spreken van massief houten vloerbekleding als het hout na plaatsing een minimum dikte heeft van 6 mm. Al deze normen worden gedefinieerd in een Europese norm, uitgegeven door het CEN (Comité Européen Normalisation). Deze norm is terug te vinden in classificatie van de houten vloerbedekking (bron TV 218 WTCB). Volgens de Europese normalisatie worden er acht types houten vloerbedekkingen onderscheiden. Plankenvloer uit naaldhout Plankenvloer uit loofhout Mozaïekparket (met en zonder afwerking) Lamparket Parket met tand en groef Kopshouten vloer Meerlagig parket Houtfineervloer Vloerbedekking uit houtachtige materialen zoals kurk, bamboe en laminaat worden hierin niet opgenomen, hoewel er een sterke overeenstemming bestaat wat betreft prestaties en plaatsing. 9

10 Houten 2 Soorten houten vloerbedekking 2.1. Massief houten vloerbedekking Massief houten vloerbedekking bestaat uit één laag massief hout met een minimum dikte van 6 mm na plaatsing. Binnen de massief houten vloerbedekkingen heb je plankenvloeren en parketten. Plankenvloer BDS-Rakelboom DW Plankenvloer Een plankenvloer is een dragende vloer uit massieve planken die zich meestal op de houten balklaag of vloerbalken van een gebouw bevindt. Plankenvloer wordt hoofdzakelijk genageld, maar kan ook gelijmd worden. Een zwevende plaatsing is ook mogelijk maar we raden dit af omwille van het werken van het hout. We noemen plankenvloeren bestaande uit extra brede massieve planken ook kasteelvloeren. Afmetingen Dikte (mm): Breedte (mm): Lengte (m): 1,5 6 De planken worden onderling met tand en groef verbonden om het doorbuigen van de plankenvloer te voorkomen. Aan de randen van de planken kan een afschuining voorzien zijn (chanfrein, mussenbek). De plankenvloer wordt meestal op kamerlengte, dwars op de balken in stroken geplaatst. Bij een uitvoering van een dragende vloer op een houten balklaag staat de dikte van de planken in evenredigheid tot de afstand tussen de balken of de lambourdes. De planken moeten een minimale dikte van 18 mm hebben om de zelfdragende functie van de vloer te garanderen. Ideaal is een dikte van 22 mm en een afstand tussen de balken of lambourdes van 400 mm hart op hart gemeten. De plankenvloer kan dubbelzijdig gebruikt worden als vloer en plafond. Detail plank Parket Parket is een verzamelnaam voor verschillende uitvoeringen van meestal niet-zelfdragende vloerbedekkingen bestaande uit een aantal massieve houten elementen die al dan niet met elkaar verbonden worden. Ook een aantal samengestelde houten vloerbedekkingen vallen onder de noemer parket. 10 Het verschil tussen een plankenvloer en parket met tand en groef is niet altijd even duidelijk. Het onderscheid kan worden gemaakt op basis van de breedte van de elementen. Bij parket met tand en groef zijn de planken maximum 110 mm breed, terwijl plankenvloeren breder kunnen zijn. Plankenvloeren hebben ook ruimere fabricagetoleranties.

11 2 Soorten houten vloerbedekking Houten Herrebaut Parket met tand en groef Parket met tand en groef wordt ook strokenparket genoemd. Het verschil met een plankenvloer is vooral theoretisch. De maximum breedte van parket met tand- en groef is 110 mm. Wanneer de breedte meer bedraagt, spreken we van een plankenvloer. De tand en groef voorkomen het wisselen tussen de planken onderling. Parketvloeren met tand en groef kunnen zowel genageld, gelijmd als zwevend gelegd worden. De zwevende plaatsing wordt in de realiteit minder toegepast omwille van het werken van het hout. Parket met tand en groef Afmetingen Dikte (mm): 8-30 Breedte (mm): Lengte (m): 0,25-2 WTCB - TV218 Parket met tand en groef Het parket wordt opgebouwd uit parallel naast elkaar geplaatste stroken die rondom of op de lange kanten voorzien zijn van een tand en groef. De randen kunnen afgeschuind zijn. Het afschuinen heeft als voordeel dat wanneer planken krimpen de voeg die dan ontstaat minder opvalt. 11

12 Houten 2 Soorten houten vloerbedekking Parketschool Lamparket of tapijtparket Lamparket is een massief parket opgebouwd uit naast elkaar geplaatste stroken die samen een motief vormen. De lamellen zijn niet voorzien van een tand en groef. Deze parketvloeren zijn niet zelfdragend. Het lamparket wordt genageld en/of gelijmd op een dekvloer of een houten ondervloer. Lamparket of tapijtparket Herrebaut Parket Afmetingen Dikte (mm): 6-10 Breedte (mm): Lengte (m): 0,25 2 De combinatie van een houten ondervloer met een lamparket creëert een heel stabiel systeem dat de werking van de lamellen beperkt, zeker bij brede stroken. De legpatronen zijn bij deze vorm van parket eindeloos. Veel voorkomende motieven zijn visgraat, Hongaars punt, strokenparket en dambord. Ook samengestelde decoratieve panelen zijn gemakkelijk uitvoerbaar. Decoratief paneel Diligno Mozaïekparket Deze parketvorm bestaat uit kleine lamellen hout die volgens een mozaïekmotief bij elkaar zijn gebracht. Op hun beurt worden ze tegendraads samengevoegd tot vierkante panelen waardoor een dambordeffect ontstaat. Een mozaïekparket kan zowel voor ondervloer als voor parket gebruikt worden. De plaatsing gebeurt voornamelijk door het verlijmen op een dekvloer. Mozaïekparket Afmetingen Dikte (mm): 6-10 Breedte (mm): Lengte (m): 0,1 0,16 De geprefabriceerde elementen worden samen gehouden door geperforeerd papier of een netwerk van gevlochten lijmdraad. 12

13 2 Soorten houten vloerbedekking Houten Lamel op kantparket Prepark Akazie gedaempft - Raekelboom Skyline - SDD Lamel op kant parket Een variante op het mozaïekparket is de lamel op kant vloer, waarbij de smalste kant van de lamel op de ondergrond wordt verlijmd. Net zoals bij mozaïekparket kunnen de lamellen op voorhand onderling verbonden worden, waardoor de plaatsingstijd aanzienlijk wordt versneld. Dit type vloerbedekking is meestal goedkoper dan een kopshouten vloer, het verlijmen is gemakkelijker en deze vloer heeft een grote slijtweerstand, wat vooral interessant is bij veel belopen ruimtes. Kopshouten parket Afmetingen Dikte (mm): Breedte (mm): 8 Lengte (m): 0,12 0,16 Een kopshouten vloer is samengesteld uit naast elkaar geplaatste blokjes massief hout, waarvan de vezelrichting loodrecht op de ondervloer en het bovenvlak staat. Het loopvlak bestaat hierdoor volledig uit kopshout. Deze vloerbedekking wordt gelijmd op een dekvloer of houten ondergrond. Afmetingen Dikte (mm): Breedte (mm): Lengte (m): 0,025 0,15 Kopshouten Parket De blokjes worden samengebracht tot geprefabriceerde elementen die samen worden gehouden door geperforeerd papier of een netwerk van gevlochten lijmdraad. De werking van kopshout is groter dan bij langshout. Hierdoor moeten we meer aandacht besteden aan het bepalen van de uitzetvoeg. Het grote voordeel van deze vorm van parket is de hoge slijt- en indrukweerstand. Daardoor is het heel geschikt voor intensief gebruikte ruimtes. 13

14 Houten 2 Soorten houten vloerbedekking 2.2. Samengestelde houten vloerbedekking In tegenstelling tot de massief houten vloerbedekking is deze vloerbedekking opgebouwd uit twee of meer lagen hout of houtvezelplaat. Het betreft meestal afgewerkte, legklare stroken of samengestelde elementen. Bij samengestelde houten vloerbekleding onderscheiden we twee soorten: meerlagig parket met een toplaag van massief hout van minimum 2,5 mm na plaatsing, houtfineervloer afgewerkt met een fineerlaag van minder dan 2,5 mm. Raekelboom Meerlagig parket Meerlagig parket is opgebouwd uit verschillende lagen met als zichtbaar oppervlak een massief houten toplaag van minimum 2,5 mm dikte na plaatsing. De onderlaag bestaat uit plaatmateriaal (spaanplaat, MDF, HDF, multiplex, blokplaat,...) of verschillende lagen naaldhout (vuren, grenen, dennen,...). Soms wordt onderaan nog een tegenlaag aangebracht om eventueel kromtrekken op te vangen. Meerlagig parket Afmetingen Dikte (mm): 8-30 Breedte (mm): Lengte (m): 0,3 2,4 DW Opbouw meerlagig parket Het meerlagig parket is voorzien van een tand en groef en kan, mits een dikte van minimum 18 mm, zelfdragend gebruikt worden. Afhankelijk van de soort onderlaag kan het zowel genageld, zwevend als gelijmd geplaatst worden. Inmiddels wordt ook bij meerlagig parket het kliksysteem toegepast waardoor de plaatsing sterk is vereenvoudigd. De toplaag van 2,5 mm massief hout laat toe het parket 2 tot 3 maal te herschuren. 14

15 2 Soorten houten vloerbedekking Houten Houtfineervloer De houtfineervloer bestaat uit dezelfde opbouw als het meerlagig parket maar heeft een toplaag massief hout waarvan de dikte minder dan 2,5 mm bedraagt. De sterkte van deze vloer wordt niet bepaald door de sterkte van de slijtlaag van het hout zoals bij andere parketsoorten, maar wel door de sterkte van de onderlaag of drager. Die drager bestaat meestal uit een waterwerende MDF (Medium Density Fiberboard) of uit HDF ( High Density Fiberboard). Afmetingen Dikte (mm): 8-30 Breedte (mm): Lengte (m): 0,9 en meer De fineervloeren zijn meestal voorzien van een tand- en groefverbinding en worden met een afgewerkte toplaag afgeleverd. De plaatsing kan net zoals bij het meerlagig parket, genageld, gelijmd of zwevend gebeuren. Achteraf herschuren is bij fineervloeren niet mogelijk. Fineervloeren kunnen ook verkregen worden met een rugzijde van kurk. Deze panelen hebben een goede geluiddempende en isolerende eigenschap. 15

16 Houten 2 Soorten houten vloerbedekking 2.3. Vloerbedekking op basis van houtachtige materialen Naast de opgenoemde houten vloerbedekkingen bestaan ook vloerbedekkingen op basis van houtachtige materialen. De toplaag bestaat bij deze producten niet uit massief hout maar leunt door zijn materiaal of uitzicht daar nauw bij aan. Deze producten worden niet als parket beschouwd. Kurkvloer Bamboe vloerbekleding Kurkfabriek Van Avermaet SDD Kurk Kurk wordt gewonnen uit de kurkeik die voorkomt in de westelijke Middellandse Zeelanden en langs de Atlantische kust van Noord- Afrika. De boom wordt ontdaan van zijn bast of schors die na 9 jaar weer volledig aangegroeid is. Een kurkeik kan de leeftijd van 200 jaar bereiken, wat betekent dat tot 20 maal kan geoogst worden. Dit maakt van kurk een zeer ecologisch natuurproduct. Kurk is verkrijgbaar in samengestelde panelen die opgebouwd zijn uit een top- en onderlaag uit kurk en een tussenlaag uit MDF, HDF of spaanplaat. Daarnaast zijn er ook kurktegels die naast vloerbedekking vaak gebruikt worden als muurbekleding. De tegels hebben een dikte van 2 tot 4 mm. Deze vloerbedekking wordt zowel gelijmd als zwevend geplaatst. Kurk bestaat uit miljoenen cellen die elk apart functioneren als kleine geluid- en warmte-isolatoren. Ze absorberen druk en schokken, wat kurk veerkrachtig maakt. Door telkens zijn oorspronkelijke vorm weer aan te nemen is een kurkvloer bestand tegen zware belasting. Deze unieke eigenschappen maken de kurkvloer geluiddempend, veerkrachtig en warmtegeleidend Bamboe vloerbedekking Een speciale soort van vloerbedekking zijn de bamboevloeren. Bamboe is een soort snelgroeiend reuzengras waarvan de stengel een houtachtige samenstelling heeft. Door zijn natuurlijke groeistructuur heeft deze vloer een aparte uitstraling. Bamboe heeft een aantal belangrijke eigenschappen: het is hard, stabiel, slijtvast en is ook niet onderhevig aan rotting en temperatuurschommelingen, waardoor het ook geschikt is voor vochtige ruimtes zoals de badkamer. Bamboeparket is te verkrijgen in diverse soorten, zoals massief parket met tand- en groef, lamparket, enz. 16 Bamboe wordt zowel genageld, gelijmd als zwevend geplaatst. Bij een gelijmde plaatsing is de keuze van een sterke lijm heel belangrijk. In de bamboeproducten zitten er altijd kleurnuances. Het is dus aan te raden bij het leggen van het parket de stroken te mengen. Zo krijg je een optimale verdeling van de kleur.

17 2 Soorten houten vloerbedekking Houten 2 1 Parador Laminaat Dit type vloerbedekking wordt vaak in één adem genoemd met parket, maar omdat de bovenlaag niet uit hout bestaat, maar uit kunststof, kunnen we hier niet spreken van parket. 4 3 Samenstelling laminaat De basis samenstelling bestaat uit vier lagen. 1. De overlay bestaat uit een laag van doorzichtig kunsthars. Het is deze laag die de slijtweerstand van het laminaat bepaald. 2. De decorlaag is het vel papier waarop het finale uitzicht is geprint. De print op de decorlaag kan zowel een houtimitatie zijn met of zonder nerf, steenimitatie of een fantasietekening. 3. De tussenlaag is de drager van het laminaat en zorgt voor de stevigheid. De tussenlaag kan bestaan uit MDF, HDF of spaanplaat. Hoe harder de drager is, hoe minder snel de toplaag slijt. 4. De onderlaag wordt soms ook tegenlaminaat genoemd. Deze laag zorgt ervoor dat de vloer stabiel blijft en niet gaat kromtrekken. De onderlaag isoleert ook de andere lagen tegen vocht uit de ondervloer. Steeds meer wordt een soepele onderlaag als extra laag onderaan het laminaat aangebracht. Een voordeel van laminaat is dat het gemakkelijk en snel plaatst, zeker bij het gebruik van kliksystemen. Er bestaan twee manieren om laminaatvloeren te maken: HPL-methode (High Pressure Laminates): verschillende lagen kraftpapier die op zeer hoge temperatuur (90 C) en onder hoge druk (minimum 7N/mm²) doordrenkt worden met polymeriserende harsen. DPL-procede (Direct Pressure Laminate): hierbij is er vaak maar één, uitzonderlijk twee of drie, lagen papier die op elkaar geperst worden bij een veel lagere temperatuur en druk. Door het persen worden de kunstharsen in de melamine geactiveerd, die zorgen dan voor de verlijming van het laminaat. Het laminaat dat volgens deze methode wordt gemaakt wordt ook melaminelaminaat genoemd. 17

18

19 3 Legpatronen Houten 3 Legpatronen Legpatroon in het parket Valère Diligno Houten vloerbekleding kent een grote diversiteit aan legpatronen. Het in stroken leggen is nog steeds één van de meest voorkomende vormen. Als je geen vloer met doorlopende rechte stroken wil, kan je kiezen voor de plaatsing volgens een specifiek motief. De meest voorkomende zijn blokrecht, Hongaarse punt en visgraat. Door de moderne technologieën is het tegenwoordig mogelijk om elk gewenst patroon machinaal te produceren. Sommige zijn hierdoor enkel in panelen te verkrijgen. In meer exclusieve parketvloeren worden ook banden, biezen en figuren verwerkt in het vloeroppervlak Soorten legpatronen Stroken (recht of diagonaal) Bij dit legpatroon wordt de vloer opgebouwd uit planken van 40 tot 110 mm breedte die in de lengte, breedte of diagonaal worden geplaatst. Het is mogelijk dat de breedtes door elkaar worden gebruikt men spreekt dan van Oude Vlaamse stijl of Bourgogne. Bij de plaatsing kan geopteerd worden voor regelmatig of onregelmatig verspringen van de kopse voegen. Oude Vlaamse Stijl Bourgogne CT Regelmatige kopse voegen onregelmatige kopse voegen 19

20 Houten 3 Legpatronen Blokpatroon Visgraat enkel Diligno Raekelboom Raekelboom -Variop. Buche ged Blokpatroon (recht of diagonaal) Het blokpatroon recht is te vergelijken met het motief van het mozaïekparket. Het verschil schuilt in de grotere vierkanten waarbij de lengte van de plankjes kan variëren tussen 200 en 350 mm. Visgraatpatroon Blokpatroon Het visgraatpatroon is opgebouwd uit stroken van gelijke afmetingen. De lengte van de plankjes is altijd gelijk aan een aantal keer de breedte. De plankjes hout van ongeveer 300 mm worden worden onder een hoek van 45 ten opzichte van elkaar geplaatst. Visgraat enkel Visgraat dubbel CT CT 20 Visgraat dubbel

21 3 Legpatronen Houten Braboparket Hongaarse punt Hongaarse punt wordt dikwijls verward met visgraat. Het verschil is dat de vloerdelen in een schuine hoek tegen elkaar aan vallen. Hongaarse punt Paneelpatronen Hongaarse punt Hierna volgt een selectie van patronen die door hun specifieke samenstelling minder voorkomen maar nog steeds worden toegepast. Veel motieven komen uit Frankrijk wat ook blijkt uit hun benaming. Deze patronen zijn meestal enkel in paneelvorm verkrijgbaar. CT CT Versailles Loire Chateau Dambord Vlecht Dampierre Rhone Empire Chantilly 21

22 Houten 3 Legpatronen Band Bies Raekelboom MP kreativ Vogue 3.2. Sluitranden Sluitranden zijn stijlvolle afwerkingen rondom het in patroon geplaatste parket. We gebruiken ze om het motief van het parket niet te moeten onderbreken. Ze vangen eventuele verschillen, zoals haaksheid, lengte en breedte van het vloeroppervlak op. Band De band wordt rond het in patroon geplaatste parket aangebracht. Ze wordt vaak van het parket gescheiden door een bies. De houtsoort is meestal donkerder dan die van de patroonvloer. Bies Een bies is een houten latje van ongeveer 10 mm breed dat zich tussen de band en het in patroon geplaatste parket bevindt. De houtsoort van de bies en van de patroonvloer hebben meestal een contrasterende kleur. Omwille van zijn donkere kleur wordt vaak Wengé gebruikt. Bies, dubbele band en staande sluitrand Bij deze klassieke afwerking bestaat de buitenste band uit haaks op de band geplaatste latjes. De latjes hebben meestal dezelfde afmeting als de patroonvloer. De sluitrand wordt door een dubbele band gescheiden van de bies. 22 Bies, dubbele band en staande sluitrand

23 4 Materialen Houten 4 Materialen 4.1. Houtsoorten Voor houten vloerbedekkingen gebruiken we diverse soorten naalden loofhout. Algemeen kan je aannemen dat loofhout het meest gebruikt wordt bij parket en naaldhout bij plankenvloer. De keuze voor hout heeft een aantal belangrijke voordelen: creatieve mogelijkheden isolerende eigenschappen (thermisch, akoestisch) hoge dimensionale stabiliteit licht van gewicht hoge weerstand tegen externe belastingen hygiënisch warme uitstraling milieuvriendelijk materiaal De laatste jaren is het aanbod aan houtsoorten voor houten vloerbedekkingen sterk toegenomen. Dit leidt ertoe dat het soms moeilijk is om de meest geschikte houtsoort te kiezen. Bij de keuze zijn de esthetische kenmerken zoals kleur en tekening belangrijk voor de integratie in het interieur. Daarnaast hebben ook de dimensionale stabiliteit, slijtweerstand, hardheid en eventueel de buigsterkte een belangrijke invloed op de keuze. Meest gebruikte houtsoorten voor houten vloerbedekkingen Naaldhout Verkeer Volumieke massa (gem. kg/m 3 ) Grenen II 500 Lorken II 600 Oregon II 550 Vuren III 450 Yellow-pine II 540 Loofhout Verkeer Volumieke massa (gem. kg/m 3 ) Afzelia I 800 Eiken (Europees) I/II 700 Eiken (Amerikaans) I/II 750 Esdoorn (Amerikaans) I/II 650 Essen I/II 700 Iroko II 650 Merbau I 800 Kersen II 600 Padoek II 750 Teak II 650 Wengé I

24 Houten 4 Materialen Esthetische kenmerken Kleur Elke houtsoort heeft zijn eigen natuurlijke kleur. De kleuren van het hout variëren van lichtgeel grenenhout over bruinrood Afzelia tot bruinzwart Wengé. Binnen dezelfde houtsoort kunnen nog grote kleurvariaties ontstaan. Deze kleurverschillen kunnen veroorzaakt worden door: aanwezigheid van inhoudsstoffen in het hout, groeiringen, nerven (draad), tekening in het hout (figuraties), spint- en kernhout. Alle houtsoorten kunnen onder invloed van UV-stralen na verloop van tijd nog sterk van kleur veranderen. Kleurveranderingen Herrebaut Tekening De houttekening wordt vaak bepaald door de zaagwijze. Zo geeft op kwartier gezaagd hout een vrij uniforme streeptekening (bij eiken een duidelijke spiegeltekening) terwijl op dosse gezaagd hout een vlamtekening weergeeft. Kwartiers gezaagde eik Dosse gezaagde eik 24

25 4 Materialen Houten NV Trap Kwasten Kwasten zijn natuurlijke afwijkingen in het hout. De diameter en het aantal bepalen in sterke mate het uitzicht van de houten vloerbedekking. Ze zijn ook een belangrijke factor bij de kwaliteitsbepaling en het sorteren van de planken. Losse kwasten zijn bij voorkeur niet toegelaten bij een houten vloerbedekking. Kwasten in vloerbedekking Technische kenmerken Dimensionale stabiliteit De dimensionale stabiliteit wordt bepaald door de volumeverandering die het hout ondergaat bij een wijziging van het houtvochtgehalte. Voor het houtvochtgehalte in evenwicht komt met het binnenklimaat gaan verschillende factoren zoals het vochtgehalte en de temperatuur het werken van het hout beïnvloeden. De dimensionale stabiliteit van de houten vloerbedekking kan verbeterd worden door: hout te drogen tot het gemiddelde vochtgehalte van een normaal binnenklimaat. Een normaal binnenklimaat heeft een luchtvochtigheid tussen 40 en 70% en de temperatuur bedraagt de laatste 14 dagen meer dan 15. bij voorkeur kwartier gezaagd hout te gebruiken. de breedte van de planken te beperken. verlijmde plaatsing toe te passen. de houten vloerbedekking te laten acclimatiseren in de ruimte waar ze geplaatst zal worden. de onderzijden van de vloerelementen van groeven te voorzien. Slijtweerstand De slijtweerstand is belangrijk voor de duurzaamheid van de houten vloerbedekking en wordt voornamelijk bepaald door twee factoren. De voornaamste factor is het afwerkingproduct dat een extra, beschermende laag op het hout vormt. Wanneer de afwerking uit een filmvormend vernis bestaat, is de slijtsterkte van het vernis doorslaggevend voor de slijtweerstand van de houten vloerbedekking. Bij niet-filmvormende afwerking zoals boenen en oliën is het de vooral de houtsoort die de slijtweerstand bepaalt. 25

26 Houten 4 Materialen De tweede factor, de slijtweerstand van hout, hangt samen met de volumieke massa van de gebruikte houtsoort: hoe hoger de volumieke massa, hoe slijtvaster het hout. Loofhout is daarom meestal slijtvaster dan naaldhout. De ruimte waarin de houten vloerbedekking moet geplaatst worden, is een belangrijke parameter bij het bepalen van de vereiste slijtweerstand. Naargelang de intensiviteit van het verkeer wordt de slijtweerstand ingedeeld in drie klassen: commerciële ruimte = klasse I woning-leefruimte = klasse II woning-slaapkamer = klasse III (IND) wordt toegevoegd wanneer het hout meer voor industrieel gebruik bestemd is. Indrukweerstand en hardheid De indrukweerstand (ponsweerstand) bepaalt in welke mate een houten vloerbedekking bescherming biedt tegen onder andere puntbelasting (bv. naaldhaken) en dynamische belasting (bv. piano op wielen). In tegenstelling tot de slijtweerstand is hier wel de hardheid van de houtsoort belangrijker dan de gebruikte afwerking. Op een aantal uitzonderingen na mag aangenomen worden dat houtsoorten met een hoge volumieke massa een hoge indrukweerstand hebben. Loofhout biedt dan ook een betere bescherming tegen indrukking dan naaldhout. De indrukweerstand kan je meten op langshout en kophout. Het kopshout is meestal harder. Dit maakt dat kopshouten parketvloeren heel geschikt zijn voor intensief gebruikte ruimtes. Buigweerstand en elasticiteit Wanneer een houten vloerbedekking een zelfdragende functie heeft, is een bepaalde buigweerstand van het hout nodig. Zo gaan de planken niet doorbuigen tussen de balken. Om te vermijden dat de planken bij een normale toepassing gaan doorbuigen moeten we erop letten dat: ze bevestigd zijn op een balkenlaag waarvan de balken maximum 400 mm uit elkaar liggen, de dikte van de houten vloerbedekking minimum 18 mm bedraagt. Voor bepaalde toepassingen, zoals sportvloeren, moet de vloer over een bepaalde elasticiteit beschikken. Naast buigweerstand van de houtsoort speelt ook de vloeropbouw hierbij een belangrijke rol. 26

27 4 Materialen Houten 4.2. Ondergrond De ondergrond van een houten vloerbedekking kan uit verschillende materialen bestaan. Er wordt overwegend op een dekvloer (chape) gewerkt. Daarnaast kunnen ook andere ondergronden voorkomen: betonvloeren, houten balklagen en droge dekvloeren Eisen gesteld aan de ondergrond De ondergrond dient aan een aantal eisen te voldoen vooraleer je van start kan gaan met de plaatsing van de houten vloerbedekking. In hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de manier waarop de controles kunnen worden uitgevoerd en wat de toegestane toleranties of waarden zijn. De belangrijkste eisen worden hieronder opgesomd. Dimensionale karakteristieken Dimensionale karakteristieken van de ondergrond hebben een belangrijke invloed op het eindresultaat. Daarom stellen we een aantal eisen die kunnen verschillen naargelang de plaatsingstechniek. Zo zijn omwille van het bijna volledig overnemen van de afwijkingen op het peil en de horizontaliteit van de ondergrond de eisen bij een gelijmde plaatsing strenger dan bij een zwevende plaatsing. We onderscheiden volgende dimensionale karakteristieken: Peil en horizontaliteit Met horizontaliteit bedoelen we het waterpas liggen van de dekvloer. Het peil van de ondergrond is het bovenste niveau van de dekvloer. In een woning proberen we het peil van verschillende vloerbedekkingen (vloerpas) op elkaar af te stemmen om niveauverschillen te vermijden. Het peil van de ondervloer wordt dus bepaald door de vloerpas van de woning min de dikte van de houten vloerbedekking. Bij renovatie is dit niet altijd mogelijk en is niveauverschil soms onvermijdelijk. Het verschil kan dan eventueel met een dorpel of een overgangsprofiel opgevangen worden. Vlakheid De gestelde eisen aan de vlakheid van de ondergrond worden mee bepaald door de plaatsingswijze van de houten vloerbedekking. De vlakheid wordt gecontroleerd met een rechte lat. De afwijkingen moeten binnen toegestane toleranties vallen. Bij een ondergrond voor een genagelde plaatsing staan we een grotere tolerantie toe dan bij een gelijmde plaatsing. 27

28 Houten 4 Materialen Vochtigheidsmeter Tramex Valère Vochtgehalte Eén van de belangrijkste eisen van de ondergrond voor een houten vloerbedekking is dat ze voldoende en blijvend droog is. Wanneer dat niet het geval is, kan het hout het vocht opnemen. Dat kan ernstige gevolgen hebben: loskomen van de vloerbedekking, vervorming van de planken, enz. Het is dan ook belangrijk de nodige wachttijden te respecteren en altijd het vochtgehalte van de ondergrond te controleren vooraleer van start te gaan met de plaatsing. De vuistregel dat het aantal centimeter dikte van de dekvloer gelijk is aan het aantal weken droogtijd is een richtlijn maar biedt geen zekerheid. Het toelaatbare vochtgehalte is verschillend, afhankelijk van de soort ondervloer. Zo zal het maximaal toelaatbaar vochtgehalte bij anhydriet dekvloeren lager zijn dan bij cementgebonden dekvloeren. Het vochtgehalte van de ondervloer kan je op verschillende manieren meten. Naast het meten met een elektronische vochtigheidsmeter wordt nog steeds veel gebruik gemaakt van de calciumcarbidefles. Calciumcarbidefles Mechanische karakteristieken Naast dimensionale eisen moet de ondergrond ook aan een aantal mechanische eisen voldoen. Zowel de sterkte van de dekvloer als de oppervlaktecohesie zijn belangrijke factoren, vooral bij een gelijmde plaatsing. Sterkte De ondergrond mag pas belast worden wanneer de dekvloer de nodige druk- en buigsterkte heeft. Die sterkte wordt gehaald na een voldoende lange uithardingsperiode. Aangezien de uithardingstijd van de dekvloer meestal korter is dan de droogtijd is het in de praktijk de droogtijd die het tijdstip van plaatsing zal bepalen. Oppervlaktecohesie De oppervlaktecohesie van de ondergrond is belangrijk bij de gelijmde plaatsing van een houten vloerbedekking. Zowel de bovenlaag als de onderliggende lagen dienen een goede hechting te vertonen. Een eerste indruk van de oppervlaktecohesie kan je krijgen met een krastest. Bij twijfelachtige kraspatronen kan je de oppervlaktecohesie bepalen door een hechtingsproef te laten uitvoeren. 28

29 4 Materialen Houten Soorten ondergrond Dekvloeren Chapevloeren zijn de meest voorkomende ondervloeren in hedendaagse woningen. Ze worden samengesteld uit een bindmiddel zoals cement of anhydriet, vulstoffen (zand, toeslagstoffen, ), water en eventueel een aantal andere hulpstoffen. In sommige gevallen voorzien we de dekvloer van een wapeningsnet. De dekvloer wordt boven op een draagvloer (betonvloer, ) gestort. Tussen de draag- en dekvloer kan je een scheidings- of isolatielaag plaatsen. Hechtende dekvloer De opbouw kan op verschillende manieren worden uitgevoerd: hechtend: dekvloer hecht aan de draagvloer, niet hechtend: gewapende dekvloer is van de draagvloer gescheiden door een scheidingslaag die eventueel ook dienst doet als vochtscherm, zwevend: gewapende dekvloer geplaatst op thermische of akoestische isolatie. Zwevende dekvloer WTCB Niet-hechtende dekvloer 29

30 Houten 4 Materialen Houten onderconstructie Houten balklaag We spreken van een houten balklaag als de balken minimum op twee punten ondersteund worden. Een houten balklaag wordt meestal uit naaldhout gemaakt. Tussen de balken kunnen we thermische of akoestische isolatie aanbrengen. Om inwendige condensatie te vermijden is het dan wel aangewezen een dampscherm boven de isolatie te plaatsen. Op een balklaag kan enkel een dragende houten vloerbedekking worden geplaatst. De dikte van de houten vloerbedekking moet minstens 18 mm bedragen en minimaal aan twee zijden met tand en groef met elkaar verbonden zijn. WTCB - TVN218 Houten balklaag Lambourdes Lambourdes worden op een betonvloer of ander type ondergrond geplaatst. De bovenkant wordt horizontaal, vlak en op het gewenste peil gebracht door het opspieën van de lambourdes. Net zoals bij een balklaag kan je tussen de lambourdes thermische of akoestische isolatie voorzien.om contactgeluid te beperken kan onder de lambourdes een dempend materiaal (kurk,rubber, ) worden geplaatst. WTCB - TVN Opbouw lambourdes

31 4 Materialen Houten Opbouw van een droge dekvloer Droge dekvloer in hout WTCB Soudal Soudal Droge dekvloer Droge dekvloeren zijn legklare panelen, voornamelijk op basis van plaatmaterialen. De panelen zijn samengesteld uit een isolerende kern van lagen houtvezel of geperst gips. Onder de panelen kunnen egalisatiekorrels worden aangebracht wanneer de ondervloer onvoldoende vlak of hoog is. De egalisatielaag zal dan ook bijdragen tot een betere thermische en akoestische isolatiewaarde. Meestal wordt onder de droge dekvloer een vochtscherm geplaatst. Ze hebben als voordeel dat ze geen droogtijd vereisen en dat ze snel kunnen geplaatst worden. De meest voorkomende plaatmaterialen zijn: multiplex OSB vezelplaten lichtgewichtpanelen Betonvloeren zonder toepassing van een egalisatielaag zijn meestal onvoldoende vlak afgewerkt om directe verlijming van een houten vloerbedekking toe te laten. Ze worden wel gebruikt als draagvloer voor de dekvloer of als ondergrond voor lambourdes. Bestaande stenen vloer In bepaalde gevallen kan een houten vloerbedekking ook op een bestaande betegeling geplaatst worden. Hierbij dient altijd rekening gehouden te worden met de droogte, de egaalheid en de hechtingskracht van de ondervloer. Het ontvetten en aanbrengen van voorstrijkproducten of egalisatielagen is hier zeker aangewezen. Bestaande stenen vloer 31

32 Houten 4 Materialen Rectavit 4.3. Lijmen Houten vloerbedekking kan op verschillende soorten ondergronden worden verlijmd. De ontwikkelingen van de lijmsoorten evolueren snel. Het gebruik van de juiste lijmsoort is dan ook van groot belang. Voor het verlijmen van houten vloerbedekkingen gebruiken we voornamelijk D3 (waterbestendig voor binnen) lijmen. De keuze van het lijmtype is onder meer afhankelijk van: ondergrond (type, vlakheid, ) soort houten vloerbedekking weerstand tegen warmte (vloerverwarming) houtsoort egalisatielaag voorstrijkmiddel Bij de keuze van de lijmsoort is het belangrijk voldoende informatie in te winnen. De technische fiche van een lijmproduct kan al heel wat duidelijkheid brengen. Technische fiche van een lijm Soorten lijmen Dispersielijmen Dispersielijmen zijn in water gemengde harsen. Ze worden vaak witte lijmen genoemd vanwege hun kleur. We gebruiken deze lijmen op goed absorberende ondergronden en voor uitzetgevoelige houten vloerbedekkingen. Dispersielijmen hebben als voordeel dat ze een lange open tijd hebben. Een nadeel is dat ze door hun samenstelling het hout opnieuw bevochtigen. Bovendien kunnen deze lijmen bij hoge temperaturen en vochtigheid een kruipeffect veroorzaken. Voor het plaatsen van samengestelde houten vloerbedekking bestaan er dispersielijmsoorten die snel bindend zijn: deze lijmen binden in een tiental minuten. Eigenschappen Gebruiksklaar Open tijd: 5-40 min. Snelle aanvangskleefkracht Uitharding door verdamping van water Wachttijd voor schuren: 2-10 dagen Hoge eindkleefkracht Hecht goed op: goed absorberende ondergrond droge dekvloer Toepassingsgebied mozaïekparket lamparket parket met tand en groef lamel op kant parket meerlagig parket houtfineervloer 32

33 4 Materialen Houten Polyurethaanlijmen (PU-lijm) Polyurethaanlijmen bezitten goede mechanische eigenschappen en worden gebruikt waar dispersielijmen omwille van de vochtgevoeligheid en alcohollijm omwille van ontvlambaarheid niet aangewezen zijn. Polyurethaanlijmen voldoen altijd aan de klasse D4 (watervast voor binnen en buiten). Polyurethaanlijmen zijn beschikbaar in twee variaties: Ééncomponentlijm Bij deze lijm zijn de componenten al voorgemengd. Dat heeft als voordeel ten opzichte van tweecomponenten PU-lijm dat ze minder voorbereidingstijd vraagt en dat er minder verlies is door het te snel opdrogen van de lijm tijdens de plaatsing. Bij het gebruik van ééncomponent PU-lijm dient de ondergrond steeds vlak te zijn omdat te dikke of onregelmatige lijmlagen niet of onvoldoende uitharden. Net als bij het tweecomponentensysteem kan de absorptie van contactgeluid door het gebruik van deze lijm verhoogd worden. Eigenschappen Gebruiksklaar Open tijd: min. Uitharding door chemische reactie Wachttijd voor schuren: 1-2 dagen Zeer hoge eindkleefkracht Hecht goed op: houten dekvloer goed absorberende ondergrond oneffen ondergrond vloerverwarming Toepassingsgebied plankenvloer lamparket parket met tand en groef meerlagig parket houtfineervloer laminaat 33

34 Houten 4 Materialen Tweecomponenten lijm Tweecomponenten polyurethaanlijm wordt vooral gebruikt waar hoge trekkrachten in de lijmvoegen kunnen optreden (bv. vloerverwarming), bij lange of brede planken en bij houtsoorten die sterk werken. De elasticiteit van deze lijmen zorgt ook voor een betere absorptie van contactgeluid. Naast de kostprijs is een nadeel van de tweecomponenten PU-lijm, de lange voorbereidingstijd en de vereiste nauwkeurigheid waarmee de samenstelling van de lijm dient te gebeuren. Eigenschappen Niet gebruiksklaar Open tijd: min. Uitharding door contact met vocht Wachttijd voor schuren: 1-2 dagen Zeer hoge eindkleefkracht Hecht goed op: houten dekvloer (niet) absorberende ondergrond oneffen ondergrond anhydriet dekvloer vloerverwarming Toepassingsgebied plankenvloer lamparket parket met tand en groef kopshouten parket meerlagig parket houtfineervloer laminaat MS Polymeerlijmen Polymeerlijm is een ééncomponentlijm die over nog betere mechanische eigenschappen beschikt dan polyurethaan-, alcohol- of dispersielijm. Deze lijm beschikt over een aantal belangrijke voordelen: hoge blijvende elasticiteit, toepasbaar op vrijwel alle ondergronden, bevat geen solventen en water, wat het risico op kromtrekken van de planken beperkt. Eigenschappen Gebruiksklaar Open tijd: min. Uitharding door chemische reactie Wachttijd voor schuren: 1 dag Zeer hoge eindkleefkracht Hecht goed op: houten dekvloer oneffen ondergrond (niet) absorberend ondergrond anhydriet dekvloer vloerverwarming rechtstreeks op vloertegels Toepassingsgebied mozaïekparket lamparket parket met tand en groef lamel op kant parket meerlagig parket houtfineervloer bamboe vloerbedekking laminaat 34

35 4 Materialen Houten Alcohollijmen Opgelet Door het gebruik van alcohol als oplosmiddel zijn deze lijmen zeer ontvlambaar en bij langdurige blootstelling schadelijk voor de gezondheid. Er bestaat ontploffingsgevaar bij bv. roken, vonken, Goed ventileren van de ruimte waarin wordt gewerkt, is dan ook van zeer groot belang. Deze lijmen zijn vloeibaar gemaakt door een oplosmiddel op basis van alcohol. De verdamping van de alcohol doet de lijm uitharden en verzekert het contact tussen de ondergrond en de vloerbedekking. Omdat alcohollijm in tegenstelling tot dispersielijm geen water als oplosmiddel heeft, is het beter geschikt voor brede of lange planken of voor houtsoorten die sterk onderhevig zijn aan werken zoals beuken of esdoorn. De uitharding van de lijmlaag is minder afhankelijk van het binnenklimaat dan bij gebruik van dispersielijm. Aangezien er snel vliesvorming ontstaat op de lijm, waardoor een goede hechting verhinderd wordt, is het belangrijk dat de ingestreken oppervlaktes klein worden gehouden. In de praktijk worden alcohollijmen omwille van hun minder goede prestaties en hun schadelijkheid voor het milieu steeds minder gebruikt. Alcohollijm wordt in verdunde samenstelling ook gebruikt als voorstrijkmiddel voor dekvloeren. Eigenschappen Gebruiksklaar Open tijd: min. Snelle aanvangskleefkracht Uitharding door verdamping van alcohol Wachttijd voor schuren: 2-7 dagen Hoge eindkleefkracht Hecht goed op: goed absorberende ondergrond anhydriet dekvloer oneffen ondergrond vloerverwarming Toepassingsgebied plankenvloer lamparket parket met tand en groef meerlagig parket houtfineervloer Andere lijmtypes Naast de besproken lijmtypes worden nog enkele minder courante lijmen gebruikt. epoxylijm tweecomponenten poederlijmen synthetische rubberlijmen bitumineuze lijmen (restauratie van oude parketvloeren) Voor het verwerken van deze lijmen raadpleeg je best de technische fiche. 35

36

37 5 Plaatsing Houten 5 Plaatsing In de praktijk worden vier plaatsingsmethodes onderscheiden: zwevend genageld gelijmd genageld/gelijmd Plaatsing in de breedte Plaatsing in de lengte WTCB Yvo Borry De keuze en correcte uitvoering van de plaatsingsmethode is van groot belang. Minstens even belangrijk is de voorbereiding die aan de plaatsing van de houten vloerbedekking voorafgaat. Het uiteindelijke resultaat wordt ondermeer bepaald door de legrichting, eventuele uitzettingsvoegen en het controleren van de ondergrond Voorbereiding Bepalen van de legrichting Voor het bepalen van de legrichting van de houten vloerbedekking zijn een aantal factoren zoals de afmetingen van de ruimte en de lichtinval van belang. Meestal werken we in de lengterichting van de kamer. De reden hiervoor is dat hout meer in de breedte werkt dan in de lengte. Naast een aantal praktische redenen speelt zeker het esthetische aspect een rol. De uiteindelijke beslissing wordt altijd genomen in overleg met de opdrachtgever. Factoren die het visuele effect van de legrichting beïnvloeden: plaatsing in de breedterichting maakt de ruimte breder en korter (tek. 1), plaatsing in de lengterichting maakt de ruimte smaller en langer (tek. 2), diagonale plaatsing maakt de ruimte groter maar laat de kopse kanten meer opvallen, plaatsing in de richting van de lichtinval benadrukt minder de voegen en mogelijke gebreken, zoals hoogteverschillen of kwasten (tek. 3). Plaatsing in de richting van de lichtinval 37

38 Houten 5 Plaatsing Parket W&A Bepalen van de uitzettingsvoeg Voor het plaatsen van de houten vloerbedekking is het belangrijk om nog even stil te staan bij het werken van het hout. Het hout is altijd onderhevig aan de schommelingen van luchtvochtigheid van het binnenklimaat. Om problemen te vermijden voorzien we een uitzettingsvoeg tussen de vloer en de wanden. Uitzettingsvoeg De breedte van de voeg hangt af van: het type vloer, de afmetingen van de ruimte, de plaatsingsmethode, de werking van de houtsoort. Bij grote oppervlaktes voorzien we dikkere plinten. We kunnen ook het vloeroppervlak in kleinere delen opdelen. De uitzettingsvoeg moet ook gerespecteerd worden bij obstakels zoals verwarmingsbuizen, dorpels of aansluitingen met andere vloerbedekkingen. Berekening van de uitzettingsvoeg initieel houtvochtgehalte (%) 9 10 werken van de houtsoort gering matig gering matig breedte van de ruimte (m) breedte van de uitzettingsvoeg (mm) Bron WTCB: TV 218 Wanneer de afstand van een vloeroppervlak meer dan 9 m bedraagt, is het aangeraden om een extra uitzettingsvoeg aan te brengen of de vloerbedekking tussen verschillende ruimtes van richting te laten veranderen. Constructievoegen in de ondergrond worden altijd overgenomen in de vloerbedekking. 38

39 5 Plaatsing Houten 5.2. Controle van de plaatsingsvoorwaarden Voorafgaand aan de plaatsing voeren we altijd een aantal controles en metingen uit. De controles hebben betrekking op: de ondergrond het houtvochtgehalte het binnenklimaat De controlelijst Het bijhouden van een controlelijst is interessant om op te volgen of aan alle plaatsingsvoorwaarden wordt voldaan. In de controlelijst staan gegevens vermeld zoals: aard, dikte en ouderdom van de ondergrond, soort dekvloer, vlakheid, peil en oppervlaktecohesie van de ondergrond, vochtgehalte van de ondergrond, relatieve luchtvochtigheid, houtvochtgehalte, visuele toestand van de ondergrond, Als er na de plaatsing problemen ontstaan, kan de lijst nodig zijn om de oorzaak van het probleem terug te vinden. Wanneer een controlelijst schriftelijk goedgekeurd is door de opdrachtgever kan ze van belang zijn als er nadien geschillen ontstaan tussen opdrachtgever en uitvoerder. Een voorbeeld van een controlelijst is achteraan in het handboek terug te vinden als bijlage. Wolff Uit te voeren metingen Houtvochtgehalte Elektrische houtvochtmeter Het houtvochtgehalte van massief hout wordt gemeten met een houtvochtmeter. Omdat de elektrische weerstand van hout sterk afhankelijk is van het houtvochtgehalte werken de meeste houtvochtmeters op basis van een weerstandmeting. Bij dit type meters worden na het instellen van de kalibratieschaal (afhankelijk van de houtsoort) de pinnen (elektroden) in het hout geslagen. Nadien kan het houtvochtgehalte van het digitale scherm worden afgelezen. Meer en meer worden houtvochtmeters gebruikt die het hout niet beschadigen, ook wel capacitieve houtvochtmeters genoemd. Bij deze meters volstaat het om het apparaat tegen het hout aan te houden en het houtvochtgehalte af te lezen. 39