Workshop VO-MBO studiemiddag 2 oktober 2014 Zoetermeer. Wat is radicalisering en hoe te signaleren en interveniëren

Transcriptie

1 Workshop VO-MBO studiemiddag 2 oktober 2014 Zoetermeer Wat is radicalisering en hoe te signaleren en interveniëren

2 Introductie Voorstellen Jerry Galesloot, Adviseur, RadarAdvies Audrey van Roode, Beleidsadviseur Veiligheid, Gemeente Zoetermeer Wie zit er in de zaal? Programma Context, internationaal, nationaal en lokaal Radicalisering Wat, Waarom en Voor wie is het een probleem? Signalen Praktische tips Lokale aanpak: wat kan gemeente Zoetermeer voor u doen? Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

3 Beeld vooraf Ik maak mij zorgen dat er op dit moment leerlingen in Zoetermeer zijn die radicaliseren en naar Syrië willen. 1. Nee 2. Ja 3. Beetje Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

4 Beeld vooraf Ik begrijp wel dat sommige jongeren naar Syrië willen om te vechten. 1. Nee 2. Ja 3. Beetje Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

5 Beeld vooraf De Syriëgangers zijn jongeren zonder perspectief, die geronseld worden. 1. Nee 2. Ja 3. Beetje Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

6 Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

7 Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

8 Nederlandse Context Begin mei werd een 20-jarige Amsterdammer gearresteerd nadat hij was teruggekeerd uit Syrië. Deze Syriëganger wordt ervan verdacht dat hij heeft meegedaan aan de burgeroorlog in Syrië en dat hij 'tot terreur opruiende teksten' bij zich had werd een 21-jarige teruggekeerde Syriëganger uit Delft opgepakt. Hij was bezig met het voorbereiden van een gewapende overval. De man zou met de opbrengst de internationale jihad financieel hebben willen steunen DEN HAAG - Een 18-jarige jongen uit Den Haag is aangehouden op verdenking van het rekruteren van mensen voor de gewapende strijd in Syrië. De politie denkt dat de jongen ook zelf bezig was met voorbereidingen om zich in de strijd te mengen 'onder de vlag van een terroristische organisatie'. Ook had hij opruiende teksten verspreid, onder meer via social media. Politie en justitie zijn in verband met het nog lopende onderzoek terughoudend met het verstrekken van nadere informatie. Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

9 Lokale context Demonstratie ISIS sympathisanten op 21 december 2013 Verstoring van een antiterrorisme demonstratie op 29 juni 2014 Jihadisten demonstreren in Den Haag 4 juli Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

10 Lokale context Ongeveer 140 reizigers, ongeveer 95 daar, ruim 30 terug, ruim 15 gesneuveld Overlappend sociaal netwerk van gelijkgestemden Kern ligt in Haagse regio Bindmiddel is het geloof (hun versie daarvan: gewelddadige beweging/stroming/sekte) Sluiten zich bewust aan bij Al-Qaida (JaN, ISIS) Geen eenduidig profiel Al in jihadistische kringen voordat ze weggingen (hier radicaliseren ze!) Veel contact met achterblijvers invloed is niet weg als zij weg zijn Incidenteel zijn er contacten vanuit Syrië ook met docenten Moskeeën zijn niet het probleem Meeste ouders tegen de jihadgang, anderen neutraal, enkelen steunen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

11 Netwerken Een flink aantal jongeren uit de regio Den Haag en enkelen uit andere Nederlandse steden zoals Huizen, Gouda, Nijmegen, Arnhem. Jongeren in deze regio staan in verbinding met elkaar. Onder andere door randstad rail, regionale scholen, voetbalclubs, vriendengroepen etc Kleine minderheid, impact is groot. Tientallen in de schil eromheen Binnen de netwerken zijn enkele sleutelfiguren actief die het geheel aanjagen. Het is geen hiërarchische groep, eerder een zwerm/netwerk Beïnvloeding in openbare ruimte, op/rond onderwijsinstellingen, privé omgeving, via internet. Verbinding via Internetfora: o.a. dewarereligie.nl/.net (ook in UK, DE, DK etc.) en Shaam al Ghareeba, online bibliotheken, openbare en gesloten fora, blogs, YouTube-kanalen, Facebook-pagina s, PalTalk, Bewust Moslim etc. Whats-app; ask.fm, Skype, etc. ook door Nederlandse jongeren in Syrië/Irak Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

12 Radicalisering "De groeiende bereidheid (proces) om diep ingrijpende veranderingen in de samenleving (eventueel op ondemocratische wijze) na te streven, te ondersteunen of anderen daartoe aan te zetten. Ingrijpende veranderingen zijn ontwikkelingen die een gevaar kunnen opleveren voor de democratische rechtsorde (doel), vaak met ondemocratische methoden (middel), die afbreuk doen aan het functioneren van de democratische rechtsorde (effect)." Radicalisering waar we het nu over hebben is het aanmeten of internaliseren van de jihadistische ideologie en wereldbeeld en het groeiend gevoel onderdeel te zijn van de internationale jihadistische beweging. (Dit betekent ook opoffering voor een ideaal en de groeiende bereidheid alles te geven in de strijd tegen vijanden ). Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

13 Jihad ( streven, inspanning ) Grote; innerlijke (plicht voor iedere moslim als mens) De strijd tegen verleidingen en de strijd tegen het ego. Kleine; uiterlijke De gewapende strijd tegen degenen die de islam of de eenheid van de islamitische heerschappij bedreigen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

14 Waarom is het een probleem en voor wie? Voor het individu Voor de familie Voor de omgeving Voor de samenleving Positieve of negatieve beeldvorming Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

15 Proces van radicalisering Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

16 Radicalisering is een pad, een reis. Daarbij zijn er bepalende momenten, ontmoetingen, ervaringen (interventies) die maken dat iemand een stap maakt in het proces Het is aan ons om geen nieuwe ladders te creëren, bestaande weg te nemen en slangen (of glijbanen) te introduceren Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

17 Signalen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

18 Signalen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

19 Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

20 Kleding Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

21 Welke signalen? NRC 25 augustus 2014 BINNENLAND Het dragen van een baard wordt ten onrechte gezien als signaal van radicalisering bij moslims. Dat zeggen Leidse onderzoekers die een studie hebben gedaan naar de motieven van Nederlandse jongeren om in Syrië te gaan vechten. Zij interviewden achttien mensen uit de directe omgeving van vijf jihadreizigers. Het is voor het eerst dat een dergelijke wetenschappelijke studie is verricht naar Nederlandse Syriëgangers. Volgens onderzoekers Peter Grol, Daan Weggemans en hoogleraar terrorisme Edwin Bakker vertonen jihadreizigers een aantal basale overeenkomsten. Zij komen vaak uit achterstandswijken, zijn laag- tot middelmatig opgeleid en sluiten zich tijdens hun radicalisering af van hun omgeving. Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

22 Inschatting Checklist van signalen is niet heilig. Signalen gaan niet altijd op, kunnen stigmatiserend werken en kan verdere verwijdering in de hand werken. Naaste kring rondom een leerling kan het beste signalen herkennen, delen en inschatten. Lastig te beoordelen op basis van één signaal. Het zijn meerdere puzzelstukjes die van meerdere kanten kunnen worden gezien en gedeeld, zoals vanuit ouders, politie, onderwijs, jongerenwerk, sportcoach etc. Bij twijfel en zorg altijd delen of opschalen. Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

23 Mogelijke signalen? Zes domeinen Gedrag Denken Biografie Persoonlijkheid Omgeving (Inter)nationale ontwikkelingen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

24 Mogelijke signalen Bij mensen die in het proces van radicalisering zitten is op een gegeven moment vaak een aantal van volgende mogelijke signalen te zien: 1) Waar loopt hij warm voor? (devotie en idealisme) Verheerlijking van een ideale, andere samenleving. Bestrijding van een groot onrecht of misstand. Voorbeelden: 2) Waar is hij tegen of bang voor? (bedreigingen en vijanden) Niet alleen vóór iets, maar dat moois of nobels wordt bedreigd en de overheid en de eigen leiders laten ons in de steek. Vijanden worden benoemd. Woede en agressie. Voorbeelden: 3) Uiterlijk en andere uitingsvormen Kleding, stickers, aliassen en zelfgekozen bijnamen op Internet. Voorbeelden: 4) Met wie gaat hij niet meer om? Hoe is hij verbonden (vervreemding en (zelf)uitsluiting). Persoonlijke relaties veranderen drastisch en Instituties worden verlaten of afgewezen (school, familie, overheid). Voorbeelden: Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

25 Mogelijke signalen 5) Met wie gaat hij wel om? Wie heeft er invloed op hem? (Onderlinge loyaliteit) De gedeelte ideologie of groepsidentiteit wordt belangrijk. Een soort van nieuwe familie (zeker als relatie met echte familie problematisch zijn) Uitzondering: 'eenlingen', maar die voelen zich ook verbonden met een groep gelijkgestemde kameraden, broeders en zusters en strijders. Dit kan uitdrukkelijk ook via Internet. Voorbeelden: 6) Gaat hij van denken/vinden naar doen? Het gevoelde onrecht of de bedreigingen zijn dusdanig dat tot actie moet worden overgegaan. Het is het stadium van snuffelen en oriënteren voorbij? Voorbeelden: 7) Wordt geweld gerechtvaardigd, of worden actief gelegitimeerd die een bedreiging zijn van grondwettelijke rechten van anderen en de democratische rechtstaat? Voorbeelden: Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

26 Rollen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

27 Rollen Wat kan het onderwijs doen en waarom? Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

28 Rollen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

29 Rollen Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

30 Praktische tips Als je het weet dan ga je het zien. Blijf in je eigen rol en verantwoordelijkheid, je hoeft geen expert te zijn om hier mee om te gaan Signaleren vergt geen extra werk, het is al onderdeel van je normale professionele houding en gedrag Je hoeft geen moslim of imam te zijn om te vragen hoe het met iemand gaat of waar hij mee worstelt. Delen van informatie en samenwerking is essentieel Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

31 Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

32 Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

33 Praktische tips Luister naar wat gezegd wordt en neem dat serieus (dialoog) Blijf in contact, zorg voor verbinding (dus luisteren, vertrouwen en geduld) Wijs niet af en pas op met afkeuren, dit kan tot verwijdering leiden en verkleint de mogelijkheid tot beïnvloeden en helpen Probeer te begrijpen, wat iets anders is dan goedkeuren/begrip te hebben Ga de persoon niet overtuigen van zijn ongelijk Probeer te achterhalen wat iemand beweegt: waar is hij/zij boos, bang of blij over? Maak aantekeningen, liever feitelijk dan interpretaties Stel domme, open vragen: o o o o o o o Wat bedoel je daarmee? Daar kijk ik van op. Vertel eens meer? Denken je vrienden, broers/zusters en anderen er ook zo over? Hoe weet je dit? Hoe belangrijk is dit voor je? Wat zou je er voor/tegen willen doen? Besef je wat de consequenties kunnen zijn? Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

34 Praktische tips Deel je zorgen met anderen, zoals met collega s Meld deze signalen aan jouw direct leidinggevende/coördinator Breng samen de leefsituatie en problematiek van de betrokkene in kaart. o o o Wat weten we nog meer? Kijken er meer mensen zo tegenaan? Wat weten we niet? Gezamenlijk kan er een beter en vollediger beeld verkregen worden van de situatie, zowel met collega s als met politie, jongerenwerk etc. Vraag advies of second opinion Voor wat betreft duiding/advies kan altijd contact worden opgenomen met de Gemeente Zoetermeer (experts en netwerkregisseurs) Doe vooral iets, doe niet niets! En besef dat je dit doet voor de bescherming van de leerling zelf en zijn/haar omgeving. Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer

35 Wat kan gemeente Zoetermeer voor u doen? Audrey van Roode Beleidsadviseur Veiligheid Gemeente Zoetermeer Workshop VO-MBO studiemiddag Zoetermeer