Checklist Uitreizigers en Terugkeerders - Gemeente Utrecht

Transcriptie

1 Checklist Uitreizigers en Terugkeerders - Gemeente Utrecht Inhoud Checklist 1 - Signalen voorbereiden uitreis Checklist 2 - Uitreis ondernomen Checklist 3 - Terugkeerders Bijlagen Bijlage 1 - actuele casuïstiek Dit is een instructie voor ambtenaren van de gemeente Utrecht. De checklists zijn geschreven ervan uitgaande dat het om een man zou gaan. Deze checklists zijn natuurlijk ook van toepassing op vrouwen (met eventuele kinderen) die een uitreis willen ondernemen of hebben ondernomen. Pagina 1 van 5

2 Checklist 1 - Signalen voorbereiden uitreis Signalen m.b.t. een persoon die mogelijk een uitreis aan het voorbereiden is kunnen komen via bezorgde ouders, familie, vrienden of via (semi)professionals. Het is zaak deze signalen zo snel mogelijk op te vangen en door te geven aan het adviesteam en een plan van aanpak vast te stellen. Noodzakelijk informatie over potentiële uitreiziger Om welke signalen gaat het precies? Is er sprake van radicalisering, humanitaire hulpverlening, idealisme, aangetrokken tot geweld, etc.? Is er sprake van groepsdynamiek of gaat het om een eenling? Zit persoon nog op school? Zo ja, waar, welke opleiding, welk jaar, hoe gaat het op school? [via leerplicht, DMO] Wat zijn de inkomsten? Werkt persoon nog of is er sprake van een uitkering? [via werk en inkomen, DMO] Heeft het persoon een relatie? Zo ja, met wie en heeft deze mogelijk nog invloed op beslissing? Heeft het persoon zelf kinderen? Zo ja, hoe oud en waar zitten die op school? [via GBA of JAT, GGD / DMO] Is het persoon bekend bij de hulpverlening of gezinszorg? Wie is de huisarts? [via OGGZ of JAT, GGD] Heeft persoon een eigen woning of woont nog thuis? Is persoon bekend bij eventuele verhuurder? [via GBA en corporaties, REO] Bij welke groep of moskee is dit persoon betrokken of voor het laatst betrokken geweest? Is persoon betrokken geweest bij een jeugdgroep, jongerenwerk of hulpverleningstraject? [via JoU, JAT, GGD] Zijn alle reisdocumenten in orde is persoon reeds uitgeschreven? Zijn er nog openstaande boetes? [via burgerzaken, politie, justitie] Persoon ontmoedigen via ouder, echtgenoot/verloofde of vrienden/moskee of hulpverleners. School en leerplicht inzetten wanneer van toepassing. Hulpverlening inzetten wanneer van toepassing. Werk en inkomen inzetten wanneer van toepassing. Bureau Jeugdzorg inzetten wanneer van toepassing. Bij radicalisering inzetten EMR voor disengagement of de-radicalisering. Ouders, familie of vrienden helpen bij het ontmoedigen van de eventuele uitreis. Inzetten van hulp of begeleiding door Al Amal, expertgroep, NCTV of moskee. Wijze van ontmoediging Blijven communiceren en niet de relatie of het contact verbreken. Inzetten op het gehoorzamen van de ouders, luister naar je moeder. Je kan ook een goed moslim zijn in NL en vanuit hier hulp bieden. Denk aan je vrouw/verloofde/kinderen/ouders doe hun geen onnodig leed aan. Gehoorzaam de geleerden, Imam er is geen sprake van jihad in Syrië, Somalië of Jemen. Verpest je toekomst niet, maak je studie af organiseer inzamelingsacties o.i.d. Denk aan je studieschuld e.d. Je ouders kunnen je niet begraven of afscheid van je nemen als er iets mis gaat. Dit is niet jouw conflict/oorlog meng je niet in andermans zaken. Een goede moslim gehoorzaamt zijn ouders, zorgt goed voor zijn vrouw en kinderen. Een vrouw en kinderen horen niet thuis in een conflictgebied. In de bijlagen zit een casus waarbij d.m.v. de inzet van peers (leeftijdsgenoten en geloofsgenoten, moskee, ouders, familie, vrienden, etc.) wordt geprobeerd om een uitreiziger van gedachten te veranderen. Pagina 2 van 5

3 Checklist 2 - Uitreis ondernomen Het persoon in kwestie bevind zich al of reeds in het buitenland. Waar is hij precies, wanneer vertrokken en met wie? Wat is het doel van de reis. Is er nog steeds contact met hem? Wanneer wordt hij terug verwacht? Wat was de motivatie om uit te reizen? Is er mogelijk sprake van een juridisch kader om hem tegen te houden of op te vangen? Blijf indien mogelijk telefonisch contact onderhouden via ouders, familie, vrienden of echtgenote. Wat doet hoe precies in het gebied (humanitaire hulp, actief vechten, ondersteuning, etc.)? Wanneer kunnen we hem terugverwachten? Moet er huisvestiging worden geregeld voor de opvang? Moet er opvang, de-radicalisering, andere zorg, school, werk en inkomen, etc. worden geregeld? Zijn alle reisdocumenten nog steeds beschikbaar? Is persoon bezig om bijv. een huurschuld of studieschuld op te bouwen? Wijze van bemoedigen tot terugkeer Blijven communiceren en niet de relatie of het contact verbreken. Inzetten op het gehoorzamen van de ouders, luister naar je moeder. Je kan ook een goed moslim zijn in NL en vanuit hier hulp bieden. Denk aan je vrouw/verloofde/kinderen/ouders doe hun geen onnodig leed aan. Gehoorzaam de geleerden, Imam er is geen sprake van jihad in Syrië, Somalië of Jemen. Verpest je toekomst niet, maak je studie af organiseer inzamelingsacties o.i.d. Je ouders kunnen je niet begraven of afscheid van je nemen als er iets mis gaat. Dit is niet jouw conflict/oorlog meng je niet in andermans zaken. Een goede moslim gehoorzaamt zijn ouders, zorgt goed voor zijn vrouw en kinderen. Een vrouw en kinderen horen niet thuis in een conflictgebied. Je moet je melden bij leerplicht of werk en inkomen anders raak je de.. kwijt. In de bijlagen zit een casus waarbij d.m.v. de inzet van peers (leeftijdsgenoten en geloofsgenoten, moskee, ouders, familie, vrienden, etc.) wordt geprobeerd om de uitreiziger terug naar huis te laten keren. Pagina 3 van 5

4 Checklist 3 - Terugkeerders Er komt een signaal via de douane, IND, RID, AIVD of via familie of vrienden, etc. binnen dat de persoon in kwestie naar huis komt of reeds terug is gekeerd. Het plan van aanpak moet dan eigenlijk al in werking zijn en iedereen moet weten wat er gaat gebeuren. De eerste zorg is voor de terugkeerders. Is er een trauma (geestelijk of lichamelijk) opgelopen? Is een afspraak met de huisarts noodzakelijk of met een rehabilitatie traject? De uitvoering hiervan ligt vooral bij het wijkprojectteam en de voortgang wordt gemonitord door het adviesteam. Is de inzet van EMR of experts NCTV noodzakelijk voor disengagement of de-radicalisering? Is de inzet van een lokale expertgroep noodzakelijk voor begeleiding of hulpverlening? [Al Amal, Forum, JAT, Leerplicht, GGD, huisarts, moskee, etc.] Leerplicht, werk en inkomen, woningnet betrekken bij school, inkomen en huisvestiging. Bied rolmodellen, maatjes om terugval in oude netwerken te voorkomen. Bied jongerenwerk, vrijetijdsbesteding en zinvolle dagbesteding als alternatief voor uitreizen. Geef rol of plek in de moskee of organisatie op positief betrokken te zijn bij humanitaire hulp. Moet er gewerkt worden om schuldsanering mogelijk te maken? Kan de studieschuld afgelost worden, kan de school afgemaakt worden? Diverse contacten op wijkniveau moeten de voortgang en de uitvoering van het plan van aanpak volgen en bijstellen waar noodzakelijk. Wijze van ontmoediging Blijf situatie monitoren, persoon blijft eer risico voor een nieuwe uitreis of verdere radicalisering. Blijf communiceren over risico's (oorzaak en gevolg). Diverse contacten op wijkniveau moeten de voortgang en de uitvoering van het plan van aanpak volgen en bijstellen waar noodzakelijk. Adviesteam evalueert de casus regelmatig en besluit in overleg met het wijkprojectteam wanneer de casus kan worden afgesloten. Pagina 4 van 5

5 Bijlage 1 - actuele casuïstiek Casus Uitreizigers: Vrouw (met kind) wil man achterna reizen Een man belt vanuit een conflictgebied regelmatig naar huis met de opdracht aan zijn vrouw dat zij zich bij hem moet voegen [eventueel met kind(eren)]. De vrouw wil een gehoorzame echtgenote zijn en zich bij haar man voegen. Het doel is om de gedachten van de vrouw te beïnvloeden zodat zij afziet van een uitreis naar haar echtgenoot en dat zij haar man vraagt om juist thuis te komen om voor haar (en kind) te zorgen. Neem contact hierover op met het adviesteam en bespreek de casus. Zoek een moeder of vertrouwenspersoon (Al-Amal) van dezelfde leeftijd/cultuur die het vertrouwen of aanzien van deze vrouw heeft. Hierbij kan eventueel de gemeenschap helpen. Laat deze moeder op de vrouw inpraten om haar gedachten te veranderen. Laat haar inzien dat het zeker niet, wijs, veilig, goed, verantwoordelijk, etc. etc. is om zich bij haar man te voegen in een conflict gebied. Instrueer dit tussenpersoon zorgvuldig zodat haar rol in deze duidelijk is en dat zij haar taak in deze goed kan vervullen. Vragen die kunnen helpen om haar te overtuigen Een goede echtgenoot zal zijn vrouw nooit in gevaar brengen. Laat hem terug komen om voor zijn vrouw (en kind) te zorgen. Breng jezelf (en het kind) niet onnodig in gevaar (een goede moeder doet zoiets niet). Je echtgenoot zal dit waarderen. Een moeder hoort goed voor haar kind te zorgen, in een conflictgebied kan dit niet. Hier is je familie, je hebt daar niets te zoeken. Doe je ouders geen onnodig leed aan, gehoorzaam je moeder. Vraag je echtgenoot om zijn verantwoordelijkheid thuis op zich te nemen. Laat hem terug komen om zo zijn zorg en liefde voor je te tonen. Je echtgenoot mag niet van je verwachten dat jij jezelf (en je kind) in gevaar brengt. Hier kunnen jullie ook actief zijn om de slachtoffers van dit conflict te ondersteunen. Daarvoor hoef je niet uit te reizen. Doe je ouders, familie en vrienden geen onnodig verdriet aan. Als je man sterft kan hij niet meer voor jou (en je kind) zorgen. In Nederland kan je ook een goede Moslim zijn. Een trouwe echtgenoot verlaat zijn vrouw niet en vraagt haar ook niet om haar leven in gevaar te brengen. Laat hem terug komen voordat het te laat is. Luister naar je moeder en zorg goed voor je kind(eren). Afhankelijk van de situatie moet je bepalen wat de beste vragen kunnen zijn voor deze vrouw. Het tussenpersoon moet echt op haar geweten inspreken en haar overtuigen om vooral niet haar echtgenoot te volgen. Het tussenpersoon moet met autoriteit kunnen spreken en tegelijk als liefdevolle vriendin en/of moeder. In het uiterste geval kan er via de politie en BjZ bij het risico voor jonge kinderen worden ingegrepen. In het uiterste geval is het mogelijk dat BjZ haar kind(eren) tijdelijk van haar kan ontnemen en haar tijdelijk de ouderlijke macht kan ontzeggen als de moeder bijvoorbeeld voornemend is om uit te reizen naar een oorlogsgebied. Pagina 5 van 5