Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst Jaarverslag Voorwoord Hoofdstuk 1 t/m 5

Transcriptie

1 Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst Jaarverslag Voorwoord Hoofdstuk 1 t/m 5

2 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Voorwoord 4 1. Subsidies Spoor 1 Stimuleringssubsidies 1.1 Stimuleringssubsidies 1.1.A Inleiding B Overzichten Basissubsidies oude stijl 1.2.A Inleiding B Overzichten 21 Spoor 2 Internationalisering 1.3 Buitenland ateliers Tijdelijke buitenland ateliers Stichting Het Van Doesburghuis Binnenland atelier Den Helder Studiereis Fonds BKVB Pepinières Européennes pour jeunes artistes 29 Spoor 3 Bijzondere projecten 1.9 Structurele regelingen A Fondsprijzen Tijdelijke regelingen/samenwerkingen A TAX-videoclipfonds B Gamefonds C Kunstenaars & School D Kunstenaars & Televisie E KulturA F Promoveren in de kunsten G Poëzie op het Scherm H Artis leerstoel I Vrije Ruimte Zuidas J Rietveld Research Residency Intendanten A Intendant documentaire fotografie B Intendant strips C Programmamanager culturele diversiteit Pilotprojecten Bezwaar- en beroepsprocedures Publieksgerichte activiteiten en communicatie Horizontale verantwoording 51 Bijlage 1 toekenningen spoor 1, 2 en 3 Spoor 1 Stimuleringssubsidies 1. Toekenningen stimuleringssubsides Toekenningen basissubsidies oude stijl 126 Spoor 2 Internationalisering 3. Toekenningen buitenland ateliers Toekenningen stichting Het Van Doesburghuis Toekenningen binnenland atelier Den Helder Toekenningen Pepinières Européennes pour jeunes artistes 131 Spoor 3 Bijzondere projecten 7. Toekenningen Fondsprijzen Toekenningen TAX-videoclipfonds Toekenningen Gamefonds KulturA Intendanten Pilotprojecten 143 Bijlage 2 commissieleden spoor 1, 2 en 3 Spoor 1 Stimuleringssubsidies 1. Commissies stimuleringssubsidies Commissie basissubsidies oude stijl 160 Spoor 2 Internationalisering 3. Commissie buitenland ateliers Werkgroep tijdelijke buitenland ateliers Bestuur stichting Het Van Doesburghuis Werkgroep binnenland atelier Den Helder 162 Spoor 3 Bijzondere projecten 7. Commissie Fondsprijzen Commissie TAX-videoclipfonds Commissie Gamefonds Commissie Kunstenaars en TV Adviescommissie Poezië op het scherm Stuurgroep intendant documentaire fotografie Stuurgroep intendant strips Stuurgroep programmamanager culturele diversiteit 164 Jaarcijfers Fondsbestuur en fondsbureau 54

3 4 Voorwoord Voorwoord 5 Voorwoord Voortvarend en gedreven heeft het Fonds BKVB met onmiddellijke ingang van 1 januari 2009 aan zijn nieuwe beleid vorm en uitvoering gegeven. Mede daardoor werd op velerlei wijze de realisatie van nieuw werk en projecten van kunstenaars, vormgevers, architecten en bemiddelaars mogelijk gemaakt. Veel daarvan is te zien geweest in kunstinstellingen, musea, de openbare ruimte en tijdschriften en uitvoerig besproken in de pers. Zo dragen de subsidies van het Fonds BKVB zichtbaar bij aan de ontwikkeling van de kunsten en het publieke debat over deze ontwikkeling. Goed nieuws is dat bij veel van deze projecten meerdere investeerders en financiers betrokken waren. Dat geeft eens te meer aan dat de kunstbevordering voortkomt uit een gedeelde betrokkenheid van de overheid en private partijen. Dat de wereld door deze kunstbevorderingen en de kunst zelf beter af is, spreekt als vanzelf. De kracht van het nieuwe beleid werd gestimuleerd door de medewerking van het ministerie van OCW. Om het Fonds BKVB al per 1 januari 2009 uitvoering te kunnen laten geven aan zijn nieuwe beleid waren de nieuwe regelingen Stimuleringssubsidies en Buitenlandateliers na goedkeuring door de minister al in december 2008 in de Staatscourant gepubliceerd. Hetzelfde gold, zij het wat later, voor de nieuwe regeling Bijzondere Projecten. Voor de medewerkers van het Fonds BKVB betekende dit alles een verhoging van de werkdruk die door het grote aantal aanvragen voor de feestelijke manifestatie Fonds BKVB LIVE en voor de overgangsregeling basisstipendia oude stijl toch al maximaal was. Op 31 december 2008 lagen er nog 423 basisstipendia oude stijl en 391 aanvragen Fonds BKVB LIVE ter beoordeling. Omdat de nieuwe regeling Stimuleringssubsidies met ingang van 1 januari 2009 onmiddellijk in werking trad, gold voor de laatste drie maanden van 2008 een overgangsregeling op grond waarvan in die periode nog een basisstipendium oude stijl aangevraagd kon worden. Een basisstipendium oude stijl valt onder de aparte regeling basisstipendia met haar eigen criteria - deze is per 1 januari dus komen te vervallen. Om de beoordeling en toekenning van de voor deze datum ingediende basisstipendia oude stijl mogelijk te maken was er een speciale, tijdelijke commissie in het leven geroepen met een uit 2008 gereserveerd budget. De commissie was actief tot 30 juni 2009 en kwam in het najaar van 2009 nog twee keer bijeen voor de behandeling van aanvragen die voor herbeoordeling in aanmerking kwamen. Voor de manifestatie Fonds BKVB LIVE hadden in de korte tijd dat kunstenaars, vormgevers en architecten zich hiervoor konden aanmelden (van 20 september tot 20 oktober 2008) bijna aanvragers zich tot het Fonds gewend. 493 van hen werden in 2008 beoordeeld door de commissie Fonds BKVB LIVE, 391 in 2009 (een aantal trok zich terug). Deze speciale commissie was tot 20 maart 2009 in werking. Het evidente succes van live aanvragen is voor het Fonds aanleiding geweest dat per 1 september tot een reguliere aanvraagmogelijkheid te maken. Begin maart werd het Fonds BKVB door de politie op de hoogte gebracht van verdachte overboekingen. Snel werd duidelijk dat het hoofd financiën van het Fonds BKVB in korte tijd veel geld had overgemaakt naar buitenlandse bankrekeningen. Door snel handelen kon het Fonds BKVB op een groot deel van het overgemaakte geld beslag laten leggen. Het politionele en justitiële onderzoek naar de fraude is nog niet afgerond. Hoewel de fraudezaak en haar afhandeling in hoge mate de agenda van bestuur en directie bepaalden, realiseerde het Fonds BKVB onverkort zijn nieuwe drie sporen beleid. De beschrijving van het grote aantal projecten, subsidietoekenningen, samenwerkingsverbanden in dit jaarverslag zijn daar het inspirerende bewijs van. Het nieuwe drie sporen beleid behelst: de stimuleringssubsidies (spoor 1), de internationalisering (spoor 2) en de bijzondere projecten (spoor 3). Dit beleid staat in het teken van de noemer van het beleidsplan : De kunstenaar centraal. Onderzoek en reflectie in tijden van internationalisering. Uit het grote geheel hier alvast kort het volgende: Binnen spoor 1, de stimuleringssubsidies, werden 260 meer aanvragen behandeld dan in Het totaal aantal aanvragen over 2009 bedroeg Opvallend is het gestegen aantal startstipendia bij de bouwkunst, mogelijk veroorzaakt door de kredietcrisis. Het honoreringspercentage subsidieaanvragen binnen spoor 1 was 38%, net als in Binnen spoor 2, de internationalisering, werd als aanvulling op het aanbod van de buitenlandateliers onder andere samenwerking gezocht met het Wyspa Institute of Art in Gdansk. Kunstenaars en curatoren kunnen hier werken en verblijven en zich verhouden tot een historisch weerbarstig gebied vol industrieel erfgoed. In Cairo vond het door het Fonds BKVB voorbereide symposium plaats over de betekenis van residencies voor westerse kunstenaars in niet-westerse landen en de ontvangende instellingen. Het directe gevolg van dit symposium was het opstellen van de ladder tijdelijke buitenlandateliers (in samenwerking met Trans Artists) voor plekken in Afrika. Ook werd in 2009 een aanvang gemaakt met de voorbereiding van de Studiereis Fonds BKVB Binnen de mogelijkheden van spoor 3, de Bijzondere Projecten, werden onder andere nieuwe tijdelijke regelingen ontwikkeld zoals die voor het Gamefonds (in samenwerking met het Mediafonds), Kunstenaars en Televisie, Poëzie op het Scherm (in samenwerking met het Nederlands Fonds voor de Letteren). Ook stelde het Fonds BKVB in samenspraak met de vakwerelden een intendant zie ook p. 20 zie ook p. 8, 13, 48, 105 zie ook p. 26, 46 zie ook p. 33 zie ook p. 34 zie ook p. 32, 135 zie ook p

4 6 Voorwoord Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Inleiding 7 voor de strip en een intendant voor de documentaire fotografie aan. Om kunstenaars in de gelegenheid te stellen op een andere manier onderzoek te doen en te reflecteren op hun werk ontwikkelde het Fonds BKVB samen met NWO een pilot voor een PhD-traject. Daarnaast werd gewerkt aan de uitvoering van lopende en nieuwe projecten evenals aan bestaande tijdelijke regelingen. Voor de overzichtelijkheid is in dit jaarverslag gekozen voor een driedeling: in het eerste deel worden de verschillende sporen beleidsinhoudelijk en cijfermatig toegelicht, in het tweede deel worden de toekenningen, projecten en activiteiten per spoor genoemd en summier toegelicht. In het derde deel staan alle commissieleden op een rij. Dat de drie sporen overal in elkaar grijpen, zowel qua mogelijkheden, gehonoreerde projecten als thema s die in het werk van veel aanvragers actueel zijn, is in dit jaarverslag letterlijk in beeld gebracht. Een van die terugkerende thema s is duurzaamheid. Voor dit jaarverslag is een keuze gemaakt uit de in 2008 en 2009 gehonoreerde projecten die op zeer uiteenlopende wijze te maken hebben met duurzaamheid en hergebruik. Het Fonds BKVB wenst de lezer aan de hand van zijn jaarverslag een verrassende en wervende gang door de kunsten toe. Lex ter Braak directeur Fonds BKVB zie ook p. 37, Subsidies Spoor 1 Stimuleringssubsidies 1.1 Stimuleringssubsidies 1.1.a Inleiding Stimuleringssubsidies hebben tot doel de hedendaagse beeldende kunst, vormgeving en/of bouwkunst te bevorderen. Het Fonds BKVB heeft verschillende subsidiemogelijkheden voor beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en bemiddelaars. Naast subsidies voor starters (startstipendia) en bijdragen waarmee aanvragers op basisniveau hun beroepspraktijk kunnen voortzetten (basisstipendia voor beeldend kunstenaars en vrije vormgevers en praktijksubsidies voor vormgevers en architecten), kunnen aanvragen ingediend worden voor een bijdrage werkbudget (voor o.a. nieuw werk of onderzoek), een studiebeurs of een publicatiesubsidie. Per 1 januari 2009 is een aantal wijzigingen in de regeling Stimuleringssubsidies doorgevoerd. De basisstipendia zijn onderdeel geworden van de stimuleringssubsidies. Het uitgangspunt hiervoor was een gelijk artistiek kwaliteitscriterium voor alle subsidies (zie het beleidsplan ). Dit betekent dat bij de beoordeling van de basisstipendia onder meer ook de ontwikkeling van het werk en de plannen wordt meegewogen, evenals de kwaliteit van de erkenning van het werk. Daarnaast zijn ook de bemiddelaarssubsidies onderdeel geworden van de stimuleringssubsidies. Belangrijke aanleiding hiervoor was het rapport Alles voor de kunst - de bemiddelaarssubsidie en de praktijk van het bemiddelen in de kunst, waarin de regeling bemiddelaarssubsidies werd geëvalueerd door bureau Vinken en Van Kampen. In het verlengde van, en deels vooruitlopend op de resultaten van het onderzoek, werd een aantal van de belangrijkste conclusies en aanbevelingen in praktische zin doorgevoerd. Bemiddelaars kunnen onder dezelfde voorwaarden als beeldend kunstenaars, vormgevers en architecten een bijdrage werkbudget aanvragen. Een deel van de leden van de commissies basisstipendia en bemiddelaarssubsidies werd in de nieuwe commissie Stimulerings subsidies benoemd. Ook nieuw is de wijze waarop de startstipendia beeldende kunst sinds 2009 worden beoordeeld. Er wordt gewerkt met maandelijkse aanvraagrondes en een aparte commissie die alleen de aanvragen voor startstipendia van beeldend kunstenaars beoordeelt. Deze adviescommissie startstipendia is samengesteld uit commissieleden van de subcommissie beeldende kunst, aangevuld met twee internationale leden die de beoordeling in een internationale context plaatsen. In deze nieuwe hoedanigheid werd in 2009 twaalf keer vergaderd. zie ook p. 34, 53 zie ook p. 28, 33, 34, 36, 39, 48, 53, 71, 73, 75, 77, 79, 81, 82, 85, 87, 92, 93, , 118, 124, 125, 131, 138, 140, 141, 142, 144 zie ook p. 154

5 8 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Inleiding Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Inleiding 9 In de aanloop naar de nieuwe beleidsplanperiode heeft de Mondriaan Stichting besloten de samenwerking bij de beoordeling van publicatiesubsidies stop te zetten. De gemeenschappelijke commissie publicatiesubsidies waarbij leden van de Mondriaan Stichting en van het Fonds BKVB aanvragen van beeldend kunstenaars en vormgevers beoordeelden is eind 2008 opgeheven. Met ingang van 2009 worden de aanvragen voor een publicatiesubsidie binnen de regeling stimuleringssubsidies van het Fonds BKVB beoordeeld. Aanvragen van beeldend kunstenaars worden door de adviescommissie publicatiesubsidies beoordeeld. Deze commissie bestaat uit een poule van leden die per vergadering rouleren. Aanvragen van vormgevers en architecten worden binnen de reguliere adviescommissies Vormgeving en Bouwkunst beoordeeld. De bijdrage werkbudget kan naast de reguliere aanvraagwijze via een formulier nu ook op twee andere manieren aangevraagd worden. Vanwege het succes van de manifestatie Fonds BKVB LIVE kunnen aanvragers vanaf september kiezen om een bijdrage werkbudget live aan te vragen tijdens een presentatie aan de commissie Fonds Live. Een aanvrager kan er ook voor kiezen het museum of de tentoonstellingsplek waar zijn werk wordt gepresenteerd, te machtigen om een aanvraag voor de productiekosten van nieuw te maken werk in te dienen. Hiervan wordt in toenemende mate gebruik gemaakt. Overigens wordt het subsidiebedrag in alle gevallen uitbetaald aan de kunstenaar. Voor zowel het live aanvragen als de aanvraag via een gemachtigde gelden dezelfde voorwaarden en criteria als bij een reguliere aanvraag. In 2009 werden in totaal aanvragen beoordeeld, waaronder 391 die nog beoordeeld moesten worden in het kader van Fonds BKVB LIVE. Door de enorme toeloop op deze manifestatie waarmee het Fonds in 2008 zijn twintigjarig bestaan vierde, konden niet alle aanvragers in 2008 hun plannen presenteren en werden zij in de eerste maanden van 2009 ontvangen. Tot in maart werd bijna dagelijks door de commissie Fonds BKVB LIVE vergaderd om deze aanvragen te beoordelen. Uit het overzicht in hoofdstuk 1.2 zou men kunnen opmaken dat het aantal beoordeelde aanvragen beeldende kunst in 2009 (1.058) vrijwel gelijk is aan die van 2008 (1.047). Als de Fonds BKVB LIVE aanvragen die nog in 2009 zijn beoordeeld (391) hierbij opgeteld worden, komt het totaal aantal beoordeelde aanvragen beeldende kunst in 2009 echter op Omdat de extra aanvragen van Fonds BKVB LIVE de cijfers aan de beginperiode van de nieuwe beleidsperiode zouden vertekenen, zijn deze apart in het overzicht opgenomen. Hierdoor lijkt het ook alsof er minder flexibele bijdragen werkbudget zijn toegekend ten opzichte van 2008, maar als de 124 flexibele werkbudgetten die bij Fonds BKVB LIVE werden toegekend bij de gehonoreerde aanvragen flexibele bijdrage werkbudget worden opgeteld, dan zijn er in aanvragen flexibele bijdrage werkbudget gehonoreerd (242 in 2008) en 411 aanvragen afgewezen (343 in 2008). Het honoreringspercentage komt dan op 40%, wat bijna gelijk is aan het percentage van 2008 (41%). Het aantal aanvragen voor vormgeving en vooral bouwkunst blijft de afgelopen jaren stijgen. Met name de startstipendia voorzien in een behoefte; bij beide disciplines betreft circa de helft van het aantal aanvragen van alle subsidievormen een startstipendium. Ter vergelijking: bij beeldende kunst is dit ongeveer een kwart van het totaal aantal aanvragen. Daarnaast ligt bij vormgeving en vooral bij bouwkunst het aantal aanvragen voor een studiebeurs procentueel hoger dan bij de beeldende kunst. Daarentegen worden bij beeldende kunst veel meer aanvragen ontvangen voor een publicatie (70) dan bij vormgeving (9) en bij bouwkunst (8). zie ook p. 8, 13, 48, 105

6 10 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Beeldende kunst Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Beeldende kunst b Overzichten stimuleringssubsidies Beeldende kunst aantallen / honoreringspercentage aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 75 28% 67 22% 59 24% negatief totaal basisstipendia positief 70 46% negatief 81 totaal 151 flexibele bijdrage werkbudget positief % % 68 32% negatief totaal * aantal % aantal % aantal % totaal positief 441 ** 42% % % negatief 617 *** totaal ** inclusief 5 herbeoordelingen die positief zijn geworden *** inclusief 8 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven In 16 gevallen adviseerde de subcommissie op formele grond af te wijzen. 105 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen standaard bijdrage werkbudget positief 84 37% 54 35% 45 32% negatief totaal bijdrage werkbudget bemiddelaars positief 13 57% negatief 10 totaal 23 studiebeurzen positief 9 47% negatief 10 totaal 19 publicatiesubsidies positief 38 54% negatief 32 totaal 70 tot 2009 waren dit bemiddelaarssubsidies de studiebeurzen vielen tot 2009 onder de bijdrage werkbudget de publicatiesubsidies beeldende kunst werden tot 2009 samen met vormgeving beoordeeld * inclusief aanvragen Fonds BKVB LIVE

7 12 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Beeldende kunst Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Beeldende kunst 13 Fig 1 Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies beeldende kunst Fonds BKVB LIVE 2008 Aanvragen zijn in 2008 ontvangen, maar tussen 1 januari en 20 maart 2009 in 53 vergaderingen beoordeeld. aantal % Studiebeurzen 2% Bijdrage werkbudget bemiddelaars 2% Publicatiesubsidies 7% Startstipendia 25% positief 124 * 32% negatief 267 totaal 391 * inclusief 1 aanvraag die na toekenning door de aanvrager is ingetrokken Standaard bijdrage werkbudget 22% Basisstipendia 14% Flexibele bijdrage werkbudget 28%

8 14 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Vormgeving Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Vormgeving 15 Vormgeving aantallen / honoreringspercentage aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 39 21% 49 31% 60 37% negatief 146 * totaal praktijksubsidies positief 15 47% 24 67% 11 40% negatief totaal bijdrage werkbudget (flexibel) positief 33 ** 40% 89 50% 27 38% negatief 49 *** totaal bijdrage werkbudget (standaard) positief 25 36% 22 59% 14 27% negatief totaal aantal % aantal % aantal % totaal positief % % % negatief totaal aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen Fig 1 percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies vormgeving Publicatiesubsidies 2% Studiebeurzen 4% bijdrage werkbudget bemiddelaars positief 1 100% negatief 0 totaal 1 tot 2009 waren dit bemiddelaarssubsidies Standaard bijdrage werkbudget 18% Startstipendia 47% studiebeurzen positief 6 **** 40% negatief 9 totaal 15 publicatiesubsidies positief 3 33% negatief 6 totaal 9 de studiebeurzen vielen tot 2009 onder de bijdrage werkbudget de publicatiesubsidies vormgeving werden tot 2009 samen met beeldende kunst beoordeeld Bijdrage werkbudget bemiddelaars 0,25% Flexibele bijdrage werkbudget 21% * inclusief 3 herbeoordelingen zijn negatief zijn gebleven ** inclusief 3 herbeoordelingen die positief zijn geworden *** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven **** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden Praktijksubsidies 8%

9 16 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Bouwkunst Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Bouwkunst 17 Bouwkunst aantallen / honoreringspercentage aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 22 34% 16 43% 10 28% negatief totaal praktijksubsidies positief 9 * 38% 7 47% 3 23% negatief totaal bijdrage werkbudget (flexibel) positief 6 67% 24 36% 9 39% negatief totaal aantal % aantal % aantal % totaal positief 67 50% 50 39% 25 30% negatief totaal aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen Fig 1 percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies bouwkunst bijdrage werkbudget (standaard) positief 11 73% 1 33% 2 25% negatief 4 ** 2 6 totaal bijdrage werkbudget bemiddelaars positief 4 100% negatief 0 totaal 4 studiebeurzen positief 7 88% negatief 1 totaal 8 tot 2009 waren dit bemiddelaarssubsidies de studiebeurzen vielen tot 2009 onder de bijdrage werkbudget publicatiesubsidies positief 8 *** 100% 2 33% 1 50% negatief totaal Standaard bijdrage werkbudget 11% Flexibele bijdrage werkbudget 7% Studiebeurzen 6% Bijdrage werkbudget bemiddelaars 3% Praktijksubsidies 18% Publicatiesubsidies 6% Startstipendia 49% * inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven *** inclusief 2 herbeoordelingen die positief zijn geworden

10 18 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Totalen stimuleringssubsidies Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten - Totalen stimuleringssubsidies 19 Totalen stimuleringssubsidies (beeldende kunst, vormgeving, bouwkunst) Totaal aantal aanvragen exclusief Fonds BKVB LIVE uitgesplitst Totaal aantal aanvragen beeldende kunst vormgeving bouwkunst totaal startstipendia basisstipendia bijdrage werkbudget (flexibel) bijdrage werkbudget (standaard) bijdrage werkbudget bemiddelaars studiebeurzen praktijksubsidies publicatiesubsidies totaal aantal aanvragen * * exclusief Fonds BKVB LIVE Fonds BKVB LIVE ** ** inclusief Fonds BKVB LIVE startstipendia 33% 31% 40% basisstipendia 10% - - bijdrage werkbudget (flexibel) 24% 52% 28% bijdrage werkbudget (standaard) 20% 12% 18% bijdrage werkbudget bemiddelaars 2% - - studiebeurzen 3% - - praktijksubsidies 3% 3% 4% publicatiesubsidies 5% 1% * - studiereis - - 6% * alleen publicatiesubsidies bouwkunst totaal aantal honoreringen 630 * 597 ** ** totaal aantal afwijzingen 955 * 985 * ** gemiddeld honoreringspercentage 40% * 38% * 31% 38% ** * exclusief Fonds BKVB LIVE ** inclusief Fonds BKVB LIVE In 2009 werden 134 aanvragen om diverse redenen niet in behandeling genomen. Vergaderingen Commissie Stimuleringssubsidies beeldende kunst 153 * inclusief Fonds BKVB LIVE vormgeving 43 bouwkunst 15 totaal 211 * inclusief Fonds BKVB LIVE

11 20 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Basissubsidies oude stijl - Inleiding Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten basissubsidies oude stijl Basissubsidies oude stijl 1.2.a Inleiding Tot 31 december 2008 bestond naast de regeling Stimuleringssubsidies ook de regeling Basissubsidies. De basissubsidies bestonden uit 2 subsidievormen: een basisstipendium en een productiesubsidie. Beide subsidies hadden tot doel de continuering van de beroepspraktijk van beeldend kunstenaars en vrije vormgevers te bevorderen en kende hiertoe beoordelingscriteria die afweken van de stimuleringssubsidies. Beide subsidies zijn bedoeld voor minimaal 2 jaar en werken met een rekeningcourant systeem. Daarmee kan het feitelijke gebruik van het bedrag over een langere periode worden gespreid, al naar gelang het eigen inkomen en de eigen behoeften. Zoals aangekondigd in het beleidsplan hield de regeling Basissubsidies per 1 januari 2009 op te bestaan als zelfstandige regeling. De basisstipendia werden onderdeel van de stimuleringssubsidies en de productiesubsidies werden afgeschaft. Hiermee werden de criteria voor de beoordeling van een basisstipendium gelijkgetrokken met die van de andere stimuleringssubsidies. In 2008 werd deze wijziging aangekondigd en men kon nog tot 31 december 2008 een basissubsidie oude stijl aanvragen, waarbij de criteria uit de regeling basissubsidies geldig waren. In totaal werden vlak voor deze datum 423 aanvragen ingediend die in de loop van 2009 werden behandeld door een commissie basissubsidies oude stijl. Onderstaande cijfers hebben betrekking op de behandeling van de aanvragen van de basissubsidies oude stijl. De basisstipendia die als onderdeel van de Stimuleringssubsidies zijn behandeld, zijn terug te vinden in hoofdstuk 1. zie ook p b Overzichten basissubsidies oude stijl Aantal vergaderingen 24 Aanvragen oude stijl 2009 Positief advies basisstipendium 125 Positief advies productiesubsidie 1 Negatief advies basisstipendium 256 Negatief advies productiesubsidie 10 Herbeoordelingen Positief advies na herbeoordeling 13 Negatief na herbeoordeling bs stip 14 Negatief na herbeoordeling producties 1 Hertoetsingen na 8 jaar Positief na hertoetsing 3 Totaal aantal adviezen 423 Formele afwijzingen 8 Beoordeling aanvragen aantal % aantal % aantal % Positief advies Negatief advies Totaal zie ook p. 22

12 22 Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten basissubsidies oude stijl Spoor 1 Stimuleringssubsidies - Overzichten basissubsidies oude stijl 23 Spoor 2 Internationalisering - Buitenland ateliers Gebruiksduur van een basisstipendium In onderstaand figuur wordt voor de basissubsidies oude stijl die op 31 december volledig waren opgebruikt de lengte aangegeven van de periode tussen de datum van ingang en de laatste uitbetaling. Aantal aanvragers tot 2 2 tot 3 3 tot 4 4 tot 5 5 tot 6 6 tot 7 7 tot 8 vanaf Duur subsidie in jaren Beroepsmatigheidstoets Als een kunstenaar 4 jaar na toekenning van een basissubsidie nog beschikt over een restantbedrag moet volgens de regeling basissubsidies worden getoetst of hij nog werkzaam is als beeldend kunstenaar of vrije vormgever. In 2009 is deze formele toets verstuurd naar 66 kunstenaars. Op 6 kunstenaars na, waarvan de procedure nog loopt, zijn alle beroepsmatigheidstoetsen geretourneerd en positief beoordeeld. Integrale herbeoordeling na 8 jaar Indien een kunstenaar 8 jaar na toekenning nog steeds aanspraak wil maken op het restantbedrag van het basisstipendium, wordt hij integraal door de werkgroep beoordeeld voordat er verdere verstrekkingen kunnen plaatsvinden. Dit betekent dat hij opnieuw een aanvraag moet indienen. Wanneer is voldaan aan de formele voorwaarden, wordt het artistiek functioneren opnieuw beoordeeld. In 2009 ontving 1 kunstenaar een verzoek voor een hernieuwde toetsing. De aanvraag is in hetzelfde jaar positief beoordeeld en de kunstenaar kon over het restantbedrag beschikken. Spoor 2 internationalisering 1.3 Buitenland ateliers Het Fonds BKVB stelt ateliers beschikbaar in New York, Berlijn, Parijs, Banff (Canada), Istanbul, Stockholm, Rome, Cairo, Beijing, Willemstad (Curaçao), Brussel, Tokio, Leipzig, Rio de Janeiro en Den Helder. Met het verblijf in een van deze ateliers wil het Fonds BKVB beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en/of bemiddelaars in de gelegenheid stellen om in een andere omgeving en/of cultuur hun werk te verdiepen en daarop te reflecteren. Een verblijf schept tevens mogelijkheden om internationale contacten op te doen of deze uit te breiden en een (eerste) oriëntatie op het ontwikkelen van een nieuwe markt. Uit het aantal aanvragen blijkt dat het aanbod goed aansluit bij de behoefte van de aanvragers. De adviescommissie Buitenland ateliers ontving in totaal 280 aanvragen. De ateliers in New York, Berlijn en Tokio blijven bijzonder populair, maar ook voor de nieuwe ateliers Wiels in Brussel en LIA in Leipzig werden veel aanvragen ingediend. In 2009 ging de samenwerking met de nieuwe residency LIA (Leipzig International Art Programme) van start. Beeldend kunstenaar Naro Snackey werd op voordracht van de adviescommissie als pre-resident in de gelegenheid gesteld om van 1 juli 31 december 2009 op deze plek te werken. zie ook p. 25, 129 zie ook p. 160

13 24 Spoor 2 Internationalisering - Buitenland ateliers Spoor 2 Internationalisering - Buitenland ateliers 25 Verder werd samenwerking gezocht met een aantal nieuwe plekken, zoals met de residency Berlin Alexanderplatz in Berlijn, het Wyspa Institute of Art in Gdansk en het Center for Curatorial Studies and Art in Contemporary Culture aan het Bard College in Annandale-on-Hudson nabij New York. Voor laatstgenoemd instituut, waar kunstenaars en bemiddelaars in een universitaire context kunnen werken, werden beeldend kunstenaar Yael Bartana en curator/theoreticus Anke Bangma als pre-residenten geselecteerd. In overleg met Capacete in Rio de Janeiro worden de werkperioden vanaf 2010 van 4 naar 5 maanden uitgebreid. Daarnaast wordt een korte werkperiode van 2 maanden beschikbaar gesteld voor een curator of beschouwer. Capacete heeft sinds 2009 ook de beschikking over een werkplek in Sao Paulo in het beroemde Copan gebouw van Oscar Niemeyer. De aanvragers kunnen kiezen om tijdens hun werkperiode afwisselend in Sao Paulo en Rio de Janeiro te verblijven of alleen in een van de beide steden. Het Fonds BKVB was in maart uitgenodigd om samen met de grote cultuurfondsen en een aantal culturele organisaties naar Brazilië te reizen om bestaande samenwerkingsverbanden te verstevigen en uit te breiden. De reis werd georganiseerd door het ministerie van OCW en het ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van Brazilië prioriteitsland. Het Fonds BKVB onderzocht nieuwe vormen van samenwerking en presentatie, zodat voor individuele kunstenaars de mogelijkheden om naar het buitenland te gaan worden vergroot. De werkperiode voor de projectstudio Rome werd in 2009 verlengd van 3 naar 5 maanden. Het Fonds BKVB heeft bij de American Academy waar de residency is ondergebracht, het verzoek ingediend om de werkperiode structureel op 5 à 6 maanden vast te stellen. Dit jaar heeft de samenwerking met TIM (Theatre in Motion) voor de projectstudio in Beijing vorm gekregen. Deze residency wordt mede mogelijk gemaakt met een bijdrage uit het HGIS-Cultuurprogramma van de Ministeries van OCW en Buitenlandse Zaken. De eerste werkperiode in de nieuwe opzet heeft o.a. geresulteerd in een voorstel voor een project in de openbare ruimte van Edwin Zwakman. Dit project zal naar alle waarschijnlijkheid in 2010 bij de Wereldtentoonstelling in Shanghai bij het Dutch Culture Center worden uitgevoerd. Overzicht selectieperiode aanvragen positief Künstlerhaus Bethanien, Berlijn 31 1 Projectstudio Berlijn 24 2 Platform Garanti, Istanbul 6 2 ISCP, New York 46 1 Banff Centre for the Arts, Canada 14 1 IASPIS 11 2 Atelier Holsboer 19 1 Townhouse Gallery, Cairo 10 2 Projectstudio Rome 9 1 Projectstudio China, Beijing 7 2 Capacete, Rio de Janeiro 14 3 * Instituto Buena Bista (IBB), Curaçao 14 4 Arts Initiative Tokyo, Tokio 28 1 Wiels, Brussel 27 2 LIA, Leipzig 20 2 Totaal * De directeur van Capacete selecteerde begin 2009 uit de voordracht van 6 kandidaten 2 kunstenaars voor de periode

14 26 Spoor 2 Internationalisering - Tijdelijke buitenland ateliers Spoor 2 Internationalisering - Tijdelijke buitenland ateliers Tijdelijke buitenland ateliers In 2009 heeft het Fonds BKVB naast zijn vaste ateliers weer een aantal tijdelijke buitenland ateliers aangeboden in samenwerking met Trans Artists. Deze tijdelijke ateliers worden in principe slechts een keer aangeboden, maar bij veel belangstelling kan besloten worden de plek in een ander jaar opnieuw aan te bieden of deel uit te laten maken van het reguliere aanbod. Als vervolg op het internationale symposium in Cairo dat de Townhouse Gallery en het Fonds BKVB begin 2009 organiseerden, zijn 5 van de daarbij aanwezige artist-in-residence plekken gevraagd om in 2010 met het Fonds BKVB samen te werken. Aanleiding voor het symposium was de toegenomen belangstelling voor de uitwisseling van kunstenaars tussen Europa en de Mediterrane landen, het Midden-Oosten en Afrika, en het ontstaan van verschillende nieuwe initiatieven in de regio. Tijdens het symposium bleek bij verschillende AIR s in Afrika en het Midden-Oosten ook veel belangstelling te bestaan om met Nederlandse kunstenaars, vormgevers, architecten en bemiddelaars samen te werken. De uitgangspunten van de meeste plekken in Afrika en het Midden-Oosten zijn vaak anders dan die in het Westen. Een van de verschillen is dat deze AIR s van de kunstenaars verwachten dat zij zich intensief verhouden tot de lokale en regionale condities en dat zij samenwerken met de lokale en regionale kunstenaars. Ook de relatie tussen Oost en West en/of de verhouding tot de Islamitische wereld vormen een wezenlijk onderdeel van de residency. In 2009 heeft het Fonds BKVB een oproep geplaatst voor de volgende plekken: Ashkal Alwan, Beirut (Libanon) Door de grote culturele en religieuze diversiteit en het kleine oppervlak waarbinnen alles zich afspeelt, onderscheidt Beirut zich van steden als Istanbul of Cairo. De wereldwijde spanningen tussen Oost en West, zijn letterlijk voelbaar en Ashkal Alwan zet het artists-inresidence programma in als instrument waarmee de dialoog tussen kunstenaars en de kunstwereld in Libanon, het Midden-Oosten en het Westen in gang wordt gezet. Doual art, Douala (Kameroen) Deze plek neemt een belangrijke positie in de kunstwereld van Kameroen in en functioneert als informatiecentrum voor hedendaagse kunst in Centraal Afrika. De aangeboden residency is verbonden aan de Salon Urban Douala, een 3-jaarlijkse grootstedelijke kunstmanifestatie die in december 2010 op verschillende locaties in de stad wordt gehouden. Greatmore Studios, Kaapstad (Zuid-Afrika) Het internationale residency programma van Greatmore Studios is er op gericht om een creatieve dialoog tot stand te brengen tussen lokale en internationale kunstenaars. Van de internationale artists- in-residence wordt verwacht dat zij deelnemen aan gemeenschappelijke en educatieve projecten voor de plaatselijke bevolking. Kuona Trust, Nairobi (Kenia) Kenia is op cultureel en ecologisch gebied een divers land. Kuona Trust wil met het residency programma internationale kunstenaars in de kunstwereld van Nairobi introduceren, zodat de stad, de cultuur en de positie van de kunst in Kenia door de Westerse kunstenaars beter begrepen en ervaren kunnen worden. Zoma Contemporary Art Center, Addis Abeba (Ethiopië) ZCAC in Ethiopië biedt een heel bijzonder residencyprogramma aan waar lokale en internationale kunstenaars, ontwerpers, architecten en archeologen gezamenlijk de gebouwen voor deze AIR ontwerpen en bouwen. Hierbij worden hedendaagse artistieke inzichten en archeologie met moderne constructietechnieken en klassiek metselwerk gecombineerd. In de aangeboden residencyperiode wordt gewerkt aan het ontwerp van de studio s. Een speciale werkgroep van de Commissie Stimuleringssubsidies maakt de voorselecties voor de verschillende plekken. De artist-in-residence plek maakt uit een shortlist de uiteindelijke keuze. Op de deadline van 15 december zijn 31 aanvragen ontvangen. De selectie zal begin 2010 plaatsvinden. Het Fonds BKVB kondigde eind 2009 aan dat in 2010 vijf extra tijdelijke ateliers aangeboden zullen worden die specifiek op de ontwerppraktijk van ontwerpers en vormgevers gericht zijn. Bij een van de eerder aangeboden tijdelijke ateliers die in 2009 had moeten plaatsvinden is het niet gelukt om een geschikte kandidaat te selecteren. Het KIBU (Kitchen Budapest) kon uit de 4 kunstenaars die door de commissie waren voorgedragen geen kandidaat kiezen. Het KIBU vond de keuze van de kandidaten interessant, maar liet met de uiteindelijke selectie zo lang op zich wachten, dat de kandidaten om diverse redenen hun aanvraag hebben ingetrokken. zie ook p. 46, 53 zie ook p. 79 zie ook p. 161

15 28 Spoor 2 Internationalisering - Stichting Het Van Doesburghuis - Binnenland atelier - Spoor 2 Internationalisering - Studiereis - Pepinières européennes pour jeunes 29 Studiereis artistes 1.5 Stichting het van Doesburghuis Sinds 2005 voert het Fonds BKVB het secretariaat van de stichting Het Van Doesburghuis. De stichting beheert de atelierwoning van Theo en Nelly van Doesburg in Meudon, bij Parijs. Deze woning wordt ter beschikking gesteld aan eenieder die in het kader van onderzoek of studie voor een (half ) jaar in Frankrijk wil verblijven zoals kunstenaars, ontwerpers, beschouwers, musici of dichters. Het bestuur van de stichting kwam één keer bijeen in Amsterdam. Overzicht Positief 1 Negatief 3 Totaal Binnenland atelier Complementair aan het internationaal beleid wil het Fonds BKVB op termijn ook een beperkt aantal binnenlandateliers opzetten waar naast Nederlandse kunstenaars ook buitenlandse kunstenaars gebruik van kunnen maken en waar een uitwisseling tot stand kan komen. Pompgemaal Den Helder Vanaf 2009 is het Pompgemaal Den Helder, dat bij wijze van pilotproject als eerste binnenlandatelier werd ontwikkeld, opgenomen in het reguliere aanbod van kunstenaarsateliers van het Fonds BKVB. Op basis van de ervaringen van de eerste kunstenaars die in het atelier verbleven werden de voorzieningen waar nodig aangepast. Daarmee is het vroeg 20e eeuws waterpompgemaal in de duinen geschikt gemaakt voor een continue programmering, waarbij periodieke openstellingen van het gebouw en de presentatie van het hier gemaakte werk altijd onderdeel zijn van het gebruik van het gastatelier. Op de open oproep die het Fonds BKVB in 2009 plaatste reageerden 16 kunstenaars met een specifiek werkplan. Begin 2010 wordt door Kunsthal52 in Den Helder een tentoonstelling georganiseerd die een overzicht geeft van alle projecten die in 2009 in het Pompgemaal plaatsvonden. Aantal vergaderingen: 1 Positief 6 Negatief 10 Totaal Studiereis Elke drie jaar organiseert het Fonds BKVB studiereizen voor zowel architecten als stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, interieurarchitecten en voor beschouwers, vormgevers en beeldend kunstenaars die een bijdrage leveren aan de inrichting van en de theorievorming over de publieke ruimte. De nadrukkelijk multidisciplinaire samenstelling van het reisgezelschap weerspiegelt de domeinen van het Fonds BKVB en zorgt voor hybride, disciplineoverschrijdende uitwisselingen en beschouwingen. In het vervolg op de reis en het natraject van de reis die in 2007 naar de Verenigde Staten voerde, verscheen in 2009 de publicatie Bladeren door het Amerikaanse landschap. Een index van boeken en beelden. De publicatie verscheen in zowel een Nederlandse als Engelse editie bij NAi Uitgevers. Ook werd het onderzoek naar de thematiek voor de studiereis in 2010 gestart. Uit gesprekken met de vakwereld kwam naar voren dat de bottom-up tactieken en top-down strategieën voor de stedelijke publieke ruimte een agenderend onderzoeksthema is. Dat thema stelt vragen over gebruik van, zelfpresentatie en beheersing van de publieke ruimte in het licht van de stedelijke leefbaarheid. De historische, politieke, sociale en culturele dimensies zullen hierbij aan de orde gesteld worden. Om het vergelijk met de Nederlandse steden en ontwerppraktijk te verstevigen zal het onderzoek zich focussen op middelgrote Europese steden, de zogenoemde secondary cities. zie ook p Pepinières européennes pour jeunes artistes De deelname van het Fonds BKVB aan dit Europese residenceprogramma voor jonge kunstenaars is een samenwerkingsproject met verschillende partners in Nederland. Jonge Nederlandse kunstenaars krijgen de kans om in het buitenland te werken; jonge buitenlandse kunstenaars werken in Nederland. In alle gevallen zijn hun werkperiodes verbonden aan academies, werkplaatsen en kunstenaarsinitiatieven. Het Fonds BKVB draagt bij aan de kosten van levensonderhoud en maakt de productie van nieuw werk mogelijk. Het project wordt gecoördineerd door Trans Artists. In 2009 bood Nederland vijf residencies aan in het kader van de Pepinières programmas MAP en MAP extension zie ook p. 5, 26, 53 zie ook p. 43

16 30 Spoor 3 Bijzondere projecten - Structurele regelingen Spoor 3 Bijzondere projecten - Tijdelijke regelingen / samenwerkingen 31 Spoor 3 Bijzondere projecten Het derde spoor, de Bijzondere Projecten, geeft het Fonds BKVB de ruimte om samenwerkingsverbanden aan te gaan, regelingen uit te proberen, projecten te ondersteunen die de ontwikkeling van de kunsten bevorderen en het vliegwiel voor nieuw beleid kunnen zijn. De Bijzondere Projecten behelzen de tijdelijke regelingen, de intendanten, de tijdelijke samenwerkingsverbanden en de pilotprojecten. Ook de Fondsprijzen vallen hieronder. In alle gevallen betreft het projecten die van belang zijn voor de contextuele ontwikkeling van de kunsten, de culturele/artistieke dimensie van maatschappelijke vragen, en de implementatie of de versteviging van het beleid van het Fonds BKVB. 1.9 Structurele regelingen 1.9.a Fondsprijzen Het Fonds BKVB reikt om het jaar een aantal belangrijke prijzen uit. Met de Oeuvreprijzen wil het kunstenaars, vormgevers en architecten met een bijzondere staat van dienst en een belangrijk oeuvre in de schijnwerpers plaatsen. De Prijs voor de kunstkritiek is bestemd voor een criticus die een belangrijke positie inneemt op het gebied van de beeldende kunst, vormgeving of bouwkunst. De Benno Premselaprijs is voor een persoon die een inspirerende en stimulerende rol speelt voor (meerdere) generaties kunstenaars, vormgevers of architecten. Deze prijs is vernoemd naar vormgever en initiator Benno Premsela die toonaangevend in zijn vakgebied was en bovendien nauw betrokken bij de oprichting en ontwikkeling van het Fonds BKVB. In september werden de laureaten van de Fondsprijzen 2009 bekend gemaakt. Er werden oeuvreprijzen toegekend aan beeldend kunstenaar Willem Oorebeek, ontwerper/initiator Willem Velthoven en architect Herman Zeinstra. De Prijs voor de kunstkritiek ging naar architectuurcriticus Hans van Dijk en de Benno Premselaprijs naar curator Suzanne Oxenaar. Aan alle prijzen is een geldbedrag van verbonden en een speciaal door Jan Broekstra ontworpen theeservies. De feestelijke prijsuitreiking was op 4 december in De Duif in Amsterdam Tijdelijke regelingen/ samenwerkingen 1.10.a TAX-videoclipfonds I.s.m. Mediafonds Sinds 2006 kunnen beeldmakers en (pop)artiesten bij het TAX-videoclipfonds subsidie aanvragen voor het maken van een videoclip. Deze regeling is bedoeld om de kwaliteit van Nederlandse videoclips een impuls te geven en om de samenwerking tussen beeldmakers en (pop)artiesten te stimuleren. De regeling wordt uitgevoerd door het Fonds BKVB en het Mediafonds. Er is door deze fondsen een adviescommissie aangesteld die een dubbele functie vervult. Enerzijds beoordeelt zij subsidieverzoeken van beeldmakers, popartiesten, platenmaatschappijen, producenten en ieder ander met een goed idee voor een videoclip. Anderzijds kan de commissie zelf actief bemiddelen en zoeken naar bijzondere combinaties van beeldmakers en artiesten. Overzicht 1.10.a TAX-videoclipfonds Aantal vergaderingen: 8 Het TAX-videoclipfonds werd geïnitieerd in het kader van het Actieprogramma Cultuur en Economie van de Ministeries van OCW en Economische Zaken. In 2009 bestond de experimentele TAXvideoclipregeling twee jaar. Het Fonds BKVB en het Mediafonds hebben besloten voor 2010 de regeling voort te zetten. Per jaar is een bedrag van beschikbaar Positief Negatief Totaal Honoreringspercentage 14% 20% 18% zie ook p. 131, 139

17 32 Spoor 3 Bijzondere projecten - Tijdelijke regelingen / samenwerkingen Spoor 3 Bijzondere projecten - Tijdelijke regelingen / samenwerkingen b Gamefonds I.s.m. Mediafonds Het Gamefonds bestond op 1 november 2009 een jaar. Deze tijdelijke subsidieregeling is in het leven geroepen om de ontwikkeling van artistieke games te bevorderen. Het betreft een initiatief van het Fonds BKVB en het Mediafonds en wordt ondersteund door het ministerie van OCW. Kunstenaars, vormgevers, animatoren, game-ontwikkelaars en culturele instellingen worden via de regeling uitgedaagd om de handen ineen te slaan en te komen tot artistieke games. De aanvragen worden beoordeeld door een commissie die bestaat uit deskundigen op het terrein van de ontwikkeling en productie van games, van animatie, van cultuur en nieuwe media en van beeldende kunst en vormgeving. De commissie kan ook een bemiddelende rol spelen door de samenwerking tussen verschillende partijen te bevorderen, te matchen en waar nodig op zoek te gaan naar distributiemogelijkheden en extra financieringsmogelijkheden. Het betreft een experimentele regeling die in principe gedurende twee jaar zal lopen. Per jaar is een bedrag van beschikbaar. Aantal vergaderingen: 5 Positief 9 Negatief 47 Totaal 56 Honoreringspercentage: 16% 1.10.c Regeling Kunstenaars en School I.s.m. Kunst & Bedrijf In 2009 is het Fonds BKVB begonnen met de ontwikkeling van een nieuwe tijdelijke regeling onder de naam Kunstenaars en School. Met deze regeling worden onderwijsinstellingen - van basisschool tot universiteit - in staat gesteld als opdrachtgever voor het vervaardigen van kunstwerken op te treden. Het doel van deze financieringsmogelijkheid is de kwaliteit van de inrichting van Nederlandse onderwijsinstellingen en de daarbij behorende openbare ruimte te vergroten, en een opgroeiend publiek vertrouwd te maken met de kwaliteit van de Nederlandse beeldende kunst en vormgeving. De regeling is niet bedoeld voor educatieve projecten. De regeling Kunstenaars en School gaat begin 2010 van start. Het betreft een regeling, waarbij maximaal 60% van een te realiseren kunstwerk gefinancierd wordt door het Fonds BKVB op voorwaarde dat de betrokken onderwijsinstelling een eigen bijdrage van de resterende 40% levert. Voor deze nieuwe tijdelijke regeling stelt het Fonds BKVB per jaar beschikbaar. Vooruitlopend op de nieuwe regeling zijn bij wijze van pilot twee projecten inmiddels gehonoreerd: Joost Swarte heeft een aantal glas-in-loodramen gerealiseerd voor het Coornhert Lyceum te Haarlem en David Bade maakt voor de nieuwbouw van de praktijkschool Hofstede te Den Haag een permanent beeld voor het schoolplein. Het Fonds BKVB heeft een commissie aangesteld om actief te scouten en nieuwe allianties tussen onderwijsinstellingen, beeldend kunstenaars en vormgevers te bewerkstelligen. Daarnaast zullen de vier commissieleden adviseren over de kwaliteit van de aanvragen die worden ingediend d Regeling Kunstenaars en TV I.s.m. publieke en commerciële omroepen Eind 2009 is het Fonds BKVB begonnen met de nieuwe regeling Kunstenaar en Televisie. Het Fonds BKVB stelt voor een proefperiode van 2 jaar geld beschikbaar aan beeldend kunstenaars, vormgevers en architecten die werk willen produceren voor Nederlandse televisieprogramma s. Het doel van deze financieringsmogelijkheid is de kwaliteit van de inrichting van Nederlandse televisieprogramma s te verhogen en een zo groot mogelijk publiek vertrouwd te laten raken met de kwaliteit van de Nederlandse kunsten. De regeling is in principe bedoeld voor de fysieke kwaliteit en inrichting van programma s middels o.a. decorontwerp, produkt-, grafische en modevormgeving, interieurarchitectuur, en nieuwe mediatoepassingen. Daarnaast wil het mogelijkheden bieden aan vormen van artistieke productie die de werking van televisie ondervragen en onderzoeken. De regeling is niet bedoeld voor documentaires over kunstenaars of het maken van programma s over kunst en cultuur. De regeling Kunstenaars en Televisie is een fifty/fifty-regeling, waarbij 50% gefinancierd wordt door het Fonds BKVB op voorwaarde dat de betrokken omroep een eigen bijdrage van de resterende 50% levert. Het Fonds BKVB stelt hiervoor beschikbaar, een bedrag dat verdubbeld zal worden door de verplichte eigen bijdrage van de omroepen. Het Fonds BKVB heeft een commissie aangesteld om actief te scouten om nieuwe allianties tussen programmamakers, beeldend kunstenaars, vormgevers en architecten te bewerkstelligen. Daarnaast zullen de commissieleden adviseren over de kwaliteit van de aanvragen die door beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en omroepen worden ingediend e KulturA I.s.m. Mondriaan Stichting, Nederlands Fonds voor Podiumkunsten, het Fonds voor Cultuur participatie, Fonds voor de Letteren en het Nederlands Literair Productie en Vertalingen fonds KulturA is een aanvulling op de reguliere ondersteuningsmogelijkheden van bovenstaande fondsen. Vier jaar lang is er jaarlijks een bedrag van beschikbaar. Daarnaast zullen de fondsen jaarlijks eenzelfde bedrag matchen uit de reguliere subsidies. KulturA ondersteunt projecten die de culturele infrastructuur op de Nederlandse Antillen en Aruba en de (interzie ook p. 134

18 34 Spoor 3 Bijzondere projecten - Tijdelijke regelingen / samenwerkingen Spoor 3 Bijzondere projecten - Tijdelijke regelingen / samenwerkingen 35 nationale) uitwisseling versterken. Ook projecten die de uitwisseling tussen de eilanden en Nederland bevorderen en projecten die de internationale positie van de eilanden in de Caribische regio versterken, kunnen worden ondersteund. Aanvragen kunnen worden ingediend door organisaties op de Antillen of Aruba. In april 2009 is door een aantal medewerkers van de betrokken fondsen een gezamenlijke reis naar de Antillen gemaakt. Doel van de reis was zoveel mogelijk culturele instellingen, kunstenaars en beleidsbepalers te bezoeken en te informeren over de mogelijkheden van de Regeling KulturA. Op 4 eilanden vonden centrale informatiebijeenkomsten plaats voor iedereen die geïnteresseerd is in KulturA. Op Sint-Maarten werden ook belangstellenden uit Sint-Eustatius en Saba uitgenodigd. Op de bijeenkomsten werden ook de overige activiteiten van de verschillende fondsen kort toegelicht f Promoveren in de kunsten I.s.m. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek In het beleidsplan sprak het Fonds BKVB het voornemen uit om waar mogelijk de theoretische bezinning op de kunst en kunstproductie te stimuleren met als doel het werk van de kunstenaar ook door middel van reflectie centraal te stellen. In 2009 is het Fonds BKVB een samenwerking aangegaan met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), die vanaf 2010 zal leiden tot twee promotieplekken (PhD) die beeldend kunstenaars de gelegenheid bieden te promoveren op een zelfgeformuleerd onderzoeksvoorstel. Met dit project wil het Fonds BKVB kunstenaars in de gelegenheid stellen promotieonderzoek te doen en zich te richten op nieuwe vormen van onderzoek - met nadruk onderzoek dat is gegrond in en gericht op de praktijk van de kunsten én de verbinding legt met bestaande vormen van academisch onderzoek. Een cruciaal aspect van een promotie in de kunsten is dat het artistieke product en proces onlosmakelijk deel zijn van het onderzoek. Eind 2009 werd een openbare oproep gedaan voor kandidaten uit het kunstenveld. Aanvang van de promotietrajecten is september g Poëzie op het Scherm I.s.m. Fonds voor de Letteren De samenwerking met het Fonds voor de Letteren (FvdL) werd dit jaar met een nieuwe editie van Poëzie op het scherm voortgezet. Dit interdisciplinaire project biedt dichters, vormgevers en kunstenaars de gelegenheid te onderzoeken wat samenwerking in de nieuwe media voor hun werk kan betekenen en hoe taal, beeld, geluid en beweging elkaar kunnen versterken. Met Poëzie op het scherm beogen de fondsen de totstandkoming van inhoudelijk en beeldend vernieuwende literaire projecten in de nieuwe media te stimuleren. Vormgevers en kunstenaars kunnen zich individueel of samen met een dichter aanmelden. In het geval van een individuele aanvraag betekent dit dat de aanvrager kiest voor een zgn. blind date en het matchen met een dichter overlaat aan de adviescommissie. Bij duo aanvragen hebben de vormgevers c.q. dichters zelf al een keuze gemaakt en dienen ze een gezamenlijke aanvraag in bij één van de fondsen. Een speciaal samengestelde adviescommissie bestaande uit commissieleden van het Fonds BKVB en het FvdL selecteert maximaal 6 duo s. Het beschikbaar gestelde subsidiebedrag door beide fondsen bedraagt 5.000,- per duo. De samenwerking tussen vormgevers en dichters moet uitmonden in 6 innovatieve Nederlandstalige digitale gedichten die in juni 2010 gepresenteerd worden tijdens het 41e Poetry International festival. Daarnaast zullen alle gerealiseerde werken op (het virtuele platform voor digitale gedichten) geplaatst worden h Artis leerstoel I.s.m. Natura Artis Magistra en Universiteit van Amsterdam In het kader van het natraject van de studiereis getiteld Power of Place die in 2007 naar Amerika voerde om er het landschap en de openbare ruimte te bestuderen, werd op voordracht van het Fonds BKVB en Natura Artis Magistra de leerstoel Cultuur, Landschap en Natuur ingesteld. Het Fonds wil met de samenwerking de deskundigheid op het gebied van de (actuele) landschapsarchitectuur en de theoretische reflectie daarop bevorderen. Na een via de Universiteit van Amsterdam, Artis en Fonds BKVB gevoerde sollicitatieprocedure werd Erik de Jong benoemd tot hoogleraar van deze leerstoel. De Jong is sinds 2006 als universitair hoofddocent Geschiedenis en Theorie werkzaam bij de Leerstoelgroep Landschapsarchitectuur aan de Universiteit van Wageningen. Eerder was hij o.a. hoogleraar Garden History and Landscape Studies aan het Bard Graduate Center for Decorative Arts, Design and Culture in NYC. Vanaf het collegejaar zal de collegereeks Natura Artis Magistra (de natuur is de leermeesteres van de kunst en wetenschap) deels in de historische collegezaal van Artis plaatsvinden i Vrije Ruimte Zuidas I.s.m. Virtueel Museum Zuidas Sinds 2007 neemt het Fonds BKVB deel aan het project Vrije Ruimten Zuidas / AIR. Dit initiatief van Virtueel Museum Zuidas gaat uit van de gedachte dat op de Zuidas ruimte moet zijn voor kunstenaars en ontwerpers om te werken en te verblijven. Het Zuidasgebied zelf wordt hierbij als een soort museum beschouwd; een steeds veranderende ruimte waarin kunst een plaats heeft en waarbinnen nieuwe kunstvormen kunnen ontstaan. In alle vrijheid en ieder vanuit zijn eigen expertise worden beeldend kunstenaars en ontwerpers in het voormalige St. Nicolaasklooster aan het Beatrixpark uitgenodigd voor een verblijfsperiode van vijf maanden en zich te verhouden tot de stedenbouw, architectuur en/of de publieke ruimte van de Zuidas. zie ook p. 29, 49