Infobrochure. Jeugdbeweging. voor transgenders

Transcriptie

1 Infobrochure Jeugdbeweging voor transgenders

2 Inhoud Welkom - Over T-jong... 3 To gender or not to gender... 4 Het gender continuum... 5 Ben ik transgender?... 6 Over angsten... 7 Leven onder een regenboog... 8 Over leeftijd... 9 Over spelen met je gender Over transitie Over geslachtsbepaling en gendergevoel Over het kind dat anders is Foute beelden op gendervariatie Over de transgender-paraplu Over onze verre neven en nichten Over transgenders in het verleden en op andere plaatsen... 18

3 Welkom Hey, jij daar! Welkom bij T-jong. Misschien zit je met vragen over je gender of ben je gewoon nieuwsgierig? Wij zijn in ieder geval blij met je interesse en wensen je veel leesgenot. Het T-jong team Alex, Mare en Sam Over T-jong Wat heeft T-jong voor jou in de aanbieding? Wij bestaan als nationaal team binnen Wel Jong Niet Hetero sinds begin 2010 en zijn dus behoorlijk kersvers! Wat we organiseren een jeugdbeweging voor en door jongeren die op zoek zijn naar hun eigen genderidentiteit is absoluut uniek in Vlaanderen. Nederland kent een gelijkaardig initiatief, maar verder lopen we ook in Europa voorop. En jij kan daar deel van zijn! Meer nog: zonder jou is er geen jeugdbeweging! Say it loud, i m T i m proud! We mikken op één activiteit per schoolvakantie en zullen dit ruimschoots op voorhand aankondigen. Zie kalender op Voorlopig brengen we jongeren van over heel Vlaanderen naar één centraal punt. Dat zorgt er natuurlijk wel voor dat je wat afstand moet afleggen maar het loont de moeite. Later zullen we meer verspreid en lokaler werken maar we moeten eerst groeien. Kom op gender-zoekende jongeren en wees gewoon jezelf! Ben je tussen 16 en 30 jaar en spreek je Nederlands? Van harte WELKOM!!! Wij zorgen voor omkleedruimtes en je kan altijd vragen en suggesties posten bij t-jong@weljongniethetero.be. Want deze jeugdbeweging maken we samen!

4 To gender or not to gender Even wat zware woorden verklaren.? Gender is iets wat iedereen op de wereld heeft: een innerlijk gevoel man, vrouw of tussenwezen te zijn. Bij de meeste mensen komt dit gevoel grotendeels overeen met hun geboortelichaam. Bij sommigen niet. Aangezien je deze site bezoekt is de kans groot dat je één van die laatsten bent. Dan noemen we je transgender. Je lichaam en je geslacht zijn als hardware, je hebt het gekregen bij je geboorte. Indien het je niet bevalt is het geen zaak van snel even herformatteren: een IBM wordt niet zomaar een Apple-computer als je er andere software op installeert. Anders dan vele mensen denken behoort ook dat diepe gevoel van man, vrouw of tussenwezen te zijn bij je hardware. Wat je voelt, is wat je voelt, los van oordelen van anderen, los van wat sociaal past of niet. Niemand kan je opleggen wat je moet voelen! Eigenlijk bestaat het geslachtsleven van elke mens uit vier verschillende aspecten: GESLACHT: dat is (meestal) duidelijk zichtbaar: mannelijk, vrouwelijk of interseksueel. GENDERIDENTITEIT: het gevoel man, vrouw of tussenwezen te zijn. GENDEREXPRESSIE: wat je uitdrukt over je gevoelsleven, maar ook hoe andere mensen dit inschatten. SEKSUELE ORIENTATIE: je aantrekkingskracht en partnerkeuze: heteroseksueel, homoseksueel of biseksueel. 4

5 Het gender continuum De beste manier om de menselijke variatie in te schatten, is mensen op een lange lijn naast elkaar te plaatsen. Dit is het zogenaamde gender continuüm. Stel je die genderidentiteitslijn even voor... Veel mannen staan helemaal links bij volledig man, en veel meisjes rechts bij volledig vrouw. Anderen bevinden zich verspreid op andere punten op die lijn. Sommige mensen staan misschien zo dicht bij het middelpunt dat mannelijk van vrouwelijk scheidt, dat ze zélf niet goed weten of ze nu man of vrouw zijn. Tenslotte steken anderen de middenlijn tussen man en vrouw over, om te worden zoals het andere geslacht. Zij zijn transseksueel. Dit schept een véél correcter beeld over de mens dan gewoon bestempelen zo is een jongen en zus is een meisje, zonder enige ruimte voor variatie te laten. Want variatie is er! 5

6 Jammer genoeg worden we in vakjes ingedeeld. Mensen bedoelen het goed maar oordelen op je uiterlijk. Ben ik transgender? De kans is groot dat je een antwoord zoekt, of reeds hebt gevonden, op die grote vraag: ben ik transgender? Ben ik wel de jongen of dat meisje die iedereen beweert dat ik ben of ben ik iemand anders? To be or not to be, that s the big question! Er is maar 1 persoon die het antwoord kent: JIJ! Niemand anders kan bepalen wie je bent, wat je voelt, en wat je ermee aanmoet. Zelfs de beste psycholoog kan niet voelen wat jij vanbinnen voelt. Die kan enkel luisteren naar de dingen die jij onder woorden brengt. Kan zich inleven en zal dan interpreteren wat er in jou omgaat. Jammer genoeg worden we in vakjes ingedeeld. Mensen bedoelen het goed maar oordelen op je uiterlijk. Maar hoe weet je nou of je transgender bent? Als je je deze vraag stelt, zonder dat je reeds een goed antwoord hebt, kunnen wij maar één raad geven: bevraag jezelf verder. Voelen, voelen, voelen, waar het ook heen leidt - meer valt er niet te doen. Het wérkelijke antwoord op die vraag herken je vanzelf als de puzzel in mekaar valt. En neen, het is niet omdat het voor je omgeving moeilijk ligt, omdat je bang bent van de reacties of omdat je plots jezelf niet meer kan vergelijken met de mensen om je heen, dat je antwoord fout is. Be true to yourself... 6

7 Over angsten Wij winden er geen doekjes om. Eens je voor jezelf hebt uitgemaakt dat je inderdaad niet die jongen of dat meisje bent die men denkt te zien, worden de dingen misschien wel duidelijker maar niet per sé gemakkelijker. Angst voor de reacties, bang dat ze je zullen uitlachen, het hoort erbij. Het biedt snelle beloningen om confrontaties uit de weg te gaan. Maar al voelt uitstel van executie vredig aan, het is een beetje als het uitstellen van je studie. Uiteindelijk naderen de examens toch en worden die des te zwaarder als je de taken uit de weg ging. Durf je angsten te facen. Werk eraan voor ze groter zijn dan jezelf. Jouw leven behoort jou toe en je hebt het recht in waarheid te leven en gelukkig te zijn. We groeien op in een omgeving die schrikt van jongens die plots verklaren dat ze zich meisje voelen. De wereld kijkt vreemd op als meisjes met combat boots en kort geschoren haar hun Barbies ruilen voor een voetbal. Het is een enorm confronterend om afscheid te nemen van alle dingen die je sinds dag één werden voorgeschoteld. Je heel eigen weg gaan vergt moed. Al wie beweert dat het een fluitje van een cent is, weet niet waarover hij of zij spreekt. Er is niemand die de inspanningen in jouw plaats kan doen. Schep moed lieve vrienden! Zonder sterke innerlijke overgave kom je er niet. Sta stevig in je schoenen en wordt wie je werkelijk bent. 7

8 Leven onder een regenboog En nu de mooie kant van het verhaal: de wereld is niet die beangstigende plaats die we allemaal dachten dat die was. Nee, zélfs niet indien je morgen zou beslissen dat je van genderrol wilt wisselen. Het mag, het kàn! We leven namelijk onder een regenboog. Een regenboog van mensen die ook maar gewoon zijn geboren in een systeem dat al bestond en die hieraan hun eigen interpretatie geven. Ieder vult zijn of haar leven zelf in. De jongen mag een meisje worden en zal bemerken dat er naast elke man of vrouw die neerbuigend reageert, een vrouw of man staat die van harte zegt: welkom in ons midden. En het ene compenseert ruimschoots voor het andere, tenminste als je het op een waarachtige manier doet. Daarnaast bestaat er geen definitie voor man- of vrouw-zijn. Het énige wat correct is, is wat aansluit op jouw eigen ziel. Als je authentiek bent beweeg je je plots in een omgeving waar wérkelijk op elk potje een dekseltje past. Waar mensen gemeend interesse hebben in jouw unieke persoonlijkheid. Voor je het weet, leer je dingen over jezelf die je nooit voor mogelijk had gehouden, maar die je hart wel in vuur en vlam zetten. Het leven is allesbehalve ten einde de dag dat je drastische keuzes maakt waar je oude omgeving misschien van terugdeinst. Het leven BEGINT pas de dag dat jij voor jezelf kiest! Het is gewoonweg tijd voor een nieuw pad. Je bent Columbus en je vaart naar een nieuwe wereld tegemoet. Je bent de pionier die de eerste weg hakt door het oerwoud. Je kan er op vertrouwen dat na jou, extra kolonisten volgen, geïnspireerd door jouw voorbeeld. Het leven begint pas de dag dat jij voor jezelf kiest! 8

9 Over leeftijd Een belangrijke kwestie voor de lezers op zeer jonge leeftijd. Stel nu dat je werkelijk voelt dat je in het verkeerde geslacht opgroeit. Je puberteit is nog niet, of amper begonnen? Dan heb je geluk. Dan kan je vandaag beslissen om een andere richting in te gaan. Er bestaan immers puberteitsremmers, die je tijd geven om meer te weten te komen over wie je werkelijk bent. Je hoeft dan niet eerst die nare puberteit te beleven om te beseffen dat die niet bij jou past! In ons land kan terecht niemand beslissen over drastische maatregelen zoals geslachtsverandering voor men volwassen is. Een bevoegd hulpverlener kan wel beslissen dat je in aanmerking komt voor aangepaste medicatie. Zo krijg je niet de effecten van testosteron of oestrogenen (zoals brede schouders, of borsten) die je jeugdige lichaam blijvend tekenen en die je later met veel moeite moet omvormen. Het voordeel is ook dat het steeds omkeerbaar blijft. Je kan de puberteit afremmen en tijd nemen om alles op een rijtje te zetten. Eens je volwassen bent kan je verder beslissen om te leven als de vrouw of de man (of dat tussenwezen, al ligt dat moeilijker) die je wenst te zijn. Dit is een luxe die transgenders die je voor gingen nooit hebben gekregen. Aan jou om te voelen of dit juist of fout is. Een grote beslissing op een zo jonge leeftijd, maar belangrijk genoeg om de potentiële schoonheid van je toekomst mee te bepalen. 9

10 Over spelen met je gender Eerst en vooral dient iedereen grondig voor zichzelf te bepalen wie ze precies zijn. Heel wat transgenders hoeven niet noodzakelijk te veranderen en blijven gelukkig met hun geboortegeslacht. Dankzij het feminisme is er voor mensen die sociaal als vrouw worden ingeschat, vandaag heel wat aan vrije expressie mogelijk. Ook de vrouw draagt de broek! Voor hen die als man worden gezien ligt het moeilijker. De regels over hoe je een man hoort te zijn blijven eerder strikt. Mannen verdedigen mannelijkheid om zich duidelijk te onderscheiden van die anderen: de vrouwen! Het getuigt minstens van grote moed om te zeggen dat de commentaar van de buitenwereld onbelangrijk is. Niets zegt dat je als man niet écht in een jurk naar je werk kan, al heb je vast bekijks. Het is ondankbaar maar enorm belangrijk pionierswerk als iemand het doet. Noem het een eerste stap naar mannen-emancipatie. T-jong is géén hulpverleningsorganisatie, we zijn een jeugdbeweging. Wij willen enkel informatie verstrekken. Wij wensen niet de plaats over te nemen van professionele hulpverleners. Het is gewoon nuttig om aan te stippen wat je mogelijkheden zijn. 10

11 Over transitie Als crossdressing niet volstaat... Wel, de wereld stopt echt niet bij je eventuele keuze tot transitie naar het andere geslacht. De gouden regel blijft hier: hoe vroeger aangevangen, hoe mooier het resultaat. Als je er vroeg genoeg bij bent weerhoudt je die duidelijke effecten van hormonen. Als je op latere leeftijd tot dat inzicht komt en je voelt dat dit is wat je wil, leer dan vrede te nemen met hoe je lichaam zich exact ontwikkelde. Hormonenbehandeling en laserontharing doen prachtige dingen voor transmeisjes. De boost van testosteron en een borstreconstructie maken een transjongen tot man.. Het is niet zo belangrijk dat je in de toekomst schoonheidswedstrijden of worstelpartijen kan winnen. Belangrijker is dat je vrede kan nemen met je spiegel beeld, en kan glimlachen naar anderen toe. Jouw sleutel tot acceptatie binnen je nieuwe leven en het besef: I m not perfect, but i m perfect for me! Doe het met gratie en kracht! Mensen waarderen dit en je krijgt het respect dat je verdient. Laat jouw gevoel van zelfwaarde niet bepalen door die enkelingen die het niet doen. Wij kunnen en willen het op deze site niet zo zeer hebben over transitie en de medische kant. Daarvoor bestaan andere kanalen. Zie links op T-jong wil een jeugdbeweging aanbieden waar jij als uniek persoon steeds welkom bent. Het is niet de bedoeling je te beïnvloeden. Wij trachten enkel een leidraad te geven. 11

12 Over geslachtsbepaling en gendergevoel Baby s worden geboren met een bepaald geslacht. Meestal is dat duidelijk: mannelijk ( een plassertje ) of vrouwelijk ( een spleetje ), uitgenomen bij interseksuelen wiens geslacht ambigue is. Bij de meeste kinderen komt hun innerlijke gevoel hun gender - grotendeels overeen met het bij geboorte bepaalde geslacht. Gelukkig maar, want zoals iedereen weet worden er op basis van geslacht heel wat opvoedingswaarden bepaald. De meeste kleine meisjes staan al vroeg aan de hand van mama in de badkamer voor een eerste inwijding in make-up terwijl papa s hun kleine jongen leren voetballen. Véél minder vaak testen kleine jongens de lippenstift of wordt een meisje enthousiast tot voetbal aangemoedigd. Dit is de culturele betekenis van gender: wij worden op basis van ons geslacht heel anders opgevoed. 12

13 Over het kind dat anders is Het is niet zo zeldzaam dat kleine jongetjes vragen: mama, waarom mag ik geen rokje aan? Kinderen stellen alles in vraag en spiegelen zich aan wat volwassenen doen. Jong leven is plooibaar en hoe je je hoort te gedragen wordt al vroeg ingeprent. Misschien mag Jantje van zijn lieve mama wel een rok aan, maar de kans is groot dat hij door andere kleuters wordt uitgelachen. Kinderen zijn bikkelhard voor elkaar! Hij zal snel beseffen dat er ernstige gevolgen zitten aan het dragen van deze lap stof. De meeste Jantjes besluiten: de rok is voor meisjes, want zelfs de meeste Miekes maken hem dat overduidelijk. Maar af en toe is er een Jantje dat zich eerder Jeanne voelt. Dat rokje blijft favoriet. Een Mieke die Mike wil heten en beslist geen rok om het lijf wil. Hoe gaan deze kinderen daar mee om? Gedrag dat niet strookt met de cultuur wordt meestal scherp bestraft. Het is een zeldzaam kind dat sterk of overtuigd genoeg is om aan de tegendruk te weerstaan. Een mooi voorbeeld hiervan is de film Ma vie en rose. Het verhaal toont een Frans transmeisje dat zwaar wordt aangepakt als zij zich als meisje uit. Zij begrijpt niet waarom ze moet doen alsof ze een jongen is. Zou haar jongenslichaam niet met de tijd veranderen? Er ontstaan enorme sociaal drama s met aan de basis een onschuldig kind dat anders is. >> 13

14 >> De tijden zijn stilaan aan het veranderen. Intussen kennen we voorbeelden van kinderen en hun wijze ouders, die samen op zoek gaan naar een oplossing. Het kind mag zijn hoe het zich voelt, los van sociale taboe s. Dit zijn en blijven uitzonderingen. De meeste kinderen met gelijkaardige vragen groeien uit tot pubers, adolescenten en tenslotte volwassenen, vooraleer ze werkelijk durven toegeven dat het fout zit. In de spiegel kijken en vragen wat ze allemaal in een diepe kast staken, waarom ze dat deden, en wie ze werkelijk zijn. De gemiddelde leeftijd van transseksuele mensen die kiezen voor een transitie, ligt bij ons nog steeds een heel eind in de dertig. Zelfs als men op heel vroege leeftijd wéét dat ze anders zijn. Af en toe is er een Jantje dat zich eerder Jeanne voelt. Dat rokje blijft favoriet. Een Mieke die Mike wil heten en beslist geen rok om het lijf wil. Hoe gaan deze kinderen daar mee om? 14

15 Over foute beelden op gendervariatie De bekendste vormen van transgender-identiteiten zijn travesties en transseksuelen. In de volksmond heet het dat travesties mannen zijn die vrouwenkleren aan willen trekken en transseksuelen mensen die in het verkeerde lichaam zijn geboren. De waarheid is een regenboog complexer. Ten eerste gaat ons idee over travestie zeer specifiek over mannen die het doen. We kennen in onze samenleving amper het concept van vrouwelijke travestie. De Westerse geschiedenis staat nochtans bol van zulke voorbeelden. Denk maar aan vrouwen die het uniform aantrokken om ten oorlog te gaan, een mannenstiel uit te voeren of op een schip het ruime sop te kiezen. Feministen vechten al sinds de 19e eeuw voor vrouwenrechten alsook voor het recht om broeken te mogen dragen. Die rechten zijn reeds lang veroverd, zelfs ingeburgerd, zodat niemand meer opkijkt als een vrouw een broek draagt. Zelfs met een drieledig maatpak zal men haar zelden nastaren. Voor mannen die vrouwenkleren dragen heerst nog steeds een sterk taboe. Vrijwel alle liefhebbers moeten dit verborgen beleven. We hebben dus geen inzicht in hoeveel travesties er zijn, maar wellicht zijn ze het er véél. En wat met de ruimte voor mensen tussen man en vrouw in? Wat doen we met die talloze mensen die zichzelf als een mengelmoesje beleven, de zogeheten genderqueers, transgenderisten of androgynen? De wereld wil kost wat kost indelen, labelen en bestempelen en raakt in de war als dat niet lukt. Controle is het sleutelwoord en er ontstaat wrevel als je niet in het gepaste hokje man of vrouw past. 15

16 Over de transgender-paraplu Transgender is een koepelterm, exact zoals holebi er één is. Deze term wenst alle mensen die zichzelf als gendervariant aanvoelen, te verenigen onder één paraplu. Gendertravesties, of travestieten: mensen die voor zichzelf rust vinden als ze geregeld zichzelf als het andere geslacht kunnen uiten. Te vaak blijft dit een zaak van beleving in de schaduw. Vele travesties beleven daarom ook.. Genderdysforie of het sterke gevoel van onvrede ten opzichte van het eigen lichaam en de regels die er cultureel aan zijn verbonden. Transseksuelen, zowel transjongens en transmannen (vrouw naar man) als transmeisjes en transvrouwen (man naar vrouw) hebben een voortdurend onbehagen naar hun lichaam, leven met de overtuiging tot het tegenovergestelde geslacht te behoren dan datgene waarmee ze geboren werden. Hebben een expliciet verlangen hun lichaam hieraan aan te passen. Klaarblijkelijk komt dit gevoel minstens twee keer vaker voor bij geboren mannen dan bij geboren vrouwen. Statistieken zijn echter onbetrouwbaar, omdat enkel de mensen worden gemeten die stappen zetten om van geslacht te veranderen. De kans is zéér groot dat het aantal transseksuelen veel groter is dan sociaal waargenomen, omdat de heersende taboe s nog steeds erg remmend werken. Androgyne, genderqueer of transgenderist Deze mensen voelen zichzelf aan als mengelingen van man en vrouw, en dit gaat gepaard met genderdysforie, of niet. Zeer opvallend is dat de zoektocht van deze mensen enorm individueel verschilt. Logisch ergens, want als je jezelf aanvoelt als een mengvorm, kan je niet zomaar kopiëren wat rond je bestaat. Androgyne voorbeelden zijn immers zeldzaam. Het is puur luisteren naar je innerlijk, hoe vreemd ook de uiteindelijke expressie in de ogen van de omgeving. 16

17 Over onze verre neven en nichten Transgenders leunen aan bij twee andere groepen mensen, holebi s en interseksuelen: Er onstaat stilaan een steeds sterkere alliantie tussen holebi s en transgenders. Het is geen toeval dat T-jong vandaag ontstaat onder de koepel van Wel Jong Niet Hetero. Wereldwijd is de alliantie tussen holebi s en transgenders één die al bestaat sinds het prille begin, ook al ging dat vaak gepaard met onbegrip en tweestrijd. In ieder geval is er vaak overlapping: een transvrouw die als man op vrouwen viel, wordt nadien vaak een lesbiënne. Daarnaast krijgt de homoman die op straat wordt aangekeken, vooral commentaar op basis van zijn zogenaamde vrouwelijkheid. Evengoed hechten veel van deze homomannen weinig belang aan de regels die zouden horen bij hun lichaam. Waar holebiseksualiteit eindigt en gendervariatie begint, is een scheidingslijn die vaak moeilijk te trekken valt. Interseksuelen zijn een vaak vergeten groep. Volgens sommige studies is 0,7% van de bevolking op één of andere manier interseksueel, maar toch bestaat er voor hen nog véél minder dan voor transgenders. Meestal worden zij als baby geopereerd naar jongen of meisje omdat we nu eenmaal leven in een maatschappij met indeling naar geslacht. Vroeger werden ze meestal tot meisjes gemaakt, volgens de eenvoudige redenering dat het makkelijker is om een vagina te maken dan een penis. Zeer jammer indien deze keuze achteraf voor het kind de foute blijkt, want dan heeft de medische wereld een transseksueel gebouwd. De film XXY is een prima inleiding tot dit thema. Interseksualiteit valt buiten de transgender-paraplu; maar we spreken ons wel graag uit voor hun recht tot zelfbeschikking. Het is van levensbelang dat zij zélf kunnen aangeven of ze als man, vrouw of tussenwezen willen leven. 17

18 Zijn we een modeverschijnsel of zijn we er altijd al geweest? Over transgenders in het verleden en op andere plaatsen Het lijkt alsof transgenders vandaag uit het niks ontstaan. Het is in ieder geval een redelijk recent gegeven. Als je met dergelijke zielevragen wordt geboren, moet je in ieder geval nog steeds héél wat moeite doen om goeie informatie te vinden. Vaak moet je ook opboksen tegen een hoop tegenstand en onbegrip. Transseksuelen kiezen al tientallen jaren voor geslachtwijzigende ingrepen, waarna de meeste weer in de grijze massa verdwijnen en meestal gelukkig worden. Maar dat lukt enkel omdat we er vandaag de technologie en de medische begeleiding toe hebben. Waar waren transgenders voordien? Zijn we een modeverschijnsel of zijn we er altijd geweest? Het is in ieder geval duidelijk dat de drie grote monotheïstische godsdiensten (islam, jodendom en christendom) nooit echt veel respect hebben gehad voor gendervariatie. In het Oude Testament blijkt het verboden voor mannen om vrouwenkleren te dragen en andersom. Missionarissen zijn de hele wereld rondgetrokken en beschuldigden de inboorlingen die zich van deze wetten niks aantrokken. Er leefden anders heel wat volkeren waarbij dit fenomeen toch voorkwam. Niemand zou ooit de moeite genomen hebben om te eisen dat mensen de juiste kleren aantrokken, indien er geen mensen waren geweest die liever de foute droegen. We zijn dus allesbehalve nieuw. We mochten gewoon lang niet als onszelf bestaan. >> 18

19 >> Je stelt jezelf de vraag: waarom moet ik met zo een ongelooflijk ingewikkelde binnenkant geconfronteerd worden? Waarom kan ik niet gewoon zoals de andere mensen zijn? Laat het een troost zijn dat je deel uitmaakt van een menselijke variatie die er hoogstwaarschijnlijk steeds is geweest, exact zoals holebi s altijd hebben bestaan. Het is een feit dat onze cultuur niet altijd even vriendelijk omgaat met gender variatie, maar dit hoeft écht niet zo te zijn. Antropologie leert dit duidelijk. Bij de Navajo- Indianen bijvoorbeeld werden nadleehe hun transgenders en interseksuelen gezien als de manifestatie van een mannelijke en een vrouwelijke kern binnen één lichaam. Dit werd gezien als een goddelijk geschenk en leverde hen de status op van spirituele wezens. Zo werden ze bijvoorbeeld bruggenbouwers tussen de mannen en de vrouwen van de stam. Missionarissen en kolonisatoren waren er als de kippen bij om hen daarvoor streng te veroordelen Onze geschiedenisboeken zwijgen in alle talen over hun bestaan. Toch ze zijn er wél geweest bij méér dan 150 stammen doorheen het hele Amerikaanse continent, op talloze Polynesische eilanden, in India, in Siberië, enzovoort. Op alle plaatsen waar geen groep mensen klaar stond om transgenders te veroordelen, leken ze hun plaats binnen de cultuur te hebben. Be true to yourself... 19

20 Jeugdbeweging voor transgenders