Vivara Natuurbeschermingsproducten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vivara Natuurbeschermingsproducten"

Transcriptie

1 Vivara Natuurbeschermingsproducten Algemene informatie Vaste planten Sierheester en bomen Klimplanten Hagen Fruit Waterplanten Tips voor uw Tuin

2 Algemene informatie Vaste planten Sierheester en bomen Klimplanten Hagen Fruit Waterplanten Vivara planten voor de diervriendelijke tuin Beste natuurliefhebber, De begroeiing in een tuin is belangrijk voor in het wild levende dieren. Vogels, insecten en zoogdieren (zoals egels, eekhoorns en vleermuizen) willen graag een tuin waar ze een plaats hebben om te schuilen, waar ze zich kunnen voortplanten en waar ze voedsel kunnen vinden. Met die gedachte heeft Vivara een assortiment planten samengesteld welke aan bovengenoemde eisen voor een diervriendelijke tuin voldoen. Dit assortiment bestaat uit: Bloemen die insecten zoals vlinders, hommels en bijen aantrekken; Struiken met voor vogels eetbare bessen; Dichte struiken en klimplanten waar dieren een broed- of schuilplaats kunnen vinden; Fruit- en nootdragende bomen en struiken die voor mens en dier aantrekkelijk zijn. Deze handleiding geeft u informatie over de eigenschappen, plantwijze, verzorging en planttijd van onze beplantingsproducten. We wensen u veel plezier met uw diervriendelijke tuin. Vivara Natuurbeschermingsproducten

3 3 Meteen aan de slag met uw aankoop Met dit product creëert u uw eigen diervriendelijke tuin waarin het goed toeven is voor vogels, insecten en zoogdieren. U heeft de aankoop in huis, en nu? Hieronder leest u er alles over. Controleer de inhoud Pak meteen de doos uit, ook al gaat u niet meteen planten. In de doos zit uw bestelling en de factuur. Controleer of de inhoud overeenkomt met de factuur. Mocht dit niet het geval zijn, neem dan contact met ons op. Wij zorgen voor een snelle afhandeling. Het liefste vandaag de tuin in Het beste is, om meteen te gaan planten. Kunt u niet meteen de tuin in om hiermee aan de slag te gaan? Geen probleem, zolang u de levende artikelen goed verzorgt en ze vervolgens zo snel mogelijk in de tuin zet. Vivara groeigarantie: Vivara levert alleen 100% kwaliteitsplanten van eigen veld en biedt u 100% Vivara groeigarantie op al uw aankopen. Op al uw gekochte planten heeft u tot 2 maanden na aankoop volledige garantie. Uiteraard dient u wel na aankoop de op de etiketten of de Vivara website (en eventueel door ons toegevoegde) aanbevelingen met betrekking tot voeding, standplaats en watervoorziening op te volgen. Schade veroorzaakt door vorst, droogte of juist te veel water valt niet onder de garantie. Mocht zich onverhoopt een kwaliteitsprobleem voordoen met een Vivara plant wordt u verzocht om dit zo spoedig mogelijk onder vermelding van uw order- en klantnummer door te geven. Acht waardevolle bewaartips: 1. Maak de zakjes met planten open en zet ze op een droge, vorstvrije plaats. 2. Bewaar potplanten in een koele, lichte ruimte. Zet ze niet in de volle zon en geef de planten wat water. 3. Sommige (fruit)struiken, bomen en coniferen zónder grondkluit zijn verpakt in een kunststof zak. Houd de kunststof zak rondom deze houtachtige gewassen gesloten. Zet het geheel weg op een koele, lichte plaats maar vermijd te veel zonlicht. 4. Bewaar houtachtige gewassen mét grondkluit (struiken en coniferen) eveneens op een koele lichte plek voordat ze geplant worden. Let op dat ze niet uitdrogen. Geef ze water of dompel ze in een emmer water. 5. De wortels van rozen en sierstruiken zonder kluit zitten in een grondkluit van gemalen roggestro om uitdrogen te voorkomen. 6. Voor alle planten, struiken en rozen geldt: plant nooit wanneer het vriest! Bewaar ze ook altijd op een vorstvrije plaats. 7. Bewaart u uw aankoop langer dan enkele dagen in de buitenlucht? Zorg dan voor extra bescherming voor houtachtige gewassen. Dit kunt u het beste doen door ze op te kuilen: graaf een greppel en leg er schuin planken in. Gebruik de opgegraven grond als steun. Giet water over de wortels en maak de greppel dicht. 8. Bewaart u uw gewassen in schuur of garage? Plaats dan groenblijvende struiken en coniferen op een plek in de schaduw. Laat de wortels ingepakt totdat er daadwerkelijk geplant wordt. Planten zónder kluit of blad kunnen op de grond gelegd worden en worden afgedekt met vochtige doeken of zakken.

4 4 Symbolen In welke maand bloeit de plant? Heeft een plant schaduw nodig of juist de volle zon? Is hij geschikt als snijbloem? Hoe groot moet de pot zijn? Wat is de plantdiepte en hoe hoog wordt de plant? Het antwoord op deze vragen vindt u door te kijken naar de symbooltjes. De symbolen tonen in één oogopslag welke verzorging uw plant nodig heeft en wat zijn eigenschappen zijn. Ze geven alle benodigde adviezen voor het verantwoord en succesvol planten en verzorgen van uw gewas. Verklaring symbolen Hiernaast worden alle symbolen die u tegen kunt komen op de verpakking of het etiket uitgelegd. Wanneer u zich afvraagt wat ook weer de betekenis is van een bepaald symbool kunt u dit hier heel handig in terug vinden. Bewaar deze tuintips dus goed zodat u het altijd even op kunt zoeken. Etiketinformatie Bijna ieder artikel bevat een etiket met belangrijke informatie. Dit etiket is te vinden op of in de verpakking. Elk etiket geeft informatie over het aantal stuks in de verpakking, de (botanische) naam en de kleur. Lees hieronder wat de betekenis van de symbolen inhoudt Zonnige plaats Halfschaduw Schaduwrijke plaats Bloeimaanden Hoogte van de volwassen plant of struik Doorsnede van pot of plant Vaste planten, heesters en (fruit)struiken: 1. De gemiddelde hoogte van de volwassen plant geeft de groeihoogte aan. Let er bij het plaatsen van de plant op dat u laagblijvende groeiers vóór hoge groeiers zet. 2. De goede standplaats wordt aangegeven met de aanduiding volle zon/ lichte schaduw/schaduw. 3. De bloeitijd (bloeimaanden) wordt aangegeven met cijfers. Bijv.: januari = 1, februari = 2, enzovoort.

5 5 In welke staat ontvangt u de plant? De meeste planten die u ontvangt zijn in rust. Dit betekent dat ze niet in bloei staan en er dus niet op hun voordeligst uitzien. Waarom doen we dit? En hoe kunnen we controleren dat het wel degelijk een goede plant is? De wortels doen hun werk De belangrijkste reden om een plant tijdens de rustperiode te versturen is dat ze zo meer kunnen verdragen dan in de groei- en bloeifase. Planten in rust slapen lekker door de verzending en het transport heen. Als het nodig is verlengen we de rustperiode zelfs door de planten langer bij een lagere temperatuur te bewaren.boven de grond is het dus niet de mooiste aanblik, maar onder de grond doen de wortels wel degelijk hun werk om de komende seizoenen een bloeiende en groeiende plant te worden. Planttip Wanneer u de plant niet goed uit de pot krijgt, knip de pot dan kapot. Om de hergroei te bevorderen is het van belang dat de wortels goed los zitten. Knijp daarom een paar keer flink in de wortelkluit voordat u hem gaat poten. Druk de grond rondom de plant stevig aan nadat u geplant heeft. Geef de plant meteen water en blijf dat de eerste tijd herhaaldelijk doen. Het beoordelen van goede kwaliteit De kwaliteit van de plant hangt af van de wortels. Om de kwaliteit te beoordelen doet u het volgende: Neem de kweekpot in de hand en keer hem om. Tik enkele malen op de bodem om de kluit los te maken. Trek voorzichtig aan de pot zodat de kluit er uit gaat. Als u meteen gaat planten hoeft u de wortel kluit niet meer terug te doen in de pot. Controleer of de wortels duidelijk herkenbaar aanwezig zijn door de hele kluit en of ze de kluit goed bij elkaar houden. De plant is sterker naarmate hij meer wortels heeft. Een plant met een goed doorwortelde potkluit is dus van goede kwaliteit. Er zit vrij veel verschil in de dikte van de wortels: de ene plant heeft dikke wortels terwijl de andere dunne stengeltjes heeft.

6 6 Vaste planten Hoe creëer je een sterke en stevige wortelkluit? Welke planten kweek je in een pot en welke niet? Wat is de beste tijd om een vaste plant de grond in te doen? En hoe kan ik hem het beste verzorgen? Praktische tips voor een optimaal bloeiende vaste plant. Een pot zorgt voor een sterke wortelkluit Hoe beter de wortels van een plant ontwikkeld zijn, des te sneller zal de plant groeien. Een sterke en stevige wortelkluit creëer je door jonge planten in potten op te kweken. Wanneer u uw aankoop ontvangt, laat dan de pot nog even om de plant heenzitten.verwijder de pot pas nét voordat u hem plant. Geef hem regelmatig water om hem fris en gezond te houden. Wanneer geen pot? Niet alle planten hoeven in een pot gekweekt te worden. Planten met een wortelstok of dikke, vlezige wortels kunnen direct de grond in. Spreid in het plantgat de wortels breed uit, pas wel goed op dat ze niet breken. Wanneer de grond in? De planttijd voor een vaste plant is het voorjaar en de herfst. De warme zomermaanden zijn niet geschikt en planten in de (winterse) vrieskou is absoluut verboden. Het kweken van planten in potten zorgt ervoor dat de planttijd veel langer is geworden. Voor het beste resultaat is het echter aan te bevelen om vroeg in de lente of laat in de herfst te planten. De juiste plantafstand Wat is de juiste plantafstand? Het is moeilijk hier één stelregel voor te geven. Hoe snel een plant groeit hangt namelijk af van het soort grond waarin hij geplant is, maar ook van de standplaats en de ruimte die een plant heeft. Globaal zijn er per m 2 11 planten nodig. De onderlinge afstand bij lage plantjes ligt tussen de 20 en 25 cm. Middelhoge plantjes worden op een onderlinge afstand van 35 a 40 cm geplant. Voor grote planten kan een afstand van 50 tot 75 cm gerekend worden. Plaatsen van de planten Begin altijd met planten achterin de border en werk van daaruit naar voren zodat u niet de zojuist geplante gewassen vertrapt. Haal de plant, pas net voordat hij de grond ingaat, voorzichtig uit de pot.

7 7 Wanneer dit moeilijk gaat kunt u de pot openknippen met een schaar. Til de plant met kluit uit de kweekpot. Om de hergroei te bevorderen is het van belang dat de wortels goed los zitten. Knijp daarom een paar keer stevig in de wortelkluit. Nu kunt u de plant in het door u gemaakte plantgat in de grond plaatsen. Druk na het planten de grond rondom de plant stevig aan. Geef, als alle planten geplaatst zijn, voldoende water met de gieter of met een tuinslag met zachte straal. Een harde straal slaat de grond dicht. Zorg ervoor dat de planten de eerste tijd dagelijks water krijgen. Er mag absoluut geen water op de grond blijven liggen, anders gaan de planten rotten. Genieten van bloemenpracht Bij de meeste vaste planten sterven blad en stengels af in de herfst, maar in de lente komen ze weer tot bloei. Dit geldt voor zowel borderplanten als voor zomerbloeiers. Naarmate vaste planten ouder worden, bloeien ze elk jaar met meer bloemen. Om zolang mogelijk van de bloemenpracht te kunnen genieten, is het van belang om de uitgebloeide bloemen steeds te verwijderen. Verzorging van uw plant Met name hoge planten hebben wat extra aandacht nodig. De rest van de planten hebben aan geringe verzorging al genoeg. Steek bij hoge planten, ter ondersteuning, wat takken tussen de planten in. Deel de planten als ze te groot worden. Dit doet u door de plant voorzichtig uit de grond te halen en met een scherpe spade of mes de kluit in stukken te verdelen. Plant, nadat u de dode wortels en rotte plantendelen heeft verwijderd, de gedeelde kluitstukken los van elkaar in de grond. U zult zien dat de jonge planten snel weer gaan groeien. Het is aan te bevelen om, zeker in het begin, regelmatig te wieden. Niet alleen de jonge planten groeien namelijk snel, ook het onkruid zal tussen de planten groeien. Na enige tijd krijgt het onkruid bijna geen kans meer om zich te ontwikkelen omdat de planten naar elkaar toe gaan groeien. Het onkruid komt er dan gewoonweg niet meer tussen. Planten in het najaar: de voordelen Planten in het najaar heeft een aantal voordelen: De planten groeien nog voor de winter vast en van planten die vroeg bloeien kun je in het voorjaar al genieten. Bovendien zijn ze in de daaropvolgende zomer beter bestand tegen periodes van droogte. Het is van belang om de wortelkluit goed vochtig te maken voor het planten. Verbetering grondstructuur Elke grondsoort vereist een eigen benadering om de grondstructuur te verbeteren. Zandgrond is los en houd het water niet goed vast. Door compost door de bovenste grondlaag te mengen komt er meer samenhang in de grond en kan het water beter vastgehouden worden. Kleigrond is juist erg vast. De compost maakt deze grond losser en luchtiger van structuur. Wortels moeten kunnen ademhalen, luchtigheid is dus van groot belang. Om er verzekerd van te zijn dat de wortels voldoende voeding op kunnen nemen, kan er extra koemest door de compost gemengd worden. Kijk als eerste naar de grond Het eerste waar u naar dient te kijken wanneer u een plant gaat kopen, is de gesteldheid van de grond in uw tuin. Bepaal uw plantkeuze aan de hand van de in uw tuin aanwezige grond. Alle planten komen het meest optimaal tot groei en bloei als de grond goed is van structuur. Een goede structuur zorgt ervoor dat de grond vocht kan vasthouden en voldoende lucht bevat. Indien de grond in uw tuin geen goede structuur heeft, kunt u die natuurlijk wel verbeteren. Verhoog waterhoudend vermogen U kunt op een vrij gemakkelijke manier het waterhoudend vermogen van uw tuin verhogen. Dit doet u door de bovenste laag van een dichte zand- of kleigrond te mengen met organisch materiaal. Deze compost kan namelijk negen maal zijn eigen gewicht aan vocht opnemen. Voor veel planten zorgt dat beetje compost voor net voldoende water tijdens korte droogteperioden.

8 8 Sierheesters en sierbomen Met weinig moeite een sierlijke tuin creëren? Plaats dan sierheesters en sierbomen in uw tuin. Met slechts een klein beetje hulp geven ze uw tuin het gehele jaar een verzorgd uiterlijk. Plant in voor- of najaar De beste tijd om sierstruiken en sierbomen te plaatsen is in het voor- en najaar. In deze periodes zijn de planten in rust en kunnen ze prima getransporteerd worden. Plant nooit bij vorst. De plant kan dan niet aan water komen en de koude lucht kan de wortels uitdrogen of vorstschade veroorzaken. Bomen of struiken in container of pot kunnen ook in de zomer geplant worden. Geef de planten in de weken erna wel extra veel water. Ze hebben dan namelijk al bladeren en verdrogen dus sneller. Potten Verwijder de pot bij de struiken die in een kweekpot geteeld zijn. Doe dit heel voorzichtig en probeer de kluit zoveel mogelijk heel te houden. De kleine haarwortels aan de kluit zijn namelijk nodig voor het opnemen van water. De grondkluit heel voorzichtig fijnknijpen, en dus niet lostrekken want dan breek je de haarwortels. Planten Het planten van de sierheester of boom gaat als volgt in zijn werk: plaats de heester of boom in een emmer water. Maak vervolgens een ruim plantgat. Om de wortels ruimte te geven om water en voedingsstoffen te zoeken, schept u de bodem goed los. Nu bent u klaar om te planten. Zet de plant in het plantgat en zorg ervoor dat de wortelhals onder de grond zit. De wortelhals is te herkennen aan de kleine verdikking die van kleur verschilt met de rest van de stam. Vul de helft van het plantgat met aarde en giet er een behoorlijke scheut water in. Maak dan de kuil verder dicht. Druk vervolgens de grond stevig aan en giet er weer wat water bij. Zorg ervoor dat de boom of heester ook na het planten voldoende water krijgt. Geringe verzorging voor mooi resultaat Struiken en bomen zijn zeer makkelijk in onderhoud. In het voorjaar hebben ze wat extra organische mest nodig. Denk aan compost vermengd met koe- of kunstmest. Om wortelbeschadigingen te voorkomen kunt u de mest luchtig en niet te diep omwerken. Ook kunt u de mest op de oppervlakte laten liggen. Bij geënte struiken en bomen zoals de walnoot is het van belang om de siervorm goed in tact te houden. Knip daarom de afwijkende groei weg. Bij bontbladige struiken raden we u aan om de groene takken meteen weg te knippen. Onkruid wieden kan het beste gebeuren met de hand of voorzichtig met een schoffel.

9 9 Klimplanten Ze schieten de hoogte in en groeien alle kanten op. De klimplant: een geweldige plant om een kaal stuk muur of hekwerk te laten begroeien. Maar hoe zorgen we dat deze weelderige beplanting onze schutting siert? De klimop groeit zelfstandig omhoog. Veel klimplanten hebben echter niet voldoende hechtwortels om omhoog te klimmen. Daarvoor kunt u klimplantengeleiders of een klimrek aanschaffen. Deze laatste kunt u het beste op enige afstand van de muur of schutting plaatsen zodat de klimplant de ruimte heeft om te groeien. De beste plek om te planten Waar kunt u uw klimplant het beste planten? Dit varieert per plant. Met name de bloeiende klimplanten staan graag in de zon. Dit geldt echter niet voor alle klimplanten. De Clematis is bijvoorbeeld een echte bosplant die met zijn wortelhals uit de zon gehouden moet worden, bijv. met een dakpan of grotere stenen. Aanbinden van deze plant is vaak nodig omdat de ranken zich niet stevig genoeg hechten, behalve in struiken en bomen. Klimop kan prima in de schaduw staan. Een uitzondering hierop is de bontbladige variëteit: die heeft veel zon nodig. Wanneer planten? Er kan al vroeg in het najaar gestart worden met planten en in het voorjaar kan er nog lang door geplant worden. Dit betekent dat er in de herfst vanaf september geplant kan worden en dat in de lente er nog tot mei door gegaan kan worden. Planten: de werkwijze Zorg voor een ruim plantgat. Met name bij een fundering is dit van groot belang. Vul dit gat met goede grond of compost en plaats de plant vervolgens schuin naar de wand. Geef sterke klimmers zoals klimop en blauwe regen voldoende ruimte in de hoogte en de breedte om te groeien. Plaats de kluit eerst een nacht in een emmer water voordat u gaat planten. Plant dan de klimop op dezelfde manier als dat u een boom plant. Het enige verschil is dat bij klimplanten de pot moet worden verwijderd. Voorkom dat de plant uitdroogt en geef hem vaak en voldoende water. Vroeg in de herfst en laat in het voorjaar kan het namelijk langdurig droog zijn.

10 10 1. haagaanplant met één rij struiken 2. haagaanplant met dubbele rij struiken

11 11 Hagen Of u nu kiest voor een strak gesnoeide haag of een loss brede haag, zo n levende muur in uw tuin doet altijd warm aan. Voor elke tuin is er wel een geschikte haag te vinden. De meeste struiken en coniferen kunnen bovendien in de gewenste vorm geknipt worden. Daarnaast zorgen de groenblijvende soorten, ook in de winter, voor privacy. Planttijd De beste tijd om een bladverliezende haag te planten is november. De planten kunnen dan al wortelen en aanslaan voordat de winter begint. Zolang het niet vriest kunt u de hele winter, tot in april, doorplanten. De beste tijd om groenblijvende hagen te planten is in oktober of april. En dan planten Maak 24 uur van te voren de wortels goed nat en zet ze in een emmer water of begiet ze overdadig. Graaf een sleuf die diep en breed genoeg is om de wortels in uit te spreiden. Strooi in de sleuf een mengsel van tuinturf en/of compost. Als de haag in zware kleigrond geplant wordt, voeg dan ook zand toe. Trap de grond waarin de wortels zich bevinden voorzichtig aan, zodat de haag mooi rechtop blijft staan. Water Het is belangrijk dat de planten tijdens en vlak na het planten voldoende water krijgen. Dit doet u door het inwateren van de haag: zoveel water geven dat de grond volledig verzadigd is. Alle tussenruimten worden gesloten en het water sijpelt door tot onder de wortels. De wortels komen op die manier stevig in contact met de grond. Ook het eerste jaar na het planten geeft u regelmatig water. In de jaren daarna hoeft u alleen in droge perioden water te geven. Alleenstaande planten hebben doorgaans minder water nodig dan struiken die deel uitmaken van een haag. Tegengaan verdamping Struiken die in de winter droogstaan, krijgen in het voorjaar bruine takken. Om dit te voorkomen raden we u het volgende aan: bedek de grond onder de haag met een laag organisch materiaal zoals bladeren, snoeisel van de haag zelf of houtsnippers. Op deze manier wordt onnodige verdamping uit de grond tegengegaan. Vrije haag of vormhaag Er zijn twee manieren om een haag te snoeien: als vrije haag of als vormhaag. Wanneer u bijvoorbeeld een grote tuin heeft en ervoor kiest om de haagplanten volledig uit te laten groeien tot een vrije haag, bedenk dan dat de haag op den duur erg breed wordt. Ook bij een vrije haag moeten de struiken elk jaar enigszins gesnoeid worden. Alle te ver uitstekende takken en dode en zieke takken moeten eraf geknipt worden. Een vormhaag vraagt vanzelfsprekend meer onderhoud. Deze moet ieder groeiseizoen een aantal keren worden gesnoeid. Let er hierbij op dat u de haag van boven smaller snoeit dan van onderen. Op deze manier kan er voldoende licht doordringen en blijven de onderste takken ook mooi groen. U begint bij het snoeien aan de zijkanten en werkt vervolgens naar boven. 2. inwateren tijdens en na het planten 1. bepaal met een schep de juiste plantdiepte 3. de aarde stevig aanstampen na het planten

12 12 Genieten van uw eigen fruit U heeft een fruitboom of -struik gekocht. Nog even, en dan kunt u genieten van uw eigen appels, peren of frambozen. Lees onderstaande informatie over onder andere de juiste ondergrond, het planten en de verzorging zorgvuldig door, daar plukt u later de vruchten van. Plant de boom Haal de fruitboom pas uit de verpakking zodra u daadwerkelijk gaat planten. Doordat de wortels ingepakt zitten in een grondkluit, blijven ze lang vochtig. Volg onderstaande stappen, wanneer u uw boom of struik gaat planten: Plaats de boom of struik, voor het planten, een halve dag met grondkluit in het water. Spit een ruim plantgat en maak de zijwanden en de bodem goed los. Verwijder de grondkluit die om de wortels heenzit en plaats de boom in het plantgat. Plaats een paal naast de boom waar u hem later aan vast kunt zetten. Vul het plantgat met aarde totdat hij halfvol zit. Trek de boom even schuddend omhoog zodat de oculatie net boven de grond uitsteekt. Vul het gat verder op en stamp de grond rondom de boom goed aan. Geef de boom of struik voldoende water. Aardbeien Een makkelijke plant is de aardbeiplant. Ook op minder goede grond gedijen onze Zomerkoninkjes goed en geven ze goede vruchten af. De beste grond om aardbeien op te kweken is echter lichte humusrijke grond. Circa drie jaar achter elkaar

13 13 kunnen aardbeien van hetzelfde bed worden geteeld, daarna moeten ze worden gerooid. Aan te raden is om dan het aardbeienbed op een andere plek te kweken en nieuwe (virusvrije) planten aan te schaffen. Om al eerder van uw verse aardbeien te kunnen genieten geven wij drie mogelijke manieren om de opkomst van de aardbeiplanten te vervroegen: Gebruik tunnelkasjes of een platte bak. Gebruik zwarte plantfolie waardoor de grond eerder opwarmt. Leg in maart en april voor enkele weken gaatjesfolie over de planten. Wilt u uw vruchten schoonhouden en voorkomen dat er onkruid gaat groeien tussen de planten, dan raden we u aan om stro of plantfolie te gebruiken. Bij deze laatste worden de planten in de gaten geplant. Appels Bij appels is er vrijwel altijd kruisbestuiving nodig voor bevruchting. Dit houdt in dat er minstens twee of drie appelbomen in elkaars nabijheid moeten staan. Appels hebben een voedselrijke grond nodig. In het voorjaar kunt u kunstmest (mengmest) door de grond mengen. Per m 2 is 50 gram nodig. In het najaar is stalmest of compost ook een optie. Voor appels is het van belang dat de zuurgraad in de grond niet te hoog is. Om de zuurgraad op peil te houden kunt u om het jaar 50 gram kalk per m 2 over de grond uitstrooien. Bij kleigrond is dit niet nodig. Om ervoor te zorgen dat er sneller appels aan de boom komen is het goed om de takken uit te buigen. Dit gaat de groei van de takken tegen, maar zorgt wel voor een snellere vruchtdracht. Bij het snoeien is het van belang er op te letten dat er voldoende licht in de kroon komt. Dunningsnoei is hiervoor een goede manier en kan het beste plaatsvinden in december tot maart. Bosbessen Terwijl appels niet van zure grond houden, gedijen bosbessen juist erg goed op zure grond met een hoog humusgehalte. Strooi dus wat extra tuinturf in het plantgat. Ook raden we u aan om een flinke laag compost over de wortels te strooien, aangezien deze zich erg oppervlakkig wortelen. Bosbessen vermeerderen zich door kruisbestuiving. Plaats dus altijd twee of drie struiken bij elkaar. Bosbessen hebben weinig voeding nodig. Ze hebben voldoende aan 20 gram mengmest per struik in het voorjaar. Bramen De beste manier om bramen te telen is door ze aan draden te hangen. Indien u ze teelt op zware grond, spit de aarde dan eerst goed los. Teelt u de bramen op lichte grond, voeg dan flink wat compost aan het plantgat toe. Het snoeien van de braamstruiken gaat als volgt: snoei de takken weg waar vruchten aan hebben gezeten en die nu bij de grond hangen. Snoei ook de eventuele zijtakjes weg tot één of twee knoppen en zorg dat de maximale taklengte twee meter is. 1. snoei in het eerste jaar 3. snoei in het derde jaar 5. 1cm boven een naar buitengericht oog snoeien 2. snoei in het tweede jaar 4. de top niet dicht laten groeien

14 14 Druiven Hoewel de druif meestal als klimplant geteeld wordt, is hij dat eigenlijk niet. Om die reden heeft deze plant dan ook wat extra ondersteuning nodig in de vorm van een rek of een stok. Verder heeft de druif veel kalk nodig. Strooi daarom bij het planten wat kalk op de grond. Om een grote, sappige druiventros te krijgen is krenten noodzakelijk. Dit houdt in dat de tros wordt uitgedund met de kleine vruchtjes om de rest van de tros de ruimte te geven om te groeien. December is de beste tijd om te snoeien. Dek de voet van de plant in de winter af met stalmes of compost en geef hem in maart flink wat water. Op deze manier groeit de druivenplant het beste. Frambozen Net als bramen kunt u frambozen het beste kweken aan draden. Deze struik groeit het beste op lichte, doorlatende grond. Elk jaar komen er nieuwe scheuten aan de struik waar het jaar erop vruchten aankomen. De eerste twee jaar hoeft de struik op dood hout na- niet gesnoeid te worden. In het derde groeijaar echter wel. In dat jaar moet u de struik snoeien tot er vijf mooie, goed vertakte hoofdtakken overblijven. Knip de takken die laat ontspringen of geen mooie vorm of richting hebben weg tot bij de grond en snoei direct na de oogst de vruchtdragende takken eraf. Om een jonge grondscheut ruimte te geven, raden we u aan om elk jaar een oude tak weg te knippen. De beste maand om te snoeien is maart. Maar ook na de oogst is een geschikte periode om te snoeien. Peren Een perenboom heeft dezelfde voeding en verzorging nodig als een appelboom. Ook de kruisbestuiving gaat op dezelfde manier waardoor we u aanraden twee a drie perenbomen bij elkaar te plaatsen. Een perenboom, en met name de hoofdtak, groeit sterk. Als u hem niet snoeit wordt hij hoog en smal. De zijtakken blijven hierbij achter. Om een brede kroon te krijgen dient u de takken uit te buigen. Dat moet de eerste jaren na het planten gebeuren en dan bij voorkeur vóór de bloei in het voorjaar. De verticale scheuten (waterloten) kunnen in de winter worden weggesnoeid. Pruimen Vochtige grond, vrij van onkruid. Dat is de grond waar de pruimenboom het beste tot zijn recht komt. Het is dus van belang om gras en onkruid te bestrijden rondom de pruimenboom. De meest geschikte manier hiervoor is door diep te schoffelen. De takken van de pruim moeten, net als bij de appel- en perenboom, uitgebogen worden. Een pruimenboom hoeft nagenoeg niet gesnoeid te worden. Het enige snoeiwerk dat bij de pruimenboom verricht moet worden, is het uitdunnen door het wegknippen van de lange takken. De beste tijd om te snoeien is in de zomer, direct na de pluk. Kersen Kersen groeien het beste op voedzame, maar niet al te zware en natte grond. Ze hoeven bijna niet gesnoeid te worden. Bemesting is wel nodig. Dit hoeft echter pas als de bomen vruchten gaan dragen. Vanaf dat moment kunt u de kersenboom 50 gram mengmest per m 2 en eventueel 20 gram kalk geven. Op kleigrond hoeft dit echter niet. Kruisbessen Kruisbessen zijn makkelijk in onderhoud. Wel is het van belang dat ze in vochthoudende grond staan. Wanneer u een droge tuin heeft, raden we u aan ze extra water te geven met gieter of sproeier.

15 15 Waterplanten Zo dichtbij en toch zo anders: de onder-water-wereld. Met een vijver in de tuin heeft u deze bijzondere wereld binnen handbereik. Wat is er mooier dan helder, kabbelend water waar kleurrijke vissen sierlijk doorheen glijden? Om dit te creëren zijn waterplanten onmisbaar. Helder water dankzij waterplant Waterplanten zijn in een vijver onontbeerlijk. Ze produceren zuurstof waardoor het water helder blijft en de vissen kunnen leven. Een groot gedeelte van de waterplant groeit dan ook onder water om voldoende zuurstof aan te maken. De waterplant in een mandje Vaak heeft een vijver een aantal niveaus zodat op elk platform mandjes gezet kunnen worden met verschillende waterplanten. Zet de waterplanten altijd in mandjes om woekeren te voorkomen. Bij het schoonmaken van de vijver zijn deze mandjes ook zeer handig: in een handomdraai verplaatst u de mandjes naar een andere plek. Planten Waterplanten kunt u het beste plaatsen in mei of juni. Grote gevolgen door teveel of te weinig vis Planten en vissen zorgen samen voor een goede biologische balans in uw vijver. Planten gebruiken afgevallen bladeren en uitwerpselen van vissen om te groeien en zuurstof te produceren. Vissen verbruiken op hun beurt die zuurstof weer. Dit evenwicht is echter wel kwetsbaar. Zwemmen er te weinig vissen in uw vijver, dan krijgen de planten te weinig voedingsstoffen omdat ze de uitwerpselen van de vissen niet kunnen gebruiken. Het resultaat is een slechte plantengroei en daardoor een gebrek aan zuurstof. Heeft u echter te veel vissen in uw vijver, dan krijgt u een overschot aan voedingsstoffen in het water. Dit vormt weer een voedingsbodem voor algen die er voor zorgen dat de vijver groen wordt en dichtgroeit. Dode vissen zijn het gevolg. Een vijverbeluchtingspomp kan in zo n geval uitkomst bieden. Verwijder ook op tijd rottende en afgevallen bladeren. Uw vijver in de winter Met een ijsvrijhouder kunt u voorkomen dat uw vijver in de winter helemaal dichtvriest. Schakel de vijverpomp in de winter uit. Bij een ondiepe vijver is het beter om de pomp er uit te halen zodat hij niet kapot vriest. Bij een diepe vijver kunt u de pomp s winters laten zitten. Vergeet niet om de vijverpomp op zijn tijd een goede onderhoudsbeurt te geven. De winter is hier een uitstekende periode voor. De verschillende plantniveau s: A: droge oever ( vijverrand ) B: van 0 tot 10 cm waterdiepte C: van 20 tot 40 cm waterdiepte D: 60 cm en dieper E: drijfplanten zone A 0-0 zone B 0-10 zone C zone D >60 zone E zone C 20-40

16 16 Vivara Natuurbeschermingsproducten Telefoon: Telefoon: Internet: Internet:

Tips voor uw Tuin! Vivara.nl. Natuurbeschermingsproducten

Tips voor uw Tuin! Vivara.nl. Natuurbeschermingsproducten Vivara.nl Natuurbeschermingsproducten Tips voor uw Tuin! ALGEMENE INFORMATIE VASTE PLANTEN SIERHEESTERS EN BOMEN KLIMPLANTEN HAGEN FRUIT ROZEN EN SIERSTRUIKEN ZONDER KLUIT Inhoud Algemene informat ie 3

Nadere informatie

Je kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei.

Je kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei. Lentetips April Vroegbloeiende struiken kan u na de bloei snoeien. Vanaf april ziet onkruid vaak zijn kans. Onbeplante oppervlaktes zijn snel bedekt met ongewenst groen. Schoffelen is dus de boodschap!

Nadere informatie

3 Planten en verplanten

3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 34 3.1 Plantensoorten 35 3.2 Plantafstand 38 3.3 Planten in verband 41 3.4 Bomen planten 43 3.5 Afsluiting 48 34 PLANTEN EN VERPLANTEN Bijna het hele jaar

Nadere informatie

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD 5 Borderonderhoud 5 Borderonderhoud 70 5.1 Algemeen onderhoud 71 5.2 Groeien en snoeien 74 5.3 Afzetten en dunnen 75 5.4 Overig onderhoud 76 5.5 Afsluiting 78 70 BORDERONDERHOUD Alle vormen van tuinonderhoud

Nadere informatie

Vaste planten. Inhoudsopgave:

Vaste planten. Inhoudsopgave: Vaste planten Vaste planten zijn kruidachtige meerderjarige planten. Ze overwinteren ondergronds en lopen in het voorjaar opnieuw uit. Enkele zijn wintergroen zoals vinca en waldsteinia. Vaste planten

Nadere informatie

Op YouTube zijn een aantal goede instructie video s beschikbaar:

Op YouTube zijn een aantal goede instructie video s beschikbaar: Fruitsoort Wanneer snoeien? Abrikoos Appel Kers Peer Perzik Pruim Vóór half september, direct na de pluk en/of direct na de bloei Jonge bomen: januari t/m eind maart. Oude bomen: juli t/m eind augustus

Nadere informatie

Planten stekken Benodigdheden Algemene regels Kweekkasje Koude bak

Planten stekken Benodigdheden Algemene regels Kweekkasje Koude bak Planten stekken Planten kunnen op veel manieren vermeerderd worden. Er zijn verschillende bomen, heesters, vaste- en eenjarige planten die door zaad vermeerderd kunnen worden. Planten die door zaad vermeerderd

Nadere informatie

Onderhoud van sierheesters

Onderhoud van sierheesters AFDELING HERENTALS Onderhoud van sierheesters Lesgever: Bert Peers 16-11 - 14 Tekst: Bert Peers Verslag: Michel Peeters 1 Sierheesters zijn dankbare planten om in de tuin te hebben. Ze brengen structuur,

Nadere informatie

Onderhouden van beplanting 1

Onderhouden van beplanting 1 Onderhouden van beplanting 1 3 Struiken, heesters, coniferen en sierbomen onderhouden 47 Water- en moerasbeplanting onderhouden 139 6oriëntatie a... Oriënteren op border- en perkbeplanting onderhouden

Nadere informatie

Bodem. Bodemleven. Bodemverzorging. Gevorderdencursus dl 1 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014

Bodem. Bodemleven. Bodemverzorging. Gevorderdencursus dl 1 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 Bodem Bodemleven Composteren Bodemverzorging Gevorderdencursus dl 1 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 Vanavond. Bodem: leer je bodem kennen Bodemvoedselweb Composteren Bodem verbeteren en voeden

Nadere informatie

Klein-en groter fruit

Klein-en groter fruit Klein-en groter fruit In de moestuin Gevorderdencursus dl 3 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 Plaats van fruit in de tuin Vaste plek Zonnig Als haag tussen tuinen Als afscheiding tussen tuindelen

Nadere informatie

bemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien

bemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien WEEK 1 bemesten Je hebt nu de tijd om alles in orde te maken. Heb je in huis wat je de komende maanden nodig gaat hebben? Mest, zaden, gereedschap? En

Nadere informatie

in het huishouden in de tuin FilOsOFie OVeriGe ActiViteiten & slot

in het huishouden in de tuin FilOsOFie OVeriGe ActiViteiten & slot In het huishouden Onderhoud vloeren, wandtegels, keuken en badkamermeubels............................................ p 19 Geurvermindering, afvoerbuizen en afvoerputjes (septische put)...........................................

Nadere informatie

- GROENTJE. Bloembollen

- GROENTJE. Bloembollen Inleiding. - GROENTJE Bloembollen Bloembollen is misschien wel het bekendste product wat "Holland" heeft voortgebracht. Toch is de kennis over de bloembollen bij de gewone burger vaak minimaal. De voorlichting

Nadere informatie

LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING. Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.

LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING. Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is. Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 1 vrijdag 19 mei 9.00-11.00 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING GROENE RUIMTE CSE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan

Nadere informatie

Wanneer de dagen langer worden, de zon begint te schijnen en het. leven zich van binnen weer naar buiten verplaatst, wordt het voor

Wanneer de dagen langer worden, de zon begint te schijnen en het. leven zich van binnen weer naar buiten verplaatst, wordt het voor Wanneer de dagen langer worden, de zon begint te schijnen en het leven zich van binnen weer naar buiten verplaatst, wordt het voor de meeste tuinliefhebbers de hoogste tijd om kleur aan te brengen in de

Nadere informatie

4 verschillende kweekmethoden

4 verschillende kweekmethoden 4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Groene tomaten rijp maken

Groene tomaten rijp maken Groene tomaten rijp maken Is het het einde van het seizoen en heb je nog wat onrijpe, groene tomaten aan je plant zitten? Hier zijn wat simpele suggesties om ze rijp te maken, waarbij je gebruik maakt

Nadere informatie

Snoeien van (fruit)bomen. De basisbeginselen

Snoeien van (fruit)bomen. De basisbeginselen Snoeien van (fruit)bomen De basisbeginselen Zaterdag 23 februari 2008 ZWN, februari 2008 Els en Bert Vrenegoor, Evert van Huijssteeden 2 1. De onderdelen van de fruitboom Een normale fruitboom bestaat

Nadere informatie

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.

Nadere informatie

Genieten van zelfgekweekte groenten, fruit en kruiden is het einde! Alleen komen die verse tomaten, knapperige sla, pittige rucola, zoete appels,

Genieten van zelfgekweekte groenten, fruit en kruiden is het einde! Alleen komen die verse tomaten, knapperige sla, pittige rucola, zoete appels, Genieten van zelfgekweekte groenten, fruit en kruiden is het einde! Alleen komen die verse tomaten, knapperige sla, pittige rucola, zoete appels, volle kersen of smaakvolle basilicum er natuurlijk niet

Nadere informatie

SNOEI INSTRUCTIE 2016 SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN HALFHEESTERS STRUIKEN/ HEESTERS BOMEN CONIFEREN ROZEN

SNOEI INSTRUCTIE 2016 SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN HALFHEESTERS STRUIKEN/ HEESTERS BOMEN CONIFEREN ROZEN 1 SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN HALFHEESTERS STRUIKEN/ HEESTERS BOMEN CONIFEREN ROZEN 2 Wat zijn knoppen? 3 KNOPPEN Bladknoppen Bloemknoppen Gemengde knoppen 4 KNOPPEN Bladknoppen Bloemknoppen

Nadere informatie

JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE

JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE GROEN DOET JE GOED De geur van vers gemaaid gras en zingende vogels. Het sproeien van het gras en het voldane gevoel van een strakke grasmat. Geniet van je gazon!

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

beukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING!

beukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! GRATIS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! beukenhaag.nl In dit voorbeeld leggen we uit van welke afmetingen u uit kunt gaan

Nadere informatie

BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS

BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS GRATIS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS NIEUW PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! In dit voorbeeld leggen we uit van welke afmetingen u uit kunt gaan bij het graven

Nadere informatie

ALGEMEEN BEMESTEN WATER GEVEN

ALGEMEEN BEMESTEN WATER GEVEN ALGEMEEN Alleen werken aan gezonde bomen. Als de boom niet gezond is, dan beschermen tegen de zon. Gun hem de brood nodige rust. Bedenk te allen tijde dat in principe alleen dat wordt gedaan dat goed is

Nadere informatie

Graszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water.

Graszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water. Graszoden leggen Graszoden leggen Het voordeel van graszoden boven graszaad is dat het effect direct zichtbaar is. Maar ook graszoden moeten eerst aanslaan voor ze kunnen worden betreden en moeten vochtig

Nadere informatie

Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist

Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist Inhoudsopgave 1 Waarom is bemesten zo belangrijk? p5 Hoe vaak moet ik eigenlijk bemesten? p6 4 3 Wat is het

Nadere informatie

Je tuin. tips en afspraken

Je tuin. tips en afspraken Je tuin tips en afspraken Je tuin hoort bij je woning. Het is prettig als deze er netjes en goed onderhouden uitziet. Zodat je er altijd van kunt genieten. Maar hoe richt je je tuin in? En hoe onderhoud

Nadere informatie

Snoeien. Snoeien van hagen: worden meestal gesnoeid in mei en augustus - september Bodembedekkers: alle 2 jaren bij snoeien tot op 5 cm.

Snoeien. Snoeien van hagen: worden meestal gesnoeid in mei en augustus - september Bodembedekkers: alle 2 jaren bij snoeien tot op 5 cm. Snoeien Dode en zieke takken zullen bij alle heesters weggesnoeid worden; lucht en licht moeten in de gesteltakken kunnen doordringen. Uitzondering voor de heesters die een schaduw of halfschaduwplaats

Nadere informatie

Er staan een paar zaaibakken in de hoek van de tuin waar een aantal scheuten eerder in gepoot werden.

Er staan een paar zaaibakken in de hoek van de tuin waar een aantal scheuten eerder in gepoot werden. Vertaling Les 8 augustus 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu Geschreven door Isamu Enomoto (officieel lector van de Japanse Satsuki vereniging). Handleiding om Satsuki azalea s te kweken en te vormen in alle

Nadere informatie

PLANTWIJZER VIDEO 15

PLANTWIJZER VIDEO 15 PLANTWIJZER V I D E O 15 15 VIDEO 15 VASTE PLANTEN 1 Deze video gaat over bloeiende vaste planten. Dit is een uitgebreide groep waarover ik in een bijgevoegde pdf vertel welke de meest makkelijk te gebruiken

Nadere informatie

zaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april

zaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april zaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april benodigdheden: - potgrond zonder klontjes, grof zand - schone emmer - schone zaaibak van b.v. piepschuim of

Nadere informatie

Groene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden

Groene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden 1 Omschrijf met eigen woorden wat eenjarige planten zijn. Aan het einde van het seizoen vormen ze zaad en sterven af. Met andere woorden de meeste eenjarige kun

Nadere informatie

Winterharde Buiten Varens.

Winterharde Buiten Varens. Winterharde Buiten Varens. Als we het hebben over winterhardevarens dan spreken we over Buitenvarens welke Nederlandse winters zonder probleem kunnen overleven. Varens groeien vaak op schaduwrijke plaatsen

Nadere informatie

Oriëntatie Als de planten binnenkomen, moet er nog veel gebeuren voordat ze winkelklaar zijn.

Oriëntatie Als de planten binnenkomen, moet er nog veel gebeuren voordat ze winkelklaar zijn. Opdrachten Planten uitpakken Doel Na deze opdracht kun je kamerplanten uitpakken en winkelklaar maken. Benodigheden Bij deze opdracht heb je nodig: verschillende kamerplanten; een set sierpotten; naambordjes;

Nadere informatie

9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon:

9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon: 9. SCHADUWTUIN De meeste groenten en kruiden hebben nood aan zon, maar in de stad hebt u niet altijd zon in uw tuin. In deze fiche bekijken we wat de mogelijkheden zijn in de schaduw of halfschaduw. Om

Nadere informatie

Doe niets met planten in de tuin als het vriest!

Doe niets met planten in de tuin als het vriest! Wintertips December Doe niets met planten in de tuin als het vriest! Dahlia s, gladiolen en dergelijke planten die opgeslagen liggen, liggen vaak té vochtig en krijgen last van schimmels. December is de

Nadere informatie

Plantinstructies Aandacht voor het plantgat.

Plantinstructies Aandacht voor het plantgat. Plantinstructies Aandacht voor het plantgat. Aandachtspunten bij het planten. Om te zorgen voor een optimale hergroei van een nieuw aangeplante boom is het raadzaam een aantal zaken goed in het oog te

Nadere informatie

Handleiding. Boom planten. Tielsestraat 83 A 4043 JR Opheusden Tel:

Handleiding. Boom planten.  Tielsestraat 83 A 4043 JR Opheusden Tel: Handleiding Boom planten www. Tielsestraat 83 A 4043 JR Opheusden Tel: 0488 48 2266 info@ www. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Instructie boom planten 3. Instructie beukenhaag planten 4. Veelgestelde vragen

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-BB 2004

Examenopgaven VMBO-BB 2004 Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 09:00 10:30 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING GROENE RUIMTE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Gebruik

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 5. 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8. 2 Houtachtige beplantingen en gewassen Grond, water en technische werken 132

Inhoud. Inleiding 5. 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8. 2 Houtachtige beplantingen en gewassen Grond, water en technische werken 132 Inhoud Inleiding 5 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8 2 Houtachtige beplantingen en gewassen 66 3 Grond, water en technische werken 132 Trefwoordenlijst 195 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen

Nadere informatie

Het handige stappenplan van ECOstyle

Het handige stappenplan van ECOstyle Het handige stappenplan van ECOstyle 1 dag in de lente Spelende kinderen. Lekker languit zonnen. Ravotten met de hond. Een mooi, mosvrij gazon is heel wat waard. Het is immers de basis van uw tuin. ECOstyle

Nadere informatie

Planten vermeerderen: Stekken

Planten vermeerderen: Stekken AFDELING HERENTALS LESGEVER: Bert Peers TEKST: Bert Peers Planten vermeerderen: Stekken Het stekken is makkelijk uit te leggen, maar als we het zien doen is het nog altijd beter te onthouden.en welke stek

Nadere informatie

Fruit snoeien. Johan Schuppert. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Fruit snoeien. Johan Schuppert. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Johan Schuppert Laatst gewijzigd 11 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/49395 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Buurtcontract. Planten om uw buurt op te fleuren. Klimhortentia

Buurtcontract. Planten om uw buurt op te fleuren. Klimhortentia Buurtcontract Planten om uw buurt op te fleuren Klimhortentia Is zelfhechtend. Kan grote stukken muur of schutting bedekken. Veel witte bloemen in de zomer. Een vochtige, goed doorlatende grond. Halfschaduw

Nadere informatie

Hagen Inleiding Historie

Hagen Inleiding  Historie Inleiding Een heg of een haag is een lijnvormige aanplanting van struiken en bomen. worden veel gebruikt om de grens van een tuin, weiland of akker aan te geven. zijn belangrijke elementen in een tuin.

Nadere informatie

Beknopte snoeiinstructie door Leo van Mierlo voor Boomgaard De Steenen Camer, januari 2015

Beknopte snoeiinstructie door Leo van Mierlo voor Boomgaard De Steenen Camer, januari 2015 1 Snoeien doet groeien Beknopte snoeiinstructie door Leo van Mierlo voor Boomgaard De Steenen Camer, januari 2015 Botanische termen De STAM is de hoofdstengel van een boom. Een SCHEUT (of LOOT) is een

Nadere informatie

WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals PELARGONIUM EN GERANIUM.

WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals PELARGONIUM EN GERANIUM. WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals PELARGONIUM EN GERANIUM. Lesgever: Bart Peers 29-01 - 2012 Verslag: Michel Peeters 1. PELARGONIUM. 1.1 Inleiding Pelargonium ofwel in de volksmond geranium is een

Nadere informatie

Geral Overbeek. Onkruid de baas. Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid)

Geral Overbeek. Onkruid de baas. Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid) Onkruid de baas Geral Overbeek 2011 Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid) 25 TUINTIPS ONKRUID DE BAAS Wil jij ook een tuin zonder

Nadere informatie

Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt

Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt 1. Maak gebruik van een kas die ontworpen is zoals in de afbeelding hieronder, met de mogelijkheid van ventilatie langs de zijkanten, en met op minimaal

Nadere informatie

Samenstelling en eigenschappen

Samenstelling en eigenschappen Samenstelling en eigenschappen Mest is onder te verdelen in kunstmest en natuurlijke mest. Natuurlijke mest is op zijn beurt weer onder te verdelen in mest van dierlijke herkomst en mest van plantaardige

Nadere informatie

Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel!

Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Hallo. Ik ben Jerom de compostworm. Ik eet alles wat in de natuur groeit. Ik ben verlekkerd op overschotjes uit de tuin en de keuken. Ik sabbel en

Nadere informatie

7. KLEINFRUITSTRUIKEN: FRAMBOZEN, BRAAMBESSEN, AALBESSEN

7. KLEINFRUITSTRUIKEN: FRAMBOZEN, BRAAMBESSEN, AALBESSEN 7. KLEINFRUITSTRUIKEN: FRAMBOZEN, BRAAMBESSEN, AALBESSEN 1. WAT HEBT U NODIG 1.1. LICHT De meeste kleinfruitplanten zijn bosrandplanten en verdragen dus wel wat schaduw. Het fruit is dan klein en wordt

Nadere informatie

Experimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas:

Experimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas: Experimenten werkboekje KIT Dokter in de wetenschap: Klas: 1 Licht/zon Zonnebaden in het licht Zonlicht is heel belangrijk voor planten. Als een plant enkele dagen geen of onvoldoende licht krijgt, begint

Nadere informatie

Samen maken we het groen!

Samen maken we het groen! Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden

Nadere informatie

Les 5 Een goede bodem

Les 5 Een goede bodem Pagina 1 Les 5 Een goede bodem 1 Bodemsoorten-/Composthooples Er zijn verschillende soorten grond in Nederland. Elke soort grond is anders. Sommige planten houden van arme, voedingsloze grond en anderen

Nadere informatie

Thee- en soortgelijke hybriden

Thee- en soortgelijke hybriden Thee- en soortgelijke hybriden Theehybriden en andere grootbloemige rozen worden zo gesnoeid, dat er sterke basisscheuten, een komvormige plant met een open centrum worden gevormd. Theehybriden bloeien

Nadere informatie

Werkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water

Werkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water Werkblad Waterrapport - Kleur van het water Water in sloten, plassen, meren en rivieren kan allerlei verschillende kleuren hebben door de stoffen die erin opgelost zijn. Meestal betekent helder en lichtgekleurd

Nadere informatie

Maart. pagina 1 van 5. U bevindt zich hier: Gidsen en brochures / Tuinkalender / Maart

Maart. pagina 1 van 5. U bevindt zich hier: Gidsen en brochures / Tuinkalender / Maart pagina 1 van 5 U bevindt zich hier: Gidsen en brochures / Tuinkalender / Maart Maart Eindelijk komt de lente in zicht. De eerste lentemaand breekt aan en de tuin komt terug tot leven na een donkere, lange

Nadere informatie

Inhoudstafel van deze serie

Inhoudstafel van deze serie Inhoudstafel van deze serie 1. Het planten van aspergeplanten ( gezaaid of gekocht) 2. Asperges zaaien en de verdere opkweek het eerste teeltjaar, teelthandleiding (8 pagina s- 22 foto s) In dit artikel

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE!

DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE! 1B DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE! - Tuinbouw - "ik hoor en ik vergeet, ik zie en ik onthoud, maar ik doe en ik begrijp" Naam:... Klas:... 1 Probleem Binnen enkele weken is het weer infodag en de directie

Nadere informatie

Groene Detailhandel. Bladverliezende heesters

Groene Detailhandel. Bladverliezende heesters Bladverliezende heesters Inleiding We vinden het in onze streek normaal dat heesters in het najaar hun bladeren afstoten. Planten die dat niet doen zijn in de meeste gevallen uitheems. Door het afstoten

Nadere informatie

De plant is een Miki no mai van 52cm hoog en is vijf jaar oud. De stam heeft goede bewegingen naar rechts en links en veel scheuten.

De plant is een Miki no mai van 52cm hoog en is vijf jaar oud. De stam heeft goede bewegingen naar rechts en links en veel scheuten. Vertaling Uitgave Juni 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu Geschreven door Isamu Enomoto (officieel lector van de Japanse Satsuki vereniging). Handleiding om Satsuki azalea s te kweken en te vormen in alle

Nadere informatie

Handleiding. Wilgentenen schutting vlechten

Handleiding. Wilgentenen schutting vlechten Handleiding Wilgentenen schutting vlechten Een wilgentenen schutting geeft uw tuin een unieke natuurlijke uitstraling. Deze handleiding beschrijft de werkwijze voor het zelf vlechten van uw wilgentenen

Nadere informatie

Gefeliciteerd. De grond

Gefeliciteerd. De grond Gefeliciteerd Gefeliciteerd met je nieuwe moestuin. Het telen van je eigen groente en fruit is een erg leuke hobby. Om die hobby tot een succes te maken hebben wij wat tips voor je op papier gezet. Want

Nadere informatie

Enten Fruitbomen. Waarom enten?

Enten Fruitbomen. Waarom enten? Enten Fruitbomen Al onze fruitbomen worden geënt. Waarom is dat eigenlijk? En hoe gaat dat enten in zijn werk? Op onderstaande pagina wordt hier dieper op ingegaan, plus wat tips om veel voorkomende problemen

Nadere informatie

werkzaamheden 1 Bomen planten en verplanten Inhoud deze les Plantgat-constructie Aanplant Bomen planten 1 Bomen planten 2

werkzaamheden 1 Bomen planten en verplanten Inhoud deze les Plantgat-constructie Aanplant Bomen planten 1 Bomen planten 2 Bomen planten en verplanten Inhoud deze les 1. Bomen planten 2. Inboeten 3. Verplanten grote bomen Aanplant Plantgat-constructie Factoren: Planten in het najaar Planten in het voorjaar Planten bij vriezend

Nadere informatie

Kaart 15 Bollen en knollen

Kaart 15 Bollen en knollen Kaart 15 Bollen en knollen Informatiekaart Werkblad Onderzoek: o Bollen en knollen o Narcissen op water Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen: Bollenstreek

Nadere informatie

Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014. Gezinsbond Stekene

Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014. Gezinsbond Stekene Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014 Gezinsbond Stekene Inleiding Kinderen houden van tuinieren Tuinieren bevat 2 elementen waar kinderen zot op zijn: aardegrond en buitenlucht. De zomerzon zal

Nadere informatie

Kwelder. Planten en zout water. Proefje. VO onderbouw

Kwelder. Planten en zout water. Proefje. VO onderbouw Kwelder Proefje Doel: Materialen: Leerlingen weten dat alleen speciale planten tegen zout water kunnen. De leerlingen weten dat zout, water aantrekt. Hierdoor gaan de meeste planten door uitdroging dood

Nadere informatie

De vijverkalender. In januari heeft de vijver niet veel aandacht nodig. Enkele punten van aandacht zijn:

De vijverkalender. In januari heeft de vijver niet veel aandacht nodig. Enkele punten van aandacht zijn: De vijverkalender Hovenier Roel Zuidema biedt u advies en tips voor u vijver. Welke taken en welk onderhoud kunt u het best in bepaalde perioden uitvoeren? Vijver in januari In januari heeft de vijver

Nadere informatie

Presentatie permacultuurproject Karla Mulder, 2012

Presentatie permacultuurproject Karla Mulder, 2012 Presentatie permacultuurproject Karla Mulder, 2012 Wat heb ik geleerd? Hoe heb ik permacultuur principes toegepast? Plannen Ik koos mijn voortuin in Nijmegen als project. Mijn project: Voortuin in Nijmegen,

Nadere informatie

Uw tuin. tips en afspraken

Uw tuin. tips en afspraken Uw tuin tips en afspraken U huurt een huis van Standvast Wonen met een tuin. Praktisch ingericht en goed onderhouden, is een tuin een prettige plek om te verblijven. Hoe pak je inrichting en onderhoud

Nadere informatie

1. Geheimen. 2. Zwammen

1. Geheimen. 2. Zwammen 1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.

Nadere informatie

Bloeiend plantje Spoor van een dier

Bloeiend plantje Spoor van een dier Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :

Nadere informatie

Ecologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam

Ecologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam Ecologisch Beheer Speeldernis.nl, Rotterdam Inleiding Koen van der Hauw Ecologisch: Aandacht voor mens Aandacht voor inheemse planten en dieren Aandacht voor milieu Groenling: Ecologisch Beheer 2 Opbouw

Nadere informatie

Heel grote gevel. Planten- en klimhulpkiezer - de tuinmuur - Piet Recour - 0474 50 16 86. Soort gevel Bezonning Plantensoort Klimhulp

Heel grote gevel. Planten- en klimhulpkiezer - de tuinmuur - Piet Recour - 0474 50 16 86. Soort gevel Bezonning Plantensoort Klimhulp Soort gevel Bezonning Plantensoort Klimhulp Heel grote gevel >8 m breed >10 m hoog (Voordeel: Bepaalde planten kan je hierop kwijt zonder te blijven snoeien) Zowel zon, halfschaduw als schaduw zijn goed.

Nadere informatie

SNOEI INSTRUCTIE 2011. n SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN. v HALFHEESTERS. v STRUIKEN/ HEESTERS. v BOMEN. v CONIFEREN

SNOEI INSTRUCTIE 2011. n SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN. v HALFHEESTERS. v STRUIKEN/ HEESTERS. v BOMEN. v CONIFEREN SNOEI INSTRUCTIE 2011 n SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN v HALFHEESTERS v STRUIKEN/ HEESTERS v BOMEN v CONIFEREN 1 SNOEI INSTRUCTIE 2011 KNOPPEN (syn. OGEN) Ø Bladknoppen 2 SNOEI INSTRUCTIE 2011

Nadere informatie

Begin van het moestuinseizoen

Begin van het moestuinseizoen Begin van het moestuinseizoen 1. Buiten Zaaien in volle grond Algemene regel : de hoeveelheid aarde waarmee je het zaadje bedekt, mag maximaal drie maal de breedte van het zaad zijn. Zaai periode : is

Nadere informatie

Acanthuskusjes- zomer 2015

Acanthuskusjes- zomer 2015 Acanthuskusjes- zomer 2015 Een nieuwe trend zet door! Kies voor een Prairietuin! Schoorvoetend, maar toch, sinds de mooie promotietuin, die Tuinontwerp de Weieven in Zijtaart had bij Geert van Boxmeer

Nadere informatie

Basiscursus Ecologische Moestuin. Onkruid

Basiscursus Ecologische Moestuin. Onkruid Basiscursus Ecologische Moestuin Onkruid Onkruid: veel werk! Onkruid vergaat niet Het komt telkens terug Het groeit harder dan de groenten Wieden helpt maar tijdelijk Herbiciden: nee! Bijen (enz) sterven

Nadere informatie

vormen Bomen IN ONZE SERIE BOMEN VORMEN ZULLEN WE NU DE VERZORGING VAN PRUIMEBOMEN BEHANDELEN. Opkweek van vrijstaande bomen

vormen Bomen IN ONZE SERIE BOMEN VORMEN ZULLEN WE NU DE VERZORGING VAN PRUIMEBOMEN BEHANDELEN. Opkweek van vrijstaande bomen Bomen vormen IN ONZE SERIE BOMEN VORMEN ZULLEN WE NU DE VERZORGING VAN PRUIMEBOMEN BEHANDELEN. Erg oude, wat verwilderde pruimenboom Vrijstaande pruimenbomen kunnen tot behoorlijke bomen uitgroeien, ze

Nadere informatie

Lang bloeiende inheemse vaste planten voor bijen en vlinders

Lang bloeiende inheemse vaste planten voor bijen en vlinders www.bloembergecologie.com Lang bloeiende inheemse vaste planten voor bijen en vlinders Bakkers, Sanne; Bloemberg, Mark HAS Hogeschool s-hertogenbosch, 26 juni 2015 Bloemberg M.S. 07-05-2017 1 Lang bloeiende

Nadere informatie

> Onderhoud van de tuin. De tuin: tips en regels

> Onderhoud van de tuin. De tuin: tips en regels > Onderhoud van de tuin De tuin: tips en regels > Inhoudsopgave 1 De tuin: tips en regels 3 Een tuin die bij u past 4 Verplichtingen huurder 7 Bomen en struiken 10 Hagen, schuttingen en hekken 12 Schuurtjes

Nadere informatie

(FRUIT-)BOMEN SCHRIJVEN GESCHIEDENIS

(FRUIT-)BOMEN SCHRIJVEN GESCHIEDENIS (FRUIT-)BOMEN SCHRIJVEN GESCHIEDENIS MENSEN, DIEREN EN PLANTEN GROEIEN EEN BEPAALDE PERIODE VAN HUN LEVEN TOT ZE HUN UITEINDELIJKE GROOTTE HEBBEN BEREIKT. BIJ MENSEN EN DIEREN IS MEESTAL WEL TE ZIEN OF

Nadere informatie

Snoeien fruit. Workshop 23 januari 2019 ATV Utrecht Zuid

Snoeien fruit. Workshop 23 januari 2019 ATV Utrecht Zuid Snoeien fruit Workshop 23 januari 2019 ATV Utrecht Zuid Waarom snoeien? onderhoud of vorm jong beginnen kroon vormen beschadigingen voorkomen ziekten afmeting te groot, hinder omgeving verjongen vorming

Nadere informatie

Beste Bonsai liefhebbers.

Beste Bonsai liefhebbers. Beste Bonsai liefhebbers. Het zelf kweken van een Azalea Shohin Deel 1 Naar aanleiding van het 25 jarig jubileum van Koya en waarin het hele jaar de Azalea als rode draad is verweven heb ik twee stukjes

Nadere informatie

tuin-kalender januari 2011 groentip sneeuwklokje

tuin-kalender januari 2011 groentip sneeuwklokje De tuin is in algemene toestand van rust. Vergeet in deze tijd van het jaar alvast onze gevleugelde vrienden niet. Vogels hebben nu het meeste nood aan vers drinkwater en extra voedsel. sneeuwklokje januari

Nadere informatie

Waterplanten in het algemeen:

Waterplanten in het algemeen: Water in de tuin: In veel culturen wordt water gezien als bron van leven en een belangrijk onderdeel van tuinen. Water fascineert mensen en in een tuin met een vijver kan dit op verschillende manieren:

Nadere informatie

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt. Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen.

De grond waarop wij wonen. De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.

Nadere informatie

Snoeien. Doel van het snoeien. Eigenschappen van planten

Snoeien. Doel van het snoeien. Eigenschappen van planten Snoeien Af en toe moet het gebeuren: snoeien. Het is helaas niet zo simpel dat je gewoon met je snoeischaar willekeurig takken kunt wegknippen. Sommige planten moeten regelmatig gesnoeid worden, anderen

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 maandag 24 mei tijdsduur voor het gehele examen 09:00 11:00 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING GROENE RUIMTE CSE KB Het examen Landbouw en natuurlijke omgeving CSE

Nadere informatie

Het begin van de winter

Het begin van de winter WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:

Nadere informatie