In dit nummer: Sjef Lagro over zijn droom die niet uitkwam Achtergrond: Dromen, de geheimen van het brein Coachingsprojecten, de weg van A naar Beter

Transcriptie

1 Aflevering 2, jaargang 3, 21 juni 2013 Kwartaalkrant voor vrijwilligers en bezoekers van De Regenboog Groep In dit nummer: Sjef Lagro over zijn droom die niet uitkwam Achtergrond: Dromen, de geheimen van het brein Coachingsprojecten, de weg van A naar Beter Zoolmaat verschijnt vier keer per jaar, bij de wisseling van het seizoen.

2 Opening Algemene oriëntatiebijeenkomst De algemene oriëntatiebijeenkomst is bedoeld voor mensen die graag vrijwilliger willen worden, maar nog niet precies weten in welke richting of bij welke organisatie. Donderdag 1 augustus, 19:30-22:00 Agenda Swingen op vrijdagavond: Vrij Uit! Drie keer in de maand, uur. Wekelijkse gratis activiteiten Maandagavond Live muziek vanaf 20 uur. Wol-Lab op dinsdagmiddag van uur Massage op woensdagmiddag uur Spelletjesavond, woensdag vanaf uur Spontane Livemuziek op zondag, uur. Maandelijkse gratis activiteiten Natuurcafé, eerste dinsdag van de maand, uur met bijdrage Mindfullness: elke dinsdag van uur Aan tafel. Open Huis van de Vriendendiensten, Verbale agressieregulatie, de basis Deze training is bedoeld voor vrijwilligers die vrijwilligersactiviteiten verrichten bij de partnerorganisaties van de Vrijwilligersacademie en in dit onderwerp geïnteresseerd zijn. woensdag 11 september, iedere woensdag om uur driegangenmaaltijd voor maar 5 euro (reserveren). Hatha Yoga: donderdag van , 5 euro. Kundalini Yoga: zondag van uur, 10 euro Qigong bamboeformule: Elke vrijdag van uur 7,50 euro. Poëzie op de Boerderie. Elke derde vrijdag van de maand Open Podium. Aanvang uur. Jazz op de Boerderie: elke vierde vrijdag om uur de beste jazzmusici. Saxofoonles: elke zaterdag van Intuïtief Schilderen: vrijdag van uur gevorderden. Spaarndammerdijk AA Amsterdam Dromen als Martin Luther King Wat dromen precies zijn, weten we niet. Een manier om informatie te ordenen terwijl we slapen? De wetenschap is er nog niet uit. Een fijne vluchtweg als we wakker zijn? Het kan geen kwaad om dat aan te nemen. Of is een droom een ander woord voor fantasie, fantasie die ons verder brengt in het leven? Neem de droom van Martin Luther King, die hij in 1963 uitsprak omdat hij geloofde in gelijkheid. I have a dream zei hij in zijn legendarische toespraak. Hij droomde van een toekomst van verbroedering. Hij droomde dat alle inwoners van de Verenigde Staten op hun karakter worden beoordeeld, niet op hun huidskleur of ras. Zijn droom gaf mensen kracht om de strijd aan te gaan. Stukje bij beetje ontstond er ruimte voor een nieuw land. Bijna vijftig jaar later -in werd Barack Obama president. Wie droomt, of het nu s nachts is over overdag, legt zich er niet bij neer dat dingen gaan zoals ze gaan. Wie droomt, spreekt zijn vermogen aan om andere perspectieven te zien. Wie droomt, weet dat er elke dag kan veranderen. En dat hij daar zelf invloed op heeft. Want wat we dromen, is voor ons waar. Wij, allemaal individuen verbonden aan De Regenboog Groep, zijn op onze eigen manier een klein beetje Martin Luther King. We dromen over een gelijkwaardig leven dat de moeite waard is. En we helpen elkaar die waarheid te blijven dromen. Elke dag opnieuw. Volg ons op Facebook en Twitter! Claartje van den Broek Hoofdredacteur 2

3 Inhoud 2 Opening: Dromen als Martin Luther King 3 Belrondje Regenboog 4 Nieuws van De Regenboog Groep 6 Interview: Ex-filmregisseur Sjef Lagro 8 Portret: Coachingsprojecten uitgelicht 10 Column: De doos van Toos, verslag: De Koningsvaart 11 De Fakkel: John-Peter Kools 12 Fotoreportage: Dromen op straat 14 Interview: Sander Kuit, auteur van 16 Achtergrond: Dromen, geheim van het brein 18 De Zoolmaten & woordzoeker 19 Kookkunstkoopkunst & column Harr Watterhahn 20 Cultuur in de stad & recensie Silver Linings Playbook 22 Reportage: Tuinieren op de Buurtboerderij 23 Poëzieparade & colofon 24 Katinka s tips Soms gaat van alles nooit door Belrondje Regenboog Zo groot als De Regenboog Groep als organisatie is, zo verschillend is de verhouding van medewerkers en betrokkenen met dromen. We namen de telefoon en belden een rondje in de gelederen met de vraag: Wanneer dacht u dat de werkelijkheid een droom was? Marina Woods, medewerker personeelszaken: Eén moment blijft me bij, als ik aan een droom denk waarin ik scheen te leven. Enige jaren geleden maakte ik een voettocht (tracking, red.) vanuit Darjeeling (India, red.) en arriveerde op ongeveer 3000 meter hoogte. Daar zagen ik de vier hoogste bergen van de wereld voor mijn neus. Ze waren zo onwerkelijk dichtbij dat ik me nog steeds afvraag of ik het niet toch per ongeluk heb gedroomd... Jopie Geldhof van Jaarsveld, medewerker Inloophuis Princehof: Dromen zijn bedrog, hè. Maar fantasie hebben we allemaal. Je moet aanpakken, daar valt een hoop van te leren. Dan komen je dromen uit, ik ben een tevreden mens. Marco Ranada, lid Deelnemersraad: Ik ben een nuchter persoon, dromen doe ik niet veel. Mijn verlangen zijn: sociaal verder te komen, een mooie vrouw en groei in opleiding en werk. Chulah Berkowitz, pr-medewerker: Het idee te leven in een droom, dat overkomt me heel vaak. In een droom kan namelijk ineens alles gebeuren. Overweldigend kan dat zijn... Vorige week overkwam me zoiets. Het was de sterfdag van mijn vader, nu één jaar geleden. Hij was een religieuze jood, ik ben dat niet. Hij verbood mij daarom contact te hebben met zijn 3 drie andere kinderen. Vorige week nam één van die kinderen contact met mij op. Daar had ik zo naar verlangd! Dat kon toch niet? Precies op die dag! Toch gebeurde het, een droom kwam uit. Rolf van Dijk, vrijwilliger-kok in Open Huis De Pijp: Als ik een kater heb na een avond goed doorzakken, voelt de werkelijkheid behoorlijk als een droom. De hele wereld wordt donzig, het is alsof je op watten loopt en alle informatie komt vertraagd binnen. Net als in een droom duurt het even voordat duidelijk is wat er precies gebeurt. Maar ik heb het ook als er iets gebeurt dat bijna geen toeval kan zijn. Soms weet ik niet precies wat mijn volgende stap is in mijn leven, precies dan krijg ik een telefoontje met een aanbod voor nieuw werk. Hoe kan dit? Ik wrijf dan nog een keer extra goed in mijn ogen om er zeker van te zijn dat ik wakker ben. Tekst: Edward van Alphen

4 Nieuws van De Regenboog Groep Vriendendiensten 20 jaar In de eerste week van oktober viert de Amsterdamse Vriendendiensten haar 20-jarig bestaan met een feestelijke bijeenkomst voor vrijwilligers, deelnemers, beleidsmakers en samenwerkingspartners. Echte vrienden Het thema is verbinding. De Amsterdamse Vriendendiensten zet zich met een maatjesproject in voor mensen met Psychiatrische klachten. Ongeveer 800 deelnemers in Amsterdam en Diemen ontmoeten regelmatig een vrijwilliger. De viering van het jubileum is in de week tegen de eenzaamheid, 26 september tot 6 oktober. Een uitnodiging volgt. Voor meer informatie mail vriendendiensten@deregenboog.org. Wijziging rekeningnummer Omdat vanaf 2014 in heel Europa een IBAN-nummer aan bankrekeningnummers wordt toegevoegd, verandert ook het rekeningnummer van De Regenboog Groep. Om het donateurs makkelijker te maken om geld te schenker, komt er zeer waarschijnlijk in Nederland een eenvoudige code voor goede doelen. Deze code maakt standaard deel uit van het adresboek van elke internetbetaalrekening en schriftelijke bankboekjes. Het definitieve besluit over de code is nog niet genomen, tot die tijd kan iedereen zijn bijdragen overmaken naar: IBAN: NL21INGB Nieuwe nummers op pasjes Jubileum Buddyzorg Buddyzorg bestaat dit jaar 25 jaar. Op welke wijze zij hier aandacht aan willen besteden wordt nog flink gebroed -spontaan opborrelende ideeën kunnen naar buddyzorg@deregenboog. org g d worden!-. Het Buddyproject voor (dak- of thuisloze) verslaafden is in 1988 opgericht voor heroïnegebruikers met HIV en aids. Nu deze ziekte door medicijnen kan worden bedwongen staat psychosociale ondersteuning van (ex)verslaafden centraal in het contact. Sinds de fusie met De Bres zes jaar geleden, staan buddy s ook dak- en thuisloze alcoholverslaafden met psychiatrische aandoeningen bij. Bij Buddyzorg worden jaarlijks ruim 150 koppels ingeschreven. Ondersteuning verslaafden Eerste collecteweek succesvol Met ruim 3000 euro opbrengst is de allereerste collecteweek in het bestaan van De Regenboog Groep een groot succes. Ruim dertig vrijwilligers en personeelsleden gingen in de week van 25 mei s avonds twee uur de stad in om 4 geld in te zamelen met een collectebus. Ondanks het slechte weer was er voldoende publiek aanspreekbaar op straat, in café s en aan de huisdeur. Opvallend was dat in duurdere buurten minder werd opgehaald dan in wijken waar mensen met een kleinere portemonnee wonen. De naamsbekendheid van de organisatie is gegroeid door gesprekken van collectanten en er zijn 4000 visitekaarten van De Regenboog Groep door de stad verspreid. Er zijn voor deze gelegenheid veertien collectebussen aangeschaft. Jaarlijks mag er één week worden gecollecteerd volgens de kalender van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF), het landelijke keurmerk voor goede doelen. De rest van het jaar zoeken wij openbare plekken waar de bussen een korte periode kunnen staan. Kent u een balie, toonbank, wachtkamer of andere plek waar veel mensen passeren? Wilt u één van de bussen een week adopteren? Neem dan contact op met Nina ter Beek: ntbeek@ deregenboog.org of

5 Nieuw: Back on track Coach helpt valkuilen ontwijken Mensen die zijn afgekickt via een speciaal programma, vallen na afloop vaak terug in hun oude verslavingsgewoonten. Om de kans te verkleinen dat dit gebeurt, start De Regenboog vanaf 1 augustus onder leiding van Fleur de Vries het project Back on Track. Back on Track werkt met ervaringsdeskundigen die weten wat valkuilen en moeilijke momenten zijn, zij worden coach van de deelnemer. Voor een deel van de coaches is het traject bovendien een opstap naar een betaalde baan. Uit een test met het traject bleek dat vijfenzestig procent van de deelnemers na een half jaar nog nuchter leefde. Dat is een groot succes; zonder hulp na behandeling is de kans op een terugval ruim tachtig procent. brengen wat werken bij De Regenboog aantrekkelijk maakt en wat er beter kan. Inmiddels heeft iedereen een met nadere toelichting ontvangen. Vacature CVR Wil jij de belangen van de vrijwilligers bij Buddyzorg vertegenwoordigen? Wil jij meedenken in andere vrijwilligers aangelegenheden? Dan ben jij de vrijwilliger voor de de Centrale Vrijwilligers Raad (CVR). De CVR vertegenwoordigt alle vrijwilligers binnen De Regenboog Groep. Het doel van de CVR is om binnen het kader van de doelstellingen van de organisatie en vanuit het perspectief van vrijwilligers de gemeenschappelijke belangen van de vrijwilligers te behartigen. Interesse? Mail: cvr@ deregenboog.org t.a.v. Rob Gerretsen, voorzitter CVR. Onze belangen Het zijn drukke tijden voor de medezeggenschap. Het jaarverslag over 2012 is geschreven en het jaarplan 2013 is af. We hebben flink gewerkt aan onze onderlinge relatie en aan de relatie met de directeur, Hans Wijnands. Samen hebben we nagedacht hoe we de medezeggenschap het beste vorm kunnen geven, zodat die ook in de toekomst gewaarborgd is. Dat levert interessante vraagstukken en visies op. Samen met de directeur hebben we afgesproken, dat we vroegtijdig worden betrokken in de besluitvorming, zodat onze belangen meegenomen worden. Bij de Deelnemersraad zoeken we nog leden vanuit de Schorer Stichting en de Buddyzorg. Misschien wil jij ook de cliënten, bezoekers, maatjes, buddy s, familie en partners vertegenwoordigen. Misschien wil jij ook invloed uitoefenen en advies geven. Misschien heb jij ook wat te vertellen. Misschien heb jij ook een mening. Misschien wil jij ook meedenken. Misschien wil jij je ook ontwikkelen, leren en groeien. Als je dat nog niet gedaan hebt, dan was dat een gemiste kans! Misschien denk je dat het te ingewikkeld is... Misschien denk je dat het je te veel tijd kost... Misschien denk je dat jij niets bij te dragen hebt... Als je dat denkt, hebben wij misschien een gemiste kans om jouw talenten te benutten! Meld je bij ons aan voor een vrijblijvend gesprek, dan bespreken we de mogelijkheden. Kunnen we op je rekenen? Namens de Bezoekers- Cliënten- Deelnemersraad, Tevredenheidsonderzoek Onderzoeksbureau Businesswise voert in juni een onderzoek uit voor De Regenboog Groep, om te achterhalen hoe het gesteld is met de tevredenheid van medewerkers en vrijwilligers. Het doel van het onderzoek is in kaart Internationaal actief Rust roest. Iedereen kent de voordelen van bezig zijn, mee doen of werken. Ook mensen die door omstandigheden buiten de samenleving staan kennen het belang van werk en dagactiviteiten. De Regenboog Groep heeft hier veel kennis en ervaring mee: er zijn ruim dertig activeringsprojecten. Daarom nam de organisatie eind mei deel aan een internationale bijeenkomst over werk, reintegratie en participatie in Porto, Portugal. Deelnemers uit Zwitserland, Engeland, Tsjechië en Portugal werkten samen aan het verbeteren van het aanbod en Jaap Uitterdijk, voorzitter de kwaliteit van werkprogramma s. Het geheel vond plaats in het kader van een Europees uitwisselings- en scholingsproject dat door de Regenboog wordt gecoördineerd. Er komt er in de toekomst een website met informatie over het starten van dergelijke activiteiten. 5

6 Interview Van filmmaker tot naaimachinereparateur Sjef Lagro was ooit zeer getalenteerd filmmaker. Zijn persoonlijke lat lag echter zo hoog, dat hij niet meer vooruit kon komen. Een interview over opstaan als je valt. Oorspronkelijk wilde Sjef Lagro (Geleen) missionaris worden en daarna bioloog. Toen hij 18 jaar was zag hij de film Teorama van Pasolini en was er helemaal kapot van. Zo erg, dat zijn familie dacht dat hij liefdesverdriet had. Toen wist hij het zeker: hij wilde films maken. Teorama was een ideeënfilm met verwijzingen naar Christus en Marx, waarin de bourgeoisie werd bekritiseerd. Daar ben je vatbaar voor als je zo jong bent. Latere films van Pasolini zijn meer emotionele mensenfilms. En nu houdt Sjef ook meer van mensen- dan van ideeënfilms. Film is het meest volks zusje onder de schone kunsten. Alle lagen van de bevolking kan je erin leren kennen. Waar een romanschrijver duizend woorden nodig heeft, verstaan een paar filmbeelden. Aan commerciële films heeft hij een broertje dood, bijvoorbeeld aan Soldaat van Oranje, ook vanwege de geldverspilling tijdens de productie. Hoewel Sjef dus niet ondersteboven was van de Nederlandse film, deed hij toelatingsexamen voor de filmacademie en werd in eerste instantie afgewezen. Toen is hij een tijdje Nederlands gaan studeren. Je leert literaire stromingen kennen en de geschiedenis van de kunst, close reading en roman- en gedichtenanalyse. Hij begon tijdens die studie te experimenteren met 8 mm films bij een cultureel centrum en maakte onder andere een trucagefilmpje over een schaakwedstrijd. Toen hij opnieuw toelatingsexamen deed voor de filmacademie werd hij aangenomen. Strenge criticus Aan de filmacademie volgde hij alle mogelijke vakken. Hij wilde zo breed mogelijk opgeleid zijn. Eigenlijk hield Eisensteins theorie dat de regisseur van alle markten thuis moet zijn voor Sjef een leefstijl in, die hij ook na zijn actieve filmleven heeft volgehouden. Nog steeds oriënteert hij zich zo breed mogelijk, gaat hij naar concerten, toneel, tentoonstellingen. Dat hoort bij de droom, dat geef je niet makkelijk op. Zelf was hij altijd zijn strengste criticus. Voor zijn korte film Requiem (1986) waren er zes verschillende scenarioversies. Hij bleef eraan schaven, proberen of het nog beter kon. Dat hij een Gouden Kalf kreeg voor de film vond Sjef moeilijk. De mensen keken mee over mijn schouder en vonden het geweldig, terwijl ik zelf ontevreden was. Dat maakt onzeker. Na Requiem kreeg hij geld van het Filmfonds om aan een volgende project te werken. Sjef was echter niet tevreden over zijn script. Hij haalde er een andere scenarioschrijver bij, maar kwam er niet uit. Uiteindelijk gaf hij de opdracht terug. Daarna heeft hij nog drie keer geprobeerd een speelfilm van de grond te krijgen, maar kreeg geen geld meer los. Droom aan diggelen Na vier jaar vergeefs proberen en leven van een uitkering, zag hij het filmvak niet meer zitten en besloot docent te worden. Het voelde alsof zijn droom aan diggelen was. 6

7 Sjef Lagro: Mijn kracht is dat ik niet rancuneus ben geworden, gewoon dingen ben blijven doen. Eerst gaf hij Nederlands op een middelbare school, wat hem niet goed afging omdat hij geen orde kon houden. Hij ging NT2 (Nederlands voor anderstaligen) geven. Toen had hij tijd om s middags en s avonds aan scripts te werken. Eigenlijk beet hij zich al die jaren nog vast in zijn droom om filmmaker te worden. Pas toen hij vier jaar geleden een onderzoek onder ogen kreeg, dat wereldwijd slechts drie op de tien regisseurs een tweede film maken en slechts één op de tien een derde, vond hij wat berusting. Voordien bleef hij toch de oorzaak dat het niet meer lukte zoeken bij zichzelf. In 1997 zag hij een documentaire over een psychiatrische inrichting bij Haarlem. Daarin kwam een klasgenoot van de filmacademie voor, één van de meest getalenteerde studenten. Hij had zijn eigen huis in brand gestoken en was jarenlang opgenomen. Toen Sjef dat zag kwamen de tranen. De tegenslagen die zijn klasgenoot had meegemaakt, stonden niet in verhouding tot zijn eigen leed. Het relativeert je eigen verdriet. Mijn kracht is dat ik niet rancuneus ben geworden, gewoon dingen ben blijven doen. Hij kan zich voorstellen dat hij om de pijnlijke herinneringen het wad was gaan mijden, waar zijn succesvolle Requiem was opgenomen. Maar hij geniet nog steeds van het wad. Hij ziet liefde voor film nog steeds als een obsessie. Filmmaken hóórt obsessief te zijn. Dat heb ik altijd gevonden en vind ik nog steeds. In 2000 werd Sjef afgekeurd en begon met vrijwilligerswerk. Onder andere voor Bellissima, als televisiemaker bij een lokale zender. Ernstig manisch depressief probeerde hij toch nog een toneelstuk te regisseren. Die klus werd hem te veel en hij raakte erg in de war. Hij probeerde nog allerlei dingen, maar steeds ging het mis. Hij moest vier keer worden opgenomen. Dat wil hij zijn omgeving niet langer aandoen. Er is nu definitief een einde gekomen aan zijn wens om filmmaker te zijn. Dat heeft hem veel verdriet gedaan. Sjef begon naaimachines te repareren bij ontwikkelingsorganisatie Gered gereedschap en bezocht Afrika, om te zien wat er met die machines gebeurde daar. Hij was van plan met dit werk door te gaan tot zijn oude dag. Uit liefde voor de ambachtelijkheid. En als statement tegen de wegwerpmaatschappij. Momenteel is Sjef bezig met fotografie, onder meer voor Zoolmaat. Dat geeft minder stress dan filmmaken. In de paar jaar tot zijn pensioen wil hij zich verder bekwamen in het fotograferen, zodat hij daarna wat kan bijverdienen. Als ik nu terugkijk, dan heb ik een hoop verschillende dingen gedaan en absoluut geen saai leven gehad. Natuurlijk had ik het liefst tien films gemaakt. Toch zie ik mijn carrière niet als mislukt, ik heb immers een Gouden Kalf gewonnen. Tekst: Lennert Ras Fotografie: Gijs Weehuizen 7

8 Portretten coachingsprojecten van De Regenboog Een droom hebben is één ding, maar de route om die droom ook waar te maken is nooit een pasklaar verhaal. Vier coördinatoren van De Regenboog vertellen wat hun coachingsproject kan doen onderweg van a naar beter. Nicole Stoop, project: Versterk je netwerk Maak jij dromen waar? Ja, het is betrekkelijk simpel om mensen in verbinding te brengen; negen op de tien blijken een goede match. Daarin kan de deelnemer zijn verlangen naar meer vrienden waarmaken, en ook de vrijwilliger het zijne: iemand op weg helpen. Als dat lukt, al is het een klein beetje, dan is dat winst. Mijn echte droom is de dag dat we onszelf overbodig hebben gemaakt. Waar gaat het project over? Centraal staat doorbreken van isolement van mensen met een psychiatrische achtergrond. Zij moeten leren dat ze van betekenis zijn voor anderen. Dat zit in kleine dingen, zolang er maar een positieve klik is tussen deelnemer en vrijwilliger. Waarom heeft iemand baat bij coaching? Hij of zij krijgt een groot luisterend oor en heel veel aandacht. Alles wat aandacht krijgt zal groeien. Groei betekent hier positieve vaardigheden leren, ontwikkelen van talent, in heel kleine stapjes. Welke match was gedenkwaardig? Bijna iedere match, ik ben altijd blij ontroerd wanneer het klikt. Ik koppelde bijvoorbeeld twee hoogbegaafde mensen, zelf kon ik ze bij het eerste gesprek bijna niet volgen, maar in twee tot drie maanden ontwikkelde zich zo veel goeds Wie kunnen jullie helpen en wie niet? Iedereen die gemotiveerd is om iets toe te voegen aan zijn sociale situatie. Daarbij gaat het er niet om hem te veranderen, hoor. Het maatje kan wel perspectief bieden op een groter netwerk. Durft iedereen zich aan te melden? Nee, iedereen moet elke keer opnieuw een drempel over. Bijvoorbeeld, wat houdt dit project precies in en wat heeft het mij te bieden? Hulp vragen en jezelf een doel stellen op sociaal gebied, zijn enorme stappen voor iemand die alleen leeft tussen vier muren. Nerissa ten Velthuis, project: Papermate Maak jij dromen waar? Nog niet volledig. Dat kán ook niet, ik geloof in irreële dromen. Maar ook in een stap dichterbij een droom, waardoor de wereld er opeens anders uitziet, dat maakt me soms zo blij. Waar gaat het project over? Papermate betekent mensen helpen die niet meer uit hun administratie komen. Het project is voor licht verstandelijk beperkten en mensen met niet aangeboren hersenletsel. Het MEE Amstel & Zaan helpt deze mensen professioneel met hun lichamelijke en vaak ook geestelijke beperkingen, maar er is meer nodig. Aandacht, een luisterend oor, daarvoor komen wij in beeld. Waarom heeft iemand baat bij coaching? Soms ziet hij de mogelijkheden niet, of heeft een steuntje nodig om niet te vallen voor bijvoorbeeld verleidelijke reclame. Zoals die vrouw die 20 euro kreeg en daarvoor 20 pakken chocomel kocht omdat ze in de aanbieding waren. Wat moest ze ermee... Wat was een gedenkwaardige match? De band tussen bijvoorbeeld Theo en Sebastiaan, ze raakten in gesprek en Hun vriendschap groeit nog steeds. Soms kunnen we niet helpen, er is motivatie nodig om een situatie aan te pakken. Wij kunnen alleen hulpmiddelen en tips aanreiken, daarna moet de klant het zelf doen. Wat gebeurt er als een traject niet goed gaat? Dan vindt overleg plaats om tot een oplossing te komen. Durft iedereen zich aan te melden? Verwijzing vindt vaak plaats via MEE Amstel & Zaan, daar is inzicht in de situatie, zoals schulden en dergelijke. Maar het blijft van groot belang dat de klanten zélf begrijpen wat er gebeurt: waarom komt deze vrijwilliger langs, is er wel een klik? 8

9 Daan van Leeuwen, project: Vonk Maak jij dromen waar? Mijn vrijwilligers realiseren de eerste stappen van dromen van mensen die gebukt gaan onder schulden. Zij helpen om hun financiën op orde te brengen. Dan komt er tijd voor andere zaken dan schulden, er komt weer rust, bevrijding van de stress. Waar gaat jouw project over? We helpen cliënten van de voedselbank en de schuldhulpverlening bij de achterstand van hun post en verstandiger omgang met geld. Op den duur moeten ze zelfredzaam worden. We bieden meer dan alleen praktische hulp: de cliënt kan ook zijn verhaal kwijt bij zijn maatje. De eenzaamheid met problemen wordt doorbroken, er is iemand die met je mee wil lopen, die tijd neemt om te luisteren. Waarom heeft iemand baat bij coaching? Omdat iemand er alleen soms niet uit dreigt te komen; een maatje maakt weer ruimte voor zelfvertrouwen. Eventueel kan professionele schuldhulpverlening worden gezocht. Wat was een gedenkwaardige match die jij tot stand bracht tussen vrijwilliger en klant? Er was een jonge jongen met een burnout, verwikkeld in een ontslagprocedure, die ineens weer grapjes kon maken. De zon brak door in huis. Samen hebben ze de Koningsdagboot van De Regenboog bezocht. Wie kunnen jullie helpen of wie niet? Onze doelgroep is in principe divers, maar bijvoorbeeld mensen met heftige psychische problemen, zwaar verslaafden en illegalen zijn voor ons moeilijk te bereiken. Het maatje moet tenslotte met hen aan de slag kunnen. Wat gebeurt er als een traject niet goed verloopt? Dat hangt af van wát er misloopt. Heel soms is er geen klik, of blijkt er meer hulp nodig dan het maatje zelfstandig kan leveren, dan verwijzen we door. Soms haken de klanten af, dan moet er worden afgerond zonder succes. Durft iedereen zich aan te melden? Ongeveer 10% meldt zichzelf aan. Velen schamen zich of zijn gevangen in hun eenzaamheid, zien geen uitweg, stoppen de kop in het zand. Heel vaak hebben klanten er geen weet van wat voorhanden is aan professionele en vrijwillige steun. Tanja Terpstra, project: Talentcoach Maak jij dromen waar? Ja hoor. Ik heb kleine en grote dromen. Als Talentcoach kan ik er daarvan veel kwijt. Voor wie is het project bedoeld? Voor mensen die na een moeilijke periode weer nieuw elan in hun leven zoeken, ruimte voor de dag van morgen. Waarom heeft iemand baat bij coaching? Het helpt om zaken op een rij te zetten, een andere kijk op het leven te krijgen en actie te ondernemen. Dat gebeurt individueel met een coach of in groepsworkshops die de assertiviteit moeten vergroten. Wat werd een gedenkwaardige match? De koppeling tussen de directeur van een bedrijf en een alleenstaande moeder uit Zuidoost. Ze leerden veel van elkaar en werden enthousiast, ondanks hun verschillen en dankzij gedeelde interesses. Welke mensen help je? Mensen die lang op een sociaal minimum hebben geleefd, het moeilijk hadden, maar gemotiveerd zijn om nieuwe stappen of stapjes te zetten. Wat maakt dit project belangrijk? Het helpt gemotiveerde mensen om aan hun toekomst te werken, zelf hun doel te bepalen. Daarbij kan hun coach hen bijstaan met een frisse blik. Melden mensen zich makkelijk aan? Ik betwijfel of iedereen zich durft aan te melden. Bij coaching en talent wordt gauw gedacht aan iets groots, maar het zijn de kleine stapjes die het doen. Juist kleine dromen kunnen veilig en belangrijk zijn. Tekst: Edward van Alphen Fotografie: Gijs Weehuizen 9

10 Column Als maatje bij Vonk ziet columnist Ron Klein Schiphorst wekelijks hoe mensen met financiële problemen zich staande houden. Hij bericht over zijn ervaringen in Zoolmaat. Als ik na een klim door het slecht onderhouden betonnen trappenhuis met de tong op mijn pas gepoetste schoenen de openstaande voordeur van mijn nieuwe maatje bereik, word ik nieuwsgierig aangestaard door grote donkere ogen. Niet meer geheel okselfris puf ik: Hallo, ik ben je maatje. Hai, ik ben Toos, ik verwachtte je al zegt de nu duidelijk zichtbare dame, Ga zitten, wil je koffie of thee? Dit begint goed, denk ik en terwijl Toos zich naar de keuken spoedt, heb ik gelegenheid om rustig rond te kijken. Wat meteen opvalt zijn de papieren die overal rondslingeren in de verder nette kamer. Toos heeft eigenlijk maar één echt probleem, ze is nogal gemakzuchtig. Ze vergeet wel eens te betalen, of geeft meer uit dan ze ontvangt. Ook maakt ze nooit haar post open. Het zijn toch alleen rekeningen, dat geeft negatieve energie, zucht ze berustend. Inmiddels zijn die achterstallige betalingen erg opgelopen en is ze elk overzicht kwijt. Ze maakt zich grote zorgen. Een typisch geval voor een Vonkmaatje, dat vindt zij ook. Toos is een vlotte en hardwerkende alleenstaande moeder, ze houdt van praten, veel praten. Al mijn aangeleerde gesprekstechnieken hoef ik bij haar niet aan te boren: niet spiegelen of reflecteren, zelfs niet hummen of ander nonverbaal gedrag. Zij dendert wel door. Niettemin lukt het bij die eerste ontmoeting al een afspraak te maken om alle papieren bij elkaar te zoeken. Met lege ordners en een perforator ga ik een week later weer op bezoek. Toos roept meteen enthousiast: Ik heb een verrassing voor je! Vol verwachting plof ik op de sofa. Toos sleept steunend een kartonnen doos naar binnen. Een doos van het formaat waarvan een zwerver met wat Ikea-gevoel zijn winterverblijf zou kunnen maken. Hij is tot de rand gevuld met paperassen, dichte enveloppen en ander papier van ondefinieerbare oorsprong. Toch maakt zich een blij gevoel van me meester: dit is al een ommekeer. Hoewel de doos waarschijnlijk dienst heeft gedaan als kattenbak en de papieren een navenante geur verspreiden, wordt na niet geringe inspanning de inhoud keurig op volgorde geborgen in niet langer maagdelijke mappen. Toos is zich daar nog niet zo van bewust, maar via schuldsanering ligt de weg naar een nieuw leven voor haar open. Waarschijnlijk heeft u het net als zes miljoen anderen al op televisie gezien: De Regenboog was erbij op Koningsdag. Een vrolijke boot voer over het IJ, redacteur Liesbeth Wegink was aan boord. Dertig geluksvogels van de Regenboog Groep mochten op 30 april mee het IJ op. Organisator IDTV legde ons van drie uur s middags tot half elf s avonds in de watten. Met een speciale pont werden we naar de boot gevaren, waar de bemanning ons met open armen ontving. Schipper Riks had gezorgd voor een draaiorgeltje aan boord, dat ouderwets met de hand bediend werd. Hij had er duidelijk zin in: Jongens, we gaan er een onvergetelijke dag van maken! En dat werd het. Er was overal voor gezorgd: broodjes, snacks, chips en oranjebitter om te proosten op het nieuwe koningspaar. De stemming kwam er goed in, zeker toen Riks voorstelde om een dansje in te studeren en luidkeels mee te zingen met het Monty Python nummer Always look at the bright side of life. Dat moesten we laten horen op HET moment, als de boot met koninklijke gasten langs zou varen. Er waren oranje paraplu s die we aan het eind van het lied allemaal zouden opsteken. Wij druk oefenen, één grote chaos, maar wat een feestvreugde! Om kwart over acht kwam er een boot van de NOS naast ons varen. Aan boord een filmploeg met Dione de Graaff achter de microfoon. Zij interviewde Frans Aardige Amsterdammer 2013 en zijn maatje Joshua live op Nederland 1! Kort daarna konden we door het gejuich en de toeters en bellen horen dat ZIJ in aantocht waren. Door collectieve opwinding ging ons dansje totaal de mist in, maar we 10 Always look on the bright side of life konden ze van heel dichtbij zien en zij ons, dat was het allerbelangrijkste! Op de terugweg hebben we alsnog ons lied gezongen, het dansje gedaan en de oranje paraplu s opgestoken. Toen ging het natuurlijk wel fantastisch We hebben aan boord vriendschap gesloten, gefeest, gelachen, polonaise gelopen, gehost, gedanst, gezongen, gejuicht. Iedereen mocht zijn paraplu houden. Dus u begrijpt: als het plenst van de regen word ik daar alleen maar vrolijk van, onder mijn oranje koningsplu. Tekst: Liesbeth Wegink Foto: ANP

11 De Fakkel Ik word gelukkig van mijn werk en simpele dingen In De Fakkel portretteren we mensen van de Regenboog Groep. Hoe brandt de vlam van John-Peter Kools van Correlation, de internationale Regenboog-tak? Amsterdam is voor mij een heerlijk dorp! Het is geen Londen of Berlijn, maar heeft voor mij alles: Stedelijk Museum, Ajax, Turkse patisserie. Ik was trots op mezelf, toen ik tijdens een internationaal congres bedankt werd door een Russische collega. Ze zei dat ik de Fakkel in Rusland gebracht had. Ik werd geboren in Zeeuws-Vlaanderen, vijf kilometer van de Belgische grens. Voor mijn studie verhuisde ik naar Amsterdam. Ik voel me nog een echte Zeeuw: ik hou van water, strand en stilte. Ik ben betrokken bij de Regenboog sinds meer dan 25 jaar. Ik werkte al vaak met ze samen, maar ben officieel pas vier maanden halve dagen in dienst. Ik erger me aan alles en niets. Niet-functionerende parkeerautomaten, niet schrijvende pennen, een leeglopende achterband. Maar na vijf minuten foeteren ben ik weer rustig. Een blunder beging ik vijftien jaar geleden, een Surinaamse oudere drugsgebruiker was flink overstuur door het Zeedijkverbod. Ons gesprek escaleerde en plots gaf ik hem een mep, in een reflex. Onmiddellijk vielen we beiden stil. Ik schaamde me diep en heb meteen mijn excuses aangeboden. De onderkant van de samenleving speelt een belangrijke rol in mijn leven omdat... het mensen zijn die het minder getroffen hebben. Ik noem dat niet de onderkant. Ik voel me niet beter, alleen omdat ik toevallig geen tegenslag gekend heb. Sommige drugsgebruikers waren mijn vrienden met wie ik tafeltennis en frisbee speelde. Er zijn meer overeenkomsten dan verschillen. De Regenboog is dapper en eigenwijs Als ik aan de Regenboog denk denk ik aan de eerste hulpverleningsorganisatie ter wereld, die dertig jaar geleden begon met vuile spuiten om te ruilen voor schone. Dapper en eigenwijs. Ze nemen moeilijke en ingewikkelde projecten aan, waarvoor anderen hun wenkbrauwen optrekken. beëindigd wordt. Ik heb dan geen tranen, maar wel weemoed. Ik maak me kwaad om geïnstitutionaliseerde onverschilligheid. Ik ontmoette laatst een Rotterdamse drugsgebruiker, Algerijn van geboorte, die na 25 jaar behandeling aan de dijk was gezet door de plaatselijke hulpverlening. Vanwege veranderde voorschriften. Op mijn nachtkastje ligt een novelle die ik in één ruk uitgelezen heb: Over het water van H.M. van den Brink. Van mij mag de Regenboog zich extra inzetten om te laten zien dat ze dapper en fier zijn en dat in alles uit te dragen. Dat gebeurt wel, maar zou meer mogen wat mij betreft. Ooit hoop ik nog dat... de rede het wint van schaamte, stigma en ideologie. In Rusland worden dagelijks 200 mensen seropositief, voor tweederde drugsgebruikers. Volkomen onnodig, dat laat het voorbeeld van Nederland zien. Met schone spuiten en methadonprogramma s zou dat niet gebeuren. John-Peter geeft de Fakkel door aan Frans de Jong, ex stagiare, nu werkzaam bij het klussenteam. Ik word gelukkig van mijn werk en simpele dingen. Een dag op de racefiets, in slaap vallen op het strand, met een boot over de Amstel roeien Ik raak tot tranen geroerd door dingen die over- of voorbijgaan. Als je kinderen het huis uitgaan, als je je ouders oud ziet worden, als een relatie anders loopt dan verwacht en 11 Tekst: Katinka Syaranamual Foto: Gijs Weehuizen

12 Fotoreportage Zinsbegoocheling ingevallen zonnestralen kruipen als koudvuur op het asfalt schitterende daken snijden dauwdruppelend door de stad bomen gaan in een web van elektriciteitskabels ten onder tijdens het acht-uur journaal deelt de nieuwslezer met snor mee: De hoeveelheid geld is overdreven kinderen spelen vadertje en moedertje en hond groepen insecten slapen in de catacomben van een vochtige tunnel het licht gaat aan, uit gewoonte op de getekende ansichtkaart staan wiebelende fietsers, onderweg misschien uit India via via aangewaaid. Wie is hier ooit aan de bouw begonnen? F. Riemstra 12

13 13

14 Interview Sander Kuit schreef door Memories zijn autobiografie Al twee jaar probeert Sander Kuit (37) met hulp van het KRO televisieprogramma Memories New Yorkse Emily te vinden. Met een filmploeg in zijn kielzog doorzeefde hij heel dakloos New York, de Emily die hij kende leefde namelijk op straat. Tot nu toe zocht hij tevergeefs. Zijn autobiografie Emily, soms gaat van alles nooit door kwam wel. Redacteur Thomas van Asperen neemt met Kuit zijn leven door. Je schrijft Ik ben troubadour/levensgenieter /loser/ regisseur/cameraman/muzikant. Wie ben je het meest? Allemaal. Of gewoon Sander Kuit. Woon je al je hele leven in Amsterdam? Ik ben geboren in Katwijk aan de Rijn. Dat ligt tussen Noordwijk en Wassenaar, aan het strand. Ik wilde toen ik volwassen werd graag weg uit het dorp, maar ik had nooit een echte reden om te gaan. Ik had geen opleiding afgemaakt omdat ik daar geen geduld voor kon opbrengen, ik voelde me een beetje mislukt. Al mijn vrienden gingen studeren in de stad. Toen mijn beste vriend een huisje kon krijgen in de Pijp, ben ik met hem meegegaan. Op mijn 21e pas. Om te overleven moest ik kutbaantjes gaan doen: afwasser, postbode, koerier... noem maar op. En toen kreeg je de mogelijkheid om het land te verlaten... Ik speelde al met de gedachte om toelating te doen bij de filmacademie, voor het eerst had ik echt zin om te gaan studeren. Toen kwam mijn vader ineens op de proppen met het idee om naar New York te gaan. Hij is altijd een groot filmliefhebber geweest en las een artikel in de Filmkrant over de New York Film Academy. Dat wilde hij wel betalen. Je sloot de academie in New York af met een film over Emily, het meisje dat je nu al twee jaar via Memories probeert terug te vinden. Was je indertijd blij met de film? Mensen reageerden heel lovend op In Emily s Case. Ik vond vooral de romantiek van het monteren bijzonder. Knippen en plakken in een hok, daar hield ik wel van. Maar ik wist dat ik er nog niet was. Terug in Amsterdam heb ik alsnog toelating gedaan bij de filmacademie, maar werd na de tweede ronde afgewezen. Ik dacht: bekijk het, dan doe ik het zelf wel. Dat bleek lastig. Maar ik heb het vak nooit losgelaten, ik ga binnenkort een korte film maken. De Sander in het boek wil groots en meeslepend leven. Je gaat makkelijk nieuwe avonturen aan. Vanwaar die hang naar actie? Moeilijke vraag. Ik denk dat het te maken heeft met mijn voorbeelden. Mijn liefde voor films van David Lynch en rock n roll... Dat zijn ook avonturen. Ik probeer van mijn eigen leven een film te maken. De dagelijkse realiteit voelt al snel saai. Je speelt in twee bands. Een nederlandstalig bandje Kuit, we hebben een poppy sound. Eigenlijk is alles wat ik nu doe redelijk poppy. Met de andere band Bob Billy spelen we rock, we treden regelmatig op op de Buurtboerderij. Liefde voor muziek is er altijd al geweest, in muziek kan ik mijn ei kwijt. 14

15 Ik wil niet als mislukte wannabee rock n roll vijftiger eindigen Je omarmde ooit John Frusciante, gitarist van de Red Hot Chili Peppers, in levenden lijve en gebruikte een nummer van hem in de film over Emily. Is hij een held? Jazeker, ik vind het nogal wat als je op je zeventiende doorbreekt op wereldniveau en dan na een paar jaar uit je band stapt omdat je het niet meer trekt en je eigen gang wilt gaan. Vervolgens is hij flink aan de heroïne geweest én het is hem gelukt om af te kicken en bij terugkeer in de band nog meer succes te boeken. Nu is hij superclean, misschien dat mij dat ook nog eens gaat overkomen. Jij bent niet clean? Nee. Ik drink en ik rook. Regelmatig hang je ergens tussen wal en schip, toch zink je niet? Mijn zus is mega alcoholist. Ik heb geen zin om haar kant op te gaan, zwelgen in zelfmedelijden en de wereld voor kut uitmaken. Ik wil me niet verliezen in onnodig filosofisch geneuzel. Soms is het lekker om de wereld wél aan te gaan en contact te hebben met mensen. Waarom schreef je het boek? Vorige zomer was ik met het Memories -team in New York op zoek naar Emily. Een nogal frustrerende trip, want we vonden haar maar niet. Ik zat naast de regisseur in een taxi verbitterd te doen: Mijn leven is één grote mislukte droom. Niks komt uit, het is allemaal kut. Veertien jaar geleden was ik hier ook en dacht dat ik de nieuwe Woody Allen kon worden, daar is niks van terecht gekomen. Hij vond dat ik een boek moest gaan schrijven over de zoektocht naar Emily, maar ook naar mezelf. Het is duidelijk dat jij met je eigen rusteloosheid worstelt. Wat zit jou dwars? Ik dacht altijd dat het me wel zou lukken, succes bereiken en dromen verwezenlijken. Als ik maar gedreven en gepassioneerd bleef en er een daarbij passende levensstijl op nahield. Rock n roll. Dat valt vies tegen, vind ik. Ik klink waarschijnlijk verwend, er zijn mensen met veel grotere problemen... Toch baal ik als ik kijk naar de carrières van vrienden, waarom doe ik het niet zo? Wil ik niet ook een hypotheek? Ik droom van rust, zodat ik niet meer zo geforceerd met alles bezig hoef te zijn. Ik wil niet als mislukte wannabee rock n roll vijftiger eindigen. Toch zijn er wel constante factoren in je leven. Vrienden, bijvoorbeeld. Vriendschap is het enige waarmee ik echt getrouwd ben. Daar loop ik niet van weg en ben ik niet bang voor. Het is mooi dat vrienden liefde voor elkaar voelen en hun leven delen, maar elkaar niet naaien en bedriegen. Bij vrienden voel ik nooit noodzaak om het drastisch uit te maken, zoals in liefdesrelaties. Daarin ervaar ik te veel verplichting. Mijn beste vriendin is een ex, de vriendschap kwam pas toen er geen verwachtingen meer waren. Vrienden respecteren mijn stomme keuzes en nemen me zoals ik ben. Ik denk dat je een mooi en eerlijk verhaal hebt geschreven. Nou eh, ja. Biertje? Emily, soms gaat van alles nooit door van Sander Kuit, illustraties Hayo van Dusseldorp. Verkrijgbaar voor 19,95 via nl. Over de zoektocht naar Emily gaat de site sanderkuit.nl, op memories.kro.nl staan de afleveringen van zijn tocht door New York. Tekst: Thomas van Asperen en Claartje van den Broek Foto: Femke Wessel 15

16 Achtergrond Wat gebeurt er in de hersenen als we dromen? Een heleboel. Waarom gebeurt dat? Noch de medicijnman noch de wetenschap heeft het antwoord op de vraag waarom we precies dromen. Ondanks de komst van hersenscans blijft de droom een mysterie. Jasperine Schupp ging op onderzoek. De slaap kent een aantal stadia waarin de hersenen elektrische activiteit laten zien. Dromen komen voornamelijk tijdens de REM-slaap (Rapid Eye Movement) voor, ze duren gemiddeld tussen de vijf en 45 minuten. We hebben vijf tot zeven dromen per nacht en als we dromen zijn de hersenen zeer actief, maar ze functioneren wel heel anders dan als we wakker zijn. Dromen ontstaan in een gedeelte van de hersenstam, die zich bovenin de nek bevindt. Het is evolutionair gezien een van de oudste hersengebieden. Dit deel houdt zich vooral bezig met het verwerken van emoties zoals woede, verdriet, angst of blijdschap en vreugde. Daarom voelen we emoties tijdens onze dromen, zegt slaaponderzoeker Jaap Lancee, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Hij vertelt dat iedereen droomt. Maar de meeste dromen herinneren mensen zich niet, omdat ze dan huis-, tuin-, en keukendingen dromen, niet de moeite van het onthouden waard. We onthouden alleen de echt bizarre dromen. 16 Potpourri van beeld, gevoel en geluid De informatieverwerking in de hersenen is heel anders als we dromen dan als we wakker zijn. Tijdens dromen sluiten onze hersenen zich af van de buitenwereld, ze verwerken alleen nog maar prikkels die door onze eigen hersenen wordt gemaakt. Het gevolg is dat we in een droom dingen zien die er in het echt niet zijn. Tijdens REM-slaap zijn onze hersenen volledig in zichzelf gekeerd. Lancee noemt dit proces van beelden, gedachten

17 en emoties, willekeurig achter elkaar geplakt, een potpourri. Beelden, gevoelens en emoties kunnen over elkaar worden geplakt, of met elkaar verweven. Zo kan het zijn dat je droomt dat je in een land bent waar je nog nooit bent geweest. Recent onderzoek laat zien dat er twee soorten REMslaap zijn. Ten eerste is er de fasische REM-slaap. De dromer heeft dan de meeste oogbewegingen, de heftigste emoties en de levendigste beelden. De hersenactiviteit is tijdens dit type REM-slaap het grootst. Tijdens deze fasische REM-slaap komen vermoedelijk de meest intense dromen voor. Geluiden van buitenaf maken de slaper niet meteen wakker maar worden in de droom verwerkt. Dit type REM-slaap duurt niet lang, maar wordt herhaald. Ten tweede is er tonische REM-slaap. Deze fase bestaat uit korte periodes waarin de snelle oogbewegingen helemaal niet voorkomen. Dromen zijn minder intens en geluiden van buitenaf worden niet in de droom verwerkt, maar maken de dromer wakker. Sinds mensenheugenis proberen mensen dromen te duiden en de functie van dromen te achterhalen, maar nog altijd is niet precies bekend waarom we dromen. Uit een experiment met ratten die geen REM-slaap meer kregen, bleek dat ze allemaal stierven binnen twee maanden. Het is niet zeker of wij ook overlijden als we niet kunnen dromen maar het is aannemelijk dat ook mensen niet zonder dromen kunnen, aldus slaaponderzoeker Lancee. Dromen lijken belangrijk REM-slaap belangrijk voor geheuegen en concentratie voor geheugenfuncties, het verwerken van (emotionele) informatie en aandacht en concentratie overdag. Kinderen leren veel en doen veel nieuwe indrukken op tijdens de dag, waardoor zij veel meer REM-slaap hebben dan volwassenen. De onderwerpen waar je over droomt gaan vaak over een nieuwe vaardigheid die je overdag hebt geleerd, zoals fietsen of autorijden bijvoorbeeld, legt Lancee uit. Naakt over straat, heel gewoon In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is de REMslaap waarin we dromen minder van belang voor feitenkennis. Stampen voor een examen en dan lekker vroeg naar bed, zo werkt het dus niet. Waarom niet? Tijdens het dromen staat het voorste deel van de hersenen uit, het gebied achter het voorhoofd. Dit deel regelt aandacht en concentratie. Het gebied staat mogelijk uit om de batterij op te laden, nog een mogelijke functie van dromen. Delen van de hersenen die overdag actief zijn, zijn tijdens het dromen juist minder actief en krijgen even pauze. Het werkgeheugen is minder actief als we dromen. Dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol bij planning. Doordat andere delen dan overdag actief zijn, is het bewustzijn in dromen anders. Daarom vindt de slaper het niet gek als hij naakt over straat loopt, spreekt met een dode of kan vliegen, vertelt de slaaponderzoeker. Vervolgens de emoties die de slaper ervaart, is dat nog ergens goed voor? Duiden de emoties ergens op, of zijn ze slechts restafval van de REM-slaap? Hier zijn veel verschillende ideeën over. Onderzoekers Hobson en McCarley zeggen dat het rationele deel van het brein de chaotische (vooral visuele), maar ook emotionele belevingen in de hersenen tot een verhaal probeert te smeden. Het blijft vaak onlogisch, vreemd en bizar. Dat komt doordat de hersenen tijdens het dromen geen informatie van buitenaf krijgen en daardoor structuur in tijd en ruimte missen. Volgens deze visie voegt de droomslaap ruwe indrukken en emoties samen. Vuilnisbak leeg In de jaren 80 ontstond de theorie dat mensen tijdens dromen hun emotionele vuilnisbak legen. Allerlei indrukken stapelen zich op in ons hoofd. Emoties en herinneringen die overbodig zijn of iemand belasten worden in een droom verwerkt en daarna is de persoon er vanaf. Vuilnisbak leeg. Toch beweren aanhangers van een andere theorie dat dromen de opgedane herinneringen en emoties niet weggooien maar ze verplaatsen in het brein. Herinneringen of beelden worden opnieuw verwerkt. Als iemand bijvoorbeeld droomt dat hij veranderd in een ander zou dat een verbinding zijn tussen die twee mensen. Dat kan fysiek zijn, maar ook emotioneel. En hoe zit dat dan met nachtmerries? Nachtmerries zijn angstdromen die terugkeren en waar iemand overdag nog last van heeft. Twee tot vijf procent van de bevolking heeft last van nachtmerries en bij mensen met psychiatrische aandoeningen is dat maar liefs dertig procent, aldus Lancee. Waarom kan de een zijn dromen veel beter herinneren dan de ander? Volgens de slaaponderzoeker heeft dat verschillende oorzaken. Iemand die in bed niet door de wekker wordt wakker gemaakt, maar langzaam wakker wordt en nog even kan doezelen, weet vaak meer van zijn droom. Ook mensen die wat fantasierijker zijn, kunnen zich hun dromen vaak beter herinneren. Veel zin heeft dat volgens Lancee niet. Het inhoudelijk duiden van een droom is volgens Lancee lang niet altijd mogelijk. Vaak zijn dromen erg willekeurig. Tekst: Jasperine Schupp Illustratie: Rop van Mierlo 17

18 De Zoolmaten auteur: Jowi Schmitz Jork en de trol die Richard heette, stonden naar het water te kijken. Niet zomaar naar water, ze keken naar de Schinkelvaart. Dat was echter water, volgens de trol. Jork had al een half uur geleden gevraagd wat hij daarmee bedoelde. Sindsdien waren er twee binnenvaartschepen en een man in een gele klomp voorbij gevaren. De trol die Richard heette staarde naar de golven die soms laag soms hoog tegen de kade klotsten. Het had iets met vooruitzichten te maken. Dat het zou kunnen, ooit, maakte niet eens zo heel veel uit wat. De Schinkelvaart was ook gewoon breder dan ander water. Schepen sneden er door de stad op weg naar het Nieuwe Meer, blij dat ze vanaf de Schinkelvaart nog even de stad konden zien. Maar dat waren allemaal geen goede redenen. Zoals je ook niet kon uitleggen waarom je naar iets kon verlangen waar je niets aan had. De trol fronste en keek naar een blaadje dat neerdwarrelde, in het water landde. Wegdreef. Nou? Jork wist dat er aan de overkant een goeie ijswinkel zat. Iets met drie bolletjes wilde hij. Zelfs al had hij er geen geld voor. De trol wilde heel graag het goede antwoord geven. Een antwoord zó goed dat Jork voortaan altijd zou denken: ja, dat water bij de Schinkelvaart, dat is echt water. Dat heeft de trol mij uitgelegd. Water, zei de trol die Richard heette tenslotte, is een droom die ergens heengaat. Maar er zijn maar heel weinig mensen die dat begrijpen. Jork knikte. Pistache, banaan en stracciatella. Of aardbei - Of slagroom. De trol keek een golfje na. Ik heb ook een droom die ergens heengaat, zei Jork. De trol keek hem verrast aan, Jork was al opgesprongen. Kom! Jork keek niet of de trol achter hem aankwam. Dat hoefde ook niet want de trol die Richard heette kwam altijd achter hem aan. Jork ging een waterijsje voor hem kopen. Woordzoeker angst boodschap dagdroom gedachten hartewens indrukken inslapen inzicht mogelijkheden mooi mijmeren nachtmerrie onbewuste verwachtingen schrik slapen symbolen uitleggen verwerken zonnig Door: Dasya Muller De overgebleven letters vormen een wijsheid. Stuur uw antwoord op naar zoolmaat@deregenboog.org, of bel naar Uitkomst lentenummer: Word niet verliefd want dan ben je verloren. Wij feliciteren mevrouw S. Jasperse als gelukkige winnaar van het boek Liefde in tijden van Facebook. 18

19 Recept Couscoussalade Voor deze salade wordt de couscous niet in kokend, maar in koud water geweld. Daardoor houdt de couscous meer beet en wordt ie niet zo papperig. Het oorspronkelijke recept is van Jamie Oliver. Ingrediënten voor 2 personen g couscous - sap van 1 citroen of limoen - olijfolie - zout en vers gemalen peper - ca. 2 dl koud water - 1 rode en 1 gele paprika - 2 tomaten - 3 bosuitjes - olijven - veel verse kruiden (munt, koriander, basilicum) - rode wijn azijn Bereiding Meng de couscous met het citroensap, een paar eetlepels olijfolie en zout en peper. Roer er het water door en laat wellen. Rooster intussen de paprika s in een hete oven tot de schil zwart geblakerd is (20-30 min). Laat even staan. De schil kan er nu gemakkelijk af gehaald worden en het vruchtvlees is zacht en vol van smaak geworden. Snij paprika en tomaat in stukjes, bosui in ringetjes en de verse kruiden fijn. Vermeng alles met de couscous en breng op smaak met zout, peper, azijn en eventueel olijfolie. Serveertip: het leuke van deze salade is dat je er alles in kan doen wat je lekker vindt. Met veel groente en feta erdoor is het een heerlijk vegetarisch hoofdgerecht. Column Maak je dromen waar en kijk niet als je stok en stokoud bent terug op je leven met een gevoel van spijt. Haal alles uit je leven wat er in zit! Blijf niet depressief vegeteren in een kille Hollandse winter maar reis de zon achterna... Dat was zo n beetje mijn motto de afgelopen winter. En ik heb het nog waargemaakt ook. Ik vloog de eerste maanden van dit crisisjaar 2013 via Moskou naar Cuba. Heel vreemd om in de zinderende hitte te landen in mijn tweede vaderland. Ik was er al in 1987 geweest, zat de jaren erna vol met mooie herinneringen aan de humana caliente (menselijke warmte) en teerde op de positieve reisindrukken van de opzwepende Salsaklanken van Septeto Wilson de voormalige Buena Vista in Santiago-, Salsa dansles in Tropicana en m n vriendinnetje Maria Regla. Hoe zou het bijna een kwart eeuw later zijn op Isla Bonita? Ik besloot om mijn foto s van toen mee te nemen en ze aan te bieden aan de redactie van de enige en grootste Cubaanse krant Il Granma vernoemd naar de boot van de guerilleros Fidel en Che. Als mijn foto s in de krant afgedrukt zouden worden, kon iedereen die zich herkende contact met mij opnemen. Gewapend met mijn Zoolmaat-perskaart ging ik bijna dagelijks op mijn mountainbike vanuit mijn hotel bij Place de la Revolution naar de redactie. Iedereen vond de oude foto s prachtig, ze werden zelfs opgenomen in het fotoarchief. Maar een artikeltje kwam er niet in het eenzijdige communistische dagblad. Wat een afknapper. Ik besloot om dan maar op nostalgische bedevaart langs de plaatsen van mijn droomreis in 1987 te gaan. In plaats van een kaarsje te branden heb ik ongeveer 1500 foto s gemaakt van het eiland in de vorm van een krokodil. Overal waar ik kwam ging het quasi-spontane contact volgens hetzelfde Cubaanse stramien. Nog voor ik goed kon antwoorden waar ik vandaag kwam: Do you want to buy Rum, cigars, viagra? No? Can I have a Peso or do you need a chica or a taxi? Veel jongeren die ik sprak wilden zo snel mogelijk weg van dit eiland zonder toekomst en fluisterden in mijn oor dat Cuba een tropische gevangenis is! Veel Cubanen liepen rond in T-shirts en jacks met Engelse, Italiaanse, Spaanse en Franse vlaggen. Alsof ze toerist zijn, niet willen zijn op de plaats waar ze wonen. Iedereen wil vluchten uit de dagelijkse werkelijkheid, dat is een mondiaal gevoel. De een zuipt zich in een roes, de ander blowt zich richting Himalaya! Ik blijf hoe dan ook dagdromen over warme oorden en kijk uit naar de volgende reis. Jij ook? Ik wens je mooie midzomernachtdromen. Harr Wetterhahn Reactie: harr@upcmail.nl 19

20 Cultuur Amsterdam is de grootste culturele haven van Nederland. De stad bruist met kunst, cultuur en erfgoed vol bijzondere verhalen. Op deze pagina s geven we goede tips om samen te doen dit seizoen. Grooven aan de oevers van het IJ Sfeervol borrelen Nergens kan je zo optimaal genieten van de zonsondergang als bij Café Noorderlicht. Vanaf het terras heb je een prachtig uitzicht op het Westelijk Havengebied. Tip: ga op vrijdagavond. Dan trakteert Noorderlicht alle bezoekers op een gratis mini-concertje; soul, blues, gypsy, folk of rock. Nestel je na zonsondergang bij het kampvuur en laat je verrassen. Locatie: Noorderlicht Amsterdam, NDSM- Straat 102. Aanvang: 22:00 uur Entree: gratis. Info: Filmpje onder de sterren In de zomermaanden zijn er verspreid over Amsterdam weer tal van filmvoorstellingen in de openlucht. Filmfestival Pluk de Nacht eind au- Verscholen in het Amsterdamse Bos ligt een groot openluchttheater. In de winter ligt het er wat verlaten bij, maar in de maanden juli, augustus en september komt het weer helemaal tot leven. Het Bostheater brengt dan een bijzondere voorstelling ten tonele. Dit jaar heeft Het Bostheater een nieuwe komische vertaling van Cyrano de Bergerac voor ons in petto. Een gegustus is waarschijnlijk de bekendste van allemaal. Iets minder bekend, maar daarom niet minder knus, zijn de zwoele filmavonden van het Ketelhuis. Hier wordt zes weken lang elke zaterdag een film gedraaid. De film begint zodra de zon onder is. Zorg dat je er op tijd bent, want het is er vaak reuze druk. De diehards zitten er al vanaf een uur of zes, maar je kunt natuurlijk ook gewoon zelf een kussentje meenemen en je ergens tussen wurmen. Locatie: Het Ketelhuis, Pazzanistraat 4, Cultuurpark Westergasfabriek. Aanvang: 28 juli t/m 1 september. Entree: gratis. Info: speciaal-programma/openluchtvoorstellingen/41 Cinema in de open lucht Openluchttheater gaat gewoon door Het zag er even naar uit dat het einde in zicht was voor het Vondelpark Openluchttheater. De gemeente Amsterdam dreigde de subsidie te stoppen. Gelukkig wisten organisatoren, artiesten en bezoekers de gemeente over te halen dit besluit uit te stellen. Ook dit jaar gaat op 2 juni weer een nieuwe editie van start. Drie maanden lang zullen er drie dagen in de week verschillende optredens in het Openluchttheater te zien zijn. Voor ieder wat wils; dans op vrijdag, cabaret op zaterdagavond en zondag staat in het teken van muziek. Met ook dit jaar weer grote namen en Hollandse nieuwen. Locatie: Vondelpark. Aanvang: wisselt per dag. Entree: gratis. Meer info: Toneel in het bos 20