Aardwetenschappen en geoarcheologie. Bachelorgids 2008/2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aardwetenschappen en geoarcheologie. Bachelorgids 2008/2009"

Transcriptie

1 Aardwetenschappen en geoarcheologie Bachelorgids 2008/2009

2

3 Inhoudsopgave 1 Undergraduate School for Earth Sciences Welke informatie in welke studiegids? FALW-opleidingen in de Aard- en milieuwetenschappen Bachelor Aarde en economie Bachelor Aardwetenschappen; richtingen I, II en III Bachelor Aardwetenschappen; specialisatie Geoarcheologie Master Earth Sciences Master Geosciences of Basins and Lithosphere Master Hydrology Master Palaeoclimatology and Geo-ecosystems Master Environment and Resource Management Programma en vakken Toelatingsvoorwaarden Aardwetenschappen Verplichte taaltoets Nederlands Doelstelling en eindtermen van de bachelor Aardwetenschappen Doelstelling van de opleiding Eindtermen bacheloropleiding Jaarindeling, roosters en studiebelasting Jaarindeling en roosters Studielast per periode, per jaar, per opleiding Roosterwijzigingen Studentenvoorzieningen Studiesecretariaat en -coördinatie Studieinformatie en -communicatie Kwaliteitsbewaking en onderwijsevaluatie Bibliotheek Studieboeken en syllabi Computerfaciliteiten Studentenorganisaties en -medezeggenschap Studentenvoorzieningen Letteren (Archeologie) voor studenten Geoarcheologie Uitwisseling en internationalisering Studiebegeleiding en studievoortgang Studiebegeleiding Studieplanning en studievertraging Studievoortgangscontrole en studieadviezen Opleidings- en examencommissie Opleidingscommissie Examencommissie Onderwijs- en examenregeling Verplichte aanmelding studieonderdelen en tentamens Aanmelding voor cursussen, veldwerken, e.a Aanmelding tentamens Tentamens, regels en richtlijnen Voorschriften voor deelnemers aan tentamens Deeltentamens Hertentamens Tentamenuitslagen en -administratie Vrijstellingen 34 Inhoudsopgave 5

4 1.14 Toelating tot cursussen, veldwerken en masteronderwijs Toelating studieonderdelen (veldwerken, bachelorthesis) en volgorde van afleggen van examenonderdelen Veldwerken; veiligheid, subsidie en reisverzekering Veiligheid en vaccinaties Subsidiering van verplichte veldwerken en excursies Reisverzekering Stage en scripties Stage- en scriptieregeling Richtlijnen voor de scriptie Afstuderen Bachelorexamen Goedkeuring van het vakkenpakket Aanvragen van het examen en afgifte getuigschrift Beëindiging van inschrijving Dossierverklaring Inschrijving in een masteropleiding Studie- en loopbaanperspectief Studie en loopbaan Loopbaanoriëntatie en arbeidsmarkt Doorstroom naar een masteropleiding Instituten en onderzoeksafdelingen 46 2 Aardwetenschappen (BSc) Omvang van de studie Nieuw curriculum per september Basisopleiding Aardwetenschappen Basisopleiding, eerste jaar Basisopleiding, tweede jaar Richting I, geologie en hydro(geo)logie Richting I, tweede jaar (verplichte vakken) Richting I, derde jaar (verplichte vakken) Richting I, derde jaar (keuzevakken) Richting II, fysische geografie, kwartairgeologie en hydro(geo)logie Richting II, tweede jaar (verplichte vakken) Richting II, derde jaar (verplichte vakken) Richting II, derde jaar (keuzevakken) Richting III, milieuwetenschappen Richting III, derde jaar (verplichte vakken) Richting III, derde jaar (keuzevakken) Geoarcheologie Geoarcheologie, tweede jaar Geoarcheologie, derde jaar (verplichte vakken) Geoarcheologie, derde jaar (keuzevakken) Algemene en wijsgerige vorming Interfacultaire keuzevakken Vakken buiten FALW en de Vrije Universiteit Honours programma Wat is het BSc Honours Programma Het faculteitsoverschrijdende deel 54

5 Het facultaire deel Begeleiding Toelating tot het BSc Honoursprogramma Stervarianten Richting I Stervarianten Richting II Stervarianten Richting III Stervarianten Geoarcheologie 56 3 Examenonderdelen 58 4 Bijlagen Contactgegevens docenten Literatuur Basisopleiding Aardwetenschappen Aardwetenschappen, richting I, geologie en hydro(geo)logie Aardwetenschappen, richting II, fysische geografie, kwartairgeologie en hydro(geo)logie Aardwetenschappen, richting III, milieuwetenschappen Geoarcheologie Keuzevakken Vakkentabel gesorteerd op vakcode 110 Inhoudsopgave 7

6 8 Aardwetenschappen en geoarcheologie

7 1 Undergraduate School for Earth Sciences 1.1 Welke informatie in welke studiegids? Deze studiegids Aardwetenschappen/Geoarcheologie bevat informatie over de driejarige bacheloropleiding Aardwetenschappen. Naast Aardwetenschappen is er ook een bacheloropleiding Aarde en Economie, maar die opleiding wordt beschreven in een aparte studiegids. Het studiegebied binnen de aardwetenschappen beschrijft zowel het inwendige van de Aarde met zijn voorraden aan ertsen en fossiele brandstoffen, aardbevingen en vulkanisme, alsook het oppervlak van de vaste Aarde met zijn bodem, water en lucht, zanden en grinden. In grote lijnen zijn de aardwetenschappen onder te verdelen in geologie en fysische geografie, waarmee ruwweg het verschil wordt aangegeven tussen in de Aarde en op de Aarde. Deze beide richtingen zijn binnen de opleiding samengebracht met het onderwijs in de richtingen Milieuwetenschappen en Geoarcheologie. De bacheloropleiding Aardwetenschappen kent drie varianten: Geologie (richting I) Kwartairgeologie en geomorfologie (richting II) Geoarcheologie Studenten in Richting I en II beginnen met een gemeenschappelijk basisprogramma van 12 maanden. Daarna specialiseren zij zich in één van de twee richtingen. Studenten in de Geoarcheologie volgen een eerste jaar gemeenschappelijk met de Archeologie-studenten bij de faculteit Letteren In het tweede jaar kunnen zij worden toegelaten tot het programma Geoarcheologie, waarbij zij veel aardwetenschappelijke vakken volgen om zo de relatie tussen Archeologie en landschap te kunnen leggen. Voor Geoarcheologiestudenten zal daarom soms afwijkende informatie worden aangeboden in deze gids. Overige informatie en regelgeving is voor alle studenten van toepassing. N.B. De voormalige richting III (Milieuwetenschappen) wordt vanaf collegejaar niet langer als aparte specialisatie aangeboden. Deze richting is gefuseerd met Richting II. Dat betekent dat studenten die vanaf september 2007 als eerstejaars in zijn gestroomd in het tweede en derde jaar de keuze hebben uit Richting I of Richting II. Voor studenten die in begonnen zijn met richting III wordt nog wel het derde jaar van die richting aangeboden. Informatie over de masteropleidingen die aansluiten op de bacheloropleiding Aardwetenschappen is terug te vinden in de Master guide for programmes in Earth and Environmental Sciences. Hierin opgenomen zijn de opleidingen: Earth Sciences (inclusief Solid Earth, Applied Environmental Geosciences, Archaeometry, Landscape Archaeology, Education and Science Communication); Geosciences of Basins and Lithosphere; Hydrology; Palaeoclimatology and Geo-ecosystems; Environment and Resource Management. Undergraduate School for Earth Sciences 9

8 Studenten die zich in de overgangsfase van de bachelor- naar de masteropleiding bevinden, wordt aangeraden zowel deze bachelorgids alsook de Master guide te raadplegen. De informatie in de beide gidsen kan ook via de facultaire website worden geraadpleegd. 1.2 FALW-opleidingen in de Aard- en milieuwetenschappen In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van alle relevante opleidingen die binnen de Undergraduate School for Earth Sciences en de Graduate School Earth, Environment and Ecology worden aangeboden Bachelor Aarde en economie Aarde en economie is een multidisciplinaire opleiding op het raakvlak van Aardwetenschappen en Economie. Studenten leren redeneren vanuit beide oogpunten en creatieve oplossingen te ontwikkelen die duurzaam zijn voor het landschap en voor economie en samenleving. Dergelijke oplossingen zijn nodig, omdat bijvoorbeeld de gevolgen van grondstofgebruik en klimaatverandering steeds meer invloed krijgen op de economie en onze leefomgeving. Denk aan energiegebruik, overstromingen, bosbranden, onregelmatige rivierafvoer, intensivering van orkanen en zeespiegelstijging. Aardwetenschappers weten hoe deze global change functioneert en economen weten wat de sociaal-economische gevolgen ervan zijn. Het probleem is dat hun manier van denken niet altijd even goed bij elkaar past. Bij Aarde en economie leer je denken als aardwetenschapper, maar ook als econoom en leidinggevend beleidsmaker. Het centrale leerdoel van de opleiding is dat de student relevante basisbegrippen, inzichten, methoden en technieken uit de fysische aardwetenschappen en de ruimtelijke economie en besluitvormingsprocessen leert beheersen en toepassen binnen het aardwetenschappelijke werkveld. De opleiding is opgezet als een bètagammaopleiding. Het programma bestaat uit (1) verplichte cursorische studieonderdelen, (2) profileringruimte in een drietal minors opgebouwd uit samenhangende keuzepakketten met een aardwetenschappelijke, of met een economische inhoud, of met een Aarde en Economie inhoud en (3) een bacheloronderzoek. Naast speciaal voor de Aarde en economie-opleiding ontwikkelde vakken, worden cursussen gevolgd samen met studenten Aardwetenschappen, of juist met studenten Economie. Het eerste jaar is gericht op een introductie in het wetenschappelijke domein van de opleiding. In het studieonderdeel "Aarde en economie" wordt een aantal thema s van de opleiding behandeld aan de hand van te bestuderen case studies. Daarnaast zijn er vakken in de basisprincipes van de economie, van de natuurwetenschappen en van de aardwetenschappen. Kennis wordt direct toegepast in de praktijk: door middel van excursies, een veldpracticum en tijdens het veldwerk Aarde en Economie in Limburg. Het tweede jaar concentreert zich op het thema "ruimtelijke analyse en beleid" (onderdelen als regionale economie, statistiek en digitale ruimtelijke data) en het thema "bodem, natuurbeheer en water" (vakken als "Mens en Landschap", "Natuurwetenschappelijke aspecten van energie en grondstoffen", "Natuurrampen en 10 Aardwetenschappen en geoarcheologie

9 risico's", "Hydrologie", "Kwartairgeologie", "Bodemkunde" en "Basiscursus Milieukunde"). Ook dit jaar wordt afgesloten met een praktische onderzoekstraining rond het thema ruimtelijke analyse. Het derde jaar bestaat naast de verplichte onderdelen als "Wijsgerige vorming", "Wetenschapsgeschiedenis" en "Studie en loopbaan", uit de profileringruimte die de student de gelegenheid geeft verdiepende accenten aan te brengen (in de vorm van een drietal minoren) en die deels oriënterend zijn op het vervolgtraject (masteropleiding) van de studie. De bacheloropleiding wordt afgesloten met een onderzoeksopdracht inclusief verslaglegging (bachelorthesis) Bachelor Aardwetenschappen; richtingen I, II en III Binnen de bachelor Aardwetenschappen is de Aarde het studieobject. Tijdens de opleiding leer je hoe de Aarde als dynamisch systeem functioneert. Je leert gesteenten herkennen en krijgt colleges Global change, die onder meer gaan over de interactie van het aardoppervlak en de atmosfeer. Processen van sedimentatie komen aan de orde en je leert veel over de opeenvolging van gesteentelagen en hun ouderdom en vormingswijze in het studieonderdeel Stratigrafie en sedimentologie. Binnen de colleges Tektoniek worden processen van gebergtevorming en de vorming van sedimentatiebekkens behandeld. In de colleges Paleontologie komt het leven in al zijn vormen in de geologische geschiedenis aan de orde. Ook leer je werken met kaarten en verticale profielen door de aardkorst. Tijdens het eerste jaar wordt die kennis ook in praktijk gebracht tijdens een drietal veldwerken. In het najaar ga je naar de Ardennen, waar je basale veldtechnieken leert en onderzoek doet naar de relatie tussen de geologische opbouw en structuur van de aardkorst en de vormgeving van het landschap (geomorfologie). In het voorjaar houd je je bezig met heel jonge sedimenten tijdens een twee weken durend veldwerk in West Brabant. In de zomer, ten slotte, wordt tijdens een drie weken durende geologische en geomorfologische kartering alle kennis die je in het eerste jaar hebt opgedaan toegepast in een veldwerk in Zuid-Spanje. Aardwetenschappen is een bètastudie die haar basis heeft in de exacte vakken. In het eerste jaar, en ook later tijdens de studie, wordt, afhankelijk van de gekozen specialisatie, dan ook ruim aandacht besteed aan wiskunde, scheikunde, natuurkunde, informatica en/of ecologie. Het vakgebied van de aardwetenschappen is sterk toepassingsgericht. Naast wetenschappelijke vragen over vulkanisme, landschapsontwikkeling, gebergtevorming, sedimentatieprocessen, klimaat, water en milieu zijn er belangrijke en maatschappelijk relevante zaken te bestuderen. Waar bevinden zich fossiele brandstoffen of watervoorraden? Is het mogelijk deze ter beschikking te krijgen en hoe doen we dat? Welke effecten heeft dit en op welke manier zijn de nadelige gevolgen te voorkomen of acceptabel te maken? Bij deze laatste vraagstelling bevinden we ons op milieuterrein Bachelor Aardwetenschappen; specialisatie Geoarcheologie Aardwetenschappen en Archeologie hebben veel met elkaar te maken. Het grootste deel van het archeologisch materiaal zit tenslotte in de bodem en daar houden aardwetenschappers zich mee bezig. Zij beschikken over veel methoden en technieken om de opbouw van de bodem te bestuderen. Daarmee zijn dus ook archeologische vindplaatsen op te sporen en te onderzoeken. Als student van de studierichting Geoarcheologie moet je een aantal belangrijke principes uit de aardwetenschappen begrijpen en die vervolgens toe kunnen passen in Undergraduate School for Earth Sciences 11

10 verschillende onderdelen van het archeologisch werkveld. Het onderwijsprogramma voor de bacheloropleiding bestaat dan ook wat betreft de theoretische vakken uit een pakket aardwetenschappelijk georiënteerde cursussen, die je samen met de aardwetenschappers volgt, en een pakket archeologisch georiënteerde cursussen. Uiteraard krijg je ook een aantal specifieke geoarcheologische vakken. Excursies, veldwerken en stages in binnen- en buitenland maken een wezenlijk onderdeel uit van de studie. Je wordt opgeleid om in een wetenschappelijke, of een meer praktijkgerichte loopbaan in de archeologie aan de slag te kunnen Master Earth Sciences De brede masteropleiding Earth Sciences biedt onderdak aan verschillende specialisaties. Een aantal daarvan biedt een vergelijkbare basisopleiding als die van een specialistische onderzoekmaster, maar onderscheidt zich daarvan doordat er meer ruimte is voor eigen invulling van het masterprogramma. Vergelijk b.v. Solid Earth met de specialistische master Geosciences of Basins and Lithosphere, of Applied Environmental Geosciences met de specialistische master Palaeoclimatology and Geo-ecosystems. Daarnaast kent de brede master een aantal richtingen die niet vertegenwoordigd zijn in aparte specialistische masters, waaronder Archaeometry, Landscape Archaeology, Earth and economy, Science Communication en Education. Applied Environmental Geosciences Applied Environmental Geosciences (AEG) is een specialisatie binnen de masteropleiding Earth Sciences. De specialisatie biedt een studietraject voor studenten die een breed, toegepast, aardoppervlaktegericht programma willen volgen. De specialisatie vergroot je kennis van de jongere geologie en fysische geografie, de processen aan het aardoppervlak op land en in zee, de werking van het klimaat, vroegere en huidige klimaatverandering, de ecologie, de invloed van de mens op het Aardse Systeem en beleidsmaatregelen. Centrale thema s in de opleiding zijn: Earth systems and Sediments, Climate Change, Environmental management and Policy, GeoTools and Techniques.Het programma van de specialisatie AEG is tot aan de Kerst van het eerste jaar grotendeels gezamenlijk met de onderzoeksmaster Palaeoclimatology and Geo-ecosystems. De grote keuzeruimte in het eerste en tweede jaar geeft je de mogelijkheid je eigen interesses te volgen en een studiepakket samen te stellen waarmee je je optimaal voorbereidt op de arbeidsmarkt. Solid Earth Solid Earth richt zich op de studie van diepere lagen van de aardkorst en de lithosfeer alsmede op de oorsprong, opvulling en deformatie van sedimentatiebekkens. Vanuit de disciplines tektoniek, petrologie, geofysica, en (isotopen-)geochemie wordt inzicht verkregen in processen als subductie, korstdeformatie, vulkanisme, metamorfose en continentale botsingen, met als gevolg opheffing, daling en erosie. De disciplines structurele geologie en sedimentologie richten zich op het begrijpen van structuren waarin olie en gas gevonden kunnen worden, en op de relaties tussen processen op grote diepte en resulterende deformatie aan het aardoppervlak, inclusief de sedimentaire stratigrafie. Het eerste semester van deze specialisatie is identiek aan dat van de onderzoeksmaster Geosciences of Basins and Lithosphere. Er zijn twee masterrichtingen in de geoarcheologie, te weten Archaeometry en Landscape Archaeology. Archaeometry is gericht op de chemische en fysische kant 12 Aardwetenschappen en geoarcheologie

11 van vindplaatsen en de gevonden voorwerpen: hoe oud is het, waar komt het vandaan, hoe is het gemaakt, waar kunnen we wat vinden? Binnen de specialisatie maak je ook kennis met de bio-archaeology, die moderne technieken in bio-materiaalstudies behandelt. Landscape Archaeology is georiënteerd op het (archeologisch) landschap en is dus vooral gericht op het aardoppervlak. Deze richting bestaat in belangrijke mate uit geomorfologische onderdelen. Een derde mastervariant Bioarchaeology is in ontwikkeling en wordt naar alle waarschijnlijkheid vanaf september 2009 aangeboden. De variant Education heeft als doel je op te leiden tot eerstegraads bevoegd docent Aardrijkskunde en bestaat uit 1 jaar mastervakken bij Aardwetenschappen en 1 jaar lerarenopleiding bij het Onderwijscentrum.Het aardwetenschappelijk pakket is voor een belangrijk deel vrij in te vullen. Verplicht zijn in ieder geval een Research Project en het vak Sociale geografie II (450168). Verder is het, gezien de inhoud van het schoolvak Aardrijkskunde in het middelbaar onderwijs, raadzaam in ieder geval voldoende achtergrondkennis in voornamelijk sociaal en fysisch geografische onderwerpen op te bouwen.de lerarenopleiding bestaat uit vijf onderdelen: het opdoen van werkervaring in het onderwijs via een stage of baan (30 stp.), vakdidactiek (9 stp.), algemene didactiek/pedagogiek (9 stp.), onderzoek van onderwijs (8 stp.) en een keuzeprogramma (4 stp.). Aangezien de opleiding zeer praktijkgericht is, vormt het opdoen van werkervaring een belangrijk onderdeel. Science communication is een bèta-breed georganiseerd programma waarbij je in staat gesteld wordt een goede communicator te worden op je eigen wetenschapsgebied, bijvoorbeeld in de journalistiek, als educatief medewerker, of in een museum. Het programma gaat naast de praktische kant van de wetenschapscommunciatie ook dieper in op de theorie en het onderzoek binnen de wetenschapscommuncatie. Hiervoor geldt dat 1 jaar bij Aardwetenschappen wordt opgevuld en 1 jaar bij de afdeling Wetenschapscommunicatie. Binnen het aardwetenschappelijk deel is een Research Project verplicht. Het deel wetenschapscommunicatie en 1 jaar bestaat uit twee verplichte vakken (Qualitative and Quantitative Research Methods en Science and Communciation), keuzevakken (o.a. wetenschapsjournalistiek en museologie), een scriptie en een stage bij de afdeling Wetenschapscommunicatie Master Geosciences of Basins and Lithosphere De onderzoeksmaster Geosciences of Basins and Lithosphere (GBL) is een 2-jarige opleiding gericht op sedimentaire bekkens en de diepere lithosfeer. De opleiding heeft tot doel studenten op te leiden tot specialisten die inzicht hebben in de vorming van sedimentaire bekkens en de processen die hier direct of indirect mee samenhangen. Het programma is onderverdeeld in drie specialisatierichtingen, te weten Sedimentary basins: architecture and evolution, Continental lithosphere: composition and rates of processes en Petroleum Systems: development and regional geology. Deze onderzoeksmaster is gericht op het verbreden en verdiepen van kennis, maar vooral ook op de toepassing ervan in verschillende contexten en het leggen van verbanden tussen verschillende vakgebieden binnen de Aardwetenschappen. Undergraduate School for Earth Sciences 13

12 Het meest bijzondere aan deze onderzoeksmaster is het internationale karakter ervan: een deel van het curriculum kan gevolgd worden aan 1 (of meer) van de gelieerde buitenlandse instituten, die allemaal hun eigen specialisaties in cursusvorm voor dit programma beschikbaar stellen. Bovendien rust de onderzoeksmaster op een hechte samenwerking met het bedrijfsleven, bijvoorbeeld in de vorm van stageplaatsen. Momenteel is actieve participatie geregeld met Shell, Norsk-Hydro, Total, GFZ, IFP en TNO. Het netwerk van universiteiten die deelnemen aan de uitwisseling bestaat naast de Vrije Universiteit uit de 'Université Pierre et Marie Curie' uit Parijs, Université de Rennes uit Rennes, de Eötvös Lorand University uit Boedapest, the University of Bergen (Noorwegen), en de Technische Universiteit (RWTH) uit Aken. Toekomstmogelijkheden voor afgestudeerden liggen onmiskenbaar in het wetenschappelijk onderzoek en het bedrijfsleven, maar tevens in beleidsfuncties of onderzoeksfuncties bij overheden. Denk hierbij onder andere aan toepassing van opgedane kennis ten bate van het gebruik van sedimentaire bekkens als bron voor voorraden van water, geothermische energie, gas en olie, maar ook als opslagplaats voor bijvoorbeeld water, aardgas, afval (inclusief radioactief afval) en CO2. De onderzoeksmaster kent specifieke toelatingseisen. Zie voor meer informatie de websites: of stuur een naar info@basinmaster.eu Master Hydrology De hydrologie houdt zich bezig met het voorkomen, de beweging en de chemische samenstelling van grond- en oppervlaktewater. Het is een sterk toegepaste natuurwetenschappelijke discipline met een groot maatschappelijk belang. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder andere: de beschikbaarheid van schoon drinkwater, een duurzame benadering tot het gebruik van grond- en oppervlaktewatervoorraden en de relaties tussen veranderingen in de waterkringlopen en die in ecosystemen en het klimaat. Het masterprogramma Hydrology kent twee specialisatierichtingen. In de Hydrogeology-specialisatie ligt de nadruk op regionale grondwaterstroming in relatie tot de geologie en de interactie van water met mineralen en bacteriën in de onverzadigde en verzadigde zones. In de Ecohydrologyspecialisatie ligt de nadruk meer op het combineren van hydrologische concepten met bodem-, vegetatie- en atmosfeeruitwisseling van water en andere stoffen. Hiermee wordt een nauwe relatie gelegd met de ecologie en de masteropleiding Palaeoclimatology and Geo-ecosystems. Beide specialisaties hebben een theoretische component, veldwerken, excursies en computersimulatie-oefeningen in het programma Master Palaeoclimatology and Geo-ecosystems De eerste vier maanden van de masteropleiding Palaeoclimatology and Geoecosystems zijn er op gericht om een gedetailleerd inzicht te krijgen in de interacties tussen het klimaat en de geo-ecosystemen. Daarnaast worden extreme klimaatsperioden uit de geschiedenis van de Aarde behandeld waaruit lessen voor de toekomst kunnen worden getrokken. In hoeverre kunnen bijvoorbeeld vroegere perioden met extreem hoge CO2-gehaltes als maat dienen om de gevolgen van de huidige antropogene CO2-verhoging in te schatten? Wat zijn de gevolgen van zeespiegelstijging voor de geo-ecosystemen langs de kust en voor rivierafvoerpatronen? 14 Aardwetenschappen en geoarcheologie

13 Na inleidende cursussen over de werking van het huidige klimaatsysteem en de relatie daarvan met de geo-ecosystemen, geeft het onderdeel "Sedimentary Environments and Climate Archives" een gedetailleerde analyse van specifieke terrestrische en marine sedimentatie milieu s waarin klimaats/milieu archieven liggen opgeslagen. Welke parameters gebruiken we om deze archieven te ontsluiten? In "High resolution archives: climate on seasonal to centennial scale" worden natuurlijke klimaatsarchieven zoals, koralen, schelpen en stalagmieten behandeld. Alle behandelde technieken zullen tijdens praktika in de laboratoria zelfstandig worden uitgevoerd. In de cursus "Climate Modeling" zal de werkwijze van verschillende computermodellen worden besproken en met behulp van praktische oefeningen worden geïllustreerd. De grote stofkringlopen, zoals de koolstofcyclus, en hun betekenis voor het aardse klimaat en voor terrestrische en marine geo-ecosystemen staan centraal in "Modern en Past Global Biogeochemical Cycles". De rol van het klimaat op de ontwikkeling van de mens en vice versa diens invloed op het klimaat zijn thema in "Man and Climate: from Hominids to Modern Civilisation". "Climate and Policy" belicht de gevolgen en implicaties van milieuvariaties voor politiek beleid en sluit de serie van verplichte cursussen af. Het tweede jaar biedt een scala aan keuzevakken, inclusief cursussen die worden aangeboden door verwante buitenlandse instituten (bijvoorbeeld in Londen, Gif sur Yvette, of Bremen) en de mogelijkheid tot het volgen van stages in de industrie of bij instituten. De laatste fase van de opleiding bestaat uit het uitvoeren van een Research Project en het schrijven van een Master's Thesis. Studenten die de opleiding succesvol afronden zullen: In alle opzichten een goed overzicht hebben van het Paleo-klimatologisch en geoecologisch onderzoek; In staat zijn verschillende methodes toe te passen met betrekking tot klimaat en milieureconstructie; Een actueel beeld hebben van de wetenschappelijke literatuur en in staat zijn deze kritisch te beoordelen; In staat zijn de verworven wetenschappelijke kennis binnen een beperkte tijd mondeling en schriftelijk te presenteren en te verdedigen tegenover een professioneel publiek; Geleerd hebben hoe ze hun eigen onderzoeksdoelen kunnen formuleren; In staat zijn te functioneren en samen te werken binnen een groep. De opleiding zal de student in staat stellen: Een PhD-thesis uit te voeren in paleoklimatologie, paleo-oceanografie, geomorfologie, Kwartairgeologie, of verwante onderzoeksvelden; Te werken bij een bedrijf of bureau dat onderzoeks- of beleidsgericht is, aangezien de student de grondslagen van het wetenschappelijk denken, werken en de verslaglegging grondig geleerd heeft Master Environment and Resource Management Environment and Resource Management is een 1-jarig masterprogramma. De opleiding concentreert zich op de wetenschappelijke concepten en methoden die nodig zijn om de oorzaak van veranderingen in het milieu te begrijpen en om milieuproblematiek te helpen oplossen. Een belangrijk deel van het programma houdt zich bezig met thema s en methoden die hun oorsprong hebben in de milieueconomie, Undergraduate School for Earth Sciences 15

14 met name om te bepalen wat de effectiviteit en efficiency van bepaalde oplossingen voor milieuproblemen is. Milieuproblemen worden hier gedefinieerd als een antropogene verstoring in de relatie tussen milieu en maatschappij, zoals deze wordt ervaren door groepen individuen, organisaties, of instituten. Daarom zijn milieuproblemen vooraleerst maatschappelijke problemen. Het hoofddoel van de opleiding is het opleiden van studenten tot experts in het management van natuurlijke hulpbronnen en het milieu, opdat ze concepten, technieken en methoden kunnen toepassen in het verkrijgen van inzicht in milieuproblematiek en kunnen bijdragen aan het oplossen daarvan. Resource management slaat hier specifiek op het gebruik van ruimte en natuurgebieden. De opleiding probeert een gemeenschappelijke taal te creëren onder experts van verschillende relevante disciplines, zodat zij op een effectieve manier en in een multidisciplinaire omgeving kunnen werken aan milieuproblematiek. Daarnaast wordt een multidisciplinaire gereedschapskist aangereikt, in de zin van praktische toepassing van methoden en technieken. 1.3 Programma en vakken Het studieprogramma van de verschillende bachelorvarianten van de opleiding Aardwetenschappen en de daarbij behorende zijn online te vinden op Aardwetenschappen (BSc) en als PDF document op de facultaire website: > studenten > studiegids bachelor. Het opleidingprogramma van iedere opleiding is formeel vastgelegd in de Onderwijsen Examenregeling (OER). Daarin kun je altijd terugzoeken hoe je vakkenpakket opgebouwd moet zijn om te kunnen afstuderen. Omdat in de loop der jaren veranderingen worden doorgevoerd in de samenstelling van de opleiding, en er dus ieder jaar nieuwe OERen worden gemaakt, kun je via de facultaire website altijd nog een OER raadplegen van het jaar waarin jij begon met de studie: > Studenten > Belangrijke regelingen > Onderwijs- en Examenregelingen > School for Earth and Environmental Sciences 1.4 Toelatingsvoorwaarden Aardwetenschappen Vooropleidingseisen De toelatingseis voor de bacheloropleiding Aardwetenschappen is een vwo-diploma met het profiel "Natuur en Techniek" of "Natuur en Gezondheid". Studenten met een vwo-profiel "Economie en Maatschappij" of "Cultuur en Maatschappij" hebben uitsluitend instroomrechten tot de opleiding als zij beschikken over een voldoende eindexamen in de vakken Wiskunde b1, Natuurkunde 1 en Scheikunde 1. Voor iedereen geldt daarnaast dat Nederlands en Engels op vwo-niveau verplicht zijn gesteld. Studenten met een vwo-diploma oude stijl worden niet langer zonder meer tot de bacheloropleiding Aardwetenschappen toegelaten. Zij dienen zich bij de examencommissie van de opleiding te melden voor een toelatingsbesluit. Ook voor hen geldt dat Wiskunde A of B, Natuurkunde, Scheikunde, Nederlands en Engels onmisbaar zijn. Vrijstelling van de vooropleidingseis op grond van andere diploma s 16 Aardwetenschappen en geoarcheologie

15 Een (propedeutisch) diploma hbo geeft toegang tot de bacheloropleiding Aardwetenschappen. De faculteit stelt hierbij dezelfde eisen voor wiskunde-, scheikunde- en natuurkundekennis als bij het vwo-diploma. Ook de Engelse taal zal op vwo-niveau beheerst dienen te worden. Aankomende studenten zullen hun eventuele deficiënties ingehaald moeten hebben vóór ze aan een opleiding aan een universiteit mogen beginnen. Verdere informatie over toelating met een andere vooropleiding (onder andere colloquium doctum) staat vermeld in de onderwijs- en examenregeling van de opleiding, of wordt verstrekt door de afdeling Studentendecanen, tel Zie ook > Studenten > Belangrijke Regelingen > Onderwijsen Examenregelingen > School for Earth and Environmental Sciences Toelatingsonderzoek/Colloquium doctum Voor hen die niet voldoen aan één van de hierboven gestelde eisen, bestaat de mogelijkheid, wanneer de leeftijd van 21 jaar of ouder is bereikt, een universitair toelatingsonderzoek, colloquium doctum, te doen. Informatie hierover is te verkrijgen bij de afdeling Studentendecanen. 1.5 Verplichte taaltoets Nederlands In week 40 en 41 (29 september t/m 10 oktober 2008) zullen alle eerstejaars bachelorstudenten aan de VU een verplichte taaltoets Nederlands doen. Basisfilosofie achter de taaltoets is dat de VU in een vroeg stadium taalproblemen wil traceren, diagnosticeren en oplossen met het doel studenten met taalproblemen betere kansen op een goed verloop van hun bacheloropleiding te geven. Informatie over de definitieve roostering voor FALW-studenten wordt in september gepubliceerd op de facultaire website Doelstelling en eindtermen van de bachelor Aardwetenschappen Doelstelling van de opleiding Met de bacheloropleiding wordt beoogd studenten zodanige theoretische en praktische basiskennis en vaardigheden bij te brengen op het gebied van de aardwetenschappen en aanverwante bèta-disciplines, dat zij in staat zijn een masteropleiding in de Aardwetenschappen of aanverwante discipline te volgen, of eventueel toe te treden tot de arbeidsmarkt. De opleiding beoogt tevens studenten kennis te laten maken met het belang van de discipline in een brede wetenschappelijke, wijsgerige en maatschappelijke context Eindtermen bacheloropleiding Kennis en inzicht Richting I De bachelor bezit specifieke vakinhoudelijke basiskennis van de geologische deelgebieden binnen de Aardwetenschappen, met name op het gebied van de Petrologie en Mineralogie, de Structurele Geologie en de Historische Geologie; Richting II De bachelor bezit specifieke vakinhoudelijke basiskennis van de fysische geografische/geomorfologische deelgebieden binnen de Aardwetenschappen, met Undergraduate School for Earth Sciences 17

16 name op het gebied van de Geomorfologie, Kwartairgeologie, Bodemkunde en Geobotanie en Milieukunde; Richting III De bachelor bezit specifieke vakinhoudelijke basiskennis van de geologisch / ecologisch / milieukundige deelgebieden binnen de Aardwetenschappen, met name op het gebied van Klimaat(veranderingen), Bodemkunde, Ecologie en Milieukunde; Geoarcheologie De bachelor bezit specifieke vakinhoudelijke basiskennis van de geologisch / fysisch geografische /archeologische deelgebieden binnen de Aardwetenschappen, met name op het gebied van de Geomorfologie, Kwartairgeologie, Bodemkunde, Petrologie en Archeometrie en Geoarcheologische prospectiemethoden. Algemeen De bachelor heeft kennis, overzicht en begrip van de eigenschappen en structuur van de Aarde en van de werking van het systeem Aarde als systeem van lagen (sferen): lithosfeer, hydrosfeer, biosfeer en atmosfeer), kringlopen van materie, endogene en exogene dynamische processen; De bachelor heeft kennis van en inzicht in de elementaire vormingsprocessen van gesteenten, van de opbouw, samenstelling, indeling en classificatie van gesteenten, van stratigrafische principes en de tijdschaal, en van sedimentatie- en vervormingsprocessen en producten; De bachelor beschikt over voldoende ruimtelijk inzicht om geologische en fysisch geografische elementen op kaarten weer te geven, te begrijpen en te analyseren, luchtfotobeelden en analyses te vertalen naar dergelijke kaarten, en om eenvoudige ruimtelijke kaart- en profielconstructies uit te voeren; De bachelor is in staat te denken in grootschalige kaders van ruimte en tijd in de aardwetenschappen, zodat geologische en fysisch geografische / geomorfologische processen en fenomenen naar vorm, vormingsproces, plaats en tijd onderscheiden kunnen worden; De bachelor heeft kennis van en inzicht in het gebruik van analysetechnieken van aardse materialen; De bachelor heeft ruime kennis van de exacte vakken (wiskunde, natuurkunde, scheikunde), die nodig is bij verdere specialisatie in het vervolgtraject van de studie; De bachelor kan eenvoudige kwantitatieve methoden toepassen; dwz een werkelijk aardwetenschappelijk probleem vertalen naar een wiskundig model en aan dit model berekeningen uitvoeren, met of zonder hulp van een computer; De bachelor is in staat te werken met computerprogramma s op het gebied van tekstverwerking, spread sheets, data bases en grafieken; De bachelor heeft voldoende vaardigheid ontwikkeld in het gebruik van dataverwerkingsystemen en geografische informatiesystemen. Toepassen van kennis en inzicht De bachelor kan op systematische wijze gegevens verzamelen d.m.v. directe waarneming in het veld en op luchtfoto s, aan de hand van duidelijke geologische en geomorfologische vraagstellingen; deze waarnemingen in onderlinge samenhang brengen, opslaan en interpreteren op kaarten en profielen of in andere 18 Aardwetenschappen en geoarcheologie

17 databases en de waarnemingen verwerken in een wetenschappelijk rapport dat voldoet aan de facultaire richtlijnen; De bachelor heeft een eerste ervaring met wetenschappelijk onderzoek; de ervaring wordt gaandeweg opgedaan door confrontatie met onderzoek en onderzoekers en vervolgens door deelname aan een begeleid wetenschappelijk onderzoeksproject; De bachelor is in staat een specifieke aardwetenschappelijke vraagstelling te definiëren, hypothesen op te stellen en verklaringen te vormen en een strategie te bepalen voor een oplossing en deze strategie uit te voeren. (vaardigheden in probleemoplossing); De bachelor kan multidisciplinair denken en verbanden leggen tussen verschillende informatie-inhouden. Oordeelvorming De bachelor is in staat verzamelde veld- en/of laboratoriumgegevens op hun waarde te schatten en hun toepasbaarheid te beoordelen; De bachelor is in staat te beoordelen of kwantitatieve modellen toepasbaar zijn; De bachelor is in staat om niet-specialistische vakliteratuur en rapporten op aardwetenschappelijk gebied te lezen, te begrijpen en kritisch te beoordelen; De bachelor heeft inzicht verkregen in het domein van de Aardwetenschappen en het bestaan en de betekenis van bepaalde naastliggende vakgebieden; De bachelor heeft inzicht in de reikwijdte, toepassing en verantwoordelijkheden van het vakgebied en in de rol van de Aardwetenschappen in wetenschap, samenleving en beroepspraktijk; De bachelor is in staat ethische aspecten in (toepassing van) de wetenschap af te wegen; De student heeft na het eerste jaar voldoende zicht op het gehele vakgebied en op het eigen functioneren, om uit te kunnen maken of een vervolgstudie opportuun is; De bachelor is in staat een weloverwogen keuze te maken voor nadere specialisatie in het vervolgtraject van de studie (masteropleiding), dan wel voor het functioneren op de arbeidsmarkt. Communicatie De bachelor is in staat verworven kennis en inzicht mondeling en schriftelijk op heldere wijze te presenteren; De bachelor is staat een mening te vormen en een standpunt te verdedigen; De bachelor kan in groepsverband samenwerken. Leervaardigheden De bachelor is in staat niet-specialistische vakliteratuur in de Nederlandse en Engelse taal zelfstandig te bestuderen; De bachelor is in staat zich tijdens onderzoeksprojecten ook in een vreemde (buitenlandse) omgeving te handhaven en daarin zelfstandig en in groepsverband te functioneren; De bachelor leert in zijn/haar vak op academisch werk- en denkniveau te functioneren en verder te (willen) leren; De bachelor is in staat en ziet de noodzaak om op de hoogte te blijven van relevante ontwikkelingen op het vakgebied. Undergraduate School for Earth Sciences 19

18 1.7 Jaarindeling, roosters en studiebelasting Jaarindeling en roosters De bachelorprogramma's binnen de Undergraduate School for Earth Sciences zijn opgezet volgens de academische kalender van de VU. De kalender is onderverdeeld in zes periodes; twee periodes van vier weken en vier periodes van acht weken. Voor het collegejaar 2008/2009 geldt: Periode 1, week 36 t/m 43, september en oktober 2008 Periode 2, week 44 t/m 51, november en december 2008 Periode 3, week 2 t/m 5, januari 2009 Periode 4, week 6 t/m 13, februari en maart 2009 Periode 5, week 14 t/m 22, april en mei 2009 Periode 6, week 23 t/m 26, juni 2009 Periode 1, 2 en 3 vallen in het eerste semester en periode 4, 5 en 6 in het tweede semester. In enkele gevallen worden cursussen gespreid over opeenvolgende periodes, terwijl in het late voorjaar en vroege zomer door excursies en veldwerken van de uniforme academische kalender wordt afgeweken. De laatste week van een periode is gewoonlijk een tentamenweek. De gedetailleerde uitgewerkte roosters voor alle studieonderdelen zijn te raadplegen via internet: > studenten > bacheloropleidingen > Aardwetenschappen en Geoarcheologie > roosters. Of Aarde en Economie > roosters. De gedetailleerde roosters voor het eerste semester worden doorgaans in de zomer (juli) vastgesteld en bekend gemaakt. Voor het tweede semester zijn de roosters medio december klaar. Een jaarlijks uitgegeven jaarschema waarin de vakken van gehele studiejaren in schema worden weergegeven is eveneens te downloaden van de facultaire website Studielast per periode, per jaar, per opleiding Binnen iedere periode van acht weken wordt onderwijs gegeven met een gemiddelde studielast van 12 stp, voor de periodes van vier weken geldt een gemiddelde studielast van 6 stp. Een studiejaar bestaat uit 60 studiepunten (volgens het European Credit Transfer System), wat overeenkomt met 1680 studiebelastingsuren per jaar. Een studiepunt komt dus overeen met 28 uur studietijd. Een week voltijds studie bedraagt ongeveer 1,4 stp. De studielast van de gehele bacheloropleiding bedraagt 180 stp Roosterwijzigingen Door omstandigheden is het onvermijdelijk dat er, nadat een rooster in alle details is vastgelegd en bekend gemaakt, soms roosterwijzigingen worden doorgevoerd. Belangrijke roosterwijzigingen worden aangekondigd op de website van FALW en/of op Blackboard. 1.8 Studentenvoorzieningen 20 Aardwetenschappen en geoarcheologie

19 1.8.1 Studiesecretariaat en -coördinatie Op het studiesecretariaat kan men terecht voor algemene inlichtingen over de studie, het aanvragen van examens en getuigschriften, overzichten van studieresultaten, vragen over inschrijvingen voor vakken en tentamens, en het doorgeven van een wijziging. Elke student is verplicht om adreswijzigingen door te geven via TIS. Wijzigingen als verandering van opleiding, beëindiging van studie, dan wel langdurige studieonderbrekingen moeten doorgegeven worden via de studentenbalie in het Hoofdgebouw. Openingstijden studiesecretariaat: maandag t/m vrijdag van uur. Mail: Ook is het mogelijk om een afspraak te maken als je niet tijdens het spreekuur kunt komen. Onderwijscoördinatie De onderwijscoördinator en bachelorcoördinatoren zijn belast met onderwijszaken als de uitvoering van het onderwijsbeleid, kwaliteitszorg, de roosters en de redactie van de studiegids. Bachelorcoördinator Aarde en economie: mw. drs. Mathilde Molendijk, kamer A- 621, tel ; Hoofd van de bacheloropleiding Aardwetenschappen: mw. dr. Reini Zoetemeijer, kamer E-154, tel ; Studieinformatie en -communicatie Informatie met betrekking tot de studie wordt via een veelheid aan kanalen aan de studenten aangeboden. Er is een studiegids (online), blackboard, facultaire website, TIS, VU-portal, etc. Voor de duidelijkheid volgt een indicatie omtrent welke studieinformatie waar wordt aangeboden: Portal: in de VU-portal wordt relevante studieinformatie uit systemen als Blackboard en TIS verzameld. Blackboard: gedetailleerde informatie op cursusniveau aangeboden door de docenten. Studiegids (via de facultaire website): algemene informatie over de faculteit, de School en de opleiding: o.m. regelingen, voorzieningen, studieprogramma's, vakomschrijvingen, etc. TIS: aanmelding voor cursussen en tentamens, inzage in studieresultaten. Facultaire website: informatie op facultair en opleidingsniveau; o.m. roosters, online studiegidsen, reglementen, studiebegeleiding, veldwerksubsidies, facultaire voorzieningen, onderzoeksafdelingen, nieuws, etc. VU-website: algemene informatie op universiteitsniveau; w.o. inschrijving, studiefinanciering, advies en begeleiding, inspraak en reglementen, voorzieningen en digitale services, etc. Het is belangrijk dat alle studenten regelmatig het account van de VU controleren dat zij toegewezen hebben gekregen bij de aanvang van de opleiding Dit is het enige mailadres dat de faculteit (w.o. ook Onderwijsbureau, studiesecretariaat, Examencommissie, e.a.) zal gebruiken om via e- mail te communiceren. Andere mailadressen zijn niet bekend bij de onderwijsadministratie, ook niet wanneer deze door de student zijn ingevoerd in Undergraduate School for Earth Sciences 21

20 digitale systemen zoals Blackboard, of TIS. Het is daarom aan te raden je VU e- mailadres te koppelen aan een privé adres. Centraal adres Naast je facultaire adres heb je ook een VU-centraal adres Het is belangrijk een automatische koppeling te maken in je VU naar het FALW adres. Het blijkt dat studenten dit soms vergeten, waardoor s verstuurd vanuit Blackboard of TIS niet aankomen bij het FALW adres. Controleer daarom voor de zekerheid de instellingen van je VU-mail en maak, indien nodig, zelf een forward aan van je universiteitsmail naar mailadres via Kwaliteitsbewaking en onderwijsevaluatie Studieonderdelen worden periodiek schriftelijk geëvalueerd. Bij de evaluaties wordt een vragenlijst van het VU Onderwijscentrum gebruikt. Dit centrum zorgt ook voor de uitwerking van de evaluaties. De evaluatierapporten van het Onderwijscentrum hebben een vertrouwelijk karakter; zij worden toegezonden aan de leden van de opleidingscommissies. Indien de schriftelijke evaluatie daar aanleiding toe geeft, worden de uitkomsten van de cursusevaluatie(s) met de betreffende docent(en) en afdelingshoofd(en) besproken. Tevens wordt een samenvatting gemaakt door het Onderwijscentrum van geëvalueerde studieonderdelen binnen bepaalde fasen van de opleidingen. De opleidingscommissie adviseert het faculteitsbestuur gevraagd en ongevraagd over de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding als geheel en in afzonderlijke studieonderdelen op basis van de evaluatieresultaten. Individuele docenten kunnen ook buiten de vaste evaluatierondes om hun onderwijs laten evalueren door middel van de vragenlijsten van het Onderwijscentrum. Tevens kunnen studenten door tussenkomst van de opleidingscommissie verzoeken om bepaalde onderdelen te laten evalueren Bibliotheek In de Universiteitsbibliotheek vindt men de boeken- en tijdschriftencollecties Aardwetenschappen, Biologie, Milieuwetenschappen (IVM), Algemene Vorming, Natuur- en Sterrenkunde, Scheikunde, Informatica en Wiskunde. Ook is er een grote collectie aardwetenschappelijke kaarten. De boeken en tijdschriften zijn open opgesteld en kunnen worden opgezocht met behulp van de catalogus van de UBVU of met de nationale catalogus Picarta. Elektronische tijdschriftartikelen kunnen worden opgespoord met behulp van bibliografieën als GeoRef, MilieuLiteratuurBestand, Web of Science, en via de electronic journal list van de bibliotheek. In Metasearch kan men meerdere online bibliografieën tegelijk doorzoeken en kan men met My Space, na identificatie met VU-Net-id, online een persoonlijke bibliotheekomgeving inrichten. De Universiteitsbibliotheek biedt de Webcursus Informatievaardigheden Niveau A Overige studierichtingen aan als algemene introductie in het zoeken naar wetenschappelijke literatuur. Van boeken die verplicht zijn voor bepaalde tentamens, is in ieder geval één exemplaar aanwezig. Boeken die gepubliceerd of minstens twee maal uitgeleend zijn sinds het jaar 2000, staan in open opstelling op de 2e etage in voor de 22 Aardwetenschappen en geoarcheologie

21 Bètawetenschappen bestemde kasten. Ze kunnen dan met een studentenkaart direct worden geleend aan de balie. Recente jaargangen van aardwetenschappelijke wetenschappelijke tijdschriften zijn bijna uitsluitend digitaal beschikbaar. Oudere, niet digitaal beschikbare jaargangen staan in depot en kunnen kosteloos worden aangevraagd aan de balie. Kaarten zijn helaas uitsluitend na navraag bij de balie beschikbaar. Documenten die niet bij de Universiteitsbibliotheek van de VU te raadplegen zijn kun je bestellen via het interbibliothecair leenverkeer (IBL). Ga voor meer informatie hierover naar: > Artikelen/publicaties elders aanvragen via IBL. Op vertoon van je collegekaart en identiteitsbewijs kun je ook gratis lid worden van alle andere universiteitsbibliotheken in Nederland. De meeste tijdschriften zijn online beschikbaar via de UBVU website ( Om buiten de campus toegang te krijgen tot de digitale collectie heb je een VU-net-id nodig. Meer informatie op de UBVU-website > Digitale diensten. Zie ook voor nadere informatie over het lenen, het bibliotheekreglement, de overige bibliotheken van de VU, de studiezalen, webcursussen informatievaardigheden, enz. de UBVU-website. De afdeling Aard- en Levenswetenschappen van de Universiteitsbibliotheek bevindt zich op de tweede tot en met de zesde verdieping van het hoofdgebouw, ingang De Boelelaan 1105, ruimte 2B-01. Openingstijden: maandag t/m donderdag van uur, vrijdag van uur en zaterdag van uur. Telefoon: (020) De kaartenverzameling bevindt zich in het hoofdgebouw, 1ste etage, 1A-01a. Openingstijden: maandag t/m donderdag uur en uurtelefoon: (020) Conservator van de Kaartenverzameling: Mw. drs. A. H. Ruitinga (Kamer 1A-01b, tel. (020) ) Studieboeken en syllabi Studieboeken zijn onder meer verkrijgbaar bij de VU Boekhandel, hoofdgebouw, tel , Syllabi worden meestal tegen vergoeding verstrekt door de docenten. Veel studiemateriaal wordt tegenwoordig online via Blackboard aangeboden. De kosten van studiebenodigdheden voor eigen gebruik, zoals boeken, syllabi en practicummaterialen, etc., zijn voor rekening van de student. De faculteitsvereniging GeoVUsie (zie ook bij studievereniging) zorgt voor gezamenlijke boekenaanschaf met korting. Ook de faculteitsvereniging van Archeologie, Underground, en die van FEWEB, Aureus, verkopen boeken Computerfaciliteiten Studenten die zich inschrijven bij de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen worden op dat ogenblik geregistreerd als gebruiker van het facultaire computernetwerk, waardoor toegang tot internet en het netwerk van de faculteit verkregen wordt. Van het netwerk is gebruik te maken via de binnen de faculteit opgestelde computers, bijvoorbeeld in zaal F-229b. Daarnaast is het toegestaan gebruik te maken van onderwijszalen met computers (T-404, T-422, T-437, T-438, T- 468, U-419, F-153 en F-401), maar alleen op de tijdstippen dat daarin geen onderwijsactiviteiten zijn geroosterd. Deze roostering wordt kenbaar gemaakt bij de ingang van de zaal. Een docent is te allen tijde bevoegd studenten te verzoeken de zaal te verlaten, wanneer deze voor onderwijsactiviteiten nodig is. Undergraduate School for Earth Sciences 23

Aarde en economie. Bachelorgids 2008/2009

Aarde en economie. Bachelorgids 2008/2009 Aarde en economie Bachelorgids 2008/2009 Inhoudsopgave 1 Undergraduate School for Earth Sciences 9 1.1 Welke informatie in welke studiegids? 9 1.2 FALW-opleidingen in de Aard- en milieuwetenschappen 9

Nadere informatie

Aarde en economie. Bachelorgids 2008/2009

Aarde en economie. Bachelorgids 2008/2009 Aarde en economie Bachelorgids 2008/2009 Inhoudsopgave 1 School for Earth and Environmental Sciences, bacheloropleiding Aarde en economie 9 1.1 Welke informatie in welke studiegids? 9 1.2 FALW-opleidingen

Nadere informatie

Aarde en economie. Bachelorgids 2006/2007

Aarde en economie. Bachelorgids 2006/2007 Aarde en economie Bachelorgids 2006/2007 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 9 1.1 Welke informatie in welke studiegids? 9 1.2

Nadere informatie

Aarde en economie. Bachelorgids 2007/2008

Aarde en economie. Bachelorgids 2007/2008 Aarde en economie Bachelorgids 2007/2008 Inhoudsopgave 1 School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en economie 9 1.1 Welke informatie in welke studiegids? 9 1.2 FALW-opleidingen

Nadere informatie

BACHELORopleiding Aardwetenschappen

BACHELORopleiding Aardwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling BACHELORopleiding Aardwetenschappen B. Opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2017-2018 1 Inhoudsopgave Deel B: Opleidingsspecifiek deel... 1. Algemene bepalingen... Artikel 1.1

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Onderwijs- en Examenregeling (OER) Faculteit der Bètawetenschappen Bacheloropleiding Aardwetenschappen Studiejaar 2018-2019 B1. Opleidingspecifiek deel B2. Opleidingsinhoudelijk deel OER 2018-2019 Onderwijs-

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Bedrijfswiskunde en Informatica Deel B Preambule In dit document wordt een A en een B gedeelte onderscheiden. In

Nadere informatie

Aardwetenschappen en geoarcheologie. Bachelorgids 2006/2007

Aardwetenschappen en geoarcheologie. Bachelorgids 2006/2007 Aardwetenschappen en geoarcheologie Bachelorgids 2006/2007 Inhoudsopgave 1 School for Earth and Environmental Sciences, bacheloropleiding Aardwetenschappen 9 1.1 Welke informatie in welke studiegids?

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. studiejaar 2011-2012

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. studiejaar 2011-2012 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2011-2012 DE BACHELOROPLEIDING AARDWETENSCHAPPEN DEEL B Hoofdstuk 1 Doelstelling

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER 2017-2018 Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING FUTURE PLANET STUDIES

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING FUTURE PLANET STUDIES UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Instituut voor Interdisciplinaire Studies ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Voorlichting Studieloopbaanbegeleiding (SLB)

Voorlichting Studieloopbaanbegeleiding (SLB) Voorlichting Studieloopbaanbegeleiding (SLB) Doel Informatie over vakkenkeuze jaar 3 Afronden bachelor Toelating master Ingangsvakken masterprogramma s Vragen: - op schema met studie? - wat wil ik na BSc?

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Bio-exact Studiejaar 2009-2010 Preambule In de onderwijs- en

Nadere informatie

Bijlagen OER Master Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen (2016/2017)

Bijlagen OER Master Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen (2016/2017) Bijlagen OER Master Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen (2016/2017) Bijlage I: Eindtermen van de opleiding (Art. 1.3) 1. Met de opleiding wordt beoogd: a. voor te bereiden op

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2009/2010

Onderwijs- en Examenregeling 2009/2010 Onderwijs- en Examenregeling 2009/2010 Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Opbouw

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2012-2013 BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Uitvoeringsregeling BSc TA 2012-2013, 21 juni 2012 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 - Propedeutische

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING BÈTA-GAMMA

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING BÈTA-GAMMA UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Instituut voor Interdisciplinaire Studies ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2013-2014 Deel B BACHELOROPLEIDING

Nadere informatie

BACHELORopleiding Aarde en Economie

BACHELORopleiding Aarde en Economie Onderwijs- en Examenregeling BACHELORopleiding Aarde en Economie B. Opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2017-2018 1 Inhoudsopgave Deel B: Opleidingsspecifiek deel... 4 1. Algemene bepalingen... 4 Artikel

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen:

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen: OER Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding Toegepaste Wiskunde 1 Het bestuur van de faculteit

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Milieuwetenschappen in Leiden

Milieuwetenschappen in Leiden Milieuwetenschappen in Leiden Combineer je opleiding met milieu en duurzaamheid leiden.edu.nl Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Waarom milieu en duurzaamheid? Thema s als gezondheid, armoedebeschrijving,

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Informatie over de Specialisatiefase / Masterfase

Informatie over de Specialisatiefase / Masterfase Informatie over de Specialisatiefase / Masterfase Faculteit biologie, maart 2004 Inleiding Deze onderwijsnieuwsbrief is een update en uitbreiding van de onderwijsnieuwsbrief nr. 1. Er wordt een overzicht

Nadere informatie

Aardwetenschappen en geoarcheologie. Bachelorgids 2005/2006

Aardwetenschappen en geoarcheologie. Bachelorgids 2005/2006 Aardwetenschappen en geoarcheologie Bachelorgids 2005/2006 Inhoudsopgave 1 Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen 11 1.1 Organisatie van de faculteit 11 1.1.1 Doelstelling van de faculteit 11 1.1.2

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013. Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013. Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Opbouw van de opleiding 3. Tentamens en examen van

Nadere informatie

Archeologie in Amsterdam

Archeologie in Amsterdam Archeologie in Amsterdam Archeologie is de studie van samenlevingen, culturen en landschappen door de tijd heen. Fysieke resten van het verleden komen tevoorschijn bij opgravingen, maar worden ook bestudeerd

Nadere informatie

Archeologie in Amsterdam

Archeologie in Amsterdam Archeologie in Amsterdam Archeologie is de studie van samenlevingen, culturen en landschappen door de tijd heen. Fysieke resten van het verleden komen tevoorschijn bij opgravingen, maar worden ook bestudeerd

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel)

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Science Education and Communication (SEC) Welkom!! Fer Coenders Anne Dijkstra

Science Education and Communication (SEC) Welkom!! Fer Coenders Anne Dijkstra Science Education and Communication (SEC) Welkom!! Fer Coenders Anne Dijkstra Programma Welkom De masteropleiding SEC Specialisatie Science Education (SE) SE, scheikunde Specialisatie Science Communication

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Deze regeling wordt aangeduid als OER van de Masteropleiding Energie en Milieuwetenschappen.

Deze regeling wordt aangeduid als OER van de Masteropleiding Energie en Milieuwetenschappen. ONDERWIJS EN EXAMENREGELING 2006-2007 MASTEROPLEIDING ENERGIE EN MILIEUWETENSCHAPPEN PARAGRAAF 1 Artikel 1.1 ALGEMEEN Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA opleiding Wiskunde en Statistiek UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Exacte Wetenschappen studiejaar 2003-2004

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE MASTEROPLEIDING TAALWETENSCHAPPEN 90 EC PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2015-201 Deel

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Islamitische Theologie Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Scheikunde Studiejaar 2009-2010 Preambule In de onderwijs- en

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling LS&T/SMS&TI (Bacheloropleiding) 2004-2005

Onderwijs- en Examenregeling LS&T/SMS&TI (Bacheloropleiding) 2004-2005 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft 1 van de Bacheloropleidingen Life Science & Technology

Nadere informatie

Economie en Bedrijfseconomie. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Economie en Bedrijfseconomie. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Economie en Bedrijfseconomie Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde ( FEWEB) Opbouw van studie door prof. dr. Henri de Groot (programmadirecteur)

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma PARAGRAAF 1 - ALGEMENE

Nadere informatie

Sessie 4 (4): Good practices internationale joint master

Sessie 4 (4): Good practices internationale joint master Sessie 4 (4): Good practices internationale joint master Joint master (Msc) degree: Geosciences of Basins and Lithosphere (GBL) Ramon Ellenbroek (Coordinator International Office/ beleidsmedewerker internationalisering

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Deel B: Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud:

Deel B: Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud: FACULTEIT DER LETTEREN ONDERWIJS- EN EAMENREGELING (OER) Deel B: Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud: 1 Algemene bepalingen 2 Vooropleiding 3 Inhoud en inrichting

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling Bachelor BSc Wiskunde. Onderwijs- en Examenregeling. BACHELORopleiding. Wiskunde. B. Opleidingsspecifiek deel

Onderwijs- en Examenregeling Bachelor BSc Wiskunde. Onderwijs- en Examenregeling. BACHELORopleiding. Wiskunde. B. Opleidingsspecifiek deel Onderwijs- en Examenregeling BACHELORopleiding Wiskunde B. Opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2017-2018 1 Inhoudsopgave Deel B: Opleidingsspecifiek deel... 4 1. Algemene bepalingen... 4 Artikel 1.1 Begripsbepalingen...

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling

Onderwijs- en Examenregeling Onderwijs- en Examenregeling Faculteit der Bètawenschappen Bacheloropleiding Aarde en Economie Studiejaar 2018-2019 B1: Oleidingsspecifiek deel B2: Opleidingsinhoudelijk deel Onderwijs- en Examenregeling

Nadere informatie

Milieu-natuurwetenschappen en Environmental Sciences

Milieu-natuurwetenschappen en Environmental Sciences Vrijstelling en toelating Milieu-natuurwetenschappen en Environmental Sciences Verkorte bacheloropleiding en vrijstelling 6516484 Als u eerder een hbo-bachelor of wo-bachelorstudie geheel of gedeeltelijk

Nadere informatie

STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL

STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL School of Business and Economics STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL Collegejaar 2017-2018 Versie september 2017 2017 Vrije Universiteit, Amsterdam PREMASTERPROGRAMMA EN DOORSTROOMEISEN

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Deel 1 - Bacheloropleiding

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Deel 1 - Bacheloropleiding Onderwijs- en examenregeling Deel 1 - Bacheloropleiding Inhoud: Paragraaf 1 Algemene bepalingen Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Paragraaf 3 Onderwijs Paragraaf 4 Tentamens Paragraaf 5 Vooropleiding

Nadere informatie

Bos- en Natuurbeheer. BSc Open Dag Wageningen University

Bos- en Natuurbeheer. BSc Open Dag Wageningen University Bos- en Natuurbeheer BSc Open Dag Wageningen University Excursion! 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 BSc Bos-en Natuurbeheer Bachelor Bos- en Natuurbeheer Voor je begint met de bachelor Bos- en

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling MST en LS&T (Bacheloropleiding)

Onderwijs- en Examenregeling MST en LS&T (Bacheloropleiding) Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleidingen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Japan Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.

Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. B. Opleidingsspecifiek deel Bèta-gamma Studiejaar 2014-2015 1 Deel B: opleidingsspecifiek deel

Nadere informatie

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017 Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience Leiden, 17 januari 2017 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bacheloropleidingen FNWI Studiejaar 2003-2004 Preambule In deze OER wordt de regeling

Nadere informatie

Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en vervangt alle voorgaande versies.

Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en vervangt alle voorgaande versies. III FACULTEIT Maatschappij & Recht vastgesteld door de faculteitsdirectie op 26-02-2013 instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op. 2013. Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Bacheloropleiding

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Bacheloropleiding Onderwijs- en examenregeling Inhoud: Paragraaf 1 Algemene bepalingen Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Paragraaf 3 Onderwijs Paragraaf 4 Tentamens Paragraaf 5 Vooropleiding Paragraaf 6 Studiebegeleiding

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2013/2014. Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling 2013/2014. Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling 2013/2014 Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Inhoud: 1 1. Algemene bepalingen 0 2. Opbouw van de opleiding 2 3. Tentamens en examen

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE MASTEROPLEIDING MEDIASTUDIES: JOURNALISTIEK EN MEDIA FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel B: opleidingsspecifiek

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling. BACHELORopleidingen. B. Opleidingsspecifiek deel. Future Planet Studies

Onderwijs- en examenregeling. BACHELORopleidingen. B. Opleidingsspecifiek deel. Future Planet Studies Onderwijs- en examenregeling BACHELORopleidingen Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. B. Opleidingsspecifiek deel Future Planet Studies Studiejaar 2014-2015 Deel B: opleidingsspecifiek

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Indian and Tibetan Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling van de Masteropleidingen. Life Science & Technology. NanoScience

Onderwijs- en Examenregeling van de Masteropleidingen. Life Science & Technology. NanoScience 1 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Onderwijs- en Examenregeling van de Masteropleidingen

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding Opleidingsspecifiek deel Art.2.1 toelatingseisen opleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is de bezitter van een Nederlands of een buitenlands diploma van hoger onderwijs, die aantoont te beschikken over

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING

BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BIJLAGE 1 BIJ 3TU.ONDERWIJS ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 3TU.Onderwijs (Masteropleiding) UITVOERINGSREGELING 2014-2015 Master of Science in Science Education and Communication (croho 68404) TECHNISCHE

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling LS&T en MST (Bacheloropleiding) 2009-2010

Onderwijs- en Examenregeling LS&T en MST (Bacheloropleiding) 2009-2010 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleidingen

Nadere informatie