Aarde en economie. Bachelorgids 2006/2007

Transcriptie

1 Aarde en economie Bachelorgids 2006/2007

2 Inhoudsopgave

3 Inhoudsopgave 1 School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie Welke informatie in welke studiegids? FALW-opleidingen in de Aard- en milieuwetenschappen Bachelor Aarde en economie Bachelor Aardwetenschappen; richtingen I, II en III Bachelor Geoarcheologie Master Earth Sciences Master Geosciences of Basins and Lithosphere Master Hydrology Master Environment and Resource Management Programma en vakken Toelatingsvoorwaarden Aarde en economie Doelstelling en eindtermen Aarde en economie Doelstellingen van de opleiding Eindtermen bacheloropleiding Jaarindeling, roosters en studiebelasting Jaarindeling en roosters Studielast per periode, per jaar, per opleiding Roosterwijzigingen Studentenvoorzieningen Studiesecretariaat en -coördinatie Studieinformatie en -communicatie Kwaliteitsbewaking en onderwijsevaluatie Onderwijsruimten Bibliotheek Studieboeken en syllabi Computerfaciliteiten Studentenorganisaties en -medezeggenschap Uitwisseling en internationalisering Studiebegeleiding en studievoortgang Studiebegeleiding Studieplanning en studievertraging Studievoortgangscontrole en studieadviezen Opleidings- en examencommissie Opleidingscommissie Examencommissie Onderwijs- en examenregeling Verplichte aanmelding studieonderdelen en tentamens Aanmelding voor cursussen, veldwerken, e.a Aanmelding tentamens Tentamens, regels en richtlijnen Voorschriften voor deelnemers aan tentamens Deeltentamens Hertentamens Tentamenuitslagen en -administratie Vrijstellingen Toelating tot cursussen, veldwerken en masteronderwijs 31 5

4 Toelating studieonderdelen (veldwerken, bachelorthesis) en volgorde van afleggen van examenonderdelen Veldwerken; veiligheid, subsidie en reisverzekering Veiligheid en vaccinaties Subsidiering van verplichte veldwerken en excursies Reisverzekering Stage en scripties Stage- en scriptieregeling Richtlijnen voor de scriptie Afstuderen Bachelorexamen Goedkeuring van het vakkenpakket Aanvragen van het examen en afgifte getuigschrift Beëindiging van inschrijving Dossierverklaring Inschrijving in een masteropleiding Studie- en loopbaanperspectief Studie en loopbaan Loopbaanoriëntatie en arbeidsmarkt Doorstroom naar een masteropleiding Instituten en onderzoeksafdelingen 42 2 Programmabeschrijving Aarde en economie Opbouw van de opleiding Eerste jaar Tweede jaar Derde jaar 46 3 Examenonderdelen 47 4 Bijlagen Docenten Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Andere faculteiten Literatuur Bacheloropleiding, eerste jaar 59 Inhoudsopgave

5 7

6 8 Aarde en economie

7 1 School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 1.1 Welke informatie in welke studiegids? Deze studiegids Aarde en economie bevat informatie over het driejarige bachelorprogramma dat in 2006 start als variant van de opleiding Aardwetenschappen. De opleiding voorziet in kennis van economie, aardwetenschappen, beleid en bestuurskunde. De studie verdiept zich in deze vakken, maar de nadruk ligt niet op de specialisatie erin. Die specialisatie ligt juist in het raakvlak. Studenten worden opgeleid om in staat te zijn multidisciplinair te denken en om duurzame oplossingen voor economisch-maatschappelijke problemen te ontwikkelen die specialisten uit de afzonderlijke disciplines niet hadden kunnen bedenken. De werking van het systeem Aarde is dynamisch en boeiend, maar we willen wel graag veilig wonen, werken en op vakantie gaan. Ook straks, als de invloed van de klimaatverandering nog groter wordt. Maatregelen tegen bedreigende aardwetenschappelijke processen kosten natuurlijk geld, maar kunnen ook heel goed geld opleveren. Aarde en economie houdt zich bezig met vraagstukken als: Hoe houden we overstromingen in het riviergebied in de hand? Wanneer is het veilig en verantwoord om een luchthaven in zee aan te leggen? Hoe lang kunnen we nog in de Randstad wonen? Hoe ga je om met de verwoestende werking van tsunami s en orkanen? Wanneer kunnen we niet meer op dijken alleen vertrouwen? Het Aarde en economie-programma start in september 2006 voor het eerst. In deze gids is wel een overzicht van studieonderdelen voor de gehele 3-jarige opleiding opgenomen, maar gedetailleerde vakomschrijvingen worden alleen voor het eerste bachelorjaar gepubliceerd. De komende jaren zullen de vakomschrijvingen van het tweede en derde jaar uiteraard volgen. Informatie over de overige varianten van de bacheloropleiding Aardwetenschappen is te vinden in een aparte bachelorgids Aardwetenschappen en geoarcheologie. Informatie over de masteropleidingen die worden verzorgd door de School for Earth and Environmental Sciences zijn terug te vinden in de Master Guide Earth Sciences, Environmental Sciences, and Geoarchaeology. Hierin opgenomen zijn de opleidingen: Earth Sciences (inclusief Geoarchaeology) Environment and Resource Management Geosciences of Basins and Lithosphere Hydrology De informatie uit alle gidsen kan ook via de facultaire website worden geraadpleegd. School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 9

8 1.2 FALW-opleidingen in de Aard- en milieuwetenschappen Bachelor Aarde en economie Aarde en economie is een multidisciplinaire opleiding op het raakvlak van Aardwetenschappen en Economie. Studenten leren redeneren vanuit beide oogpunten en creatieve oplossingen ontwikkelen die duurzaam zijn voor het landschap en voor economie en samenleving. Dergelijke oplossingen zijn nodig, omdat bijvoorbeeld de gevolgen van grondstofgebruik en klimaatverandering steeds meer invloed krijgen op de economie en onze leefomgeving. Denk aan energiegebruik, overstromingen, bosbranden, onregelmatige rivierafvoer, intensivering van orkanen en zeespiegelstijging. Aardwetenschappers weten hoe deze global change functioneert en economen weten wat de sociaal-economische gevolgen ervan zijn. Het probleem is dat hun manier van denken niet altijd even goed bij elkaar past. Bij Aarde en economie leer je denken als aardwetenschapper, maar ook als econoom en leidinggevend beleidsmaker. Het centrale leerdoel van de opleiding is dat de student relevante basisbegrippen, inzichten, methoden en technieken uit de fysische aardwetenschappen en de ruimtelijke economie en besluitvormingsprocessen leert beheersen en toepassen binnen het aardwetenschappelijke werkveld. De opleiding is opgezet als een bètagammaopleiding. Het programma bestaat uit (1) verplichte cursorische studieonderdelen, (2) profileringruimte in minors opgebouwd uit samenhangende keuzepakketten met een meer aardwetenschappelijke of economische inhoud en (3) een bacheloronderzoek. Naast speciaal voor de Aarde en economie-opleiding ontwikkelde vakken, worden cursussen gevolgd samen met studenten Aardwetenschappen, of juist met studenten Economie. Het eerste jaar is gericht op een introductie in het wetenschappelijke domein van de opleiding. In het studieonderdeel Aarde en economie wordt een aantal thema s van de opleiding behandeld aan de hand van te bestuderen case studies. Daarnaast zijn er vakken in de basisprincipes van de economie, van de natuurwetenschappen en van de aardwetenschappen. Kennis wordt direct toegepast in de praktijk: door middel van excursies, veldoefeningen en tijdens veldwerk in Limburg. Het tweede jaar concentreert zich op het thema ruimtelijke analyse en beleid (onderdelen als regionale economie, besluitvormingsprocessen, statistiek en digitale ruimtelijke data) en het thema bodem, natuurbeheer en water (vakken als natuurbeheer, -beleid en -ontwikkeling; hydrologie, Kwartairgeologie, bodemkunde, remote sensing en GIS en milieuwetenschappen). Ook dit jaar wordt afgesloten met een praktische onderzoekstraining, ditmaal in Twente. Het derde jaar bestaat naast de verplichte onderdelen als Algemene vorming, Wijsgerige vorming' en Studie en loopbaan, uit profileringruimte die de student de gelegenheid geeft verdiepende accenten aan te brengen(minor) en die deels oriënterend zijn op het vervolgtraject (masteropleiding) van de studie. De 10 Aarde en economie

9 bacheloropleiding wordt afgesloten met een onderzoeksopdracht inclusief verslaglegging (bachelorthesis) Bachelor Aardwetenschappen; richtingen I, II en III Binnen de bachelor Aardwetenschappen is de Aarde het studieobject. Tijdens de opleiding leer je hoe de Aarde als dynamisch systeem functioneert. Je leert gesteenten herkennen en krijgt colleges Global change, die onder meer gaan over de interactie van het aardoppervlak en de atmosfeer. Processen van sedimentatie komen aan de orde en je leert veel over de opeenvolging van gesteentelagen en hun ouderdom en vormingswijze in het studieonderdeel Stratigrafie en sedimentologie. Binnen de colleges Tektoniek worden processen van gebergtevorming en de vorming van sedimentatiebekkens behandeld. In de colleges Paleontologie komt het leven in al zijn vormen in de geologische geschiedenis aan de orde. Ook leer je werken met kaarten en verticale profielen door de aardkorst. Tijdens het eerste jaar wordt die kennis ook in praktijk gebracht tijdens een drietal veldwerken. In het najaar ga je naar de Ardennen, waar je basale veldtechnieken leert en onderzoek doet naar de relatie tussen de geologische opbouw en structuur van de aardkorst en de vormgeving van het landschap (geomorfologie). In het voorjaar houd je je bezig met heel jonge sedimenten tijdens een twee weken durend veldwerk in West Brabant. In de zomer, ten slotte, wordt tijdens een drie weken durende geologische en geomorfologische kartering alle kennis die je in het eerste jaar hebt opgedaan toegepast in een veldwerk van 3 weken in Zuid-Spanje. Aardwetenschappen is een bètastudie die haar basis heeft in de exacte vakken. In het eerste jaar, en ook later tijdens de studie, wordt dan ook ruim aandacht besteed aan wiskunde, scheikunde, natuurkunde, informatica en ecologie. Het vakgebied van de aardwetenschappen is sterk toepassingsgericht. Naast wetenschappelijke vragen over vulkanisme, landschapsontwikkeling, gebergtevorming, sedimentatieprocessen, klimaat, water en milieu zijn er belangrijke en maatschappelijk relevante zaken te bestuderen. Waar bevinden zich fossiele brandstoffen of watervoorraden? Is het mogelijk deze ter beschikking te krijgen en hoe doen we dat? Welke effecten heeft dit en op welke manier zijn de nadelige gevolgen te voorkomen of acceptabel te maken? Bij deze laatste vraagstelling bevinden we ons op milieuterrein Bachelor Geoarcheologie Aardwetenschappen en Archeologie hebben veel met elkaar te maken. Het grootste deel van het archeologisch materiaal zit tenslotte in de bodem en daar houden aardwetenschappers zich mee bezig. Zij beschikken over veel methoden en technieken om de opbouw van de bodem te bestuderen. Daarmee zijn dus ook archeologische vindplaatsen op te sporen en te onderzoeken. Als student van de studierichting Geoarcheologie moet je een aantal belangrijke principes uit de aardwetenschappen begrijpen en die vervolgens toe kunnen passen in verschillende onderdelen van het archeologisch werkveld. Het onderwijsprogramma voor de bacheloropleiding bestaat dan ook wat betreft de theoretische vakken uit een pakket aardwetenschappelijk georiënteerde cursussen, die je samen met de aardwetenschappers volgt en een pakket archeologisch georiënteerde cursussen. Uiteraard krijg je ook een aantal specifieke geoarcheologische vakken. Excursies, veldwerken en stages in binnen- en buitenland maken een wezenlijk onderdeel uit van de studie. Je wordt opgeleid om in een wetenschappelijke, of een meer praktijkgerichte loopbaan in de archeologie aan de slag te kunnen. School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 11

10 1.2.4 Master Earth Sciences De brede masteropleiding Earth Sciences biedt onderdak aan verschillende specialisaties. Een aantal daarvan biedt een vergelijkbare basisopleiding als die van een specialistische onderzoekmaster, maar onderscheidt zich daarvan doordat er meer ruimte is voor eigen invulling van het masterprogramma. Vergelijk b.v. Solid Earth met de specialistische master Geosciences of Basins and Lithosphere. Daarnaast kent de brede master een aantal richtingen die niet vertegenwoordigd zijn in aparte specialistische masters, waaronder Archaeometry, Landscape Archaeology, Science Communication en Education. Paleoclimate and Geo-ecosystems De tweejarige masterspecialisatie Paleoclimate and Geo-ecosystems is opgezet met als doel de processen te begrijpen die het moderne klimaat-geo-ecosysteem bepalen en die in het verleden hebben plaatsgevonden. Naast een inleidende cursus over basisprincipes van de werking van het moderne klimaatsysteem, zal de nadruk worden gelegd op terrestrische en marine geoecosystemen en de factoren die het vastleggen van milieuveranderingen bepalen (cursus Sedimentary Environments: Dynamics and Climate Change Recorders). Daarna zal een drietal cursussen in detail ingaan op de wisselwerkingen tussen klimaatsvariaties en de effecten op de verschillende geo-ecosystemen. Aan het begin staan extreme gebeurtenissen (bijvoorbeeld meteorietinslagen) en orbitaal aangestuurde milieuveranderingen centraal. Vervolgens zullen de cursussen inzoomen op snelle klimaatschommelingen op tijdsschalen van millennia tot seizoenen. De cursusopbouw van de eerste vier maanden van de opleiding is dusdanig opgezet om een goed begrip te kweken voor de interacties tussen klimaat en geoecosystemen. Tevens worden extreme situaties uit de geschiedenis van de Aarde beschreven die behulpzaam zijn bij het voorspellen van toekomstige scenarios. In hoeverre kunnen bijvoorbeeld tijden met extreem hoge CO2-gehaltes gebruikt worden om de gevolgen van antropogene CO2-verhoging in te schatten? Wat zijn de gevolgen van veranderingen van de zeespiegel voor de geo-ecosystemen aan de kust en voor rivierafvoerpatronen? Een serie vervolgcursussen zal bepaalde aspecten van deze problematiek nader toelichten. In de cursus Climate Modeling zal de werkwijze van verschillende computermodellen worden besproken en met behulp van praktische oefeningen worden geïllustreerd. De grote stofkringlopen, zoals de koolstofcyclus, en hun betekenis voor het aardse klimaat en de gevolgen voor terrestrische en marine geoecosystemen staan centraal in de cursus Modern en Past Global Biogeochemical Cycles. De effecten van variaties in het klimaat-geo-ecosysteem op de ontwikkeling van de mens en andersom zijn thema in de cursus Man and Climate: from Hominids to Modern Civilisation. De cursus Climate and Policy belicht de gevolgen en implicaties van milieuvariaties voor politiek beleid en sluit de serie van verplichte cursussen af. Het tweede jaar biedt een scala aan keuzevakken, inclusief cursussen die worden aangeboden door verwante buitenlandse instituten (bijvoorbeeld in Londen, Gif sur Yvette, of Bremen) en de mogelijkheid tot het volgen van stages in de industrie of bij instituten. De laatste fase van de opleiding bestaat uit het uitvoeren van een Research Project en het schrijven van een Master s Thesis. Studenten die de opleiding succesvol afronden zullen: 12 Aarde en economie

11 In alle opzichten een goed overzicht hebben van het Paleo-klimatologisch en geo-ecologisch onderzoek; In staat zijn verschillende methodes toe te passen met betrekking tot klimaat en milieureconstructie; Een actueel beeld hebben van de wetenschappelijke literatuur en in staat zijn deze kritisch te beoordelen; In staat zijn de verworven wetenschappelijke kennis binnen een beperkte tijd mondeling en schriftelijk te presenteren en te verdedigen tegenover een professioneel publiek; Geleerd hebben hoe ze hun eigen onderzoeksdoelen kunnen formuleren; In staat zijn te functioneren en samen te werken binnen een groep. De opleiding zal de student in staat stellen: Een PhD-thesis uit te voeren in paleoklimatologie, paleo-oceanografie, geomorfologie, Kwartairgeologie, of verwante onderzoeksvelden; Te werken bij een bedrijf of bureau dat onderzoeks- of beleidsgericht is, aangezien de student de grondslagen van het wetenschappelijk denken, werken en de verslaglegging geleerd heeft. Solid Earth Solid Earth richt zich op de studie van diepere lagen van de aardkorst en de lithosfeer alsmede op de oorsprong, opvulling en deformatie van sedimentatiebekkens. Vanuit de disciplines tektoniek, petrologie, geofysica, en (isotopen-)geochemie wordt inzicht verkregen in processen als subductie, korstdeformatie, vulkanisme, metamorfose en continentale botsingen, met als gevolg opheffing, daling en erosie. De disciplines structurele geologie en sedimentologie richten zich op het begrijpen van structuren waarin olie en gas gevonden kunnen worden, en op de relaties tussen processen op grote diepte en resulterende deformatie aan het aardoppervlak, inclusief de sedimentaire stratigrafie. Het basisdeel van deze specialisatie is identiek met het basisdeel van de onderzoeksmaster Geosciences of Basins and Lithosphere. Er zijn twee masterrichtingen in de geoarcheologie, te weten Archaeometry en Landscape Archaeology. Archaeometry is gericht op de chemische en fysische kant van vindplaatsen en de gevonden voorwerpen: hoe oud is het, waar komt het vandaan, hoe is het gemaakt, waar kunnen we wat vinden? Binnen de specialisatie maak je ook kennis met de bio-archaeology, die moderne technieken in bio-materiaalstudies behandelt. Landscape Archaeology is georiënteerd op het (archeologisch) landschap en is dus vooral gericht op het aardoppervlak. Deze richting bestaat in belangrijke mate uit geomorfologische onderdelen. De variant Education heeft als doel je op te leiden als eerstegraads bevoegd docent Aardrijkskunde en bestaat uit 1 jaar mastervakken in bij Aardwetenschappen en 1 jaar lerarenopleiding bij het Onderwijscentrum. Het aardwetenschappelijk pakket is voor een belangrijk deel vrij in te vullen. Verplicht zijn in ieder geval een Research Project en het vak Sociale geografie II. Verder is het, gezien de inhoud van het schoolvak Aardrijkskunde in het middelbaar onderwijs, raadzaam in ieder geval voldoende achtergrondkennis in voornamelijk sociaal en fysisch geografische onderwerpen op te bouwen. School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 13

12 De lerarenopleiding bestaat uit vijf onderdelen: het opdoen van werkervaring in het onderwijs via een stage of baan (30 stp.), vakdidactiek (9 stp.), algemene didactiek/pedagogiek (9 stp.), onderzoek van onderwijs (8 stp.) en een keuzeprogramma (4 stp.). Aangezien de opleiding zeer praktijkgericht is, vormt het opdoen van werkervaring een belangrijk onderdeel. Science Communication is een bèta-breed georganiseerd programma waarbij je in staat gesteld wordt een goede communicator te worden op je eigen wetenschapsgebied, bijvoorbeeld in de journalistiek, als educatief medewerker, of in een museum. Hiervoor geldt dat 1 jaar bij Aardwetenschappen wordt opgevuld en 1 jaar bestaat uit vakken bij de afdeling Wetenschapscommunicatie Master Geosciences of Basins and Lithosphere De onderzoeksmaster Geosciences of Basins and Lithosphere (GBL) is een 2-jarige opleiding gericht op sedimentaire bekkens en de diepere lithosfeer. De opleiding heeft tot doel studenten op te leiden tot specialisten die inzicht hebben in de vorming van sedimentaire bekkens en de processen die hier direct of indirect mee samenhangen. Het programma is onderverdeeld in drie specialisatierichtingen, te weten Sedimentary basins, architecture and evolution, Continental lithosphere, composition and rates of processes en Petroleum Systems, development and regional geology. Deze onderzoeksmaster is gericht op het verbreden en verdiepen van kennis, maar vooral ook op de toepassing ervan in verschillende contexten en het leggen van verbanden tussen verschillende vakgebieden binnen de Aardwetenschappen. Het meest bijzondere aan deze onderzoeksmaster is het internationale karakter ervan: een deel van het curriculum kan gevolgd worden aan 1 (of meer) van de gelieerde buitenlandse instituten, die allemaal hun eigen specialisaties in cursusvorm voor dit programma beschikbaar stellen. Bovendien rust de onderzoeksmaster op een hechte samenwerking met het bedrijfsleven, bijvoorbeeld in de vorm van stageplaatsen. Momenteel is actieve participatie geregeld met Shell, Norsk-Hydro, Total, GFZ, IFP en TNO. Het netwerk van de 8 deelnemende universiteiten bestaat naast de Vrije Universiteit uit de 'Université Pierre et Marie Curie' uit Parijs, Université de Rennes uit Rennes, de Eötvös Lorand University uit Boedapest, de Universiteit van Gent, University of Bergen, de Norwegian University of Science and Technology uit Trondheim en de Technische Universiteit (RWTH) uit Aken. Toekomstmogelijkheden voor afgestudeerden liggen onmiskenbaar in het wetenschappelijk onderzoek en het bedrijfsleven, maar tevens in beleidsfuncties of onderzoeksfuncties bij overheden. Denk hierbij onder andere aan toepassing van opgedane kennis ten bate van het gebruik van sedimentaire bekkens als 1) bron voor voorraden van water, geothermische energie, gas en olie, 2) opslagplaats voor bijvoorbeeld water, aardgas, afval (inclusief radioactief afval) en CO2-afscheiding. De onderzoeksmaster kent specifieke toelatingseisen. Zie voor meer informatie de website: 14 Aarde en economie

13 1.2.6 Master Hydrology De hydrologie houdt zich bezig met het voorkomen, de beweging en de chemische samenstelling van grond- en oppervlaktewater. Het is een sterk toegepaste natuurwetenschappelijke discipline met een groot maatschappelijk belang. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder andere: de beschikbaarheid van schoon drinkwater, een duurzame benadering tot het gebruik van grond- en oppervlaktewatervoorraden en de relaties tussen veranderingen in de waterkringlopen en die in ecosystemen en het klimaat. Het masterprogramma Hydrology kent twee specialisatierichtingen. In de Hydrogeology-specialisatie ligt de nadruk op regionale grondwaterstroming in relatie tot de geologie en de interactie van water met mineralen en bacteriën in de onverzadigde en verzadigde zones. In de Ecohydrologyspecialisatie ligt de nadruk meer op het combineren van hydrologische concepten met bodem-, vegetatie- en atmosfeeruitwisseling van water en andere stoffen. Hiermee wordt een nauwe relatie gelegd met de ecologie en de masterspecialisatie Paleoclimate and Geo-ecosystems van de master Earth Sciences. Beide specialisaties hebben een theoretische component, veldwerken, excursies en computersimulatieoefeningen in het programma Master Environment and Resource Management De masteropleiding Environment and Resource Management heeft een 1-jarig programma. De opleiding concentreert zich op de wetenschappelijke concepten en methoden die nodig zijn om de oorzaak van veranderingen in het milieu te begrijpen en om milieuproblematiek te helpen oplossen. Een belangrijk deel van het programma houdt zich bezig met thema s en methoden die hun oorsprong hebben in de milieueconomie, met name om te bepalen wat de effectiviteit en efficiency van bepaalde oplossingen voor milieuproblemen is. Milieuproblemen worden hier gedefinieerd als een antropogene verstoring in de relatie tussen milieu en maatschappij, zoals deze wordt ervaren door groepen individuen, organisaties, of instituten. Daarom zijn milieuproblemen vooraleerst maatschappelijke problemen. Het hoofddoel van de opleiding is het opleiden van studenten tot experts in het management van natuurlijke hulpbronnen en het milieu, opdat ze concepten, technieken en methoden kunnen toepassen in het verkrijgen van inzicht in milieuproblematiek en kunnen bijdragen aan het oplossen daarvan. Resource management slaat hier specifiek op het gebruik van ruimte en natuurgebieden. De opleiding probeert een gemeenschappelijke taal te creëren onder experts van verschillende relevante disciplines, zodat zij op een effectieve manier en in een multidisciplinaire omgeving kunnen werken aan milieuproblematiek. Daarnaast wordt een multidisciplinaire gereedschapskist aangereikt, in de zin van praktische toepassing van methoden en technieken. 1.3 Programma en vakken Het studieprogramma van Aarde en economie en de daarbij behorende vakomschrijvingen zijn te vinden in de respectievelijke hoofdstukken 2 en 3 van de papieren Bachelorgids, maar ook online op Aarde en economie (BSc). Het opleidingprogramma van iedere opleiding is formeel vastgelegd in de Onderwijsen Examenregeling (OER). Daarin kun je altijd terugzoeken hoe je vakkenpakket opgebouwd moet zijn om te kunnen afstuderen. Omdat in de loop der jaren veranderingen worden doorgevoerd in de samenstelling van de opleiding, en er dus School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 15

14 ieder jaar nieuwe OERen worden gemaakt, kun je via de facultaire website altijd nog een OER raadplegen van het jaar waarin jij begon met de studie. 1.4 Toelatingsvoorwaarden Aarde en economie Vooropleidingseisen De toelatingseis voor de bachelorvariant Aarde en economie is een vwo-diploma met profiel: Economie en Maatschappij, Natuur en Techniek, of Natuur en Gezondheid. Studenten met een vwo-profiel Cultuur en Maatschappij hebben uitsluitend instroomrechten tot de opleiding als zij beschikken over een voldoende eindexamen voor Wiskunde 1 of 2. Voor iedereen geldt daarnaast dat Nederlands en Engels op vwo-niveau verplicht zijn gesteld. Vrijstelling van de vooropleidingseis op grond van andere diploma s Een (propedeutisch) diploma hbo geeft toegang tot de bacheloropleiding Aarde en economie. De faculteit stelt hierbij dezelfde eisen voor wiskundekennis als bij het vwo-diploma. Ook de Engelse taal zal op vwo-niveau beheerst dienen te worden. Aankomende studenten zullen hun eventuele deficiënties ingehaald moeten hebben vóór ze aan een opleiding aan een universiteit mogen beginnen. Verdere informatie over toelating met een andere vooropleiding (onder andere colloquium doctum) staat vermeld in de onderwijs- en examenregeling van de opleiding, of wordt verstrekt door de afdeling Studentendecanen, tel Zie ook > studenten > Reglementen > Onderwijs- en examenregelingen. Toelatingsonderzoek/Colloquium doctum Voor hen die niet voldoen aan één van de hierboven gestelde eisen, bestaat de mogelijkheid, wanneer de leeftijd van 21 jaar of ouder is bereikt, een universitair toelatingsonderzoek, colloquium doctum, te doen. Informatie hierover is te verkrijgen bij de afdeling Studentendecanen. 1.5 Doelstelling en eindtermen Aarde en economie Doelstellingen van de opleiding De afgestudeerde bachelor wordt geacht met succes een aansluitende masteropleiding te kunnen volgen binnen het gedefinieerde domein van de opleiding. Daartoe zijn de volgende primaire doelstellingen gedefinieerd: De afgestudeerde bachelor heeft voldoende theoretische kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van relevante delen van de fysische aardwetenschappen (met name gericht op het aardoppervlak); De afgestudeerde bachelor heeft voldoende theoretische kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van de ruimtelijke economie en bestuurlijke besluitvormingsprocessen en regelgeving met name op het gebied van inrichting, beheer en duurzaam gebruik van de Aarde; De afgestudeerde bachelor is in staat een (beperkte) integrale aardkundige en economische analyse uit te voeren voor een gebied (regio) op basis van kennis van en inzicht in geologie, hydrologie, cultuurhistorie, natuurbeleid, inrichting en 16 Aarde en economie

15 infrastructuur en regionale economische ontwikkeling en op basis van die analyse een visie te geven over het huidige en toekomstige ontwikkelingsbeleid; De afgestudeerde bachelor heeft een eerste ervaring met wetenschappelijk onderzoek, die gaandeweg wordt opgedaan door gerichte onderzoekstrainingen en vervolgens door deelname aan een begeleid wetenschappelijk onderzoeksproject op bachelorniveau; De afgestudeerde bachelor bezit academische vaardigheden waaronder zelfstandigheid en onafhankelijkheid, communicatief gedrag en samenwerking en een kritische attitude en bewustzijn met betrekking tot de morele en ethische dimensies van wetenschappelijk onderzoek en de toepassing daarvan Eindtermen bacheloropleiding Eindtermen theoretische kennis, inzicht en vaardigheden m.b.t fysische aardwetenschappen De bachelor heeft kennis van en inzicht in de eigenschappen en structuur van de Aarde en van de werking van het Systeem Aarde als systeem van lagen (sferen): lithosfeer, hydrosfeer, biosfeer en atmosfeer), kringlopen van materie, endogene en exogene dynamische processen; De bachelor heeft kennis van en inzicht in de elementaire processen van erosie, transport en sedimentatie, die het aardoppervlak beïnvloeden en vorm geven; De bachelor heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste hydrologische processen, waaronder de kringloop van het water: neerslag, verdamping, infiltratie, stroming van het water in de onverzadigde en verzadigde zones, waterafvoer, oppervlaktewater en grondwater; De bachelor heeft kennis van en inzicht in de interactie van bodem, water en atmosfeer en het daarmee samenhangende ecosysteem; De bachelor heeft basale kennis van en inzicht in de relevante bètadisciplines (wis- en natuurkunde, scheikunde en biologie), tot een niveau dat noodzakelijk is voor een begrip van natuurlijke processen, die het door de mens benutte aardoppervlak betreffen. Eindtermen theoretische kennis, inzicht en vaardigheden m.b.t ruimtelijke economie, besluitvormingsprocessen en regelgeving De afgestudeerde bachelor heeft kennis van en inzicht in de essentiële economische basisprincipes die van belang zijn voor vragen over gedrag van consumenten, producenten en de rol van de overheid in het economische proces; De afgestudeerde bachelor heeft kennis van en inzicht in de relatie tussen ruimte en economie, waarbij bijzondere aandacht wordt besteed aan locatiebeslissingen, regionale economische ontwikkeling, handel, de werking van de grondmarkt en ruimtelijk ordeningsbeleid; De afgestudeerde bachelor heeft inzicht in de gevolgen van de inrichting van het landschap voor water, natuur, werken, wonen, recreatie en transport (o.a. milieueffectrapportages en risicoanalyses); De bachelor heeft een brede kennis van en inzicht in politieke en maatschappelijke planologische besluitvormingsprocessen; De bachelor heeft brede kennis van de relevante interacties tussen verkeer en vervoer, ruimtelijke ontwikkeling, en milieu vanuit een positief en normatief economisch perspectief. School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 17

16 Eindtermen integrale aardkundige analyse en economische analyse De bachelor kan vraagstukken op het gebied van de inrichting van het landschap ten behoeve van wonen, werken, natuurbeheer, recreatie en transport analyseren en met de opgedane multidisciplinaire kennis voorstellen formuleren om deze op te lossen (vaardigheden in probleemoplossing); De bachelor kan multidisciplinair denken en verbanden leggen tussen aardwetenschappelijke en economische informatie-inhouden; De bachelor is in staat om vakliteratuur en rapporten op aardwetenschappelijk en economisch gebied met betrekking tot gebruik van aardse hulpbronnen en inrichting van de ruimte te lezen, te begrijpen en kritisch te beoordelen. Eindtermen ervaring met wetenschappelijk onderzoek De afgestudeerde bachelor kan op systematische wijze zelfstandig informatie verwerven op basis van (een beperkte) beleidsgerichte aardwetenschappelijk/economische vraagstelling; De afgestudeerde bachelor kan deze informatie selecteren en structureren en in onderlinge samenhang brengen en interpreteren; De afgestudeerde bachelor kan eigen onderzoeksresultaten en die van anderen schriftelijk en mondeling op heldere wijze presenteren. Eindtermen academische vaardigheden De afgestudeerde bachelor heeft inzicht in de rol van de Aardwetenschappen en de Economie in wetenschap, samenleving en beroepspraktijk; De afgestudeerde bachelor heeft inzicht in het belang, de reikwijdte, toepassing en verantwoordelijkheden van wetenschappelijk onderzoek, het wetenschapsgebied en het bestaan en de betekenis van naastliggende vakgebieden; De afgestudeerde bachelor kan in zijn/haar vak op academisch werk- en denkniveau functioneren en verder leren; De afgestudeerde bachelor kan zich een oordeel vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke en ethische aspecten; De afgestudeerde bachelor bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan; De afgestudeerde bachelor is in staat een weloverwogen keuze te maken voor nadere specialisatie in het vervolgtraject van de studie (masteropleiding), dan wel voor het functioneren op de arbeidsmarkt; De student leert vakliteratuur in de Nederlandse en Engelse taal zelfstandig te bestuderen. 1.6 Jaarindeling, roosters en studiebelasting Jaarindeling en roosters De bachelorprogramma's binnen de School for Earth and Environmental Sciences zijn opgezet volgens de academische kalender van de VU. De kalender is onderverdeeld in zes periodes. 18 Aarde en economie

17 Voor geldt: Periode 1, week 36 t/m 43, september en oktober 2006; Periode 2, week 44 t/m 51, november en december 2006 Periode 3, week 2 t/m 5, januari 2007 Periode 4, week 6 t/m 13, februari en maart 2007 Periode 5, week 14 t/m 22, april en mei 2007 Periode 6, week 23 t/m 26, juni 2007 In enkele gevallen worden cursussen gespreid over opeenvolgende periodes, terwijl in het late voorjaar en vroege zomer door excursies en veldwerken van de uniforme kalender wordt afgeweken. De laatste week van een periode is gewoonlijk een tentamenweek. De gedetailleerde uitgewerkte roosters voor alle studieonderdelen zijn terug te vinden op het roosterbord in de F-1 gang en zijn te raadplegen via internet > studenten > bacheloropleidingen > Aardwetenschappen en Geoarcheologie > roosters. Of Aarde en Economie > roosters. De gedetailleerde roosters voor de periode tot de Kerst worden doorgaans in de zomer (juli) vastgesteld en bekend gemaakt. Voor het onderwijs van januari t/m juli/augustus zijn de roosters medio november klaar. Een jaarlijks uitgegeven roosterschema waarin gehele studiejaren in schema worden weergegeven is eveneens te downloaden van het net Studielast per periode, per jaar, per opleiding Binnen iedere periode van acht weken wordt onderwijs gegeven met een gemiddelde studielast van 12 stp. Een studiejaar bestaat uit 60 studiepunten (volgens het European Credit Transfer System), wat overeenkomt met 1680 studiebelastingsuren per jaar. Een studiepunt komt dus overeen met 28 uur studietijd. Een week voltijds studie bedraagt ongeveer 1,4 stp. De studielast van de gehele bacheloropleiding bedraagt 180 stp Roosterwijzigingen Door omstandigheden is het onvermijdelijk dat er, nadat een rooster in alle details is vastgelegd en bekend gemaakt, soms roosterwijzigingen worden doorgevoerd. Belangrijke roosterwijzigingen worden doorgaans ruim van te voren aangekondigd. Als dit al voor het starten van de cursus bekend is, zullen de studenten die zijn aangemeld via TIS hiervan veelal via op de hoogte worden gesteld. Ook via de facultaire website worden via de Onderwijsmededelingen onder het thema Studenten, belangrijke mededelingen gepubliceerd. Bij kleine wijzigingen volstaat soms een mededeling op het eerste college, of op Blackboard. 1.7 Studentenvoorzieningen Studiesecretariaat en -coördinatie Op het studiesecretariaat kan men terecht voor algemene inlichtingen over de studie, het aanvragen van examens en getuigschriften, overzichten van studieresultaten en het doorgeven van een wijziging. Elke student is verplicht om adreswijziging, wijziging of beëindiging van studie, dan wel langdurige studieonderbreking, direct door te geven aan het studiesecretariaat. Voor het eerst ingeschreven studenten moeten zich bij het begin van de opleiding melden op het studiesecretariaat voor de registratie van administratieve gegevens (met pasfoto). School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 19

18 Aardwetenschappen Studiesecretariaat: mw. Anouk Kist, kamer C-118a, tel Openingstijden: maandag t/m donderdag van uur. Vrijdag gesloten. Mail: Onderwijscoördinatie De onderwijscoördinator en bachelorcoördinatoren zijn belast met onderwijszaken als de uitvoering van het onderwijsbeleid, kwaliteitszorg, de roosters en de redactie van de studiegids. Onderwijscoördinatie: dr. ir. M. Bergwerff, kamer C-124, tel ; (aanwezig van maandag t/m donderdag). Bachelorcoördinator Aarde en economie: mw. drs. M. Molendijk, kamer A-621, tel ; Bachelorcoördinator Aardwetenschappen: mw. dr. B.P. Zoetemeijer, kamer E-154, tel ; Studieinformatie en -communicatie Informatie met betrekking tot de studie wordt via een veelheid aan kanalen aan de studenten aangeboden. Er is een studiegids (papier en online), blackboard, facultaire website, TIS, etc. Vanaf september 2006 zal via een centrale 'portal' toegang te krijgen zijn tot de verschillende digitale systemen en hoeft daarvoor nog maar een maal ingelogd te worden. Voor de duidelijkheid even de volgende indicatie omtrent welke studieinformatie waar wordt aangeboden: Blackboard: gedetailleerde informatie op cursusniveau aangeboden door de docenten. Studiegids (papier en online via de facultaire website): algemene informatie over de faculteit, de School en de opleiding: o.m. regelingen, voorzieningen, studieprogramma's, vakomschrijvingen, etc. TIS: aanmelding voor cursussen en tentamens, inzage in studieresultaten. Facultaire website: informatie op facultair en opleidingsniveau; o.m. roosters, online studiegidsen, reglementen, studiebegeleiding, veldwerksubsidies, facultaire voorzieningen, onderzoeksafdelingen, nieuws, etc. VU-website: algemene informatie op universiteitsniveau; w.o. inschrijving, studiefinanciering, advies en begeleiding, inspraak en reglementen, voorzieningen en digitale services, etc. Nieuws m.b.t. onderwijs Nieuws op het gebied van onderwijs aan de faculteit wordt gepubliceerd op de facultaire website (onder het thema Studenten > Onderwijsmededelingen/ School announcements). Ook GeoVUsie zal soms over gaan tot het opnemen van onderwijsmededelingen in het tweewekelijks blad, NogSteeds. Het is verder belangrijk dat alle studenten regelmatig het facultaire account controleren dat zij hebben toegewezen gekregen bij de aanvang van de opleiding Dit is het enige mailadres dat de faculteit (w.o. ook Onderwijsbureau, studiesecretariaat, examencommissie, e.a.) zal gebruiken om via te communiceren. Andere mailadressen zijn niet bekend bij de onderwijsadministratie, 20 Aarde en economie

19 ook niet wanneer deze door de student zijn ingevoerd in digitale systemen als b.v. blackboard, of TIS Kwaliteitsbewaking en onderwijsevaluatie Studieonderdelen worden periodiek schriftelijk geëvalueerd. Bij de evaluaties wordt een vragenlijst van het VU Onderwijscentrum gebruikt. Dit centrum zorgt ook voor de uitwerking van de evaluaties. De evaluatierapporten van het Onderwijscentrum hebben een strikt vertrouwelijk karakter; zij worden toegezonden aan de leden van de opleidingscommissies. Indien de schriftelijke evaluatie daar aanleiding toe geeft, worden de uitkomsten van de cursusevaluatie(s) met de betreffende docent(en) en afdelingshoofd(en) besproken. Tevens wordt een samenvatting gemaakt door het Onderwijscentrum van geëvalueerde studieonderdelen binnen bepaalde fasen van de opleidingen. De opleidingscommissie adviseert het faculteitsbestuur gevraagd en ongevraagd over de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding als geheel en in afzonderlijke studieonderdelen op basis van de evaluatieresultaten. Individuele docenten kunnen ook buiten de vaste evaluatierondes om hun onderwijs laten evalueren door middel van de vragenlijsten van het Onderwijscentrum. Tevens kunnen studenten door tussenkomst van de opleidingscommissie verzoeken om bepaalde onderdelen te laten evalueren Onderwijsruimten De onderwijsruimten die door de opleidingen in de Aardwetenschappen worden gebruikt, bevinden zich in het bètagebouw, aan De Boelelaan De middelgrote collegezalen waarin veel van de eerste- en tweedejaarscolleges worden gegeven, zijn F-123, C-147, F-153 en S-201. Practica spelen zich voornamelijk af in F-401 (computerpractica), F-253 (paleontologie- en stenencollectie) en F-201 (microscopiezaal). Tevens worden de kleine zalen F 301, F-453 en C-638 gebruikt. Een voor studenten algemeen toegankelijke computerruimte bevindt zich op F-229. Voor werkzaamheden in de masterfase zijn afdelingsgebonden werkruimtes aanwezig met computerfaciliteiten. Computerondersteund onderwijs wordt gegeven in F-401, soms in de kleinere zalen in de T-vleugel op de vierde verdieping. Zie ook de informatie onder computerfaciliteiten Bibliotheek In de Bètabibliotheek vindt men de boeken- en tijdschriftencollecties Aardwetenschappen, Biologie, Milieuwetenschappen (IVM), Algemene Vorming, Natuur- en Sterrenkunde, Scheikunde, Informatica en Wiskunde. Ook is er een grote collectie aardwetenschappelijke kaarten. De collecties staan in open opstelling en kunnen voor het grootste gedeelte, zonder tussenkomst van het bibliotheekpersoneel, worden geraadpleegd. Boeken en kaarten kan men lenen op vertoon van een bibliotheekpas of een studentenchipkaart. Van boeken, die verplicht zijn voor bepaalde tentamens, is in ieder geval één exemplaar aanwezig. Tijdschriften worden niet uitgeleend, maar kunnen in de bibliotheek gekopieerd worden. Het zoeken naar een boek of (gedrukt) tijdschrift gebeurt m.b.v. de online publiekscatalogus (opc) In dit systeem kan worden gezocht op titel, auteur, trefwoord of systematische code (Library of Congress Classification) Kaarten kan men opzoeken in een Inventarismap, die o.a. bij de balie staat. De meeste tijdschriften zijn online beschikbaar via de UBVU-website ( Om buiten de campus toegang te krijgen tot de digitale School for Earth and Environmental Sciences, bachelorprogramma Aarde en Economie 21

20 collectie heb je een VU-net-id nodig. Meer informatie op de UBVU-website > Digitale diensten. Zie ook voor nadere informatie over het lenen, het bibliotheekreglement, de overige bibliotheken van de VU, de studiezalen, webcursussen informatievaardigheden, enz. de UBVU-website. Vakreferenten: drs. Sandra de Maesschalck voor o.a. Aardwetenschappen en Algemene Vorming en drs. Ralph de Vries voor Milieukunde; kamer P620, tel. (020) De Bètabibliotheek bevindt zich op de zesde verdieping van het gebouw Wiskunde en Natuurwetenschappen, ingang De Boelelaan Openingstijden: maandag t/m donderdag van uur en vrijdag van uur. Telefoon balie: (020) De Bibliotheek Economie bevindt zich in de B-vleugel van het hoofdgebouw op de derde en vierde verdieping (ingang bij 3B-01). Openingstijden, maandag t/m vrijdag: Uitleenbalie; 9.00 tot uur; Studiezalen; 9.00 tot uur Studieboeken en syllabi Studieboeken zijn onder meer verkrijgbaar bij de VU Boekhandel, hoofdgebouw, tel , Syllabi worden meestal tegen vergoeding verstrekt door de docenten. Veel studiemateriaal wordt tegenwoordig online via Blackboard aangeboden. De kosten van studiebenodigdheden voor eigen gebruik, zoals boeken, syllabi en practicummaterialen, etc., zijn voor rekening van de student. De faculteitsvereniging GeoVUsie (zie ook later) zorgt voor gezamenlijke boekenaanschaf met korting Computerfaciliteiten Studenten die zich inschrijven bij de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen worden op dat ogenblik geregistreerd als gebruiker van het facultaire computernetwerk, waardoor ook een persoonlijk adres en toegang tot internet verkregen wordt. Van het netwerk is gebruik te maken via de binnen de faculteit opgestelde computers, bijvoorbeeld in zaal F-229b. Daarnaast is het toegestaan gebruik te maken van onderwijszalen met computers (F401 en de zalen op T4), maar ALLEEN op de tijdstippen dat daarin geen onderwijsactiviteiten zijn geroosterd. Deze roostering wordt kenbaar gemaakt bij de ingang van de zaal. Een docent is te allen tijde bevoegd studenten te verzoeken de zaal te verlaten, wanneer deze voor onderwijsactiviteiten nodig is. Printbeleid Alle FALW-studenten krijgen ieder jaar in begin september een printbudget van 800 'printpunten'. Deze punten worden afgeschreven van het tegoed volgens de puntenlijst: A4 ZW 1 punt A4 kleur 10 punten (aanvragen bij de zaalhulp) A3 kleur 20 punten (aanvragen bij de zaalhulp) Verhogen van het printbudget kan met 250 printpunten (15 euro) bij GeoVUsie, iedere woensdag van tot uur. Restitutie, of meenemen van punten naar 22 Aarde en economie