Werkzoekende wordt loopbaanondernemer

Transcriptie

1 Werkzoekende wordt loopbaanondernemer 1

2 WERKR8! werd gerealiseerd met de steun van het Europees Sociaal Fonds. Jobcentrum is promotor van dit project. JES en Dominiek Savio Instituut zijn partners. Redactie: Els Ghesquière, Kaat Vanderper en Bart Coopman (Jobcentrum), Jeroen Bels (JES), Sarah Taelman en Loes Maelfait (Dominiek Savio Instituut) Gelijkheid en diversiteit liggen ons nauw aan het hart. Als we in onze teksten spreken over hij of zij, bedoelen we uiteraard mannen én vrouwen. De keuze werd enkel gemaakt ter bevordering van de leesbaarheid Alles uit deze uitgave mag worden gekopieerd, aangepast, verbeterd en verspreid. Uiteraard verwachten we in dat geval dat je ons als bron vermeldt.

3 Don t use BIG words. They mean so little. (Oscar Wilde)

4 4

5 VOOR JE GAAT ZITTEN OM DEZE HANDLEIDING TE LEZEN Is WERKR8! wel iets voor mij? Ben je bezig met het voorbereiden van jongeren op werk? Begeleid je werkzoekenden? Ben je op zoek naar een manier waarop jongeren en werkzoekenden hun sterktes beter kunnen uitdrukken? Mis je (soms) een rode draad door je leer- of begeleidingsproces? Zoek je een nieuwe invalshoek waarmee werkzoekenden of leerlingen het heft zelf meer in handen nemen? Minstens 2 keer ja? Mooi, dan hebben we elkaar gevonden! Ja maar... Betekent dit dan dat ik mijn manier van werken helemaal moet omgooien? Moet ik nu plots de commerciële toer op en mensen verkopen? Of zal WERKR8! mij verplichten om allerhande (veel te moeilijke) oefeningen te gebruiken? Nee, helemaal niet! Deze handleiding legt je stap voor stap uit wat WERKR8! is en hoe je het kan gebruiken. Hopelijk inspireert het je om er mee te experimenteren. Knip, puzzel en vervorm naar hartelust! 5

6 6

7 INHOUD 1 7

8 8

9 INHOUD 1. inleiding Waarom WERKR8!? WERKR8! kort samengevat Business model MARKETING... JAKKES!? Business model THINKING Het business model canvas Verschillende velden Voorbeelden Dynamiek van het model Meer weten? Van business model canvas naar WERKR8! Loopbaanondernemer? Loopbaancompetenties WERKR8! model Verschillende velden Dynamiek van het model Voorbeelden Aan de slag WERKR8! in trajectbegeleiding naar werk 45 Stap 1: Werkzoekende wordt loopbaanondernemer - bewustwording 45 Stap 2: Wie ben ik en wat kan ik - zelfreflectie 46 Stap 3: Wat wil ik - marktverkenning 51 Stap 4: Waar en hoe - jobhunting 54 Stap 5: Sticky statement WERKR8! in het onderwijs Inleiding Aan de slag met WERKR8! Didactische uitwerking van WERKR8! 63 A. Algemeen 3e graad 63 B. 3e graad - 1e leerjaar 65 C. 3e graad - 2e leerjaar 70 D. 3e graad - specialisatiejaar 77 Bijlages 85 Bijlage 1: Vragenlijst loopbaancompetenties 87 Bijlage 2: Matchmaker 95 Bijlage 3: Eindtermen en voeten 97 9

10 10

11 1. INLEIDING 1.1. WAAROM WERKR8!? Hoe komt het dat sommige werkzoekenden en werkgevers elkaar niet vinden? Zijn werkgevers te veeleisend? Of beschikken de kandidaten over te weinig competenties? Volgens ons is er meer aan de hand. Ken jij de meerwaarde van jouw klant? En weet jouw klant wat hij te bieden heeft dat díe werkgever net wil? Dat is de essentie van Werkr8! WERKR8! KORT SAMENGEVAT Werkzoekenden stellen hun eigen business plan op het WERKR8!-model. Dit model ordent in eerste instantie informatie die al beschikbaar is vanuit eerdere ervaringen en activiteiten. De werkzoekende, student of werknemer én de begeleider of leerkracht krijgen zo enerzijds een duidelijk zicht op vaardigheden, wensen, randvoorwaarden, hulpbronnen,... Anderzijds werken ze ook aan een realistisch beeld over de eisen van de arbeidsmarkt en de werkgever. Door vraag én aanbod in kaart te brengen, creëren we een extra dimensie: de meerwaarde van de kandidaat voor de werkgever. De werkzoekende komt zo tot zijn sticky statement ; een p(l)akkend verhaal waarmee hij een werkgever (en zichzelf) kan overtuigen van zijn troeven. Met dit sticky statement is hij gewapend om de arbeidsmarkt te betreden op zoek naar een passende tewerkstelling: hij weet wie hij is, wat hij kan, wat hij wil, waar hij dit wil en waarom hij dit wil. WERKR8! transformeert op die manier werkzoekenden tot loopbaanondernemers die hun eigen loopbaan in handen nemen. 11

12 12

13 BUSINESS MODEL CANVAS 2 13

14 14

15 2. BUSINESS MODEL 2.1. MARKETING... JAKKES!? Tijdens een sollicitatiegesprek stelde de rekruteerder een kenismakingsvraag aan een sollicitant: Stel jezelf eens voor. De werkzoekende antwoordde: Ik ben Tim, 34 jaar en woon in Roeselare. Ik startte een universitaire opleiding maar ik werkte dit niet af. Nadien zocht ik naar werk maar ook dat liep niet van een leien dakje. In de eerste minuut van het sollicitatiegesprek gaf de kandidaat op die manier al twee redenen om niet in dienst genomen te worden. Stel dat ik een garage binnenstap om een nieuwe wagen te kopen. De verkoper vertelt me dat het een mooie auto is. Alleen is de koffer wat klein en ligt het verbruik wat aan de hoge kant. Zou ik de wagen nog kopen, denk je? Of kan hij me meer overtuigen met het argument dat deze wagen na vijf jaar een hogere verkoopwaarde heeft dan andere auto s uit hetzelfde segment? Met andere woorden: kan marketing ons helpen bij het begeleiden van werkzoekenden? In dit hoofdstuk nemen we je even mee in de logica van ondernemingen. Later maken we de transfer naar het begeleiden van werkzoekenden BUSINESS MODEL THINKING Marketing, verkopen, business modellen,... Het zijn begrippen die niet altijd een positieve bijklank hebben bij trajectbegeleiders en leerkrachten. Het loont nochtans de moeite om deze andere wereld eens van naderbij te bekijken. Een business model is daartoe een concrete tool. Het is de logica waarmee een organisatie zichzelf financieel in stand houdt. Productie, grondstoffen, kosten, baten, klanten, marketing,... Het is geen eenvoudige opgave om het overzicht te bewaren. Nochtans is dit belangrijk om de onderneming aan te passen aan voortdurende veranderingen in de omgeving HET BUSINESS MODEL CANVAS Er zijn bibliotheken vol geschreven over business modellen. Het business model canvas van Alexander Osterwalder biedt een visuele en snelle methode om complexe organisaties vereenvoudigd weer te geven. Het business model van een onderneming past op deze manier op 1 blad. 15

16 16

17 2.4. VERSCHILLENDE VELDEN Het business model canvas bestaat uit 9 velden die samen een helder overzicht bieden over het bedrijf, het product of de dienst die aangeboden wordt. Key Resources Middelen & grondstoffen Dit veld omschrijft de bronnen van het bedrijf: grondstoffen, personeel, gebouwen, financiële middelen en intellectuele bronnen zoals merken, patenten, methoden, Key Activities - Kernactiviteiten De kernactiviteiten zijn de belangrijkste dingen die een organisatie moet doen om ervoor te zorgen dat haar business model werkt. Maken omvat het produceren van producten, het ontwerpen en leveren van diensten en het oplossen van problemen. Verkopen betekent promoten, reclame maken, of potentiële klanten informeren. Ondersteuning helpt ervoor te zorgen dat de organisatie soepel draait (bv boekhouding en administratief werk). Partners Dit veld omschrijft wie de partners van de organisatie zijn. Wie heeft het bedrijf nodig om de activiteiten uit te voeren? Customer Segments - Klantensegmenten Dit veld omschrijft de klanten. Elke organisatie bedient één of meer verschillende klantengroepen. Verschillende klanten kunnen verschillende producten, kanalen of relaties vereisen. Channels - Kanalen Welke kanalen zet de onderneming in om in contact te komen met klanten? Dit gaat zowel om de levering van het product of dienst(en) als de bekendmaking van de bedrijfsactiviteiten. Typische kanalen zijn: persoonlijk, per telefoon, op locatie of in de winkel, via het internet en traditionele media. Kanalen hebben 5 functies: bekendheid van producten of diensten creëren producten of diensten laten beoordelen door potentiële klanten klanten de mogelijkheid bieden om te kopen waarde leveren aan de klant dienst na aankoop Customer Relationships - Klantrelaties In dit veld wordt de relatie tussen klant en bedrijf omschreven. Persoonlijk of geautomatiseerd? Een eenmalige transactie of abonnement? 17

18 Revenu Streams - Inkomsten Organisaties moeten achterhalen voor welke toegevoegde waarde klanten bereid zijn te betalen. Daarnaast accepteren ze betalingen van klanten: éénmalige en terugkerende betalingen voor producten, diensten, onderhoud en support na aankoop. Cost Structure - Kosten Het verwerven van key resources, het uitvoeren van activiteiten en het werken met partners, brengen kosten met zich mee. Value Propositions Toegevoegde waarde Het vermogen om toegevoegde waarde te creëren, is de belangrijkste reden waarom klanten de ene organisatie boven de andere verkiezen. Denk aan toegevoegde waarde als klantenvoordelen die gecreëerd worden door bundels van diensten of producten. Enkele voorbeelden van toegevoegde waarde: gemak, prijs, design, risicobeperking, status. 18

19 2.5. VOORBEELDEN Het business model van IKEA draait om een groot aanbod, snelheid (cash and carry) en lage kosten. Om die kosten zo laag te houden, hebben ze hun business model op een geniale wijze gewijzigd. Van hun klant de aankoper van meubelen maakten ze tegelijkertijd een partner. Dat heeft als gevolg dat IKEA de kosten voor het in elkaar steken van meubelen kan schrappen uit hun activiteiten en dus ook hun kosten. Dat kunnen ze dan weer vertalen in lagere prijzen. Uber de alternatieve taxidienst paste iets gelijkaardigs toe. Een wagenpark is doorgaans een grote investering voor een taxibedrijf. Uber heeft het wagenpark én zelfs de chauffeurs uit hun key resources gehaald en laat dit over aan de bestuurders die partners worden. Uber focust zich op het software platform (Kernactiviteiten) en de marketing (Klantenrelaties). 19

20 Niet enkel multinationals hebben een business model. Ook voor de lokale pittazaak kan dit een meerwaarde betekenen. 20

21 2.6. DYNAMIEK VAN HET MODEL Een business model canvas opmaken is een proces dat uiteindelijk te vatten is op 1 A4. Het is echter geen statisch instrument. Het zet aan tot actie en wordt op die manier voortdurend aangepast Risico s blootleggen De overzichtelijkheid van het model laat toe om risico s zichtbaar te maken. Het zijn als het ware knipperlichten voor je business model. Door te visualiseren kan het bijvoorbeeld duidelijk worden dat een bedrijf sterk afhankelijk is van één leverancier voor de toelevering van grondstoffen of van één klant voor de afname van de producten Impact van veranderingen op het geheel Het voordeel van de canvas weergave is dat wijzigingen in één veld heel gemakkelijk door te voeren zijn in andere velden. Zo wordt de impact van een keuze in één veld zichtbaar voor het volledige business model. Even naar ons voorbeeld van de pittazaak: Stel dat Mustafa het een beetje gehad heeft met jongeren die hoofdzakelijk s nachts naar zijn pittazaak komen. Hij wil zich richten tot gezinnen met jonge kinderen. Zijn toegevoegde waarde blijft overeind: een snelle en lekkere maaltijd van s middags tot s morgens vroeg. Kinderen lusten niet altijd pitta. Hij past zijn aanbod aan met frituursnacks (activiteiten) waarvoor hij een andere leverancier (partners) nodig heeft. Hij zal die ouders informeren over zijn nieuw aanbod via sociale media en advertenties in lokale weekbladen (kanalen). In zijn zaak zelf wil hij de kinderen bezig houden in een speelhoekje (bronnen). De advertenties, het speelhoekje zullen hem geld kosten. Hij hoopt natuurlijk dat er voldoende inkomsten zullen binnenstromen MEER WETEN? Business Model Generation. Alexander Osterwalder & Yves Pigneur 21

22 22

23 VAN BUSINESS MODEL CANVAS NAAR WERKR8! 3 23

24 24

25 3.1. LOOPBAANONDERNEMER? Een business model doet anders kijken. Het doet een ondernemer denken over eigen sterktes, over voordelen die zijn klant verwacht en over hoe hij die klant het best kan bereiken. Exact wat veel werkzoekenden en leerlingen kunnen gebruiken volgens ons: hun eigen sterktes in kaart brengen en dit matchen met de vraag van de werkgever LOOPBAANCOMPETENTIES Een loopbaanondernemer weet wat hij te bieden heeft én wat hij wil. Dit vergt een zekere vorm van zelfsturing. Frans Meijers en Marinka Kuijpers deden onderzoek naar loopbaancompetenties die van belang zijn om zelfsturing aan te brengen in de loopbaan. Ze onderscheiden vijf loopbaancompetenties: Kwaliteitenreflectie: wie ben ik, wat kan ik? Deze competentie gaat over het onderzoeken waar men goed en minder goed in is. Motievenreflectie: wat wil ik en waarom? Motievenreflectie gaat over de wensen en de waarden die van belang zijn voor een loopbaan. Werkexploratie: waar vind ik werk dat bij mij past? Dit gaat over het onderzoeken van werk en waar de kansen op de arbeidsmarkt zich situeren. Loopbaansturing: Hoe bereik ik dat? Loopbaansturing heeft te maken met keuzes maken en het onderzoeken van de gevolgen van die keuzes. Het heeft te maken met het heft in eigen handen nemen en initiatief tonen. Netwerken: wie kan me daarbij helpen? Deze loopbaancompetentie gaat over het opbouwen en onderhouden van contacten die helpen in de loopbaan. Bij deze competenties horen indicatoren waarmee ontwikkeling aangetoond kan worden. Door activiteiten te koppelen aan deze ontwikkellijn, worden kansen gecreëerd om te groeien in bepaalde competenties. Deze loopbaancompetenties vormen de sleutel om te transformeren van werkzoekende tot loopbaanondernemer. Een voorbeeld van een vragenlijst om loopbaancompetenties te ontwikkelen, vind je online: Kuijpers-en-Meijers.pdf. JES maakte hiervan een vereenvoudigde versie (zie bijlage 1). 25

26 26

27 WERKR8! MODEL 4 27

28 28

29 Drijfveren interesses Dit veld omschrijft wat de persoon bezig houdt. Wat zijn de persoonlijke interesses? Hoe wordt de vrije tijd ingevuld? Welke waarden vindt die persoon belangrijk? Het gaat hoofdzakelijk over kenmerken die verbonden zijn met de persoon zelf en niet zo snel wijzigen. Voorbeeld Interesse in geschiedenis en archeologie Geboren entertainer Betrokken in oud-leiding jeugdbeweging Beeldhouwen Boeken lezen Loopbaancompetentie Kwaliteiten- en motievenreflectie 29

30 Ervaringen opleidingen Ervaringen en opleidingen verzamelt voornamelijk competenties van mensen. Het gaat over taken die mensen goed kunnen en/of graag doen. Voorbeeld Attest heftruckbestuurder Nauwgezet, punctueel kleine onderhoudswerken en herstellingen zoals schilderen, sanitair, onthaal van klanten Loopbaancompetentie Kwaliteitenreflectie 30

31 HELP Er zijn heel wat personen en organisaties die de werkzoekende kunnen helpen in zijn zoektocht naar werk. Er is het professionele netwerk waar hij beroep op kan doen. Daarnaast is er ook het informele netwerk (ouders, vrienden, ex-collega s, ) dat ingezet kan worden. Voorbeeld Ouders Vrienden Ex-collega s Stagebegeleiders Oud-leerkrachten Consulenten en trajectbegeleiders van VDAB, JES, GTB, Jobcentrum Loopbaancompetentie Netwerken 31

32 INVESTEREN Werken kost iets aan mensen. Mogelijks moeten activiteiten opgeofferd worden. Er moet misschien kinderopvang voorzien worden of een opleiding vereist een tijdsinvestering. Voorbeeld Minder vrijetijd Opleiding volgen Bromfiets aankopen Loopbaancompetentie Loopbaansturing 32

33 JOBS Werken doe je niet om het even waar. Het gaat in eerste instantie om het takenpakket maar evengoed ook over de werkomstandigheden, de ligging van het bedrijf en de contacten met leidinggevenden en collega s. Daarnaast is het ook van belang om te ontdekken wat die werkgever van een werknemer verwacht. Voorbeeld Bereikbaar met het openbaar vervoer Klein bedrijfje met één chef Buitenwerk Geen fijn werk Loopbaancompetentie Werkexploratie 33

34 ZOEKEN Werk wordt (meestal) niet voor de voeten geworpen. Werkzoekenden moeten er actief naar op zoek. Ze doen dit onder andere door vacaturesites te raadplegen, jobbeurzen te bezoeken of spontaan in bedrijven binnen te stappen. Voorbeeld VDAB site Jobbeurzen Interimkantoren Vragen aan kennissen Loopbaancompetentie Werkexploratie 34

35 Gezien worden De eerste indruk die werkgevers over een kandidaat hebben, is vaak cruciaal. Werkzoekenden laten zich zien door middel van een sollicitatiebrief, een CV en tijdens het sollicitatiegesprek. Zowel het inhoudelijk antwoorden op de vragen als het voorkomen van mensen is daarbij van groot belang. Daarnaast laten ze zich ook (onbewust) zien op bijvoorbeeld de sociale media. Voorbeeld CV en sollicitatiebrief Verzorgde kledij voor een sollicitatiegesprek Loopbaancompetentie Werkexploratie 35

36 Voordelen Werken brengt heel wat op. In de eerste plaats verwerven mensen er een inkomen mee. Daarnaast versterken ze er hun zelfvertrouwen mee, hebben ze meer sociale contacten, Voorbeeld Netto inkomen van 1200 /maand Sociale contacten Zinvolle dagbesteding Loopbaancompetentie Loopbaansturing 36

37 troef! Een troef is datgene wat de kandidaat te bieden heeft dat de werkgever verlangt. Welke zorgen heeft de werkgever en hoe verlicht jij die? Troeven zijn niet statisch. Uit het lijstje van competenties, talenten, eigenschappen,... kiest de kandidaat net deze uit die een meerwaarde betekenen in die job. Loopbaancompetentie Kwaliteitenreflectie Motievenreflectie 37

38 38

39 4.2. DYNAMIEK VAN HET MODEL Net als het business model canvas is het WERKR8!- model veel meer dan een statische weergave van het hier-en-nu. Het is het resultaat van een intensief proces dat uiteindelijk vorm krijgt in een sticky statement : Ik ben ik kan ik wil bij. omdat. Dit is geen eindpunt van een traject naar werk. Met andere woorden: het einddoel van dit model is geen tewerkstelling maar het versterken van de persoon in kwestie. Het zet aan tot actie. De visuele weergave van het WERKR8!-model leent zich er toe om snel blinde vlekken te detecteren. Als bijvoorbeeld blijkt dat het netwerk van de werkzoekende leeg blijft, dan moet gezocht worden om dit te versterken. Ook als blijkt dat het toekomstbeeld niet overeenstemt met de aanwezige vaardigheden, kan de werkzoekende hier opnieuw acties aan koppelen door bijvoorbeeld een opleiding te volgen of het toekomstbeeld bij te sturen. Dit brengt dan weer consequenties met zich mee in de andere velden. Blinde vlekken blootleggen Het WERKR8!-model brengt in eerste instantie de uitgangspositie van een werkzoekende in kaart. Blinde vlekken en risicovelden komen zo in beeld. Het toont aan de werkzoekende, de leerling én de begeleider de terreinen waarop ingezet moet worden. Impact van veranderingen op het geheel WERKR8! is net als de betrokkene voortdurend in beweging. Als een werkzoekende bijvoorbeeld graag als heftruckbestuurder wil werken maar geen attest heeft, dan betekent dit dat hij zal moeten investeren in een opleiding. Dit zal hem tijd kosten. Is hij bereid die tijd te investeren of wil hij sneller werk? Het WERKR8!-model vormt de rode draad doorheen een traject en biedt op die manier altijd overzicht voor de werkzoekende, de leerling én de begeleider. 39

40 4.3. VOORBEELDEN THOMAS Context Thomas volgde een opleiding tot grootkeukenmedewerker. Het is zijn droom om in die richting ook werk te vinden. Andere interesses kan hij eigenlijk niet benoemen. Tijdens zijn opleiding deed hij al verschillende stages met telkens een negatieve evaluatie. Volgens hem lag het aan de stageplaatsen. Start Tijdens de eerste verkennende gesprekken kleeft Thomas de post-its op zijn WERKR8!-model. Tijdens zijn begeleidingstraject deed hij een stage als grootkeukenmedewerker. De door hem benoemde competenties zoals op tijd zijn en zelfstandig werken, bleken niet te kloppen. Deze doorstreepten we op zijn WERKR8!-model. TIP: om een beter beeld te krijgen over de persoon kan je de online tool Verken jezelf (zie verder) gebruiken. De deelnemer vult zelf een eenvoudige vragenlijst in en stuurt dit nadien door naar enkele kennissen. Blinde vlekken Enkele velden bleven na de eerste gesprekken leeg of waren op zijn minst onvolledig. Na de stage- evaluatie vulden we het WERKR8!-model aan met enkele (roze) post-its. We stelden bijvoorbeeld vast dat hij niet goed wist wie hem in zijn omgeving kon helpen bij het zoeken naar werk los van de professionele dienstverleners. Na een tweede stage in een grootkeuken met opnieuw dezelfde opmerkingen werd Thomas er mee geconfronteerd dat dit misschien geen passende richting is voor hem. Thomas zag echter 40

41 geen andere perspectieven. TIP: In Mijn Loopbaan van VDAB is een uitgebreide beroepsoriëntatietest te vinden. De troeven blijven te beperkt zeker als hij naar andere beroepsperspectieven uitkijkt. TIP: de troeven vormen geen vaste lijst. Ze worden aangepast naargelang de vacature. Dynamiek We stuurden Thomas op weg om aan zijn omgeving te vragen wat zij hem zien doen van werk. Hij kwam terug met de suggestie om het eens te proberen als magazijnmedewerker. Dit heeft als consequentie dat hij een nieuwe investering moet doen; nl. een stage. Daarnaast moet hij ook aan zijn verbeterpunten werken. EDDY Context Eddy is een bouwvakker in hart en nieren. Hij is net 51 jaar. Een aantal rugwervels werden vastgezet als gevolg van het zware werk. 41

42 Start Eddy start zijn begeleidingstraject met het gevoel dat hij niets meer kan aanvangen met zijn opgebouwde ervaring. Hij kiest voor fabriekswerk; een keuze die hij maakt omdat hij zichzelf voornamelijk definieert als iemand die zaken niet meer kan. Blinde vlekken Eddy wil werken. Hij wil terug onder de mensen zijn, iets doen. Wat precies, daar kent hij het antwoord niet op. Hij verwacht dat antwoord van zijn begeleider. Het is opvallend dat zijn WERKR8!-model heel wat technische competenties bevat, maar weinig tot geen persoonlijke eigenschappen die hem typeren. Zonder dit, is het moeilijk om een duidelijk beeld te krijgen van wie Eddy écht is en wat hij belangrijk vindt. Dit inzicht is noodzakelijk om zijn zelfbeeld terug op te krikken en hem op die manier vooruit te helpen in zijn zoektocht naar werk. Dynamiek Eddy is geen man om spelletjes te spelen of vragenlijstjes in te vullen. Er zijn echter voldoende alternatieven om tot inzichten te komen. We kunnen hem bijvoorbeeld de opdracht geven om vacatures te beoordelen op taken die hij graag en niet graag doet en wel of niet kan uitvoeren. Hij kan ook in zijn vriendenkring eens luisteren wat zij hem zien doen van werk. Eddy zal dus aan het werk moeten. Zijn zelfkennis moet verhogen, zijn interesses moeten scherper en zijn voorwaarden aan een job moeten duidelijker omschreven worden. De combinatie van deze elementen brengt mogelijk nieuwe beroepsperspectieven naar boven. Pas dan kan Eddy beginnen nadenken over zijn troeven en een coherent verhaal om naar mogelijke werkgevers te stappen. 42

43 AAN DE SLAG 5 43

44 BESCHIKBAAR MATERIAAL WERKR8! Bestaat uit een handige doos met daarin: XL versie WERKR8!-model A4 versies WERKR8!-model Handleiding Sticky notes Inspiratiekaartjes Al het materiaal kan je ook downloaden op ENKELE TIPS VOORAF 1. Print het WERKR8!- model 2. Kleef Sticky Notes 3. schrijf je eigen verhaal Dwing deelnemers om in POSITIEVE termen en successen te denken. Geloof in het eigen product is het begin van een succesvolle verkoop. Zorg voor BEWEGING. Niets zo schadelijk voor het welslagen van WERKR8! als een statisch gesprek. Gebruik het XL-canvas, sta recht, loop rond, plak de sticky notes,... Hoe meer hoe beter. Gebruik voor elk begrip een nieuwe sticky note. STAPEL ze. Het geeft een goed gevoel en het maakt het makkelijker om later te selecteren. Geen antwoorden zijn ook antwoorden. Geen paniek dus als sommige vakjes aanvankelijk leeg blijven. Op die manier beklemtonen we de AANDACHTSVELDEN. Het illustreert aan de deelnemer dat er nog werk aan de winkel is. Na afloop kan de deelnemer de essentiële informatie op een blanco WERKR8!- model noteren zodat er niets verloren gaat. 44

45 VOORAF WERKR8! vormt de rode draad door een leer- en begeleidingsproces. Als begeleider en/of leerkracht kan je dit op heel verschillende manieren gebruiken. Hieronder werkten we ook twee voorbeeldtrajecten uit: eentje voor trajectbegeleiders en eentje voor leerkrachten. We verzamelden bestaande oefeningen en instrumenten om inhoud te geven aan het canvas en gaven die hun plaats in het WERKR8!-model. Wat ons betreft mag je dit kopiëren en plakken maar hopelijk is het ook een bron van inspiratie en gebruik je het om een extra dimensie toe te voegen aan je bestaande manier van werken WERKR8! IN TRAJECTBEGELEIDING NAAR WERK Stap 1: Werkzoekende wordt loopbaanondernemer - bewustwording DOELSTELLING De werkzoekende wordt zich bewust van de eigen verantwoordelijkheid om vooropgestelde doelstellingen te bereiken (locus of control). AANPAK Het ondernemerschap vormt een inspirerende invalshoek om de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid om bepaalde doelen te bereiken aan te wakkeren. VERKOOP VAN PENNEN OF EIGEN VOORWERP De deelnemers worden in twee groepen verdeeld. De ene groep vormt marktkramers, de andere groep zijn potentiële klanten. De marktkramers krijgen elk een zakje met schrijfgerief. Ze krijgen de opdracht om hun koopwaren eerst grondig te bekijken en daarna te verkopen aan de marktgangers. De marktkramers proberen uiteraard alle schrijfwaren aan de man te brengen. Om het nog leuker te maken, kan je gebruik maken van speelgeld waarmee de marktgangers betalen. De marktgangers vertellen achteraf welke argumenten hen overtuigden en welke niet. Dezelfde oefening kan gebeuren met een eigen gekozen voorwerp. Hierdoor is de vertrouwdheid met het product hoger en slagen de verkopers er soms 45

46 gemakkelijker in om goede argumenten te bedenken. Duurtijd: 20 minuten Benodigd materiaal: schrijfwaren (balpennen, potloden, markeerstiften, in alle mogelijke kleuren en vormen) of een eigen voorwerp BUSINESS MODEL CANVAS VAN DROOMONDERNEMING De deelnemers worden in groepjes van 3 à 4 ingedeeld. Elk groepje krijgt de opdracht om een droombedrijf te omschrijven in het business model canvas. Voor het goede verloop van deze oefening is het aangewezen om het business model canvas kort toe te lichten aan de hand van een voorbeeld. Nadien presenteren de groepjes hun droombedrijf aan elkaar. Eventueel kan je hen punten laten geven om er een spelelement aan toe te voegen. duurtijd: benodigd materiaal: 40 minuten blanco business model canvas Na afloop van beide oefeningen is het noodzakelijk om de transfer te maken naar hun situatie. Het verkopen van schrijfwaren leert hen om unieke eigenschappen van hun product te ontdekken en de argumenten te gebruiken die de klant overtuigen. Ook een werkzoekende heeft er baat bij om te onderzoeken wat hun klant (de werkgever) verlangt en nodig heeft. Daarvoor moet hij eerst zichzelf goed kennen om dit nadien te kunnen koppelen aan hetgeen de klant nodig heeft. Stap 2: Wie ben ik en wat kan ik - zelfreflectie DOELSTELLINGEN De deelnemer kent de eigen motivatie om te werken. Hij ontdekt ook wat hij graag doet en goed kan. Hij weet tot slot ook wie hem kan helpen in de zoektocht naar werk. AANPAK Het echte werk begint met een grondige zelf-analyse. De deelnemers zoeken antwoorden op vragen zoals: Wie ben ik? Wat kan ik? Wie helpt me? Waarom ga ik werken? De antwoorden op deze vragen komen door middel van gesprekken, evaluaties van stages en werkervaring en het gebruik van bestaande methodieken en oefeningen. TOOLS 46 LOONGID(T)S Wat? De Loongid(t)s is een digitale tool die toont wat er verandert op financieel vlak als de werkzoekende de stap naar tewerkstelling zet. Het maakt geen berekeningen maar heeft eerder een knipperlichtfunctie. Hoe? Er is een uitgebreide handleiding beschikbaar voor de loongidts: loongidts.pdf

47 Waar? Gratis te downloaden op WERKPLEZIERSPEL Wat? Heb je plezier in je werk? Dat is een vraag die regelmatig wordt gesteld. Het Werkplezier Spel helpt om na te gaan waar je wel of geen plezier aan beleeft en waarom. Hoe? Het uitgangspunt bij dit spel is dat werkplezier samenhangt met de redenen waarom je werkt (je werkmotieven) en het gedrag van jezelf en anderen. Het spel bestaat uit 170 kaarten, verdeeld over drie groepen: 1. Werkmotieven 2. Prettig gedrag 3. Onprettig gedrag Waar? Het Werkplezierspel is online te koop op verschillende websites waaronder KERNTALENTEN Wat? Om te weten wat je echt graag wil doen, is het interessant om terug te kijken naar je kindertijd. Het soort speelgoed, hoe en hoe vaak je er mee speelde, je vrijetijdsactiviteiten, vertellen veel over je passies en is belangrijk voor je latere studie- en jobkeuze. Inzicht in je KernTalenten helpt je om je eigen leven richting te geven. KernTalenten zijn natuurlijke eigenschappen waarover je beschikt; een soort blauwdruk van je persoonlijkheid. Hoe? KernTalenten worden bepaald aan de hand van een vragenlijst. De conclusies worden verder verfijnd in een diepteinterview. Je raakt als begeleider al een eindje op weg als je de vraag Waar speelde je mee tussen je 4e en 12e levensjaar? mee neemt in je gesprekken. Waar? De KernTalententest is ontwikkeld door Danielle Krekels. Op de website staan verschillende boeken waarin de methode wordt uitgelegd. JEZELF AAN DE HAND VAN JE LICHAAM Wat? Deze oefening is een eenvoudige en laagdrempelige oefening die de persoon laat reflecteren over zichzelf aan de hand van een aantal lichaamsdelen en daaraan gelinkte vragen. Er is hierbij getracht een mooie balans op te maken tussen gevoelens, waarden, vaardigheden, bezigheden,... Hoe? Afhankelijk van de groep kan je de oefening rechtstreeks laten invullen in de C-Stick of een reeds bestaande tekening van een lichaam meegeven of je kan een creatieve opdracht geven, bijvoorbeeld door personen zichzelf te laten tekenen of door 47

48 hen op een groot blad te laten liggen en elkaars contouren te laten tekenen. Vervolgens schrijven ze bij elk lichaamsdeel het antwoord op onderstaande vragen: Hersenen: Waar zitten je hersenen van vol? Waarover weet je heel veel? Haar: Waarvoor zit je met je handen in je haar? Waarvoor raak je in paniek? Oor: Wat gaat het ene oor in en het andere uit? Wat vind je helemaal niet interessant? Oog: Waarvan krijg je tranen in je ogen? Waar word je triest van? Neus: Waar steek je graag je neus in? Wat interesseert je? Mond: Waarvoor sta je met je mond vol tanden? Wat kan je niet goed? Nek: Waarover heb je soms een dikke nek? Waar ben je trots op? Schouders: Waar zet je graag je schouders onder? Waarvoor doe je graag je best? Hart: Waarvan gaat je hart sneller bonken? Waar hou je enorm veel van? Longen: Waar haal je eens diep adem voor? Waar kijk je tegen op maar doe je toch? Lever: Wat ligt er zwaar op je lever? Wat heb je helemaal niet graag? Maag: Waarvan krijg je krampen in je mag? Wat doe je helemaal niet graag? Aders/bloed: Waarvan gaat je bloed koken? Waar wordt je heel kwaad van? Handen: Wie help je graag een handje? Wie wil je altijd helpen? Vingers: Wat heb je goed in je vingers? Wat kan je heel goed? Knieën: Waarvan trillen je knieën? Wat durf je niet? Voeten: Waar sta je voor? Wat vind je belangrijk? Tenen: Waar krullen je tenen van? Waar word je zenuwachtig van? Waar? De uitgebreide uitleg over Jezelf aan de hand van je lichaam is terug te vinden in het Methodiekboek Persoonlijke Ontwikkeling van JES: ontwikkelingsplan.pdf KERNKWADRANTENSPEL Wat? Het kernkwadrantenspel leert de deelnemer om eigen kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën te ontdekken. Hoe? Bij het kaartspel zit een handleiding met de verschillende speelmogelijkheden. Waar? Het Kernkwadrantenspel kan aangekocht worden bij het Centrum Informatieve Spelen ( 48

49 KWALITEITENSPEL Wat? Het Kwaliteitenspel helpt om inzicht te krijgen in zichzelf. Hoe? Het Kwaliteitenspel bestaat uit twee sets van 70 kaarten met daarop karaktereigenschappen van mensen. Op de ene helft staan woorden die kwaliteiten van mensen aanduiden. Op de andere helft staan woorden die vervormingen (of valkuilen) aanduiden. Het spel gebruiken we om een eigen sterkte-zwakteanalyse te maken, feedback te geven of te ontvangen, als kennismaking of tijdens functioneringsgesprekken. Naast het gewone Kwaliteitenspel is er ook het Kwaliteitenspel Plus in vereenvoudigde taal. De spelregels zijn inbegrepen in het spel. Waar? Het Kwaliteitenspel is online te koop op verschillende websites waaronder VAARDIGHEDENSPEL Wat? Het Vaardighedenspel staat stil bij de vraag Wat kan ik. Het kan in vrijwel alle werk- en privé-situaties worden gebruikt om op een speelse manier de wijze van functioneren en communiceren te bespreken én te verbeteren. Hoe? Het Vaardighedenspel bestaat uit 140 kaarten met daarop sociale en communicatieve vaardigheden. De vaardigheden zijn verdeeld in 16 competentiegebieden zoals communicatie, samenwerken, leidinggeven, besluitvorming en klantgerichtheid. De symboliek van de kaartjes d.m.v. 3 balkjes is te vergelijken met die van een verkeerslicht: Groen betekent dat je een vaardigheid goed beheerst Oranje betekent dat je een vaardigheid redelijk beheerst Rood betekent dat je een vaardigheid onvoldoende beheerst De spelregels zijn inbegrepen in het spel. Waar? Het Vaardighedenspel is online te koop op verschillende websites waaronder COMPETENTIESPEL Wat? Het Competentiespel is ontwikkeld om op een speelse manier zicht te krijgen op competenties. Hoe? Het spel is geschikt voor medewerkers, managers, loopbaanbegeleiders, studenten en coaches. Kortom, iedereen die zich bezighoudt met de ontwikkeling van competenties. 49

50 Je kunt het spel alleen spelen of met z n tweeën (met een collega of met je leidinggevende of coach) of met een groep of team. Waar? Het spel is te bestellen via BEROEPSORIËNTATIETEST VDAB Wat? De beroepsoriëntatietest van VDAB is een online toepassing om suggesties te krijgen over mogelijke beroepen op basis van interesses. Hoe? De toepassing toont een uitgebreide lijst met interesses. Met schuifbalkjes kan de deelnemer aangeven of hij veel of weinig interesse heeft. De meeste vragen bevatten ook detailvragen waarmee je een item kan verfijnen. Na de interesselijst duidt de deelnemer aan welk opleidingsniveau hij heeft. Op basis van interesses en opleidingsniveau geeft de toepassing vervolgens een aantal beroepsvoorkeuren. De begeleider kan deze toepassing meegeven als huiswerkopdracht. Het kan ook interessant zijn om de interesses en/of de beroepsvoorkeuren samen te evalueren. Waar? De beroepsoriëntatietest van VDAB is voor iedereen toegankelijk via het persoonlijk Mijn Loopbaan-dossier. VERKEN JEZELF Wat? Verken jezelf is een online test om de zelfkennis te vergroten. Hoe? De deelnemer vult de lijst eerst zelf in. Daarna stuur je de link door naar enkele anderen (bv. vrienden, familie of collega s). Waar? Verken Jezelf is een online en gratis instrument. Het werd ontwikkeld door VKW en de provincie Vlaams Brabant ism. VDAB en Aveve. LEVENSLIJN Wat? De levenslijn is een oefening om zicht te krijgen op de levensloop en leefwereld van een persoon en om met de persoon stil te staan bij de competenties die hij tijdens zijn leven reeds ontwikkeld heeft. Hoe? De opdracht voor de persoon is als volgt: Maak een voorstelling van je leven. Je mag zelf kiezen hoe je die voorstelling wilt maken: aan de hand van een lijn, door middel van een opsomming,...je start bij je geboorte en eindigt op de leeftijd die je nu hebt. Vervolgens ga je activiteiten en gebeurtenissen aanduiden die je sinds je geboorte tot nu hebt gedaan of meegemaakt. Als begeleider kom je zo weinig mogelijk tussen. Stimuleer de persoon om creatief te zijn en het op zijn eigen manier aan te 50

51 pakken. Vervolgens wordt samen met de persoon besproken wat hij precies moest kunnen om deze activiteiten uit te voeren of met deze gebeurtenissen om te gaan. Op die manier komen zeer uiteenlopende competenties aan de oppervlakte. Als de persoon zelf niet meteen op competenties komt, vraag dan zo goed mogelijk door als begeleider. Waar? De uitgebreide uitleg over Levenslijn is terug te vinden in het Methodiekboek Persoonlijke Ontwikkeling van JES: jes.be/expc/methodiekboek_persoonlijk_%20ontwikkelingsplan. pdf MIJN NETWERK Wat? Mijn Netwerk is een visuele voorstelling van het persoonlijk netwerk zowel formeel als informeel- van werkzoekenden. Het doet hen nadenken over wie hen kan helpen in hun zoektocht naar werk. Hoe? Mijn Netwerk is een werkblad waarop aan de ene zijde het formeel netwerk in kaart wordt gebracht. Dit bevat begeleidende diensten, met de contactpersoon en de verwachtingen ten aanzien van deze dienst/persoon. Aan de andere zijde wordt het informeel netwerk weergegeven. Dit zijn vrienden, familie, (ex-) collega s, Enkele richtinggevende vragen: Wie kent je door en door? Wat zien familie en vrienden je doen van werk? Waar werken je vrienden en familie? Zijn daar vacatures? Wie kan je helpen bij het zoeken naar werk? Waar? Mijn Netwerk kan je makkelijk tekenen op een A4 blad. Zet in het midden ik. Links noteer je het formeel netwerk met naam, organisatie en verwachtingen. Rechts noteer je het informeel netwerk. Stap 3: Wat wil ik - marktverkenning DOELSTELLINGEN De deelnemer weet wat voor werk hij graag wil doen. Hij kent ook de eigen voorwaarden die hij aan een job stelt. Het is ook duidelijk wat er eventueel nog geïnvesteerd moet worden. Tot slot heeft de deelnemer ook een realistisch zicht op wat een werkgever van hem verwacht. AANPAK In deze fase verkennen we welke jobs de deelnemer wil uitvoeren. Hoe verfijnder dit kan gebeuren, hoe meer tewerkstellingsmogelijkheden ontstaan. Het gaat om het takenpakket maar ook over werkomstandigheden en arbeidsvoorwaarden. Naast reflecteren over de eigen verwachtingen is het ook belangrijk om na te denken vanuit het perspectief van de werkgever. 51

52 Het is goed mogelijk dat de deelnemer taken wil uitvoeren waarvoor hij (nog) niet over de juiste competenties beschikt. Het gevolg hiervan is dat hij zal moeten investeren of een ander takenpakket moet vooropstellen. TOOLS BEROEPSORIENTATIETEST VDAB Wat? De beroepsoriëntatietest van VDAB is een online toepassing om suggesties te krijgen over mogelijke beroepen op basis van interesses. Hoe? De toepassing toont een uitgebreide lijst met interesses. Met schuifbalkjes kan de deelnemer aangeven of hij veel of weinig interesse heeft. De meeste vragen bevatten ook detailvragen waarmee je een item kan verfijnen. Na de interesselijst duidt de deelnemer aan welk opleidingsniveau hij heeft. Op basis van interesses en opleidingsniveau geeft de toepassing vervolgens een aantal beroepsvoorkeuren. De begeleider kan deze toepassing meegeven als huiswerkopdracht. Het kan ook interessant zijn om de interesses en/of de beroepsvoorkeuren samen te evalueren. Waar? De beroepsoriëntatietest van VDAB is voor iedereen toegankelijk via het persoonlijk Mijn Loopbaan-dossier. PRAATPLAAT TRANSPOP Wat? De Praatplaat van Transpop is een oefening die gemakkelijk taal en overzicht geeft aan een aantal arbeidsvoorwaarden. Hoe? Op de praatplaat staan allemaal tekeningen die iets met werken te maken hebben. Het is de bedoeling om uit te maken welke tekeningen en thema s tot jouw droomjob behoren. Anders gezegd, sluit de jobdoelwit het soort werk aan bij de context waarbinnen je werkt. Waar is er sprake van matching en waar niet? Waar? De praatplaat maakt deel uit van de methodieken die binenn het project Transpop ontwikkeld werden. praatplaat_def.pdf 52 VACATURE-ANALYSE Wat? Hoe weet ik of een vacature bij me past? is een werkblad waarmee de werkzoekende zelf kan analyseren of een vacature al dan niet bij hem past. Hoe? Het gebruik van het invulblad wijst zichzelf uit. De werkzoekende overloopt stap voor stap de verschillende vragen en staat op die manier stil bij de eisen van de werkgever en anderzijds

53 hetgeen hijzelf te bieden heeft. Waar? Het werkblad Hoe weet ik of een vacature bij me past? is te downloaden op de website van VDAB doelwit.html#waar BEROEPENSPEL Wat? Het beroepenspel is een kaartspel waarmee studenten en werkzoekenden inzicht krijgen in verschillende jobs en de bijhorende competenties. Hoe? Het beroepenspel werd oorspronkelijk ontwikkeld om studenten te helpen bij hun studiekeuze. Het is echter ook bruikbaar ter inspiratie van werkzoekenden. De speldoos bevat twee spelsuggesties. Op de website nl/bachelorstudies/hulp-bij-studiekeuze/beroepenspel staan nog extra spelsuggesties. Het spel werd ontwikkeld door de (Nederlandse) Haagse Hogeschool. Het taalgebruik is soms typisch Nederlands. Waar? Het spel is online te koop op de website van de Haagse Hogeschool. hulp-bij-studiekeuze/beroepenspel INSPIRATIESPEL Wat? Met het Inspiratiespel ontdekt de deelnemer wat hem inspireert en motiveert. Welke activiteiten vindt hij leuk om te doen? Wat heeft hij nodig om gemotiveerd te werken? Hoe? Het Inspiratiespel bestaat uit 140 kaarten, verdeeld over vier groepen: Activiteiten Inspiratiebronnen Voorwaarden Belemmeringen Met bovenstaande groepen kaarten kun je zowel afzonderlijk als in combinatie met elkaar spelen. Het spel leidt tot meer bewustwording van hetgeen iemand inspireert en brengt ook inzicht in teamfunctioneren en loopbaanplanning. Waar? Het Inspiratiespel is online te koop op verschillende websites waaronder 53

54 Stap 4: Waar en hoe - jobhunting DOELSTELLINGEN De deelnemer weet waar hij passende vacatures kan zoeken. Daarnaast presenteert de deelnemer zich ook op een correcte manier. AANPAK De zelf-analyse en marktverkenning worden in deze fase concreet gemaakt in het zoeken van vacatures en het solliciteren. Alle mogelijke sollicitatietools kunnen hier ingezet worden. In deze fase komt het (loopbaan)ondernemerschap echt tot uiting. Om een product verkocht te krijgen, moet je op de klant af stappen. TOOLS VDAB SITE Wat? De website van VDAB bevat een enorme database aan vacatures. Hoe? De vacaturedatabank van VDAB bevat verschillende criteria waarop gezocht kan worden. Als de werkzoekende ingelogd is op Mijn Loopbaan, sla je de zoekopdracht op. Op die manier hoeft de werkzoekende niet telkens opnieuw dezelfde zoekopdracht in te vullen. Hij kan er zelfs voor zorgen dat passende vacatures onmiddellijk aan hem g d worden. Waar? JOBBEURZEN Wat? Een jobbeurs is een evenement waarop verschillende bedrijven aanwezig zijn om kennis te maken met kandidaatwerknemers. Hoe? Jobbeurzen zijn er in alle maten en vormen. Er zijn de grote events van bijvoorbeeld Jobat maar ook regionaal worden geregeld jobbeurzen georganiseerd. Op één (halve) dag kan de werkzoekende kennismaken met heel wat verschillende bedrijven en vacatures. Het is de ideale gelegenheid om op een informelere manier te praten met recruiters. Het is ook een goede oefening om jezelf voor te stellen op een aantrekkelijke manier. Waar? Jobbeurzen vind je overal in Vlaanderen. Op be/agenda zijn er heel wat terug te vinden. Hou daarnaast ook de websites van (grote) ondernemingen in de gaten. Ook de Open Bedrijvendag of Dag van de Zorg zijn interessante dagen om kennis te maken met bedrijven en organisaties. 54

55 SOCIALE MEDIA Wat? Sociale media is een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een professionele redactie, de inhoud verzorgen. Hoofdkenmerken zijn interactie en dialoog tussen de gebruikers. Hoe? Werkzoekenden moeten zich bewust zijn van het beeld dat anderen over hen krijgen op sociale media. Iedereen moet als het ware zichzelf eens googelen en zien wat er verschijnt. Leer werkzoekenden hoe ze hun profiel kunnen beschermen. Sociale media kunnen een nuttige aanvulling zijn op bestaande (in)formele contacten. Waarom zouden werkzoekenden dit niet inzetten om te laten weten aan hun omgeving dat ze werk of een stageplaats zoeken? Werkzoekenden kunnen de sociale media ook inzetten om meer informatie te bekomen over een bedrijf. Misschien heeft het bedrijf een Facebookpagina? Welke reacties lees je er? Of misschien zetten ze al een filmpje op YouTube? Waar? Facebook, Twitter, LinkedIn en YouTube zijn enkele heel gekende sociale media toepassingen. Op internet is veel informatie te vinden over solliciteren met sociale media. Ook op SlideShare is al heel wat materiaal beschikbaar. KANSKRIJGERS Wat? KansKrijgers is een spel om vooroordelen te herkennen en te leren weerleggen waardoor sollicitanten beter voorbereid zijn op een sollicitatiegesprek. Hoe? KansKrijgers kan je spelen met 2 tot 12 personen. Elke speler stelt een sollicitant voor die zoveel mogelijk jobs probeert in te vullen in het bedrijf. De spelers concurreren onderling voor de openstaande vacatures. Doorheen het spel krijgen de deelnemers weerstands- en kanskaarten met sollicitatievragen en stellingen rond arbeidsattitudes. Waar? KansKrijgers is te koop op INTERIMSPEL Wat? Het Interimspel is een interactief bordspel waarin de spelers, verdeeld over verschillende teams, het tegen elkaar opnemen. Elk team stelt een uitzendkantoor voor. De spelers leren door de bril van een uitzendconsulent kijken en moeten werkzoekenden matchen met vacatures. Hoe? Het spel bevat een uitgebreide handleiding met daarin de spelregels. Waar? Het Interimspel is te koop op de website van het Vormingsfonds voor uitzendkrachten. 55

56 interimspel/ Stap 5: Sticky statement DOELSTELLINGEN De deelnemer kan verwoorden wat hij te bieden heeft dat de werkgever nodig heeft AANPAK Nu de deelnemer weet wat hij kan en wil doen en ook weet waar en hoe hij dat wil doen, ontbreekt hem nog slechts één element: een sterk, samenhangend en overtuigend verhaal. Het is niet zomaar een samenvatting van al het voorgaande. Het gaat er om net die troeven uit alle drijfveren en competenties te kiezen die de werkgever overtuigen. Dat vertaalt zich in een sticky statement : Ik ben ik kan ik wil bij omdat. Het is een persoonlijk promopraatje, een elevator pitch of hoe je het ook wil noemen. Als er tegenstrijdigheden zitten in het WERKR8!-model, zal het sticky statement niet kloppen. Het confronteert de deelnemer in dat geval met de onjuistheden of onvolledigheden in het eigen verhaal. Dit betekent niet dat de deelnemer het proces opnieuw moet doorlopen. Als de resultaten tegenvallen, stuurt een bedrijf het business plan bij. Hetzelfde geldt voor het WERKR8!-model van de deelnemer. TOOLS 56 STICKY STATEMENT Wat? Een sticky statement is een korte en krachtige samenvatting van het WERKR8!-proces. Hoe? Het WERKR8!-proces is een intensief proces waarin veel informatie verzameld wordt. Een sticky statement brengt de krachtigste argumenten samen in één samenhangend verhaal: Ik ben ik kan ik wil bij omdat. De deelnemers kunnen uit de talrijke post-its op hun WERKR8!- model de elementen halen om hun sticky statement mee vorm te geven. Daarna kan het sticky statement ook effectief uitgesproken worden; bv voor een camera. Als ze er in slagen om hun boodschap duidelijk te brengen, zie je hen stralen op beeld. Het vormt als het ware een afronding van een proces. Waar? Het sticky statement staat op de ommezijde van de invulversie van het WERKR8!-model. MATCHMAKER Wat? Matchmaker is gebaseerd op het Value Proposition Canvas. Het is als het ware een plug-in voor het WERKR8!-model. Het combineert de velden JOBS en TROEVEN en toont de match tussen beiden.

57 Hoe? Matchmaker maakt een duidelijker profiel van de werkgever die de deelnemer voor ogen heeft. Het profiel wordt opgesplitst n activiteiten die hij uitvoert, voordelen die hij wenst en lasten die hij ervaart. Daartegenover verfijnt de deelnemer het eigen profiel: de activiteiten die hij uitvoert, de voordelen die hij biedt en de lasten die hij kan verlichten. Op die manier biedt de deelnemer een antwoord op de vragen waarmee de werkgever worstelt. Waar? Matchmaker is te downloaden op onze website. U vindt ook een voorbeeld in bijlage 2. En verder? Sticky statement klaar? Dan is het nu tijd om te testen tijdens een sollicitatiegesprek, een stage of werkervaring. Klopt het verhaal toch niet helemaal? Dan stuur je het WERKR8!-model bij waar nodig. Het is namelijk geen statisch instrument dat - éénmaal ingevuld - voor eens en voor altijd vastgebeiteld zit. Het vormt een rode draad waarin nieuwe ervaringen en inzichten een plaats krijgen en blijven aanzetten tot actie. 57

58 Overzicht Thema vragen Methodieken Loopbaancompetentie HELP Wie helpt jou? Advies geven Groeikansen bieden Motiveren Bij wie kan je terecht met je vragen rond werk en inkomen? Wie kan jou tips geven? Wie weet wat jij graag zou doen? Wie kent jou door en door? Netwerkspel Sollicitatiescan Mijn Netwerk Netwerken DRIJFVEREN, INTE- RESSES Talenten Interesses Persoonskenmerken Waar werken je vrienden? Wat doen ze precies? Zou je dat ook graag doen? Waarom wel/niet? Wat doe je graag? Waarin ben je sterk geïnteresseerd? Wat zijn je hobby s? Hoe ziet je dag eruit? Kerntalenten Hoe zouden anderen jou omschrijven? Kernkwadrantenspel Jezelf aan de hand van je lichaam Kwaliteitenspel Kwaliteiten- en motievenreflectie ERVARINGEN, OP- LEIDINGEN Wat kan je? ZOEKEN Hoe zoek je werk? Competenties Ervaringen Kanalen om passende vacatures te zoeken Waar ben je echt goed in? Wat appreciëren mensen aan jou? Wat deed je op school, tijdens stages, bij eerdere werkgevers? Welke opmerkingen hoorde je zoal? Hoe ga jij op zoek naar passende vacatures? Vind je makkelijk vacatures? Zijn er mensen die een goed woordje voor je kunnen doen? Vaardighedenspel Competentiespel Beroepsoriëntatietest VDAB Verken jezelf Levenslijn VDAB site Jobbeurzen Kwaliteitenreflectie Exploratie 58

59 JOBS Waar wil je werken? GEZIEN WORDEN Hoe laat jij je zien? Eigenschappen van bedrijven Verwachtingen van bedrijven tav werknemers Kanalen om zich kenbaar te maken bij werkgevers In welke sector wil je werken? Welk soort werk doe je graag? Vind je daar veel vacatures van? Wat wil je helemaal niet doen? Met wie zou je graag samenwerken? Of werk je liever alleen? In welke regio wil je graag werken? Hoe zal je op je werk geraken? Werk je graag s avonds, in het weekend? Waarom niet? Wat denk je dat werkgevers van jou verwachten? Ken je werkgevers? En kennen zij jou? Hoe leg je contact met werkgevers? Hoe onderhoud je dat contact? Heb je al een CV? Wat zeg je zeker op een sollicitatiegesprek? En wat liever niet? Heb je dat al geoefend? Wat kunnen ze zien van je Facebookprofiel? Welke kledij trek je aan op een sollicitatiegesprek? Beroepsoriëntatie-test VDAB Bedrijfsbezoeken Vacature-analyse beroepenspel Praatplaat transpop Sociale media Sollicitatiescan KansKrijgers Interimspel Exploratie Netwerken 59

60 INVESTEREN Wat kost werken je? VOORDELEN Wat levert werken je op? TROEF Wat kan jij betekenen voor je werkgever? Tijd Energie Kinderopvang Vervoer Wat moet je opofferen om te gaan werken? Wat moet je eerst in orde brengen om te kunnen werken? Wat is het nadeel van werken? Fysieke belasting Psychische inspanningen Loon Pensioen Ervaring Wat is het voordeel van werken? Wat win je erbij? Wat trekt jou over de streep om te gaan werken? Sociale contacten Zelfwaardegevoel Identiteit meerwaarde Uit al het voorgaande: wat zijn nu je sterktes? En welke ervan zijn van toepassing op de job waarvoor je solliciteert? Inspiratiespel Timemanagement Loongid(t)s Werkplezierspel Sticky statement Matchmaker Loopbaansturing Loopbaansturing Kwaliteitenreflectie Motievenreflectie 60