Informatiemaatschappij. College 5. Aard van het college. Nieuws uit de IMIJ. Nieuws uit de IMIJ. Nieuws uit de IMIJ. Aandacht en economie

Transcriptie

1 Informatiemaatschappij College 5 Aandacht en economie College 5 Aard van het college Nieuws uit de IMIJ Dit college gaat niet over harde feiten. We kijken naar de ideeën van een aantal visionaire denkers over het nu en de (nabije) toekomst van de economie van de IMIJ. Nieuws uit de IMIJ Nieuws uit de IMIJ Nederlandse thuiswinkelbranche groeit naar 5 miljard [webwereld, 1 oktober 2008] OV-chipkaart valt veel duurder uit [NOS, 7 oktober 2008] 1

2 Literatuur van deze week Economie van de IMIJ Cuilenburg, J. (2002). Aandacht, aandacht... Over overvloed en tekort in de informatiesamenleving. Goldhaber, M.H. (1997). The attention economy and the net. Commissariaat voor de Media Hoe wordt er (in de toekomst) verdiend? Waar liggen de kansen? Michael H. Goldhaber Communicatiemarkten De markt Communicatiemarkten Prijsmechanisme Wat zijn de effecten van prijsdalingen en stijgingen? Waaruit bestaat de prijs? geld + inspanning + aandacht Wat is het ruilmechanisme? Informatie tegen aandacht Deelnemers zijn tegelijkertijd aanbieder en vrager (vb. reclame) 2

3 Wat is aandacht? Aandacht Everyone knows what attention is. It is the taking possession by the mind in clear and vivid form, of one out of what seem several simultaneously possible objects or trains of thought... It implies withdrawal from some things in order to deal effectively with others. (William James, 1890) Wat zijn de deelaspecten van aandacht? 1. concentratie 2. selectie Enkele cijfers De dagelijkse editie van de New York times bevat net zoveel informatie als een burger in de 17e eeuw gedurende zijn hele leven tegenkwam. Een manager krijgt gemiddeld 75 s per dag, per jaar. ontvangt gemiddeld per dag 18 telefoontjes en plaatst er 15 is blootgesteld aan een kleine 3000 advertenties per dag besteedt 40 procent van zijn tijd aan het verwerken van informatie met behulp van IT vindt in minder dan de helft van de gevallen datgene wat hij zoekt Informatieverwerking Informatieverwerking Tijd = (Informatie * Aandacht) / Snelheid Aandacht = (Tijd * Snelheid) / Informatie 3

4 Problemen met aandacht Problemen met aandacht Aandachtseconomie Informationoverload Uitgangspunt: #aandacht is beperkt Aandachtseconomie Twee bronnen van aandacht Twee basiswetten: 1. aandacht wordt altijd duurder 2. aandacht is altijd scheef verdeeld 1. de eigen aandacht 2. de aandacht van een ander # aandacht om te geven is beperkt # aandacht om te krijgen in principe onbeperkt 4

5 Verschillende communicatiestrategieën 1. meer, meer, meer 2. anders, anders, anders Wat zijn mogelijke nieuwe strategieën? fluisteren i.p.v. schreeuwen permissie i.p.v. interruptie aandacht krijgen door aandacht te geven Inzicht Rijkdom in de aandachtseconomie Wie zijn de nieuwe rijken? Wie de nieuwe armen? Hoe word je succesvol? 5

6 Economie van de toekomst The attention economy Er vindt momenteel een (stille) economische revolutie plaats. Het internet en cyberspace vereisen een geheel nieuwe manier van economisch denken. [Michael H. Goldhaber, 1997] Welke gevolgen heeft ICT en het internet op de economie? ICT & economie 1. mensen veranderen 2. nieuwe economische wetten vervangen de oude Waar gaat de nieuwe economie over? niet over materiële goederen maar ook niet over immateriële goederen zoals informatie. Wat is economie? The science which studies human behaviour as a relationship between ends and scarce means which have alternative uses [Lionel Robbins, 1932] Het internet informatie aandacht 6

7 Aandacht is een intrinsiek schaars goed. Aandacht Daarbij: (respectvolle) aandacht is gewild, gewenst, waardevol. Aandacht Probeer maar: luisteren naar 3 sprekers tegelijk luisteren naar 1 spreker 2 uur lang Geboeid zijn Denk nu even niet aan een pandabeer Bezit van iemands aandacht brengt een mate van macht met zich mee: invloed op de gedachten van de ander invloed op het gedrag van de ander Bezit van aandacht Dit geldt ook voor de controle over de eigen aandacht! 7

8 Drijvende economische kracht Aandacht is: 1. waardevol Maar: niet iedereen wil zo veel mogelijk aandacht 2. schaars Behoefte aan aandacht Welke behoeften hebben mensen? Maar: iedereen heeft een basisbehoefte aan aandacht. pyramide van Abraham Maslow Persoonlijke communicatie Hoe gaat het met je? aandacht aandacht 8

9 Informatiestress Aandacht vragen Massacommunicatie aandacht denkbeeldige aandacht Is aandacht verhandelbaar? Ja, aandacht kan worden overgedragen, van persoon op persoon. Is het een nieuwe economie? We hebben altijd in een aandachtsecomie geleefd. Deze wordt nu alleen veel belangrijker. In welke economie leef ik zelf? Hoeveel beslissingen op een dag: waar gaat mijn geld heen? ten opzichte van: waar gaat mijn aandacht heen? 9

10 Productie en consumptie Niet meer met elkaar in balans consumptie kan de productie nauwelijks bijhouden Menselijke ontwikkeling Enerzijds: Steeds minder mensen benodigd voor de productie. Anderzijds: En toch zijn mensen drukker dan ooit. Goldhaber zegt: Dat is logisch! Dat is precies de nieuwe economie in werking: de competitie om aandacht. Denkbeeldige aandacht Tv-programma s etc. geven mensen denkbeeldige aandacht. Er ontstaat steeds meer behoefte aan echte aandacht. De rol van rolmodellen Mensen op televisie zijn juist vaak ook zelf mensen die op zoek zijn naar aandacht. Als deze mensen als rolmodel worden gezien wordt de behoefte aan aandacht daarmee alleen nog maar groter. Een rolmodel Organisaties in de aandachtseconomie In de aandachtseconomie zijn organisaties meer tijdelijk van aard. Organisaties zijn podia waarop mensen kunnen excelleren Vooral in de vorm van projectteams 10

11 De aandachtseconomie draait om: grenzeloze creativiteit. Succes in de aandachtseconomie In een aandachtseconomie zijn de winnaars degenen met zoveel mogelijk aandacht. Aandacht is geen standaardproduct. Want: aandacht is macht. Nieuwe vorm van rijkdom Materiële goederen zijn in de aandachtseconomie secundair. Waar is de rijkdom? Iets of iemand aandacht geven is niet over als het gebeurd is. Aandacht resulteert in een imprint. En op deze imprint kan verder gebouwd worden: meer aandacht van dezelfde persoon groter publiek Imprint Rijkdom Eigendom Aandacht is rijkdom, want het is blijvend er kan steeds aan toegevoegd worden Vanuit het perspectief van aandacht: Vanuit het perspectief van informatie: Waar is het? in het hoofd / de geest van de aandachtgevers 11

12 Aandacht en geld Aandacht en geld Fans doen alles voor hun sterren. Sterren hebben geen moeite om geld te verzamelen. Kortom: geld stroomt mee met aandacht Geld en aandacht Andersgezegd: rijkdom uit de oude economie stroomt naar de succesvollen in de nieuwe. Maar andersom geldt het niet noodzakelijk: het kopen van aandacht is problematisch Populariteit via internet Het wordt steeds gemakkelijker om aandacht te krijgen zonder een ondersteunende organisatie. bijv: Esmee Denters Wat te doen? Reputation is the new currency in de aandachtseconomie heeft het geen zin om zoveel mogelijk geld te verzamelen. investeer in je eigen populariteit 12

13 Maar: Er is ook nog de eigen aandacht. Datgene waaraan je aandacht geeft groeit. Waaraan je aandacht besteden? The great copy machine Better than free When copies are free, you need to sell things which can not be copied [Kevin Kelly, 31 jan 2008] Better than free [ Dus waaraan je aandacht besteden? Wat is lastig kopieerbaar en dus waardevol in de nieuwe economie? 1. vindbaarheid 2. authenticiteit 3. personalisatie 5. toegankelijkheid 6. embodiment 7. onmiddellijkheid Slotopmerkingen I On the one hand information wants to be expensive, because it's so valuable. The right information in the right place just changes your life. On the other hand, information wants to be free, because the cost of getting it out is getting lower and lower all the time. So you have these two fighting against each other. 4. interpretatie 8. betrouwbaarheid [by Stewart Brand at the first Hackers' Conference in 1984 ] 13

14 Slotopmerkingen II "...in an information-rich world, the wealth of information means a dearth of something else: a scarcity of whatever it is that information consumes. What information consumes is rather obvious: it consumes the attention of its recipients. Hence a wealth of information creates a poverty of attention and a need to allocate that attention efficiently among the overabundance of information sources that might consume it." [Herbert Simon, 1971] Slotopmerkingen III 1. Selectie de juiste keuze maken 2. Concentratie niet laten afleiden 3. Dosering niet te veel, niet te weinig Hartelijk dank voor jullie aandacht. Succes! Website Bekijk regelmatig: 14