De Krachtige Beroepskolom

Transcriptie

1 De Krachtige Beroepskolom Regionaal Arrangement Nieuwe Waterweg Noord onderwijsagenda

2 De Krachtige Beroepskolom Regionaal Arrangement Nieuwe Waterweg Noord Onderwijsagenda Partijen: Samenwerkingsstichting voor bve en vo in het Westland en de Nieuwe Waterweg Noord Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Schiedam Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Vlaardingen Stichting Sint Jozef MAVO Stichting voor Interconfessioneel Beroeps- en Algemeen Vormend Onderwijs en Volwasseneneducatie voor Rotterdam en omstreken, Albeda College Stichting ROC voor Educatie en Beroepsonderwijs Zadkine overwegende dat: a) landelijke en regionale ontwikkelingen voor de deelnemende scholen aanleiding zijn geweest om het vmbo, praktijkonderwijs en mbo in de regio verder te versterken; b) de deelnemende scholen - vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, visie en ambitie voor het onderwijsbeleid - de mogelijkheden van een regionaal arrangement hebben onderzocht teneinde het vmbo, praktijkonderwijs en mbo aantrekkelijker te maken voor leerlingen en de aansluiting op het mbo en arbeidsmarkt verder te bevorderen; c) andere (regionale) partijen, zoals gemeenten, betrokken zijn bij de verdere uitwerking van de regiovisie; d) het overleg tussen partijen heeft geresulteerd in het regionaal arrangement Nieuwe Waterweg Noord De krachtige beroepskolom, onderwijsagenda komen het volgende overeen: 1. Partijen werken samen conform de afspraken die gemaakt zijn in het Regionaal Arrangement Nieuwe Waterweg Noord De krachtige beroepskolom, onderwijsagenda Bij onvoorziene omstandigheden, zoals de afwijzing van onderdelen van het Regionaal Arrangement, treden partijen opnieuw met elkaar in overleg. 3. Partijen zullen regelmatig overleggen, waarnodig met andere partners: overheden, jeugdzorg, kenniscentra, bedrijven en instellingen, etc. om te komen nadere afspraken.

3 Getekend te Vlaardingen op 15 februari 2007 Namens het bestuur van de HollandAccent Onderwijsgroep G.Kant, voorzitter van het College van Bestuur Namens het bestuur van de Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Vlaardingen P.R.Beij, voorzitter van de centrale directie Namens het bestuur van de Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Schiedam A.S.M. Peters, directeur-bestuurder SOVOS Namens het bestuur van de Stichting Sint Jozef M.A.V.O. F.W. Wittkampf, voorzitter van het bestuur Namens het College van Bestuur van de stichting voor Interconfessioneel Beroeps- en Algemeen Vormend Onderwijs en Volwasseneneducatie voor Rotterdam en omstreken M. Nollen, lid van het College van Bestuur Namens het bestuur van de stichting ROC voor Educatie en Beroepsonderwijs Zadkine H.W.J.A.M. van Vlodrop, voorzitter van het College van Bestuur

4 Samenvatting De banengroei in de komende ren zal bij een krimpende werkzame bevolking een probleem op de arbeidsmarkt veroorzaken. Er worden de komende ren vooral knelpunten verwacht in de zorg, in de kennisdiensten / zakelijke dienstverlening, de handel en de belevingsdiensten. Verder zijn er problemen (te verwachten) met jongeren zonder of met een te lage startkwalificatie. De besturen van de scholen voor vmbo en mbo/aoc in de regio Nieuwe Waterweg Noord zullen deze en andere knelpunten aanpakken. Zij formuleerden daartoe een uit zeven punten bestaande regioambitie. Onderwijs moet jonge mensen voorbereiden op het leven als persoon, burger en werkende. De beroepskolom begint in het vmbo. Het vmbo heeft een beroepsvoorbereidend karakter. Het (jeugd)beroepsonderwijs bereidt jonge mensen voor op een kansrijke startpositie op de arbeidsmarkt. Het onderwijs richt zich op álle jonge mensen. Vmbo en mbo/aoc organiseren een doorgaande ontwikkeling van de leerling. De inrichting van het onderwijs is open en flexibel. Zij zien de uitvoering van deze ambitie als een gemeenschappelijke opdracht. De samenwerking is een voortzetting van een bestaande praktijk. In het regionaal arrangement zijn afspraken gemaakt over de gespreksonderwerpen op de onderwijsagenda in de komende ren. Er zal gesproken worden over het onderwijsaanbod, de ononderbroken opleiding vmbo-mbo, de aanpak van risicoleerlingen, de positie van de gemengde en theoretische leerweg in de beroepskolom, de versterking van de technische opleidingen en over nader uit te voeren onderzoek. In deze onderwerpen zijn de thema s verwerkt die thans het gesprek over het onderwijs domineren, zoals de relatie onderwijs en arbeidsmarkt en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. De Krachtige Beroepskolom 1

5 Inleiding Om het onderwijsaanbod in het vmbo beter af te stemmen op de veranderende vraag van leerlingen, ouders, vervolgonderwijs en het beroepenveld in de regio kunnen (vmbo) scholen ( ) sinds het schoolar samenwerken in een regionaal arrangement is de openingsalinea van de beleidsregel Scholenplanning 2007 en Met de regionale arrangement geeft de rijksoverheid een deel van de planningbevoegdheden aan schoolbesturen die zich gemeenschappelijk verantwoordelijk voelen voor een compleet en evenwichtig onderwijsaanbod. Binnen het regionaal arrangement worden afspraken gemaakt over het onderwijsaanbod, gebaseerd op een analyse van sociaal-economische en demografische ontwikkelingen. In de praktijk gaat het om meer. Feitelijk wordt in het regionaal arrangement een deel van de gemeenschappelijk onderwijsagenda voor de komende ren beschreven. Als zodanig is het samenstellen van dit regionaal arrangement meer een richtinggevend onderdeel in het proces van onderwijsvernieuwing, dan een eindproduct. Het regionaal arrangement past daardoor goed bij de samenwerking die de afgelopen ren vorm heeft gekregen in het Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord en die sinds 1 nuari jl. voortgezet wordt in de Stichting Zorg VO Nieuwe Waterweg Noord. De spanning bij het maken van het regionaal arrangement is gelegen in de wens van elke schoolleider om de beste school in de regio te hebben - en daardoor in de aanmelding te groeien, ten koste van de partners in het regionaal arrangement - en de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs in de gehele regio. In De krachtige beroepskolom, onderwijsagenda is door de procesmatige benadering ruimte gevonden voor een balans tussen beide. Dat het regionaal arrangement tot stand is gekomen, is mede te danken aan de actieve en financiële steun van de provincie Zuid-Holland en het ministerie van OCW. In de eerste drie hoofdstukken worden in hoofdlijnen de sociaal-economische, de demografische en de onderwijskundige situatie en ontwikkeling beschreven. In hoofdstuk 4 wordt de visie op de krachtige beroepskolom geformuleerd. Het proceskarakter van het regionaal arrangement blijkt het sterkst uit hoofdstuk 5. Hierin worden de afspraken opgenomen voor de komende vijf ar. Het omvangrijkere cijfermateriaal en enkele brondocumenten zijn in de bijlage opgenomen. De Krachtige Beroepskolom 2

6 1. De regiobeschrijving 1.1 De regio Nieuwe Waterweg Noord Het regionaal arrangement betreft de gemeente Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en de kern Maasland (gemeente Midden-Delfland). Het gebied wordt aan de oostkant begrensd door Rotterdam aan de west- en noordkant door meer landelijk gebied. Van oost naar west verschuift het beeld van stedelijk - met aspecten van de grootstedelijke problematiek - naar meer landelijk. Maasland in recent opgegaan in de gemeente Midden Delfland. Hierdoor is het niet goed mogelijk goed statistisch materiaal op te nemen in deze rapportage. gemeente/woonkern aantal inwoners meetdatum Schiedam Vlaardingen Maassluis Maasland (Midden Delfland) Totaal Het onderwijsaanbod in de regio Nieuwe Waterweg Noord In het gebied van het regionaal arrangement zijn de volgende vmbo-scholen en mbo/aoc-colleges actief. Schiedam HollandAccent Onderwijsgroep Accent College, Mgr. Nolenslaan vmbo, alle leerwegen (lwoo) Accent College, Nieuwe Damlaan SOVOS Osg Buiten de Veste vmbo, alle leerwegen Praktijkschool De Wegwijzer praktijkonderwijs roc Zadkine Ringerstraat mbo, vavo, educatie Willem Pastoorsstraat Sint Liduinastraat Albeda College Schiedamseweg Ringerstraat mbo, educatie Vlaardingen HollandAccent Onderwijsgroep Accent College, Groen van Prinsterer vmbo tl, havo, vwo HollandAccent Onderwijsgroep Accent College, Geuzenplein vmbo bbl, kbl, gl en tl (lwoo) en afd. specifieke zorg St.-Jozefmavo St.-Jozefmavo vmbo tl SOVOV Het College Vos, Koninginnelaan onderbouw vmbo, bovenbouw gl en tl, havo, vwo SOVOV Het College Vos, Claudius Civilislaan vmbo, alle leerwegen (lwoo) Albeda College Buys Ballotlaan Willem Beukelsznstraat mbo, educatie De Krachtige Beroepskolom 3

7 Maassluis HollandAccent Onderwijsgroep Accent College, Kastanjedal vmbo, alle leerwegen (lwoo) Albeda College De Vloot mbo, educatie Maasland HollandAccent Onderwijsgroep Holland College, Commandeurskade vmbo bbl, kbl en gl mbo Een gedetailleerd overzicht van de scholen is opgenomen in bijlage 1. Op de vmbo-scholen in de vier gemeenten worden de volgende opleidingen aangeboden. Met een x is het toegestaan aanbod aangegeven, met een licht grijze markering het feitelijk aanbod. Toegestaan aanbod per 1 augustus Schiedam Vlaardingen Maassluis Maaland 2006 volgens opgave cfi en feitelijk aanbod volgens opgave van de scholen sector/afdeling Accent College Mgr.Nolenslaan Accent College Nieuwe Damlaan OSG Buiten de Veste Accent College Rotterdamseweg Accent College Geuzenplein Het College Vos Claudius Civilislaan Het College Vos Koninginnelaan St.-Jozefmavo Accent College Kastenjedal Holland College Commandeurskade MAVO / Theoretische leerweg x x x x x x x x LWOO x x x x x x x 1.3 Sector Economie VBO Administratie x x x x x VBO Handel & Verkoop x x x VBO Mode en Commercie x ISP Handel en Administratie (kl/bl/gl) x x x x x x x Sector Techniek VBO Bouwtechniek x x VBO Elektrotechniek x x x VBO Metaaltechniek x x x VBO Voertuigentechniek x x ISP Metalektro (kl) x x ISP Metalektro (bl) x x x ISP Metalektro (gl) x x x x x x Sector Zorg en Welzijn VBO Verzorging x x x x ISP Zorg en Welzijn breed (kl/bl) x x x x x ISP Zorg en Welzijn breed (gl) x x x x x x Sector Landbouw VBO Land. & Natuurlijke Omgeving x De Krachtige Beroepskolom 4

8 2. Sociaal-economische en demografische ontwikkelingen 2.1 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt In de periode wordt volgens de publicatie werk in uitvoering in het gehele Rijnmondgebied een banengroei verwacht van banen. Van deze nieuwe banen worden er ca in de regio Nieuwe Waterweg Noord verwacht (tabel 1). In absolute zin worden de meeste banen verwacht in de sectoren zorg, kennisdiensten en detailhandel. In relatieve zin zijn belevingsdiensten, bouwnijverheid en zorg aantrekkende sectoren. Opvallend is de verdere terugloop van de werkgelegenheid in de industrie. Omdat 38% van de werkzame personen buiten de regio NWN werkt (12,5% in de stad Rotterdam, 13% elders in de Rijnmond en 12,5% elders in Nederland) mag verwacht worden dat de banengroei in de rest van de Rijnmond ook werkgelegenheid oplevert voor inwoners van de regio Nieuwe Waterweg Noord. In de gehele Rijnmond valt in de periode de sterkste groei in absolute te verwachten in de zorgsector ( nieuwe banen). In de detailhandel wordt een groei verwacht van banen. Verhoudingsgewijs laten belevingsdiensten, bouwnijverheid, detailhandel en de zorgsector de sterkste groei van het aantal banen zien. De grote vraag in de zorgsector is voor de gemeente Vlaardingen aanleiding geweest om het initiatief Vlaardingen, zorgstad te starten met het doel om met partners in onderwijs, zorg en bedrijfsleven de zorgopleidingen en het werken in de zorg aantrekkelijker te maken. Verwacht wordt dat de werkgelegenheid in de industrie zal teruglopen net zoals in de regio Nieuwe Waterweg Noord. Men verwacht dat de echte maakindustrie steeds meer uit Nederland zal verdwijnen. In Nederland blijft wel werk over voor technische dienstverleners (service, montage, reparatie, onderhoud, etc.). De ontwikkeling van het aantal banen is een goede indicatie van de economische groei, maar niet van de kans om werk te vinden. Baanopeningen geven wel een goede indicatie voor de kansen op werk. Baanopeningen ontstaan als gevolg van groei van het aantal banen, maar vooral door het vertrek van werknemers naar andere banen of door uitstroom van werknemers vanwege pensionering, de zorg voor kinderen e.d. Het betreft voor het overgrote deel de vervanging van vertrokken medewerkers. In de cijfers voor de regio (tabel 2) valt op dat er een absoluut groot aantal baanopeningen verwacht wordt in de sectoren zorg en zakelijke dienstverlening. In relatieve zin vallen zakelijke dienstverlening en belevingsdiensten op. Ingedeeld naar beroepsrichting (tabel 3), vallen in absolute zin het aantal baanopeningen op in de economisch-administratieve beroepen en de verzorgende beroepen. In relatieve zin vallen de verzorgende beroepen en de beroepen in de culturele sector op. Opvallend is het aantal baanopeningen per ar bij de technisch/industriële beroepen. Ondanks de krimp in de sector wordt hier een groot aantal baanopeningen verwacht. Het betreft hier voor een groot deel de vervanging van gepensioneerde werknemers. Ook de verdeling naar beroepsbevolking maakt duidelijk dat er een grote markt is voor technisch en industrieel personeel. 1 Werk in uitvoering, sfeerbeeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Rijnmond ; Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Rijnmond, De Krachtige Beroepskolom 5

9 Tabel 1. Relatieve verdeling van het aantal banen in de regio NWN naar sector (eind 2005) en de absolute en relatieve ontwikkeling van de banen in de regio NWN naar sector sector per 1000 inwoners (2005) verdeling in % (2005) groei aantal banen groei banen in % industrie 45,9 9 % % bouwnijverheid 26 5 % % groothandel 41,9 9 % % transport 27 5 % % kennisdiensten* 53,4 11 % % detailhandel 51,6 10 % % belevingsdiensten* 28,8 6 % % openbaar bestuur 35,4 7 % % onderwijs 23,8 5 % % zorgsector 87,1 18 % % ambulante activiteiten* 43,8 9 % % overig 26,9 5 % % totaal 491,5 100 % Bron: Werk in uitvoering 2006 * kennisdiensten: telecom, bank en verzekeringswezen, onroerend goed, software, onderzoek, advies; belevingsdiensten: uitgeverij, media, horeca, sport en cultuur, toerisme en recreatie; ambulante activiteiten: uitzendsector, beveiliging, schoonmaak. NB. Voor de cijfers uit het rapport Werk in Uitvoering 2006 geldt dat de regio Nieuwe Waterweg Noord bestaat uit de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis. Voor Maasland, thans onderdeel van de gemeente Midden Delfland golden voor 2003 de volgende kengetallen. Van het aantal werkzame personen 4930 was 13 % werkzaam in de landbouw, 19 % in de nijverheid (m.n. bouwnijverheid), 44 % in de commerciële dienstverlening en 23% in de niet commerciële dienstverlening. (Bron: CBS) Tabel 2. Absoluut en relatief aantal baanopeningen in de regio NWN naar sector , gemiddeld per ar aantal baanopeningen baanopeningen in % industrie ,6 % bouwnijverheid ,9 % groothandel ,8 % transport ,1 % zakelijke diensten ,0 % detailhandel ,7 % belevingsdiensten ,7 % openbaar bestuur ,6 % onderwijs ,2 % zorgsector ,0 % overig ,9 % totaal ,2 % Bron: Werk in uitvoering 2006 De Krachtige Beroepskolom 6

10 Tabel 3. Absolute en relatieve ontwikkeling van het aantal baanopeningen in de regio NWN naar beroepsrichting , gemiddeld per ar aantal baanopeningen baanopeningen in % pedagogisch ,9 % cultureel ,2 % agrarisch ,7 % technisch/industrie ,4 % transport ,2 % (para-)medisch ,7 % economisch-administratief ,3 % informatica ,3 % sociaal-cultureel ,9 % verzorgend ,1 % openbare orde ,1 % totaal ,2 % Bron: Werk in uitvoering Risicogroepen op de arbeidsmarkt In de komende ren - zo concluderen de schrijvers van Werk in uitvoering zal vooral gevraagd worden naar middelbaar en hoger opgeleid personeel. Laaggeschoolden zullen niet in voldoende mate kunnen meekomen op de arbeidsmarkt. Er lijken concreet twee risicogroepen te ontstaan: de laagopgeleide jongeren en de laagopgeleide ouderen (45-plus). In het kader van het regionaal arrangement is met name de eerste groep van belang. Extra aandacht voor jongeren die uit het regulier onderwijs (dreigen te) vallen lijkt om meerdere redenen van groot belang: voor het functioneren van de betrokkene, voor het functioneren van de arbeidsmarkt en voor een stabiele maatschappelijke ontwikkeling. 2.3 Demografische ontwikkelingen De prognose van de demografische ontwikkelingen laat zien dat er enerzijds een sterke groei van de groep 65- ar en ouder verwacht wordt bij een gestage daling van de bevolking. Met name de productieve groep (20-65 rigen) zal relatief en absoluut kleiner worden. Een en ander vertaalt zich uiteraard ook in de prognose voor de schoolomvang in de komende ren (zie hoofdstuk 3). De brongegevens van de onderstaande grafiek zijn opgenomen als bijlage 10. De Krachtige Beroepskolom 7

11 Demografische ontw ikkeling in Schiedam, Vlaardingen en Maassluis prognose (bron: CBS) ar ar 65 ar en ouder 2.4 Conclusie De banengroei in de komende ren zal bij een krimpende werkzame bevolking een probleem op de arbeidsmarkt veroorzaken. De arbeidsmarkt biedt in de komende ren goede kansen in vier sectoren. Relatief en absoluut zal er veel vraag zijn naar personeel in de zorg, daarnaast is er veel ruimte in de kennisdiensten / zakelijke dienstverlening (telecom, bank- en verzekeringswezen, onroerend goed, softwarebedrijven, research, advieswerk; uitzend- beveilings- en schoonmaakbedrijven), de handel (groothandel en detailhandel) en de belevingsdiensten (uitgeverijen, media, horeca, sport en cultuur, toerisme en recreatie). Hierbij wordt terzijde opgemerkt dat de ontwikkeling op de arbeidsmarkt voor de vmbo-scholen eerder indicatief dan een bepalend zijn. De leerling die thans in het vmbo start, zal pas de arbeidsmarkt betreden ná de periode waarvoor de prognoses gemaakt zijn. Er is extra aandacht nodig voor jongeren die het reguliere onderwijs zonder (of met een te lage) startkwalificatie dreigen te verlaten. De Krachtige Beroepskolom 8

12 3. Onderwijspanorama 3.1 Het wettelijk kader De hoofdlijnen van het ministeriële beleid zijn neergelegd in de ministeriële notitie Vmbo het betere werk (2005) en in de reactie op het advies op de rapportage voortvarend vmbo, samen koersen op bewegingsruimte van de adviesgroep vmbo (2006). De volgende trefwoorden lijken het ministeriële beleid te kenschetsen. Meer planningsvrijheid in regionale samenwerking, de huidige procedure voor het regionaal arrangement lijkt uitgebreid te worden en in de Wet Voortgezet Onderwijs te worden vastgelegd. Loopbaan van de leerling centraal in vmbo én mbo/aoc. Minder en minder gedetailleerde vmbo-programma s, met de ruimte om aan te sluiten op de nieuwe opleidingsstructuur in het mbo/aoc en bij de regionale arbeidsmarkt. Handhaving van het centraal examen. De grotere ruimte die de minister aan de scholen geeft, blijkt ook wel uit de toelating in 2006 van vijf nieuwe en brede programma s: sport, dienstverlening en veiligheid, intersectoraal (technologie en dienstverlening, technologie en commercie, commercie en dienstverlening), techniek breed, ict-route, technologie in de gemengde leerweg. Reeds eerder hebben vmbo-scholen ruimte gekregen niveau-1 opleidingen te verzorgen. Hierdoor is de grens tussen vmbo en mbo/aoc minder scherp geworden. 3.2 Landelijke ontwikkelingen In de vmbo-scholen en de mbo/aoc-colleges is een aantal convergerende ontwikkelingen te constateren. In beide onderwijstypen wordt gezocht naar een nieuwe pedagogiek en didactiek van het beroepsonderwijs. Voor het mbo/aoc wordt dat mede afgedwongen door de nieuwe kwalificatiestructuur, voor het vmbo is een belangrijke oorzaak de constatering dat de leerlingen niet meer bereikt werden met de traditionele didactiek. In het algemeen spelen nieuwe leerpsychologische inzichten een belangrijke rol. Op veel plaatsen in het land zijn scholen in de bovenbouw van het vmbo aan het zoeken naar vormen van praktijkgericht en/of competentiegericht leren, verbreding van de programma s en integratie van de eindtermen van avo-vakken in beroepscontexten. Op diverse plaatsen - ook in de Rijnmond en in het gebied van het regionaal arrangement - werken vmbo en mbo/aoc samen aan een doorlopende leerlijn. 3.3 Regionale ontwikkelingen In de ren 90 van de vorige eeuw en in de eerste ren van de 21 e eeuw is het onderwijslandschap in het gebied van het regionaal arrangement door fusies, herschikkingen en saneringen ingrijpend veranderd. Het aantal scholen is kleiner geworden en met name in de sector techniek is de keuze sterk beperkt. Ook inhoudelijk hebben de scholen zich ontwikkeld. De Krachtige Beroepskolom 9

13 HollandAccent Onderwijsgroep Op verschillende vestigingen van de HollandAccent Onderwijsgroep wordt - binnen de regeling Innovatiearrangement - een vernieuwende aanpak van het onderwijs uitgeprobeerd onder titel 'Big Picture'. In de vorm van 5 verschillende pilots (onder andere Accent College Mgr. Nolenslaan/Nieuwe Damlaan, Accent College Geuzenplein, Accent College Kastanjedal en Holland College Maasland) worden onderzocht welke innovatie het meest succesvol zijn. De onderwijsinnovaties zijn gericht op een andere relatie tussen bedrijf en school, een andere pedagogisch-didactische aanpak en een doorlopende leerlijn van vmbo naar mbo. Accent College Geuzenplein heeft de afgelopen ren vorm gegeven aan een vmbo-afdeling Specifieke Zorg. Dit Orthopedagogisch Didactisch Centrum heeft een regionale functie voor ca. 80 leerlingen met een afwijkende leervraag waarop binnen het reguliere vo niet voldoende gereageerd kan worden. Het College Vos De school heeft de kleinere afdeling techniek versterkt met de ict-route, aan de ontwikkeling van het concept en het programma van de ict-route heeft de school vanaf het begin bijgedragen. Vormen van projectonderwijs worden in alle afdelingen toegepast. De school wil ook de leerlingen een vervolg bieden op de succesvolle sportklassen die sinds enkele ren georganiseerd worden. De school ontwikkelt voor tl en gl een programma dat het beroepsperspectief nadrukkelijk centraal stelt. Samenwerking van het vmbo met het mbo De samenwerking met het mbo heeft de afgelopen ren steeds duidelijke vorm gekregen. Het College Vos heeft een aantal projecten gestart met het Albeda College en bereidt zich nu voor op een meer intensieve samenwerking op leerling- en docentniveau. De St.-Jozefmavo zal zich bij deze ontwikkeling aansluiten tevens met het Albeda College een bèta-techniekprofiel voor de school ontwikkelen. Een tweede trend in de samenwerking met het mbo is de locatiegebonden verticalisering, de samenwerking van vmbo en mbo/aoc op één locatie. Het Holland College in Maasland krijgt een gebouw voor vmbo én aoc, OSG Buiten de Veste wil intensief gaan samenwerken met roc Zadkine en ten noorden van NS station Schiedam wordt een nieuw gebouw ontwikkeld voor het Accent College Schiedam (vmbo), het Albeda College (mbo) en AOC Holland College (mbo). Op deze locaties kan de loopbaan van de leerling ook fysiek centraal staan. Praktijkonderwijs Het praktijkonderwijs De Wegwijzer is de afgelopen ren (in leerlingen, thans meer dan 300 leerlingen) explosief gegroeid tot een volwaardige opleiding met een goed toegerust gebouw met leerlingen uit de gehele regio. 3.4 Zorgbeleid De scholen in het gebied van het regionaal arrangement werken op een aantal terreinen al vele ren samen, met name op het terrein van zorg (in het Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord en stichting Zorg VO Nieuwe Waterweg Noord) en op het terrein van doorstroming en warme overdracht. Een overzicht is als bijlage 2 opgenomen. De activiteiten in het kader van het zorgbeleid richten zich op vijf terreinen, namelijk het verbeteren van de toegankelijkheid van opleidingen, de preventie van uitval, de verbetering van de kwaliteit van onderwijs, het aanbieden van alternatieve leertrajecten en het aanbieden van schoolgebonden activiteiten. De Krachtige Beroepskolom 10

14 De volgende activiteiten worden in dit kader uitgevoerd. Het verbeteren van de toegankelijkheid van opleidingen RMC-trajectbegeleiding (leerlingen van 16 tot 23 ar, die geen startkwalificatie bezitten begeleiden naar een vervolgopleiding). Begeleiding van jongeren in het examenar VMBO, dusdanig dat een goede overstap wordt gemaakt naar een vervolgtraject. De preventie van schooluitval Leerplicht, social teams (ook schoolmaatschappelijk werk via Bureau Jeugdzorg in de scholen), de Plaatsingsadviescommissie (PAC), enz. De verbetering van de kwaliteit van onderwijs Deskundigheidsbevordering via het Regionaal Netwerk Leerlingbegeleiding, kwaliteitsverbetering social teams e.d. Het aanbieden van alternatieve leertrajecten Rebound, Internationale Schakelklas, VMBO Specifieke Zorg e.d. Bij het begin van het schoolar gaat het om 36 leerlingen voor Herstart en 9 leerlingen Rebound. De deelnemers aan een Herstart-traject kwamen uit Schiedam (21), Vlaardingen (9) en Maassluis (4). Twee leerlingen kwamen van buiten de regio. Het aanbieden van schoolgebonden activiteiten Verbeteringen van zorg in de scholen o.a. door zorgplannen op schoolniveau, ondersteuning van de zorgcoördinatoren, enz. De activiteiten worden uitgevoerd door het Steunpunt Onderwijs in samenwerking met de scholen en gemeenten. In bijlage 7 is een overzicht opgenomen van het aantal door het Steunpunt Onderwijs begeleide leerlingen. Jongerenloket In 2006 is een verkenning gestart om te komen tot een Jongerenloket Nieuwe Waterweg Noord. Aan deze verkenning doen de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis deel, CWI, UWV en Steunpunt onderwijs. In maart 2007 is de oplevering van het adviesrapport voorzien. 3.5 Ontwikkeling van het aantal leerlingen In lijn met de demografische ontwikkeling zoals deze geschetst is in 2.3 moet rekening gehouden worden met een teruglopend aantal leerlingen in Schiedam en Vlaardingen en met een bescheiden groei van het aantal leerlingen in Maassluis (en Maasland). In de looptijd van het regionaal arrangement ( ) wordt een terugloop verwacht van ca. 3%, met name door de daling in Schiedam (-5%) en Vlaardingen (-4%). In bijlage 6, 8 en 9 zijn de complete cijfers per school in Schiedam, Vlaardingen en Maassluis opgenomen. De Krachtige Beroepskolom 11

15 Ontw ikkeling basisgeneratie Bao en VO index 2005 = BaO NWN VO NWN Voortgezet Onderw ijs NWN, ontw ikkeling basisgeneratie per gemeente index 2005 = NWN totaal Schiedam Vlaardingen Maassluis De Krachtige Beroepskolom 12

16 3.6 Witte vlucht In het algemeen is er in en rond de grote steden sprake van witte vlucht. Hiermee wordt het verschijnsel bedoeld dat de kinderen van autochtone stedelingen (en van de beter opgeleide allochtonen) in de randgemeenten naar school gaan. Alhoewel niet valt uit te sluiten dat dit verschijnsel ook in het gebied van Rotterdam (west) en Nieuwe Waterweg Noord zal optreden, laten recente cijfers geen aanmerkelijke groei van het aantal leerlingen uit Rotterdam op Schiedamse scholen voor voortgezet onderwijs zien. Vooralsnog wordt aangenomen dat dit verschijnsel geen grote invloed zal hebben op de ontwikkeling van het aantal leerlingen in de regio Nieuwe Waterweg Noord. Tabel 4 Totaal aantal leerlingen in 1e leerar Aantal leerlingen uit Rotterdam Accent College Buiten de Veste Schravenlant (havo-vwo) Spieringshoek (havo-vwo) Stedelijk Gymnasium totaal totaal vmbo Aantal leerlingen uit Rotterdam als % vh. totaal aantal leerlingen in 1 e ar Accent College 27% 34% 27% 42% Buiten de Veste 10% 5% 7% 6% Schravenlant (havo-vwo) 7% 6% 5% 5% Spieringshoek (havo-vwo) 1% 2% 4% 2% Stedelijk Gymnasium 7% 6% 3% 7% totaal 10% 12% 10% 13% totaal vmbo 21% 26% 21% 31% Bron: afdeling onderwijs en statistiek van de gemeente Schiedam De Krachtige Beroepskolom 13

17 4. De regioambitie: een krachtige beroepskolom De scholen die het regionaal arrangement dragen zien de ontwikkeling van het onderwijs als een gemeenschappelijke opdracht, in de eerste plaats van de scholen voor vmbo en mbo/aoc, maar ook van andere betrokkenen: politiek, bestuur en bedrijfsleven. Zij beseffen dat het belang van de eigen organisatie erbij gediend is om een deel van de eigen autonomie op te geven om een antwoord te zoeken op de vragen die elk van de scholen zelf niet voldoende effectief kan beantwoorden. Zij formuleerden hun visie in onderstaande regioambitie. De regioambitie is de basis voor het beleid van de komende ren. Om dat beleid verder vorm te geven zijn in hoofdstuk 5 de hoofdpunten van de onderwijsagenda beschreven. 1. Onderwijs moet jonge mensen voorbereiden op het leven als persoon, burger en werkende. a. Het vmbo is jeugdonderwijs en heeft ook een brede, vormende taak. b. Het onderwijs moet zich richten op talentontwikkeling: de leerling moet doen wat relevant is in zijn (haar) ontwikkeling. c. Er mag geen eenzijdige nadruk liggen op het functioneren op de arbeidsmarkt. 2. De beroepskolom begint in het vmbo. a. In het vmbo wordt een krachtige beroepshouding aangeleerd. b. In het vmbo worden (algemene) beroepsvaardigheden en competenties aangeleerd. c. De programma s worden vormgegeven in samenhang met de kwalificatiestructuur van het mbo/aoc. d. Het leren wordt samen met bedrijven en instellingen vormgegeven. 3. Het vmbo heeft een beroepsvoorbereidend karakter. a. Het vmbo zorgt voor oriëntatie op opleiding en beroep. b. Het vmbo biedt algemene vakkennis. c. Het vmbo leert de leerlingen algemene vaardigheden (competenties). 4. Het (jeugd)beroepsonderwijs bereidt jonge mensen voor op een kansrijke startpositie op de arbeidsmarkt. a. Ontwikkelingen in het vmbo en het mbo/aoc moeten worden afgestemd op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. b. In het onderwijs wordt gewerkt aan een flexibele, onafhankelijke en ondernemende houding. 5. Het onderwijs richt zich op álle jonge mensen. a. Niemand verlaat het vmbo zonder toelatingsbewijs voor het mbo/aoc. b. Niemand gaat zonder startkwalificatie uit het mbo/aoc. c. Het onderwijs arrangeert passend onderwijs voor alle leerlingen. 6. Vmbo en mbo/aoc organiseren een doorgaande ontwikkeling van de leerling. a. Er is een inhoudelijke afstemming (wat moet de leerling leren en waar leert de leerling dat?) b. Er is een en pedagogisch-didactisch afstemming (hoe leert de leerling en wat is een passende leeromgeving?) en c. Er is een afstemming gericht op een doorgaande zorglijn, in samenwerking met partijen buiten het onderwijs 7. De inrichting van het onderwijs is open en flexibel. a. Het onderwijs geeft ruimte om te leren voorrang boven het afwerken van examenprogramma s door bestaande programma s binnen de wettelijke regels aan te passen en door intersectorale programma s aan te bieden, b. door een breed programma aan te bieden als dat kan en een smal programma als dat door de leerling gewenst is. De Krachtige Beroepskolom 14

18 5. De onderwijsagenda De regioambitie geeft de ondertekenaars een ingewikkelde opdracht. De problemen waarmee vmbo en mbo/aoc immers te maken hebben zijn immers complex. Zij zullen regelmatig moeten overleggen, waarnodig met andere partners: overheden, jeugdzorg, kenniscentra, bedrijven en instellingen, etc. Hiervoor hoeft niet noodzakelijkerwijs een nieuwe organisatie in het leven geroepen te worden. Wellicht kan een bestaand platform een nieuwe of vernieuwde opdracht krijgen van de besturen van de vmbo-scholen en de mbo-colleges. In bijlage 2 is een overzicht van de belangrijkste huidige overlegplatforms. Om de regioambitie te verwezenlijken zijn 5 subagenda s opgesteld. 5.1 Agenda voor het gesprek over het onderwijsaanbod. 5.2 Agenda voor het gesprek over de ononderbroken opleiding. 5.3 Agenda voor het gesprek over de aanpak van risicoleerlingen. 5.4 Agenda voor het gesprek over de positie van de gemengde en theoretische leerweg in de beroepskolom. 5.5 Agenda voor het gesprek over de versterking van de technische opleidingen en de doorstroming naar de sector techniek in het mbo. 5.6 Agenda voor het gesprek over nader onderzoek. In deze subagenda s zijn twee thema s verwerkt die het gesprek over het onderwijs domineren: de relatie onderwijs en arbeidsmarkt (zie ook hoofdstuk 2.1) het terugdringen van voortijdig schoolverlaten (zie ook hoofdstuk 2.2 en hoofdstuk 3.4) In paragraaf 5.7 wordt de samenhang tussen deze thema s en de subagenda s samengevat. 5.1 Agenda voor het gesprek over het onderwijsaanbod Het onderwijsaanbod op het vmbo In de komende ren zal de ruimte die scholen krijgen voor het inrichten van het onderwijs groter worden, o.a. doordat de exameneisen globaler geformuleerd zullen worden. Deze ruimte nodigt ondernemende schoolleiders uit kansen te zoeken en initiatieven te nemen met elkaar en met overheden en bedrijven en instellingen. De scholen kunnen bestaande programma s aanvullen en een eigen, regionale, kleuring geven en leerlingen keuzeonderdelen aanbieden. Naast het verrijken van bestaande programma s hebben scholen behoefte aan het aanbieden van aanvullende of geheel nieuwe programma s. Gezien de arbeidsmarktontwikkelingen die geschetst zijn in hoofdstuk 2 lijkt er ruimte voor het versterken van opleidingen de volgende sectoren: de zorg de kennisdiensten / zakelijke dienstverlening (telecom, bank- en verzekeringswezen, onroerend goed, softwarebedrijven, research, advieswerk; uitzend- beveilings- en schoonmaakbedrijven), de handel (groothandel en detailhandel) en de belevingsdiensten (uitgeverijen, media, horeca, sport en cultuur, toerisme en recreatie). Vanuit de visie op het vmbo en de beroepskolom (regioambitie punt 2, 3, 4 en 7) kiezen zij voor intersectorale programma s (ict-route, sdv, intersectoraal, technologie in de gemengde leerweg). Met deze keuze kunnen zij bij een krimpend aantal leerlingen toch een verantwoorde keuze bieden. Voor de versterking van de sector techniek in de regio is de aanvulling van het scala aan technische opleidingen met een vmbo-opleiding instalektro gewenst. De Krachtige Beroepskolom 15

19 Mede in het licht van deze ontwikkelingen overwegen de volgende scholen op kortere of langere termijn nieuwe opleidingen te gaan verzorgen: Schiedam Accent College Nolenslaan/Nieuwe Damlaan Sport, Dienstverlening en Veiligheid (2007) Installatietechniek nb. om hiermee instalektro aan te gaan bieden (ar nog onbekend) Techniek breed (ar nog onbekend) ICT-route (ar nog onbekend) Intersectoraal (2007) OSG Buiten de Veste Intersectoraal (ar nog onbekend) Praktijkschool De Wegwijzer AKA (ar nog onbekend) Vlaardingen Accent College Geuzenplein Intersectoraal (2007) Het College Vos ICT-route (2007) Sport, Dienstverlening en Veiligheid (2007) Intersectoraal (2007) St.-Jozefmavo ICT-route (als extra vak voor de theoretische leerweg; 2007) Maassluis Accent College Kastanjedal Intersectoraal (ar nog onbekend) Technologie in de gemengde leerweg (2007) Maassluis Holland College Maasland Het Groen Leertraject (ar nog onbekend) De plannen die op 1 augustus 2007 zullen worden geconcretiseerd hebben géén gevolgen voor de huisvesting van de scholen. Omdat de feitelijke invoering van een aantal van deze programma s o.a. afhangt van de onderwijskundige ontwikkeling van de school zullen de besturen van de vmbo-scholen en de mbo-colleges arlijks tussen de start van het schoolar en de herfstvakantie overleggen over de actuele stand van zaken opdat zij in een update van het regionaal arrangement de nieuwe aanvragen aan het ministerie kunnen voorleggen. Onderstaand is dan het gewenste aanbod per 1 augustus 2007 of later opgenomen. Het toegestaan aanbod is met een x aangegeven, het feitelijk aanbod is licht grijs gemarkeerd, het gewenste aanbod met een artal of een als het ar nog niet bekend is. De pijl geeft aan dat de licenties van de Rotterdamse weg voor dit programma zijn doorgeschoven naar de locatie Geuzenplein. De Krachtige Beroepskolom 16

20 volgens opgave van de scholen en aanbod per en later zoals afgesproken in het regionaal arrangement sector/afdeling Accent College, Schiedam OSG Buiten de Veste Accent College Rotterdamseweg Accent College Geuzenplein Het College Vos Claudius Civilislaan Het College Vos Koninginnelaan St.-Jozefmavo Accent College Kastenjedal MAVO / Theoretische leerweg x x x x x x x Toegestaan aanbod per 1 augustus 2006 Maassluis Schiedam Vlaardingen volgens opgave cfi, feitelijk aanbod Maasland Holland College Commandeurskade LWOO x x x x x x Sector Economie VBO Administratie x x x x x VBO Handel & Verkoop x x x VBO Mode en Commercie x VBO Consumptief ISP Handel en Administratie (kl/bl) x x x x x ISP Handel en Administratie (gl) x x x x x x ISP Consumptief breed Sector Techniek VBO Bouwtechniek x VBO Elektrotechniek x x VBO Installatietechniek VBO Metaaltechniek x x VBO Voertuigentechniek x x VBO Grafische techniek VBO Transport en Logistiek ISP Instalektro ISP Metalektro (bl/kl) x ISP Metalektro (gl) x x x ISP Techniek breed Sector Zorg en Welzijn VBO Uiterlijke verzorging VBO Verzorging x x x x ISP Zorg en Welzijn breed (kl/bl/gl) x x x x x Sector Landbouw VBO Land. & Natuurlijke Omgeving x ISP Landbouw breed * Intersectorale programma s Sport, Dienstverlening en Veiligheid Intersectoraal ICT-route Technologie in de gemengde leerweg 2007 *ISP Landbouw breed, invulling het groen leertraject De Krachtige Beroepskolom 17

21 5.1.2 Het aanbod van onderwijs voor leerlingen met een cluster-4 indicatie Op dit moment is in Schiedam een RMPI-school voor leerlingen met een cluster-4 indicatie. De capaciteit van de school is beperkt. In de discussie rondom de zorgplicht zal gesproken worden over de mogelijkheid en wenselijkheid om de omvang van deze school te vergroten en de specifieke deskundigheden die daarvoor gewenst zijn Uitvoering De uitvoering van agendapunt 5.1 wordt opgedragen aan het bestuur van Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord. Het bestuur van het samenwerkingsverband zal arlijks tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie het onderwijsaanbod agenderen. In het directeurenoverleg wordt daartoe verslag gedaan van verloop van de programmatische vernieuwing zoals deze in deze paragraaf is bespreken en hiervan wordt aan het bestuur gerapporteerd. Indien een van de schoolbesturen daartoe aanleiding vind zal het gesprek over de feitelijk aanvraag van nieuwe programma s gevoerd worden en zullen uitvoeringsmaatregelen getroffen worden. De Krachtige Beroepskolom 18

22 5.2 Agenda voor het gesprek over de ononderbroken opleiding De inhoud van het gesprek Voorwaarde voor de realisering van de regioambitie is een voortdurend overleg tussen vmbo en mbo. Dit moet resulteren in de vormgeving van een ononderbroken ontwikkeling van de leerlingen, punt 6 van de regioambitie. Er zullen afspraken gemaakt moeten worden over de inhouden (= een ononderbroken programma: wat moet de leerling leren en waar leert de leerling dat (op vmbo of mbo)), de pedagogiek en didactiek (= een ononderbroken leerlijn: hoe leert de leerling (verwerft de leerling competenties) en waar leert de leerling (binnen of buiten)), de begeleiding (= een ononderbroken zorglijn: hoe gaan we om met specifieke leer- en zorgvragen). Het gesprek over de programmatische ontwikkelingen wordt gevoerd in samenhang met de onderwerpen uit 5.1. Het gesprek over de pedagogiek en didactiek gaat ook over praktijkleren (levensecht leren, natuurlijk leren etc.). Het blijkt dat er geen gemeenschappelijke definitie is, noch een gemeenschappelijke visie op praktijkleren. Er is ook geen gemeenschappelijk beeld van de rol/verantwoordelijkheid van de diverse partners. Er is nog volop discussie over de vraag hoe het leren - naast het produceren - plaats zal vinden en wie daarbij welke taak heeft. Praktijkleren neemt op dit moment een grote vlucht en er wordt een toenemend beroep gedaan op bedrijven om samen te werken. Er is geen behoefte aan een instantie die de rol van de scholen overneemt. Er is echter wel behoefte aan een vorm van coördinatie en overleg om tot een gemeenschappelijke visie en een gemeenschappelijke werkwijze te komen. Er is behoefte om afspraken te maken met brancheorganisaties. Er zou ook een netwerk van het onderwijs en het bedrijfsleven kunnen ontstaan Uitvoering De uitvoering van agendapunt 5.2 wordt opgedragen aan het directeurenoverleg, dat zo nodig uitgebreid wordt met vertegenwoordigers van roc/aoc. Het platform zal op de drie genoemde terreinen de knelpunten nader inventariseren en plannen maken en uitvoeren om de ononderbroken opleiding gestalte te geven. Jaarlijks zal aan het bestuur van het samenwerkingsverband verslag gedaan worden van de activiteiten en van de knelpunten die daarbij ondervonden zijn of voorzien worden. Het bestuur van het samenwerkingsverband zal de rapportage in de periode tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie agenderen. De Krachtige Beroepskolom 19

23 5.3 Agenda voor het gesprek over de aanpak van risicoleerlingen In punt 5 van de regioambitie is uitgesproken dat de deelnemers aan het regionaal arrangement zich nadrukkelijk verantwoordelijk voelen voor álle leerlingen in het gebied. Zij willen er de komende ren voor zorgen dat niemand het vmbo verlaat zonder toelatingsbewijs voor het mbo (niveau-1 opleiding of een vmbodiploma) en dat niemand zonder startkwalificatie het mbo verlaat. Bij het uitvoeren van deze ambitie moet een aantal risicogroepen in samenhang aangepakt worden Risicoleerlingen uit het praktijkonderwijs Een potentiële groep risicoleerlingen komt uit het praktijkonderwijs. Alhoewel praktijkonderwijs formeel eindonderwijs is, verlaten steeds meer leerlingen als ze 16 ar zijn het praktijkonderwijs en kiezen voor een niveau-1-opleiding op het roc/aoc. Zij doen dit eerder omdat deze opleiding een hogere status heeft dan omdat zij hiermee hun kansen vergroten. De meeste van deze leerlingen blijken toch niet in staat om na de niveau-1- opleiding met succes een niveau-2-opleiding af te ronden en komen dus toch zonder startkwalificatie op de arbeidsmarkt. Ze zijn ondertussen ouder en duurder geworden waardoor ze moeilijker een baan vinden. Praktijkonderwijs en roc/aoc zullen het gesprek hierover voortzetten. Mogelijk kan een deel van de oplossing gevonden worden in het organiseren van een AKA-opleiding binnen het praktijkonderwijs en in het aanbieden van certificeerbare deelopleidingen. Instanties als CWI en UWV zijn vanuit hun opdracht geneigd een leerling te bemiddelen naar werk terwijl zij op langere termijn zij meer baat hebben bij het behalen van een startkwalificatie. Nadrukkelijk moet met hen ook over de moeilijke positie van pro-leerlingen gesproken worden Risicoleerlingen die buiten het pro en het regulier vmbo (dreigen te) vallen Een aantal leerlingen heeft een status aparte gekregen of zou een status aparte moeten krijgen. Het gaat bijvoorbeeld om de leerlingen die ingeschreven zijn op de vmbo-afdeling specifieke zorg aan het geuzenplein, leerlingen van de reboundvoorziening, op de rails en herstart, leerlingen die enige tijd in detentie hebben gezeten en ook om leerlingen die een indicatie hebben voor een cluster-4-school maar op een wachtlijst staan of waarvan de ouders plaatsing ongewenst vinden. Een deel van deze leerlingen zou op enig moment weer terug moeten komen in het reguliere onderwijs. Omdat veel van deze leerlingen uiteindelijk toch geen plaats vinden in het reguliere onderwijs noch in een specifieke vervolgtraject, ontstaat een risicogroep. Sommige van deze leerlingen zullen toch binnen het reguliere vo een plaats moeten vinden. Voor anderen zal een niveau-1 of een AKA-opleiding op het vmbo georganiseerd moeten worden of zal een zmok-achtige voorziening moeten worden gecreëerd (zie 5.1.3) Een voorwaarde voor een succesvolle doorstroming is dat er een continue aanpak is, ook als de leerling elders in de regio de opleiding vervolgt. Voor een deel van deze leerlingen is het schoolse leren minder geschikt maar ze zijn niet altijd voldoende competent om een bedrijf aan de slag te gaan. Voor hen zal gezocht moeten worden naar alternatieven: leren voor deelcertificaten, leerbedrijven, stages met baangarantie, etc. 2 In het verslag van de werkgroep Doorgaande lijnen voor zwakke leerders in pro, vmbo en mbo wordt uitgebreider de aanpak ingegaan. Het verslag is in de bijlage opgenomen. De Krachtige Beroepskolom 20

24 5.3.3 Risicoleerlingen die met een lwt/bbl- of regulier bbl-diploma het vmbo verlaten en toch dreigen uit te vallen Een groot deel van de leerlingen die met een diploma de school verlaat, is succesvol op het mbo. Toch is de uitval in het eerste ar van het mbo (te) groot door een verkeerde opleidingskeuze, een onjuist beroepsbeeld of doordat het pedagogisch en didactisch klimaat teveel verschilt van het vmbo (zie ook 5.5). De vmbo-scholen zullen de komende ren de beeldvorming van opleiding en beroep versterken. Het vmbo zal zich - zeker voor de zwakke leerling - meer richten op algemene competenties die in een of enkele beroepscontexten aangeleerd worden. Het mbo kan voor een klein deel van de leerlingen een oriënterend en schakelend ar inrichten om daarmee uitval en demotivatie te voorkomen. Vmbo en mbo zullen een doorgaande ontwikkeling vormgeven, startend bij een warme overdracht Uitvoering De uitvoering van agendapunt en worden opgedragen aan het bestuur van het Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord. Gezien de missie van het samenwerkingsverband zullen deze onderwerpen regelmatig besproken worden. Het bestuur van het samenwerkingsverband zal minimaal arlijks tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie de voortgang op deze punten bespreken. De uitvoering van agendapunt kan worden gezien als een specifieke invulling van de in paragraaf 5.2 beschreven ononderbroken opleiding. De uitvoering wordt dan ook opgedragen aan het directeurenoverleg, dat zo nodig uitgebreid wordt met vertegenwoordigers van roc/aoc. De rapportage zal verwerkt worden in de bij besproken rapportage. De Krachtige Beroepskolom 21

25 5.4 Agenda voor het gesprek over de positie van de gemengde en theoretische leerweg in de beroepskolom De inhoud van het gesprek De gemengde en de theoretische leerweg zijn waardevolle opleidingen doordat deze - in vergelijking tot de kaderberoepsgerichte leerweg - veel sterker de nadruk legt op het verwerven van kennis. Door de opzet van de gl en tl wordt er ook een bredere keuze aan de leerlingen aangeboden. Een gl- of tl-opleiding is hierdoor een goede basis voor een middenkaderopleiding op het mbo en voor sommigen een springplank naar de havo. Ouders willen graag dat hun kind een tl-opleiding volgt. Er is een brede middengroep van flexibele, creatieve, sociaal vaardige en doorgaans gemotiveerde kinderen die door deze opleiding een goede basis verwerven voor een beroepsopleiding. De mbo-colleges nemen graag de leerlingen van de gl en tl aan en bedrijven en instellingen hebben deze leerlingen later graag in dienst. Kortom, de gl en de tl beantwoorden aan een maatschappelijke behoefte. De sterk op cognitieve ontwikkeling gerichte tl heeft wel het nadeel dat het de praktische kwaliteiten van leerlingen te weinig ontwikkelt en er niet voldoende in slaagt de leerlingen zich een realistisch beroepsbeeld te laten vormen. De scholen van het regionaal arrangement zien in de programma s van de gemengde leerweg goede mogelijkheden om de leerlingen meer praktisch te laten werken en beroepsbeelden te laten ontwikkelen. Voorwaarde daarvoor lijkt wel dat het beroepsgerichte programma niet een geïsoleerd vak wordt, maar beroepsgerichte contexten levert waarbinnen avo-vakken een deel van de eindtermen kunnen laten verwerven en/of verwerken. De nieuwe intersectorale programma (technologie in de gemengde leerweg, de ict-route en intersectoraal) passen goed bij de punten 2, 3 en 4 van de regioambitie. Het zijn brede, oriënterende programma s die gericht zijn op een kennismaking met de wereld van opleiding en beroep. De besturen van de vmbo-scholen en de mbo/aoc-colleges zullen de komende ren gaan werken aan de versterking van de gemengde en de theoretische leerweg. Op de agenda van het overleg staan o.a. de volgende onderwerpen De versterking van het beroepsperspectief van de theoretische leerweg. 2. De ontmoeting van docenten van de (gl en) tl en het mbo/aoc om te spreken over didactiek, pedagogisch klimaat, zorg, vakinhoud etc. 3. De voorbereiding van de leerlingen op het vmbo op niet-klassikale werkvormen en de organisatie van het onderwijs die niet-klassikaal leren beter mogelijk maakt. 4. De vraag of de gl- en tl-leerlingen een specifiek probleem hebben op het mbo/aoc (in vergelijking met de leerlingen die een kaderberoepsgerichte leerweg hebben afgerond), zie ook Uitvoering De uitvoering van agendapunt 5.4 wordt opgedragen aan het directeurenoverleg, dat zo nodig uitgebreid wordt met vertegenwoordigers van roc/aoc. Het directeurenoverleg zal de in genoemde knelpunten bespreken en de besturen van de bestreffende scholen adviseren over de aanpak. De adviezen zullen arlijks aan het bestuur van het samenwerkingsverband gerapporteerd worden. Het bestuur van het samenwerkingsverband zal de rapportage in de periode tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie agenderen. 3 In het verslag van de werkgroep de positie van gl en tl in de verticale beroepskolom zijn deze onderwerpen verder uitgewerkt. Het verslag is in de bijlage opgenomen. De Krachtige Beroepskolom 22

26 5.5 Agenda voor het gesprek over de versterking van de technische opleidingen en de doorstroming naar de sector techniek in met mbo De inhoud van het gesprek De terugloop van het aantal leerlingen dat kiest voor een opleiding in de techniek baart de scholen van het regionaal arrangement zorgen. In het algemeen wordt - voor alle niveaus, maar vooral op mbo3-4 - een tekort aan geschoold technisch personeel verwacht. Alhoewel de maakindustrie uit Nederland lijkt te verdwijnen, zal er voldoende werk zijn voor technische dienstverleners (service, montage, reparatie, onderhoud, etc.). Op twee vmbo-scholen (Accent College Schiedam en Het College Vos, locatie westwijk) worden techniekopleidingen aangeboden, de St.-Jozefmavo zal de komende ren een bèta-techniek profiel ontwikkelen. In Schieveste, de nieuwbouw van Accent College, Holland College en Albeda College, zullen de technische opleidingen nauw gaan samenwerken om ook fysiek het ononderbroken leren voor veel leerlingen uit de sector techniek vorm te geven. De scholen van het regionaal arrangement blijven zoeken naar mogelijkheden om de technische opleidingen en de doorstroming naar de technische opleidingen te versterken Uitvoering De uitvoering van agendapunt 5.5 wordt opgedragen aan het directeurenoverleg, dat zo nodig uitgebreid wordt met vertegenwoordigers van roc/aoc. De vertegenwoordigers van het Albeda College hebben aangeboden de feitelijke uitwerking van dit punt ter hand te nemen en initiatieven ontwikkelen voor de aanpak. Jaarlijks wordt aan het bestuur van het samenwerkingsverband verslag gedaan van de vorderingen de knelpunten die ondervonden of voorzien worden. Het bestuur van het samenwerkingsverband zal de rapportage in de periode tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie agenderen. De Krachtige Beroepskolom 23

27 5.6 Agenda voor het gesprek over nader onderzoek Onderzoek voorspellers van schooluitval Vmbo-scholen blijken niet goed in staat te zijn aan te wijzen welke leerlingen bij de overstap naar het mbo/aoc een uitvalrisico opleveren. Het is verstandig om te onderzoeken of er indicatoren te vinden zijn die vmbo en mbo/aoc in staat stellen preventief op te treden om zo voortijdig schoolverlaten te beperken Onderzoek het studierendement van gl- en tl leerlingen Onderzoek of de gl- en tl-leerlingen een specifiek probleem hebben op het mbo/aoc (in vergelijking met de leerlingen die een kaderberoepsgerichte leerweg hebben afgerond) Onderzoek de uit- en afstroom De uit- en afstroomcijfers van de mbo/aoc-colleges zijn niet duidelijk genoeg omdat een deel van de informatie weggemiddeld wordt. Meer gedetailleerde gegevens maken het beter mogelijk adequate maatregelen te nemen Uitvoering De uitvoering van agendapunt 5.6 wordt opgedragen aan het directeurenoverleg, dat zo nodig uitgebreid wordt met vertegenwoordigers van roc/aoc. Het directeurenoverleg zal een nadere onderzoeksopdracht formuleren en het onderzoek (laten) uitvoeren. De resultaten van de onderzoeken, de conclusies en de adviezen zullen aangeboden worden aan de besturen en directies van de betrokken scholen. Aan het bestuur van het samenwerkingsverband verslag gedaan worden van de werkzaamheden en van de knelpunten die daarbij ondervonden zijn of voorzien worden en van de resultaten van het onderzoek, de conclusies en de adviezen. Het bestuur van het samenwerkingsverband zal de rapportage in de periode tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie agenderen. De Krachtige Beroepskolom 24

28 5.7 De koppeling van de subagenda s aan actuele thema s Door het gesprek over de onderwerpen die in de voorgaande paragrafen benoemd zijn, worden knelpunten aangepakt op twee thema s die het gesprek over het onderwijs domineren: de relatie onderwijs en arbeidsmarkt (zie ook hoofdstuk 2.1) het terugdringen van voortijdig schoolverlaten (zie ook hoofdstuk 2.2 en hoofdstuk 3.4) Actuele thema s> Relatie onderwijs en arbeidsmarkt Terugdringen Voortijdig Schoolverlaten Agenda voor het gesprek over 5.1 het onderwijsaanbod Knelpunten tussen vraag en aanbod aanpakken Brede oriënterende programma s Aantrekkelijk onderwijs Brede, oriënterende programma s Meer maatwerk 5.2 de ononderbroken opleiding Inhoudelijke afspraken Afspraken pedagogiek en didactiek Afspraken over begeleiding Afspraken pedagogiek en didactiek Afspraken over begeleiding Gemeenschappelijke visie/definitie praktijkleren Coördinatie praktijkleren Versterken praktijkleren 5.3 de aanpak van de risicoleerlingen Aanbieden AKA op pro Deelcertificaten Aanbieden AKA op pro Gesprek CWI/UWV over pro (prioriteit bij het leren). Andere vormen van praktijk-leren Niveau-1-opleidingen Deelcertificaten Continue aanpak in begeleiding/zorg Niveau-1-opleidingen Deelcertificaten Nadruk op algemene competenties Warme overdracht Continuïteit in aanpak 5.4 de positie van de gl en tl in de beroepskolom Brede oriëntatie Beroepscontexten 5.5 de versterking van de technische opleidingen 5.6 nader onderzoek Knelpunten aanpakken Bèta-techniekprofiel Voorspellers schooluitval Studierendement Uit- en afstroom De Krachtige Beroepskolom 25

29 5.8 De uitvoeringsorganisatie van de onderwijsagenda Het regionaal arrangement kenmerkt zich door een proceskarakter. De geschetste problematiek is complex en niet met enkelvoudige maatregelen aan te pakken. Voor de uitvoering en bewaking van de afspraken zijn - uiteraard - in de eerste plaats de schoolbesturen en -directies verantwoordelijk. Om elkaar op de hoogte te houden en om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen wordt aan twee bestaande organisaties de opdracht gegeven de in 5.1 t/m 5.6 beschreven agenda s op te nemen. Het Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord Het bestuur van het samenwerkingsverband neemt als taak op zich de ontwikkeling van de in het regionaal arrangement afgesproken ontwikkelingen te monitoren en waar nodig partijen bijeen te roepen en besluiten te nemen om de ontwikkelingen bij te sturen of nieuwe ontwikkelingen te starten. Minimaal éénmaal per ar, in de periode tussen het begin van het schoolar en de herfstvakantie, wordt een bijeenkomst belegd warbij ook de vertegenwoordigers van roc Zadkine, het Albeda College en AOC Holland College uitgenodigd worden. Op de agenda van deze bijeenkomst staan rapportages van het directeurenoverleg betreffende de ontwikkelingen betreffende het onderwijsaanbod, de problematiek van de risicoleerlingen, het verslag het platform vmbo-mbo/aoc betreffende o de ononderbroken opleiding, o de positie van de gemengde en theoretische leerweg in de beroepskolom, o de problematiek van de technische opleiding, o de verrichte onderzoeken. Waar het gedurende het ar nodig is om deze onderwerpen te bespreken zullen deze geagendeerd worden en zullen de vertegenwoordigers van roc en aoc uitgenodigd worden voor het gesprek. Het directeurenoverleg Het directeurenoverleg is de directe eigenaar van de diverse onderwijsagenda s die in het Regionaal Arrangement beschreven zijn. Hier spreken de direct betrokken school- en locatiedirecties elkaar. Zij verdelen de werkzaamheden en geven desgewenst opdrachten door aan het platform vmbo-mbo/aoc, werkgroepen of adhoc projectgroepen. Elke (locatie-)directeur stuurt in de eigen organisatie de betrokken functionarissen aan. Aan het eind van elk schoolar wordt aan het bestuur van het samenwerkingsverband gerapporteerd over de voortgang en de resultaten van de werkzaamheden, de knelpunten die ondervonden of voorzien worden en nieuwe ontwikkelingen. Mede naar aanleiding van de rapportage bevestigd het bestuur de opdracht aan het directeurenoverleg of stelt het de opdracht bij. De Krachtige Beroepskolom 26

30 6. Lijst van personen die aan het regionaal arrangement hebben bijgedragen Leden van de stuurgroep John van Beek (Het College Vos), Cock Wielaard, Maarten Toll, Theo Werner en Bert Soet (HollandAccent onderwijsgroep), Wim Verzijden (Buiten de Veste, Pro De Wegwijzer), Jan van Beveren (St.-Jozefmavo), Erik Botter (Albeda College) en Marianne Steenvoorde (roc Zadkine) Leden van de werkgroep techniek Dick van Eijk en Hans Etman (Accent College, Schiedam), Naomi Veldhoven en Henk van Ommen (Het College Vos) en Niek van den Berg (lector techniek roc Zadkine). Leden van de werkgroep Zwakke Leerders Henk Ordelman (Accent College Kastanjedal, Maassluis), Arij Hoogendijk (Accent College Nieuwe Damlaan, Schiedam), Maarten Toll, Désiré de Rooij en Martin de Groot (Accent College Geuzenplein, Vlaardingen), Rob Schriel (Het College Vos), Piet van der Zwan (OSG Buiten de Veste), Koos van Os (Pro De Wegwijzer) en Karin van de Velde (samenwerkingsverband NWN). Leden van de werkgroep gemengde en theoretische leerweg Arie Snoeij (Accent College, Schiedam), Linda Vermeulen (Accent College Groen van Prinsterer, Vlaardingen), Elly van de Bree (Holland College, Maasland), Cock Wielaard (HollandAccent Onderwijsgroep), Hans Speksnijder (Het College Vos), Jurriaan Govaart (St.-Jozefmavo) en Piet van der Zwan (Buiten de Veste). Personen die een bijdrage hebben geleverd aan de Expertbijeenkomst van 15 september Ton Balk (Balk Consultancy) Erik Botter (Albeda College), Marianne Steenvoorde (roc Zadkine), Arianne van den Berg (AOC Holland College), Leonie Boonenkamp (OVDB), Hans Karssen (LOB HTV), Jaap Kleinhesselink (Gemeente Vlaardingen) en Emile Barendregt (Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam). Ondersteuning van de stuurgroep en de werkgroepen Peter van der Zwaal (Cordys onderwijstrajecten) De Krachtige Beroepskolom 27

31 Bijlagen 1. Gedetailleerde gegevens onderwijsaanbod a. aanbod in Schiedam b. aanbod in Vlaardingen c. aanbod in Maassluis d. aanbod in Maasland 2. Regionaal overleg 3. Verslag van de werkgroep De positie van gl en tl in de verticale beroepskolom 4. Verslag van de werkgroep Doorgaande lijnen voor zwakke leerders in pro, vmbo en mbo/aoc 5. Verslag van de werkgroep De versterking van de instroom in techniek op het vmbo en de doorstroming naar de technische opleidingen op het mbo 5b. Een aantrekkelijke technische beroepskolom, Niek van den Berg, lector Techniek, ROC Zadkine 6. De prognose van het aantal leerlingen per vestiging van het Accent College 7. Overzicht van de door het steunpunt onderwijs begeleide leerlingen 8. Prognose van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het basisonderwijs Prognose van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs Demografische ontwikkeling van de bevolking van Schiedam, Vlaardingen en Maassluis De Krachtige Beroepskolom 28

32 Bijlage 1a Onderwijsaanbod in Schiedam naam school Accent College vmbo Schiedam adres 1 Mgr. Nolenslaan 99b, 3119 EB Schiedam adres 2 Nieuwe Damlaan 762, 3118 AC Schiedam tel tel brin 1 17 WQ - brin 2 17 WQ - 08 schooltype VMBO; leerar 1 t/m 4; leerwegen vmbo tl gl kl bl lwt lwoo feitelijk aanbod gl basis/kader sectoren techniek MT, BT, ET, VT; isp ME economie isp HA isp HA zog en welzijn isp ZW landbouw toegestaan aanbod gl basis/kader sectoren techniek MT, BT, ET, VT; isp ME economie isp HA AD isp HA zog en welzijn isp ZW VZ landbouw Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar NDL Brugar NOL VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL VBO / VMBO BL/KL (NDL) VBO / VMBO BL/KL (NOL) totaal waarvan rebound waarvan LWOO (NDL) waarvan LWOO (NOL) Huisvesting Locatie NOL 7273 m2 Locatie NDL 5068 m2 De Krachtige Beroepskolom 29

33 naam school O.Sg. Buiten de Veste adres Van der Leeuwstraat 3; 3118 LP Schiedam tel. brin 19KM schooltype VMBO; leerar 1 t/m 4; leerwegen vmbo tl gl neen kl bl lwt neen lwoo neen feitelijk aanbod gl basis/kader sectoren techniek economie AD, HV zog en welzijn landbouw toegestaan aanbod gl basis/kader sectoren techniek economie AD, HV zog en welzijn landbouw Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL VBO / VMBO BL/KL totaal waarvan rebound 3 3 waarvan LWOO 0 Huisvesting Locatie m2 Locatie m2 De Krachtige Beroepskolom 30

34 naam school De Wegwijzer adres Burg. Honnerlage Gretelaan BB Schiedam tel brin 18VX schooltype praktijkonderwijs leerwegen vmbo NVT feitelijk aanbod sectoren praktijkonderwijs NVT toegestaan aanbod sectoren NVT Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar VWO HAVO MAVO/VMBO TL praktijkonderwijs totaal waarvan rebound waarvan LWOO Huisvesting Locatie m2 Locatie m2 De Krachtige Beroepskolom 31

35 ROC Albeda College Schiedam Schiedamseweg 245, Schiedam, Opleiding Niveau BOL BBL ICT 2 en 3 X ICT 4 X Elektrotechniek 2 X Elektrotechniek (technodesign) 4 X Werktuigbouw (technodesign) 4 X Timmerkracht 1 en 2 X X Bouwkunde 4 X ROC Zadkine Schiedam Ringerstraat 21, Schiedam, Telefoon: Brinnummer: 25 LP Opleiding Niveau BOL BBL Opslagmedewerker 1 X Magazijnmedewerker 2 X Groepsleider Magazijn 3 X VAVO-opleidingen ROC Zadkine Schiedam Willem Pastoorsstraat 5, Schiedam, Telefoon: Brinnummer: 25 LP Opleiding VBMO TL HAVO VWO Educatie ROC Zadkine Schiedam Sint Liduinastraat 35, Schiedam, Telefoon: Brinnummer: 25 LP Opleiding Niveau BOL BBL Beroepsvoorbereidend programma Toeleiding niveau 1/2 Oriëntatie Administratie Toeleiding niveau 1/2 Oriëntatie Techniek Toeleiding niveau 1/2 Oriëntatie Zorg & Welzijn Toeleiding niveau 1/2 Diverse taaltrajecten De Krachtige Beroepskolom 32

36 Bijlage 1b Onderwijsaanbod in Vlaardingen naam school Accent College MAVO HAVO VWO Groen van Prinsterer adres Rotterdamseweg 55, 3135 PT Vlaardingen tel brin 17 WQ - 00 schooltype MAVO (VMBO-TL); HAVO; VWO; alle leerren leerwegen vmbo tl gl neen kl neen bl neen lwt neen lwoo neen feitelijk aanbod vmbo alleen vmbo TL sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw toegestaan aanbod vmbo gl basis/kader sectoren techniek isp ME economie isp HA ad, hv, mc isp HA zog en welzijn isp ZW vz isp ZW landbouw overig toegestaan aanbod atheneum, havo Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Leerar 5 Leerar 6 Brugar VWO HAVO MAVO/VMBO TL VBO / VMBO BL/KL 0 totaal waarvan rebound waarvan LWOO Huisvesting Locatie GvP m 2 Locatie m 2 De Krachtige Beroepskolom 33

37 naam school Accent College vmbo - Geuzenplein Vlaardingen adres Geuzenplein 1 (en 1a), 3132AB Vlaardingen tel brin 17 WQ - 05 schooltype VMBO; leerar 1 t/m 4; 'Speciale zorggroepen' (voorheen VSO-LOM) leerwegen vmbo tl gl kl bl lwt lwoo feitelijk aanbod gl basis/kader sectoren techniek isp ME economie isp HA isp HA zog en welzijn isp ZW isp ZW landbouw toegestaan aanbod gl basis/kader sectoren techniek isp ME economie isp HA isp HA zog en welzijn isp ZW isp ZW landbouw Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar geuzenplein Brugar Willem de Zwijgerln VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL 0 VBO / VMBO BL/KL (Geuzenpl) VBO / VMBO BL/KL (WdeZw.ln) totaal waarvan rebound waarvan LWOO (Geuzenplein) waarvan LWOO (WdeZwijgerl) Huisvesting Locatie Geuzenplein m2 Locatie Willem de Zwijgerlaan 1692 m2 De Krachtige Beroepskolom 34

38 naam school Het College Vos adres Claudius Civilislaan JA Vlaardingen tel brin 20CJ schooltype VMBO; leerar 1 t/m 4; leerwegen vmbo tl neen gl neen kl bl lwt lwoo feitelijk aanbod vmbo gl basis/kader sectoren techniek ET, VT economie isp HA zog en welzijn isp ZW landbouw toegestaan aanbod vmbo gl basis/kader sectoren techniek MT, ET, VT economie AD, HV isp HA zog en welzijn VZ isp ZW landbouw Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL 0 VBO / VMBO BL/KL totaal waarvan rebound waarvan LWOO Huisvesting Locatie Claudius Civilislaan m2 incl. technohal m2 De Krachtige Beroepskolom 35

39 naam school Het College Vos adres Koninginnelaan, Vlaardingen tel. brin 20 CJ schooltype MAVO (VMBO-TL); HAVO; VWO; alle leerren; BL en KL 1e en 2e klas leerwegen vmbo tl gl kl klas 1 en 2 bl klas 1 en 2 lwt neen lwoo neen feitelijk aanbod vmbo sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw toegestaan aanbod vmbo sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw GL TL, onderbouw BL en KL TL Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Leerar 5 Leerar 6 Brugar Reigerlaan (bl/kl/gtl) Brugar Koninginneln (gtl/h/v) VWO HAVO MAVO/VMBO TL VBO / VMBO BL/KL 0 totaal waarvan rebound waarvan LWOO Huisvesting Locatie Koninginnelaan m2 Locatie Louise de Colignylaan 650 m2 Locatie Reigerlaan 973 m2 De Krachtige Beroepskolom 36

40 naam school St.-Jozefmavo adres Willem de Zwijgerlaan 240, 3136AX Vlaardingen tel brin 00VR schooltype VMBO-TL leerwegen vmbo tl gl neen kl neen bl neen lwt neen lwoo neen feitelijk aanbod vmbo sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw toegestaan aanbod vmbo sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw alleen vmbo TL alleen vmbo TL Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Leerar 5 Leerar 6 Brugar VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL VBO / VMBO BL/KL 0 totaal waarvan rebound waarvan LWOO Huisvesting Locatie m2 Locatie m2 De Krachtige Beroepskolom 37

41 ROC Albeda College Vlaardingen Buys Ballotlaan 25, Vlaardingen, Opleiding Niveau BOL BBL Verkoper 1 en 2 X X Verkoopchef / filiaalbeheerder 3 en 4 X X Ondernemer / manager detailhandel 4 X Commercieel medewerker internationale handel 4 X / groothandel Bedrijfsadministratief medewerker 2 X Boekhoudk. medew, administrateur 3 en 4 X Secretarieel medewerker 2 X Secretaresse, directiesecretaresse 3 en 4 X Bank- en verzekeringswezen 4 X Marketing en communicatie 4 x ICT 2 en 3 X Helpende welzijn 2 X Sociaal pedagogisch werker 3 en 4 X De Krachtige Beroepskolom 38

42 Bijlage 1c Onderwijsaanbod in Maassluis naam school Accent College vmbo - Kastanjedal Maassluis adres Kastanjedal 2, 3142 AP Maassluis tel brin 17 WQ - 11 schooltype VMBO; leerar 1 t/m 4; leerwegen vmbo tl gl kl bl lwt lwoo feitelijk aanbod gl basis/kader sectoren techniek economie isp HA AD isp HA zog en welzijn isp ZW VZ isp ZW landbouw toegestaan aanbod gl basis/kader sectoren techniek isp HA AD isp HA economie isp ZW VZ isp ZW zog en welzijn landbouw overig toegestaan aanbod Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL 0 VBO / VMBO BL/KL totaal waarvan rebound 1 1 waarvan LWOO Huisvesting Locatie KAS 6468 m2 Locatie m2 De Krachtige Beroepskolom 39

43 ROC Albeda College Maassluis De Vloot 207, Maassluis, Opleiding Niveau BOL BBL Helpende Welzijn 2 X Beveiliger 2 X Kapper 2 en 3 X Horeca 1 en 2 X De Krachtige Beroepskolom 40

44 Bijlage 1d Onderwijsaanbod in Maasland naam school Holland College vmbo Maasland adres Commandeurskade 22, 3155AD Maasland tel brin 14 YD - 06 schooltype VMBO; leerar 1 t/m 4; leerwegen vmbo tl neen gl kl bl lwt lwoo feitelijk aanbod gl basis/kader sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw LNO LNO toegestaan aanbod gl basis/kader sectoren techniek economie zog en welzijn landbouw LNO LNO Leerlingenaantal Totaal Leerar 1 Leerar 2 Leerar 3 Leerar 4 Brugar VWO 0 HAVO 0 MAVO/VMBO TL 0 VBO / VMBO BL/KL totaal waarvan rebound waarvan LWOO Huisvesting Locatie Huis te Veldelaan m2 Locatie Commandeurskade m2 Holland College mbo Dier & Groene Ruimte Maasland Commandeurskade 22, 3155 AD Maasland, Brinnummer: 14 YD Opleiding Niveau BOL BBL Groene Ruimte 2 en 3 X X Loonwerk 2 X X (2) Dierverzorging & Veterinaire ondersteuning 2, 3 en 4 X (2, 3 en 4) X (2 en 3) Paardenhouderij 2, 3 en 4 X De Krachtige Beroepskolom 41

45 Bijlage 2. Regionaal overleg In de regio Nieuwe Waterweg Noord bestaat al vele ren een intensief contact tussen de verschillende onderwijspartners. a. Samenwerkingsverband vo Nieuwe Waterweg Noord Vanuit de wettelijke verantwoordelijkheid voor de zorgleerlingen (artikel 10h van de Wet op het Voortgezet Onderwijs) rekent samenwerkingsverband het tot haar taak om passend onderwijs te verzorgen voor alle leerlingen in praktijkonderwijs en vmbo uit de regio. In het bestuur van het samenwerkingsverband zijn de besturen van de scholen van vmbo en praktijkonderwijs vertegenwoordigd. Het bestuur komt 6 x per ar bijeen. Het samenwerkingsverband organiseert 2x per ar het directeurenoverleg, plaatst leerlingen met een specifieke leer- en/of zorgvraag in de Permanente Commissie Leerlingzorg; de PCL komt maandelijks bijeen onderhoudt het regionaal netwerk leerlingbegeleiding RNL NWN dat ca. 8 bijeenkomsten per ar organiseert. Vanuit het samenwerkingsverband zijn er korte lijnen voor plaatsing in KLAS+, Op de rails, herstart, de reboundvoorziening en cluster-4-scholen, Aan het samenwerkingsverband nemen ook RMPI en de scholen voor havo-vwo deel. b. Stichting Zorg VO Nieuwe Waterweg Noord Sinds 1 nuari 2007 is de Stichting Zorg VO Nieuwe Waterweg Noord actief. In deze stichting verenigen de Stichting GOA - die al sinds de ren 80 het onderwijs achterstandenbeleid van Schiedam, Vlaardingen en Maassluis coördineert - en Samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord hun expertise om zo tot een efficiëntere bestuurlijke samenwerking te komen. De stichting treedt op als werkgever voor de medewerkers van het Steunpunt Onderwijs. c. Platform vmbo mbo/aoc Sinds enkele ren komen op basis van een samenwerkingsovereenkomst decanen vmbo en intakers ROC en AOC regelmatig bijeen (5 à 6 maal per ar) voor overleg en daaruit voorkomende afspraken rondom de doorstroming van vmbo leerlingen naar het mbo/aoc. Er zijn afspraken gemaakt over het inhoud geven aan een warme overdracht, het gebruikmaken van een standaard doorstroomformulier, het zgn. D-formulier en het inhoud geven aan de vordering van leerlingen op het gebied van bepaalde vaardigheden en competenties. Zo zijn in dit overleg tien competenties bepaald, die de doorstroming vanuit vmbo naar mbo/aoc moeten verbeteren; daarvoor is het zgn C-formulier ontwikkeld. Verder wordt gewerkt aan de inhoud van een (digitaal) portfolio om de aansluiting tussen vmbo en mbo/aoc te verbeteren. Binnen dit overleg worden ook de gegevens van mbo/aoc-deelnemers teruggekoppeld naar het vmbo. d. Werkgroep Doorlopende leerlijn BL Economie (toeleidend naar niveau 2) Sinds het voorar 2005 is in de regio een werkgroep actief, die zich met name richt op het maken van afspraken tussen vmbo scholen met een afdeling in de sector Economie en het mbo (mn. het Albeda College), dat daarop aansluitend in de regio een vervolgopleiding verzorgd. De werkgroep wil o.a. afspraken maken m.b.t. de informatieoverdracht tussen opleidingen, het aanscherpen van voorbereidende karakter van het vmbo De Krachtige Beroepskolom 42

46 op het mbo, het mogelijk afsluiten van bepaalde mbo modulen of onderdelen van het curriculum binnen het vmbo. e. De regiocommissie Waterweg-Noord De regiocommissie Waterweg-Noord bestaat uit de decanen van vmbo- en havoscholen (Accent College, Holland College, Het College Vos, OSG. Buiten de Veste en de St.-Jozefmavo). De regiocommissie komt enige malen per ar bijeen. De decanen wisselen kennis en ervaring uit en bespreken recente informatie betreffende loopbaanoriëntatie, opleidingen en beroepen. Onderwerpen die regelmatig op de agenda staan zijn digitaal portfolio, Praktische Sector Oriëntatie, competentieformulier (C-formulier), doorstroomformulier (D-formulier), etc. De decanen organiseren de arlijkse mbo-markt in samenwerking met AOB-Compaz. f. Directieoverleg In Schiedam fungeert het regionaal directie-overleg Waterweg-Noord. Behalve het Steunpunt Onderwijs participeren hierin de rectoren en (locatie)directeuren van alle scholen voor voortgezet onderwijs in de regio. Dit overleg komt eens per kwartaal bijeen en overlegt over allerlei zaken die de scholen in de regio aangaan zoals een uniforme vakantieregeling, zaken m.b.t leerplicht en inschrijving. Behalve het regelen van een aantal formele zaken probeert het overleg ook een denktank te zijn van het onderwijs in de regio. De Krachtige Beroepskolom 43

47 Bijlage 3. De positie van gl en tl in de verticale beroepskolom verslag van het overleg van de werkgroep De leden van de werkgroep constateren dat gl- en tl waardevolle opleidingen zijn doordat deze - in vergelijking tot de kaderberoepsgerichte leerweg - veel sterker de nadruk leggen op het verwerven van kennis. Door de opzet van de gl en tl wordt er ook een bredere keuze aan de leerlingen aangeboden. Een gl- en tl-opleiding is hierdoor een goede basis voor een middenkaderopleiding op het mbo/aoc en voor sommigen een springplank naar de havo. Ouders willen graag dat hun kind een tl-opleiding volgt. Er is een brede middengroep van flexibele, creatieve, sociaal vaardige en doorgaans gemotiveerde kinderen die door deze opleiding een goede basis verwerven voor een beroepsopleiding. De mbo/aoc-colleges nemen graag de leerlingen van de gl en tl aan en bedrijven en instellingen hebben deze leerlingen later graag in dienst. Kortom, de gl en de tl beantwoorden aan een maatschappelijke behoefte. De sterk op cognitieve ontwikkeling gerichte tl heeft wel het nadeel dat het de praktische kwaliteiten van leerlingen te weinig ontwikkelt en er niet in slaagt de leerlingen zich een realistisch beroepsbeeld te laten vormen. De gemengde leerweg heeft wel de mogelijkheden om de leerlingen meer praktisch te laten werken en te werken aan beroepsbeelden. Voorwaarde daarvoor lijkt wel dat het beroepsgerichte programma niet een geïsoleerd vak wordt, maar beroepsgerichte contexten levert waarbinnen avo-vakken een deel van de eindtermen kunnen laten verwerven en/of verwerken. Toen het vmbo startte met de gemengde leerweg lag het accent nog erg sterk op het verwerven van vakkennis ter voorbereiding van een specifieke beroepsopleiding. Ondertussen is er een verschuiving te constateren naar brede, oriënterende, intersectorale programma s die veel meer gericht zijn op een kennismaking met de wereld van opleiding en beroep. Deze programma s hebben veelal globaal omschreven eindtermen die voorbereid zijn op (meer) competentiegericht werken. Er is op dit moment voor de gemengde leerweg een keuze uit de volgende mogelijkheden: technologie (helaas een verwarrende naam voor een programma dat een kennismaking met vier sectoren bewerkstelligt), de ict-route, de drie uitstroomvarianten van het programma intersectoraal, nl. o technologie en dienstverlening o technologie en commercie o dienstverlening en commercie De leden van de werkgroep constateren dat de naam gemengde leerweg een negatieve klank heeft. Het lijkt minder dan de echte (=theoretische) leerweg, en schijnt vlees noch vis. De neiging van veel scholen om het aan te bieden als T-plus lijkt dit te verhelpen. De werkgroep gl- en tl in de verticale beroepskolom komt tot de volgende aanbevelingen. 1. Versterk het beroepsperspectief van de theoretische leerweg Er worden diverse mogelijkheden genoemd om dit te bereiken: Verwerk een beroepsgericht programma in de opleiding (dus liever niet als los vak op de tabel zetten). De Krachtige Beroepskolom 44

48 Bied een deel van het programma van de TL contextrijk aan (projecten in verschillende beroepscontexten) Werk samen met bedrijven en instellingen die opdrachtgevers voor projecten zijn. Bied een intensieve vorm van pso in de opleiding aan. Bied een stage of een meeloop-periode aan, aan de leerlingen die klaar zijn met het examenprogramma. De leden van de werkgroep zien de activiteiten van leerlingen binnen of buiten de school als onderwijs en dus niet als lesuitval. Zij erkennen dat het belangrijk is om hierover met de collega s en de ouders te communiceren. 1b. Werk aan de versterking van het imago van de gemengde leerweg Intensiveer de voorlichting over de gemengde leerweg aan de basisscholen. Op veel van de basisscholen is de gemengde leerweg nog steeds een onbekend of onbegrepen leerweg. Overweeg de naam gemengde leerweg in de regio niet meer te gebruiken in de communicatie. 2. Laat docenten van de tl (gl) en het mbo/aoc elkaar leren kennen en met elkaar spreken over didactiek, pedagogisch klimaat, zorg, vakinhoud etc. De leden van de werkgroep denken aan docentstages en studiebijeenkomsten. Zij erkennen het probleem van lesuitval. Op een aantal plaatsen is het mogelijk te komen tot verticale teams, teams van docenten die de verantwoordelijkheid hebben voor leerlingen op vmbo en op mbo/aoc. 3. Bereid de leerlingen op het vmbo meer voor op niet-klassikale werkvormen Het mbo/aoc werkt voor een deel met andere werkvormen dan de leerlingen op het vmbo gewend zijn. Door de invoering van competentiegericht onderwijs zal dat sterker worden. De vmbo-scholen dienen - in de opvatting van de leden van de werkgroep - de leerlingen hierop voorbereiden. Zij zien diverse mogelijkheden waaronder het invoeren van vormen van projectonderwijs en het gebruik van leerpleinen. 4. Zoek naar een onderwijsorganisatie die niet-klassikaal leren beter mogelijk maakt De leden van de werkgroep constateren dat verschillen tussen leerlingen in het huidige systeem voor een deel ontkend worden. Zij zouden de komende ren willen zoeken naar mogelijkheden om individuele talenten van leerlingen beter te ontwikkelen in een op maat gesneden programma. Een flexibeler onderwijsorganisatie zou het mogelijk moeten maken kwalificatiewinst te boeken en bijvoorbeeld de bovenbouw van het vmbo en de mbo/aoc-niveau4-opleiding samen in 5 ar af te ronden. De leden van de werkgroep constateren dat er naast intentieverklaringen op niveau van (algemene) directies en (colleges van) bestuur ook goed overleg moet zijn op uitvoeringsniveau. 5. Onderzoek of er een specifiek probleem is bij de opleiding van de gl- en tl-leerlingen op de niveau 3 en 4 leerlingen. Er is onvoldoende zicht op de schoolloopbaan van de gl- en tl-leerlingen. Het is niet duidelijk hoeveel leerlingen afstromen of ongediplomeerd vertrekken, van opleiding veranderen etc. Ook is het niet bekend welke oorzaken aan afstroom, uitval etc. ten grondslag ligt: is de leerling met een verkeerd beeld aan de opleiding begonnen? Is zijn kennisniveau te beperkt? Is er te weinig begeleiding geweest? De Krachtige Beroepskolom 45

49 6. Organiseer een platform vmbo-t - mbo/aoc De leden van de werkgroep vonden het incidentele overleg inspirerend en stimulerend en menen dat een regionaal overleg van de mensen die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de onderwijsvernieuwing van de tl en de aansluiting op het mbo/aoc elkaar structureel zouden moeten ontmoeten om de uitvoering van de aanbevelingen te bespreken en te bewaken. Mogelijk kan een bestaand overleg hiertoe een vernieuwde opdracht kunnen krijgen. Daarnaast is er gesproken over de gedachte dat er mbo/aoc-opleidingen zijn die niet duidelijk georganiseerd zijn en waar leerlingen in de eerste maanden ongemerkt kunnen verdwijnen. Doordat er geen vertegenwoordiger van het mbo/aoc bij de bijeenkomst aanwezig was, is op dit punt niet voldoende doorgesproken om tot een aanbeveling te komen. De werkgroep kwam op 1 november 2006 bijeen en werd gevormd door Arie Snoeij (Accent College, Schiedam), Linda Vermeulen (Accent College Groen van Prinsterer, Vlaardingen), Elly van de Bree (Holland College, Maasland), Cock Wielaard (HollandAccent Onderwijsgroep), Hans Speksnijder (Het College Vos), Jurriaan Govaart (St.-Jozefmavo) en Piet van der Zwan (Buiten de Veste) De Krachtige Beroepskolom 46

50 Bijlage 4. Doorgaande lijnen voor zwakke leerders in pro, vmbo en mbo/aoc verslag van het overleg van de werkgroep Het overleg over het Regionaal Arrangement kan goed gebruikt worden om een aantal vragen en problemen op de onderwijsagenda voor de komende ren te zetten en partijen te vragen hiermee aan de slag te gaan. Het gaat in hoofdlijnen over de volgende vragen en problemen. 1. Algemeen Er is geen gemeenschappelijke definitie van / visie op praktijkleren (levensecht leren, natuurlijk leren etc.). Er is daarbij ook geen gemeenschappelijk beeld van de rol/verantwoordelijkheid van de diverse partners. De algemene gedachte is dat de school (pro, vmbo, mbo/aoc) in belangrijke mate verantwoordelijk is voor het (begeleiden van het) leren. Het bedrijf biedt de gelegenheid om te leren in een arbeidssituatie. Er is nog volop discussie over de vraag hoe het leren - naast het produceren - plaats zal vinden en wie daarbij welke taak heeft. Veel leerlingen (b)lijken onzeker te zijn over de opleidingskeuze die zij maken. Op naïeve beelden wordt een opleiding gekozen die - afhankelijk van de mogelijkheden - met veel gemak weer wordt ingeruild. 2. Betreffende het praktijkonderwijs Steeds meer leerlingen verlaten als ze 16 ar zijn het praktijkonderwijs en kiezen voor een niveau-1-opleiding op het ROC. Zij den dit vooral omdat deze opleiding een hogere status heeft, niet omdat zij hiermee hun kansen vergroten. De meeste van deze leerlingen blijken toch niet in staat om na de niveau-1-opleiding met succes een niveau-2-opleiding af te ronden en komen dus zonder startkwalificatie op de arbeidsmarkt. Ze zijn ondertussen ouder en duurder geworden waardoor ze moeilijker een baan vinden. 3. Voor de leerlingen die het OPDC verlaten Nadat de leerlingen twee ar op het OPDC hebben doorgebracht moeten zij een plaats vinden in een 3 e klas van een reguliere bbl-opleiding, een lwt/bbl-opleiding of in een niveau-1 of AKA-opleiding op het vmbo. Een voorwaarde voor een succesvolle doorstroming is dat er een continue aanpak is, ook als de leerling elders in de regio de opleiding vervolgt. Op dit moment is niet voor elke leerling de juiste plek te vinden. In de praktijk hebben leerlingen die weinig kansrijk iut de reguliere onderbouw komen een vergelijkbaar probleem: misschien kunnen deze leerlingen via lwt een bbl-diploma behalen, maar voor een aantal is dat niet haalbaar. Voor deze leerlingen is geen alternatief voorhanden. 4. Voor de leerlingen die met een lwt/bbl- of regulier bbl-diploma het vmbo verlaten Een deel van deze leerlingen is niet succesvol bij de overstap naar het ROC. Met name op de grootschalige locaties voelen leerlingen zich verloren. Er zijn voorbeelden van succesvolle of veelbelovende samenwerking. Het kost echter veel inspanning om goede afspraken te maken en alleen de afdeling/locatie waarmee de afspraken gemaakt zijn voelt zich aan de afspraken gebonden. Het lijkt onmogelijk om afspraken te maken met een ROC die door alle (meerdere) opleidingen uitgevoerd worden. De Krachtige Beroepskolom 47

51 De werkgroep nodigt de vmbo-scholen, het Albeda College, ROC Zadkine, werkbemiddelings- en uitkeringsinstanties zoals CWI en UWV, brancheorganisaties en het samenwerkingsverband Nieuwe Waterweg Noord uit om de komende ren aan deze vragen en problemen te gaan werken. Concreet stelt zij voor de volgende onderwerpen op de onderwijsagenda voor de komende ren te plaatsen. 1. Een uitnodiging aan de vmbo-scholen en de mbo/aoc-colleges om aan de volgende onderwerpen te werken. a. Organiseer een ononderbroken opleiding voor alle rigen Er zijn geen duidelijke en voor alle betrokkenen geldige afspraken over de manier waarop vormgegeven zal worden aan een ononderbroken ontwikkeling van de leerlingen. Maak daarom afspraken over de inhouden (= een ononderbroken leerlijn: wat moet de leerling leren en waar leert de leerling dat) de didactiek (= een ononderbroken leerlijn: hoe leert de leerling, hoe verwerft de leerling competenties) het praktijkleren (= een ononderbroken werkervaringslijn: met welke opdracht gaat de leerling naar een bedrijf/instelling en hoe en door wie wordt de leerling begeleid) de begeleiding (= een ononderbroken zorglijn: hoe gaan we om met specifieke leer- en zorgvragen) b. Zorg voor een brede oriëntatie Veel leerlingen starten met foutieve beelden aan een vervolgopleiding. Veel vmbo-scholen richten zich nog teveel op de vakinhoudelijke ontwikkelingen en richten zich te weinig op een brede oriëntatie op (vervolg)opleiding en beroep. De opleiding zou zich vooral moeten richten op algemene competenties die in een of enkele beroepscontexten aangeleerd worden. Doordat alle leerlingen minimaal een aantal competenties ontwikkeld hebben kunnen zij gemakkelijker van opleiding veranderen. Let wel, een brede opleiding betekent niet dat elke leerling hetzelfde brede pakket aangeboden krijgt. Binnen de brede opleiding krijgt de leerling een maatwerk-opleiding die zo smal is als door de leerling gevraagd wordt. Voor het mbo/aoc geldt dat een klein deel van de leerlingen nog behoefte heeft aan een oriënterend en schakelend ar om daarmee uitval en demotivatie te voorkomen. Deze voorziening zou ook beschikbar moeten zijn voor leerlingen die tussentijds met een opleiding willen stoppen. Deze leerlingen dreigen uit te vallen en een samenwerking met jeugdzorg / RMC / jongerenloket ligt voor de hand. c. Onderzoek voorspellers van schooluitval Vmbo-scholen blijken niet goed in staat te zijn aan te wijzen welke leerlingen bij de overstap naar het mbo/aoc een uitvalrisico opleveren. Het is verstandig om te onderzoeken of er indicatoren te vinden zijn die vmbo en mbo/aoc in staat stellen preventief op te treden om zo voortijdig schoolverlaten te beperken. d. Onderzoek de uit- en afstroom De uit- en afstroomcijfers van de mbo/aoc-colleges zijn niet duidelijk genoeg omdat een deel van de informatie weggemiddeld wordt. Meer gedetailleerde gegevens maken het beter mogelijk adequate maatregelen te nemen. e. Onderzoek de mogelijkheid leerwerkbedrijven op te richten Voor een deel van de leerlingen zijn geen stageplaatsen te vinden. Voor deze leerlingen zou een aanstelling in een leerwerkbedrijf dat door mbo/aoc-colleges en vmbo-scholen opgericht wordt een goede kans bieden voor De Krachtige Beroepskolom 48

52 praktijkleren. De ROC s worden uitgenodigd om samen met de vmbo-scholen de mogelijkheden te onderzoeken leerwerkbedrijf (bedrijven) op te richten. f. Organiseer de niveau-1 en de AKA-opleidingen in het vmbo en het pro Een deel van de pro-leerlingen maakt ten onrechte de overstap van de niveau-1-opleidingen van bij een van de mbo/aoc-colleges. Praktijkonderwijs en ROC zouden hierover met elkaar in gesprek moeten komen. Een deel van de oplossing zou kunnen zijn binnen het praktijkonderwijs een AKA-opleiding te organiseren. Voor een deel van de zwakste leerlingen op vmbo-scholen zouden ook niveau-1 en/of AKA-opleidingen gestart moeten worden. g. Zorg voor een permanent overlegplatform voor de samenwerking tussen vmbo en mbo/aoc De problomen waarmee vmbo en mbo/aoc te maken hebben zijn complex en vragen om een regelmatig overleg. Wellicht kan een bestaand platformeen nieuwe of vernieuwde opdracht krijgen van de besturen van de vmboscholen en de mbo/aoc-colleges. 2. Een uitnodiging aan de vmbo-scholen, de mbo/aoc-colleges en bedrijven (brancheorganisaties) om aan de volgende onderwerpen te werken a. Ontwerp een gemeenschappelijk opleidingsmodel voor het praktijkgestuurd leren In de discussie blijken niet alle betrokken dezelfde beelden te hebben bij begrippen als stages, leer-werken, praktijkgestuurd leren etc. Ook is vaak niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor welk onderdeel. Een gemeenschappelijk opleidingsmodel moet minimaal de definities en de rolverdeling duidelijk maken. b. Coördineer de afspraken met bedrijven en instellingen Praktijkleren neemt op dit moment een grote vlucht en er wordt een toenemend beroep gedaan op bedrijven om samen te werken. Er is geen behoefte aan een instantie die de rol van de scholen overneemt. Er is echter wel behoefte aan een vorm van coördinatie en overleg om tot een gemeenschappelijke visie en een gemeenschappelijke werkwijze te komen. Er is behoeft om afspraken te maken met brancheorganisaties. Er zou ook een netwerk van het onderwijs en het bedrijfsleven kunnen ontstaan. 3. Een uitnodiging aan de vmbo-scholen, de mbo/aoc-colleges en brancheorganisaties om aan de volgende onderwerpen te werken a. Maak afspraken over deelcertificaten Een aantal leerlingen is niet in staat een complete opleiding met succes af te ronden. Voor deze leerlingen zou het van belang zijn deelcertificaten te behalen die relevant zijn voor werk. Het behalen van succes is op zichzelf ook een motiverende factor en vergroot de kan op een stageplaats en betaald werk. b. Maak afspraken over praktijkleren met baangarantie Voor een deel van de leerlingen is het van belang dat zij gemotiveerd aan een (onbetaalde) stage begint en deze stage volhoudt. Een baangarantie zou een belangrijke beloning voor deze leerlingen kunnen zijn. De Krachtige Beroepskolom 49

53 4. Een uitnodiging aan de vmbo-scholen, de mbo/aoc-colleges en de uitkerings- en werkbemiddelingsinstanties om aan de volgende onderwerpen te werken a. Bespreek het dilemma werk of opleiding Instanties als CWI en UWV zijn vanuit hun opdracht geneigd een leerling te bemiddelen naar werk terwijl zij op langere termijn zij meer baat hebben bij het behalen van een startkwalificatie. Nadrukkelijk moet met hen ook over de moeilijke positie van pro-leerlingen gesproken worden. 5. Een uitnodiging aan de vmbo-scholen, de mbo/aoc-colleges en het samenwerkingsverband om aan het volgende onderwerp te werken a. Neem de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor zwakke leerders Een aantal leerlingen heeft een status aparte gekregen (de leerlingen die op het OPDC opgeleid worden, de leerlingen van op de rails etc.). Deze leerlingen zouden op enig moment weer terug moeten komen in het reguliere onderwijs. Voor hun kansen op succes zijn afspraken tussen alle betrokken partners van groot belang. De werkgroep kwam bijeen op 6 november en werd gevormd door Henk Ordelman (Accent College Kastanjedal, Maassluis), Arij Hoogendijk (Accent Collge Nieuwe Damlaan, Schiedam), Maarten Toll, Désiré de Rooij en Martin de Groot (Accent College Geuzenplein, Vlaardingen), Rob Schriel (Het College Vos), Piet van der Zwan (OSG Buiten de Veste), Koos van Os (Pro De Wegwijzer), Karin van de Velde (samenwerkingsverband NWN). Peter van der Zwaal, 6 november 2006 De Krachtige Beroepskolom 50

54 Bijlage 5. De versterking van de instroom in techniek op het vmbo en de doorstroming naar de technische opleidingen op het mbo/aoc verslag van het overleg van de werkgroep Als inleiding is de schets de bijdrage een aantrekkelijke technische beroepskolom van de hand van Niek van den Berg, lector techniek van ROC Zadkine als bijlage opgenomen. Hierin schetst zij belangrijke (maatschappelijke) ontwikkelingen en hun betekenis voor de samenwerking tussen (technisch) vmbo en (technisch) mbo/aoc. De werkgroep erkent in het algemeen de problemen rond het technisch onderwijs en meent dat een succesvolle aanpak zich niet beperkt tot het vmbo maar dat het eerder begint en zich uitstrekt over de gehele technische beroepskolom. Een aantal verbeterpunten (onderstaande punten 1 t/m 4) moet in overleg met regionale partners (vmbo, mbo/aoc, bedrijven en ondersteuningsinstellingen) aangepakt worden de overige punten liggen op het terrein van de individuele scholen. De werkgroep wil de volgende punten op de onderwijsagenda van de komende ren plaatsen. 1. Hoe zorgen we voor een ononderbroken opleiding voor rigen? Er zou gezocht moeten worden naar een inhoudelijke aansluiting, een didactische aansluiting en een aansluiting op het gebied van leerlingzorg. In een echte ononderbroken opleiding kan de leerling maatwerk geboden worden. Wat de ene leerling leert in de vmbo-omgeving, zal een andere leerling in een mbo/aoc-omgeving leren. Dit vereist flexibele organisaties. Het vmbo neigt ernaar om brede programma s aan te bieden waarin de leerling desgewenst smal kan uitstromen. Deze opleidingen vragen om een maatwerkaanpak van het vmbo en maken overleg met het mbo/aoc noodzakelijk opdat er een ononderbroken leerlijn ontstaan voor elke jongere. Voor een ononderbroken leerlijn lijkt een gesprek tussen de docenten van de diverse opleidingen van groot belang. 2. Hoe kunnen we over moderne leeromgevingen beschikken? De inventaris voor technische opleidingen is kostbaar en het is lastig om state of the art apparatuur beschikbaar te hebben. Door samenwerking komen er meer mogelijkheden voor scholen. Outsourcing (1): gebruik de voorzieningen van bedrijven voor korte opleidingstrajecten. Outsourcing (2): huur (met elkaar) voor een of enkele dagdelen (per week, per maand, per ar) ruimte in een bedrijf dat beschikt over moderne apparatuur. Technocenter: richt met elkaar een onderwijs-leerplek in waar leerlingen van verschillende opleidingen, samen met bedrijven, leren werken met moderne apparatuur. Het geheel verplaatsen van het praktijkleren naar de werkplek lijkt voor vmbo niet haalbaar. 3. Hoe zorgen we ervoor dat leerlingen realistische beelden van techniek krijgen? Veel leerlingen kiezen (niet) voor techniek op grond van irreële, naïeve beelden. Door met het mbo/aoc en bedrijven afspraken te maken over opleidings- en bedrijfsbezoeken en opdrachten in realistische contexten kunnen de leerlingen een beeld van de beroeps- en opleidingspraktijk vormen. De Krachtige Beroepskolom 51

55 4. Hoe zorgen we voor een grotere instroom in niveau-3 en -4 opleidingen? Deze instroom is deels afkomstig uit de kaderberoepsgerichte leerweg maar zou sterker geworven moeten worden in de gemengde en de theoretische leerweg. De leerlingen van de theoretische leerweg zouden in een praktijkgerichte omgeving (mbo) een aantal uitdagende opdrachten moeten maken. Door het werken aan deze opdrachten krijgen de leerlingen realistische beelden van technische opleidingen en technische beroepen. 5. Hoe vergroten we de instroom van technische opleidingen? Beeldvorming van techniek start op de basisscholen, biedt een technische leeromgeving aan de basisscholen aan. Goede PSO levert de leerlingen meer realistische beroepsbeelden en laat zien dat technische beroepen een breed scala aan mogelijkheden biedt. In het onderwijs in de onderbouw moet techniek zichtbaar (voelbaar) zijn. Techniek hoeft niet als apart vak geprogrammeerd te worden en kan bijvoorbeeld in een brede samenhang met biologie en/of natuurkunde aangeboden worden. In de bovenbouw aantrekkelijk onderwijs verzorgen in realistische contexten waar bij de koppeling gemaakt wordt tussen leren binnen en leren buiten de school. 6. Hoe rusten we de leerling toe die naar een niveau-1 of -2-opleiding wil doorstromen De zwakkere leerders lopen vast op een aantal algemene problemen: taalachterstand, sociale vaardigheden (beleefd zijn, met collega s om kunnen gaan, ), beroepshouding (op tijd zijn) en motivatie (willen werken). Scholen die de zwakkere leerders willen steunen doen er verstandig in te zetten op deze algemene vaardigheden. Deze punten zijn overigens niet specifiek voor technische opleidingen. 7. Hoe zorgen we voor een grotere instroom in niveau-3 en -4 opleidingen (2)? Er is nog onbenutte potentie in veel allochtone leerlingen. O.a. door taalachterstand en (ontbrekende) steun thuis worden niet alle talenten van allochtone leerlingen voldoende benut. Scholen die allochtone leerlingen kunnen steunen dragen bij aan de mogelijkheid dat leerlingen doorstromen naar niveau-3 en -4 opleidingen. 8. Hoe kunnen we de weg naar technische opleidingen open houden voor leerlingen die geen technisch programma kiezen? Leerlingen die gekozen hebben voor bijvoorbeeld een administratieve opleiding zouden ook nog kunnen kiezen voor een (para-)technische opleiding op het mbo/aoc. Het is daarom van belang dat deze leerlingen ook nog kennis kunnen maken met techniek in brede projecten (waarin ook technische contexten een rol spelen) of in snuffelstages. Leerlingen zouden ook aanvullende modules kunnen volgen die hen laten kennismaken met technische aspecten van hun opleiding: techniek in een ziekenhuis of techniek in de grootkeuken. Het lijkt zeker voor de scholen die géén technische afdelingen hebben een aardige optie. De werkgroep kwam bijeen op 7 november en werd gevormd door Dick van Eijk en Hans Etman (Accent College, Schiedam), Naomi Veldhoven en Henk van Ommen (Het College Vos). Als gast was Niek van den Berg aanwezig, lector techniek bij ROC Zadkine. Peter van der Zwaal, 7 november 2006 De Krachtige Beroepskolom 52

56 Bijlage 5b Een aantrekkelijke technische beroepskolom Niek van den Berg, lector Techniek, ROC Zadkine Ontwikkelingen in de samenleving Waarom competentiegericht onderwijs? De achterliggende gedachte is dat dit onderwijs beter dan het bestaande, aansluit bij de eisen die onze moderne samenleving aan burgers stelt. Die moderne samenleving is volgens rapporten van instanties als SCP en CPB (2000), Onderwijsraad (2003), ROA (2005) en RWI (2006) als volgt te typeren: Groei, vergrijzing, ontgroening en verkleuring van de bevolking Ten eerste, lange tijd al heeft Nederland een groeiende bevolking. Daarnaast is er de afgelopen decennia ook sprake van vergrijzing, ontgroening en verkleuring. Dat betekent onder meer, dat de naoorloogse babyboom met pensioen gaat en dat er te weinig jonge aanwas is, om de vraag naar werknemers te beantwoorden. Voor het onderwijs betekenen deze ontwikkelingen, dat nog nadrukkelijker een beroep zal worden gedaan op de arbeids- en innovatiekracht van álle jongeren die daar worden opgeleid. De vijf i s van sociaal-culturele ontwikkelingen Ten tweede zijn er belangrijke sociaal-culturele ontwikkelingen. Het zijn vijf i s: individualisering, informalisering, informatisering, internationalisering en intensivering. Deze vijf ontwikkelingen zijn bij jongeren goed zichtbaar. - Individualisering: het beroepsonderwijs heeft zo te maken met zelfstandiger jongeren die hun eigen keuzes maken. Tegelijkertijd hechten aan de groepscultuur van hun vrienden. - Informalisering: Het onderwijs heeft ook te maken met mondige jongeren die vragen waarom ze bepaalde vakken moeten volgen en afhaken als ze het nut er niet van zien. - Informatisering: Mobiele telefoons, pc s en internet zijn voor jongeren meer een gegeven context dan nieuwe zaken waaraan je moet wennen. Google-werkstukken en wereldkampioenschappen gaming zijn daar uitingsvormen van. - Internationalisering is in het beroepsonderwijs vooral terug te zien in de toenemende etnische verscheidenheid van de leerlingenpopulatie. - Intensivering: Verder ondervindt de school toenemend concurrentie van het buitenschoolse leven. Het vermogen van jongeren tot multitasking lijkt daar niet tegen op te wegen. Naar een kennis- en diensteneconomie met meer hoger opgeleiden Ten derde, vele decennia heeft onze samenleving het karakter van een industriële economie gehad. Deze industriële economie verandert gaandeweg in een kennis- en diensteneconomie. Hiervoor zijn professionals nodig, die niet alleen vakinhoudelijk bekwaam zijn, maar ook goed kunnen samenwerken en ondernemend, creatief, innovatief en klantgericht zijn. Ook is er een toenemende vraag naar breder en hoger opgeleide professionals. De Krachtige Beroepskolom 53

57 Ontwikkelingen in de techniek De techniek is een bijzondere sector met een hoge urgentie om het onderwijs meer aantrekkelijk te maken voor leerlingen en tegelijkertijd relevant te blijven voor de arbeidsmarkt. Ik noem een paar van die bijzonderheden. - Ten eerste, de werkgelegenheid in de techniek neemt over het geheel genomen wel af, maar het is in Nederland nog steeds de tweede grote werkgever. Bovendien is er een grote vervangingsvraag en zijn er verschillen tussen deelsectoren binnen de techniek. - Ten tweede, techniek dringt steeds verder door in ons leven. Geen apparaat of er zit wel een stekker aan en er zit een chip in. - Ten derde neemt de verwevenheid van de technische en de dienstensector toe. Onze diensteneconomie vraagt van de technische sector toenemend commercieel-technische vaardigheden en integrale service; denk bijvoorbeeld aan cv-installateurs die onderhoudspakketten leveren en na een ar of twaalf een nieuwe ketel komen plaatsen. De integratie van techniek en diensten komt ook naar voren in het groeiende bewustzijn dat technisch onderhoud meer dan alleen een kostenpost is. Concepten als integraal ontwerpen en slim onderhoud geven daar uiting aan. Voor het technisch onderwijs betekenen deze ontwikkelingen onder meer dat er smalle en brede opleidingen naast elkaar nodig zijn: - specialistische opleidingen (bijvoorbeeld electrotechniek); - opleidingen met meer technische disciplines naast elkaar (bijvoorbeeld mechatronica); - snijvlakopleidingen van techniek en andere sectoren (bijvoorbeeld zorgtechniek, commerciële techniek) Verder zijn voor het technisch onderwijs de ontwikkelingen in de technische dienstverlening en de vraag naar hogere opleidingsniveaus van belang. Samenwerking in de beroepskolom Om tot meer hoger opgeleiden te komen, is er meer doorstroom binnen de beroepskolom vmbo-mbo-hbo nodig. Volgens de Onderwijsraad (2005) zijn er verschillende manieren om de doorstroom binnen de beroepskolom te verbeteren: - Ten eerste kunnen beter doorlopende leertrajecten onder meer worden gestimuleerd door: o goede samenwerking tussen gemeenten, scholen en ouders om verzuim en uitval tegen te gaan, o warme overdracht tussen vmbo en mbo, o time-out voorzieningen voor jongeren waarmee het echt niet lukt in het gewone onderwijs, en o systemen van geld volgt leerling. - Ten tweede kunnen extra mogelijkheden om te leren ook helpen. Bijvoorbeeld doubleren, stapelen van opleidingen, weekend- en zomerscholen kunnen helpen om meer te halen uit leerlingen die in eerste instantie op bepaalde terreinen achterblijven. Zo ook kan extra aanbod voor vmbo-ers stimuleren om meer van hun talenten te benutten; denk aan verplichte minors in andere sectoren dan die van hun eerste keuze. - Ten derde is loopbaanondersteuning van belang. Loopbaananalyses, profielconstructie en loopbaanbegeleiding kunnen leerlingen helpen, maar ook hulp bij het inschrijven op een nieuwe school. Ik geef nu een aantal concretere voorbeelden van samenwerking in de beroepskolom; in een aantal gevallen ook met bedrijven. De Krachtige Beroepskolom 54

58 Samenwerking vmbo en mbo-1 en -2 Bij de overgang van het vmbo naar de mbo-opleidingen-1 en -2 hebben leerlingen nog geen startkwalificatie. Er is veel voortijdige schooluitval en uitval bij de overgang van vmbo naar mbo, wat een extra groot probleem is omdat deze uitvallers slecht zijn toegerust voor de arbeidsmarkt. Onder meer leerwerkplekkenstructuren, impulsprojecten en praktische sectororiëntatie worden ingezet om de programmatische aansluiting en doorstroming van leerlingen te bevorderen. Een voorbeeld van een good practice op dit terrein is het samenwerkingsverband (v)mbo Zuid-Limburg. Hierin werken vmbo-scholen en ROC samen om de aansluiting voor de leerlingen beter te laten verlopen. Dit gebeurt door het bevorderen van de programmatische aansluiting van de leerwegen, door pedagogisch-didactische afstemming en door het bevorderen van zogenoemde warme overdracht. Specifieke aandacht wordt gegeven aan zorgleerlingen. De samenwerking krijgt gestalte op alle niveaus in de opleidingen, van management tot werkvloer. Samenwerking vmbo en mbo-3 en 4 Ook de doorstroom van vmbo naar de mbo-3 en -4 kan beter. Doorlopende leerwegen, programmatische aansluiting, inzicht van leerlingen in de eigen mogelijkheden en de mogelijkheden van een vervolgopleiding in het mbo, allemaal mogelijkheden om de doorstroom te verbeteren. Bijvoorbeeld in de regio Gemert/Uden/Veghel hebben ROC De Leijgraaf en drie vmbo-scholen een project waarin ze in het vmbo met een zogeheten gemengde leerweg-plus met extra aanbod voor talentvolle leerlingen een goede aansluiting proberen te bieden op havo en mbo en via die weg op hbo. Docenten beschikken met een docentenwerkplaats over een eigen leerwerkomgeving. Samen in 1 gebouw Wanneer je als vmbo en roc samen in 1 gebouw zit, zijn er ook veel mogelijkheden om de doorstroom van leerlingen te verbeteren. Bijvoorbeeld ROC Zeeland had een tijd terug plannen om voor een nieuw techniekgebouw. De bouw was al bezig toen ook drie vmbo s geïnteresseerd bleken te zijn, waarvan er nu twee meedoen in het gebouw. Onder meer heeft het vmbo afgeschermde eenheden, uit veiligheidsoogpunt (o.a. vanwege het type machines waarmee vmbo-ers nog niet en mbo-ers wel al mogen werken). Alles in het gebouw is nieuw, licht en ruim, met leertuinen, tutorruimtes etc. Het gebouw zelf heeft daardoor een grote aantrekkingskracht op leerlingen. Bijvoorbeeld vmbo leerlingen kunnen zien met wat voor machines de mbo-ers werken en dat werkt enorm motiverend voor die vmbo-ers. Maar, leerlingen moeten eerst het vmbo afronden voordat ze verder kunnen in het mbo. Wel zijn er versnellingsprogramma s in ontwikkeling om snel het vmbo te kunnen afronden en dus snel naar het mbo te kunnen, maar dat vmbo moet dus wel eerst gedaan zijn. Een ander voorbeeld is de voorgenomen Unielocatie van Zadkine en LMC bij het Zuidplein in Rotterdam. Vmboschool ZPC is daar tijdelijk ingetrokken bij een vestiging van ROC Zadkine. Over een aantal ren betrekken ze samen een nieuw gebouw. In de tussentijd maken ze samen gebruik van praktijklokalen. Noodgedwongen samenwerking, maar wel een goede kans om met elkaar in gesprek te raken en te samen te gaan verkennen hoe in de nieuwbouw een doorlopende leerlijn kan worden gerealiseerd. Peer support van en door leerlingen Peer support is een manier om oudere en jongere leerlingen en leerlingen/studenten van verschillende schooltypen met elkaar in contact te brengen. Bijvoorbeeld toen het Utrechtse Thorbeckecollege moest sluiten en de leerlingen over andere scholen verspreid werden, kregen alle leerlingen een student uit het mbo, hbo of wo als mentor. Leerling en mentor zagen elkaar iedere week om te praten over de overgang naar de nieuwe school. Sommigen zien elkaar nog steeds, en gaan bijvoorbeeld samen naar studiebeurzen. De Krachtige Beroepskolom 55

59 Luigies (2006) onderscheidt verschillende vormen van peer support. Een vertrouwensleerling is een luisterend oor en adviseur. Een peer tutor helpt leerlingen bij studietaken. Een peer mentor is een raadgever en rolmodel. Een peer coach helpt een groep leerlingen bij (onderwijs)activiteiten binnen de school. Peer coaches ondersteunen bijvoorbeeld peer tutors en per mentors, of organiseren buitenschoolse activiteiten, of begeleiden leerlingen in een onderwijsleerbedrijf of mini-onderneming. Zo n leerbedrijf heeft bijvoorbeeld een of meer hbo-ers als leidinggevende(n), en een aantal mbo-ers als werknemers, waarvan er een als peer coach voor zijn/haar medeleerlingen optreedt. Er zijn ook ervaringen met peer coaches in het vmbo, en met peer tutors en mentors die zich verder ontwikkelen tot coach. Coaching van leerlingen door mensen uit bedrijven Naast peer support zijn er ook vormen van mentoring en coaching door volwassenen (uit een bedrijf) van jongeren (op school). Ook dit soort ondersteuning en begeleiding kan veel bijdragen aan een succesvolle schoolen arbeidsloopbaan. Voorwaarden zijn onder meer dat mentoring gebaseerd is op een duidelijke visie en goed ingebed is in de school (Meijers & Reuling, 2002). Mini-ondernemingen Een praktijkvoorbeeld van peer coaching én coaching door mensen uit bedrijven is de (V)MBO Business School in Amsterdam, door leerlingen al snel omgedoopt tot Bizzcool. Het is een mini-onderneming voor zelf bedachte producten zoals een sleutelhanger in de vorm van een Marokkaanse slipper, hippe sieraden of zelfgemaakte pizza s. Tweedears mbo-leerlingen op niveau 3 vormen het management van de mini-onderneming, derdears vmbo ers zijn medewerkers. De laatsten hebben zes weken de tijd om een plan op te stellen, geld te lenen bij de bank, een product in de markt te zetten, de marketing te verzorgen en het product daadwerkelijk te verkopen. De mbo ers helpen de vmbo-leerlingen. Op hun beurt worden zij gecoacht door managers van banken en bedrijven. Voor mbo ers is het een ideale manier om leidinggeven in de praktijk te oefenen. Belangrijk neveneffect is dat vmbo-leerlingen een goed beeld krijgen van het mbo. De samenwerking verloopt prima, wordt vaak zelf uitgebouwd. Leerlingen gaan op bedrijfsbezoek, ondernemers geven gastlessen. Van docenten vraagt het een andere manier van werken: leerlingen hun eigen problemen laten oplossen. Niet te snel dingen invullen. Wel begeleiden en goed voorbereiden (Gemeenschappelijk procesmanagement Competentiegericht beroepsonderwijs, 2006, p.27). Literatuur Gemeenschappelijk procesmanagement Competentiegericht beroepsonderwijs (2006). Praktijkvoorbeelden experimenteerar Opbrengsten uit de experimenten. Ede: Gemeenschappelijk procesmanagement Competentiegericht beroepsonderwijs. Luigies, E. (2005). Peer support. s Hertogenbosch: CINOP. Meijers, F. & Reuling, M (2002). Mentoring: een zaak van handen, hoofd én hart. Nijmegen: Meijers Onderzoek & Advies. Onderwijsraad (2003). Leren in een kennissamenleving. Den Haag: Onderwijsraad. Onderwijsraad (2003). Leven = leren. Den Haag: Onderwijsraad. Onderwijsraad (2005). Betere overgangen in het onderwijs. Den Haag: Onderwijsraad. ROA (2005). De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot Maastricht: ROA. RWI (2006). Arbeidsmarktanalyse Den Haag: RWI. SCP/CPB (2000). Trends, dilemma s en beleid. Den Haag: CPB/SCP. Verbeek, F., Eck, E. van, Glaudé, M., Ledoux, G. & Voncken, E. (2005). Bruggen bouwen voor leerloopbanen. Den Haag: Onderwijsraad. De Krachtige Beroepskolom 56

60 Bijlage 6. De prognose van het aantal leerlingen per vestiging van het Accent College Prognose Gemeenten (zie tabel in bijlage 7) Accent Schiedam Accent Groen van Prinsterer, Vlaardingen Accent Geuzenplein, Vlaardingen Accent Kastanjedal, Maassluis totaal Prognose HollandAccent Accent Schiedam Accent Groen van Prinsterer, Vlaardingen Accent Geuzenplein, Vlaardingen Accent Kastanjedal, Maassluis totaal prognose HollandAccent Onderwijsgroep als % van de prognose Gemeenten 101% 100% 105% 103% 97% 102% 99% Ter toelichting De HollandAccent Onderwijsgroep heeft een andere systematiek waarop de prognose per vestiging gebaseerd is. Voor het totaal aantal leerlingen in het werkgebied heeft dan geen grote gevolgen (+5% in 2007, -3% in 2009), maar voor de verdeling van de leerlingen naar de vestiging wel. Met name de leerlingontwikkeling van de vestigingen Groen van Prinsterer en Geuzenplein verschillen in beide prognoses sterk. Omdat dit voor het Regionaal Arrangement als zodanig geen gevolgen heeft, is niet dieper op de oorzaken in gegaan en is niet geprobeerd een meer accurate prognose op te stellen. Over de systematiek van de HollandAccent Onderwijsgroep. Van elke school is op basis van de leerlinggegevens van het afgelopen ar bepaald uit welke postcode gebieden deze leerlingen afkomstig zijn. Als tweede is gekeken naar de toeleverende basisscholen. Tevens hebben de directeuren aangegeven welk wervingsgebied zijn voor ogen hebben. Op basis van deze gegevens is het wervingsgebied per vestiging vastgesteld. Op basis van de Primus-gegevens van ABF Research (2001) is het aantal 12-rigen voor het betreffende wervingsgebied bepaald. Op basis van dit totaalgegeven is aangegeven welk marktaandeel de school betrokken heeft in 2005 en Met dit percentage is geprognosticeerd welke aantallen leerlingen (bij gelijk blijvend wervingsgebied en marktaandeel) de school mag verwachten in de ren 2007 t/m De Krachtige Beroepskolom 57

61 Bijlage 7. Overzicht van het aantal door Steunpunt Onderwijs begeleide leerlingen Schoolar Totaal aantal begeleide zorgleerlingen RMC Social team Plaatsingsadviescommissie (PAC) Procedure bao/vo Indeling van het totaal aantal begeleide zorgleerlingen naar geslacht, woonplaats en leeftijd bij aanmelding Indeling naar geslacht Meisjes Jongens Onbekend 201 Indeling naar woonplaats Schiedam Vlaardingen Maassluis Overig of onbekend Indeling naar leeftijd bij aanmelding 12 ar ar ar ar ar ar ar en ouder Onbekend Opmerkingen bij de cijfers In de schoolren 98/99 en 99/00 zijn de leerlingen die zijn besproken in de social teams opgenomen in het totaal aantal begeleide zorgleerlingen. Sinds 00/01 worden deze leerlingen apart geregistreerd. Vanaf 2000 test de Plaatsingsadviescommissie in opdracht van de Permanente Commissie Leerlingenzorg van het samenwerkingsverband vo-svo zorgleerlingen die de overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs maken. Op deze manier worden de preventieve activiteiten naar een jongere doelgroep verplaatst. Door de registratie en behandeling van RMC-jongeren wordt een sterke toename van het totaal aantal behandelde leerlingen geconstateerd. 1 Doordat leerlingen zowel in het social team als in de Plaatsingsadviescommissie kunnen worden besproken, is het totaal meer dan 1785 leerlingen. 2 Van 552 jongeren zijn er via het 441 RMC en 101 jongeren via het Preventieplan benaderd. De Krachtige Beroepskolom 58

62 Bijlage 8. Prognose van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het basisonderwijs bron: afdeling onderwijs van de gemeenten Schiedam, Vlaardingen, Maassluis absolute aantallen Schiedam Vlaardingen Maassluis totaal bao NWN index 2005= Schiedam ,5 98,2 97,2 96,0 94,2 92,2 90,8 89,8 89,4 89,5 90,1 90,8 91,5 92,2 92,7 92,9 Vlaardingen ,2 99,7 98,0 98,4 99,2 98,9 100,0 98,7 97,7 96,1 94,9 94,2 93,3 92,2 91,1 90,0 Maassluis ,3 102,8 104,6 105,5 104,7 104,9 105,1 106,4 108,5 109,3 110,2 111,1 112,2 113,5 113,7 113,5 Totaal bao NWN ,1 99,6 98,8 98,6 98,0 97,0 96,9 96,2 96,0 95,6 95,5 95,7 95,9 96,0 95,8 95,5 De Krachtige Beroepskolom 59

63 Bijlage 9. Prognose van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs bron: afdelingen onderwijs van de gemeenten Schiedam, Vlaardingen, Maassluis Schiedam Accent Mgr Nolensln Accent Nwe Damlaan Buiten de Veste Stedelijk Gymnasium SG Schravelant SG Spieringshoek totaal regulier vo index vo 2005 = ,1 97,4 92,3 92,9 95,3 96,2 97,0 96,6 96,1 96,1 94,5 93,7 94,4 94,5 94,6 95,1 totaal vmbo index vmbo 2005 = ,7 94,4 89,1 89,8 92,2 93,4 94,0 93,5 93,0 93,1 91,9 91,3 92,0 91,9 91,9 92,3 Pro De Wegwijzer index pro 2005 = Vlaardingen St.-Jozefmavo Accent R-weg Accent College W de Zw Accent Geuzenplein HCVos K-laan HCVos CC-laan Totaal vo index vo, 2005 = ,9 99,1 96,5 96,1 96,1 95,8 96,2 95,9 96,0 95,6 94,8 94,0 92,6 91,6 90,3 89,2 De Krachtige Beroepskolom 60

64 Maassluis Accent havo vwo Accent vmbo Totaal vo index vo, 2005 = index vmbo 2005 = Totaal VO NWN aantallen index 2005 = ,5 98,6 95,3 95,3 96,4 96,7 97,3 97,1 97,0 96,8 95,9 95,2 94,8 94,3 93,7 93,3 Totaal VO en PRO NWN index 2005 = ,5 98,6 95,4 95,5 96,5 96,7 97,4 97,2 97,0 96,9 96,0 95,2 94,9 94,3 93,8 93,3 De Krachtige Beroepskolom 61

65 Bijlage 10. Demografische ontwikkeling van de bevolking van Schiedam, Vlaardingen en Maassluis (prognose ; bron: CBS) Schiedam 0 tot 20 ar tot 65 ar ar of ouder Tot. alle leeftijden Vlaardingen 0 tot 20 ar tot 65 ar ar of ouder Tot. alle leeftijden Maassluis 0 tot 20 ar tot 65 ar ar of ouder Tot. alle leeftijden Totaal NWN 0 tot 20 ar tot 65 ar ar of ouder Tot. alle leeftijden De Krachtige Beroepskolom 62

66 cordys onderwijstrajecten