Over stamvader Christian Jansen Hoekemeijer en drie generaties na hem. Een zoektocht

Transcriptie

1 Over stamvader Christian Jansen Hoekemeijer en drie generaties na hem. Een zoektocht Een van de problemen met zo n zoektocht is dat in vroeger tijden standaard spelling en ID-papieren niet bestonden. De dominees die de administratie voerden, schreven op wat zij meenden te horen, plaatsnamen verbasterden ze naar iets wat ze herkenden. Naast (of in plaats van) familienamen werden patroniemen gebruikt. De feiten tot dusver en wat commentaar. 1. Christiaan, een arbeidsmigrant uit Duitsland? Christiaan dan wel Christian of Christiaen zoals die voorkomt in Westzaandamse, Medemblikse en Hoornse kerkboeken: Patroniemen: Jansen, Janzen, Janz Familienamen: Hoekemeijer, Hookemaÿer, Hokemeijer, Hoke Maijer, Hukemeijer, (Okemeijer) Plaatsen van herkomst: Amsterdam, Leeuwenaar, Leeuwenau, Leeuwenaw, Leuven Zijn vrouw Aagje Goossen Stam maakt meestal duidelijk dat het bij de verschillende registraties om dezelfde figuur gaat. Wat feiten die stukje bij beetje gevonden zijn: 7 september 1674 Wordt in de Amsterdamse Westerkerk hervormd gedoopt een dochter Aegie. Vader: Stam, Goossen Moeder: Wouters, Neeltie (bron: doop-, trouwen begraafboeken van Amsterdam) 5 september 1694: Christian Janzen van der Leeuwenaar van Amsterdam huwt met Adriana Eggerding, jongedochter van Amsterdam (bron: Luthers trouwboek Westzaandam). Vermoedelijk overlijdt Adriana kort na haar huwelijk. In de begrafenisboekhouding van Westzaandam, aanvang , wordt zij niet vermeld. 1

2 3 april 1695: Christian Hoekemeijer van der Leeuwenau wordt lidmaat (doet belijdenis) van de Evangelisch Lutherse gemeente te Westzaandam. (bron: Communicantenboek). Mogelijk is Leeuwenau een verbastering van Lauenau, district Schaumburg, Noordduitsland. 5 maart 1696: Christiaan Hookemaÿer (jm) huwt met Aagje Goosen (jd). (bron: Gereformeerd trouwboek Westzaandam, slecht leesbaar) 12 februari 1697: Wordt te Westzaandam Evangelisch Luthers gedoopt een zoon Jan. Vader: Christian Jansen Hoekemeijer van Leeuwenaw Moeder: Aagje Goosen Stam van Amsterdam 25 januari 1699: Wordt te Westzaandam Evangelisch Luthers gedoopt een dochter Cornelia. Vader: Christian Jansz Hoekemeijer, Ankersmid Moeder: Aagtje Goosen Stam van Amsterdam 30 januari 1701: Wordt te Westzaandam Evangelisch Luthers gedoopt een dochter Anna. Vader: Christian Jansz Hoekemeijer, Ankersmid, van Leuven Moeder: Aagje Goosen Stam van Amsterdam 2

3 Tenzij anders vermeld zijn voorgaande gegevens ontleend aan de doopboeken van de Lutherse gemeente in Westzaandam 6 mei 1703 Wordt te Medemblik Luthers gedoopt Christian Hukemeijers kind Elisabeth. 16 mei 1703 Christian Hokemeijer, schmit, is doopgetuige (peter) te Medemblik Vader van het kind: Christoffer Ravels, deze houdt op 20 maart 1712 een kind ten doop met de naam Christian. Deze gegevens zijn ontleend aan het doopboek van de Lutherse gemeente in Medemblik. De spelling in dat boek wekt de indruk dat de dominee van Duitse komaf is. 18 september 1717 Wordt te Hoorn Luthers gedoopt een zoon Johannes. Vader: Christiaen Hoke Maijer Moeder: Aegje Goossen (bron: Evengelisch Luthers doopboek Hoorn) 16 juli 1721: Betaling impost (grafrecht) t.b.v. Christiaan Jansz uit Hoorn door aangever Aaltje Wessels. (bron: begraafboeken Westfries archief). 11 augustus 1747: Betaling impost (grafrecht) t.b.v. Christiaan Jansz uit Hoorn door aangever Dirk Ham uit Hoorn. (bron: begraafboeken Westfries archief). In de 18 e eeuw werd in de Lutherse gemeente van Hoorn tweemaal een Christiaan Jansz begraven. Maar wie is wie? Aangever Dirk Ham was gereformeerd, aangever Aaltje Wessels Luthers. De Christiaan die in juli 1721 is overleden zou de onze kunnen zijn. 10 mei 1753 Betaling impost (grafrecht) t.b.v. Aagje Stam door aangever Jan Boterboer. (bron: begraafboeken Hoorn, Westfries archief). Jan Boterboer was gehuwd met Agatha Stam, waarschijnlijk geen familie van Aagje Goossen Stam. 3

4 27 juli 1743 Huwelijksaankondiging van Marijtje Christiaans Okemeijer van Hoorn wonende op t West en Jan Lammersz Vroom van Hoorn wonende op de Nieuwendam (kerkelijke gezindte beiden: Gereformeerd) 11 augustus 1743 Huwelijk door Ds Bogaard van bovengenoemden Gelet op het patroniem en de familienaam ziet het er naar uit dat Marijtje een dochter is van Christiaan en Aagje, temeer daar Marijtje getuige is bij de doop van Christiaan, de zoon van Jan Christiaansz. Echter, in de Lutherse doopboeken van Westzaandam, Medemblik en Hoorn (geraadpleegd van 1694 tot 1731 en die een complete indruk maken) komt Marijtje niet voor. Dit doet vermoeden dat Christiaan en Aagje, naast deze plaatsen, ook nog elders hebben gewoond. Maar waar? Christiaan was ankersmid, maar bovenal smid. Als hij het vak bij een dorpssmid leerde kon hij ook een paard beslaan. En dan was er veel mogelijk 2. Over Jan Christiaansz, zijn broer Johannes, zijn (klein)kinderen en nog wat volk 20 augustus 1713 Wordt te Hoorn gereformeerd gedoopt een dochter Geertje Pool Vader: Cornelis Dirkz Pool Moeder: Sijbrig Dirks (bron: DTB Westfries archief) 29 april 1722 Jan Christiaansz uit Hoorn vertrekt als matroos met het schip Opperdoes naar Indië Jan Christiaansz repatrieert met het schip Opperdoes. 28 oktober 1735 Johannes Christiaans uit Hoorn vertrekt als hooploper (hulpmatroos) met het schip Westerbeek naar Indië. Deze- en volgende gegevens m.b.t. schepen zijn ontleend aan het VOCarchief 24 november 1737 Geertje Cornelis wonende aan de Nieuwendam te Hoorn huwt met Jeronimus Gerhard de Wit (bron: Evengelisch Luthers trouwboek Hoorn) 11 december 1737 Jeronimus Gerhard de Wit uit Hamburg vertrekt als bosschieter (kanonnier) met het schip Dishoek naar Indië Johannes Christiaans repatrieert met het schip Westerbeek. 20 januari 1741 Jeronimus Gerhard de Wit overlijdt a/b van het schip Dishoek. 4

5 26 november 1741 Jan Christiaansz (adres: t West) huwt te Hoorn Geertje Cornelis Pool (weduwe, adres: Nieuwendam) (bron: hervormd trouwboek Hoorn) 26 augustus 1742 Wordt te Hoorn Luthers gedoopt een zoon Christiaan Vader: Jan Christiaansz Moeder: Geertje Cornelis Getuige: Marijtje Christiaans 6 juli 1745 Wordt te Hoorn dochter Antje Vader: Jan Christiaansz Moeder: Geertje Cornelis Pool 10 augustus 1745 Wordt te Hoorn zoon Cornelis Vader: Jan Chaarel Christ Moeder: Geertruij Cornelis De Archiefdienst Westfriese Gemeenten heeft in 2001 op verzoek van Adriaan Hoekmeijer onderzoek gedaan naar o.m. de kinderen van Geertje Cornelis. Dit heeft bovenstaande Cornelis opgeleverd. Een vergissing, Cornelis is geen familie. 29 oktober 1747 Wordt te Hoorn dochter Aafje Vader: Jan Christiaansz Moeder: Geertje Cornelis Pool 22 mei 1750 Jan Christiaansz uit Hoorn vertrekt met het schip de Oosthuizen naar de Oost. Hij is als schieman verantwoordelijk voor de fokkenmast. Hij heeft een maandbrief ondertekend t.b.v. Geertje Cornelis. 24 november 1750 Wordt te Hoorn dochter Grietje Vader: Jan Christiaansz Moeder: Geertje Cornelis 5

6 27 februari 1753 Jan Christiaansz uit Hoorn overlijdt in Azië op het schip de Oosthuizen. 21 mei 1769 Hervormd huwelijk van Antje Hoekmeijer met Klaas Pietersz Krouwel (Hoorn) 11 maart 1770 Aafje Hoekmeijer wordt lidmaat (belijdenis) Hervormde kerk Hoorn 19 september 1770 Grietje Hoekmeijer wordt lidmaat (belijdenis) Hervormde kerk Hoorn 4 juli 1773 Hervormd huwelijk van Aafje Hoekmeijer met Itse de Ruijter (Hoorn) 25 juli 1773 Christiaan Hoekmeijer huwt in de Hervormde kerk van Alkmaar met Dirkje de Vos Broer Christiaan en zussen Aafje, Antje en Grietje gaan zich in dezelfde periode bedienen van de naam Hoekmeijer en stappen over naar de Hervormde kerk. 25 mei 1774 Wordt te Alkmaar zoon Jan Vader: Christiaan Hoekmaijer Moeder: Dirkje de Vos 12 maart 1778 Wordt te Alkmaar zoon Hendrik Vader: Christiaan Hoekmaijer Moeder: Dirkje de Vos 9 april 1780 Christiaan Hoekmeijer wordt begraven te Alkmaar en laat 2 minderjarige kinderen na 6

7 3 juli 1785 Huwelijksaankondiging Grietje Hoekmeijer en Jacob Schoen te Alkmaar (Grote kerk) 24 juli 1785 Grietje Hoekmeijer huwt met Jacobus Schoen, beide uit Hoorn en woonachtig in Alkmaar. Het betreft hier een Hervormd huwelijk dat te Alkmaar werd afgekondigd en te Hoorn gesloten. De voorgaande gegevens zijn omtleend aan de Doop-. Trouw- en Lidmatenboeken van Hoorn en Alkmaar. 16 april 1787 Overlijdt te Hoorn Geertje Pool 25 februari 1797 Grietje Hoekmeijer, huisvrouw van Jacob Schoen, wordt begraven te Alkmaar 3. Onze afstamming Hoewel het gebruik van patroniemen de zoektocht naar de herkomst van de Hoekmeijers lastig maakte is door dit overzicht m.i. duidelijk dat onze oudste stamvader in Nederland Christiaan Hoekemeijer moet zijn. Geholpen heeft dat Christiaan trots geweest moet zijn op zijn familienaam. Hij deed kennelijk zijn best om die in de kerkboeken vermeld te krijgen, ook daar waar patroniemen de gewoonte waren. Hij vertelde zijn nakomelingen hoe zij heetten. De meeste dominees slaagden er helaas niet in om zijn naam correct op papier te krijgen, met als gunstige uitzondering die van Westzaandam. Maar hoe zijn naam ook werd gespeld, die is m.i. niet te associeren met lieden buiten onze familie. Opvallend is dat de kinderen van Jan Christiaansz rond 1770 collectief zijn overgegaan op het gebruik van de naam Hoekmeijer. Een wens van de Hoornse Hervormde dominee? Patroniemen voldeden uitstekend in kleine gemeenschappen, zeker als je er midden in stond. Een Lutherse gemeente was beperkt in omvang. Maar in een grotere Hervormde gemeente werd het snel onoverzichtelijk als er zeven Pieter Jansensz zijn Er verdween een e uit Hoekemeijer, maar zonder bekt de naam beter in het Nederlands, ik maak dus geen bezwaar. Blijft de vraag waar Christiaan Hoekemeijer vandaan kwam. Hij beleed de Evangelisch Lutherse godsdienst, de kerk van Noordduitsland en Scandinavie. Getuigen bij de de doop van zijn kinderen waren veelal Noordduitsers. In het Duits heette hij redelijkerwijs Christian Huckemeyer. De Huckemeyers in Duitsland waren (en zijn nog) een kleine Noordduitse familie, in het vroegere koninkrijk Hannover. Op grond van op het internet gevonden gegevens (met alle beperkingen vandien), heb ik beredeneerd dat hij in Buchholz (bij Petershagen) geboren moet zijn en bij de dorpssmid van Lauenau zijn vak heeft geleerd. Te bewijzen is dit niet. De kerkboeken van Buchholz 7

8 gaan terug tot 1645, helaas met een leemte van Precies de periode waarin zijn doop wordt verondersteld. De kerkboeken van Lauenau vangen aan in 1733 en maken ons ook niet wijzer. Helaas Henk Hoekmeijer Juli