Walcherse herkomst. Deel 1. Ritthem en De Schoone Waardin

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Walcherse herkomst. Deel 1. Ritthem en De Schoone Waardin"

Tania Koster
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Walcherse herkomst Deel 1 Ritthem en De Schoone Waardin

2 De informatie in deze tekst halen we voor het grootste deel uit: Het Boek van Suze, de kroniek door onze tante Suze rond 1955 in Logne geschreven. De cd-rom met het boek Zoon of dochter van Barent documentatie van 13 generaties van Adrie Barentsen. Middelburg, najaar Het Zeeuws Archief in Middelburg. De registers Burgerlijke Stand op de zoekakten-site van FamilySearch. Wie de sfeer van Ritthem eind 19 de en eerste helft 20 ste eeuw wil opsnuiven, kan terecht bij de honderden foto s in het Foto Archief Wim de Meij van de Dorpsraad in Ritthem. Walcheren was sinds 1564 ingedeeld in 4 Wateringen (nu Waterschappen genoemd), overheids-instanties die tot taak hebben de waterhuishouding te regelen: toezicht op en onderhoud van de dijken en de bescherming tegen de zee in het algemeen, van levensbelang voor het eiland. Op de kaart staan ze vermeld: de De Vijf Ambachten, de Oost Wateringe, de West Wateringe en de Zuyd Wateringe. Aan het hoofd van een Watering staat een toezichter, een Commies. Hij woont met zijn familie in het Commiezenhuis dat boven op de dijk staat.

4 Dit is een stamboom (vanaf 1615) die uitsluitend onze rechtstreekse voorouders vermeldt. Opvallend is daarbij dat onze overgrootouders Suzanna en Joost Barentsen afstammen van een gemeenschappelijke voorvader, ene Leunis Barentsen (± ). Voor Suzanna is die Leunis de betovergrootvader, voor Joost is het de achter-betovergrootvader (officieel heet dat oudvader ), één generatie meer dus. Dat komt door het 25 jaar verschil in leeftijd tussen Leunis jongste zoon Hendrik ( 1718) en zijn oudste zoon Willem ( 1743). De voorouders van de gemeenschappelijke voorvader Leunis wonen op Walcheren. De juiste woonplaatsen kennen we niet maar zijn vader is in Westkapelle geboren en hijzelf overlijdt in Koudekerke. Twee belangrijke gegevens over deze Leunis ( ) : 1. Hij is blijkbaar de eerste die de familienaam Barentsen krijgt. Bij hem is dus rond 1700 de familienaam Barentsen op Walcheren begonnen. 2. Hij is 32 jaar lang Commies van de Westwatering. Ook bij hem begint in 1727 het verhaal van de Commiezen, een functie die een lange tijd van vader op zoon zal doorgegeven worden. De zonen Hendrik en Willem Barentsen zullen beide, in de voetsporen van hun vader, opeenvolgend Commies worden van de Zuidwatering. Hendrik 35 jaar lang, Willem 22 jaar. Ze zullen in die functie met hun vrouw in het Commiezenhuis op de Scheldedijk ten zuiden van het dorpje Ritthem wonen en er respectievelijk 14 en 13 Barentsen-kinderen op de wereld zetten. Het begin van de Barentsen-dynastie De Barentsen-telgen blijven deels in huisjes en boerderijen in Ritthem wonen maar verspreiden zich deels ook over het eiland Walcheren. Vanaf ongeveer de helft van de 19 de eeuw verspreidt de naam Barentsen zich verder naar Zuid Holland en in de 20 ste eeuw zelfs verder over de wereld. In de VS wonen momenteel een heel aantal Barentsens. En dan is er natuurlijk nog die andere Leunis ( 1884), zoon van Joost en Suzanna Barentsen, die in 1909 zijn geluk in Antwerpen komt beproeven en er de Barentsen-familie op het Kiel sticht Ons Barentsen-verhaal begint dus in Ritthem

6 Meer bepaald in het Commiezenhuis op de Scheldedijk : Huis de Zuidwatering staat er op deze oude kaart. En dit is het dan : Een prent uit 1850 van het Commiezenhuis op de Scheldedijk. Het begin van het Barentsen-verhaal in Ritthem en het geboortehuis van een aantal van onze voorouders.

9 Blijf voor de volgende tekst a.u.b. met 1 oog ononderbroken de afstamming hierboven volgen om niet te verdrinken in de Hendrikken, Willemen en Leunissen! 1742 Hendrik Barentsen [4 Rechts] komt naar Ritthem wonen. In de voetsporen van zijn vader Leunis Barentsen [3], wordt hij Commies van de watering, verantwoordelijke voor de dijken en de bescherming van Walcheren tegen de zee. Vader is van 1727 tot 1759 Commies voor de Westwatering, Hendrik wordt Commies van de Zuidwatering van 1742 tot Hij betrekt daarom in 1742 het commiezenhuis op de Scheldedijk ten zuiden van het dorpje Ritthem. Hij zal er met 2 opeenvolgende echtgenotes 14 kinderen Barentsen op de wereld zetten Willem Barentsen [4 Links] volgt tot 1800 (22 jaar lang) zijn 25 jaar jongere broer Hendrik op als Commies van de Zuidwatering en betrekt op zijn beurt het Commiezenhuis in Ritthem. Hij heeft er met ook 2 echtgenotes 13 nakomelingen Barentsen Van 1800 tot 1812 oefent Willem s oudste zoon, Leunis Barentsen, de functie van Commies van de Zuidwatering uit. Deze Leunis is geen rechtstreekse voorvader en komt daarom niet voor in de afstamming hierboven. Maar zo dadelijk vertellen we nog iets over hem De 5 de telg van Willem is zoon Hendrik Barentsen [5 Links]. Hij wordt van 1812 tot 1843 (31 jaar lang) net als zijn vader Commies van de Zuidwatering in Ritthem en daarna nog 10 jaar van de Westwatering. Bij hem en zijn 2 echtgenotes worden in het Commiezenhuis op de Ritthemse Scheldedijk 8 kinderen Barentsen geboren Hendrik s 5 de nakomeling, zoon Leunis Barentsen [6 Links], zal na 17 jaar Oostwatering van 1871 tot 1885 (14 jaar) de lijst van Barentsen-Commiezen van de Zuidwatering afsluiten. Hij heeft met 2 echtgenotes (blijkbaar is dat een regel bij de Commiezen) het record van 21 kinderen Barentsen waarvan er een heel deel in het Commiezenhuis in Ritthem opgroeien. Als je de twee takken bekijkt, links de afstamming van overgrootmoeder Suzanna Barentsen, rechts de afstamming van overgrootvader Joost Barentsen, dan zie je: 13, 8, 21, 14, 11 en 9 nakomelingen Barentsen die in Ritthem geboren worden. Ongeveer de helft daarvan zijn jongens die de naam weer verder zetten. Vetrekkende van Hendrik [4 Rechts] en Willem [4 Links], groeit in 2 de helft van de 18 de eeuw en verder in de 19 de eeuw Ritthem daardoor uit tot een waar Barentsen-nest Een heel deel van die Barentsens zijn geboren in het Commiezenhuis op de Ritthemse dijk. Dat geldt in ieder geval voor onze rechtstreekse voorvaderen langs de Suzanna-kant [Links].

11 Sinds het begin van de 19 de eeuw staat het Commiezenhuis op de Ritthemse Scheldedijk bekend onder een andere naam: De Schoone Waardin! We lezen in het Boek van Suze : De eerste Commies van de Zuidwatering werd in 1564, een kleine 200 jaar voor onze Hendrik, aangesteld. Al van toen was zijn bijverdienste het houden van een herberg. In 1779 werd het de commiezen inderdaad verboden om nog langer zeelieden te herbergen maar toch bleef de Ritthemse herberg nog meer dan een eeuw bestaan tot in 1902 de laatste Commies overleed, 17 jaar na onze laatste Commies Leunis. In 1944 werd het huis afgebroken, het einde van een bijzonder stukje geschiedenis van Ritthem. We lezen bij Suze ook dat de herberg genoemd werd naar het schilderij De Schoone Waardin dat in de gelagkamer hing. Begin 19 de eeuw maakt ene B.J. De Koster een schilderij van de vrouw van de toenmalige Commies ( ) Leunis Barentsen, de man waarover we nog iets meer gingen vertellen Tannetje Koppejan, heet de vrouw van Leunis. Ze wordt afgebeeld als een stevige Walcherse boerin met kaphoed en gouden naald volgens de oude Walcherse klederdracht.

12 Het schilderij krijgt de naam De Schoone Waardin en de herberg zal vanaf dan dezelfde naam dragen. De herberg werd in 1902 gesloten. Van het schilderij van Tannetje Koppejan ofte de Schoone Waardin is nog geweten dat het gerestaureerd werd maar daarna ontbreekt elk spoor. De Schoone Waardin rond 1900.

14 Foto s in het boek van tante Suze: Vandaag blijven er van de herberg nog slechts een paar vage sporen over. Naast een roeiteam, een vissersclub en een duikvereniging met de naam Schoone Waardin, staat er op de Ritthemse dijk een lichtbaken ( sectorlicht ) dat de naam Schoone Waardin draagt en waarnaar op Scheldekaarten verwezen wordt. Ook de Scheldeloodsen gebruiken de naam nog als plaatsaanduiding.

15 En als je van Ritthem-dorp via de Zuidwateringstraat naar het sectorlicht Schoone Waardin op de Scheldedijk wandelt, de plaats waar het Commiezenhuis stond, kom je eerst links de Barentsweg tegen en verderop rechts de Schone Waardinweg

16 De Ritthemse Scheldedijk anno 2015 : Hier stond het Commiezenhuis met herberg de Mooie Waardin.

18 Walcherse herkomst Deel 2 De ooms en tantes van grootva Leunis

20 De broers en zussen van Suzanna Met foto s uit het boek van tante Suze (Ooms en tantes van grootva Leunis)

21 1 Oom Hendrik Aarnout en Tante Jacoba 3 Tante Maria en Oom Aarnout

22 4 Oom Willem Oom Willem in militaire dienst Oom Willem en tweede vrouw Elisabeth Bosschaart

23 8 Tante Betje (Elisabeth) Tante Leuntje -- moeder Suzanna -- Tante Betje (Elisabeth)

24 10 Tante Leuntje 16 Oom Jacobus

25 20 Tante Mina (Wilhelmina) en oom Krijn 21 Oom Floris en tante Kee (Cornelia) met hun gezin

26 De broer van Joost (Oom van grootva Leunis) Joost is in 1842 de zoon van ongehuwde Cornelia Barentsen en haar baas, de boer waarbij ze als meid werkt. Hij wordt ingeschreven met een onbekende vader en heet dus Joost Barentsen. Acht jaar later (1850) is Cornelia opnieuw zwanger en huwt ze met de vader, Cornelis Lourens Houmes uit Westkapelle. Haar zoon krijgt dezelfde naam als zijn vader, Cornelis Lourens Houmes. Maar vader wordt Lourens genoemd, de zoon wordt Cornelis genoemd. Vader Lourens overlijdt nog hetzelfde jaar. Oom Cornelis met zijn vrouw, tante Suus.

27 We lezen in het boek van tante Suze : Oom Cornelis Frank Barentsen Mei 2015

Vergelijkbare documenten

Het geboortehuis van Leunis Barentsen is één van de opeenvolgende woonplaatsen van Joost Barentsen & Suzanna Barentsen in Middelburg

Het geboortehuis van Leunis Barentsen is één van de opeenvolgende woonplaatsen van Joost Barentsen & Suzanna Barentsen in Middelburg Suzanna Barentsen & Joost Barentsen Ritthem 1879 7 november huwelijk