Groot in bedrijvigheid

Transcriptie

1 2010/2011 Groot in bedrijvigheid

2 Voorwoord De wereld staat niet stil. Is dat een cliché? De afgelopen jaren hebben we kunnen zien hoe snelle internationale ontwikkelingen aanzienlijke lokale gevolgen kunnen hebben. Er is een economische crisis geweest; en of het herstel daarvan nu wel of niet is ingezet, we mogen zeggen dat de wereld is veranderd. Die veranderende wereld vraagt om nieuwe visies, frisse ideeën en stevige ambities. Van iedereen: politiek, burgers, ondernemers en bedrijfsleven. Met elkaar moeten we het doen. Deze speciale uitgave gaat niet over de wereld. Dit is een special over Rijswijk. Of heeft het een met het ander te maken? Wij zijn het dynamische knooppunt tussen Den Haag, Westland, Delft, Leiden en Rotterdam; en daarmee staan we rechtstreeks in verbinding met het internationale handel- en kennisverkeer. Behalve woonplaats van ruim zeer diverse burgers, is Rijswijk de plek waar dagelijks duizenden mensen uit alle windstreken naartoe komen om te werken, te recreëren en te leven. Rijswijk biedt ontwikkelings- en werkgelegenheidskansen op veel niveaus en in talrijke sectoren: van detailhandel tot multinational, van bouwbedrijf tot architectenbureau; aan studenten, werknemers, startende zelfstandigen en ervaren ondernemers. Dynamisch Rijswijk, dat is niet zomaar een leus. In de uitgave die voor u ligt, komen de vele gezichten van Rijswijk aan bod en aan het woord. Wie is deze gemeente eigenlijk? Welke plannen liggen hier op stapel? Rijswijk combineert de trends en topics van een jonge stad met de overzichtelijke gezelligheid van een oude Hollandse dorpskern en met de tijdloze kalmte van lommerrijk buitengebied. Is dat het geheim van deze gemeente? Zakelijk en dynamisch, groen en karaktervol? Hoe dan ook, stilstaan doen wij zeker niet. Niemand hier. Rijswijk blijft in beweging! René van Hemert (VVD) wethouder ruimtelijke ordening (wonen en bouwen), economie, p&o en facilitaire zaken Inhoud 02 Wij brengen het werk naar de mensen toe 04 Rijswijk staat niet stil 08 Tech Mahindra: Internationaal 14 Rijswijk Culinair op grote hoogten 16 Event Company/ Savarin Wellness 28 Vliegende start in vertrouwde omgeving 31 Ondernemers Verenigd 33 Uniek Historisch Winkelen 35 Prijswinnende samenwerking gemeente en ondernemers 1

3 Wij brengen het werk naar de mensen toe Tien jaar draagt ze de ambtsketting al. Maar haar aanstekelijke energie is burgemeester Ineke van der Wel-Markerink nog altijd niet kwijt. Is zij even dynamisch als de stad die ze bestuurt? Dagelijks komen er mensen in Rijswijk op bezoek. In 2000 werd u burgemeester. Wat is er sindsdien veranderd? Toen ik aantrad, bevond de gemeente zich in een veranderingsfase. Met name de annexatie van Ypenburg door Den Haag heeft nogal wat gevolgen gehad voor de bouw- en ontwikkelplannen. Voor ons was dat toen aanleiding om een pas op de plaats te maken. Waar stonden we als gemeente? En waar wilden we naartoe? Er moest bezuinigd worden, en bezuinigingen betekenen in eerste instantie: bestendigen wat je hebt. In de fase daarna is er weer ruimte voor ontwikkeling geweest. Welke ontwikkelingen zijn dat? Wat woningbouw betreft gaat vooral Rijswijk-Zuid heel erg groeien. Er komen daar ruim 4000 woningen bij. Maar ook de Rijswijkse bevolking is qua samenstelling veranderd. De mensen die rond 1960 in Rijswijk zijn komen wonen, en dat zijn er best veel, zijn nu allemaal rond de tachtig jaar. Dat is de vergrijzing die ook ons overkomt. Tegelijkertijd vond er een verkleuring van de bevolking plaats. Rijswijk is veel gemêleerder dan voorheen. In hoeverre bepaalt die vergrijzing of verkleuring de plannen voor de toekomst? Hoe aantrekkelijk je bent voor welke bevolkingsgroep, hangt af van wat je aanbiedt. In Rijswijk staan veel portiekflats. Die flats zijn in de jaren zestig van de vorige eeuw neergezet en waren toen heel interessant voor de dertigers en veertigers die er kwamen wonen. Maar voor diezelfde mensen nú, is hun woonsituatie juist heel problematisch. Er zit geen lift in het gebouw, de portieken zijn moeilijk bereikbaar, mensen moeten veel trappen lopen. Daarnaast heeft een deel van de bevolking meer geld te besteden gekregen. Die mensen willen groter of beter wonen. Welke keuzes moeten daarin gemaakt worden? Als je in de Randstad mensen optimale huisvesting wil bieden, en dat geldt zeker voor Rijswijk, dan moet je je richten op compact-stedelijke woningbouw. Je moet een afweging maken tussen enerzijds de beschikbare ruimte en anderzijds de aanwezige voorzieningen. Je hebt dan misschien geen grote tuin tot je beschikking, of alleen een balkon, maar wat staat daar tegenover? Wonen in Rijswijk betekent: hoogwaardig openbaar vervoer, een uitstekende bereikbaarheid en een ruim aanbod van horeca, winkels, onderwijs, medische zorg en andere maatschappelijke voorzieningen. Stel, u krijgt een weekendlang gasten over de vloer. Zij kennen Rijswijk niet. Waar neemt u hen mee naartoe? Eerst naar Oud-Rijswijk, onze historische dorpskern. Dan een wandeling door misschien wel het mooiste deel van Rijswijk, de Landgoederenzone. Echt even weg van de weg. Mensen hebben vaak geen idee van de rust die daar te ervaren is! Ten slotte gaan we naar In de Bogaard, Rijswijks belangrijkste regionale winkelcentrum. Als mijn gasten het volhouden, laat ik hen ook graag zien hoeveel werkgelegenheid en bedrijvigheid in Rijswijk er is, voornamelijk in de Plaspoelpolder, Hoornwijck en de Broekpolder. Mijn route is een heel andere dan die de meeste mensen nemen als ze Rijswijk met de auto doorkruisen. Mijn gasten en ik gaan natuurlijk te voet, of op de fiets. Dan zie je Rijswijk pas zoals het is. Er is al veel gesproken over de Plaspoelpolder. Welke plannen liggen er voor dat gebied? Op een aantal plekken heeft de Plaspoelpolder een verjongingskuur nodig. Ook hier geldt: hoe maak je de omgeving weer toekomstbestendig? Het is namelijk niet alleen een plek waar mensen werken; mensen moeten er ook kunnen leven op de momenten dat ze níet werken maar wel andere dingen te doen hebben; of dat nu een gezellige lunch is, de stomerij voor je pak of goede kinderopvang. Daar zullen politiek en bedrijfsleven elkaar voor nodig hebben. Die band is hier gelukkig sterk. Het Rijswijkse bedrijfsleven is goed georganiseerd. Bestuurders, bedrijven en ondernemers weten elkaar snel te vinden. Vergeet niet dat er dagelijks mensen voor hun werk in Rijswijk komen! De meesten van hen wonen hier niet, die brengen hun stem elders uit. Maar indirect drukken zij een belangrijke stempel op wat er in Rijswijk gebeurt. Rijswijk heeft een grote expat community. Wat betekenen zij voor Rijswijk? Expats zijn van grote waarde. Het zijn hoog opgeleide, koopkrachtige burgers met een breed en internationaal netwerk. Zij zorgen niet alleen voor beweging en dynamiek in de stad maar ook voor extra werkgelegenheid. Hoeveel culinaire plekken telt Rijswijk niet waar op internationaal topniveau wordt gekookt? Daarmee trekken we wereldwijde aandacht en belangstelling. Hoe staat Rijswijk er over tien jaar voor? Het plan Rijswijk-Zuid is dan bijna voltooid. Rondom winkelcentrum In de Bogaard zal veel kwalitatieve hoogbouw zijn gerealiseerd. We zijn nu al een groene gemeente en dat groen zullen we behouden en verbeteren. De Plaspoelpolder is een aantrekkelijke vestigingsplek voor zeer diverse bedrijvigheid: van regionaal gerichte zzp ers tot grote internationale ondernemingen en organisaties. Die diversiteit is belangrijk. Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat de druk op mobiliteit wordt verlicht. Niet iedereen hoeft dagelijks met de auto naar het werk. In Rijswijk brengen we het werk liever naar de mensen toe. Bent u dan nog burgemeester? Over tien jaar word ik zeventig. De wet zegt dat ik tot die leeftijd mijn ambt mag blijven bekleden. Of ik dat ook doe, durf ik te betwijfelen. Maar dat ik dan nog altijd naar wens en tevredenheid in Rijswijk woon, sluit ik zeker niet uit. 2 3

4 Rijswijk staat niet stil Beiden wonen al zo n dertig jaar in Rijswijk. Is dat lang genoeg om je met recht Rijswijker te noemen? Absoluut wel, zeggen wethouder René van Hemert en wethouder Wim Mateman. Wat zullen de komende jaren brengen? Rijswijk staat zeker niet stil. Fotografie: Tino van Dam Links: René van Hemert (VVD) wethouder ruimtelijke ordening (wonen en bouwen), economie, p&o en facilitaire zaken en Wim Mateman (CDA) wethouder financiën en revitalisering Plaspoelpolder. Onlangs is het nieuwe college van B&W geïnstalleerd. Hoe ziet dat college de toekomst van Rijswijk? René van Hemert: Rijswijk staat zeker niet stil! Voor de komende jaren staat met name de ontwikkeling van Rijswijk-Zuid op het programma. Daar gaat echt heel wat gebeuren. In het nieuwe gebied komen ongeveer 4000 woningen. Dat is een ambitie die we elders in Nederland nauwelijks terugzien. Maar Rijswijk-Zuid is niet het enige dat op de planning staat. Ook het gebied rond Eikelenburg zal verder worden ontwikkeld. Hier bij winkelcentrum In de Bogaard verrijzen op dit moment drie hoogwaardige woontorens. Aan al die plannen wordt de komende jaren hard aan gewerkt. Wim Mateman: Dat is een brede vraag waarop een breed antwoord mogelijk is. Als ik kort mag zijn: natuurlijk hebben ook wij rekening te houden met de huidige economische omstandigheden. Onze begroting hebben wij weliswaar goed op orde maar ook voor ons is het een tijd waarin de vraag speelt: wat willen we in de komende jaren gaan doen? Hoeveel financiële middelen hebben we tot onze beschikking en welke plannen kunnen we daarmee tot uitvoering brengen? Wat zijn de unique selling points van Rijswijk? WM: De uitstekende parkeermogelijkheden. Zeker in vergelijking met onze buurgemeenten, kan je hier eigenlijk overal parkeren. Ook in een dynamisch winkelgebied als Oud- Rijswijk. En ook In de Bogaard heeft meerdere ondergrondse parkeergarages met voldoende capaciteit. RvH: Rijswijk hanteert heel redelijke parkeertarieven. Daardoor maken mensen heel bewust gebruik van de beschikbare capaciteit. Als je overal gratis parkeren zou invoeren, zetten mensen s ochtends vroeg hun auto ergens neer en halen die in de avond pas weer op. Dan loopt de boel heel snel vol. Het is een kwestie van regulering. En er komen nogal wat mensen naar Rijswijk toe om te winkelen. RvH: Dat is een ander sterk punt. Landelijk gezien heeft Rijswijk het grootste oppervlak winkelruimte per inwoner. Het winkelaanbod hier is groot en divers. En ook het publiek is verschillend. Winkelcentrum In de Bogaard heeft een belangrijke regionale functie, vooral voor het Westland. In Oud-Rijswijk komen weer met name Rijswijkers. Als ik daar op zaterdagochtend naar de markt ga, weet ik zeker dat ik pas laat weer terug ben. Er is altijd wel iemand voor een praatje, want er komen heel veel mensen naar Rijswijk toe om te winkelen. WM: Oud-Rijswijk is inderdaad een prachtig winkelgebied. Het historische karakter ervan wil de gemeente benadrukken en versterken. Daarvoor is er een kwaliteitsplan opgesteld: voor winkeliers en ondernemers is een bedrag beschikbaar gesteld waarmee zij hun gevel terug kunnen brengen in de oude historische staat. Dat heeft al heel mooie en verrassende resultaten opgeleverd. Een ander gebied dat aan vernieuwing toe is, is de Plaspoelpolder. Wat gaat daar op termijn mee gebeuren? WM: De Plaspoelpolder bestaat inmiddels 55 jaar en moet weer aantrekkelijk worden gemaakt. De afgelopen jaren is er veel over de revitalisering van de Plaspoelpolder gesproken. Er liggen duidelijke plannen en het wordt nu tijd om die plannen tot uitvoering te brengen. We hebben in de loop der tijd regelmatig overleg gevoerd met de gebruikers van de panden. Nu gaan we ook met de eigenaren rond de tafel zitten. Gelukkig snapt men ook op landelijk bestuursniveau heel goed wat het economisch belang is van de Plaspoelpolder, niet alleen voor Rijswijk maar voor de gehele regio. Wat houden die revitaliseringsplannen in? RvH: In het algemeen betekent het dat je kijkt naar wat de behoeftes zijn van de mensen die er werken. Om een voorbeeld te noemen: er is één restaurant in de Plaspoelpolder. Waarom zijn dat er niet meer? Dat zou de leefbaarheid vergroten. Het moet een plek zijn waar mensen vaak en een groot deel van de dag verblijven. Die mensen moeten zich er prettig voelen. En het moet een plek zijn die gemakkelijk te bereiken is. WM: De bereikbaarheid van Rijswijk, en ook van de Plaspoelpolder, is uitstekend. Er zijn goede trein- en tramverbindingen, er is aansluiting op de A12, A4 en de A13. En nu de A4 naar Rotterdam wordt doorgetrokken, wordt Rijswijk nog verder ontsloten. RvH: Die bereikbaarheid is van wezenlijk belang, niet in de laatste plaats vanwege alle grote en internationale bedrijven en organisaties die hier zijn gevestigd: Shell, KLM, EOB, ANP, Lotto. Dagelijks werken er mensen in Rijswijk. Een aanzienlijk deel daarvan komt van elders en die verkeersstromen moet je opvangen. Hoe kijken Rijswijkse burgers zelf eigenlijk naar hun stad? RvH: In een onlangs gepubliceerd onderzoek naar de tevredenheid van burgers over hun woonplaats, haalde Rijswijk in de algemene ranglijst een derde plek. Dat is hoog. Wat ondernemerschap en economische situatie betreft, staat Rijswijk zelfs op nummer één. Rijswijkers zijn trots op hun stad. 4 5

5 Advertorial Nieuw wonen en leven in Hoog Steenvoorde Op dit moment gaat maar liefst 23% van het verkeer van en naar Den Haag over de Prinses Beatrixlaan. Ondanks de vierbaansweg die er nu loopt, is de Prinses Beatrixlaan een van de grootste bottlenecks in Rijswijk. Voor alle partijen is het duidelijk dat de huidige verkeerssituatie rondom dit gebied verandering behoeft. Op dit moment wordt er druk gestudeerd op de haalbaarheid van ondertunneling van (delen van) de Beatrixlaan. Uitgangspunt is de realisatie van een hoogwaardig en aangenaam woon-, werk- en verblijfgebied. Dit is slechts een onderdeel van de plannen om de woonen leefkwaliteit van het gebied verder te verbeteren. Zevenhonderd woningen Op de hoek van de Prinses Beatrixlaan en de Generaal Spoorlaan, waar nu nog het oude pand van de Holland Beton Groep staat, zal vanaf 2011 project Hoog Steenvoorde worden gerealiseerd. Het plan bestaat uit een diversiteit aan bouwmassa s, die in hoogte verschillen en, gelegen rondom een centraal plein, een speels effect geven. In totaal zullen er zevenhonderd nieuwe woningen worden gerealiseerd. Door de architectonische opzet van het geheel, in combinatie met de nieuwe, autoluwe situatie van de Prinses Beatrixlaan, ontstaat er een nieuw, multifunctioneel plein. Dit plein vormt het hart van het nieuwe leefgebied. De woontorens rondom het plein hebben een gecombineerde functie: de onderste twee lagen zijn bestemd voor winkels, horeca en wellness. Onder de torens bevinden zich parkeergarages voor bewoners. Internationaal georiënteerd Voor het ontwerp van het project is gekozen voor de gerenommeerde Nederlandse architect Rijk Rietveld, die al jaren in New York resideert. Rietveld realiseert prachtige, tijdloze ontwerpen. Zijn ontwerp voor Hoog Steenvoorde is helder, transparant en internationaal georiënteerd. De wensen en behoeften van de inwoners van Rijswijk staan centraal in de ontwikkeling van de bouwplannen. Er is dan ook gezocht naar een evenwichtige balans tussen sociale woningen, middenklasse appartementen en woningen in het duurdere segment. De start van de bouw van Hoog Steenvoorde staat gepland voor medio De huidige situatie rondom winkelcentrum In de Bogaard is verre van optimaal te noemen. Het autoverkeer in de Prinses Beatrixlaan staat regelmatig vast en veel woningen in de omgeving zijn nu en in de nabije toekomst aan vernieuwing toe. Project Hoog Steenvoorde is de eerste stap op weg naar een geheel nieuwe inrichting van het gebied. Zowel wonen, winkelen als recreëren wordt aantrekkelijker gemaakt. 6 7

6 Tech Mahindra: INTERNATIONAAL De plek Ruim en weids opgezet Waarom is er gekozen voor een vestiging in Rijswijk? Wij waren op zoek naar een goede en geschikte kantoorlocatie. Toen kwamen we hierop uit. Zo eenvoudig is het eigenlijk. Even is het stil, en dan gaat Nahar verder: Een veel gehoorde uitdrukking onder expats over de Randstad is: je werkt in Rotterdam, je gaat uit in Amsterdam en in Den Haag staat je huis. Uiteindelijk werd het dus Rijswijk, wat de werkplek betreft. Een ideale locatie, volgens Nahar. De verbinding is hier optimaal. We zitten hier letterlijk náást de snelweg, naast alle uitvalswegen naar Frankrijk, België en Duitsland. In een half uurtje rijden ben je bij Schiphol erg handig als je, zoals wij, regelmatig met het vliegtuig reist. Het verschil tussen Rijswijk en Den Haag zit hem volgens Nahar vooral in de moderne infrastructuur van Rijswijk. Je hebt hier geen grachten en veel minder smalle straatjes, veel minder verkeersoverlast, minder parkeerproblematiek. Rijswijk is veel ruimer en weidser opgezet. Links: Tamnay Nahar en Laurens Kok van WFIA Tweeënhalf jaar geleden kwam de Indiase multinational Tech Mahindra naar Europa. Aanvankelijk met een vestiging in Antwerpen, België; vanaf juni 2009 zit het bedrijf ook in Nederland. Onze business in Nederland was zich aanzienlijk aan het uitbreiden en het werd qua reistijd heel lastig om alles vanuit België te blijven doen, zegt Tamnay Nahar, business development manager voor Tech Mahindra Benelux. Het werk Wereldwijd netwerk Tech Mahindra is onderdeel van de Mahindra Group, een van s werelds grootste industriële ondernemingen, met een jaaromzet van $ 6,3 miljard en een wereldwijd personeelsbestand van zo n mensen. De Mahindra Group is actief in financiële dienstverlening, de automotive sector, de handel, de retail en logistiek, de informatietechnologie en de infrastructuurontwikkeling. Nahar: Tech Mahindra voorziet in ICT-oplossingen voor de telecomindustrie. Dat betekent dat wij hun werk op dat gebied kunnen overnemen en efficiënt uitvoeren. Die uitvoering kan hier, maar ook elders plaatsvinden, zoals bijvoorbeeld India, China of de Filippijnen. Ons wereldwijde netwerk biedt daar alle faciliteiten voor. Met de overname van het (eveneens Indiase) Satyam Computer Services in juni 2009, heeft Tech Mahindra een leidende positie verworven op het gebied van ICT. Sinds de overname gaat het bedrijf verder onder de naam Mahindra Satyam. Naast Nederland zijn er vestigingen in onder andere de Verenigde Staten, Canada, Brazilië, het Verenigd Koninkrijk, Hongarije, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, India, China, Maleisië, Singapore en Australië. Booming Rijswijk India is booming, en dat zien wij hier ook, zegt Laurens Kok van de WFIA. Vrijwel elke Indiase multinational heeft inmiddels wel een vestiging in Nederland, of is in elk geval actief op de Nederlandse markt. Dat Tech Mahindra zich juist in Rijswijk heeft gevestigd, mag volgens hem geen toeval heten. Het is expliciet beleid om hier een sterk en hecht netwerk aan bedrijven op te bouwen, die elkaar in hun business optimaal kunnen ondersteunen. Die economische clusters zie je niet alleen op het gebied van de petrochemische industrie, met Shell en alle bedrijven die zich vanwege de aanwezigheid van Shell in Rijswijk hebben gevestigd, maar ook in de ICT- en telecombranche. Als bijvoorbeeld KPN en Tech Mahindra in zakelijk opzicht van elkaars aanwezigheid kunnen profiteren, is daarmee ook meteen de economische kracht van deze regio bewezen. >vervolg pag

7 De weg naar Den Haag begint in Rijswijk. En in Rijswijk wordt ook de basis gelegd voor gezond ondernemerschap in de hele regio. Drie mensen aan het woord, vanuit het hart van het Rijswijkse zakencentrum. Men heeft hier echt voeling met ondernemers. Tech Mahindra: De Mensen Rijswijk heeft goud in zijn handen, aldus Erik van der Most, directeur van de Rabobank in Rijswijk. Maar je moet dat goud wel afstoffen! Door alle betrokken partijen moeten duidelijke keuzes worden gemaakt met betrekking tot de ontwikkeling van deze gemeente. Denk bijvoorbeeld aan de revitalisering van de Plaspoelpolder en de plannen rond Rijswijk-Zuid. Een duidelijk beleid en een heldere regie zijn hierbij absoluut noodzakelijk, benadrukt Van der Most. Hij spreekt dan ook zijn waardering uit voor de goede relatie tussen de Rijswijkse politiek en het bedrijfsleven. Het openbaar bestuur in Rijswijk is buitengewoon toegankelijk. Dat is toch heel bijzonder, vind ik. Men heeft hier echt voeling met de plaatselijke ondernemers. No-nonsense aanpak Ook accountmanager Nico Arkesteijn kan de dorpse sfeer in het Rijswijkse zeer waarderen. Men kent hier elkaar allemaal. Dat zie je ook terug in het dagelijkse contact. Die mentaliteit V.l.n.r.: Brigitta Scholtes-De Rijk, Nico Arkesteijn, Erik van der Most & Petra Bunnig De Rabobank in Rijswijk: ondernemers binnen een onderneming sluit goed aan bij de waarden van de Rabobank, vult Petra Bunnig aan: Dichtbij, betrokken en toonaangevend. Bunnig is verantwoordelijk voor de afdeling Private Banking en Particulier Advies. Ons devies is: ken de klant. Daar werken wij ook hard voor. Bijvoorbeeld door het organiseren van Expatlunches, waar onze internationale klanten elkaar kunnen ontmoeten. Maar ook onze Beursborrels worden druk bezocht. En het leuke is: door iedereen. Wij nodigen bij wijze van spreken de buurman uit, die kent weer iemand anders die hij meeneemt, en zo gaat het balletje rollen. Netwerken betekent hier: betrokken zijn bij de mensen om je heen. Noem het de no-nonsense aanpak van de Rabobank. Ondernemersklankbord De samenwerking met andere organisaties is essentieel, benadrukken alle drie. Arkesteijn: Wij hebben een nieuw filiaal geopend in het pand van de Kamer van Koophandel. Vanzelfsprekend profiteren daar ook veel De Rabo Expatdesk Ladies, links: Natasja de Deugd & Brigitta Scholtes-De Rijk Rijswijkse starters van. En ook binnen de grenzen van de gemeente Rijswijk is heel veel aan de gang. Van der Most: Via het Rabo Stimuleringsfonds ondersteunen wij Seniorweb, het virtueel onderwijs aan ouderen. Veel ouderen kunnen nog altijd niet goed overweg met computers en internet. Via Seniorweb worden aan hen cursussen aangeboden waarvoor wij tien laptops beschikbaar hebben gesteld. Ook het Ondernemersklankbord wil Van der Most niet onvermeld laten. Een groep van oud-ondernemers voorziet nieuwe en startende ondernemers van het nodige advies. Allemaal op vrijwillige basis. De kracht van al dit soort projecten is dat ze door medewerkers zelf worden geïnitieerd en ontwikkeld. Iedereen krijgt hier de mogelijkheid om zijn eigen plan te trekken binnen bestaande kaders. Wij voelen ons ondernemers binnen een onderneming en willen echt meerwaarde leveren aan de klant. Openhartig en levendig Of hij zelf, behalve voor zijn werk, regelmatig in Rijswijk komt? Nahar lacht bescheiden op de vraag. Zo heel lang woon ik hier nog niet, en ik ben voor mijn werk regelmatig van huis. Maar het winkelen is in Rijswijk alvast prima! In de Bogaard is een prachtige, moderne shopping mall zelfs voor Indiase begrippen. Nahar komt er niet alleen voor het winkelaanbod maar ook ( of misschien wel in het bijzonder ) voor het Chinese restaurant dat er gevestigd is. Mijn vrouw en ik hebben daar al regelmatig gedineerd. De Indiase keuken is over het algemeen wat kruidiger dan jullie in Nederland gewend zijn, maar daar is het min of meer of ik weer thuis ben. De sfeer in Oud-Rijswijk is volgens hem weer heel anders, en zeker het ontdekken waard. De smalle straatjes en de kleine huisjes daar vormen echt een contrast met de urban architecture die je hier ziet, zegt hij, terwijl hij vanuit zijn kantoor midden in de Broekpolder naar buiten wijst. Typisch Hollands, misschien wel. Natuurlijk zijn er ook zaken waar een expat tegenaan loopt als hij net in Nederland is gearriveerd. Hoewel het niveau van het Engels van de meeste Nederlanders uitstekend is, valt het me op dat de meeste officiële documenten alleen in het Nederlands zijn opgesteld. Ik vind dat eigenlijk niet logisch; zeker niet als je weet hoeveel expats hier wonen en werken. Maar over de Nederlanders zelf heeft hij weinig klagen, benadrukt Nahar. Ik heb ook een tijd in België gewoond en daar vond ik de mensen nogal gesloten. Jullie Nederlanders zijn actieve en levendige mensen. I like that. Cricket en schaken Sport vaagt grenzen weg, zegt men wel. Ook voor expats is sport bij WFIA: Nieuwe kennis en kunde uitstek de manier om het land waar ze verblijven, beter te leren kennen. Voor de meeste Indiërs, zegt Nahar, is dat cricket. Bij ons is cricket een religie. Iedereen speelt de sport, op alle niveaus. In populariteit overstijgt het zelfs het hockey, dat officieel onze nationale sport heet. Wat dat betreft heeft men het goed getroffen in de regio, waar zowel cricket als hockey op hoog niveau wordt gespeeld. Een flink aantal Indiase expats speelt dan ook bij lokale clubs in de Nederlandse competitie. Indiërs zijn sowieso sportminded, aldus Nahar, en willen overal de beste in zijn. Naast cricket en hockey is India tegenwoordig ook een belangrijk schaakland. Vergeet Viswanathan Anand niet, s werelds meest beroemdste schaakgrootmeester! Die zou ik wel eens in Rijswijk willen zien spelen. De WestHolland Foreign Investment Agency (WFIA) is een initiatief van de gemeenten Den Haag, Leiden, Delft, Westland en Zoetermeer, de provincie Zuid-Holland, het Stadsgewest Haaglanden en de Kamer van Koophandel. Het doel van de WFIA is het aantrekken van buitenlandse bedrijven. Ze zorgen voor werkgelegenheid, nieuwe investeringen en brengen vaak nieuwe kennis en kunde met zich mee. Het WFIA begeleidt deze bedrijven met allerlei praktische zaken die langskomen bij het vestigen in deze regio: het aanvragen van een KvK-nummer, het openen van een bankrekening, het regelen van visa of werkvergunningen en het vinden van bedrijfshuisvesting. Buitenlandse bedrijven zijn bedrijven waarvan de moederonderneming zich in het buitenland bevindt. Belangrijke beslissingen worden in zulke bedrijven vaak ook vanuit het buitenland genomen, wat zorgt vaak voor een geheel eigen bedrijfsdynamiek. Rijswijk telt zo n veertig internationale bedrijven; bij elkaar creëren zij meer dan 5000 werkplekken. Het merendeel van hen is actief in de zakelijke dienstverlening, groothandel of ICT. Overigens werken bij internationale bedrijven niet alleen expats, mensen die voor korte of langere tijd in Nederland werkzaam zijn: het merendeel van de werknemers is meestal gewoon Nederlands. De WFIA vindt het belangrijk om internationale bedrijven binnen de gemeente Rijswijk met elkaar in contact te brengen. De WFIA organiseert in samenwerking met de gemeente regelmatig evenementen, specifiek gericht op internationale bedrijven en instellingen in Rijswijk. Ook de BBR speelt daarin een belangrijke rol; veel buitenlandse ondernemingen zijn hiervan lid. Een goede verankering van de bedrijven met hun directe omgeving is nuttig en kan nieuwe businessmogelijkheden creëren. haag 11

8 Advertorial Niet op zoek naar dertien in een dozijn Dat onderwijs en bedrijfsleven elkaar nodig hebben, is inmiddels voor iedereen duidelijk. Maar hoe breng je die twee bij elkaar? Het Samenwerkingsverband Onderwijs en Bedrijven (SOB) heeft juist dát als doel. Hoe dan? Door ondernemers voor de klas te zetten en leerlingen aan het werk. Ook ondernemers hebben last van koudwatervrees. Foto: Studio Brederoo Advertentie Nog altijd zijn veel ondernemers bang om zich als stage- en leerwerkbedrijf aan te bieden. Men heeft vaak het idee dat zoiets heel veel tijd en energie kost, zegt Nanny Löning, programmamanager van SOB Rijswijk. Onterecht, volgens haar. Het is inderdaad zo dat er tegenwoordig strengere eisen voor stagebedrijven gelden dan vroeger; een onderneming moet als erkend leerbedrijf staan geregistreerd. De procedure die daarvoor moet worden gevolgd, is echter lang niet zo ingewikkeld als veel ondernemers denken. En bij het SOB kan een ondernemer altijd voor advies terecht. Interne opleiding Over de voordelen van stagiairs in een bedrijf, hoeft Löning niet lang na te denken. Er komt jong bloed in een onderneming, met nieuwe, frisse ideeën. Daar kan een bedrijf veel baat bij hebben. Naar buiten toe is het bovendien een signaal dat een bedrijf op een maatschappelijk verantwoorde manier met ondernemen bezig is. Maar het belangrijkste is misschien nog wel dat een ondernemer door het aanbieden van leerwerktrajecten in staat is om nieuwe medewerkers op structurele basis intern op te leiden. Op lange termijn levert dat een bedrijf veel winst op. Actrice Dominique van Vliet Sollicitatietraining Bedrijven enthousiast maken voor het onderwijs, dat is in essentie het doel van het SOB. Ten behoeve daarvan organiseert het een breed scala van projecten en activiteiten. Löning: Wij brengen onderwijs en bedrijfsleven dichter bij elkaar. Zo verzorgen wij sollicitatietrainingen die door ondernemers zelf op scholen worden gegeven. Hoe kan je je het beste presenteren als jonge sollicitant? En hoe schrijf je eigenlijk een goede sollicitatiebrief? De meeste leerlingen nemen genoegen met wat knip- en plakwerk vanuit het internet. Maar een werkgever zit helemaal niet te wachten op alwéér zo n dertien-ineen-dozijn schrijfsel. Die is op zoek naar iemand die zich positief van de rest onderscheidt. Hoe pak je zoiets aan? Koudwatervrees Wat voor leerlingen eng is, is dat net zo goed voor ondernemers; ook die hebben nogal eens last van koudwatervrees, zegt Löning. Natuurlijk is het spannend om zomaar voor een klas te worden gezet. Daarom bereiden we ondernemers goed voor. In werkelijkheid gaat het overigens meestal heel soepel. Zodra iemand met passie over zijn bedrijf begint te vertellen, hangen leerlingen aan zijn lippen. Een ondernemer is nu eenmaal niet het standaardtype docent. Het is iemand uit de praktijk, die weet hoe het er in het echt aan toe gaat en daarover komt vertellen. De recht-voor-zijn-raap-mentaliteit van veel ondernemers treft volgens Löning doel. Een puber die ongeïnteresseerd in zijn stoel achterover hangt, krijgt dat ook gewoon te horen: als jij er bij mij zo bijzat, zou dit je laatste werkdag zijn geweest. Daar wordt wel naar geluisterd, hoor. Dat merken we ook achteraf; leerlingen stellen aan het eind van zo n sessie heel gerichte en inhoudelijke vragen. Ambitieus en leergierig Overheidsinstellingen en dienstverlenende bedrijven zijn van oudsher in Rijswijk ruim vertegenwoordigd. Dit type werkgevers vraagt vaak met name om hoger opgeleid personeel. Ook wat stagiairs betreft, heeft men een voorkeur voor studenten op HBO-niveau. Toch kan veel werk net zo goed door MBO ers worden uitgevoerd, weet Löning. Studenten op MBO-niveau zijn wel degelijk goed opgeleid! Ze zijn ambitieus, leergierig en willen zich graag ontwikkelen. HBO ers hebben de reputatie dat ze na een korte stageperiode al snel weer vertrokken zijn, omdat ze elders iets beters hebben gevonden. Een MBO er bouwt óók aan zijn carrière, maar kiest er vaker voor om dat binnen het bedrijf te doen. Als succesvol voorbeeld noemt Löning de Rabobank in Rijswijk. Traditiegetrouw nam de Rabobank alleen stagiairs aan van HBO-instellingen. Na wikken en wegen besloot men om toch eens een MBO-stagiair aan te nemen. Dat bleek een uitstekende beslissing! Nu, zo n twee jaar later, zijn er alleen al bij de Rabobankvestigingen in de regio Haaglanden zo n zestig MBO-stagiairs aan het werk. Men heeft daar een heel dappere stap durven zetten. Via de BBR heeft zich inmiddels een aantal andere bedrijven gemeld die dat voorbeeld willen volgen. Logische samenwerking Nieuwsgierige of geïnteresseerde ondernemers zijn bij het SOB altijd welkom. Een telefoontje is genoeg om een afspraak te maken. In een persoonlijk gesprek kunnen we bespreken wat de mogelijkheden zijn. En er kan heel veel, benadrukt Löning. Ook bedrijven die in eerste instantie denken dat ze een stagiair niets te bieden hebben, kunnen tóch een interessante werkgever zijn. Een stagiair kan ook in de kantine worden ingezet, of meelopen met de facilitaire dienst. Kansen genoeg. Als het aan Löning ligt, wordt de inhuur van stagiairs voor ondernemers op termijn een vanzelfsprekendheid. Scholen en bedrijven zouden elkaar rechtstreeks moeten weten te vinden. Een volstrekt logische samenwerking, waarbij geen intermediair meer nodig is. Daar ga ik voor. Maar zou dat niet ten koste van haar eigen functie gaan? Dan is die in ieder geval ergens goed voor geweest. SOB Rijswijk / Nanny Löning T E n.loning@sobonline.nl Westvliet op bezoek bij Promo d Leau Dichtbij ondernemers Het SOB (Samenwerkingsverband Onderwijs Bedrijven) is een initiatief van overheid, onderwijs en ondernemers in Den Haag, Delft, Oostland, Rijswijk, Westland en Zoetermeer. Hoofddoelstelling van het SOB is om de relatie tussen het onderwijs en het bedrijfsleven te verbeteren. Iedere SOB-manager probeert in zijn/haar werkgebied dichtbij ondernemers en onderwijsinstellingen te werken. Op die manier wordt een 1:1 relatie tussen onderwijs en ondernemer bevorderd

9 Rijswijk Culinair op grote hoogten Het is misschien wat overdreven gesteld om Rijswijk een wereldstad te noemen. Of toch niet? Op culinair gebied kan Rijswijk zich in elk geval meten met de prominente plekken op aarde. Op een relatief kleine oppervlakte is er een groot aantal restaurants gevestigd, waar gekookt wordt op het allerhoogste niveau. Of het nu in de schilderachtige setting van het oude dorp is, de rustieke sfeer van het groene buitengebied of de snelle dynamiek van Rijswijks business area : zowel avontuurlijke fijnproevers als veeleisende zakelijke gasten worden hier op hun wenken bediend. Restaurant Niven Elegant en een tikje eigenzinnig In de boerderij waar eens t Ganzenest was gevestigd, aan de Vliet tussen Rijswijk en Delft, ligt Restaurant Niven. Het restaurant van Nederlands jongste sterrenchef Niven Kunz opende op 11 mei 2009 zijn deuren. Kunz werkte bij De Bokkedoorns in Overveen en bij De Librije in Zwolle en kookte het Wateringse restaurant t Raethuys als jongste chef ooit naar een Michelinster. Nog geen half jaar na de opening sleepte hij met zijn eigen restaurant een nieuwe Michelin-ster binnen. Zelf Crème Crue Gerechten uit de gelukkige keuken Een avond Crème Crue is een belevenis, waar gasten culinair worden verrast met creatief bereide ambachtelijke producten. In mei 2009 ging Crème Crue voor het eerst open. Chef-kok Patrick Kelder combineert zijn klassiek Franse scholing met de moderne keuken. Kelder heeft gewerkt voor diverse restaurants op het allerhoogste niveau, waaronder Philippe Conticini in Parijs, Callas in Den Haag en de Librije in Zwolle. De benen uit omschrijft Kunz zijn restaurant als gezellig, comfortabel, intiem, elegant, een tikje eigenzinnig en smaakvol. Bij de bereiding van de gerechten vormen originaliteit en speelsheid de uitgangspunten. Restaurant Niven kan 45 gasten ontvangen, biedt in de wijnkamer plaats voor achttien personen, telt twee aperitiefruimtes waarvan één voor niet-rokers en heeft een ruim terras. Het omliggende groen van de Rijswijkse Golfclub biedt de gasten een oase van rust. mijn lijf rennen om goede gerechten neer te zetten; heerlijk vind ik dat, zegt hij. Ik heb het koken nodig om gelukkig te zijn, het is een onderdeel van mijn leven. Ook in Kelders eigen Crème Crue heerst een duidelijke hiërarchie. Iedereen staat hier op scherp. We gaan tot het uiterste om een mooi product neer te zetten, met als resultaat een tevreden gast. Dat geeft ons een kick. Dit vak is een verslaving. Paul van Waarden Ontspannen eten op topniveau Al jaren staat dit sobere, chique sterrenrestaurant vernoemd naar de chef-patron bekend als een van die zeldzame culinaire pareltjes van Nederland. Paul van Waarden Restaurant ligt midden in pittoresk Oud-Rijswijk en beschikt over een lommerrijke eettuin vol vijgen en druiven. Paul van Waarden is een restaurant met Michelin-ster, waar men dineert LEDS Gastronomisch hart in zakelijk centrum Restaurant LEDS is het gastronomische hart van het Grand Winston Hotel. Het ligt midden in het zakencentrum van de stad, en daar zou je niet direct het restaurant van een chef van naam verwachten. Toch is dit het domein van Roel Gilissen, die zich na zijn activiteiten bij Fines Claires in Maastricht in Rijswijk heeft gevestigd. De moderne omgeving past bij de uitgesproken, creatieve kookstijl van de chef, die veel smaken en structuren op het bord brengt Restaurant Savarin Tussen traditie en design Wie bij Restaurant Savarin uit de auto stapt, komt direct een andere wereld binnen. De geschiedenis van het boerenbedrijf op deze plek gaat eeuwen terug. Zeker is dat op ongeveer dezelfde plaats honderden jaren een bouwmanshuis (boerderij) heeft gestaan dat onderdeel was van het buiten Zuidhoorn. Het landgoed dankt zijn naam aan het feit dat het ten zuiden van de buitenplaats Hoornwijck ligt. In 2002 opende Restaurant Savarin in op topniveau maar in een relaxte en ontspannen sfeer. Onze koks gebruiken alleen de meest verse producten voor de gerechten die ze voor hun gasten bereiden, aldus de chef zelf. Naast het Michelin-waardige eten roemen gasten de toegankelijke prijzen en de sfeerrijke, dorpse locatie met gratis parkeermogelijkheid. maar waarbij de gerechten opvallend uitgebalanceerd blijven. De eigenzinnige architectuur en inrichting van LEDS valt direct op: een grote ruimte met kleurrijk tapijt, verlaagd plafond, comfortabele fauteuils en een gigantische muur waarin duizenden led-lampjes verwerkt zijn, die gedurende de avond een spectaculaire lichtshow vertonen. Een spannende en hoogwaardige culinaire ervaring in de kleurrijke, futuristische ambiance van het Grand Winston Hotel. de oude boerderij haar deuren. Het restaurant ligt aan de rand van modern Rijswijk, als een ware culinaire oase. Het restaurant zelf is een combinatie van traditie en design, van comfort en de modernste voorzieningen. Uit de gerechten spreekt liefde voor de Franse keuken, met internationale invloeden. De rustieke wijnkelder heeft meer dan 3500 wijnen, waarvan sommige meer dan honderd jaar oud zijn

10 Event Company Historisch landgoed, eigentijdse luxe In 2010 kreeg het Rijswijkse bedrijf de Event Company de Ondernemersprijs Haaglanden uitgereikt. De jury prees in haar rapport onder andere het professionele management van de tweekoppige directie. Dat had Mirco Cuppens in 1997 niet kunnen denken, toen hij per toeval tegen De Lindenhof in Delft aan liep. Daar kon wel iets moois mee gedaan worden, dacht hij. Cuppens zocht contact met Stephan van den Akker, die hij kende van de Hotelschool in Den Haag. De twee heren hebben een sport gemaakt van Advertentie het exploiteren van bijzondere locaties. Na De Lindenhof in Delft volgde Landgoed Te Werve in Rijswijk en Landgoed Voorlinden in Wassenaar. In 2006 kochten zij bovendien Landgoed De Hoge Vuursche in Baarn. Wij maken van oubollige rijksmonumenten weer prachtige zaken, met een eigentijdse invulling, aldus Van den Akker. Per jaar De verschillende locaties worden verhuurd voor feesten, seminars, meetings en presentaties. Ook de culinaire verzorging is in eigen beheer: op alle locaties wordt ter plaatse en door een eigen culinair team gekookt. genieten, in een oase van comfort en privacy. Onze gasten zijn hier volledig verlost van de chaos van de buitenwereld. Door de specifieke locatie zijn wij bovendien in staat zeer goede veiligheidsmaatregelen te treffen. Kleinschalig maar exclusief Aan de basis van het nieuw te bouwen complex staat een eeuwenoud en monumentaal landhuis, dat in meerdere richtingen wordt uitgebreid. Het hotel telt 34 kamers en vier grote suites. De grootste daarvan, de Presidential Suite, heeft een oppervlakte van maar liefst 74 vierkante meter en biedt via een wenteltrap toegang tot een weids dakterras. Alle kamers zijn ingericht in de sfeer van de Hollandse School, maar met een eigentijdse inslag. Het wellness center naast het hotel is kleinschalig van opzet maar beschikt over alle mogelijke faciliteiten, op het allerhoogste niveau. Verschillende sauna s, zwembad, whirlpool, massageruimtes, visagie, manicure, een luxe kapsalon alles op het gebied van wellness is mogelijk. Het lommerrijke park naast het complex, waarin een groot meer zal komen te liggen, is overdag toegankelijk voor personeel uit de omliggende kantoren. s Avonds wordt het voor publiek afgesloten en vormt het het exclusieve domein van de gasten. Professionals op topniveau De exploitatie van het hotel en het wellness center is een samenwerkingsverband tussen Savarin en ROC Mondriaan. Studenten van de opleiding Lichaam en Geest komen feitelijk bij ons onder contract. Het is een heel nieuwe vorm van onderwijs die we gezamenlijk aanbieden, onder de naam Monza. Monza is de schakel tussen onderwijs en ondernemerschap. Studenten kunnen zich hier in de praktijk ontwikkelen tot zelfbewuste vakmensen. Natuurlijk, altijd, onder begeleiding van professionals op topniveau. Het welzijn van onze gasten staat vanzelfsprekend centraal. Savarin Wellness Een oase van comfort en privacy Midden in de dynamiek van Rijswijk ligt Restaurant Savarin, als een culinair rustpunt in de drukte. Binnenkort verrijst naast het restaurant een luxe hotel annex wellness center. Onze gasten zijn hier verlost van de chaos van de buitenwereld. Receptie Lobby Het is een jongensdroom die werkelijkheid werd voor Patrick van Zuiden, eigenaar van restaurant Savarin. Binnen enkele maanden zal naast zijn restaurant een luxe hotel annex wellness center zijn verrezen. Een idyllisch paradijs, midden in de grote boze mensenwereld, verzekert Van Zuiden ons. Hij leidt ons rond over zijn landgoed. Ondanks de zeer centrale ligging, te midden van drukke snelwegen en diverse kantorenterreinen, heerst er een bijna landelijke rust. Die exclusieve rust is juist wat wij onze gasten hebben aan te bieden, zegt Van Zuiden. Wij richten ons op een internationale clientèle van politici, multinationals, zakenlieden en hoge buitenlandse gasten. Die willen ongestoord van hun verblijf kunnen Artist Impression Wellness Center Savarin Woonkamer suite Zwembad Slaapkamer suite 16 17

11 Advertorial Iedereen wil met de Plaspoelpolder vooruit Het bedrijventerrein Plaspoelpolder is aangewezen tot pilotproject in het kader van het rijksprogramma Herstructurering Bedrijfsterreinen. Deze pilot is een samenwerkingsverband tussen het lokale bedrijfsleven, de gemeente Rijswijk en de gemeente Den Haag. Ingvar Roozenbeek, directeur van Modulus Vastgoedondernemingen: We moeten de Plaspoelpolder weer in beweging krijgen. Niets dan lof heeft Roozenbeek voor het nieuwe privaat-publieke inititatief. En toch blijft hij kritisch over de manier van samenwerken. De wil om iets te bereiken is bij alle partijen absoluut aanwezig. Maar het duurt allemaal zo lang! Wat mij betreft heeft de overheid één primaire taak, namelijk het faciliteren van het bedrijfsleven, ook in financieel opzicht. En juist geld is nu een probleem. Ontwikkelaars vinden niet zo makkelijk meer een investeerder voor hun plannen. Een paar jaar geleden was het verkrijgen van een financiering voor deze investeringen goed te doen. Die tijd is definitief voorbij. Ondanks het gemeenschappelijke doel dat overheid en bedrijfsleven op papier nastreven, is volgens Roozenbeek de besluiteloosheid bij veel overheidsinstanties nog te groot. De overheid zou meer met de voeten in de klei mogen gaan staan. Grootschalig en multifunctioneel Aan overleg in elk geval geen gebrek, benadrukt hij. Iedereen wil met de Plaspoelpolder vooruit: de landelijke politiek, de gemeenten, de BBR, ondernemers en ontwikkelaars. We zijn het er met elkaar over eens dat de Plaspoelpolder veilig en leefbaar moet worden voor iedereen. Maar aan wat voor plannen is specifiek behoefte? Dat is de grote vraag die speelt. Niet alleen voor nú, maar ook voor de komende tien, twintig en misschien wel dertig jaar. Ideeën heeft Roozenbeek genoeg. Bijvoorbeeld een grootschalig en multifunctioneel centrum, een soort van RAI in Rijswijk: entertainment, hotel, congreszalen, alles in een. Ook over een medisch zorgcentrum heeft hij serieus nagedacht. Stel je een breed scala aan zorgvoorzieningen voor: apotheken, artsen, tandartsen, die je op één centrale plek groepeert. Of hetzelfde, maar dan op het gebied van onderwijs. Een aantal onafhankelijke onderwijsinstellingen dat met elkaar én met plaatselijke ondernemers een netwerk vormt. Op die manier zou je in één keer een groot aantal leerwerkplekken voor studenten kunnen creëren. Gemeenschappelijk belang Hoe dan ook, er moet weer beweging komen in de Plaspoelpolder. We moeten kiezen voor kwaliteit, kiezen voor levendigheid. De Plaspoelpolder is gebouwd in een tijd dat ruimte nog niet schaars was. Die ruimte is destijds uitgepond aan allerlei ondernemers. De ene ondernemer heeft er een schuur neergezet, de ander een opslagruimte, weer een ander een kantoor. Eigenlijk is iedereen zijn eigen gang gegaan. Maar de tijden zijn anders nu! De beschikbare grond moeten we veel intensiever gebruiken, met oog op het gemeenschappelijk belang. Datzelfde geldt volgens Roozenbeek voor de plannen voor herstructurering: Het heeft geen enkele zin om af en toe een pandje te slopen en daar iets nieuws voor in de plaats te zetten. Dat er inmiddels een aantal stappen in de goede richting is genomen, is onbetwist; zo heeft Modulus onlangs op zesduizend vierkante meter grond een nieuw, modern en hightech kantoorgebouw gerealiseerd, waar ca mensen binnenkort dagelijks hun werk verrichten. Wonen aan het water Roozenbeek is overigens van mening dat, gezien de huidige economische situatie, het bedrijvengebied Plaspoelpolder meer baat heeft bij verkleining dan bij uitbreiding. Verkleining zorgt voor meer kwaliteit op minder oppervlakte, en voor minder leegstand. Neem bijvoorbeeld het Rijswijkse havengebied. Wat doen we daar mee? Ik zie persoonlijk wel iets in het Amsterdamse model. Geef de oude haven een nieuwe woonfunctie. En dan niet een paar eengezinswoningen met een aanlegsteiger maar de ontwikkeling van een compleet nieuw leefgebied aan het water: woningen, hotels, mogelijkheden voor leisure en recreatie. De uitdaging zit hem in de onderlinge afstemming, vindt Roozenbeek. De gemeente denkt graag mee, dat zonder meer. In elk geval moeten we voorkomen dat iedereen zijn eigen plannen maakt. Pas als alle partijen over het eigen belang heen durven stappen, kan er gezamenlijk vooruitgang worden geboekt

12 Advertorial Een vooruitstrevend pand op een strategische plek Het contrast kon haast niet groter zijn. In een prachtige historische boerderij, midden in de rust van het Groene Hart, spreken we met Marco Krol over de stedelijke dynamiek van de Rijswijkse Plaspoelpolder. Verenigde Bedrijven Krol is eigenaar van het pand aan de Volmerlaan 5. De tijd dat je je passief kon opstellen, is definitief voorbij. Voor een geschiedenis van het bedrijf moeten we terug naar 1913, het jaar waarin grootvader Krol een schoenenwinkel begon in de Koningsstraat in Den Haag. Die ene winkel werden er al snel zeven. Mijn vader is degene geweest die het imperium verder heeft uitgebreid, zegt Marco Krol, inmiddels de derde generatie die aan het roer staat. Toen hij de onderneming in 1986 verkocht, bestond die uit maar liefst 55 winkels, door het hele land. Vader Krol ging verder in het vastgoed. Eerst hebben we alleen geïnvesteerd in winkelpanden. Daar kwamen we ook vandaan; wij zijn een echte detailhandelsfamilie. In 2003 gingen de winkelprijzen echter in rap tempo omhoog. Voor de familie Krol een reden om over te stappen op kantoorvastgoed. Inmiddels beheert Krol een bestand van 145 huurders, door het hele land. Vooruitstrevend Als eigenaar van het pand aan de Volmerlaan 5, is Krol zijdelings betrokken bij de revitalisatieplannen voor de Plaspoelpolder. Het is een enorm bedrijventerrein, met zowel goede als minder goede locaties. Wij zitten aan de Volmerlaan wat dat betreft op een heel strategische plek. Op de vraag wat er aan de Plaspoelpolder zou moeten veranderen, heeft Krol geen eenduidig antwoord. Ik vraag me wel eens het nut af van alle nieuwbouwplannen die er liggen, als je ziet welk aanbod er is van bestaande panden. Ook het pand aan de Volmerlaan 5 kan zich volgens hem makkelijk meten met veel nieuwbouw. Het pand is uit 1996 maar het lijkt veel jonger dan het is. Destijds had het het een heel vooruitstrevende inrichting. Dat zie je bijvoorbeeld aan het ruime atrium in het midden van het pand. Toen was dat vrij bijzonder. Tegenwoordig zijn veel kantoorpanden daarvan voorzien. Gezamenlijke afspraken De verhuur van het pand wordt verzorgd door DTZ Zadelhoff en Nadorp. De tijd dat je je daarin passief kon opstellen, is echt voorbij. Onlangs hebben de makelaars in het pand een lunchmeeting georganiseerd met de BBR. Het leuke daarvan is dat mensen en bedrijven uit de Plaspoelpolder bij jou langskomen en kunnen zien hoe het pand er binnen uitziet. De reacties waren zonder uitzondering positief en niet zelden verrast. De veelheid aan ondernemers en collega-bedrijven biedt volgens Krol ongelofelijk veel kansen; al is het soms lastig om met alle uiteenlopende belangen rekening te houden. Tegelijkertijd is dat het mooie van de BBR. Via hen kunnen er daadwerkelijk gezamenlijke afspraken worden gemaakt. Ook de directe betrokkenheid vanuit de Rijswijkse politiek en het College van B & W vind ik erg positief. Groen label Het pand aan de Volmerlaan is alles bij elkaar ruim vierkante meter groot. Onder het pand bevindt zich een dubbellaagse parkeergarage, die van buiten onzichtbaar is. Op dit moment is 5800 vierkante meter verhuurbaar, de overige meters zijn verhuurd aan de internationale touroperator TUI. Krol: Het is een prachtlocatie: tegenover het pand zit het kantoor van Shell, TUI is een buurman, het station en 20 21

13 Hotel Grand Winston bevinden zich op loopafstand. Elke verdieping telt 1100 vierkante meter, die gesplitst, dus per 500 vierkante meter kan worden verhuurd. Het pand biedt krijgt een groen label en biedt veel creatieve mogelijkheden. Wat ik bijvoorbeeld wel eens mis in de Plaspoelpolder, is een centrale plek om te lunchen. Je zou in dit pand een hele goede broodjeszaak kunnen neerzetten. Vóór het pand kunnen parkeerinhammen worden gebouwd, waar je kort je auto kwijt kan als je je broodje komt ophalen. Zomaar een idee. Maar ook dan zullen ondernemers én de gemeente goed met elkaar moeten samenwerken. Van alle partijen vraagt het om flexibiliteit. Innovatief drijven in de Hollandse polder In Holland staat een huis. En zoals alle huizen hier, is ook dat huis op palen gebouwd. Of toch niet? Koen Olthuis van het Rijswijkse Waterstudio.nl ziet de toekomst heel anders. Hij bouwt liever op water. Water? Wie durft, die kan, zegt Olthuis. Innovatie en geleidelijkheid gaan nu eenmaal niet samen. Met het oog op de toekomst De ruimtes aan de Volmerlaan 5 kunnen direct worden betrokken. Om potentiële huurders te laten zien welke nieuwe mogelijkheden het pand biedt, is er één etage als proefetage ingericht. Deze ruimte is gerevalueerd door middel van nieuwe vloerbedekking, plafonds met energiezuinige verlichting, de wanden zijn opnieuw geverfd in prettige, lichte kleuren. De kantoren zijn nieuw ingericht en voorzien van modern en stijlvol meubilair. Op deze manier kunnen we geïnteresseerden laten zien hoe het pand ook met het oog op de toekomst kan worden bewoond, zegt Krol. Huurders kunnen zo ideeën opdoen en in samenspraak met hen kunnen er plannen worden gemaakt voor een herinrichting van de ruimte. De proefetage is een initiatief van Marc de Vries van Profile Project, Rijswijks specialist op het gebied van nieuwbouw, renovatie of herinrichting van bedrijfshuisvesting. Profile Project is ook verantwoordelijk voor de uiteindelijke realisatie. Ik kan niet anders zeggen dan dat ze prachtwerk hebben geleverd. Bij een leven op het water zullen de meeste Nederlanders al gauw denken aan een woonboot. Maar dat is nu net niet waar Waterstudio.nl, het bedrijf van Koen Olthuis voor staat. De term wonen op het water is te beperkt, zegt hij. Ik heb het altijd over drijvend gefundeerd wonen. De manier van bouwen die Waterstudio.nl heeft ontwikkeld en waarmee de onderneming internationaal al jaren de aandacht trekt, is volgens Olthuis een uitstekend alternatief voor die andere oer-hollandse manier van bouwen in de drassige polder, op palen. Het gekke is dat we dat in de loop der eeuwen heel normaal zijn gaan vinden. Neem het Paleis op de Dam in Amsterdam. Wereldberoemd. Vanwege die palen. Maar weet je ook hoeveel er onder dat gebouw staan? Op de kop af De grond is daar zo slecht dat er een compleet bos nodig is om de boel overeind te houden. Kan dat niet efficiënter? Niet geleidelijk Aan de techniek van het drijvend gefundeerd bouwen ligt het niet, zegt Olthuis, die is volgens hem veilig, betrouwbaar en kan tegen redelijke kosten worden uitgevoerd. De gemiddelde burger interesseert het bovendien weinig schelen hoe zijn huis precies is gebouwd. Zelfs ik niet. Een maand of wat terug kwam ik er tot mijn eigen verbazing achter dat het huis waar ik al vier jaar woon, op een stuk zandgrond ligt. Daarvoor was ik ervan overtuigd dat het op palen stond. Zo belangrijk is die kwestie dus. Wat is dan de reden dat het drijvend gefundeerd wonen nog niet heel breed wordt toegepast in Nederland? Olthuis denkt dat het vooral een kwestie is van mentaliteit. De meeste praktijkervaring deed hij zelf op in het buitenland, waaronder Dubai, waar hij meerdere projecten heeft mogen ontwikkelen en begeleiden. Het idee is daar: solution follows vision. Men wil ergens naartoe en vervolgens kijkt men hoe men daar het beste en het snelste kan komen. Dat is een wezenlijk andere benadering dan in Nederland, zegt Olthuis. Hier worden van tevoren alle risico s en mogelijke scenario s in kaart gebracht en pas als alle voors en tegens tegen elkaar zijn afgewogen, valt er een beslissing. Die defensieve manier van werken betreurt Olthuis. Innovatie en geleidelijkheid gaan nu eenmaal niet samen. Dynamische steden De discussie over het veranderende klimaat, heeft ervoor gezorgd dat men in Nederland serieus is gaan nadenken over alternatieve woon- en leefoplossingen. Bouwen op water is een van die oplossingen, geeft Olthuis toe. Maar, benadrukt hij, klimaatverandering is niet het enige argument. Net zo goed kan je het vanuit een sociale of economische achtergrond beschouwen. Wij noemen dat planning for change : bouwen op water zorgt voor een flexibele ruimtelijke inrichting. Huizen of zelfs hele woonblokken kunnen worden verplaatst, er kunnen groenstroken, floating forests, aan een gebied worden toegevoegd. Je ontwikkelt dynamische steden, waarbinnen men naar behoefte kan schuiven met de verschillende elementen. Dutch Water Valley Wat de toekomst betreft, is Olthuis optimistisch; hij voorziet dat over twintig jaar misschien wel de helft van alle woningen in de polder drijvend gefundeerd zijn. Onze rol in dat proces zal in elk geval opvoedend zijn. Wij zijn pioniers, die hun kennis op anderen zullen moeten overdragen. Dat zijn toekomstvoorspelling niet zomaar uit de lucht gegrepen is, blijkt uit het project het Nieuwe Water in het Westland. Daar zullen zeshonderd woningen verrijzen die gebouwd zijn volgens ons principe. Het eerste project van een dergelijk formaat in Nederland, waar provincie, gemeenten, BNG en waterschappen gezamenlijk aan samenwerken. Zal ook Rijswijk op termijn zwichten? Dat zou heel goed kunnen. Wat dat betreft ligt Rijswijk op een uitstekende plek: goed bereikbaar, dicht bij Delft, Den Haag en Rotterdam. Alles wat nodig is om innovatieve ideeën verder vorm te geven, is hier aanwezig: bouwbedrijven, projectontwikkelaars ingenieursbureaus, diverse kennisinstituten. We zijn hier in het hart van Dutch Water Valley. Een betere plek is voor ons nauwelijks denkbaar

14 Als het er niet is, dan vinden we het uit Van links naar rechts: Cees Mientjes, Maaike Bal, Marc Verheyen, Jeroen Panis Dat de grafische branche volop in beweging is, mag geen nieuws heten. Binnen de branche is het Rijswijkse Quantes een vooraanstaande en innovatieve speler. In het nog altijd nieuwe pand uit 2008, tussen de snelweg en de lommerrijke rust van restaurant Savarin, spreken we met algemeen directeur Jeroen Panis en commercieel directeur Marc Verheyen. Wij zoeken naar generieke oplossingen voor specifieke klanten. Als je in één woord zou moeten samenvatten wat ze bij Quantes doen? Noem ons dan een communicatiebedrijf, zegt Marc Verheyen beslist. Wij faciliteren mediaproducties. Daarbij hebben wij een eigen productie-unit tot onze beschikking. Quantes levert zowel klassiek-grafische als digitale producten. Per 1 januari 2010 is Quantes samengegaan met Artoos Communicatiegroep Nederland, eveneens uit Rijswijk, een drukkerij die ook een eigen BNO-studio in huis heeft. Dat maakt dat wij strategisch kunnen meedenken met al onze opdrachtgevers. Gedurende de productiefase én alle fases daarvoor. Crossmediaal Als innovatief bedrijf is Quantes voortdurend op zoek naar nieuwe grafische oplossingen. Onze werkprocessen zijn in hoge mate geautomatiseerd, zegt Jeroen Panis. Voorheen was Quantes verantwoordelijk voor de productie van de digitale fotoalbums van Albumprinter Producties. Tegenwoordig is Albumprinter een zelfstandig bedrijf en gevestigd op een andere locatie in de regio. De ervaring die het bedrijf daarmee heeft opgedaan, is mede bepalend voor de huidige koers. Dat is nu een crossmediale aanpak: de integrale toepassing van alle beschikbare digitale informatie, om te komen tot een optimaal product, zowel grafisch als virtueel. Het gaat in de grafische branche volgens Panis allang niet meer om de productie van zo hoog mogelijke volumes. De web to print technologie stelt ons in staat om efficiënt en tegen lage kosten, per klant en in variërende oplages, output te genereren. Maar ook de nieuwe generatie smartphones, en de apps die daarvoor worden ontwikkeld, bieden veel kansen voor de toekomst. Kosteneffectief Quantes faciliteert, vat Panis nogmaals samen, het rendement van een opdrachtgever. Wij verbeteren de communicatie, verhogen de klantrespons en kunnen besparen op de totale kosten. Wij voeren een dialoog met klant en opdrachtgever en wisselen daarin de gewenste informatie uit. Op basis van die informatie wordt in detail een digitaal profiel opgebouwd van de diverse klanten en gebruikers. Panis: Alles draait tegenwoordig om communicatie; de juiste content voor de juiste persoon. Customized en individuof doelgroepgericht communiceren. Personalisering, zowel in productie als distributie. Daarvoor maken wij gebruik van bestaande software, maar we ontwikkelen tevens onze eigen tools. Als iets er niet is, dan vinden we het uit. Generieke oplossingen Voor traditionele grafische bedrijven is standaardisatie een lastig proces, aldus Panis. Veel drukkers denken dat ze heel klantgericht en flexibel werken. Flexibiliteit richting een klant gaat vaak over de rug van andere klanten heen. Wil je als bedrijf écht goede service verlenen aan al je klanten, dan is het volgens de heren zaak om heel anders te gaan werken dan vroeger gewoon was. Verheyen: Je moet op zoek naar generieke oplossingen. Wij noemen dat klantmaatwerk; algemene tools ontwikkelen die de vraag van iedere specifieke klant kunnen oplossen. Vergelijk het met bouwen met LEGO. Dat zijn allemaal dezelfde steentjes. Maar met dat modulaire systeem kan je wel alles maken wat je wilt. Als je de klant zo vroeg mogelijk in het proces betrekt, kan je zijn wensen optimaal in lijn brengen met het systeem. Niet alleen wij, maar ook de klant komt zo niet voor verrassingen te staan. Laan van Zuid Hoorn 60, Rijswijk T E info@quantes.nl I Generatie Z Digitaal drukken kan zich tegenwoordig in kwalitatief opzicht goed meten met traditionele druktechnieken. En voor een klant maakt het echt niet uit waar zijn gewenste product precies vandaan komt, zegt Verheyen. Het belangrijkste is, dat de content de boodschap overbrengt. De waarde die wij expliciet voor een klant toevoegen, is een besparing van zowel kosten als middelen en een efficiëntere marketing. Volgens Verheyen gaat internet ( in de meest brede vorm ) in de toekomst hét leidende medium worden. Jongeren van vandaag, ofwel Generatie Z, communiceren veel gemakkelijker. Zij zijn het gewend om verschillende media en nieuwsbronnen tegelijk te gebruiken, aan elkaar te koppelen en uit die koppeling de optimale informatie te halen. Internet wordt de infrastructuur waarbinnen alle informatie zijn weg vindt

15 Niet zonder een sterk lokaal netwerk Naast vestigingsplek voor multinationals en grote ondernemingen, is Rijswijk een gemeente met veel startende bedrijven. Die diversiteit aan jonge bedrijvigheid biedt iedereen kansen. Uit het brede aanbod zochten wij drie startende Rijswijkse ondernemers op en vroegen naar hun ervaringen. Er gebeurt hier ontzettend veel. Surf naar Tel / info@engelen-communicatie.nl is van onze relaties. Zo kun je een klant veel breder en beter adviseren. Dit geld voor al mijn bedrijven. Of het nu om accountancy gaat of een bedrijfsevenement. Persoonlijke doelen liggen volgens Erik altijd verder dan het feit of er winst wordt gemaakt. Ook als accountant moet je daar oog voor hebben. Organiseer eens een evenement voor het personeel en je relaties. En hoe zorg je er dan voor dat je ook na je start succesvol blijft? De beste manier om daarachter te komen, is die vraag te stellen aan iemand die al een tijdje bezig is. Niet zo verwonderlijk dus dat we uitkwamen bij Erik Rovekamp. Een succesvol ondernemer, die zich in het Rijswijkse thuis voelt als een vis in het water. Ik geef de mensen het gevoel dat ze zelf ondernemer zijn. Erik Rovekamp (42 jaar) is opgegroeid in Rijswijk. Na het doorlopen van de middelbare school ter plaatse had hij al een groot netwerk opgebouwd. Zijn eerste bedrijf Erions Adviesgroep startte hij met zijn broer. Nu, ruim twintig jaar later, heeft hij diverse bedrijven opgebouwd in drie hoofdactiviteiten: zakelijke dienstverlening (accountancy, verzekeringen en hypotheken), leisure en handel (import en export van Ik ken de mensen en de mensen kennen mij buitensportartikelen). Met 50 fte s en in het hoogseizoen zelfs rond de 120 medewerkers in dienst, zijn we benieuwd naar wat volgens hem de belangrijkste criteria zijn om succesvol in Rijswijk te ondernemen. Zelf ondernemer Het hebben van een lokaal netwerk is belangrijk. Ik ben hier opgegroeid en ik ken hier zoveel mensen. Veel bedrijven waar we nu zaken meedoen ken ik allang. En belangrijker: zij kennen mij ook. Ook in zijn eigen bedrijfsvoering doet hij zijn best om een stevig netwerk te kweken. Ik geef alle mensen die hier werken het gevoel alsof ze zelf ondernemer zijn. Mensen met ambitie kunnen zelf invulling geven aan de bedrijfsvoering en de eigen ontwikkeling. Waar het mij om gaat is, erachter te komen wat de precieze behoefte Strategisch niveau Bij Peak Events is Dorine van der Wijk verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding. Op de vraag wat voor haar de essentie is van Peak Events steekt zij direct van wal: Peak Events is dé specialist in het creëren van unieke belevenissen die een bijdrage leveren aan het bedrijfsresultaat van een onderneming. Peak Events vindt de perfecte organisatie van een evenement een minimumvereiste voor succes. Wij gaan door waar anderen stoppen. Evenementen organiseren gaat volgens Dorine om meer dan alleen de zorg van een bedrijf uit handen nemen. We gaan graag een langetermijnrelatie aan met een klant, denken met het bedrijf mee, ook richting toekomst. Op strategisch niveau kunnen wij een gedegen advies geven rondom de jaarplannen van een onderneming. Het team van Peak Events is jong en enthousiast, zegt ze. Wij vullen elkaar allemaal aan, door te doen waar we persoonlijk goed in zijn. Uiteindelijk denken en werken we allemaal vanuit hetzelfde perspectief: het doel bereiken dat de klant zich met een evenement heeft gesteld

16 vervolg van pag. 27 Herkenbaarheid Dat klinkt natuurlijk allemaal heel mooi. Maar wat wil het in de praktijk nou eigenlijk zeggen? Zoals je waarschijnlijk wel duidelijk is geworden, vervolgt Erik, gaan wij verder dan alleen de organisatie van een evenement. Sterker nog: wij zijn met name van toegevoegde waarde bij bedrijven waar we ook (sparring)partner zijn. Wij leven ons zodanig in het betreffende bedrijf in, dat het voor ons duidelijk is wat de missie, visie en doelstellingen zijn; wat het gevoel is bij het bedrijf, welke normen en waarden er gelden, enzovoort. Al deze antwoorden vertalen we naar onze concepten. Vaak gebeurt dit op basis van jaarplannen: het eind of het begin van het jaar is een mooi moment om met de marketingafdeling of de directie om de tafel te zitten en te bekijken wat we het daaropvolgende jaar kunnen gaan doen. Zo willen we herkenbaarheid creëren, en daarmee ook rendement. Uiteraard, altijd, met een zeer persoonlijke aanpak. Anders kan het ook niet slagen. Steeds vaker gebeld Voor een bedrijf in Rijswijk zijn we nu al twee jaar bezig. In die tijd hebben we een hoop mooie dingen georganiseerd. De insteek bij deze klant is echt op basis van de goede relatie. Regelmatig komt men bij ons om de plannen te ventileren en om onze mening te horen. Wij gaan dus verder dan alleen de organisatie van mooie evenementen. We geven advies, houden rekening met wie een klant zichzelf ziet en graag gezien wil worden, de doelstellingen van een onderneming. Zo zorgen wij ervoor dat alles past binnen de visie van een bedrijf. Het grappige is dat men ons steeds vaker belt over zaken die in eerste instantie buiten onze core business vallen. Laatst had iemand bijvoorbeeld een vraag over relatiegeschenken. Of wij op dat gebied nog nuttige adviezen konden geven. Waarom niet? Vliegende start in vertrouwde omgeving Naast vestigingsplek voor multinationals en grote ondernemingen, is Rijswijk een gemeente met veel startende bedrijven. Die diversiteit aan jonge bedrijvigheid biedt iedereen kansen. Uit het brede aanbod zochten wij drie startende ondernemers op en vroegen naar hun ervaringen. Er gebeurt hier ontzettend veel. Speel in het begin financieel op zeker Het zijn niet alleen de kleine lettertjes Hij is begonnen in een vertrouwde thuisomgeving. Toegegeven, officieel ben ik in Voorburg geboren maar ik durf toch echt wel te zeggen dat ik iemand van hier ben. Emile Knetemann komt uit een ondernemende familie en droomde al langer van een eigen bedrijf. In januari 2010 ging Aurora Legal Consultancy & Interim Services van start, een bedrijfsjuridisch adviesbureau. Juridisch advies maar dan vanuit een breder perspectief. Stel, een bedrijf wil een contract opstellen. In strikte zin is dat een puur juridisch verhaal. Maar het gaat niet alleen om de kleine lettertjes. Wij gaan met zo n bedrijf in gesprek om te beoordelen wat het doel is van zo n contract. Wat is hun visie, welke kant wil men op? Pas als je het grote geheel begrijpt, kan je de details invullen. Het feit dat Knetemann in Rijswijk opgroeide en er nog steeds woont, heeft ervoor gezorgd dat hij bij aanvang al beschikte over een breed zakelijk netwerk. Bij de gemeente wees men mij bovendien op het starterstraject van de Kamer van Koophandel en de workshops die startende ondernemers kunnen volgen. Daar heb ik dankbaar gebruik van gemaakt. Knetemann is gerust over de toekomst. Waar ik over vijf jaar precies sta, kan ik je nu nog niet vertellen. Maar ik hoop dat ik een vliegende start kan maken! Doe je best om een netwerk op te bouwen Hoe zou zij de gemiddelde ondernemer omschrijven? Iemand met een passie, die een droom wil waarmaken. Wie een eigen bedrijf start, moet de handen uit de mouwen durven steken. Corinne Engelen weet er zelf alles van af. Nadat het telecombedrijf waarvoor ze werkte, haar na een reorganisatie boventallig verklaarde, besloot ze voor zichzelf te beginnen. Dat was in het voorjaar van 2009; sinds die tijd runt ze haar eigen bureau, Engelen Communicatie, Reïntegratie en Trainingen. Een van mijn werkzaamheden is het begeleiden en trainen van startende ondernemers. Hoe geef je jezelf de beste kansen om je te ontwikkelen? Het geheim schuilt vaak in de manier waarop je communiceert met opdrachtgevers, klanten en relaties. Van Engelen woont al jaren in Rijswijk en is actief in meerdere lokale netwerken, waaronder de BBR. Ik heb een achtergrond in de sales en heb hiervoor al meerdere bedrijven gehad. Ik heb dus ruimschoots de ervaring om anderen op weg te helpen. Dat Rijswijk de gemeente is met het meeste aantal starters is, kan Engelen beamen. Er gebeurt hier ontzettend veel. Of ze tips heeft voor wie een bedrijf wil opstarten? Speel, zeker in het begin, financieel op zeker. En durf in het opbouwen van je netwerk gebruik te maken van internet en sociale media. Al blijft uiteindelijk het persoonlijk contact het allerbelangrijkst. Dat er in Rijswijk enorm veel bedrijven zitten, is voor startende ondernemers een groot voordeel, aldus Mirjam van den Broek. Vanaf januari 2010 heeft ze haar eigen bedrijf Corporate Organizer op het gebied van juridische en secretariële ondersteuning. Dat lijkt inderdaad geen logische combinatie, maar gezien mijn eigen achtergrond is het dat wel. Na haar studie rechten in Maastricht werkte Van den Broek als advocaat, bedrijfsjurist en als jurist op een directiesecretariaat. Die ervaring biedt ze nu aan als zelfstandige. Volgens Van den Broek zijn er twee categorieën juristen. De ene jurist zit altijd met zijn neus in de boeken en heeft een schat aan theoretische kennis. En je hebt de jurist die het liefst vanuit de praktijk werkt. Tot die laatste categorie behoor ik. Aan bedrijven die van haar diensten gebruik willen maken, heeft ze vooralsnog geen gebrek. Als je maar je best doet om je netwerk op te bouwen. Zo heb ik onlangs een aantal bedrijven in de buurt een brief gestuurd, met daarin een korte presentatie van wat ik doe. Daar is al een opdracht uit voortgekomen. En ik ben lid geworden van de BBR, waar ik meer nuttige contacten van verwacht. Naast het werk op locatie, voert Van den Broek ook kantoor aan huis in Rijswijk, afhankelijk van de aard van de opdracht. Een jurist heeft aan een laptop in de kamer tegenwoordig al genoeg

17 Doordachte samenwerking Haagclean, A-merken en softwarebedrijf leidt tot verantwoord schoonmaakplan Wie praat met Ruud Ter Smitte, directeur van Haagclean Products, merkt onmiddellijk dat we hier te maken hebben met een bijzonder bevlogen Rijswijkse ondernemer. Een ondernemer ook met een hele duidelijke toekomstvisie, die jaren geleden al zag dat het anders moest in het zakenleven. Dat het ook anders kán. Niet voor niets was Haagclean het tweede MKB-bedrijf in Nederland met een eigen maatschappelijk jaarverslag. Dat die mooie woorden ook dagelijks omgezet woorden in concrete daden is voor Ter Smitte bijna een vanzelfsprekendheid. Ruud trapt af met zijn boeiende verhaal: Als MKB-onderneming in de regio Haaglanden proberen wij financieel succesvol ondernemen te combineren met onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, kortweg MVO, wordt ten onrechte nogal eens Advertentie geassocieerd met geiten wollen sokken en de milieubeweging. Maar MVO gaat veel verder dan alleen de zorg voor het milieu. Dat heeft bijvoorbeeld ook te maken met de manier waarop je met je mensen omgaat, met je klanten, met je leveranciers. Kortom, je moet proberen de hele keten waarin je actief bent, te overzien. En op alle vlakken jezelf voortdurend af te vragen: kan dit anders, efficiënter, meer toekomstbestendig en ja, ook: kan het groener? Vervolgt: Wij hebben daarom een visie op MVO ontwikkeld, die we deftig het Wheel of sustainability noemen. Dat betekent dat we onze klanten op alle aspecten van 30 schoonmaak en hygiëne duurzaam willen adviseren. We maken daarvoor dankbaar gebruik van de expertise van onze zakenpartners. A-merk leveranciers van schoonmaakmiddelen en- machines; schoonmaakbedrijven; gebouweneigenaren of- gebruikers en een softwarebedrijf dat een uniek pakket heeft ontwikkeld dat een duurzaam schoonmaakbeleid heel eenvoudig mogelijk maakt. Binnenkort lanceren we hiervan een zeer gebruiksvriendelijke portaal vorm welke werkelijk uniek is. People, planet en profit Als er geen A-merken zijn die bepaalde duurzame oplossingen beschikbaar hebben, dan ontwikkelen we die gewoon zelf. Zo bedachten we, toen de Arbo-wetgeving strenger werd en het gebruik van trappen werd ingeperkt, als eerste in Nederland een eigen osmose glasbewassingssysteem waarmee we tot 100% minder chemische middelen kunnen gebruiken. Speciaal voor het reclamebedrijf JCDecaux (abri s, Ruud Ter Smitte bushokjes) ontwikkelde Haagclean samen met de firma Wairtec voor hun onderhoudsteams een aangepast systeem. Hier bleek een flinke efficiëntieslag haalbaar en na de pilot (die in Den Haag werd uitgevoerd), is dit systeem wereldwijd ingevoerd. JCDecaux verkreeg hiermee de internationale Innovation Award en toonde hiermee aan dat people, planet en profit inderdaad hand in hand kunnen gaan. Ook in ons eigen bedrijf voeren we MVO maximaal door: we maken niet meer kopieën en printjes dan strikt noodzakelijk, maken onze chauffeurs het werk lichter door de bestelbussen uit te rusten met een automatische versnellingsbak en met rolvloeren en beperken het aantal kilometers door slimme logistieke planningen. Op deze manier beperken we het aantal in- en uitstapbewegingen en buk- en tilmomenten met honderdduizenden keren per jaar. Dat scheelt niet alleen veel tijd en geld, maar werkt natuurlijk ook sterk motiverend. We gaan zelfs zover dat we de schoonmaakmiddelen met CO²-vrije auto s op aardgas bij onze klanten afleveren. Haagclean directeur Ruud Ter Smitte is niet meer te stoppen als het over MVO gaat. Niet voor niets wordt hij regelmatig uitgenodigd om als keynote speaker zijn passie over dit onderwerp met andere ondernemers te delen. En wie meer wil weten over dit onderwerp en de partners waarmee Haagclean samenwerkt, verwijst hij enthousiast naar rapportage Ondernemers Verenigd Informele gezelligheid, zakelijk contact Al sinds 1967 behartigt de BBR, de Belangenvereniging Bedrijven Rijswijk, de belangen van het Rijswijkse bedrijfsleven. De vereniging is inmiddels uitgegroeid tot de grootste bedrijvenvereniging in de regio, met meer dan driehonderd leden. Iedere Rijswijkse onderneming of instelling kan lid worden, al dan niet via de winkeliersvereniging. Ledenbijeenkomsten De bijeenkomsten van de BBR staan in het teken van gezelligheid, kennismaking en het verstevigen van bestaande contacten. Natuurlijk wordt er menige basis voor toekomstige zakelijke contacten gelegd maar dat is niet per se de intentie. Vaak wordt een bijeenkomst georganiseerd bij een van de leden in huis. Op die manier krijgt de bijeenkomst een informatief tintje en krijgen de leden gelegenheid kennis te maken met het gastbedrijf. Over het algemeen worden de bijeenkomsten erg goed bezocht. Bijeenkomst van de BBR 2009 Gemeentebestuur Ook het Rijswijkse gemeentebestuur laat zich veelvuldig bij de BBR bijeenkomsten zien. Ieder kwartaal is er overleg met het college van burgemeester en wethouders. Tijdens dat regelmatige overleg worden de wensen van de leden onder de aandacht gebracht en informeert het college de BBR over voorgenomen maatregelen en ontwikkelingen. Zo werken de BBR en het gemeentebestuur nauw samen bij het tot stand komen van de revitaliseringsplannen voor de Plaspoelpolder. Tevens heeft de BBR het afsluiten van collectieve contracten voor beveiliging van bedrijventerreinen geïnitieerd en worden er afspraken gemaakt over bereikbaarheid of op het gebied van milieu. Nieuwe leden met nieuwe ideeën en een frisse inbreng zijn altijd welkom bij de BBR. Meer informatie hierover vindt u op 31

18 Uniek historisch winkelen Zoekt u een professionele partner die verder denkt dan alleen het inzamelen van uw bedrijfsafval? Dan bent u bij Avalex aan het goede adres. BEDRIJFSAFVAL Avalex adviseert u vakkundig over de mogelijkheden van hergebruik en recycling van al uw afvalstromen. Vraag vrijblijvend een adviesgesprek en offerte aan. Bel of mail bedrijfsafval@avalex.nl AVALEX Bedrijfsafval Postbus BK Den Haag Schieweg AT Delft Het historische winkelcentrum Oud- Rijswijk heeft een sterk cultureel en historisch karakter. Er zijn ruim honderdvijftig detailhandelszaken, horeca en dienstverlenende bedrijven aanwezig. Het ligt westelijk van de Haagweg, en bestaat onder andere uit de Herenstraat, Willemstraat, Kerkstraat, Schoolstraat, Kerklaan, Steenlaan en Tollensstraat. De afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de uitstraling en inrichting van het winkelgebied. Diverse panden zijn gerestaureerd en de inrichting van het openbaar gebied is verbeterd. Hierdoor heeft het winkelcentrum een unieke historische uitstraling verkregen. In januari 2010 is in winkelcentrum Oud- Rijswijk de BedrijvenInvesteringsZone (BIZ) van start gegaan. Het draagvlak daarvoor onder de ondernemers was zeer groot. Zij willen investeren in het winkelgebied en vinden de collectieve marketing van groot belang. De uitvoerende organisatie is de Stichting Winkelcentrum Historisch Rijswijk (SWHR). De SWHR voert een beleid ter verbetering van het ondernemersklimaat. Winkelcentrum Oud-Rijswijk is een multifunctioneel verblijfsgebied waar wonen, winkelen en ondernemen gecombineerd worden. Er is een groot aanbod aan specialistische winkels, waar de ondernemer zelf de consument nog te woord staat. Op zaterdag wordt rondom de Kerk de Rijswijkse weekmarkt gehouden. Op de drukbezochte markt zijn ruim dertig marktkooplieden aanwezig. In de Herenstraat is Museum Rijswijk gevestigd. Het gehele jaar zijn er exposities in het museum met als hoogtepunt de tweejaarlijkse Papier Biënnale en Textiel Biënnale. In de Oude Kerk op het plein in de Herenstraat worden regelmatig concerten gegeven. Winkelcentrum Oud-Rijswijk is een veilig winkelcentrum. Ondernemers, bewoners, gemeente, politie en brandweer verrichten gezamenlijk en op structureel niveau activiteiten om de veiligheid van de bezoekers, ondernemers en bewoners in Oud Rijswijk te waarborgen. Kortom, winkelcentrum Oud-Rijswijk is een uniek winkelgebied waar de consument in een ontspannen, sfeervolle en historische omgeving kan winkelen

19 Wat betekenen Unified Communications en Het Nieuwe Werken voor uw organisatie? Onze mensen adviseren u graag op het gebied van: Prijswinnende samenwerking gemeente en ondernemers Eind vorig jaar heeft Rijswijk met het samenwerkingsprogramma Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) in winkelcentrum In de Bogaard de Europese UDiTE Award in de wacht gesleept. Een Rijswijkse delegatie mocht de prijs in de categorie Economic Well Being in Brussel in ontvangst nemen. Winkelcentrum In de Bogaard is een van de weinige winkelcentra in Nederland die met drie sterren gecertificeerd is volgens het klassieke driesterrensysteem van het KVO. Met name de intensieve samenwerking op het gebied van veiligheid tussen ondernemers, politie, brandweer en de gemeente zorgen voor afname van delicten, verhogen van veiligheidsgevoel en toename van brandveiligheid. Dit bevordert de populariteit en aantrekkingskracht van het winkelgebied en voorkomt leegstand. De prijs is ingesteld door UDiTE (udite. eu), de Europese beroepsvereniging voor gemeentesecretarissen. De doelstelling van UDiTE is om uitwisseling van ervaringen tussen professionals te bevorderen, de rol van lokale overheden te optimaliseren en een bijdrage te leveren aan de Europese Unie. Unified Communications Mobile Solutions Exxtended Solutions Meer informatie? Neem contact op via telefoonnummer of bezoek onze compleet vernieuwde website Fotografie: Paul Voorham Fotografie: Theo van Pelt MaXXus is uw business partner van KPN voor onder andere de onderstaande diensten: Vast/Voice verbindingen: Analoog, ISDN2, ISDN15/20/30, VoIP Connect Vast/Data verbindingen: Zakelijk DSL, Zakelijk Glas, Epacity, IP-VPN, One, CyberCenter Services Mobiele spraak abonnementen Mobiele data abonnementen De gemeente Rijswijk heeft de volgende businessclubs en belangenverenigingen: Businessclub Rijshaeghe Contact: Bedrijvenvereniging Rijswijk (BBR) Contact: Lions Club Rijswijk rijswijk@lions.nl Contact: Stichting Winkelcentrum in de Bogaard Contact: Rotaryclub Rijswijk Telefoon: (070) Contact: Rotaryclub Rijswijk-3 Vliet Telefoon: (070) Contact: Rotaryclub Rijswijk West Telefoon: (070) Contact: Winkeliersvereniging Huis te Lande-/Colijnlaan Telefoon: (070) Stichting Winkelcentrum Historisch Rijswijk, SWHR secretaris@oud-rijswijk.nl advertentie-ontwerp: Graphic Square

20 Vergaderlocatie TE HUUR en workshopruimte Een mooi, stil plekje midden in de randstand, op de grens van Rijswijk en Delft. De sfeervolle boerderij biedt ruimte aan 20 tot 30 personen in diverse opstellingen Maandelijks diverse WORKSHOPS voor ondernemers Onder het motto Zaaien en oogsten op De Deel deze maand o.a. de workshops Doelgericht werken met LinkedIn en NLP in de praktijk. Advertentie TEL Stadhuis Bogaardplein 15 Postbus HH Rijswijk T. (070) F. (070) E. I. Colofon Een uitgave van: B100 Communicatie Redactie B100 Communicatie, Fotografie Bert de Jong Realisatie & coördinatie B100, Annelies van Eekelen Vormgeving Bert de Jong vormgeving en fotografie, Den Haag Druk Quantes, Rijswijk