Landschap. Onze nieuwe covoorzitter Peter Bellens: Behoud van al het goede uit het verleden, maar met open oog voor de toekomst.

Transcriptie

1 A P R I L Kempens Nieuwsbrief van vzw Kempens Landschap Landschap Met de aankoop van het klooster domein van de zusters Franciscanessen in Gooreind wordt opnieuw een groot groengebied in de provincie Antwerpen veiliggesteld en ont sloten voor het publiek.» Pagina 4 Onze nieuwe covoorzitter Peter Bellens: Behoud van al het goede uit het verleden, maar met open oog voor de toekomst.» Pagina 3 Kom mee naar buiten! Ook dit voorjaar organiseren we weer tal van evenementen. In de Evenementenkalender vind je er alvast een aantal die niet te missen zijn.» Pagina 7 1 G e g a r a n d e e r d K e m p e n s L a n d s c h a p > > >

2 Essen Hoogstraten Kalmthout Wuustwezel 4 Ravels Rijkevorsel Merksplas Gegarandeerd Kempens Landschap Stabroek 44 Kapellen Brasschaat Wijnegem Brecht 1 27 Schilde Borsbeek Wommelgem Ranst Mortsel Mechelen Boechout Lier Duffel 28 Putte 39 Malle Zandhoven Nijlen Berlaar Zoersel Grobben donk 37 Herenthout Sint- Katelijne- Waver Heist- op-den- Berg Beerse Lille Herentals 12 Hulshout Vosselaar Olen 43 Westerlo 29 Turnhout Kasterlee Herselt 14 Oud Turnhout Geel Arendonk Laakdal Retie Dessel 6 Mol Balen 9 Meerhout Dit zijn de eigendommen van de vzw Kempens Landschap, aangekocht in het belang van het behoud van ons erfgoed, aangekocht voor u en de generaties na ons. Er is beslist een interessant domein bij u in de buurt te vinden. Ga er eens kijken! Vzw Kempens Landschap werd opgericht in november 1997 op initiatief van het provinciebestuur Antwerpen en een veertigtal Kempense gemeentebesturen, mede in uitvoering van een beleidslijn in het provinciaal bestuursakkoord. Vzw Kempens Landschap is actief in een 55-tal gemeenten in de provincie Antwerpen. Als organisatie kan ze voor Vlaanderen uniek en exemplarisch genoemd worden. Het is immers geen natuur- of monumentenvereniging, maar een landschapsvereniging. Vzw Kempens Landschap stelt bij al haar domeinen een multidisciplinaire aanpak voorop. Het landschap heeft immers niet alleen een natuurfunctie, we wonen, werken en ontspannen er ook. Dat alles vraagt een geïntegreerd beheer en juist daarin maakt onze vereniging zich sterk. Momenteel heeft vzw Kempens Landschap zo n 800 ha in eigendom. 1. De Poppelaer/Noenheuvel - Brecht 2. Geel-Bel - Geel-Bel 3. De Caters - Schilde 4. Wortel- en Merksplas-kolonie Hoogstraten, Merksplas 5. Heidehuizen - Mol 6. Buitengoor-Meergoren/Berkebossen - Mol 7. Kempische Heuvelrug - Herentals 8. Zwartgoorheide - Vosselaar 9. De Most - Balen 10. Volmolen/Volbergbossen - Mol 11. De Keiheuvel - Balen 12. De Hellekens - Herentals 13. Amocobos - Geel 14. Kalvarieberg - Geel 15. Rijbergerdijk/Gompel - Mol 16. Pelerheide/De Diepte - Beerse 17. Pelgrimshof - Heist-op-den-Berg 18. Ter Speelbergen Putte 19. Blauwbossen - Hoogstraten 20. Rooise Loop - Oud-Turnhout 21. Blommerschot - Zandhoven 22. Helschot - Laakdal 23. Achterbos - Mol 24. Koude Beek - Borsbeek 25. Roosendael Sint-Katelijne-Waver 26. De Merode - Westerlo, Herselt, Laakdal 27. Scherpenbergmolen - Malle 28. De Welvaert - Zoersel 29. FRAC - Turnhout 30. Molen In Stormen Sterk - Lille 31. Den Ellenboog/Goriënberg - Retie 32. Laakvallei - Beerse 33. De Schrieken - Ravels 34. Speel- en vredesbos - Boechout 35. Zr. Franciscanessen - Wuustwezel 36. Fort van Duffel - Duffel 37. Nete-vallei Heist o/d Berg 38. Bouwelse Heide - Grobbendonk 39. Gestel Berlaar 40. Militaire spoorlijn Kapellen-Brasschaat 41. Ursulinneninstituut Sint-Katelijne-Waver 42. Bleke Heyde - Wuustwezel 43. Beddermolen - Westerlo 44. Hof Ter Linden - Edegem Peter Bellens Inga Verhaert Wilt u meer informatie over onze domeinen? Ga dan naar en klik op het domein van uw keuze. 2

3 Peter Bellens covoorzitter vzw Kempens Landschap Authenticiteit en continuïteit Op 20 december vorig jaar nam Ludo Helsen afscheid als covoorzitter van vzw Kempens Landschap. Bijna vijftien jaar geleden stond hij, samen met Jos Geuens, aan de wieg van Kempens Landschap. Intussen heeft Peter Bellens het roer van hem overgenomen. Graag nam hij die functie op zich; de doelstellingen en de werking van Kempens Landschap onderschrijft hij immers volledig. In de eerste plaats ben ik er een groot voorstander van om al het goede dat we in het verleden hebben weten realiseren, te continueren. Als we zien wat er sinds de oprichting in 1997 zoal verwezenlijkt werd, dan is dat een palmares om u tegen te zeggen. De Kolonies, domein Roosendael, de veiligstelling van verschillende kleine en grote groendomeinen, sinds kort ook religieus erfgoed, het zijn maar enkele voorbeelden van dossiers waarin vzw Kempens Landschap heeft laten zien het verschil te kunnen maken, op het terrein nog wel. Daar mogen we allen die aan die realisaties bijgedragen hebben, dankbaar voor zijn en Ludo Helsen in het bijzonder. Ik ben er dan ook bijzonder fier op om hem op te mogen volgen als covoorzitter. Daarnaast moeten we natuurlijk oog hebben voor de realiteit, voor de toekomst. Er is een tijd geweest dat we domeinen aankochten louter met het doel die te behouden en te beschermen. Wat we daar vervolgens, na aankoop, zouden ontwikkelen, was op het moment van verwerving dikwijls een vraag waar we ons in tweede instantie over zouden buigen. Die tijd is voorbij. Veel meer dienen we ons tegenwoordig af te vragen wat de meerwaarde straks, na onze tussenkomst, kan zijn. Net zo belangrijk als het bewaren, is immers het in stand blijven houden van het bewaarde. Continuïteit moeten we kunnen verzekeren, ook op de langere termijn. Deze en andere overwegingen zijn ook terug te vinden in onze Beleidsnota voor wat betreft de toekomstige positiebepaling van vzw Kempens Landschap. Deze visietekst werd ontwikkeld op basis van gedegen onderzoek en gesprekken met onze externe partners. In de nota worden de verdere krijtlijnen uitgezet om het beleid vast te leggen, net als de middelen die nodig zijn om dat op een gestructureerde wijze te realiseren. Als covoorzitter heb ik alvast het engagement opgenomen om daarmee een solide fundament te leggen voor - op zijn minst! - nog eens vijftien succesvolle jaren vzw Kempens Landschap. 3

4 Kloosterdomein van de zusters Franciscanessen Gooreind wordt openbaar groendomein rijker Binnenkort wordt vzw Kempens Landschap, samen met een aantal andere partners, eigenaar van het 39 ha grote kloosterdomein van de zusters Franciscanessen in Gooreind (Wuustwezel). Met die aankoop wordt opnieuw een groot groengebied binnen de provincie Antwerpen veiliggesteld. Tijdens de Pure Kempenhappening zal het domein opengesteld worden voor het publiek. Zorg dat je erbij bent! Trend: religieus erfgoed Het missiehuis van de zusters Franciscanessen Missionarissen van Maria werd in 1895 gesticht. Omdat er de laatste jaren nog slechts een handjevol inwoonsters verbleven, hadden de zusters in 2008 aan het gemeentebestuur van Wuustwezel te kennen gegeven het kloosterdomein eind 2010 te zullen verlaten en te koop te stellen. Bij voorkeur wilden zij het in gemeenschapshanden behouden. Kempens Landschap werd dan ook door de gemeente benaderd om een mogelijke veiligstelling van het domein te onderzoeken. Na het dossier rond de veiligstelling van het Ursulinenklooster in Sint-Katelijne-Waver is het kloosterdomein van de zusters Franciscanessen te Wuustwezel het tweede dossier rond religieus erfgoed dat aan de orde is binnen Kempens Landschap vzw. En dit is nog maar het begin van een nieuwe trend. Naar verwachting volgen er in de nabije toekomst immers nog meer van dergelijke dossiers. Veiligstellen en ontsluiten De veiligstelling van groendomeinen zoals dat van de zusters Franciscanessen en een gedifferentieerde openstelling ervan ten dienste van de gemeenschap is voor ons, als landschapsvereniging, een hoofddoelstelling. Sinds 2008 hebben wij dan ook vol enthousiasme werk gemaakt van het duurzaam behoud van het domein als eenheid en groene long voor de gemeenschap. Een dergelijk stuk belangrijk religieus erfgoed mocht immers niet verloren gaan. Primair ging de interesse van Kempens Landschap uit naar het landschappelijk patrimonium rond de kloostergebouwen: een mozaïek van natuur, bos, weilanden en een parkgedeelte, die allen omgeven en ontsloten worden door prachtige dreven. Ook zijn er 4

5 twee cirkelvormige begraafplaatsen van de kloosterzusters en twee graven van mannelijke religieuzen aanwezig, aangevuld met beelden die verspreid staan over het domein. Dit geheel van elementen zorgt voor een bijzonder hoge belevingswaarde van het 39ha grote kloosterdomein Verwerving van de gebouwen Op de site bevinden zich ook historisch waardevolle kloostergebouwen, een kapel en een historische hoeve. De verwerving van dit gebouwenpatrimonium was in eerste instantie evenwel geen hoofddoelstelling van Kempens Landschap. Daarom werd op zoek gegaan naar partners die de herbestemming van de verschillende gebouwen wilden realiseren, met respect voor het landschappelijk kader en in samenspraak met de publieke partners. Die herbestemming moest een maatschappelijke dimensie inhouden, bij voorkeur in de woon- en zorgsector. Uiteindelijk werden in de nv Ibens en de vzw Amate goede partners gevonden. Restauratie en herbestemming De komende jaren zullen de verschillende historische gebouwen - in het kader van de opwaardering van het totale domein - gerestaureerd en herbestemd worden. Zo zal in het kloostercomplex een woonen zorgcentrum gehuisvest worden. CODA (een hospice voor palliatieve zorg) zal haar stek blijven behouden aan de Bredabaan. De boerderij zal door de gemeente mogelijk worden herbestemd tot een educatief centrum. Eén van de eerste realisaties op het terrein zal de bouw van een infokiosk zijn. Deze zal de begraafplaats en de historiek van de zusters en het domein op een passende manier ontsluiten. Op die manier wordt het verleden van het domein levend gehouden, blijvend. Voor de uitvoering van dit project mag vzw Kempens Landschap rekenen op Europese subsidies van Leader MarkAante Kempen. Pure Kempenhappening Tijdens de Pure Kempenhappening op zondag 3 juni kan iedereen kennis maken met het domein van de zusters Franciscanessen. Kom genieten van dit prachtige parkgebied met zijn authentieke religieuze ornamenten en statige eikendreven. Voor ieder valt er die dag ook veel te beleven: traditionele volksspelen, een markt met streekproducten, een valkeniershow, een kookworkshop met Kempen Kookt (met proevertjes voor iedereen!), Kempense muziek die uit volle borst meegezongen mag worden, kindergrime, een ballonnenclown en andere kinderanimatie. Kortom: een dag boordevol activiteiten voor jong en oud, waar niemand zich zal vervelen! Noteer alvast 3 juni in de agenda en kom tussen en uur naar de Pure Kempenhappening op het domein van de zusters Franciscanessen. Dit bevindt zich langs de grens van de gemeente Wuustwezel met de gemeente Brecht, tussen de woonkern van Gooreind en het natuurgebied Groot Schietveld. Ingang: Bredabaan 737, Gooreind (Wuustwezel). 5

6 U zal ze binnenkort wel eens tegen het lijf lopen: De Landschapsdokters als nieuwe beheerders van onze landgoederen In de provincie Antwerpen liggen tal van kasteeldomeinen en grote landgoederen. Als pareltjes binnen het landschap maken ze integraal deel uit van ons erfgoed. Al jaren zet vzw Kempens Landschap zich daarom in om dergelijke sites veilig te stellen, terug op te waarderen en open te stellen. Binnenkort zal dit met steun gebeuren vanuit Vlaanderen en de provincie, dankzij een nieuw initiatief in de lokale diensteneconomie: de Landschapsdokters. Op 1 februari keurde de Vlaamse Overheid het project Landschapsdokters goed. Daardoor zal Kempens Landschap tijdens de komende vier jaar 8 arbeiders kunnen inzetten voor het specifieke beheer van de landgoederen in haar eigendom en/of beheer, zoals domein Roosendael te Sint-Katelijne-Waver, het kloosterdomein van de zusters Franciscanessen te Wuustwezel, Hof Ter Laken te Heist-op-den-Berg, Hof Ter Borght te Hulshout, Hof Ter Linden te Edegem en het Philipsbos te Grobbendonk. Om deze werken kwalitatief uit te voeren heeft Kempens Landschap, ondersteund door de provincie Antwerpen en de betrokken gemeenten, de hulp ingeroepen van de Vlaamse Overheid. Arbeiders vanuit de sociale tewerkstellingsonder neming Natuurwerk vzw zullen worden ingezet op de domeinen van Kempens Landschap en zo het vak onder de knie kunnen krijgen. Tegelijkertijd blijft het erfgoed van de streek op een kwaliteitsvolle manier bewaard en ontsloten voor het publiek. Het beheer van dergelijke parken is geen sinecure. Het is bijzonder arbeidsintensief en vraagt de nodige kennis van zaken. Kasteeldomeinen en parklandschappen zijn immers multifunctioneel en omvatten verschillende beheersaspecten, zoals het behoud van cultuurhistorische waarden en erfgoed, natuurbeheer en het onderhoud van de toeristisch-recreatieve infrastructuur. De goedkeuring van het pilootproject Landschapsdokters betekent dat Vlaanderen gedurende een periode van vier jaren een cofinanciering van euro per jaar aan het project verleent. Daarnaast draagt de provincie Antwerpen jaarlijks ongeveer euro bij. Binnen de lokale diensteneconomie wordt zodoende opnieuw werkgelegenheid gecreëerd. Tevens wordt zo een oplossing geboden voor een heersende nood. De vraag naar werkkrachten die kunnen worden ingezet voor het beheer van grote landgoederen en parken, neemt immers nog altijd toe. Kempens Landschap is dan ook verheugd met de goedkeuring van het project en deze nieuwe arbeidskrachten! Vernieuwde website / sociale media Met gepaste trots lanceert vzw Kempens Landschap haar vernieuwde webstek. Op de aantrekkelijke en handige website kan je alle informatie terugvinden over onze domeinen, evenementen, onze werking, medewerkers en zo verder. Daarnaast zijn we intussen ook te vinden op sociale media zoals Facebook, LinkedIn en Twitter. Via deze kanalen proberen we iedereen op de hoogte te houden van het reilen en zeilen van onze vereniging en geven we je nieuws heet van de naald. Daarnaast blijft onze nieuwsbrief (alle voorgaande edities zijn overigens op de website te raadplegen) je natuurlijk nog steeds trouw informeren. Neem alvast eens een kijkje op 6

7 Evenementenkalender voorjaar 2012 Kom mee naar buiten! Klompenbelevingspad - Laakdal Ook dit jaar kan je het Klompenbelevingspad achter Afspanning Den Eik in Laakdal weer bezoeken en wel vanaf het eerste weekend na Pasen. Trek je stoute klompen aan, kom genieten van de natuur en beleef door de verschillende hindernissen te trotseren hoe het voelt om op klompen te lopen! Het pad is geopend elke zaterdag en zondag van tot uur tot en met het laatste weekend van september (voor groepen en tijdens de vakanties ook op weekdagen). Voor meer informatie en reserveringen: klompenmuseum@hotmail.com 17 juni - Midzomerfestival Putte/Heist-op-den-Berg Vanaf uur is iedereen welkom op domein Ter Speel bergen aan de Peredreef te Beerzel (Putte) voor het Midzomerfestival, een volksfeest met traditionele muziek uit binnen- en buitenland. Dit jaar treden Westelfolk, de folkgroep Steuks en de muziekgroep Quest op. Daarnaast zijn er volksspelen, ambachtelijk brood bakken, een marktje met streekproducten, hapjes en drank, kindergrime en meer. 20 mei - Koloniehappening Wortel- en Merksplas-Kolonie Deze happening wordt georganiseerd door Stad Hoogstraten en vzw Kempens Landschap. Van tot uur zijn er doorlopend activiteiten, zoals geleide wandelingen door de dreven en de natuur, een openlucht fototentoon stelling van Lieve Blanquart, een kunstproject, een marktje met streekproducten en proeverijen, een kookworkshop, demonstraties schapen drijven en schapen scheren, een ambachtenmarktje op het binnenplein van de boerderij, springkasteel, kindergrime, volksspelen, spelen rond schapen voor de kinderen en andere kinderanimatie, muziek, lekker eten en drinken, 27 mei - Merodehappening - Westerlo Op zondagnamiddag 27 mei vindt voor het gemeentehuis van Westerlo de Merodehappening plaats. Voorafgaand zetten de vzw s Kempens Landschap en RURANT van 8.00 tot uur een stukje pure Kempense natuur in het Merodegebied in de kijker: de Beeltjens. Dan wordt hier een originele loopmanifestatie voor jong en oud georganiseerd. Iedereen kan in groep (minimum tien personen) deelnemen: scholen, verenigingen, jeugdbewegingen, buurtcomités enz. Deelname is gratis en er zijn mooie prijzen te winnen! Voor meer informatie en inschrijvingen (mogelijk tot 4 mei): info@ toerismewesterlo.be 3 juni - Pure Kempenhappening Zie pagina 5 voor meer informatie. Informatie over deze en andere evenementen is terug te vinden op de vernieuwde website. Regelmatig wordt deze geactualiseerd en aangevuld met nieuwe happenings. 7

8 Voelt u zich verantwoordelijk voor een natuurlijke leefomgeving? Particulieren, organisaties en bedrijven die de werking van onze vereniging willen ondersteunen, kunnen terecht op: Legaat / duolegaat Voor meer informatie over oplossingen voor de successierechtelijke consequenties van erfrechtelijke kwesties, contacteer Philippe De Backer. Fiscaal aftrekbare bijdragen Adellijk erfgoed van de Kempen Landgoederen zijn de charmeurs in het landschap. Ze zijn statig en dragen een stukje herkenbare geschiedenis met zich mee. Het zijn deze buitenplaatsen die het adellijk erfgoed van de Kempen vormen. Een door mensen gemaakt landschap met herkenbare patronen, met dreven, vijvers en grachten, en met een grote diversiteit aan flora en fauna. Fiscaal aftrekbare bijdragen kunnen worden overgemaakt op rekening nummer t.n.v. vzw Kempens Landschap. Voor giften vanaf 40,- per kalenderjaar ontvangt u een fiscaal attest. Een gift is onvoorwaardelijk en mag onder geen beding aan een tegenprestatie gekoppeld worden. Voor velen zullen de kastelen nog wel het meeste tot de verbeelding spreken. Ze prikkelen mensen hun nieuwsgierigheid. Adellijk erfgoed dat door de eeuwen veranderde van bouwstijl en uiterlijk. Een kasteel bewonen is in onze moderne tijd evenwel niet meer zo eenvoudig. Vele hebben dan ook hun woonfunctie verloren. Er moeten nieuwe bestemmingen en economische dragers worden gevonden. Dragers die de hoedanigheid van de kastelen en landschappen niet zullen aantasten, maar een nieuwe toekomst bieden. Expertise die juist bij Kempens Landschap aanwezig is. Adellijk erfgoed van de Kempen, toont waarom vzw Kempens Landschap, samen met vele anderen, zich inzet om landgoederen zoals Roosendael en Hof ter Linden te behouden voor de huidige en toekomstige generaties. Het 96 pagina s tellende boek bevat veel foto s die zowel erfgoed, landschap als de rijke flora en fauna illustreren. De uitgave kost 24,99 Euro en is verkrijgbaar bij vzw Kempens Landschap. Deze bedrijven en organisaties ondersteunen onze activiteiten: Studiecentrum voor Kernernergie - Mol Vito - Mol Sibelco/NZM nv - Dessel BP Chembel - Geel NV Luyckx - Brecht IVEKA - Turnhout Belgoprocess - Dessel KPMG Fiduciaire - Brussel Nike - Laakdal Vanhout nv - Geel Pidpa - Antwerpen Erfgoed & Visie - Oostmalle Greenroad NV - Heusden Antea Group - Anwerpen Groep Van Roey - Rijkevorsel Fotografie James van Leuven / Kempens Landschap vzw Verantwoordelijke uitgever vzw Kempens Landschap Peredreef Beerzel-Putte tel: 015 / fax: 015 / Abonnementen België/buitenland 7,- per jaar. Jaarabonnementen gaan automatisch in na ontvangst van uw overschrijving op rek.nr t.n.v. vzw Kempens Landschap te Putte. U ontvangt dan drie nummers. 8