Waarom zijn er normen en waarom deze presentatie? Normen en waarden voor nutriënten (Van Liere en Jonkers, 2002) Niels Evers

Transcriptie

1 Waarom zijn er normen en waarom deze presentatie? Normen en waarden voor nutriënten (Van Liere en Jonkers, 2002) Normen om te weten of iets goed is of niet Wetenschap én politiek Er zit altijd ontwikkeling in de normering Gestuurd door wetenschappelijke kennis én politiek Onoverzichtelijk? Niels Evers Doel van de presentatie: 1. Meer inzicht in de historische ontwikkeling van nutriëntennormen, 2. inzoomen op de afleiding van de huidige KRW-normen en 3. een blik naar de toekomst. Nutriëntennormstelling lastige materie Nutriëntennormstelling lastige materie AMK 2000 Basiskwaliteit WVO Ook als je thuis bent in de wereld van de normstelling voor nutriënten kom je er niet (simpel) uit. En wat moet je als je er niet in thuis bent? Dan rest slechts geloof! MTR GET Van Liere en Jonkers, 2002 Watertypegerichte normstelling voor nutriënten in oppervlaktewater GEP NW IMP Grenswaarde VR ER 1

2 Waar gaan we het over hebben? Historische normen Historische nutriëntennormen Van emissie- naar effectgericht integraal waterbeleid Vierde Nota Waterhuishouding Naar watertype specifieke normen Nutriëntennormen voor de Kaderrichtlijn water De toekomst: Waterlichaam specifieke normen? Nationale normen: een begin Start normering in NL: Urgentienota Milieuhygiëne (1972) en, Nota Milieuhygiënische Normen (1976) Intermediair 2 november 1979 Met dank aan Herman van Dam Naar een integraal waterbeleid met normen Naar een integraal waterbeleid met normen Grenswaarde van de basiskwaliteit (IMP-Water) Emissiegericht Algemene Milieukwaliteit 2000 (AMK 2000 ) Effectgericht Oppervlaktewater en sediment toxische stoffen NW NW IMP NW

3 Naar een integraal waterbeleid met normen Normafleiding uit de NW4 NW ER, MTR en streefwaarde: Normen volgens risicobenadering onderbouwd Intercompartimentaal afgestemd Voor nutriënten geen echte risicobenadering uitgevoerd maar voortgebouwd op NW3. Voor nutriënten sterke focus op oppervlaktewater en nauwelijks op sediment. De Algemene milieukwaliteitsnormen uit de NW4 zijn in twee stappen afgeleid: 1. Afleiding van risiconiveaus (wetenschappelijk traject) 2. Vertaling van risiconiveaus naar milieukwaliteitsnormen (beleidsmatig traject) Dit levert waarden voor 3 doelstellingen op: Ernstig risico (ER): Interventiewaarde (50% bescherming) Maximaal Toelaatbaar Risico (MTR) (95% bescherming) Verwaarloosbaar Risico (VR): Streefwaarde Nutriëntennormen uit de NW4 Naar watertype specifieke normen MTR s en Streefwaarden vastgesteld voor Eutrofiëringsgevoelige stagnante wateren Overige wateren afhankelijk van functie of natuurlijke omstandigheden afwijkende norm mits: Minimaal laagste ecologische niveau uit CUWVO (1988) Geen problemen door afwenteling In de praktijk: alles toetsen aan de MTR s 0.15 mg P/l en 2.2 mg N/l Totaalgehaltes P en N

4 Goede toestand (status dec 2008) Goede chemische toestand Goede ecologische toestand (GCT) (GET) Garanderen Biologische doelstellingen als basis In significante hoeveelheden geloosde stoffen Per (cluster) watertype(n) een nutriëntendoelstelling: GET Grote diversiteit aan normen Prioritaire Stoffen (33) Biologische kwaliteitselementen Hydromorfologische kwaliteitselementen Algemeen fysisch -chemische kwaliteitselementen Biologische doelstelling voor natuurlijke wateren Bijv 25 µg/l chlorofyl-a voor M27 (laagveenmeer) of 60 µg/l chlorofyl-a voor M30 (zwak brakke wateren) Data-analyse relatie biologie-nutriënten GET-normen afgeleid op basis van relatie biologienutriënten. Ratio s 90% Garanderen 90% zekerheid

5 GET-normen GET-normen direct van toepassing op waterlichamen met status Natuurlijk Kunstmatige waterlichamen volgens vergelijkbare methodiek: Sloten en kanalen Goed Ecologisch Potentieel (GEP) Sterk veranderde wateren -> meestal zijn GET s overgenomen Waterlichaamspecifieke normen als toekomst? Groot deel van de waterlichamen zijn sterk veranderd Geen regionale differentiatie (watertype niveau) Aansluiting op biologische doelen in sterk veranderde wateren minder sterk Maatregelen en nutriëntennormen sluiten daardoor niet altijd aan Per (sterk veranderd) waterlichaam van biologische doel naar passende nutriëntenwaarde GEP De effecten van onomkeerbare ingrepen kunnen worden meegenomen bij de afleiding: inpoldering, ontvening, kanalisatie van scheepvaartwateren, etc. cultuurhistorische redenen Natuurlijke achtergrondwaarden 5

6 Waterlichaamspecifieke normen als toekomst? Toekomst? Er wordt nog steeds voldaan aan de eisen uit de KRW? Afwenteling Zowel gebiedsspecifieke omstandigheden als functies wegen mee? Nutriënten in sediment en de uitwisseling met de waterlaag Van concentraties naar belastingen? Er ontstaat een te grote diversiteit aan normen? Het is niet meer uit te leggen aan de gewone burger? Normen en maatregelen sluiten beter op elkaar aan Hoogte van de fosfaatnorm door de tijd Grenswaarde basiskwaliteit ( ) mg P/l (eerste IMP - derde IMP) AMK 2000 (1989) 0.15 mg P/l MTR (1998) 0.15 mg P/l GET (2007) mg P/l 6