Programma van Eisen. Vanekerbeek Enschede

Transcriptie

1 Programma van Eisen Locatie Vanekerbeek Enschede Projectnaam Proefsleuvenonderzoek en archeologische begeleiding n.a.v. de reconstructie van de Vanekerbeek Plaats binnen archeologisch proces X IVO Proefsleuven (IVO-P) 0 IVO Overig (IVO-O) 0 Opgraven 0 Archeologische begeleiding (AB) 0 Archeologische begeleiding met beperkte verstoring (AB-bv) Opsteller Naam, adres, telefoon, datum paraaf Auteur Drs. J.A.M. Oude Rengerink Het Oversticht Postbus AM Zwolle houderengerinki@oversticht.nl Senior KNA-archeoloog Drs. J.A.M. Oude Rengerink (controle/goedkeuring) 11 Opdrachtgever Naam, adres, telefoon, datum paraaf Gemeente Enschede Mevr. I. van Dijk Stadsingenieurs Enschede Postbus 20, 7500 AA Enschede i.vandijk@enschede.nl Goedkeuring bevoegde overheid X Gemeente 0 Provincie 0 Rijk 0 Overig Naam, adres, telefoon, datum paraaf Namens de gemeente Enschede Mevr. G. Boers Postbus AA Enschede g.boers@enschede.nl Stedelijke Ontwikkeling Beleid

2 1. ADMINISTRATIEVE GEGEVENS ONDERZOEKSGEBIED AANLEIDING EN MOTIVERING VAN HET ONDERZOEK Aanleiding en motivering EERDER UITGEVOERD ONDERZOEK ARCHEOLOGISCHE VERWACHTING Regionale archeologische en cultuurlandschappelijke context c Aard en ouderdom van de vindplaats(en) Begrenzing en oppervlakte van de vindplaats(en) Structuren en sporen Anorganische artefacten Organische artefacten Archeozoölogische en botanische resten Archeologische stratigrafie en diepte van vondstlagen Gaafheid en conservering DOELSTELLING EN VRAAGSTELLING Doelstelling Relatie met NOaA en/of andere onderzoekskaders Vraagstelling Onderzoeksvragen (proefsleuvenonderzoek en archeologische begeleiding) METHODEN EN TECHNIEKEN Methoden en technieken Strategie Structuren en grondsporen Aardwetenschappelijk onderzoek Anorganische artefacten Organische artefacten Archeozoölogische en -botanische resten Overige resten Dateringstechnieken Beperkingen UITWERKING EN CONSERVERING Structuren, grondsporen, vondstspreidingen Analyse aardewetenschappelijke gegevens Anorganische artefacten Organische artefacten Archeozoölogische en -botanische resten Beeldrapportage Selectie materiaal Conservering materiaal DEPONERING Eisen betreffende depot Te leveren product RANDVOORWAARDEN EN AANVULLENDE EISEN Personele randvoorwaarden Overlegmomenten omenten Kwaliteitsbewaking, toezicht, overleg en evaluatie Overige randvoorwaarden en aanvullende eisen WIJZIGINGEN TEN OPZICHTE VAN HET VASTGESTELDE PVE Wijzigingen tijdens het veldwerk

3 10.2 Belangrijke wijzigingen Procedure van wijziging na de evaluatiefase van het veldwerk Procedure van wijziging tijdens uitwerking en conservering...16 LITERATUUR EN BIJLAGEN...17 Literatuur...17 Bijlagen

4 1. ADMINISTRATIEVE GEGEVENS ONDERZOEKSGEBIED Projectnaam Provincie Gemeente Plaats Toponiem Kaartbladnummer x,y coördinaten CMA/AMK-status Archis-monumentnummer Archis-waarnemingsnummer Oppervlakte plangebied Oppervlakte onderzoeksgebied Huidig grondgebruik Proefsleuvenonderzoek en archeologische begeleiding n.a.v. de reconstructie van de Vanekerbeek Overijssel Enschede Enschede Vanekerbeek 34F / (Centrum coördinaat) N.v.t. N.v.t. N.v.t. Circa 3500 meter lengte Grasland/bouwland/overig 4

5 2. AANLEIDING ANLEIDING EN MOTIVERING VAN HET ONDERZOEK 2.1 Aanleiding en motivering Grote delen van de huidige Vanekerbeek zullen worden heringericht met het doel om de natuurwaarden te verbeteren en om de beek voor een groot deel weer zijn oorspronkelijke karakter terug geven. Werken die daartoe nodig zijn omvatten graafwerkzaamheden waarbij eventueel aanwezige archeologische waarden verstoord kunnen worden. RAAP Archeologisch Adviesbureau heeft een bureau- en een verkennend veldonderzoek uitgevoerd om te komen tot een archeologische verwachtingsmodel waarin zones zijn aangeduid waar er een middelhoge of hoge kans bestaat dat daarin archeologische vindplaatsen kunnen worden aangetroffen (Boshoven 2011). Het rapport heeft ook betrekking op de Elsbeek, maar het onderhavige PvE heeft alleen betrekking op nader onderzoek langs de Vanekerbeek. De zones met een middelhoge en hoge verwachtingswaarde uit het verwachtingsmodel van RAAP zijn aangeduid in bijlage 2. Het betreft de zones A t/m D, G en H. Geadviseerd werd om in deze zones nader onderzoek uit te voeren door middel van proefsleuven (B t/m G). Een archeologische begeleiding werd geadviseerd voor de zones A en H. Over de adviezen is overleg geweest tussen de regio-archeoloog en de opdrachtgever. Hierbij zijn de ontgravingsprofielen in de door RAAP aangeduide zones nog eens doorgenomen. Op basis daarvan is besloten: Zone A: de ontgravingsbreedte bedraagt 6 tot 7 m. Er dient een archeologische begeleiding te worden uitgevoerd. Zone B: binnen deze zone zijn geen bodemingrepen voorzien. Situatie blijft ongewijzigd. Geen nader onderzoek. Zone C: Een deel van deze zone betreft een verondieping van de bestaande beek. Daartoe is geen onderzoek nodig. Een deel heeft een ontgravingsbreedte van circa 9 m. Hier dient een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd te worden. Zone D: Een deel van de zone wordt ontgraven over een breedte van circa 15 m en dieper dan 50 cm. Drainage is in de ondergrond beperkt tot smalle sleufjes van nog en is daarmee nog niet in sterke mate geroerd. Er dient een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd te worden. Zone G: Afgezien van de beek zelf zijn de ontgravingen minder dan 50 cm diep. Alleen aan de noordzijde is de ontgraving iets dieper. Bij de uitvoering dient er een archeologische begeleiding plaats te vinden. Zone H: In een deel van deze zone is een brede ontgraving van gemiddeld 50 cm gepland. Hier dient bij de uitvoering een archeologische begeleiding plaats te vinden. 5

6 3. EERDER UITGEVOERD ONDERZOEK Soort onderzoek Uitvoerder Bureauonderzoek en verkennend booronderzoek RAAP Archeologisch Adviesbureau Uitvoeringsperiode September 2010 februari 2011 Rapportage Vondsten/documentatie Boshoven, E.H Plangebieden Vanekerbeek en Elsbeek, gemeente Enschede; archeologisch vooronderzoek: een bureau- en inventariserend veldonderzoek. Concept RAAP Notitie Archief RAAP Zutphen 6

7 4. ARCHEOLOGISCHE VERWACHTING 4.1 Regionale archeologische en cultuurlandschappelijke context Aardkundige situatie Geo(morfo)logie en bodem Het gebied ten noorden van Enschede, waarin beide plangebieden liggen, ligt op de overgang van een dekzandgebied naar de stuwwal van Oldenzaal-Enschede. De stuwwal is ontstaan door ijslobben in de voorlaatste ijstijd, het Saalien (ong jaar geleden). In een latere fase van deze ijstijd is de stuwwal bedekt met landijs waarbij de stuwwal bedekt is geraakt met een pakket keileem. De voet van de stuwwal ligt ter hoogte van het Vaneker, waarmee het overgrote deel van plangebied Vanekerbeek in het dekzandlandschap ligt, en het meest oostelijke gedeelte van dit plangebied aan de voet van de stuwwal. Het westelijke gedeelte van het plangebied Vanekerbeek ligt in een laaggelegen, natte beekdalen waarin zich beekeerdgronden hebben ontwikkeld. In de minder natte gebieden komen veldpodzolgronden voor. Ten oosten van de Weerseloseweg is de natuurlijke bodem afgedekt met een cultuurlaag, resulterend in een hoge zwarte enkeerdgrond. Volgens de Bodemkaart van Nederland (schaal 1:50.000; Stiboka, 1979) bevindt zich ter hoogte van de voet van de stuwwal (ten oosten van de Hegeboerweg) de top van de keileem op minder dan 1,2 m Mv. Bekende archeologische waarden ARCHIS en AMK Uit de directe omgeving van de plangebieden (circa 200 meter om plangebied) zijn enkele archeologische vindplaatsen bekend. Voor plangebied Vanekerbeek betreft het enkele vondsten uit de Steentijd in de vorm van een vuurstenen bijl en een aantal vuursteen afslagen (respectievelijk ARCHIS-waarn.nrs en 56873). Daarnaast heeft een aantal waarnemingen betrekking op de Late Middeleeuwen en/of Nieuwe tijd. Zo ligt ten zuiden van de Witbreuksweg een omgracht terrein dat de status van archeologische waarde heeft (CMA-nr en waarn.nr. 4631). Waarschijnlijk heeft binnen de gracht 18e en/of 19e eeuwse bebouwing gestaan. Binnen het plangebied zijn daarnaast enkele historische boerderijlocaties bekend. Het betreft het erf Luttike Wageler aan de Pompstationweg (Boshoven e.a., 2005: cat.nr. H006) en Vaniker (Boshoven e.a., 2005: cat.nr. H023). Tevens zijn bij archeologisch vooronderzoek ten noorden van het Vaneker enkele aardewerkscherven uit de Late Middeleeuwen aangetroffen in een plaggendek (ARCHIS-waarn.nrs , en 49785). Gespecificeerde archeologische verwachting (algemeen) De plangebieden liggen grotendeels in laaggelegen zones waarin van nature beken hebben gestroomd. Op de gemeentelijke archeologische verwachtingskaart is aan de zones rond de beeklopen een middelmatige archeologische verwachting voor archeologische resten uit het Laat Paleolithicum en Mesolithicum toegekend. Hierbij moet vooral gedacht worden aan vindplaatsen in de vorm van kleine jachtkampementen, die zich in de bodem manifesteren als een spreiding van vuurstenen artefacten. De kans op het aantreffen van gave kampementen geldt met name bij een intact bodemprofiel. Waarbij het meestal gaat om gronden die niet agrarisch in gebruik zijn dan wel waar een plaggendek de onderliggende podzol beschermd heeft tegen bodemverstoringen. Daarnaast zijn verspreid over het plangebied zones aan te duiden waar een middelmatige dan wel hoge archeologische verwachting voor resten van nederzettingen en grafvelden uit de tijdspanne van het Neolithicum tot en met de Middeleeuwen geldt. Dit betreft met name (de flanken van) dekzandruggen en de flanken van de stuwwal. In de nabijheid van historische erven moet rekening gehouden worden met de aanwezigheid van archeologische resten van middeleeuwse voorgangers. Archeologische resten zijn te verwachten in de top van het natuurlijke bodemprofiel vlak onder het huidige maaiveld, dan wel in de basis en direct onder een eventueel plaggendek. Gespecificeerde archeologische verwachting per deelgebied Zone A Zone A betreft een dichtgeschoven beekdal direct ten zuiden van een dekzandrug met plaggendek Hoewel de kans op het aantreffen van vindplaatsen in de vorm van nederzettingsterreinen nagenoeg uitgesloten is in deze laaggelegen, natte zone, dient rekening te worden gehouden met off-site resten, bijvoorbeeld in de vorm van afvaldumps behorende bij eventuele nederzettingsterrein( en) die gesitueerd zijn op naastgelegen dekzandrug. 7

8 Zone C Zone C betreft een dekzandruggetje, afgedekt met een plaggendek. Het plaggendek bevatte spikkels houtskool. In deze zone geldt een hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten in de basis van het plaggendek en in de top van het onderliggende dekzand. Hierbij kan men denken aan een klein nederzettingsterrein uit de Prehistorie of Middeleeuwen en ook een jachtkampement uit de Steentijd is op deze locatie niet uit te sluiten. Zone D Direct ten zuiden van de historische boerderijlocatie Luttike Wageler is een (deels) intact plaggendek aangetroffen. Voor deze zone geldt een hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd die te relateren zijn aan (een voorganger van) de boerderij, maar ook op oudere sporen uit de Prehistorie. Zones E en F Van de twee zones waar geen booronderzoek is uitgevoerd, omdat de locaties in gebruik zijn geweest als vuilstort mag worden aangenomen dat de bodem dermate verstoord is dat er van worden uitgegaan dat er geen kans meer is op het aantreffen van gave archeologische resten. Zone G Zone G ligt aan de voet van de stuwwal, waar in enkele boringen een plaggendek is aangetoond, dan wel een intact podzolprofiel is aangetroffen. Tevens bevinden zich in de directe omgeving historische boerderijplaatsen van het Vaneker. Op basis van deze gegevens geldt voor zone G een hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd die te relateren zijn aan (een voorganger van) een boerderij, maar ook op oudere nederzettingssporen uit de Prehistorie. Zone H In zone H ontbrak de betredingstoestemming ten tijde van het booronderzoek. Voor deze zone blijft de middelmatige verwachting gelden zoals weergegeven op de gemeentelijke archeologische verwachtingskaart. 4.2 Aard en ouderdom van de vindplaats(en) Zie gespecificeerde archeologische verwachtingen per deelgebied 4.3 Begrenzing en oppervlakte van de vindplaats(en) Er zijn nog geen concrete aanwijzingen voor vindplaatsen, het betreft alleen verwachtingen op basis van het verwachtingsmodel. 4.4 Structuren en sporen Structuren en sporen konden vanwege de aard van het booronderzoek nog niet worden aangetoond. Indien er vindplaatsen aanwezig zijn dan moet rekening gehouden worden met grondsporen van nederzettingslocaties (kuilen, paalsporen, waterputten greppels etc.) Gezien de relatief lage ligging worden geen grafvelden verwacht. 4.5 Anorganische artefacten Artefacten kunnen bestaan uit vuursteen, aardewerkfragmenten, (verbrande) leem, natuursteen en metaal 4.6 Organische artefacten Hout, houtskool, Houtresten kunnen worden gevonden in diepere sporen in de grondwaterzone. Vooral waar de kans op afvaldumps bestaat moet rekening gehouden worden met bot, gewei, houtresten en ander organische resten. Deze kunnen nog aanwezig zijn indien deze beneden de huidige grondwaterspiegel liggen. 4.7 Archeozoölogische en botanische resten In diepere sporen in de grondwaterzone kunnen macrobotanische resten en bot worden aangetroffen. 4.8 Archeologische stratigrafie en diepte van vondstlagen Vondstlagen komen voor in de basis van het plaggendek en in oude akkerlagen die tussen het plaggendek en de ongeroerde natuurlijke bodemhorizonten liggen (verploegd). In lager gelegen delen zullen sporen en vondstniveaus onder een eerdlaag liggen, in een AC- of C-horizont. 8

9 4.9 Gaafheid en conservering De gaafheid van de vindplaatsen varieert als gevolg van de diepte waarop bij de ontginning de natuurlijke bodem is geroerd. Vuursteenvindplaatsen (Laat Paleolithicum - Neolithicum) bestaan doorgaans uit concentraties van vuursteenartefacten waarvan in verticale dimensie de grootste dichtheden in de E-horizont voorkomen en sterk afnemen in de onderliggende horizonten. Waar de E- horizont en deels ook de B-horizonten niet meer intact zijn (door opname in oude akkerlagen of de basis van het plaggendek), kunnen eventueel aanwezige vuursteenvindplaatsen als grotendeels verstoord worden beschouwd. Voor zover steentijd vindplaatsen worden aangetroffen in een natte context kunnen ook organische componenten nog gaaf en goed geconserveerd zijn. In geval van vindplaatsen uit de Late Prehistorie, Romeinse tijd en de Vroege Middeleeuwen ligt de waarde in de mate waarin grondsporen nog grotendeels intact zijn en in het laterale vlak nog samenhang vertonen. Doorgaans is bij dergelijke vindplaatsen bijna nooit sprake van een intacte E- en B-horizont. Indien in de resterende BC en C-horizonten nog sporen leesbaar zijn, mogen dergelijke vindplaatsen nog als redelijk gaaf worden beschouwd. 9

10 5. DOELSTELLING EN VRAAGSTELLING 5.1 Doelstelling Dit PvE omvat zowel het proefsleuvenonderzoek als de archeologische begeleiding. De archeologische begeleiding dient plaats te vinden tijdens de uitvoering van het werk. Het betreft zones waarvan de archeologische verwachting middelhoog is en waarbij de bodemingrepen een diepte hebben van circa 50 cm; het niveau dat ongeveer gelijk zal liggen met het archeologische sporen en vondstniveau. Eventueel aanwezige archeologische sporen die bij een inspectie van de ontgravingsvlakken worden waargenomen dienen dan conform het KNA protocol Opgraven te worden onderzocht. Het proefsleuvenonderzoek vindt plaats in zones met een hoge archeologische verwachting. Het proefsleuvenonderzoek zal echter in het kader van de planprocedure (Bestemmingsplan of Projectbesluit) al uitgevoerd moeten worden. Op basis van de resultaten van het proefsleuvenonderzoek kunnen eventuele archeologische vindplaatsen gewaardeerd worden en kan ten behoeve van het bestemmingsplan een selectiebesluit worden genomen ten aanzien van de behoudenswaardigheid van eventuele vindplaatsen. In dat stadium is het ook nog mogelijk om qua inrichting of civieltechnische maatregelen eventueel aanwezig archeologisch erfgoed in de bodem te behouden. 5.2 Relatie met NOaA en/of andere onderzoekskaders Vanwege de tot nu toe beperkte gegevens is over de vindplaatsen in termen van aard en datering nog weinig bekend. Daartoe is het onderhavige onderzoek bedoeld. Het is dan ook niet goed mogelijk om in dit stadium een passend onderzoekskader te formuleren. 5.3 Vraagstelling proefsleuvenonderzoek Omdat het vooralsnog slechts om een verwachting gaat dat er vindplaatsen aanwezig zijn, is het opzetten van een uitgebreide lijst met vraagstellingen nog niet aan de orde. Het doel van het onderhavige proefsleuvenonderzoek is in eerste instantie de kartering van het onderzoeksgebied en eventueel het stellen van een waardering indien er ook daadwerkelijk vindplaatsen worden aangetroffen. Derhalve zijn er alleen onderzoeksvragen opgesteld die in dit kader relevant zijn Archeologische begeleiding Ook ten aanzien van de archeologische begeleiding is het niet goed mogelijk om vrij specifieke vraagstellingen op te zetten. Vooralsnog gaan de verwachtingen uit van nog vrij ongespecificeerde archeologische complexgroepen. 5.4 Onderzoeksvragen (proefsleuvenonderzoek en archeologische begeleiding) 1. Zijn er in het onderzoeksgebied archeologische vindplaatsen aanwezig? 2. Wat is de aard (complextype), omvang en fysieke kwaliteit van deze vindplaatsen? 3. Uit welke periode dateren deze vindplaatsen? 4. Wat is de waardestelling middels de KNA-waarderingscriteria, en zijn de vindplaatsen behoudenswaardig? 5. Hoe zijn eventueel aanwezige archeologische vindplaatsen in te passen (behoud in situ). 10

11 6. METHODEN EN TECHNIEKEN 6.1 Methoden en technieken Proefsleuven en archeologische begeleiding, veldwerkspecificaties: Proefsleuven: Volgens KNA-leidraad Veldhandleiding Archeologie en overige veldwerkspecificaties volgens KNA-protocol IVO-P Archeologische begeleiding: De archeologische begeleiding bestaat uit inspecties van de ontgraven vlakken. Indien sporen en vondsten worden aangetroffen worden deze opgegraven volgens het KNAprotocol Opgraven (4004). Voorafgaand daaraan dient per geval eerst met de regio-archeoloog en de opdrachtgever overleg plaatsvinden en wordt er een spoed-selectiebesluit genomen. 6.2 Strategie Proefsleuven De zones C en D die voor proefsleuvenonderzoek in aanmerking komen zijn langgerekte onderzoeksgebieden langs de beek. Het proefsleuvenonderzoek omvat daarom enkele lange sleuven die ongeveer parallel langs de beek moeten worden aangelegd (zie bijlage 3). De sleuven hebben een breedte van 4 meter. De exacte ligging is mede afhankelijk van de terreinomstandigheden en kan pas in het veld worden bepaald. Beide proefsleuven hebben een lengte van circa 100 meter. Archeologische begeleiding Na het ontgraven van de bovengrond dient het ontgraven vlak door een archeoloog geïnspecteerd te worden op het voorkomen van archeologische sporen en vondstmateriaal. De aannemer van het graafwerk dient de ontgraving op een nette en strakke manier uit te voeren met het doel om een goed leesbaar archeologisch vlak aan te leggen zodat eventueel aanwezige archeologische sporen nog goed leesbaar zijn. Eerst dient alleen de humeuze en geroerde bovengrond verwijdert te worden tot op het archeologische niveau. Hiertoe dient de archeoloog aanwijzingen te geven. Na inspectie en eventueel verder onderzoek wordt het vlak door de archeoloog vrijgegeven voor eventueel verdere ontgraving. 6.3 Structuren en grondsporen Structuren en grondsporen zijn in de proefsleuven niet direct herkenbaar en zullen bestaan uit een beperkt aantal grondsporen. Vanwege de te verwachten geringe sporendichtheid dienen de overige sporen allemaal geheel te worden afgewerkt. Bij de archeologische begeleiding dient in principe een volledige opgraving plaats te vinden als na overleg met de regio-archeoloog en de opdrachtgever geen maatregelen t.b.v. in-situ behoud mogelijk zijn. 6.4 Aardwetenschappelijk onderzoek Van elke proefsleuf worden van de lengteprofielen profielopnames gemaakt met een beschrijving volgens ASB met speciale aandacht voor bodemhorizontbeschrijving en genese van het cultuurdek. De afstand tussen de profielopnames bedraagt 25 m. Eventueel worden er op tussenliggende archeologisch relevante locaties ook nog profielopnames gemaakt. Profielopnames volgens ASB, inclusief bodemkundige beschrijvingen en foto s. Schaal 1: Anorganische artefacten Alle vondsten moeten worden verzameld. Tijdens het onderzoek wordt intensief gebruik gemaakt van de metaaldetector. Metaalvondsten worden ingemeten en onder een afzonderlijk vondstnummer geregistreerd. Aanleg en vlakvondsten dienen te worden verzameld in vakken van 5 meter strekkende proefsleuf. Vondsten uit profielen worden stratigrafisch verzameld. Bijzondere vondsten dienen te worden ingemeten en onder afzonderlijk vondstnummer geregistreerd. 6.6 Organische artefacten Bij het aantreffen van structuren en constructies van hout wordt wanneer mogelijk een monster genomen, indien de structuur uit meerdere stukken hout bestaat worden er minimaal 3 monsters genomen. Alle overige organische objecten dienen te worden verzameld. 6.7 Archeozoölogische en -bo botanische resten Uit kansrijke sporen worden paleo-ecologische monsters genomen voor een quickscan, op basis waarvan besloten kan worden of uitgebreide uitwerking van de monsters noodzakelijk is. 11

12 6.8 Overige resten Naar bevind van de begeleidende senior-archeoloog in het veld. Bijzondere vondsten dienen te worden gemeld bij de regio-archeoloog. 6.9 Dateringstechnieken ieken Indien in sporen houtskoolbrokken aanwezig zijn, worden deze bemonsterd voor C 14 analyses. Houtskoolmonsters dienen alleen genomen te worden uit een duidelijk context (geen houtskoolmonsters uit het vlak buiten sporen, niet uit akkerlagen of plaggendekken) in ieder geval uit een zinvolle context Beperkingen Verwacht wordt dat de sporendichtheid relatief gering is. Alle sporen dienen gecoupeerd en afgewerkt te worden met het oog op het verkrijgen van voldoende daterend vondstmateriaal. Alleen als blijkt dat er al voldoende materiaal uit sporen van een mogelijke structuur is gevonden, kan het couperen en afwerken van die sporen achterwege blijven. Omtrent het uitgraven van eventuele waterputten dient met het bevoegd gezag gesproken te worden. 12

13 7. UITWERKING EN CONSERVERING 7.1 Structuren, grondsporen, vondstspreidingen Alle aangetroffen sporen en structuren worden uitgewerkt en geanalyseerd vanuit het perspectief van de vraagstellingen en conform KNA Analyse aardewetenschappelijke gegevens Van elke profielopname wordt in een bijlage bij het rapport de beschrijving toegevoegd. 7.3 Anorganische artefacten Het aangetroffen materiaal wordt gedetermineerd, gedateerd en beschreven, voor zover nodig voor beantwoording van de vraagstelling. 7.4 Organische artefacten Het aangetroffen materiaal wordt per materiaalgroep besproken en gewaardeerd, voor zover nodig voor beantwoording van de vraagstelling. 7.5 Archeozoölogische en -botanische resten Monsters worden voor zover nodig voor de beantwoording van de onderzoeksvragen onderzocht. Een voorstel voor de uitwerking wordt toegevoegd aan het evaluatierapport. 7.6 Beeldrapportage Conform KNA 7.7 Selectie materiaal Aan de hand van het evaluatierapport waarin voorstellen worden gedaan. 7.8 Conservering materiaal Kwetsbare vondsten worden schoongemaakt en gestabiliseerd. Hiervoor een stelpost opnemen in de offerte. Er wordt geen extra onderzoek uitgevoerd zonder voorafgaand overleg met opdrachtgever en het bevoegd gezag. 13

14 8. DEPONERING 8.1 Eisen betreffende depot Vondsten en documentatie worden na afronding gedeponeerd in het archeologisch depot van de provincie Overijssel ( , ) De overdracht vindt maximaal twee jaar na afronding van het onderzoek plaats. 8.2 Te leveren product Er dient een basisrapport gemaakt te worden van de resultaten van het onderzoek, conform de eisen in KNA. Na goedkeuring van het evaluatierapport wordt een conceptrapportage van het proefsleuvenonderzoek opgesteld. Dit conceptrapport wordt ter beoordeling aan de regio-archeoloog voorgelegd. De resultaten en adviezen zullen worden meegenomen in het bestemmingsplan. Indien binnen een jaar na het proefsleuvenonderzoek de archeologische begeleidingen zijn uitgevoerd dienen de resultaten hiervan in het conceptrapport van het proefsleuvenonderzoek opgenomen te worden. 14

15 9. RANDVOORWAARDEN EN AANVULLENDE EISEN 9.1 Personele randvoorwaarden Het onderzoek wordt in het veld uitgevoerd, uitgewerkt en gerapporteerd door een KNA medior- of een senior archeoloog met veld- en uitwerkingservaring in de Late Prehistorie en of de Romeinse tijd in de regio. - De metaaldetector wordt gehanteerd door hierin ervaren personen. - Lokale amateur-archeologen (AWN) moeten de gelegenheid geboden worden om mee te helpen bij het veldwerk (veldwerkcoordinator AWN: Evert Ulrich, ulrich@home.nl ) Het hele onderzoek staat onder leiding van een KNA-seniorarcheoloog. 9.2 Overlegmomenten Bij de start van het veldwerk (opstartbespreking) in aanwezigheid van de regio-archeoloog. Bij het aantreffen van bijzondere sporen en vondsten wordt de regio-archeoloog ingelicht. Bij het aantreffen van sporen tijdens de archeologische begeleiding wordt contact opgenomen met de regioarcheoloog en wordt met de opdrachtgever besproken welke maatregelen genomen moeten worden (opgraven of behouden). 9.3 Kwaliteitsbewaking, toezicht, overleg en evaluatie Toezicht op de werkzaamheden namens de gemeente wordt gehouden door de regio-archeoloog 9.4 Overige randvoorwaarden en aanvullende eisen Van het proefsleuvenonderzoek wordt na de afronding ervan een evalutatierapport opgesteld. Het evaluatierapport dient binnen 2 weken na afronding veldwerk gereed te zijn. Het conceptrapport dient binnen 8 weken na afronding van het veldwerk gereed te zijn. De resultaten en rapportage van de archeologische begeleiding worden aan het conceptrapport van het proefsleuvenonderzoek toegevoegd. 15

16 10. WIJZIGINGEN TEN OPZICHTE VAN HET VASTGESTELDE PVE 10.1 Wijzigingen tijdens het veldwerk Aanleggen van meer of minder proefsleuven, dan wel aanzienlijke uitbreidingen worden besproken met de regio-archeoloog. Deze wijzigingen en andere wijzigingen die kunnen leiden tot meer- of minderwerk worden alleen toegestaan met toestemming van de regio-archeoloog. In dagrapporten wordt daarvan aantekening gemaakt. Meer- of minderwerk wordt alleen uitgevoerd nadat ook de kosten daarvan zijn overeengekomen en middels een aanvullende offerte zijn gegund Belangrijke wijzigingen Worden besproken met de regio-archeoloog 10.3 Procedure van wijziging na de evaluatiefase van het veldwerk Het evaluatierapport wordt beoordeeld door de regio-archeoloog alvorens met de verdere uitwerking wordt gestart. Ook hiervoor gelden dezelfde bepalingen ten aanzien van meer- en minderwerk als genoemd onder Procedure van wijziging tijdens uitwerking en conservering Belangrijke wijzigingen worden besproken met de regio-archeoloog. Ook hiervoor gelden dezelfde bepalingen ten aanzien van meer- en minderwerk als genoemd onder

17 LITERATUUR EN BIJLAGEN Literatuur Boshoven, E.H Plangebieden Vanekerbeek en Elsbeek, gemeente Enschede; archeologisch vooronderzoek: een bureau- en inventariserend veldonderzoek. Concept RAAP Notitie Bijlagen 1. Ligging van het onderzoeksgebied 2. Ligging van de zones 3. Situering van de proefsleuven 17

18 Bijlage 1: Ligging van het onderzoeksgebied (uit RAAP notitie 2010) 18

19 Bijlage 2: Ligging van de zones (uit RAAP notitie 2010) Archeologische begeleiding: lila ovaal. Proefsleuven: rode ovaal 19

20 Bijlage 3: situering van de proefsleuven. (Exacte locatie afhankelijk van terreinomstandigheden en in het veld te bepalen). Zone C: Proefsleuf. Lengte ca. 100 m. Zone D: Proefsleuf. Lengte ca. 100 m. 20