Onderstaande figuur toont de spreiding van de 393 grootschalige windturbines over de provincies.

Transcriptie

1 FAQ Bronsgroen Algemene vragen Hernieuwbare energie in Vlaanderen Windenergie in Vlaanderen Hoe worden de inplantingslocaties voor windturbines bepaald? Hoe verloopt het ontwikkelingstraject verder? Maken windturbines lawaai? Wat met slagschaduw? Hebben windturbines nadelige gevolgen voor vogels en vleermuizen? Wat met het landschap? Hebben windturbines een effect op de waarde van nabijgelegen woningen? Waarom wordt windenergie gesubsidieerd? Wat als de windturbines er staan en ik toch hinder ondervind? Welke rol speelt de gemeente in het ontwikkelingsproces?... 5 Projectspecifieke vragen Klopt het dat er in totaal 50 windturbines in de buurt van Riemst zullen komen te staan? Klopt het dat er geen MER wordt opgesteld voor het project in Millen? Worden dit de grootste, tot op heden, op land geplaatste windturbines? Welk type turbine zal uiteindelijk geplaatst worden in Millen? Hebben de geplande windturbines in Millen een nadelige invloed op de lokale akkervogels? 7 6. Staan de geplande turbines in Millen te dicht bij bewoond gebied? Hoe kan ik deelnemen aan het project en welke voordelen heeft dit? Zijn er ook voordelen voor de gemeenschap?... 8

2 Algemene vragen 1. Hernieuwbare energie in Vlaanderen In overeenstemming met de huidige doelstellingen heeft Vlaanderen de ambitie om tegen % van de totale energieproductie te laten bestaan uit energie afkomstig van hernieuwbare bronnen. Eind 2015 was deze doelstelling voor 65% gehaald. Door te investeren in hernieuwbare energieprojecten wordt Vlaanderen eveneens in toenemende mate onafhankelijk op het gebied van energievoorziening. Er moet daardoor minder energie uit het buitenland geïmporteerd worden, wat ook de prijzen beter beheersbaar maakt. 2. Windenergie in Vlaanderen Vlaanderen kan geen aanspraak maken op natuurlijke rijkdommen zoals olie en gas om aan de energievraag te voldoen. Onuitputtelijke bronnen zoals zon en wind zijn echter wel voorhanden. Het opwekken van hernieuwbare energie via windturbines is één van de meest kostenefficiënte technieken op dit moment. Op 30/09/2016 telde Vlaanderen 393 operationele windturbines op land met een totaal geïnstalleerd vermogen van 841 MW. Windenergie dekte in % van het totale Vlaamse elektriciteitsverbruik, tegen 2020 zou dit aandeel tot 4% moeten stijgen. Windturbines zullen dus in toenemende mate deel uitmaken van het Vlaamse landschap. Onderstaande figuur toont de spreiding van de 393 grootschalige windturbines over de provincies. 3. Hoe worden de inplantingslocaties voor windturbines bepaald? Vooraleer men van start kan gaan met de bouw van windturbines worden een heel aantal stappen doorlopen. Alles begint met het zoeken naar een geschikte locatie, waarbij rekening gehouden moet worden met de milieuregelgeving, zoals VLAREM, en met de strenge ruimtelijke criteria zoals de bepalingen van Ruimtelijke Ordening. Die stipuleren dat ontwikkelaars voor windparken bij voorkeur geen open ruimte aansnijden. Naast het vrijwaren van de open ruimte beklemtoont de ruimtelijke ordening eveneens de inplanting van windturbines in de nabijheid van lijninfrastructuur zoals autosnelwegen, kanalen en hoogspanningslijnen. De mogelijke invloed op woonzones is daarbij van essentieel belang, maar er moet ook rekening gehouden worden met o.a. luchtvaartcontrolezones, natuurgebieden, hoogspanningslijnen,

3 ondergrondse kabels en leidingen en uiteraard het potentieel voor windproductie voor de betreffende locatie. Er worden geen specifieke minimumafstanden tot bepaalde gebieden (vb. woonzones) opgelegd. De reden is omdat dit te arbitrair is en geen rekening houdt met de reële omstandigheden zoals windsnelheid, oriëntatie ten opzichte van de turbine, etc. Daarentegen wordt wél wettelijk vastgelegd wat de maximale hinder is die een woning mag ervaren door middel van objectieve en meetbare criteria zoals db(a) en uren slagschaduw. 4. Hoe verloopt het ontwikkelingstraject verder? Van zodra de geschikte locatie gekend is, wordt contact opgenomen met de eigenaars van de gronden. Indien er tot een overeenkomst gekomen wordt, kan het traject worden verdergezet. Om de inplantingslocaties te bepalen dienen er verschillende studies (natuur, veiligheid, productie, landschap, geluid en slagschaduw, luchtvaart) aangevat te worden om alle restricties van de projectzone in kaart te brengen. Op basis van deze resultaten kan bepaald worden waar de windturbines het beste geplaatst worden, rekening houdend met een zo gering mogelijk impact voor de omgeving. Gelijktijdig met de voorbereidingen van het vergunningsdossier wordt het project ook afgetoetst bij enkele belangrijke adviesverlenende instanties (Gemeente, Ruimte Vlaanderen, Agentschap Natuur en Bos, Onroerend Erfgoed, LNE, ). Van zodra het vergunningsdossier finaal is en de eerste pré-adviezen positief zijn, kan het project ingediend worden bij de bevoegde instanties. Het vergunningstraject wordt opgestart. Van zodra de nodige vergunning(en) zijn afgeleverd, kan de bouw van start gaan. 5. Maken windturbines lawaai? Er zijn 2 mechanismen die geluid produceren bij een draaiende windturbine; enerzijds is er een mechanisch geluid komende uit de gondel (de machinekamer) en anderzijds is er het geluid geproduceerd door de draaiende wieken. Door een verbeterd wiekmateriaal en efficiëntere isolatie van de machinekamer zijn windturbines vandaag heel wat stiller dan vroeger. Of het geluid van een turbine waarneembaar is, is afhankelijk van een aantal factoren zoals het achtergrondgeluid en de windsnelheid. Om de eventuele geluidshinder tot een aanvaardbaar niveau te beperken, legt de Vlaamse overheid geluidsnormen op. De geluidsnormen zijn plaatsgebonden en bijvoorbeeld strenger voor woongebieden dan voor bedrijventerreinen. Er wordt bovendien een onderscheid gemaakt tussen dag en nacht. Ter voorbereiding van de vergunningsaanvraag wordt het te verwachten geluidsniveau berekend om na te gaan of er aan de geldende normen wordt voldaan. Indien na de bouw toch zou blijken dat er niet wordt voldaan, worden de windturbines bijgesteld. Zo kan het bijvoorbeeld dat windturbines s nachts op verlaagd vermogen draaien om geen overlast te veroorzaken, ondanks het feit dat de hoeveelheid geproduceerde hernieuwbare energie dan lager ligt.

4 6. Wat met slagschaduw? De draaiende wieken van een windturbine kunnen een bewegende schaduw werpen, welke als hinderlijk ervaren kan worden. De Vlaamse overheid legt strenge normen op om deze overlast tot een aanvaardbaar niveau te beperken. Zo mag er op jaarbasis per slagschaduwgevoelig object (bv. een woning) nooit meer dan 8 uur slagschaduw zijn, en ook nooit meer dan 30 min per dag. De slagschaduw wordt voor elk object geregistreerd in een logboek door de exploitant. Om aan deze normen te voldoen, wordt de windturbine uitgerust met een slagschaduwdetector met stilstandregeling. Het systeem maakt gebruik van een lichtsensor (om te bepalen of het bewolkt is of niet), kent de stand van de zon (op basis van een zonnekalender) en kent de locaties van de woningen die mogelijk invloed kunnen ondervinden. Op basis van deze informatie kan de software bepalen of er al dan niet schaduw is in een bepaalde woning en indien de wettelijke norm bereikt is, wordt de turbine tijdelijk stilgelegd tot de zon verder aan de hemel staat en de schaduw de woning is voorbijgegaan. 7. Hebben windturbines nadelige gevolgen voor vogels en vleermuizen? Vogels en vleermuizen kunnen hinder ondervinden van windturbines. Enerzijds bestaat er het risico op aanvliegingen met de (draaiende) wieken, vaak met ernstige verwondingen of de dood tot gevolg. Anderzijds kunnen turbines lijden tot habitatverlies doordat de dieren de zone rondom de turbine gaan mijden. De vogelsterfte door windturbines bedraagt echter slechts 1-2% van het aantal vogels dat elk jaar in het verkeer omkomt. Om de impact op vogels en vleermuizen zo veel mogelijk te beperken is de locatiekeuze van doorslaggevend belang. Zo worden broed-, pleister-, rust- en doortrekgebieden zoveel mogelijk gemeden. Dergelijke gebieden worden gedetailleerd in kaart gebracht, onder andere door de projectontwikkelaars van windturbines aan de hand van vogeltellingen voorafgaand aan de vergunningsaanvraag. De inplanting in dergelijke gevoelige zones is echter niet bij voorbaat uitgesloten en kan onder bepaalde voorwaarden toegelaten worden. Soms worden er ook maatregelen genomen om turbines bij vleermuizenweer stil te leggen. 8. Wat met het landschap? Nogal wat Vlamingen hebben het idee dat het landschap rondom hen onveranderlijk is en moet zijn. Nochtans is het landschap continu in verandering. De meeste autowegen dateren nog maar uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Zelfs de meeste bossen in Vlaanderen zijn vaak niet veel ouder dan honderd jaar. Als we effectief een duurzaam energiesysteem willen realiseren tegen 2050, moeten we aanvaarden dat windturbines een onmiskenbaar deel zullen uitmaken van het Vlaamse landschap. In tegenstelling tot wat men vaak aanneemt, lijkt de toekomst in dat opzicht verrassend veel op het verleden: in 1850 stonden er in België nog windmolens die toen eveneens een wezenlijke bijdrage leverden aan het economische systeem (cf. graan-, olie-, papiermolens, ) Het spreekt voor zich dat het lukraak inplanten van windturbines geen wenselijke optie is. Dit is meteen de reden waarom een aantal provincies zijn gestart met de opmaak van een provinciaal windplan om zo richting te geven aan waar en hoe men windprojecten wenst te integreren in het landschap.

5 9. Hebben windturbines een effect op de waarde van nabijgelegen woningen? In discussies tussen voor- en tegenstanders van windontwikkeling komt vaak het argument naar voor dat windturbines in de buurt garant staan voor een lagere verkoopwaarde van de woning. Heel veel cijfermateriaal is hierover tot op heden nog niet voorhanden. Twee studies uit 2009 en 2013, die betrekking hebben op de situatie in de Verenigde Staten en gebaseerd zijn op de verkoopgegevens van meer dan woningen, kunnen in elk geval geen significant verband aantonen. Voor meer informatie zie: Waarom wordt windenergie gesubsidieerd? Elektriciteit uit windenergie is een relatief recente technologie die zich nog verder ontwikkelt. We mogen in de toekomst daarom nog efficiëntere en dus goedkopere turbines verwachten. Om nieuwe, duurzame technologieën echter vandaag al een kans te geven in de energiemarkt, hebben zowat alle overheden wereldwijd een ondersteuning uitgewerkt opdat windenergie kan concurreren met technologieën zoals aardgas- en steenkoolcentrales. Om voldoende te kunnen inspelen op snelle technologische evoluties is de steunregeling zodanig afgestemd dat windprojecten een afgesproken rendement halen in verhouding tot de investeringsrisico s. 11. Wat als de windturbines er staan en ik toch hinder ondervind? Bij hinder kunnen de omwonenden contact met Eneco opnemen via een speciaal hiervoor ingericht (gratis) telefoonnummer. Vervolgens maakt Eneco een afspraak en bespreekt samen met de omwonende de problematiek. Eveneens kan de omwonende zich wenden tot de Afdeling Milieu-inspectie. Deze komt ter plaatse de nodige metingen uitvoeren of vaststellingen doen om na te gaan of er inderdaad sprake is van overlast. De Milieu-inspectie heeft ook de bevoegdheid om de exploitant de nodige maatregelen te laten uitvoeren om de overlast te beëindigen, zelfs als dit het stilleggen van de overlast veroorzakende turbine betekent. 12. Welke rol speelt de gemeente in het ontwikkelingsproces? De gemeente organiseert het openbaar onderzoek in het kader van de vergunningsaanvragen. Dit geeft omwonenden de mogelijkheid om bezwaren in te dienen tegen het project. Het College van Burgemeester en Schepenen is daarnaast één van de adviesverlenende instanties in de vergunningsprocedure. Het verlenen van een negatief advies heeft echter niet automatisch tot gevolg dat een project geschrapt wordt. Het omgekeerde is ook waar, het verlenen van een positief advies op gemeentelijk niveau leidt niet automatisch tot het verlenen van de vergunningen.

6 Projectspecifieke vragen 1. Klopt het dat er in totaal 50 windturbines in de buurt van Riemst zullen komen te staan? Op dit moment loopt er maar één concreet dossier voor windturbines in Riemst, en dat zijn de drie windturbines in Millen langs de E313. Aangezien het Windplan Limburg ook nog andere zones langs de E313 ter hoogte van Riemst naar voren schuift als zijnde bij voorkeur geschikt voor de realisatie van windturbines bestaat de mogelijkheid dat er in de toekomst nog aanvragen zullen gebeuren. Zo werden er reeds 3 windturbines vergund in Genoelselderen/Membruggen, ter hoogte van de E313. De vergunning werd toegekend voor windturbines met een tiphoogte van 200m en een rotordiameter van 117m. 2. Klopt het dat er geen MER wordt opgesteld voor het project in Millen? Dit klopt. De regelgeving hieromtrent is zo opgebouwd dat er eerst een MER-screeningsnota wordt opgemaakt waarin de belangrijkste hindernissen beschreven worden. Op basis van deze nota beslist de vergunningverlenende overheid of er al dan niet een MER dient opgestart te worden. De MER screeningsnota kan men terugvinden in de aanvraag. In het geval van het project in Millen was er geen enkele aanleiding om een MER op te starten. 3. Worden dit de grootste, tot op heden, op land geplaatste windturbines? Sinds enige jaren is er een sterke technische evolutie aan de gang in de windenergiesector. De windturbines worden groter en hoger. Waar vroeger 150m tiphoogte de norm was, is er nu al enkele jaren een nieuwe norm van 180 tot 200m tiphoogte. Hetzelfde geldt voor de rotoren. De voornaamste reden om hogere turbines te plaatsen is het zo optimaal mogelijk benutten van de beschikbare ruimte, om zo een maximale energieproductie te bekomen. Dit is van primordiaal belang voor de vergunningverlenende overheid. Immers zijn er vandaag nog maar weinig zones geschikt voor het plaatsen van een windpark. Deze zones dienen zo optimaal mogelijk ingevuld te worden. Ter verduidelijking, de hinder van grotere machines blijft identiek aan deze van de kleinere exemplaren. In beide gevallen dient men dezelfde geluids- en slagschaduwnormen te respecteren. Ter illustratie: De momenteel in aanbouw zijnde turbines in Genoelselderen/Membruggen hebben een tiphoogte van 200m en een rotordiameter van 117m Ter hoogte van de transportzone in Meer zijn er reeds turbines gebouwd met een tiphoogte van 200m. 4. Welk type turbine zal uiteindelijk geplaatst worden in Millen? Het exacte windturbinemodel werd nog niet vastgelegd. In het vergunningsdossier wordt uitgegaan van een maximaal scenario. Er worden maximale afmetingen genomen zodat meerdere windturbinetypes kunnen geplaatst worden. De beste turbine voor deze locatie wordt pas later

7 bepaald in functie van de best beschikbare technologie op dat specifieke moment. Immers kan het zijn dat de definitieve vergunning pas verleend wordt binnen 1-2 jaar. 5. Hebben de geplande windturbines in Millen een nadelige invloed op de lokale akkervogels? Twee van de in Millen geplande windturbines staan ingeplant in gebied klasse 3 (groot risico) en één turbine staat ingeplant in klasse 2 gebied (risico), op basis van de risicoatlas vogels-windturbines van het INBO. Dit heeft inderdaad voornamelijk te maken met het voorkomen van akkervogels. Ter voorbereiding van het dossier werd een Natuurtoets uitgevoerd door een erkende expert. Ter ondersteuning werden ook vogel- en vleermuizeninventarisaties opgestart (door Natuurpunt). Aangezien Eneco de windturbines in akkervogelgebied wenst te plaatsen, acht de overheid het belangrijk dat het ingenomen gebied ook gecompenseerd wordt. Eneco dient daarvoor compensatiemaatregelen te treffen welke inhouden dat er elders akkervogelgebied zal worden ingericht. Voor het project in Millen zal elders 4ha aan compensatiegebied ingericht worden. Het gebied zal worden ingericht met houtkanten, met het oog op beschutting/broedgelegenheid, en zo beteeld worden dat het voorziet in zomer- en wintervoedsel. 6. Staan de geplande turbines in Millen te dicht bij bewoond gebied? De windturbines bevinden zich nabij de 3 woonkernen van Elst, Millen en Val-Meer. De afstanden tot de dichtstbijzijnde woningen van deze woonkernen zijn respectievelijk 450 m, 750 m en m. Het centrum van Millen ligt op een afstand van m. Het centrum van Elst ligt op een afstand van 700 m. In Vlaanderen gelden er geen afstandsnormen, enkel emissienormen. Zo mag elke woning maar een maximaal aantal geluid en slagschaduw ontvangen, zoals bepaald in VLAREM. Indien aan deze normen kan voldaan worden, argumenteert de overheid dat de hinder aanvaardbaar is. Deze normen zijn bindend voor de exploitanten van windturbines. Hinder ten gevolge van windturbines kan zich voordoen onder de vorm van geluid en slagschaduw. Met betrekking tot geluid mag elke woning in woongebied maximaal 39 db(a) (avond/nacht) ontvangen. Voor woningen in landbouwgebied is de norm 43 db(a) (avond/nacht). Met betrekking tot slagschaduw geldt voor alle woningen een maximum van 30min per dag en 8u per jaar. Om deze normen te respecteren wordt een slagschaduwkalender in de turbines geplaatst, welke rekening houdt met alle woningen binnen de invloedszone. De slagschaduwkalender dient ook, op verzoek, overgemaakt te worden aan de vergunningverlenende overheid. De vergunningsaanvraag bevat de resultaten van de studies met betrekking tot geluid en slagschaduw, welke aantonen dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat de geplande windturbines niet aan de normen kunnen voldoen.

8 7. Hoe kan ik deelnemen aan het project en welke voordelen heeft dit? Inwoners van Riemst en omstreken zullen via de energiecoöperatie Bronsgroen op een directe manier kunnen participeren. Door te investeren word je ook aandeelhouder van het project. Tegenover deze investering staan een aantal voordelen: Een dividend op het geïnvesteerde kapitaal: tussen 2 en 3 % (de Algemene Vergadering van Bronsgroen beslist hier jaarlijks over). Aangezien dit via een erkende coöperatieve vennootschap gaat, ben je vrijgesteld van het betalen van roerende voorheffing zolang het uitbetaalde bedrag kleiner is dan 170euro; Ondersteuning door Bronsgroen bij het energiezuinig maken van je eigen woning: door middel van advies en/of voorfinanciering (waarbij je woning dus energiezuinig kan worden zonder dat daarvoor zelf het kapitaal voor op de tafel gelegd moet worden). Als inwoner van Riemst krijgt u bovendien een forfaitaire korting op uw factuur voor elektriciteit, als u klant wordt of bent bij Eneco. 8. Zijn er ook voordelen voor de gemeenschap? Bronsgroen wil gebouwen met een publieke functie (eerst in Millen, daarna in andere dorpen in Riemst) energiezuinig maken door er de nodige investeringen in te doen. Na de investeringen door Bronsgroen zullen de dorpsschool en de parochiezaal een significant lagere energiefactuur krijgen en zo de uitgespaarde euro s investeren in andere nuttige projecten zoals vb. schoolreizen en -materiaal, of lagere kosten voor de gebruikers van de parochiezaal. Bronsgroen staat bovendien open voor suggesties naar andere gebouwen toe. Bronnen: