Doel. Inhoud: Algemeen Doel Toepassingsgebied Indicaties Contra indicaties Definities Aard van de handeling Benodigd materiaal

Transcriptie

1 Doel Het doel van een Externe Lumbaaldrain (ELD) is het draineren van liquor via een opvangzak buiten het lichaam van de patiënt, wanneer de natuurlijke circulatie verstoord is. Het doel van dit document is het bundelen van alle zorg rondom de ELD. Inhoud: Algemeen Doel Toepassingsgebied Indicaties Contra indicaties Definities Aard van de handeling Benodigd materiaal : Assisteren bij het inbrengen van de ELD Bepalen en controleren van de ophanghoogte van het drainagesysteem ledigen opvangreservoir Afklemmen van de ELD o Transport Verzorgen van de insteekopening Vervangen van de liquorzak Assisteren bij afname liquormonster Assisteren bij het inspuiten van medicatie door de neurochirurg Mobiliseren van de patiënt met ELD Controles Aandachtspunten in de zorg voor de patiënt met een ELD Controle patiënt na het inbrengen van/ met een ELD o Frequentie controles Controle van de ELD o Functioneren van de ELD o Controle liquor o Controle drempelhoogte o Controle fixatie o Controle insteekopening Controle patiënt na verwijderen ELD Complicaties bij een ELD Risico's van een ELD Alarmering/ overleg met arts Opmerkingen Voorlichting aan een patiënt met een ELD CIV

2 Toepassingsgebied Intensive care, medium care, verpleegafdeling neurochirurgie Indicatie De indicaties voor het inbrengen van een externe lumbaaldrain worden door de neurochirurg bepaald. Mogelijke indicaties voor het inbrengen van een ELD zijn: een verslechterend neurologisch beeld op basis van verhoogde intracraniële druk door communicerende hydrocephalus preventie of behandeling van liquorlekkage t.g.v. operatie of trauma tijdelijke drainage ter vervanging van een mogelijk geïnfecteerde drain bij een patiënt die afhankelijk is van een interne liquordrain proefbehandeling voordat de beslissing wordt genomen om wel of niet tot interne drainage over te gaan TEVAR procedure Contra-indicatie De eventuele contra-indicaties voor het inbrengen van een externe lumbaaldrain worden door de neurochirurg bepaald. Factoren die kunnen bepalen dat geen ELD wordt ingebracht zijn: het ontbreken van een goede indicatie behandeld worden met antistolling (relatieve contra-indicatie) Intracraniële ruimte-innemende processen lumbale liquorruimte is niet toegankelijk voor drainage (bijvoorbeeld spina bifida) Definities ELD: Externe Lumbaal Drain ICP: Intracraniële druk TAVAR: Thoracic Endovascular Aneurysm Repair Aard van de handeling Hier wordt beschreven hoe te handelen en wat te observeren en controleren bij de patiënt met een ELD. Benodigd materiaal Zie onder werkwijze per onderdeel welk materiaal nodig is. Om infecties te voorkomen is het in ieder geval van belang schoon en/of steriel te werken. Handhygiene volgens protocol. Assisteren bij het inbrengen van de ELD Het inbrengen van een ELD wordt gedaan door de (assistent)neurochirurg. Twee verpleegkundigen assisteren bij de procedure. Een verpleegkundige assisteert bij het positioneren van de patiënt. Voorkeurshouding is op de linker zij met opgetrokken knieën en kin op de borst (zogenaamde foetushouding). Let er hierbij op dat de knieen en voeten van de patient op elkaar liggen zodat de benen gelijk opgetrokken zijn. De tweede verpleegkundige assisteert de (assistent) neurochirurg tijdens de procedure. Materiaal 1 celstof matje 2 steriele doeken

3 10 steriele gazen (10x10 cm) 1 spuit 10 ml Nacl 0,9% 10 ml 1 optreknaald (16G) 1 subcutaan naald (25G) Jodiumtinctuur 1% Lidocaïne 1% 10 ml (lokale verdoving). 1 paar steriele handschoenen 1 steriele jas Mondmaskers en OK-mutsen 1 set epidurale anesthesie (Epiduraal anesthesie Set G18 softtip) 1 liquoropvangsysteem (external liquor drainage monitoring system) 1 driewegkraantje ELD bevestigingsmeter met paal 1 tegaderm (10x12 cm) 2 x duoderm (10x10 cm) Fixomull-stretch (10 cm breed) Disposable drukmeetsysteem 2 liquorbuizen Maak een order in EPIC aan voor laboratorium en patiëntstickers Bloedbuizen iom neurochirurg Arts licht de patiënt in over de reden en de procedure van het inbrengen van de lumbaaldrain. ELD wordt ingebracht op patiëntenkamer/afdeling met een steriel werkveld. Handhygiëne volgens protocol. 1 verpleegkundige helpt de patiënt in de goede houding te blijven liggen door de patiënt vast te houden in knieholte en nek. Na het inbrengen van de drain en de fixatie hiervan, kan deze houdingsondersteuning worden gestopt. De (assistent)neurochirurg bepaalt de plaats van punctie bij voorkeur de tussenruimte van L4-5, L3-4 of L5-SI en tekent deze af. Assisteer de (assistent) neurochirurg bij het inbrengen/ aansluiten van de ELD, eventueel het meten van de intracraniele druk en het afnemen van liquormonsters. Na het aansluiten van het ELD systeem hang het systeem aan de ELD bevestigingspaal. Stel deze in op de juiste afgesproken hoogte, zet beide kraantjes open en controleer het functioneren. Positioneer de patiënt het 1 e uur op de rug. Zorg dat de liquorbuisjes naar de betreffende laboratoria worden gebracht Na het inbrengen: controleer de vitale en neurologische parameters van de patient. Bepalen en controleren van de ophanghoogte van het drainagesysteem De ELD wordt na het inbrengen aangesloten op het ELD systeem. Het bestaat uit een liquor opvangreservoir met opvangzak. Het systeem wordt altijd aan een daarvoor speciaal gemaakte bevestigingspaal met hoogtemeter opgehangen. Zie foto 1. Let op dat je de juiste paal gebruikt (de ELD paal heeft geen waterpas!) De bevestigingspaal moet aan het bed geklemd zijn om ervoor te zorgen dat, indien het bed in hoogte verandert, het drainage systeem ten opzichte van de patiënt ongewijzigd blijft. Zie foto 1.

4 De drempelhoogte van de drainage wordt bepaald door de (assistent)neurochirurg. Dit is een medische opdracht en wordt als zodanig in het EPD vastgelegd. De hoogte waarop het drainagesysteem hangt is bepalend voor de mate van afvloed van de liquor en wordt altijd afgesproken in centimeter H2O. Het nulpunt (0cm H2O) wordt ook wel 'matrashoogte' genoemd. Als in de order wordt beschreven dat de ELD op 'matrashoogte' moet hangen, moet de drain dus op 0cm H2O hangen. Ongeacht op welk soort matras de patiënt ligt! Op foto 1 hangt het ELD systeem op 0cm H20. Als de drain op de juiste hoogte is opgehangen wordt de drain geopend. Let erop dat beide kraantjes open zijn! Zie controles. Foto 1 ledigen opvangreservoir: Draai het dichtstbijzijnde kraantje naar het reservoir toe dicht

5 Open het kraantje dat onder het reservoir zit en laat het reservoir leeglopen in het zakje (zie foto 1) Zet het onderste kraantje weer dicht Open het kraantje naar het reservoir toe Controle liquor a 2 uur. Na inbrengen ELD frequenter, zie frequentie controles. Noteer bevindingen in het EPD. Bij verandering van kleur naar geel/ troebel/ rood dient de dienstdoende arts gewaarschuwd te worden. Afklemmen van de ELD Bij iedere verandering in houding van de patiënt en bij een bronchiaal toilet moet de drain m.b.v. het kraantje het dichtst bij het opvang reservoir worden afgesloten. Zie foto 1. Dit dient zo kort mogelijk te gebeuren, maar nooit langer dan 30 minuten. Sluit het ELD systeem af d.m.v. het kraantje dichtbij het reservoir (zie foto 1) Maak bij het dicht zetten van de drain gebruik van een geheugensteun: het klemmen van een kocher op je uniform en een digitale eierwekker met akoestisch alarm die na 10 minuten af gaat Als je samen met een collega bij de patiënt staat zeg dan ik klem nu de drain af (en stel de eierwekker in op 10 minuten), attendeer mij erop dat ik de drain weer open zet als de patiënt in de juiste houding ligt Wanneer de patiënt in de juiste houding ligt, controleer de ophanghoogte van het ELD systeem zoals afgesproken in EPD Open het systeem Controleer na openen op juist functioneren en controleer de vitale en neurologische parameters van de patiënt. Indien tijdens het afklemmen zich wijzigingen voordoen die gerelateerd kunnen worden aan intracraniële drukstijging, moet de drain direct worden ontklemd en dient de observatie direct gemeld te worden aan de dienstdoende arts. Controleer na het ontklemmen van de ELD op juist functioneren en controleer de vitale en neurologische parameters van de patiënt. Afklemmen van de ELD tijdens transport Als een patiënt voor een onderzoek vervoerd moet worden zet de verpleegkundige het drainagesysteem voor vervoer dicht en opent deze bij aankomst in de onderzoeksruimte en/of bij terugkomst op de afdeling. Maak bij het dichtzetten van de drain altijd gebruik van een geheugensteun: het klemmen van een kocher op je uniform en een digitale eierwekker met akoestisch alarm die na 30 minuten af gaat. De drain mag in geen geval langer dan 30 minuten worden afgeklemd. Wanneer de drain niet binnen 30 minuten geopend kan worden dient (bij voorkeur vooraf) overleg plaats te vinden met de dienstdoende arts. De begeleidende verpleegkundige is altijd verantwoordelijk voor het afklemmen en openen van de drain. Bespreek het open/dicht zetten van de ELD tijdens de briefing/debriefing. Het verzorgen van de insteekopening Na het inbrengen van de ELD wordt de insteekplaats steriel afgedekt door de (assistent)neurochirurg.

6 Het afdekmateriaal wordt alleen verwijderd als dit vies is, doordrenkt of loslaat. Als dit het geval is, wordt de (assistent) neurochirurgie gebeld om deze te vervangen. Hierbij wordt er geassisteerd door de verpleegkundige. Materiaal tegaderm (10x12 cm) 1 paar onsteriele handschoenen 1 paar steriele handschoenen 2 steriele gaasjes 5x5 cm desinfectans isopropylalcohol 70% celstof matje 2 duoderm plakken (10x10 cm) Fixomull-stretch (10 cm breed) Handhygiëne volgens protocol. Sluit het ELD systeem af middels het kraantje op het drainagesysteem het dichtst bij het opvangreservoir. Maak bij het dicht zetten van de drain gebruik van een geheugensteun; klem een kocher op je uniform en stel een digitale eierwekker met akoestisch alarm in die na 10 minuten af gaat Positioneer de patiënt in zijligging. Plaats een celstof matje achter de rug van de patiënt ter hoogte van de draininsteekopening. Assisteer de (assistent)neurochirurg tijdens het verwijderen en aanbrengen van het afdekmateriaal. Noteer de bevindingen op het wondformulier in het EPD. Vervangen van de liquorzak Als de liquordrainage opvangzak vol is, wordt deze door een nieuwe steriele opvangzak vervangen. Om risico van contaminatie te voorkomen wordt de zak pas vervangen als deze (bijna) vol zit. Het liquordrainage systeem mag door een verpleegkundige alleen worden ontkoppeld ter plaatse van de opvangzak. Meer proximaal mag er geen ontkoppeling plaatsvinden. Materiaal 2 paar onsteriele handschoenen steriel afsluitdopje desinfectans isopropylalcohol 70% 2 steriele gaasjes nieuwe liquordrainage opvangzak Handhygiëne volgens protocol. ELD afsluiten middels het kraantje het dichtst bij het opvangreservoir (ter voorkoming van een open verbinding). Zorg ervoor dat het onderste kraantje tussen het opvangreservoir en de opvangzak ook dicht staat Maak bij het dicht zetten van de drain gebruik van een geheugensteun; klem een kocher op je uniform en stel een digitale eierwekker met akoestisch alarm in die na 10 minuten af gaat Handhygiëne volgens protocol. Trek onsteriele handschoenen aan. Giet desinfectans op 2 steriele gaasjes. Desinfecteer het aansluitpunt van de zak en het systeem 5 cm rondom het aansluitpunt met een steriel gaasje met desinfectans.

7 Handhygiëne volgens protocol. Trek schone onsteriele handschoenen aan. Pak het systeem bij het gedesinfecteerde deel vast. Ontkoppel de zak van het systeem. Desinfecteer het aansluitpunt opnieuw. Sluit de nieuwe zak aan. Open het kraantje van het drainagesysteem. Controleer de ELD op juist functioneren. De volle zak afgesloten in een risicocontainer deponeren. Assisteren bij afname van liquormonster Afname van een liquormonster wordt uitgevoerd door de (assistent)neurochirurg. De verpleegkundige assisteert bij deze handeling. Voor een goede beoordeling van het liquormonster is het voor sommige bepalingen nodig om de waarde te kunnen vergelijken met de heersende serumconcentratie in het bloed. Voor de bepaling van de bloedglucose wordt op de IC/MC de hemocue gebruikt. Materiaal 2 liquorbuizen Order in EPD met Labbepalingen/ sticker voor het lab uitprinten 1 paar onsteriele handschoenen 1 paar steriele handschoenen 3 steriele gaasjes 5x5 cm 1 steriel gaas 10x10 cm desinfectans isopropylalcohol 70% 2 steriele spuiten 10 ml Steriel wit afsluitdopje Eventueel 1 stolbuis 4 ml (=droge bloedbuis met rode/bruine dop) (nodig voor de meeste bepalingen in het bloed) Glucose bepaling m.b.v. Hemocue Handhygiëne volgens protocol. Assisteer de arts bij het afnemen van het liquor monster. De arts zet het kraantje wat het dichtst bij de patiënt zit naar de opvangzak toe dicht en trekt via dit kraantje de liquor op. De arts vult de liquorbuizen die de verpleegkundige vasthoudt. De arts desinfecteert het dopje en kraantje opnieuw met een steriel gaasje met desinfectans en plaatst een steriel dopje op het kraantje. De arts opent de kraantjes weer. Controleer de ELD op juist functioneren. Noteer de hoeveelheid liquor die is afgenomen in EPD. Afhankelijk van de gewenste bepaling van liquor moet direct na afname van de liquor, bloed worden afgenomen ter vergelijking van de heersende serumconcentratie. Rapporteer de verrichting en de hoeveelheid afgenomen liquor in EPD. Assisteren bij inspuiten van medicatie Inspuiten van medicatie via de drain dient te gebeuren door (assistent) neurochirurg. De verpleegkundige assisteert bij deze handeling.

8 De medicatie wordt in het EPD (MTR) VTGM gereed gemaakt en dubbel gecontroleerd door de verpleegkundige. Materiaal 1 paar onsteriele handschoenen 1 paar steriele handschoenen desinfectans isopropylalcohol 70% 3 steriele gaasjes 5x5 cm 1 steriel gaas 10x10 cm afgesproken medicatie. De medicatie wordt VTGM en dubbel gecontroleerd in door de verpleegkundige in EPD 5 ml NaCl 0,9% steriele spuit 5 ml optreknaald Steriel wit afsluitdopje Handhygiëne volgens protocol. Teken de medicatie af in MTR (EPD) Assisteer de (assistent) neurochirurg bij het steriel inspuiten van de intrathecale medicatie. Dit wordt ingespoten bij het kraantje dichtbij de patiënt. Na het inspuiten van de medicatie blijft het kraantje naar het drainagesysteem 30 minuten dicht staan om te voorkomen dat de medicatie meteen weer in de opvangzak loopt. Noteer in EPD de tijd waarop het kraantje is dichtgezet Zorg voor een geheugensteun zoals het plaatsen van een kocher op je uniform en maak gebruik van een digitale eierwekker met akoestisch alarm zodat er niet vergeten wordt de drain weer te openen binnen 30 minuten. Verpleegkundige opent na 30 minuten het kraantje! Noteer dit in EPD Controleer na openen het functioneren van de ELD en de vitale en neurologische parameters van de patiënt. Mobiliseren van patiënt Ten aanzien van mobilisatie is toestemming nodig van een (assistent)neurochirurg. Het mobilisatiebeleid en de opdracht hiertoe van de arts wordt genoteerd in het EPD.Er dient uit veiligheidsoverwegingen terughoudendheid in acht te worden genomen. Bij bedrust drainhoogte instellen op de door de (assistent) neurochirurgie afgesproken hoogte. 1. Indicatie voor ELD i.v.m. craniaal liquorlek: o Bedrust met hoofdeinde vlak of geëleveerd tot max. 30 met kussen. o Geen mobilisatie toegestaan. 2. Indicatie voor ELD i.v.m. spinaal liquorlek: o Bedrust met hoofdeinde vlak met kussen. o Geen mobilisatie toegestaan. 3. Andere indicatie voor een ELD: o Bedrust met hoofdeinde geëleveerd tot max. 30 met kussen. o Mobiliseren geverticaliseerd tot zittende houding op bed of op zittend op de bedrand m.b.v. twee verpleegkundigen is toegestaan gedurende maximaal 30 minuten en met een frequentie van maximaal 3 maal per 24 uur afhankelijk van neurologische en cognitieve toestand van patient én met toestemming van de (assistent) neurochirurgie. Gedurende deze mobilisatie wordt de drain dichtgezet.

9 Verticaliseren en mobiliseren mag in stabiele fase met toestemming van de (assistent) neurochirurg maximaal 3 maal per dag gedurende maximaal 30 minuten, met afgesloten drain. Patiënten mogen tot op de bedrand, let op de patiënt mag niet uit bed! Mobiliseren wordt altijd uitgevoerd door twee verpleegkundigen (of fysiotherapeut en verpleegkundige) waarbij extra aandacht geschonken wordt aan het voorkomen van dislocatie en sneuvelen van de ELD. verticaliseren en mobiliseren op de bedrand: De arts maakt een order in EPD m.b.t. het mobilisatiebeleid De verantwoordelijke verpleegkundige zet het kraantje dichtbij het reservoir dicht (foto 1) Zorg voor een geheugensteun, plaats een kocher op je uniform en maak gebruik van een digitale eierwekker met akoestisch alarm zodat er niet vergeten wordt de drain weer te openen binnen 30 minuten Verticaliseer of mobiliseer de patiënt op de bedrand Leg na maximaal 30 minuten de patiënt weer in bed in de juiste houding, hoofdeinde maximaal 30 graden omhoog Controleer de drempelhoogte van de ELD en open de drain (controleer of beide kraantjes open zijn) Controleer de ELD op juist functioneren en controleer de vitale parameters van de patiënt Noteer altijd de tijden van mobilisatie in EPD Let op! Indien de patiënt tekenen laat zien die geduid kunnen worden bij mogelijke intracraniële drukverhoging dient de patiënt direct terug in bed gelegd te worden, hoofdeinde 30 graden, de drain op juiste hoogte instellen en openen. Controleer de ELD op juist functioneren. Mobilisatie verpleegafdeling neurochirurgie: Externe liquordrain; C2N; DocumentID Het verwijderen van de ELD De ELD wordt door de (assistent)neurochirurg verwijderd en afgedekt met een steriel gaasje. De verpleegkundige assisteert de arts hierbij. Het afdekken van de wond dient net zo lang te gebeuren totdat de wond niet meer lekt. Materiaal 2 paar onsteriele handschoenen 1 steriel gaasje 5x5 cm hechtpleister celstof matje Handhygiëne volgens protocol. Positioneer de patiënt in zijligging. Arts verwijdert verbandmateriaal en ELD. Inspecteer de wond. Arts verbindt de insteekopening met een steriel gaasje. Patiënt ligt het eerste uur in rugligging en mag daarna in voorkeurshouding. Controleer de vitale en neurologische parameters Noteer de bevindingen op het wondformulier in het verpleegkundig dossier. Op de verpleegafdeling wordt er meestal vooraf een challenge van 24 uur gedaan.

10 Controles Observatie en Controles Controles volgens de ABCD methode bij de patient met of na inbrengen van een ELD. Alle controles en observaties worden in het EPD genoteerd. Aandachtspunten in de zorg voor de patiënt met een ELD Houding van de patiënt in bed, bedrust met hoofdeinde maximaal 30ºelevatie. Wisselhouding/ -ligging is toegestaan, bij deze houdingsverandering wordt de drain dichtgezet. De patiënt mag indien mogelijk in deze platte bedrusthouding zelf draaien in bed. ELD afsluiten m.b.v. het kraantje dichtbij het reservoir bij drukverhogende momenten bij verpleegkundige of medische zorg zoals verandering van houding, bronchiaal toilet, verzorging en transport van de patiënt, overplaatsing op een ander bed, etc. Maak gebruik van een geheugensteun in de vorm van een kocher die je op je uniform bevestigd en een digitale eierwekker die een akoestisch alarm geeft na 10 minuten De ELD dient zo kort mogelijk dicht gezet te worden en maximaal 30 minuten! Voorkom onrust, hierdoor kan de drain harder gaan lopen Op de IC/MC mag de patiënt met toestemming van de arts maximaal 3 maal daags maximaal 30 minuten verticaliseren of op de rand van het bed zitten met afgesloten drain Verpleegafdeling: aanvullende afspraken Controle patiënt na inbrengen ELD Ademhalingsfrequentie en -patroon Saturatie Bloeddruk Hartfrequentie; Bewustzijnsscore 2.0 / Glasgow Coma Scale Pupilreactie Oogstand en oogbewegingen Kracht extremiteiten Temperatuur Liquor (productie, kleur, aspect) (1) Frequentie controles op de IC/MC: Eerste 6 uur na inbrengen à half uur Indien stabiel 2 uur lang à 1 uur Indien stabiel à 2 uur Overige controles: Afgesproken hoogte van het ELD systeem Controle of beide kraantjes van het ELD systeem open staan Frequentie: Bij aanvang van de dienst en na elke manipulatie en houdingsverandering van de patiënt Controle insteekopening (zwelling, lekkage, ontstekingsverschijnselen) Frequentie: Na inbrengen eerste 4 uur a 1 uur, daarna 1x bij aanvang van de dienst

11 Let op. Bij transport van de ok naar de IC/MC worden twee kraantjes van de ELD dicht gezet, zet beide kraantjes open bij aankomst IC/MC. Controle drainage systeem Functioneren: De ELD moet altijd liquor produceren. Pulsaties zijn bij een ELD niet altijd zichtbaar. Als dit niet het geval is, controleer of de kraantjes open staan, of er geen knik in het systeem zit en of er geen sprake is van lekkage. Als deze oorzaken zijn uitgesloten raadpleeg de arts Controle van de liquor op hoeveelheid, kleur en aspect en ledig de opvangkamer elke 2 uur. De ELD mag maximaal 20 ml/ uur produceren. Veelal wordt er door de neurochirurg afgesproken hoeveel de ELD maximaal mag produceren. Als het opeens heel veel meer of minder produceert overleg dan met de arts. Controleer dan eerst het functioneren van de ELD, het systeem op knikken, de hoogte van de drain en ga na of er wellicht veel drukverhogende momenten zijn geweest waardoor de ELD zoveel meer heeft geproduceerd. Liquor is normaal helder en kleurloos. Bij veranderingen van kleur naar geel/troebel/rood waarschuw de dienstdoende arts. Noteer de bevindingen elke 2 uur in EPD De drempelhoogte van de ELD is bepalend voor de mate van afvloed van de liquor. De hoogte wordt altijd in cm H2O afgesproken door de (assistent)neurochirurg en als order in EPD gezet. Bij volwassenen zal de drempelhoogte veelal cm H2O zijn. Er wordt veelal gesproken van de hoogte vanaf matrashoogte. Matrashoogte staat gelijk aan 0 cm H2O, onafhankelijk van het soort matras. Fixatie: Controleer de insteek van de drain op juiste fixatie van het systeem. Zo niet raadpleeg de arts. Controleer de insteekopening op subcutane zwelling, ontstekingsverschijnselen en lekkage van liquor langs het systeem. Indien dit aanwezig is waarschuw de dienstdoende arts. Verpleegafdeling neurochirurgie, controle bij drain challenge: Externe liquordrain; C2N; DocumentID Controle patiënt na verwijderen ELD De ELD wordt verwijderd door de (assistent)neurochirurg en de wond wordt afgedekt met een steriel gaas. Controles: De eerste 8 uur à 2 uur het bewustzijn controleren volgens de Bewustzijnsscore 2.0/ Glasgow Coma Scale. Na deze periode van 8 uur dient gecontroleerd te worden volgens voorschrift arts. 1x per 8 uur wond controle op lekkage, zwelling en ontstekingsverschijnselen. Dit voorschrift geldt zolang er nog vocht uit de wond komt. Na controle een nieuw steriel gaasje op de wond. Als de wond droog is 1x per dag controle tijdens de ochtend verzorging. Noteer de bevindingen in EPD Complicaties De volgende complicaties kunnen zich voordoen: Liquorlekkage langs de drain Infectie Subduraal hematoom/hygroom bij te snelle afvloed van liquor Spinaal hematoom Inklemmen Liquorpocket

12 Risico De volgende risicofactoren bij het gebruik van een ELD zijn bekend: Transport van een patiënt met een ELD Veelvuldig hoesten door patiënt met een ELD (te snelle afvloed van liquor) Motorische onrust van patiënt met een ELD (te snelle afvloed van liquor en risico op dislokatie drain) Te veel of te weinig drainage van liquor Onbedoeld afklemmen van de ELD/ kraantjes vergeten open te zetten na transport of handeling Overleg met arts De neurochirurg dient gewaarschuwd te worden: Indien de drain niet meer functioneert Bij veranderingen in vitale functies van de patiënt Bij neurologische veranderingen Bij duidelijke veranderingen in de hoeveelheid liquor die afloopt Bij veranderingen in het aspect en kleur van de liquor Bij lekkages van liquor Bij niet goed gefixeerde drain Bij verontreiniging van het fixatiemateriaal De IC arts neemt indien nodig contact op met de neurochirurg. Opmerkingen Voorlichting aan een patiënt met een ELD Het is belangrijk de procedures (t.a.v. houdingsveranderingen en af- en ontklemmen van het drainagesysteem) uit te leggen aan de patiënt zodra deze wakker en coöperatief is. Ook is het belangrijk dit uit te leggen aan de familie en naasten (zeker bij kinderen). Ander personeel dat betrokken is bij de behandeling of de verzorging van de patiënt wordt uiteraard ook over de procedures geïnformeerd. CIV Bij vragen of onduidelijkheden over de ELD of training on the job neem laagdrempelig contact op met de CIV verpleegkundige van C1c * Literatuur/bronnen 1. Woodward S, Addison C, Shah S, Brennan F, MacLeod A, Clements M. Benchmarking best practice for external ventricular drainage. Br J Nurs 2002 Jan 10;11(1): Arbour R. Intracranial hypertension: monitoring and nursing assessment. Crit Care Nurse 2004 Oct;24(5):19-6, Pope W. External ventriculostomy: a practical application for the acute care nurse. J Neurosci Nurs 1998 Jun;30(3): Wisinger D, Mest-Beck L. Ventriculostomy: a guide to nursing management. J Neurosci Nurs 1990 Dec;22(6): Werkgroep infectiepreventie. drains Ref Type: Generic 6. Bisnaire D, Robinson L. Accuracy of levelling intraventricular collection drainage systems. J Neurosci Nurs 1997 Aug;29(4): Vanore ML. Care of the pediatric patient with brain injury in an adult intensive care unit. Crit Care Nurs Q 2000 Nov;23(3):38-48.

13 8. Wyllie P. Paediatric head injuries: a literature review. J Trauma Nurs 1998 Oct;5(4): Terry D, Nisbet K. Nursing care of the child with external ventricular drainage. J Neurosci Nurs 1991 Dec;23(6): Josephson L. Management of increased intracranial pressure: a primer for the non-neuro critical care nurse. Dimens Crit Care Nurs 2004 Sep;23(5): Marcoux KK. Management of increased intracranial pressure in the critically ill child with an acute neurological injury. AACN Clin Issues 2005 Apr;16(2): Bullock R, Chesnut RM, Clifton G, Ghajar J, Marion DW, Narayan RK, et al. Guidelines for the management of severe head injury. Brain Trauma Foundation. Eur J Emerg Med 1996 Jun;3(2): Hoefnagel D, Dammers R, Ter Laak-Poort MP, Avezaat CJ. Risk factors for infections related to external ventricular drainage. Acta Neurochir (Wien ) 2008 Mar;150(3): Cummings R. Understanding external ventricular drainage. J Neurosci Nurs 1992 Apr;24(2): March K. Intracranial pressure monitoring: why monitor? AACN Clin Issues 2005 Oct;16(4): Ng I, Lim J, Wong HB. Effects of head posture on cerebral hemodynamics: its influences on intracranial pressure, cerebral perfusion pressure, and cerebral oxygenation. Neurosurgery 2004 Mar;54(3):593-7.