Infiltratie onderzoek en waterparagraaf De Wal, Arcen

Transcriptie

1 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf De Wal, Arcen Opdrachtgever Heijmans Woningbouw B.V. Graafsebaan JT Rosmalen Projectnummer Aeres Milieu projectnummer AM17230 Status rapport Concept Contactgegevens Aeres Milieu B.V. Postbus KA ROERMOND (t) Autorisatie Opsteller rapport: paraaf datum Dhr. M. Vrolix, bc. 13 juni 2017 Kwaliteitscontrole: paraaf datum Ing. T.K.P.G. Thijssen 13 juni 2017

2 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING 2 1. INLEIDING 3 2. WATERBELEID Waterbeleid Provinciaal beleid Waterschapsbeleid Gemeentelijk beleid Overleg INFILTRATIEONDERZOEK Algemeen Veldmetingen Opzet Uitvoering, resultaten en interpretatie Open-end-tests Porchet-tests Samenvatting en conclusies WATERPARAGRAAF Inleiding Watersystemen Grondwater Oppervlaktewater Hemelwater Afvalwater Overige aspecten ALGEMENE UITGANGSPUNTEN Algemeen Milieuhygiënische voorwaarden Overige randvoorwaarden AFWEGING EN REALISATIE OVERIGE AANDACHTSPUNTEN 16 Bijlagen: 1 Topografische overzichtskaart 2 Kadastrale situatie 3 Situatietekening onderzoekslocatie met meetpunten en fotostandplaatsen 4 Boorprofielen en zintuiglijke waarnemingen 5 Foto s onderzoekslocatie 6 Tekening toekomstige situatie 7 Overzicht geraadpleegde literatuur

3 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 SAMENVATTING Algemeen Opdrachtgever : Heijmans Projectnummer : AM09200/AM17230 Soort onderzoek : infiltratiemeting en opstellen waterparagraaf Plangebied : Wal, Arcen Gemeente : Arcen en Velden Kadastrale registratie : Sectie D, nrs. 1081,1087, 1089, 1090, 2373 en 2375 Peil maaiveld : circa 15,6-16 meter + NAP Coördinaten (RD stelsel) : X = / Y = Oppervlakte studiegebied : circa m 2 Peil grondwater : circa 13 m + NAP Waterschap : Limburg Huidig bestemmingsplan : Arcen Dorp, 2005 Huidig gebruik plangebied : braakliggend na sloop bebouwing Toekomstig gebruik plangebied : nieuwbouw woningen Conclusie en aanbevelingen Infiltratieonderzoek Uit het infiltratieonderzoek is gebleken dat infiltratie van neerslag ter plaatse mogelijk is. De onverzadigde doorlatendheid ter plaatse is bepaald door in zeven peilfilters, in totaal veertien tests uit te voeren. Op grond van de gecombineerde testresultaten wordt geconcludeerd dat de bodem-doorlatendheid op de locatie geschikt is voor de (oppervlakte) infiltratie van neerslag. Het resultaat is groter dan de limietwaarde van 0,42 meter per dag voor (redelijke) infiltratie. Als wordt overgegaan tot infiltratie, dan wordt op basis van de veld- en literatuurgegevens aanbevolen bij het dimensioneren van de infiltratievoorziening uit te gaan van een doorlatendheid van 1 meter/dag. Waterparagraaf Uit de rapportage blijkt dat de realisatie van het project geen knelpunten oplevert wat betreft de in dit rapport behandelde aspecten. Afkoppeling van daken, ontsluitingsweg en parkeerplaatsen binnen het plangebied is verplicht en eenvoudig te realiseren bij nieuwbouw. Door de planontwikkeling bedraagt het totaal verhard oppervlak ca m 2. Hergebruik van hemelwater is geen harde eis. Er kan overwogen worden om hemelwater op te vangen voor hergebruik voor bijvoorbeeld de toiletspoeling. Het tussenplaatsen van een regenwaterton voor het besproeien van de tuin op particulier initiatief wordt aangemoedigd. De afvoerhoeveelheid of -snelheid kan verder beperkt worden door bovengronds afvoeren middels het gebruik van halfverharding of waterpasserende bestrating. De hoeveelheid afgekoppelde neerslag die minimaal ter plaatse verwerkt moet worden, bedraagt 35 m 3 (T=2). Geadviseerd is om indien mogelijk een bui van 50 mm te bergen (ca. 86 m 3 ). Voor een neerslaggebeurtenis met een overschrijdingsfrequentie van T=100 jaar bedraagt de hoeveelheid neerslag ongeveer 144 m 3. Voor de infiltratie van het afgekoppelde hemelwater zijn diverse mogelijkheden realiseerbaar binnen het plangebied. Gezien het planvoornemen is geen bovengronds zichtbaar water gewenst. Binnen of in de directe omgeving van het plangebied is geen oppervlaktewater beschikbaar. De neerslag die op de verharde oppervlakken valt, wordt als schoon beschouwd door o.a. het gebruik van DUBO-materialen. Alle afgekoppelde neerslag kan via bovengrondse afwatering of traditioneel afvoermateriaal worden afgevoerd naar een hemelwatervoorziening. De beste locatie hiervoor is onder het parkeerterrein. Overtollige neerslag kan dan via bovengrondse noodoverlaten afstromen naar het gemengd rioolstelsel. Door het aanhouden van een vloerpeil van minimaal 10 centimeter boven het wegpeil is geen (grond)wateroverlast in de woningen te verwachten. Door de aanleg van een infiltratievoorziening wordt hemelwaterneutraal ontwikkeld. Het afvalwater dient separaat aan de perceelsgrens aangeleverd te worden richting het gemeentelijk rioolstelsel. Bij de definitieve stedenbouwkundige uitwerking dient de grootte van de voorziening her berekend te worden voor de uiteindelijk aanwezige verharde oppervlakken.

4 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM INLEIDING In opdracht van BRO-Tegelen is door Aeres Milieu een infiltratieonderzoek uitgevoerd en een waterparagraaf opgesteld voor het plangebied Wal te Arcen in december Omdat het beleid en de plannen in tussentijd gewijzigd zijn, is namens Heijmans Woningbouw voornamelijk het waterbeleid (hoofdstuk 2) en de realisatie geactualiseerd (hoofdstuk 6). Ter plaatse is een gemengde bestemming wonen en bedrijf aanwezig. De voormalige bebouwing is gesloopt. Momenteel is het perceel braakliggend en omheind met draad. Luchtfoto plangebied (Bron: Virtual Earth 2005) Bestemmingskaart en luchtfoto plangebied (Bron: Ruimtelijkeplannen.nl en PDOK-viewer) Pagina 3 van 16

5 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 Aanleiding De aanleiding voor het onderzoek en het opstellen van deze waterparagraaf is de voorgenomen herinrichting van het plangebied en de verplichting hierbij ten minste hydrologisch neutraal te ontwikkelen. Doel Het doel van deze rapportage is een beschrijving te geven van de manier waarop rekening wordt gehouden met de gevolgen van de voorgenomen herinrichting van het plangebied voor de waterhuishouding. Onderzoek Aeres Milieu B.V. werkt voor de opdrachtgever als onafhankelijk onderzoek- en adviesbureau, en heeft geen binding met de onderzoekslocatie. Sinds 1 november 2003 is het wettelijk verplicht, in het kader van het Besluit Ruimtelijke Ordening, een watertoets te verrichten. In de toelichting bij ruimtelijke besluiten en plannen, waarop bovengenoemd besluit van toepassing is, is het noodzakelijk een beschrijving te geven van de manier waarop rekening is gehouden met de gevolgen van het plan voor de waterhuishouding. Het onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en methoden. De waterhuishoudkundige situatie van het plangebied is onderzocht in het kader van de watertoets. In het waterhuishoudkundig onderzoek(en) is uitgebreid aandacht besteed aan de huidige bodemkundige en(geo)hydrologische situatie, de gehanteerde uitgangspunten en randvoorwaarde, en de (on)mogelijkheden om neerslag in de toekomstige situatie te bergen en te infiltreren. Bij een (indicatief) infiltratieonderzoek is sprake van steekproefsgewijze metingen, (willekeurig) verspreid over de onderzoekslocatie. De mogelijkheid bestaat dat resultaten van het infiltratieonderzoek onderling verschillen. Leeswijzer In hoofdstuk 2 is het waterbeleid en overleg met het bevoegd gezag samengevat. Het infiltratieonderzoek is gerapporteerd in hoofdstuk 3. In de hoofdstukken 4 t/m 6 vindt u de waterparagraaf beschreven. Hoofdstuk 7, tot slot, zijn nog enige aandachtspunten opgenomen. Pagina 4 van 16

6 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM WATERBELEID 2.1 Waterbeleid Sinds 1 november 2003 is het wettelijk verplicht, in het kader van het Besluit Ruimtelijke Ordening, een watertoets te verrichten. In de toelichting bij ruimtelijke besluiten en plannen, waarop bovengenoemd besluit van toepassing is, is het noodzakelijk een beschrijving te geven van de manier waarop rekening is gehouden met de gevolgen van het plan voor de waterhuishouding. Aeres Milieu B.V. werkt voor de opdrachtgever als onafhankelijk onderzoek- en adviesbureau, en heeft geen binding met de onderzoekslocatie. Het onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en methoden. De adviezen in dit rapport voldoen aan vigerende wet- en regelgeving van lokaal tot en met Europees niveau. Zie hiervoor ook bijlage 7. De waterhuishoudkundige situatie van het plangebied is onderzocht in het kader van de watertoets. In het waterhuishoudkundig onderzoek(en) is aandacht besteed aan de huidige bodemkundige en(geo)hydrologische situatie, de gehanteerde uitgangspunten en randvoorwaarden, en de mogelijkheden om neerslag in de toekomstige situatie te bergen en te infiltreren. 2.2 Provinciaal beleid Het oppervlaktewater, de beekbodem, de oevers en het grondwater in een bepaald gebied hangen nauw met elkaar samen en beïnvloeden elkaar. Dit noemen we het watersysteem. Het waterschap heeft een aantal belangrijke taken in het beheren van het watersysteem, maar is niet de enige organisatie die werkt aan water. - Provincie Limburg is verantwoordelijk voor de kaders van het waterbeleid en legt dit vast in het Provinciaal Omgevingsplan Limburg. De provincie is ook verantwoordelijk voor het diepere grondwater. - Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) zorgt voor het drinkwater. - Rijkswaterstaat gaat over de rijkswateren: het water van de Maas, Maasplassen en diverse kanalen als het Julianakanaal en de Zuid-Willemsvaart. - De gemeenten zijn o.a. verantwoordelijk voor het riool en lokale grondwaterbeheer. - Waterschapsbedrijf Limburg is een uitvoeringsorganisatie en zuivert in opdracht van Waterschap Limburg het afvalwater in 17 rioolwaterzuiveringsinstallaties. Op grond van Europese en nationale kaders en provinciale ambities heeft de Provincie Limburg het Provinciaal Waterplan Limburg ontwikkeld en als kader voor de uitvoering van het provinciale waterbeleid door waterschappen, gemeenten en derden vastgesteld. Hiermee wordt voldaan aan de vereisten van de Kaderrichtlijn Water en de Waterwet. Samen met het Nationale Waterplan van het Rijk en het Waterbeheersplan Limburg van de Limburgse waterschappen vormt het een onderdeel van het tweede Stroomgebiedbeheersplan Maas Waterschapsbeleid Waterschap Roer en Overmaas en Waterschap Peel en Maasvallei hebben het Waterbeheerplan vastgesteld. Zo konden zij, vooruitlopend op de fusie in 2017 naar Waterschap Limburg, alvast invulling geven aan gezamenlijk waterbeheer. Het Waterbeheerplan zet de koers uit voor een toekomstbestendig waterbeheer in Limburg en beschrijft welke bijdrage de waterschappen leveren aan de Europese Kaderrichtlijn Water. Voorbeelden van maatregelen zijn: het aanleggen en verbeteren van dijken tegen overstromingen, het aanpakken van knelpunten van wateroverlast, herstellen van beken en het optimaliseren van de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Bij het opstellen van de doelen en maatregelen hebben veel partnerorganisaties een bijdrage geleverd. Voor de zorg en de weg naar veilige dijken, droge voeten en voldoende en schoon water, is het Waterbeheerplan Limburgse Waterschappen vastgelegd voor de periode Pagina 5 van 16

7 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 Om deze punten waar te maken is regelgeving opgesteld (de Keur en de Legger).De Keur is regelgeving over wat mensen wel en niet mogen doen in en nabij water, dijken en stuwen. Op de Legger staan alle oppervlaktewateren en dijken aangegeven die Waterschap Limburg in beheer heeft en waarop de Keur van toepassing is. Op dit moment hanteert Waterschap Limburg voor het gebied van Mook tot aan Roermond nog een andere Keur en Legger dan voor het gebied van Eijsden tot en met Roermond. In 2018 worden deze samengevoegd tot één nieuwe waterschapsverordening als gevolg van de nieuwe Omgevingswet. 2.4 Gemeentelijk beleid Gemeentelijk Rioleringsplan Venlo Op 26 juni 2007 is de wet op gemeentelijke watertaken vastgesteld. Hierin is geregeld dat de gemeente vanaf 1 januari 2008 verantwoordelijk (zorgplicht) is voor zowel afvalwater als hemelwater en grondwater. In het Gemeentelijke Rioleringsplan voor de periode beschrijft de gemeente Venlo (gemeente Arcen en Velden) op welke manier zij invulling geeft aan haar rioleringstaken en is het beleid ten aanzien van een doelmatige inzameling en transport van afvalwater vastgelegd. Het GRP is een instrument om op een transparante manier inzicht te geven in beleidsafwegingen, die te maken hebben met de kwaliteit van de woon- en werkomgeving en die een directe invloed hebben op de invulling van de gemeentelijke rioleringszorg en vice versa. Binnen het plangebied is de afkoppeling, berging en/of infiltratie van hemelwater in de bodem gewenst. Voorts dient te worden voldaan aan de voorkeursvolgorde voor de waterkwaliteit (schoonhouden, scheiden, zuiveren) en dient verantwoord afgekoppeld te worden (dubo-maatregelingen en toepassen voorkeurstabel brochure Regenwater schoon naar beek en bodem ). Voor nieuwbouwprojecten geldt dat 100% van het verhard oppervlak afgekoppeld dient te worden. De gemeente Venlo heeft een afkoppelbeslisboom opgesteld, waarin is vastgelegd hoe met hemelwater omgegaan dient te worden bij bouwplannen. Afhankelijk van de toename aan verhard oppervlak dient in de meeste gevallen een infiltratievoorziening een bui van T=10 jaar (50 mm in 27,3 uur) te kunnen verwerken. Hierna mag overstorting op maaiveldniveau plaatsvinden naar het gemeentelijke riool of naar een voorziening. Een bui van 84 mm in 48 uur (T=100), met kans op voorkomen van eens per 100 jaar mag geen overlast veroorzaken voor derden. In onderhavige waterparagraaf zijn de infiltratiemogelijkheid, de waterhuishouding ter plaatse en de mogelijkheden voor de planontwikkeling besproken. Deze waterparagraaf dient beoordeeld te worden door het bevoegd gezag. 2.5 Overleg Voor het opstellen van deze waterparagraaf is in 2009 verschillende keren (telefonisch) overleg gevoerd met de gemeente Venlo en het waterschap Peel en Maasvallei. Voor de actualisatie van de waterparagraaf heeft geen nader overleg plaatsgevonden. Pagina 6 van 16

8 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM INFILTRATIEONDERZOEK 3.1 Algemeen Een aspect binnen het plangebied is de afkoppeling en infiltratie van hemelwater in de bodem. Infiltratie van hemelwater biedt voordelen t.a.v. de gebruikelijke afvoermethoden via het oppervlaktewater of via rioleringssystemen. Voordelen zijn o.a.: - verdroging van de bodem wordt tegengegaan en de natuurlijke waterkringloop wordt verbeterd; - minder of geen belasting van het rioolstelsel. Daardoor zullen minder of geen overstorten plaatsvinden zodat minder vuillast in het oppervlaktewater terechtkomt; - lagere piekaanvoer op de Riool Water Zuivering Installatie; - mogelijkheid tot hergebruik van (geïnfiltreerd)water. De gemeente wil de mogelijkheid (te) onderzoeken om hemelwater te infiltreren in de bodem. Om na te gaan of de doorlatendheid van de bodem ter plaatse hiervoor geschikt is zijn door Aeres Milieu veldmetingen uitgevoerd. Infiltratie van regenwater is in Nederland een relatief nieuwe ontwikkeling. In Duitsland is hiermee al meer ervaring opgedaan en is vastgelegd dat minimaal een infiltratiesnelheid (k waarde ) van circa 3,6-18 mm/h of 0,09-0,43 meter/dag, 1) vereist is voor het succesvol toepassen van regenwaterinfiltratie. De reden hiervoor is dat bij lagere doorlatendheden reducerende omstandigheden kunnen optreden in de onverzadigde zone, die een ongunstige invloed kunnen hebben op het retentie- en omzettingsvermogen ervan. Daarnaast is bij lagere doorlatendheden een groot ruimtebeslag nodig voor het aanleggen van infiltratievoorzieningen. Bovendien moet er rekening mee worden gehouden dat deze langer (dagen achtereen) water blijven voeren, wat onwenselijk kan zijn in een (woon)omgeving. De doorlatendheid van een bodem is afhankelijk van vele factoren, waaronder poriëngrootte, de poriënvorm, het poriënaantal, de continuïteit van de poriën, de geometrie van de poriënkanalen en de diepte tot de grondwaterstand. De poriëngrootte en de verdeling ervan hangen in de eerste plaats van de bodemsoort en de bodemstructuur af. Bovendien is de doorlatendheid afhankelijk van de verzadigingsgraad en kan ze beïnvloed worden door micro-organismen. De infiltratiesnelheid van de ondergrond heeft daardoor geen constante waarde, maar varieert van plaats tot plaats, waarbij zelfs op vrij kleine schaal belangrijke verschillen kunnen optreden. De bodemopbouw van de onderzoekslocatie wordt schematisch weergegeven in tabel 4.1 voor het plangebied Wal en omgeving. Diepte Lithostratigrafie Lithologie Hydrogeologie [m-mv] 0 1,6 formatie van Boxtel zand, matig grof, zwak siltig, grindhoudend, matig tot redelijk doorlatend 1,6-15 formatie van Beegden zand, grof plaatselijk goed doorlatend grindhoudend formatie van Waalre zand, grof tot zeer grof, zeer goed doorlatend grindhoudend > 20 Kiezelooliet formatie leem slecht doorlatend Tabel 4.1: Geo(hydro)logische indeling (bron: Dinoloket) Uit de beschikbare boorgegevens, verzameld tijdens deze studie, blijkt dat de bodem (>1,0 m mv.) voornamelijk bestaat uit matig fijn zand, zwak tot matig siltig, plaatselijk grindhoudend. 1) Zie Arbeitsblatt ATV-DVWK-A 138: Plannung, Bau und Betrieb von Anlagen zur Versickerung von Niederschlagwasser. Pagina 7 van 16

9 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 In de literatuur worden diverse waarden gegeven voor de infiltratiesnelheid van zand en vergelijkbare sedimenten. Deze waarden zijn afkomstig uit de landbouw en uit de hydrogeologie. In onderstaande tabellen 4.2 en 4.3 zijn de gevonden waarden samengevat 2). bodem wateropname snelheid [m/d] goed slecht zeer grove zanden 0,6 0,3 grove zanden, fijne zanden en lemige zanden 0,38 0,24 zandige leem en fijnzandige leem 0,29 0,19 zeer fijnzandige leem, siltige leem 0,24 0,17 klei leem, matig fijne textuur 0,19 0,14 klei, siltige klei, zandige klei met fijne textuur 0,12 0,05 Tabel 4.2: Literatuurwaarden voor de doorlatendheid van leem en vergelijkbare sedimenten, in de landbouwliteratuur Uit de landbouwliteratuur volgt verder nog dat de maximale waterdosering (watergift) voor diepe uniforme zandige leem 0,62 m/d is. materiaal k d [m/d] klei klei, zand en grind mengsels silt, löss silt, klei en mengsels van zand, silt en klei fijn zand middelfijn tot middelgrof zand 43-0,09 grof zand 400-0,09 Tabel 4.3: Literatuurwaarden voor de doorlatendheid van diverse afzettingen in de hydrogeologische literatuur Opgemerkt wordt dat men in de hydrogeologie vooral is geïnteresseerd in de horizontale doorlatendheid, terwijl voor de infiltratiesnelheid meestal juist de verticale doorlatendheid van belang is. In het algemeen is de horizontale doorlatendheid een factor groter dan de verticale. De literatuurwaarden laten zien dat een grote spreiding bestaat in de opgegeven waarden voor fijn zand (maximum 2 meter/dag tot minder dan 0,01 meter/dag). In het algemeen liggen de literatuurwaarden voor de infiltratiesnelheid van matig fijn zand en vergelijkbare afzettingen, boven de in Duitsland gehanteerde minimumnorm van 0,09-0,43 m/d. 3.2 Veldmetingen Opzet Laboratoriummetingen aan grondmonsters (zeefkromme-analyses, Darcy-tests), worden in het algemeen als minder geschikt beschouwd, omdat deze doorgaans minder betrouwbare resultaten geven dan veldmetingen. Bovendien zijn de resultaten slechts representatief voor het genomen monster. Zeker in dit studiegebied, gekenmerkt door een variabele bodemopbouw, zullen laboratoriummetingen minder betrouwbare resultaten opleveren. Om de infiltratiesnelheid ter plaatse van het onderzoeksterrein te bepalen, zijn veldmetingen uitgevoerd. Dit is een onderzoek waarbij inzicht wordt verkregen in een aantal bodemaspecten zoals: - bodemgesteldheid op de onderzoekslocatie; - eventueel aanwezig zijn van minder goed doorlatende bodemlagen; - doorlatendheid van bodemlagen; - actuele grondwaterstanden; - terrein-inrichting en gebruik. 2) Als eenheid is gekozen voor m/d, hoewel in de literatuur ook mm/h (landbouw) en m/s (hydrogeologie) worden gehanteerd. De eenheid m/d sluit aan bij wat in Nederland gebruikelijk is en leidt bovendien tot overzichtelijke getallen. Pagina 8 van 16

10 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 Door de verzamelde gegevens te combineren met een meting waarbij wordt bepaald met welke snelheid het water in de bodem wegzijgt, kan een uitspraak worden gedaan over de globale doorlatendheid (k d waarde) van de bodem op de onderzoekslocatie. Het resultaat wordt o.a. beïnvloed door bodemvormende processen zoals wortelkanaaltjes, wormgangen etc. die een grotere spreiding in het resultaat tot gevolg heeft. Dientengevolge zal ook rekening moeten worden gehouden met een grotere spreiding in het dimensioneren van een eventuele infiltratievoorziening. In het plangebied, met een grondwaterpeil >3 meter onder maaiveld, is de doorlatendheid van de onverzadigde zone bepaald door middel van 1) open-end-test en 2) door de Porchet-test. Deze laatste test is ook bekend onder de naam omgekeerde boorgatmethode (inversed auger hole method). 1) Voor een Open-end-test wordt met een Edelmanboor een gat geboord tot op de laag waarvan de doorlatendheid bepaald moet worden. In het gat wordt een blinde verbuizing geplaatst die aan onder- en bovenzijde open is, en die circa 1 meter boven maaiveld uitsteekt. Deze buis wordt voorzichtig circa 5 cm in de bodem gedrukt en geheel gevuld met water, dat in de ondergrond infiltreert (de "voornatting"). Nadat de ondergrond verzadigd is geraakt met water, wordt vervolgens gemeten met welke snelheid het waterpeil in de buis daalt. Hieruit wordt berekend hoe groot de infiltratiesnelheid van het water is. Deze is afhankelijk van de straal van de verbuizing, de drukhoogte (de lengte van de waterkolom in de verbuizing) en het bodemtype. De Open-end-test wordt in Duitsland standaard gebruikt voor het meten van de onverzadigde doorlatendheid, met het oog op de bepaling van de geschiktheid van de ondergrond voor de infiltratie van hemelwater. 2) Voor een Porchet-test wordt een onverbuisd boorgat verscheidene malen met water gevuld, totdat de grond rond het boorgat verzadigd is met water en de infiltratiesnelheid min of meer constant is. Vervolgens wordt de snelheid waarmee het peil in het boorgat daalt gemeten. Hieruit kan de doorlatendheid worden bepaald. Opgemerkt wordt dat de resultaten van Porchet-test en Open-end-test zich niet zonder meer met elkaar laten vergelijken. De Porchet-test meet met name de horizontale doorlatendheid van de onverzadigde zone en in mindere mate de verticale doorlatendheid, terwijl de open-end-test de verticale (deels) onverzadigde doorlatendheid meet. De verticale doorlatendheid, die meestal een factor 5 tot 10 lager is dan de horizontale, speelt een veel grotere rol bij de open-end-test dan bij de Porchet-test. Op grond hiervan zal de doorlatendheid, wanneer deze wordt gemeten met de Open-end-test, in vrijwel alle gevallen aanzienlijk lager liggen dan wanneer deze wordt gemeten door middel van een Porchet-test Uitvoering, resultaten en interpretatie Op 5 augustus 2009 zijn op drie locaties binnen het plangebied metingen uitgevoerd. De testlocaties staan weergegeven in bijlage 3. In de drie boorgaten A t/m C zijn eerst de open-end-tests uitgevoerd en aansluitend de Porchettests. Als meetdiepte is geboord tot circa 1,4 tot 1,6 meter onder maaiveld. Er wordt vanuit gegaan dat op deze diepte geen bodemvormende processen meer plaatsvinden of andere verschijnselen aanwezig zijn die de metingen kunnen beïnvloeden Open-end-tests In de boring is een verbuizing met een diameter van 0,1 meter geplaatst, met een lengte van 2 meter. Deze is geheel gevuld met water waarna, na "voornatting" van de bodem, met de metingen is gestart. De metingen zijn uitgevoerd met een zogenaamde Diver, een in het boorgat opgehangen instrument dat de waterdruk opneemt. Als meetfrequentie is het instrument ingesteld op 1 meting per 5 seconden. De maximale meettijd is 20 minuten. Uit elke meting is de doorlatendheid berekend. In tabel 4.4 worden de meetresultaten samengevat. Pagina 9 van 16

11 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 boring gemiddelde infiltratiesnelheid [meter/dag] A 1,4 B 0,1 C 3,7 Tabel 4.4: Meetresultaten Open-end-tests Het meetresultaat van boring B is gezien de bodemsamenstelling een onwaarschijnlijk meetresultaat (oorzaak niet bekend) en wordt niet meegerekend in het gemiddelde. De gemiddelde (verticale) infiltratiesnelheid van circa 2,5 meter per dag in de onverzadigde zone ligt boven de limietwaarde voor infiltratie van neerslag, die 0,42 meter per dag bedraagt Porchet-tests Voor de Porchet-tests zijn de boorgaten na een periode van voornatting gevuld met water, waarna de daling van de waterspiegel is gemeten met behulp van een Diver. De Porchet-test in boringen A t/m C zijn direct na de open-end-test in dezelfde boorgaten uitgevoerd. In tabel 4.5 worden de analyseresultaten samengevat. boring gemiddelde infiltratiesnelheid [meter/dag] A 6,9 B 8,7 C 8,4 Tabel 4.5: Meetresultaten Porchet-tests De resultaten die met de Porchet-test zijn verkregen, liggen tussen 6,9 en 8,7 meter per dag. De gemiddelde (horizontale) infiltratiesnelheid van circa 8 meter per dag in de onverzadigde zone ligt boven de limietwaarde voor infiltratie van neerslag, die 0,42 meter per dag bedraagt. Dit is een acceptabele waarde voor een Porchettest, die de redelijke doorlatendheid van deze bodem illustreert. 3.3 Samenvatting en conclusies Samenvattend kan het volgende worden opgemaakt uit het infiltratieonderzoek: Uit de boringen die ter plaatse zijn uitgevoerd, blijkt dat het bodemtraject van 1,0 tot 1,5 onder maaiveld overwegend bestaat uit matig fijn zand, zwak tot matig siltig, plaatselijk grindhoudend. Zie bijlage 4 voor de boorstaten. Dergelijke sedimenten vertonen in het algemeen een matige tot redelijke doorlatendheid. Opgemerkt wordt dat de bodem in het 0 tot 1,0 m-mv. van de onderzoekslocatie door o.a. sloopwerkzaamheden sterk verstoord is. De onverzadigde doorlatendheid (infiltratiesnelheid) is bepaald door middel van drie open-end-tests en drie Porchet-tests. Deze zijn uitgevoerd op drie punten verdeeld over de onderzoekslocatie. Uit de open-end-tests komt een infiltratiesnelheid van gemiddeld 2,5 meter per dag naar voren, ruim boven de onderste limietwaarde waarbij volgens Duitse normen de infiltratie van regenwater nog mogelijk is (0,42 m/dag). De Porchet-test geeft een infiltratiesnelheid/bodemdoorlatendheid van circa 8 meter per dag. Vaak blijkt dat de met de Porchet-test verkregen waarden een factor 5-10 hoger liggen dan die, bepaald met de open-end-test, zoals in 4.2. is verklaard. De gemeten waarden komen overeen met de literatuurwaarden voor fijn zand. Op grond van de gecombineerde testresultaten wordt geconcludeerd dat de bodem-doorlatendheid op de locatie geschikt is voor de (oppervlakte) infiltratie van neerslag. Het resultaat is groter dan de limietwaarde van 0,42 meter per dag voor infiltratie. Als wordt overgegaan tot infiltratie wordt veiligheidshalve aanbevolen bij het dimensioneren van de infiltratievoorziening uit te gaan van een doorlatendheid van 1 meter/dag. Pagina 10 van 16

12 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM WATERPARAGRAAF 4.1 Inleiding Deze waterparagraaf is opgesteld voor het plangebied gelegen aan de Wal te Arcen. Het plangebied wordt begrensd door de openbare weg Wal en omliggende bebouwing. De planlocatie ligt binnen de aangegeven grenzen van de rivierbedding van de Maas. Zie bijlage 1 voor een topografisch overzicht. In bijlage 2 is de kadastrale situatie weergegeven. In bijlage 5 zijn foto s opgenomen van de planlocatie. Het plangebied is momenteel braakliggend. Aan de zuidzijde van het plangebied is een parkeerplaats gesitueerd die van een asfalt verharding is voorzien. Rondom is de Wal gelegen. Westelijk zijn woningen aanwezig. Volgens NAP info bedraagt het maaiveld niveau circa 15,6-16 meter +NAP. Binnen het plangebied is momenteel een verlaging aanwezig door de uitgevoerde sloopwerkzaamheden op de locatie. Ter plaatse worden nieuwbouwwoningen gerealiseerd. In bijlage 6 is de toekomstige situatie weergegeven. Een nadere uitwerking is opgenomen in hoofdstuk Watersystemen De watersystemen zoals die in het plangebied en omgeving voorkomen, worden onderverdeeld in grondwater, oppervlaktewater, regenwater en afvalwater Grondwater Volgens gegevens uit Data en Informatie van de Nederlandse Ondergrond (DINO) en uit metingen tijdens het infiltratie onderzoek bevindt zich het grondwaterpeil lokaal op circa meter +NAP (ongeveer 3 meter beneden maaiveld). De stroming van het freatische grondwater is westwaarts gericht. Volgens de gegevens van DINO en het Waterschap Peel en Maasvallei is de grondwaterdynamiek (Gd) als volgt te omschrijven: Het studiegebied is ingedeeld in een grondwatertrap (Gt) klasse VIII. Het peilbeheer zal in de toekomst waar mogelijk worden afgestemd op het behoud van natuurlijke waterhuishouding. (Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime (GGOR)). Voor de toekomstige woningen dient rekening gehouden te worden met het grondwater bij het vastleggen van de vloerpeilen. Gezien de eerdere bebouwing ter plaatse en de gekende gegevens van het plangebied dienen deze minimaal 10 cm boven het wegpeil te liggen. De grondwaterstanden zijn over het algemeen voldoende diep om te kunnen infiltreren. Grondwateroverlast is ter plaatse niet te verwachten. De kwaliteit van het grondwater is niet bekend. Voor zover bekend bevindt zich op of in de directe omgeving van het plangebied geen geval van een ernstige grondwaterverontreiniging. Binnen het plangebied zullen geen potentieel milieubelastende activiteiten worden ontplooid. De dreiging van grondwaterverontreiniging zal daarom marginaal zijn. Volgens het gisviewer van de provincie Limburg ligt het plangebied net binnen de grenzen van een grondwaterbeschermingsgebied van de grondwaterwinplaats Grubbenvorst (strategische niet-freatische grondwatervoorraad). Tevens is de locatie gelegen binnen de boringvrije zone van de Venloschol. Boringen dieper dan 5 meter +NAP zijn verboden tenzij een ontheffing aangevraagd is. Voor de bouw van woningen wordt naar verwachting niet zo diep geboord/gebouwd (10 m-mv). Volgens de provincie Limburg vinden binnen en in de directe omgeving van het plangebied geen grootschalige grondwateronttrekkingen plaats, die een directe invloed zouden kunnen hebben op de stroming van het freatisch grondwater. Het is niet bekend of in de directe omgeving van het plangebied, niet geregistreerde, grondwateronttrekkingen aanwezig zijn. Pagina 11 van 16

13 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM Oppervlaktewater Binnen of in de directe omgeving van het plangebied bevindt zich geen oppervlaktewater. Het dichtstbijzijnde primaire oppervlaktewater is, naast de op ca. 150 meter westelijk gelegen Maas, de parallelsloot van de Lingsforterbeek langs de Barones van Wijmarstraat, op circa 160 meter ten oosten van de locatie. Deze sloot heeft een specifiek ecologische functie (SEF). Het oppervlaktewaterpeil ligt op ongeveer 15 m + NAP. Het peilbeheer en onderhoud van dit oppervlaktewater berust bij Waterschap Limburg. Peilbeheer wordt geregeld door stuwen Hemelwater Door de sloop van de panden ter plaatse vindt momenteel de afvoer van neerslag plaats op natuurlijke wijze via inzijging en verdamping. In het kader van de herinrichting zal, voor zover dit noodzakelijk is, een regenwater (HWA) rioolstel binnen het plangebied worden aangelegd. Ook zullen infiltratievoorzieningen binnen het plangebied worden aangelegd om afgekoppelde neerslag in de bodem te kunnen infiltreren. Ter plaatse van het plangebied zijn infiltratiesnelheidsmetingen uitgevoerd. (zie hoofdstuk 3). Infiltratie van afgekoppelde neerslag is realiseerbaar omdat de doorlatenheid van de bodem ter plaatse voldoende is. Door toepassing van de juiste materialen kan infiltratie van schoon hemelwater eenvoudig gerealiseerd worden en zal een goed hydraulisch contact met de ondergrond ontstaan. Daarbij zal een infiltratiesnelheid van 1 meter per dag worden gehanteerd, mede in relatie tot afnemende infiltratiecapaciteit van de bodem in de toekomst. Binnen het plangebied bevinden zich momenteel geen (aangelegde) infiltratievoorzieningen. Een toekomstige voorziening dient boven de GHG aangelegd te worden. De aanvoer van afgekoppelde neerslag zal niet leiden tot verslechtering van de kwaliteit van het ontvangende grond- of oppervlaktewater, mits de milieuhygiënische maatregelen in acht worden genomen Afvalwater Binnen het plangebied is momenteel geen rioolstelsel aanwezig. De voormalige panden waren aangesloten op het gemengd rioolstelsel onder de nabijgelegen wegen. Al het afvalwater dat binnen het plangebied zal worden geproduceerd, zal separaat worden afgevoerd via een nieuw aan te leggen afvalwater-(dwa) rioolstelsel tot aan de perceelsgrens. De gemeente voorziet een aansluiting op het bestaande vrijverval rioolstelsel in de Wal. Het afvalwater wordt verpompt naar de RWZI van Venlo. Voor wijzigingen dient per woning een aansluitingsvergunning aangevraagd te worden bij de gemeente. 4.3 Overige aspecten Verdroging Binnen het plangebied zijn geen karakteristieke grondwater afhankelijke ecologische systemen aanwezig, zodat geen beschermende maatregelen noodzakelijk zijn. Door infiltratie van hemelwater t.o.v. de oude situatie een positieve bijdrage leveren aan de grondwateraanvulling ter plaatse. Ecosystemen Binnen het plangebied liggen geen bijzondere droge of natte ecosystemen. Voor zover bekend zijn geen natuurmonumenten zoals bijzondere bomen of boomgroepen binnen het studiegebied aanwezig. Gezien de ligging, het huidig en toekomstig gebruik en de grootte van het plangebied speelt het aspect natuur geen rol. Bodem plangebied De milieuhygiënische conditie van de bodem vormt zover bekend geen belemmering voor de voorgenomen planontwikkeling en om tot infiltratie van neerslag over te gaan. Pagina 12 van 16

14 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM ALGEMENE UITGANGSPUNTEN 5.1 Algemeen Hierna worden de overige uitgangspunten aangegeven voor de afkoppeling en de eventuele infiltratievoorziening. Afkoppelen staat voor het scheiden van hemelwater- en afvalwaterafvoer, op een afgewogen manier zodat een duurzaam watersysteem ontstaat. Daarbij moet men rekening houden met: - de waterhuishouding in het stedelijk gebied en daarbuiten; - de inrichting van de openbare ruimte; - de milieuhygiënische gevolgen; - de zorg voor de volksgezondheid en welzijn. In het kader van duurzame ondersteuning van de hemelwaterkringloop zijn sleutelbegrippen: - voorkomen van verontreiniging; - voorkomen van afvoer naar elders; - lokaal hergebruik of berging; - zo mogelijk infiltreren in de bodem; - afvoeren naar lokaal oppervlaktewater; - afvoeren naar een rioolstelsel (minst gewenste optie). 5.2 Milieuhygiënische voorwaarden Om neerslag die van daken en overige verharde oppervlakken afstroomt te mogen infiltreren, moet worden gestreefd om aan de volgende voorwaarden te voldoen: - Toepassing van niet-uitloogbare bouwmaterialen als kunststoffen, en geen zink, lood, koper of asfalt. Staal, aluminium en zink voorzien van een duurzame coating, kan wel worden toegepast. Hierbij ontstaan geen verhoogde concentraties verontreinigende stoffen (DuBo-maatregelen); - Neerslag van (afgekoppelde) verhardingen zoals opritten en/of terrassen bij woningen mag niet verontreinigd zijn met chemische bestrijdingsmiddelen, olie, agressieve reinigingsmiddelen of andere verontreinigende stoffen. Bij de communicatie met de toekomstige bewoners van het plangebied moet duidelijk worden gewezen op de risico s van het toepassen van chemicaliën en dergelijke, en de gevolgen van het niet naleven van deze regels; - Neerslag afkomstig van overige verhardingen zoals wegen of parkeerruimten etc. worden best eerst via een bodempassage of een filtervoorziening geleidt alvorens te infiltreren of af te stromen naar oppervlaktewater; 5.3 Overige randvoorwaarden Door het bevoegd gezag gestelde randvoorwaarden: - Bij voorkeur bovengrondse voorziening(en) aanleggen; - Bij voorkeur een infiltratievoorziening aanleggen/toepassen die eenvoudig te onderhouden is; - Infiltratievoorzieningen moeten binnen 24 uur leeg zijn om de daarop volgende bui te kunnen bergen. - Voor de inrichting van de openbare ruimte moet de (technische) inrichtingseisen van de gemeente Venlo worden toegepast. - Voor inbreiding (minder als 100 m 2 toename verhard oppervlak) dient een berging aangelegd te worden voor een bui van T=2 (20mm). Bij een nieuwe ontwikkeling of toename meer dan 100 m2 dient een berging aangelegd te worden voor een bui van T = 10 jaar (50 mm). Op deze voorzieningen dient tevens een bovengrondse noodoverlaat aangebracht te worden; - De gevolgen van een neerslaggebeurtenis met een overschrijdingsfrequentie van T = 100 jaar (84 mm) in beeld brengen en bij risico s maatregelen treffen. - Bij ondergrondse voorzieningen dient rekening gehouden te worden met voldoende ontluchtings- en noodoverlaatpunten. Pagina 13 van 16

15 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AFWEGING EN REALISATIE Op de open plek aan de Wal te Arcen, direct achter de winkelstraat in het dorp wil men nieuwe eengezinswoningen en nultredewoningen realiseren. De fraaie bomenstructuur aan de Wal blijft behouden. Noordelijk richting de kerk worden hogere eengezinswoningen geplaatst. In de straat richting het parkeerterrein wil men lagere nultredewoningen realiseren. Zie bijlage 6. Voor zover bekend zal het terrein behoudens de realisatie van de woningen en benodigde voorzieningen niet worden verlaagd of opgehoogd. In tabel 6.1 zijn de veranderingen betreffende toe en/of afname van verharde oppervlakken binnen het plangebied aangegeven. In het verleden is op de locatie verharding aanwezig geweest. Voor de tuinen en tuinhuis is met een verharding van ca. 35 m 2 per woning rekening gehouden. Van het gebied zijn de volgende (toekomstige) gegevens bekend: Bruto( verharde) oppervlakten Verharde situatie Toekomstige situatie 2005 [m 2 ] [m 2 ] Totaal oppervlakte plangebied, circa Dak oppervlakte, totaal, circa Overig verharde oppervlakten (ontsluitingsweg/paden, wegen hellingbaan, parkeren), circa 420 tuinen Onverharde oppervlakte, circa Tabel 6.1: Toe- of afname verhard oppervlak binnen het plangebied Tot omstreeks 2006 was ter plaatse bebouwing aanwezig waarvan het hemel- en afvalwater op het gemeentelijk stelsel aangesloten was. Door de bouwontwikkeling is geen toename aan verhard oppervlak aanwezig. Uit de tabel is af te leiden dat het totaal verhard oppervlak in de toekomst circa m 2 bedraagt. Conform de afkoppel beslisboom van de gemeente Venlo dient ter plaatse minimaal een berging voor een bui van T=2 gerealiseerd te worden (inbreiding plangebied). Omdat de locatie al enige tijd onbebouwd is en de hedendaagse buien intensiever worden, is het geadviseerd om in plaats van een bui van T=2 (20 mm) een berging van T=10 (50 mm) te realiseren. Afkoppeling van het hemelwater van de daken, ontsluitingswegen, parkeerplaatsen en overige verharde oppervlakken is eenvoudig mogelijk bij nieuwbouw. Aan de (milieuhygiënische) randvoorwaarden kan worden voldaan. Gezien de ligging, de toekomstige inrichting van het plangebied en de doorlatendheid van de bodem wordt gekozen voor infiltratievoorzieningen binnen het plangebied. Gezien de ligging in het centrum en de toekomstige planontwikkeling is het aanleggen van een absolute voorziening niet realistisch. Over- of leegloop op het oppervlaktewater is niet mogelijk wegens de ligging in het centrum van Arcen. Hergebruik van hemelwater is gezien het planvoornemen en de beperkte mogelijkheid tot hergebruik geen harde eis. Eventueel kan hemelwater opgevangen en hergebruik worden voor toiletspoeling. Dit is wel een extra aandachtspunt vanuit milieu hygiënisch oogpunt. Berging door de aanleg van een groendak past niet in het stedenbouwkundig ontwerp. Het tussenplaatsen van een regenwaterton voor het besproeien van de tuin op particulier initiatief wordt aangemoedigd. De afvoerhoeveelheid of -snelheid kan verder beperkt worden door bovengronds afvoeren middels het gebruik van een halfverharding of een water passerende bestrating. Voor de dimensionering van de infiltratievoorzieningen zijn de volgende parameters van belang: 1. de k d -waarde van de ondergrond. Hiervoor wordt 1 meter per dag aangehouden, een ruime waarde omdat na verloop van tijd een verminderde infiltratiecapaciteit zal ontstaan. 2. de afgekoppelde oppervlakken die worden aangesloten op de voorziening; 3. de overige gestelde eisen en randvoorwaarden. De hoeveelheid afgekoppelde neerslag die totaal binnen het plangebied verwerkt moet worden, bedraagt minimaal 35 m 3. Voor een bui van 50 mm dient ca. 86 m 3 verwerkt te worden. Voor een neerslaggebeurtenis met een overschrijdingsfrequentie van T=100 jaar bedraagt de hoeveelheid te verwerken neerslag ca. 144 m 3. Voor de infiltratie van het afgekoppelde hemelwater zijn diverse mogelijkheden realiseerbaar binnen het plangebied. Gezien het planvoornemen is geen bovengronds zichtbaar water gewenst. Pagina 14 van 16

16 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM17230 De neerslag die op de verharde oppervlakken valt, moet afstromen naar de binnen het plangebied aan te leggen hemelwatervoorziening. Alle afgekoppelde neerslag kan via bovengrondse lijnafwatering (geulen), molgoten, of traditioneel afvoermateriaal worden afgevoerd. Ook moeten maatregelen worden getroffen om geen blad en zand etc. in de voorziening te laten stromen door het installeren van blad- en zandvangers voordat de afgekoppelde neerslag in een infiltratievoorziening stroomt. Gezien de aanleg van een parkeerterrein kan gekozen worden voor een waterpasserende bestrating met ondergelegen waterberging in het fundatiepakket, infiltratiekratten/kelder onder het parkeerterrein of een ITriool. Omdat het parkeerterrein voor bewoners bestemd is, kan als voorfiltering naar verwachting volstaan worden met het tussenplaatsen van een zandvanger. De afmetingen zijn arbitrair en afhankelijk van de maatvoering die verschillende leveranciers hanteren. Bij ondergrondse voorzieningen dient rekening gehouden te worden met de benodigde gronddekking en de GHG. Door de diepteligging van het grondwater kunnen infiltratiekratten gestapeld worden om de benodigde waterberging te realiseren. Voor excessieve buien kan op het parkeerterrein door maaiveldprofilering tevens eenvoudig een bovengrondse overlaat aangelegd worden naar het rioolstelsel voor excessieve regenval. Voorbeeld 1 Als voorbeeld is gerekend met Aquaflow-systeem. Dit systeem kan gemiddeld 100 mm bergen. Dat betekent dat het totale oppervlak aan Aquaflow-systeem, dat binnen het plangebied moet worden gerealiseerd, minimaal 350 m 2 te bedragen. Dit kan binnen het plangebied aangelegd worden. Als 50 mm vereist is vanuit de gemeente kan het oppervlak aan aquaflowsysteem niet ter plaatse aangelegd worden. Bij dit type voorziening dient tevens rekening gehouden te worden met een hogere onderhoudskost. Voorbeeld 2 Een andere mogelijkheid is het gebruik van infiltratiekratten. Een centraal systeem is naar onderhoud toe goedkoper als bijvoorbeeld een separate voorziening in de tuin. De voorziening bestaat uit in geschikt geotextiel gepakte infiltratiekratten. Bij kratten is het wandoppervlak het belangrijkste criterium omdat de bodem relatief snel dichtslibt in de tijd. Met een netto inhoud van ca. 285 liter zijn voor een bui van T=2 ca. 123 en voor een bui van T=10 ca. 302 kratten noodzakelijk. Door deze te stapelen wordt het benodigde oppervlak verkleind en kan dit binnen het plangebied aangelegd worden. Voorbeeld 3 Aanvullend kan een IT-riool onder de tuin aangelegd worden. Door middel van een overloopput kan hierin reeds infiltratie plaatsvinden en wordt bijkomende waterberging gerealiseerd. Andere vormen, dimensies en types van infiltratievoorzieningen zijn ook mogelijk, zolang het benodigde bergingsvolume maar gerealiseerd wordt. Het is goed mogelijk een combinatie van meerdere soorten infiltratievoorzieningen aan te leggen aan de hand van de aan te leggen afvoerstelsels, lokale wensen, voorkeuren én uit kostenberekening etc. kan een beslissing hierover worden genomen. Door de afkoppeling en berging/infiltratie van het hemelwater wordt hydrologisch gezien neutraal ontwikkeld. Door het aanhouden van een vloerpeil van minimaal 10 centimeter boven het wegpeil is geen wateroverlast in de woningen te verwachten. Door de aanleg van een infiltratievoorziening wordt hemelwaterneutraal ontwikkeld. De definitieve hemelwatervoorziening wordt in de stedenbouwkundige uitwerking vastgelegd te worden. Het afvalwater dient separaat aan de perceelsgrens aangeleverd te worden richting het gemeentelijk rioolstelsel. Bij de definitieve stedenbouwkundige uitwerking dient de grootte van de voorziening her berekend te worden voor de uiteindelijk aanwezige verharde oppervlakken. Een voorziening dient binnen de 24 uur weer beschikbaar te zijn voor de volgende bui. Verantwoordelijkheden moeten van te voren worden vastgelegd. Pagina 15 van 16

17 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM OVERIGE AANDACHTSPUNTEN Eventueel benodigde vergunningen worden niet met deze waterparagraaf geregeld en zullen via daarvoor bedoelde procedures verkregen moeten worden. Wanneer een bronnering nodig is voor de bouwwerkzaamheden of bij andere ingrepen op de plaatselijke waterhuishouding (lozing / infiltratie of werkzaamheden in de buurt van een watergang), moeten in het kader van de Waterwet vergunningen / meldingen worden aangevraagd via de gebruikelijke procedure (omgevingsvergunning). Bij het voldoen aan de milieuhygiënische randvoorwaarden (dubo-materialen etc.) kan de afgekoppelde afstromende neerslag rechtstreeks via (mol)goten, lijnafwatering of ander traditioneel afvoermateriaal naar een aan te leggen voorziening stromen om verwerkt te worden. Mocht niet aan de randvoorwaarden voldaan kunnen of willen worden, zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk om vervuiling van het oppervlakte- en grondwater te voorkomen. Toe te passen materialen: Hellende daken: beton of dakpannen van keramisch materiaal. Platte daken: beton of bekleed met EPDM rubber; APP en/of SBS gemodificeerd bitumen. Dakgoten en afvoerpijpen; PVC/PP/PE/ staal, aluminium of zink alle gecoat. Ontsluitingspaden/wegen/terrassen; voorzien van niet uitloogbare materialen zoals beton of keramische producten of natuursteen. In de afvoersystemen moeten voorzieningen worden gerealiseerd die blad, zand e.d., die verstoppingen kunnen veroorzaken, achterhouden. Deze voorzieningen moeten goed bereikbaar blijven ten behoeve het reinigen en het onderhoud. Dit kan gecombineerd worden met een overloopconstructie (bij voorkeur bovengronds). Deze dient aangelegd te worden zodat overtollig water op gecontroleerde wijze kan wegstromen bij extreme omstandigheden (naar bijvoorbeeld een laagte op eigen perceel). Regelmatig onderhoud van de aanvoerzijde van de voorzieningen zal noodzakelijk zijn om te garanderen dat de systemen blijven functioneren. Ook moet de (nood)overloop regelmatig worden onderhouden. Indien onvoldoende aandacht wordt gegeven aan het ontwerp en dimensionering, kan wateroverlast ontstaan. Het moet te allen tijde worden voorkomen dat wateroverlast bij de woningen en bij derden ontstaat. Het gebruik en het overlopen van de voorziening mag niet leiden tot schade aan in de nabijheid liggende percelen, gewassen en opstallen. Schade, direct en/ of indirect, die eventueel ontstaat is en blijft voor rekening van de ontwikkelaar/eigenaar van het plangebied. In geen geval mag de afvalwaterriolering op een hemelwatervoorziening worden aangesloten. Op de afgekoppelde buitenverhardingen mogen geen handelingen worden uitgevoerd die vervuiling van het oppervlak veroorzaken. Wil men toch buitenactiviteiten verrichten waarbij vervuiling van verhard oppervlak ontstaat b.v. het reinigen van voertuigen of het schoonmaken van onderdelen, dan moet het gedeelte waar deze activiteit(en) plaatsvindt voorzien worden van de juiste bodembeschermende maatregelen (Nederlandse Richtlijn voor Bodembescherming). Dit betekent dat het vrijkomende afvalwater al dan niet via een olie/benzineafscheider of andere noodzakelijke (reiniging)voorziening naar het afvalwaterriool moet worden getransporteerd of geloosd, en niet in de bodem mag worden geïnfiltreerd of op oppervlaktewater worden geloosd. Het is onwenselijk chemische bestrijdingsmiddelen toe te passen of agressieve reinigingsmiddelen te gebruiken op de verharde oppervlakken. Geadviseerd wordt alternatieve middelen te gebruiken. Daarnaast is toepassing van gladheidsbestrijding middels zout minder gewenst, aangezien zout met het hemelwater afstroomt naar de bodem of het oppervlaktewater. Indien toepassing benodigd is, wordt geadviseerd dit zo effectief mogelijk te doen. Indien onvoldoende aandacht wordt gegeven aan het ontwerp en dimensionering, kan wateroverlast ontstaan. De verantwoordelijkheid ligt bij de eigenaar of ontwikkelaar van het plangebied. Pagina 16 van 16

18 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230 BIJLAGE 1 Topografische overzichtskaart

19 Bron: Topografische Atlas, Limburg, Uitgave ANWB, 2005, kaartblad 19 Topografische overzichtskaart met ligging onderzoekslocatie Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230

20 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230 BIJLAGE 2 Kadastrale situatie

21 Uittreksel Kadastrale Kaart Uw referentie: AM09200 Burgemeester Gubbelspln m 5 m 25 m Deze kaart is noordgericht Perceelnummer Huisnummer Kadastrale grens Bebouwing Overige topografie Schaal 1:500 Kadastrale gemeente Sectie Perceel ARCEN EN VELDEN D 1081 Voor een eensluidend uittreksel, ROERMOND, 10 september 2009 De bewaarder van het kadaster en de openbare registers Aan dit uittreksel kunnen geen betrouwbare maten worden ontleend. De Dienst voor het kadaster en de openbare registers behoudt zich de intellectuele eigendomsrechten voor, waaronder het auteursrecht en het databankenrecht.

22 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230 BIJLAGE 3 Situatietekening onderzoekslocatie met boorpunten en fotostandplaatsen

23 Legenda: infiltratieboring braak terrein onderzoekslocatie klinkerverharding 1 1A A A1 parkeerplaats foto 1 foto 2 C B foto 3 Wal locatie project opdrachtgever schaal datum getekend A 4 2A N De Wal (ong.) Arcen AM09200 BRO 1 : aeres milieu HvdT

24 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230 BIJLAGE 4 Boorprofielen

25 Legenda (conform NEN 5104) grind klei geur Grind, siltig Klei, zwak siltig geen geur zwakke geur Grind, zwak zandig Klei, matig siltig matige geur sterke geur Grind, matig zandig Klei, sterk siltig uiterste geur Grind, sterk zandig Klei, uiterst siltig olie geen olie-water reactie zwakke olie-water reactie Grind, uiterst zandig Klei, zwak zandig matige olie-water reactie sterke olie-water reactie Klei, matig zandig uiterste olie-water reactie zand Klei, sterk zandig p.i.d.-waarde Zand, kleiïg >0 >1 Zand, zwak siltig Zand, matig siltig leem Leem, zwak zandig >10 >100 >1000 >10000 Zand, sterk siltig Leem, sterk zandig monsters Zand, uiterst siltig geroerd monster overige toevoegingen ongeroerd monster zwak humeus veen Veen, mineraalarm matig humeus overig bijzonder bestanddeel Veen, zwak kleiïg sterk humeus Gemiddeld hoogste grondwaterstand grondwaterstand Veen, sterk kleiïg zwak grindig Gemiddeld laagste grondwaterstand slib Veen, zwak zandig matig grindig water Veen, sterk zandig sterk grindig peilbuis blinde buis casing hoogste grondwaterstand gemiddelde grondwaterstand laagste grondwaterstand bentoniet afdichting filter

26

27 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230 BIJLAGE 5 Foto s onderzoekslocatie

28 Infiltratie onderzoek en waterparagraaf Wal, Arcen / AM AM17230 Foto 1 Foto 2 Foto 3