Studiedag T.OP Kustzone waterbeheer in de kuststreek. praktijken van vandaag bestendig voor de toekomst. 9 oktober 2017

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Studiedag T.OP Kustzone waterbeheer in de kuststreek. praktijken van vandaag bestendig voor de toekomst. 9 oktober 2017"

Ludo Sanders
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 9 oktober 2017 Studiedag T.OP Kustzone waterbeheer in de kuststreek - praktijken van vandaag bestendig voor de toekomst secretariaat (rivier-)bekkens van IJzer en Brugse Polders Integraal waterbeleid VMM-AIW een samen werken met de waterbeheerders : oppervlaktewater: polderbesturen, gemeenten, provincie, VMM, W&Z, MDK, drinkwater, riolering Mathias Vanden Bulcke planningsverantwoordelijke VMM-AIW

3 Hoeveel zoet hemel water komt jaarlijks terecht in de zoute Noordzee? Berekening via hydrodynamische hoogwater modellen VMM-AOW case december 2002 = zware winteroverstroming voor westen van land resultaten in kubieke meter geloosd in 1 dag - in het felst van de storm Nieuw Bedelf m³/dag Kreek NIeuwendamme m³/dag Veurne Ambacht m³/dag

4 EKRLW Europese Kaderrichtlijn Water onder Integraal Waterbeheer verstaan we het gecoördineerd ontwikkelen, beheren en herstellen van het watersysteem; zodat het voldoet aan de kwaliteitsdoelstellingen voor het ecosysteem en voor het huidige multifunctionele gebruik; zonder daarbij de multifunctionaliteit voor de komende generaties in het gedrang te brengen!!! 4

5 KUSTREGIO = ZEE + DUINEN + DIJKEN + POLDERS + ZANDSTREEK Glynn Gorick

6 KUSTREGIO = ZEE + DUINEN + DIJKEN + POLDERS + ZANDSTREEK

7 polders = oorspronkelijke zandstreek bedekt met mariene sedimenten gemiddelde getijden : EB = 0 m / VLOED = 5 m TAW groen = lager dan 5m / lichtbruin = 5 tot 10m = duinengordel en overgangszone Zandstreek

8 kanalen middeleeuws en recenter SCHEEPVAART + AFVOER van teveel / beheersing overstromingen + AANVOER i.f.v. diepgang / industrie / landbouw.

9 afvoer van teveel aan oppervlakte water op 5 plaatsen aan onze kust via 15 hoofdaders gravitair bij laag tij op sommige plaatsen zijn er pompen laaglandbeken in de zandstreek en vrij kunstmatig gegraven polderwaterlopen vormen het fijnmazig hydrografisch netwerk

10 UITMONDING VAN BEKEN uit de zuidelijke zand(leem)streek OP IJZER, KANALEN, GROTERE POLDERWATERLOPEN WATERSCHEIDINGEN TUSSEN bekkens IJzer en Brugse Polders met Leie en Gentse Kanalen Vlaamse Heuvelrug, Plateau van Tielt en Wijnendale, Cuesta van Oedelem/Maldegem

11 WATERSCHEIDINGEN TUSSEN bekkens IJzer en Brugse Polders met Leie en Gentse Kanalen Vlaamse Heuvelrug, Plateau van Tielt en Wijnendale, Cuesta van Oedelem/Maldegem Oppervlaktes afstroomgebieden Rivierbekken Land ha km² IJzer Brugse Polders Vlaanderen Vlaanderen Frankrijk Nederland TOTAAL zeepolders maritiem Vlaanderen BelgischVlaanderen Frans Vlaanderen?? Nederlands Zeeuws Vlaanderen?? IJzer + Brugse Polders exclusief laaggelegen zeepolders

12 mijn vlakke land - microreliëf van de polders kreekruggen, komgronden, moeren, verzande zeegeulen van weleer, reliëfinversie

13 13

15 15

16 TE VEEL TE WEINIG / VRAAG AANBOD DROOGTE OVERSTROMINGEN / SCHAARSTE OVERVLOED GEBRUIK VERBRUIK HIER EN/OF DAAR principes van waterbeheer LOZEN INLATEN CAPTATIE NEGATIEF SPUIBEHEER PEILBEHEER - ALLOCATIES GEWASPRODUCTIE NATUUR DOELSTELLINGEN DRINKWATER WINNING -. kengetallen trends prognoses HOE VEEL? WANNEER? WAAR? VOOR WIE? GISTEREN - VANDAAG MORGEN / VERLEDEN HEDEN TOEKOMST

17 HEMEL H 2 O GRONDWATER EFFLUENT DRINKWATER GRIJS WATER PUTWATER OPPERVLAKTE H 2 O BODEM VOCHT CAPTATIE H 2 O

Breuck Oppervlaktewater = toename van geleidbaarheid enkele waterlopen

18 Verzilting van. Grondwater = voorkomen van ondiep grensvlak zoet/zout cfr kaart De Breuck Oppervlaktewater = toename van geleidbaarheid enkele waterlopen gedurende groeiseizoen wordt teniet gedaan gedurende winter Bodem verzilting / verzouting = geen acuut probleem voor onze kustregio

Verzilting oppervlaktewater versus grondwater Ruimtelijke spreiding voorkomen verzilt oppervlaktewater versus grensvlak zoet/zout grondwater Geschiktheid van oppervlaktewater als irrigatiewater

19 Verzilting oppervlaktewater versus grondwater Ruimtelijke spreiding voorkomen verzilt oppervlaktewater versus grensvlak zoet/zout grondwater Geschiktheid van oppervlaktewater als irrigatiewater Ruimtelijke analyse van EC oppervlakte-water op VMM meetpunten in juli volgens situering op verziltingskaart geschiktheid van oppervlaktewater als irrigatiewater zouttollerante geschikt gewassen diepte grens zoet-zout < > totaal < niet verzilt buiten zone totaal geleidbaarheid (µs/cm) 11/10/

20 LANDBOUW waterbehoefte gewassen Water Bodem Lucht - Atmosfeer 20

21 neerslag en verdamping (ETo) per decade (10 dagen) gedurende het groeiseizoen april september gemiddelde waarden voor het centrum van het land sinds Bron: Bodemkundige Dienst van België vzw, KMI 21

23 23

Gemiddelde dagelijkse evapotranspiratie (juni) 3 mm/dag water behoefte aardappelen en groenten per dag 670.188 m³/dag Totale lengte waterlopen IJzerbekken 3.029.

25 Gemiddelde dagelijkse evapotranspiratie (juni) 3 mm/dag water behoefte aardappelen en groenten per dag m³/dag Totale lengte waterlopen IJzerbekken m Benodigd volume water per lopende meter waterloop (#m³/l.m./dag) 0,221 m³/m/dag Irrigatiedosis bedraagt 20 à 40 l/week Veronderstelling helft van de percelen wordt gespreid beregend : watervraag groenten en aardappelen m³/dag

377 ha % onder landbouw 50 % landbouwareaal in poldergebied 33.

26 optimale waterbehoefte gewassen een ruwe raming op het heetst van de zom met gewassen in volle ontwikkeling : 1,5 miljoen m³/dag voor de zeepolders Waterbehoefte voor landbouw voor de kustpolders : juni 2017 Gegevens - Aannames - Berekening kustpolders ha % onder landbouw 50 % landbouwareaal in poldergebied ha Potentiële evapotranspiratie 5 mm/dag per ha 50 m³/dag/ha l/s/ha 0,58 l/s/ha planten zijn in volle ontwikkeling - Ecrop = Epot Waterbehoefte 26 kustpolders in m³/dag m³/dag Waterebehoefte m³/s 19 m³/s

27 Waterbehoefte Bloemkool vraag irrigatiewater - 27

28 PEILBEHEER POLDERS niet te hoog niet te laag zomer versus winter landbouw veiligheid infrastructuur milieu natuur doelstellingen streef waak alarmpeilen scheepvaart peilen in functie van diepgang 28

29 Kreek Nieuwendamme IJzer Veurne-Ambacht Vaart Plassendale Nieuwbedelf Kanaal van Duinkerke sluizencomplex Ganzepoot Nieuwpoort 6 lozingen zoet water 3 waterwegen

30 Hoeveel zoet hemel water komt jaarlijks terecht in de zoute Noordzee? Berekening via hydrodynamische hoogwater modellen VMM-AOW case december 2002 = zware winteroverstroming voor westen van land resultaten in kubieke meter geloosd in 1 dag - in het felst van de storm 2,5 miljoen m³/dag = TOTAAL van de 3 modelleringen Nieuw Bedelf m³/dag Kreek Nieuwendamme m³/dag Veurne Ambacht m³/dag

31 Hoeveel zoet hemel water komt jaarlijks terecht in de zoute Noordzee? Berekening via hydrodynamische hoogwater modellen VMM-AOW case december 2002 = zware winteroverstroming voor westen van land resultaten in kubieke meter geloosd in 1 dag - in het felst van de storm 2,5 miljoen m³/dag = TOTAAL van de 3 modelleringen extrapolatie naar ganse bekken van IJzer en Brugse Polders 75,56 m³/dag/ha Rivierbekken Land ha km² m³/dag IJzer Brugse Polders Vlaanderen Vlaanderen Frankrijk Nederland TOTAAL Nieuw Bedelf m³/dag Oppervlaktes afstroomgebieden zeepolders maritiem Vlaanderen Kreek NIeuwendamme m³/dag Veurne Ambacht m³/dag BelgischVlaanderen Frans Vlaanderen?? Nederlands Zeeuws Vlaanderen?? IJzer + Brugse Polders exclusief laaggelegen zeepolders

32 water in balans?! kwantiteit - kwaliteit 32

zoet water wordt geloosd in de zoute zee winteroverstromingen dec 2002 21 miljoen m³/dag op de natste dag Leie water via kanaal Gent-Brugge-Oostende overstromingen dec 2002 30m³/s = 2,6 miljoen

33 zoet water wordt geloosd in de zoute zee winteroverstromingen dec miljoen m³/dag op de natste dag Leie water via kanaal Gent-Brugge-Oostende overstromingen dec m³/s = 2,6 miljoen m³/dag optimale waterbehoefte gewassen droge zomer ,5 miljoen m³/dag voor de warmste dag water allocatie - translocatie Leie water via kanaal Gent-Brugge-Oostende 33 droge zomer m³/s = m³/dag

34 Maatregelen van waterbeheer : voorbeelden van maatwerk uit de praktijk

35 11/10/2017 maatregelen om verzilting tegen te gaan

36 11/10/2017

37 11/10/2017 FRESH DITCH SALINE DITCH DYKE

38 11/10/2017 Current fresh-saltwater distribution (modelled) Enlargement 120 ha fresh-saltwater distribution T 0 +50y (modelled)

39 11/10/2017

41 1

42 MBZ: Antiverziltings maatregelen bij realisatie van Boudewijnkanaal in 1900 MAATSCHAPPIJ Zijdelingse grachten van de die BRUGSE dagelijks ZEEVAARTINRICHTINGEN doorgespoeld worden met zoet water Lisseweegse Vaart captatie uit kanaal Gent-Oostende ACHTERHAVEN

43 Laag water 43

44 Sroomopwaarts Ecosysteemdiensten de bovenlopen in provinciaal die uitmonden waterbeleid in de polder regio ophouden afremmen (tijdelijk) bufferen - Werken met het landschap 44

46 Integraal waterbeleid doelstelling watersysteem centraal intens overleg met betrokken sectoren efficiënter waterbeleid gezonde en natuurlijke watersystemen voor nu en toekomstige generaties

47 voldoende water van goede kwaliteit wordt alsmaar schaarser EKRLW europese kaderrichtlijn water Een watersysteem is : een geografisch afgebakend, samenhangend en functioneel geheel van oppervlaktewater, grondwater, waterbodems, oevers en technische infrastructuur, met inbegrip van de daarin voorkomende levensgemeenschappen en alle bijbehorende fysische, chemische en biologische kenmerken en processen. 47

48 EKRLW Europese Kaderrichtlijn Water onder Integraal Waterbeheer verstaan we het gecoördineerd ontwikkelen, beheren en herstellen van het watersysteem, zodat het voldoet aan de kwaliteitsdoelstellingen voor het ecosysteem en voor het huidige multifunctionele gebruik, zonder daarbij de multifunctionaliteit voor de komende generaties in het gedrang te brengen. 48

49 Overstromingsrichtlijn ORL in kaart brengen van : kansen op overstromingen kwetsbaarheid bij overstromingen risico = kans * gevolg(schade) plan opstellen met maatregelen: ter vermindering van de potentiële negatieve gevolgen van overstromingen voor de gezondheid van de mens, het milieu, het culturele erfgoed de economische bedrijvigheid ( = ORBP) rekening houden met kosten-baten en autonome ontwikkeling (klimaatverandering) focussen op protectie, preventie en paraatheid 49

50 Indeling in watersystemen Vertaling in organisatie- structuur en planning Internationaal stroomgebiedsdistrict Maas 2 internationale stroomgebiedsdistricten 11 bekkens Internationaal stroomgebiedsdistrict Schelde

51 51

52 De mens is zich aan het moeien met het klimaat en dit zou een onvoorspelbare impact kunnen hebben op toekomstige generaties Alexander von Humboldt Duits natuurvorser en ontdekkingsreiziger

Vergelijkbare documenten

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?